ROZWÓJ. Uzębienie. Uwaga! NARZĄD ZĘBOWY (3) Stadium Pączka
|
|
- Tadeusz Podgórski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 NARZĄD ZĘBOWY (3) ROZWÓJ Uzębienie Pierwotne (mleczne) rozwija się już w okresie płodowym docelowo 20 zębów (2 siekacze, jeden kieł oraz 2 zęby trzonowe), w każdym kwadrancie szczęki górnej i dolnej. Stałe uzębienie powstaje gdy szczęki rosną i ostatecznie się kształtują - 32 zęby (2 siekacze, jeden kieł, 2 zęby przedtrzonowe i 3 trzonowe Czas pomiędzy lata dzieciństwa, to okres uzębienia mieszanego ETAPY POWSTAWANIA ZĘBA Zapoczątkowanie procesu: powstanie z nabłonka pierwotnej jamy ustnej pierwotnych prążków nabłonkowych (ok. 34 dnia życia płodowego), a następnie (tydzień później ulega pogrubieniu i dzieli się na listewkę przedsionkową i listewkę zębową. Ta ostatnie wrasta w głąb mezenchymy w postaci lokalnych guzków stanowiących zawiązki przyszłych pojedynczych zębów, noszących nazwę pączków. Morfogeneza: wyznaczenie kształtu zęba (poprzez namnażanie i przemieszczanie się komórek) Histogeneza: dalsze różnicowanie tkanek zawiązka z wytworzeniem zmineralizowanych (zębina, szkliwo, cement), jak i miękkich (miazga, błona ozębna) tkanek zębowych. Proces jest sterowany wzajemnym oddziaływaniem nabłonka oraz mezenchymy (neuromezenchyma pochodzenia neuralnego) Jakkolwiek proces ma charakyer ciągły, dla celów dydaktycznych dzielimy go na stadia: pączka, czapeczki, dzwonka Stadium pączka (8-0 tydzień) Stadium dzwonka wczesne (4-7 tydzień) późne zacznie się 8 tygodnia (pojawienie się tkanek twardych) Brodawka zęba Stadium czapeczki wczesne ( tydzień) siateczka Węzeł szkliwny Formowanie korzenia Stadium czapeczki późne (2-3 tydzień) Nabłonek zewnętrzny Nabłonek wewnętrzny korona korzeń Listewka zębowa Zawiązek zęba stałego Warstwa pośrednia Pierwotna brodawka pętla szyjki (nabłonkowa pochewka korzenia Hertwiga-Bruna) Uwaga! Podane czasokresy stadiów rozwojowych odnoszą się do zawiązków zębów mlecznych. Proces formowania zębów stałych jest opóźniony w czasie i trwa znacznie dłużej (zęby te osiągają znacznie doskonalszą strukturę) okres pojawienia się zawiązków w stadium pączka wynosi dla trzech (I,II,III) stałych zębów trzonowych odpowiednio: I. 4 miesiąc ciąży II. 6 miesiąc po urodzeniu III. 4 5 rok życia Stadium Pączka Etapy. wrastanie nabłonka w neuromezenchymę, okres jego intensywnego namnażania i tworzenia guzkowatych wpukleń - pączków Każdy pączek jest otoczony mezenchymą. Nabłonkowy pączek wraz z mezenchymą tworzą zawiązek zęba, który w czasie rozwoju wytworzy ząb wraz z otaczającymi tkankami język Blaszka zębowa Blaszka przedsionkowa pączek Rozwijająca się żuchwa 4. Pączek 2. Nabłonek j. ustnej 3. Mezenchyma 4. Kom. neuromezenchymalne
2 Stadium późnej czapeczki Zachodzi zróżnicowanie kształtu narządu szkliwotwórczego ( matryca kształtu przyszłego zęba). Wyróżniają się w nim wyraźnie: nabłonek zewnętrzny, nabłonek wewnętrzny, siateczka narządu szkliwotwórczego warstwę pośrednią. W zagłębieniu narządu szkliwotwórczego neuromezenchyma tworzy pierwotną brodawkę zęba STADIUM PÓŹNEJ CZAPECZKI c.d. W obszarze nabłonka wewnętrznego wyłania się grupa komórek tworzących tzw. pierwotny węzeł szkliwny. Komórki węzła produkują liczne cząstki sygnalizacyjne Nabłonek. zewnętrzny NS Siateczka NS warstwa pośrednia Woreczek zębowy Sznur szliwny Węzeł szkliwny Nablonek wewnętrzny NS Brodawka zęba Proces ma charakter cykliczny i jest kontrolowany przez inne cząstki sygnalizacyjne (w tym czynniki wzrostu EGF oraz FGF-4). Wpływają one na tworzenie w zawiązkach zębów wielokorzeniowych 2-3 wtórnych węzłów szkliwnych odpowiedzialnych z tworzenie guzków i korzeni. Brak tych cząstek indukuje apoptozę węzła pierwotnego (nie powstają węzły wtórne), co w siekaczach i kłach ogranicza ilość przyszłych korzeni do jednego Stadium dzwonka (wczesne) Siateczka NS Rozgałęzione, połączone ze sobą komórki siateczki stanowią drogi komunikacji między nabłonkiem zewnętrznym a wewnętrznym. Produkowane przez komórki proteoglikany wiążą wodę co zapewnia miejsce dla tworzącego się szkliwa Obecne w brodawce pierwotnej komórki neuromezenchymalne migrują i tworzą warstwę preodontoblastówów oddzieloną błoną podstawową od wartwy preameloblastów W woreczku zębowym (WZ) zwiększa się ilość włókien kolagenowych (produkcja cementu zacznie się znacznie później niż zębiny i szkliwa) Pochewka Hertwiga-Bruna (pętla szyjki PS) ulega pogłębieniu PS WZ Stadium dzwonka (późne) W nabłonek zewnętrzny wpuklają się naczynia włosowate. Po wykształceniu się odontoblastów zanika błona podstawna między preamyloblastami i odontoblastami. Powstanie bezpośrednich kontaktów między tymi komórkami prowadzi do wyróżnicowania dojrzałych ameloblastów. Odontoblasty rozpoczynają produkcję zębiny, następnie ameoblasty rozpoczynają produkcję szkliwa, tworzy się połączenie zębinowo-szkliwne Odonto- i ameloblasty produkują składniki organiczne odpowiednich tkanek, które następnie ulegają mineralizacji. Stadium późnego dzwonka rozpoczyna się z chwilą powstania pierwszych pokładów tkanek twardych (jednocześnie brodawka przyjmuje miano miazgi zęba Podstawowe czynności narządu szkliwotwórczego tzn. części zawiązka zęba pochodzącej z nabłonka (w różnych okresach rozwoju) Produkcja szkliwa przez wyróżnicowane komórki nabłonka wewnętrznego - ameloblasty (wyłącznie w obszarze korony zęba) Indukuje utworzenie warstwy odontoblastów - poprzez wpływ na migrację komórek neuromezenchymalnych ku powierzchni pierwotnej brodawki zęba (zarówno w koronie jak i korzeniu zębą). Indukuje tworzenia cementu pierwotnego - poprzez nabłonek pętli szyjki (wyłącznie w obszarze korzenia) Umożliwia transport tlenu i materiałów odżywczych do ameloblastów w trakcie produkcji szkliwa Rezerwuje miejsce dla rozwijającego się zęba i wpływa na modelowanie jego kształtu.? 2
3 Powierzchnia miazgi ???? Miazga Zębina Istnieją następujące typy (kolejne etapy powstawania zębiny):. pierwotna powstająca w pierwszym okresie (formowanie korony) 2. wtórna, której formowanie rozpoczyna się z chwilą wyrzynania się zęba (w szlifie widać granicę między tymi dwoma typami w postaci wyraźnej linii Owena 3. tzw. trzecia zębina (odczynowa) produkowana jest przez odontoblasty w odpowiedzi na zmiany próchnicze czy działania stomatologa. Tzw. zębina reparacyjna posiada odmienną budowę (może być podobna do kości) i jest tworzona a w odpowiedzi na infekcje bakteryjne przez komórki pochodne wieloczynnościowych komórek macierzystych znajdujących się w miazdze zęba. odontoblasty 2. zębina 3. ameloblasty 4. szkliwo osteoblasta (wł. Tomesa) ODONTOBLAST PRODUKCJA ZĘBINY (PREZĘBINY) Zębina Schemat Prezębina Prezębina SYNTEZA KOLAGENU (znakowanie 3H proliną) Cykl życiowy odontoblasta: Sieć końcowa odontoblasta *Preodontoblast *Wydzielniczy wysoki (do 50 um) Siateeczka szorstka bogaty w ER i aparat Golgiego. *Przejściowy: o słabszej polaryzacji i częściowej redukcji organelli *Starczy: niski, o b. zredukowanych organellach, Jądro zawierający krople lipidowe. Golgi i śledzenie jego losów wraz z upływem czasu. ME Siateeczka szorstka Fosfosialoproteina zębinowa (DSPP) ZĘBINA PREZĘBINA Zahamowanie mineralizacji Mineralizacja nukleacja Fosfosialoproteiny Fosfoforyny sialoproteina Białka GLA Enzymy: fosfatazy proteinazy chondroitynazy fosfolipazy Natywne proteoglikany OD Transport wypustkowy Wzrost kryształów oraz ich stabilizacja stanowi główny produkt wydzielniczy odontoblastów i jest niezbędna dla prawidłowego wytwarzania zębiny w czasie dentynogenezy jest proteolitycznie cięta na mniejsze podjednostki o odmiennej czynności niż pierwotny produkt wydzielniczy - AKTYWUJĄ PROCES MINERALIZACJI): zębinową fosfoproteinę (DPP - fosfoforyna), zębinową sialoproteinę (DSP) oraz zębinową glikoproteinę (DGP) proces ten jest katalizowany przez metaloproteinazy istoty międzykomórkowej (MMP-2 oraz MMP-20). zaburzenia genetyczne dotyczace białek zębiny oraz zaburzona czynność metaloproteinaz prowadzą do defektów w formowaniu i zęba i strukturze zębiny (dentinogenesis imperfecta). 3
4 SZKLIWO I JEGO FORMOWANIE UDZIAŁ PROTEOGLIKANÓW W MINERALIZACJI ZĘBINY AMELOBLAST AMELOBLASTY (A) położenie i budowa położenie i budowa Rejon wzrostu Macierz szkliwa Prezębina zawiera: proteoglikany bogate w chondroitynosiarczany (dekoryna i biglikan) i bogate w keratosiarczany (lumikan i fibromodulina) szczytowa A Fibrylle W prezębinie występuje wyraźny gradient: w kierunku zębiny zachodzi spadek zawartości siarczanów chondroityny i dochodzi do wzrostu zawartości keratosiarczanów. Pozbawione reszt cukrowcowych białka rdzeniowe dekoryn i biglikanów są punktami regularnego sieciowania kolagenu (osnowa dla tworzenia i układu kryształów), a keratosiarczany są pulą sekwestrującą jony Ca++ potrzebne do mineralizacji. Ziarna wydzielnicze Sieć końcowa! poł. m.komórkowe Golgi Siateczka szorstka Jądro Mitochondria Wakuole zagęszczające Cechy budowy ameloblasta: w jego cyklu życiowym ulegają zmianie * wysoka wybitnie spolaryzowana komórka, jadro przypodstawne, * mitochondria zlokalizowane podjądrowo * długi obszar ponadiądrowy zajęty obwodowo przez ER, centralnie przez aparat Golgiego * na terenie ap. Golgiego wakuole zagęszcające; w części szczytowej komórki, zwłaszcza w wypustce Tomesa, ziarna wydzielnicze Sieć końcowa!! poł. m.komórkowe * dwa zespoły połączeń międzykomórkowych Formowanie szkliwa (amelogeneza) Cykl życiowy ameloblasta. Stadium przedwydzielnicze 2. stadium wydzielnicze 3. Stadium przejściowe Stadia czynnoś4. stadium dojrzewania ciowe (szkliwa) 5. Stadium regresji W stadium przedwydzielniczym preameloblasty przekształcają się w komórki wydzielnicze (stają się wyższe i rozbudowują ER i aparat Golgiego) 2. W stadium wydzielniczym komórki produkują silnie uwodnione, specyficzne białka szkliwa (zawartość minerałów jest niska). 3. W stadium przejściowym produkcja białek szkliwa ustaje (, ameloblasty stają się niższe ER i aparat Golgiego ulegają redukcji. 4. Stadium dojrzewania: rozpoczyna się z chwilą osiągnięcia przez szkliwo pełnej grubości (mineralizacja wynosi wtedy ok. 30%). Następnie kryształy zwiększają swą szerokość i grubość, a woda i większa część białek zostają usunięte (fagocytoza przez ameloblasty). Ameloblasty okresowo zmieniają charakter swej błony (koronkowa v. gładka) 5. W stadium regresji ameloblasty nadal zmniejszają wysokość i ograniczają czynność; rola: ochrona szkliwa przy erupcji zęba, w okresie końcowym przyczyniają się do powstania złącza nabłonkowo-szkliwnego. BIAŁKA SZKLIWA I ICH LOKALIZACJA (chrom. X Y) *Tuftelina (produkowana jako pierwsza) *Amelogeniny (ok. 90% produkowanych białek) *Enameliny (wszystkie białka nie będące amelogeninami ) w tym *Ameloblastyny Prawidłowe formowanie szkliwa wymaga: - produkcji macierzy organicznej - nukleacji (zainicjowanie procesu krystalizacji) - powstania specjalnego układu matrycowego, który umożliwi prawidłowy wzrost kryształów, - usunięcia białek regulujących te procesy, - zachowanie tych, które zapewnią końcowe dojrzewanie kryształów, a w końcu, pozostając, zapobiegną fuzji kryształów ( i w efekcie nadmiernej kruchości szkliwa). WYPUSTKA AMELOBLASTA (w stadium wydzielniczym) Zawiera ziarna wydzielnicze zawierające natywne: *amelogeniny ameloblasta (Tomesa) *białka nieamelogeninowe: enameliny, ameloblastyny, tuftsyny + produkty ich częściowej proteolizy (zwłaszcza enamelin) ROLA AMELOGENIN W MINERALIZACJI KOMÓRKA wydzielanie resorp cja dojrzewanie agregacja HODOWLA KRYSZTAŁOW IN VITRO A przd B-po dodaniu amelogenin formo wanie Nanosfery: rozdzielacze Enamelolizyna usywanie odc. C terminalnych (hydrofilnych) Agregacja nanosfer : hydrofobowa 4
5 Proteinazy (mataloproteinazy) TWORZENIE MATRYCY ORGANICZNEJ SZKLIWA I RANDOMIZACJA (w przeciwieństwie do kolagenu, białka rozpraszają się bezładnie w masie szkliwa) niezbędne dla prawidłowej mineralizacji szkliwa Enamelolizyna (MMP20) Kalikreina 4 (KLK4) Mutacje genów dla tych enzymów jak również mutacje genów dla białek szkliwa: amelogenin (AMELX), ENAMELIN (ENAM), AMELOBLASTYN (AMBN) powodują zmiany o typie amelogenesis imperfecta W obrazie klinicznym szkliwo jest cienkie, słabo zmineralizowane (ma podobny stopień uwapnienia jak zębina) i łatwo odpada od zębiny. AMELOBLASTY Z WYPUSTKAMI TOMESA ISTOTA MIĘDZYPRYZMATYCZNA (produkowana jako pierwsza) szkliwo ME Wzrost szkliwa M ob ięd sz zy ar pr w yz zr m os at tu yc zn y? Obszar wzrostu pryzmatu Tomesa Strefa podjądrowa ameloblastów (mitochondria) Szkliwo początkowe: brak podziału na pryzmaty i istotę międzypryzmatyczną A. pryzmaty B. istota międzypryzmatyczna Widoczne kryształy (kąt ustawienia między A i B ok. 450 Szkliwo końcowe: brak podziału na pryzmaty i istotę międzypryzmatyczną 5
6 Pochodne woreczka zębowego (mezenchyma) * cement * błona ozębna (więzadło ozębnowe): Obie tkanki produkowane są in concerto (także z kością zębodołu). * Głównym zadaniem cementu jest silne zakotwiczenie więzadeł. Stąd substancja międzykomórkowa cementu tworzona jest póżniej niż włókna więzadłowe. * Błonę ozębną tworzy tkanka łączna (zbita i luźna). Włókna kolagenowe ulegają, w swej środkowej części, bardzo szybkiej przebudowie, co pozwala na przesunięcia w trakcie wyrzynania zębów. Błona ozębna zawiera pozostałości narządu szkliwotwórczego (nabłonkowej pochewki Hertwiga Bruna) w postaci pereł Malasseza. * Tworzenie cementu zapoczątkowane zostaje przez tak zwaną błonkę szklistą (zawiera zarówno wczesne produkty odontoblastów jak i nabłonka pochewki. Te ostatnie wpływają na rekrutację / aktywację cementoblastów. C E M E N T K O Ś Ć Przebudowa cementu i kości jest regulowana układami sygnalizacyjnymi (w tym RANK/RANKL i osteoprotegeryna) Regulacja rozwoju zęba - podsumowanie (I) Powstanie różnego różnych tkanek, nadanie odmiennego kształtu zębom (siekacze, kły, zęby przedtrzonowe, trzonowe) jest wynikiem ciągłego wzajemnego oddziaływania tkanki nabłonkowej i mezenchymy (neuromezenchymy) Sygnały o charakterze parakrynnym oddziaływają sekwencyjnie i wzajemnie (zmiany wywołane sygnałami jednej tkanki, powodują tworzenie sygnałów zwrotnych drugiej tkanki). Większość sygnałów ma charakter czynników wzrostu TGFβ (do tej rodziny należą morfogenetyczne białka kości - BMP), FGF oraz czynniki z rodziny Hegehog i Wnt. Regulacja genów (dla czynników transkrypcyjnych i receptorów) wpływa na wrażliwość komórek na kolejne sygnały oraz na wysyłanie własnych sygnałów (stąd proces ma charakter ciągły: opisy kolejnych stadiów rozwojowych służy celom dydaktycznym). We wczesnym etapie nabłonek produkuje sygnał o typie: FGF i BMP wywołujące aktywację licznych genów komórek mezenchymalnych (w tym Pax9, Msx,Dsx) Komórki mezenchymy wydzielają aktywinę, FGF i BMP4, które oddziaływają na nabłonek i indukują powstanie listewki zębowej. Regulacja rozwoju zęba (II) dalsze etapy (morfogeneza). Sygnały z listewki powodują powstanie pączków oraz lokalne zagęszczenie mezenchymy. Aktywacja genów dla czynników transkrypcyjnych Runx2 oraz Fgf3 reguluje przekształcanie zawiązka nabłonkowego od stadium guzka do stadium czapeczki. Pod wpływem BMP produkowanego nadal przez komórki mezenchymy wyłania się w nabłonku wewnętrznym narządu szkliwotwórczego czapeczki grupa komórek w których zostają zablokowane podziały tworzących węzeł szkliwny) Komórki węzła szkliwnego wykazują ekspresję wielu genów, w tym dla cząstek sygnalizacyjnych: BMP, FGF, SHH, Wnt. Cząstki te, bezpośrednio lub pośrednio, regulują dalsze przemiany zawiązka zęba: ilość guzków korony, ilość korzeni (powstają wtedy dodatkowe, wtórne węzły szkliwne. Wymienione sygnały pochodzące z węzła pierwotnego, a w przypadku zębów wielokorzeniowych z węzłów wtórnych, wraz z sygnałami z mezenchymy brodawki (BMP, FGF, Wnt) decydują o dalszych przemianach komórek zawiązka, o ich różnicowaniu, podjęciu produkcji tkanek twardych i ich mineralizacji. 6
NARZĄD ZĘBOWY. Cz. III: Rozwój. Najwcześniejsze stadia rozwojowe* Główne stadia rozwojowe. Stadium pączka. Stadium czapeczki
NARZĄD ZĘBOWY Ząb rozwija się na styku dwóch tkanek: ektodermy (nabłonka) i ektomezenchymy*, które wzajemnie na siebie wpływają poprzez sekwencyjne sterowanie ekspresją genów i wytwarzanie substancji morfogenetycznych/sygnałowych
Bardziej szczegółowoROZWÓJ NARZĄDU ZĘBOWEGO. 1. Powstawanie i rozwój zawiązka zęba
ROZWÓJ NARZĄDU ZĘBOWEGO 1. Powstawanie i rozwój zawiązka zęba Zęby rozwijają się w wyniku współdziałania dwóch stykających się ze sobą tkanek: ektomezenchymy (neuromezenchymy) płodowej tkanki łącznej rozwijającej
Bardziej szczegółowo17. ROZWÓJ NARZĄDU ZĘBOWEGO
17. ROZWÓJ NARZĄDU ZĘBOWEGO 17.1. Powstawanie i rozwój zawiązka zęba Zęby rozwijają się z dwóch współdziałających ze sobą tkanek: mezenchymy oraz pokrywającego ją nabłonka ektodermalnego wyściełającego
Bardziej szczegółowoMechanizmy obronne narządu zębowego
Mechanizmy obronne narządu zębowego Mechanizmy obronne miazgi zęba Miazga zęba reaguje na inwazję bakterii z ogniska próchniczego Bakterie wnikają do miazgi przez kanaliki zębinowe Komórkami pierwszego
Bardziej szczegółowoBIOMINERALIZACJA. (AB) n A + + B - AB + 1 CZYNNIKI REGULUJĄCE PROCES BIOMINERALIZACJI GŁÓWNE SZLAKI KONTROLI MINERALIZACJI. Typy mineralizacji
BIOMINERALIZACJA ODDZIAŁ STOMATOLOGII CZYNNIKI REGULUJĄCE PROCES BIOMINERALIZACJI Powszechne prawa fizyko-chemiczne Kontrola genetyczna realizowana poprzez: produkcję substancji organicznych (białek strukturalnych
Bardziej szczegółowotkanki zęba szkliwo zębina cement miazga ozębna Otoczenie zęba (przyzębie) dziąsło kość wyrostka zębodołowego Struktura szkliwa Pryzmaty szkliwne
NARZĄD ZĘBOWY Cz. I: Tkanki zmineralizowane Ogólny schemat budowy zęba wraz z otoczeniem Zmineralizowane tkanki zęba: zębina cement KORONA SZYJKA Niezmineralizowane tkanki zęba: KORZEŃ miazga ozębna Otoczenie
Bardziej szczegółowotkanki zęba szkliwo zębina cement miazga ozębna Otoczenie zęba (przyzębie) dziąsło kość wyrostka zębodołowego Struktura szkliwa Pryzmaty szkliwne
NARZĄD ZĘBOWY Cz. I: Tkanki zmineralizowane Ogólny schemat budowy zęba wraz z otoczeniem Zmineralizowane tkanki zęba: zębina cement KORONA SZYJKA Niezmineralizowane tkanki zęba: KORZEŃ miazga ozębna Otoczenie
Bardziej szczegółowoNARZĄD ZĘBOWY CZ. I: STRUKTURY ZMINERALIZOWANE ZĘBA
NARZĄD ZĘBOWY CZ. I: STRUKTURY ZMINERALIZOWANE ZĘBA U dorosłych występują 32 zęby noszące nazwę stałych. Zastępują one 20 zębów mlecznych, których wyrzynanie rozpoczyna się w wieku ok. 6 miesięcy (środkowe
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Jama ustna, ślinianki i narząd zębowy Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Jama ustna, ślinianki i narząd zębowy Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona
Bardziej szczegółowoUkład kostny jest strukturą żywą, zdolną do:
FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy ROZWÓJ KOŚCI przed 8 tyg. życia płodowego szkielet płodu złożony jest z błon włóknistych i chrząstki szklistej po 8
Bardziej szczegółowoWRAZ Z OTOCZENIEM to narząd zębowy TKANKI TWARDE: Zębina. TKANKI MIĘKKIE: - Miazga zęba. - Błona ozębna (więzadło zębowe) Dziąsło
Narząd zębowy część 1: Budowa i czynność tkanek zmineralizowanych (twardych): - zębina - szkliwo - cement ZĄB WRAZ Z OTOCZENIEM to narząd zębowy TKANKI TWARDE: * * Szkliwo * Cement TKANKI MIĘKKIE: - Miazga
Bardziej szczegółowoUzębienie jelenia z grandlami
szczęka żuchwa Uzębienie jelenia z grandlami Ustawienie zębów szczęki i żuchwy u jeleniowatych Uzębienie żuchwy jeleniowatych Stałe zęby policzkowe (boczne) jelenia: P 1, P 2, P 3 przedtrzonowe, M 1, M
Bardziej szczegółowoWRAZ Z OTOCZENIEM to. narząd zębowy TKANKI TWARDE: Zębina. TKANKI MIĘKKIE: - Miazga. - Błona ozębna (więzadło zębowe) - Dziąsło
ZĄB Narząd zębowy WRAZ Z OTOCZENIEM to część 1: narząd zębowy TKANKI TWARDE: * Budowa i czynność czynność tkanek zmineralizowanych (twardych): - zębina - szkliwo - cement ZĄB IN SITU Szkliwo Sumaryczny
Bardziej szczegółowoJAMA USTNA WARGI I POLICZKI PODNIEBIENIE I DZI S A
JAMA USTNA Jama ustna to pierwszy odcinek przewodu pokarmowego, w którym pokarm poddawany jest rozdrobnieniu i następnie trawieniu. Wysłana jest błoną śluzową, którą tworzy nabłonek wielowarstwowy płaski
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Błona śluzowa (warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, stale wilgotna) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Jama
Bardziej szczegółowoMultimedial Unit of Dept. of Anatomy JU
Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU Ośrodkowy układ nerwowy zaczyna się rozwijać na początku 3. tygodnia w postaci płytki nerwowej, położonej w pośrodkowo-grzbietowej okolicy, ku przodowi od węzła
Bardziej szczegółowoTKANKA NAB ONKOWA PODZIA NAB ONK W STRUKTURY POWIERZCHNIOWE NAB ONK W
TKANKA NAB ONKOWA 4 W wyniku procesu różnicowania, głównie w okresie płodowym dochodzi do wyodrębnienia się w organizmie człowieka populacji komórek różniących się zarówno strukturą jak i funkcją. Zasadnicze
Bardziej szczegółowo1 NARZĄD ZĘBOWY CZ. II. STRUKTURY NIEZMINERALIZOWANE. 1. Miazga zęba
1 NARZĄD ZĘBOWY CZ. II. STRUKTURY NIEZMINERALIZOWANE 1. Miazga zęba Tworzy ją tkanka łączna galaretowata, wypełniająca komorę i kanał korzeniowy zęba. Miazga komunikuje się z ozębną i otoczeniem zęba przez
Bardziej szczegółowo16. NARZĄD ZĘBOWY CZ. II. STRUKTURY NIEZMINERALIZOWANE. 16.1. Miazga zęba
16. NARZĄD ZĘBOWY CZ. II. STRUKTURY NIEZMINERALIZOWANE 16.1. Miazga zęba Tworzy ją tkanka łączna galaretowata, podobna do galarety Whartona pępowiny, wypełniająca komorę i kanał zęba. Miazga łączy się
Bardziej szczegółowo15. NARZĄD ZĘBOWY CZ. I: STRUKTURY ZMINERALIZOWANE ZĘBA
15. NARZĄD ZĘBOWY CZ. I: STRUKTURY ZMINERALIZOWANE ZĘBA U dorosłych występują 32 zęby noszące nazwę stałych. Zastępują one 20 zębów mlecznych, których wyrzynanie rozpoczyna się w wieku ok. 6 miesięcy (pierwszy,
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Substancja międzykomórkowa
Funkcje tkanki łącznej: TKANKA ŁĄCZNA łączy, utrzymuje i podpiera inne tkanki pośredniczy w rozprowadzaniu tlenu, substancji odŝywczych i biologicznie czynnych w organizmie odpowiada za większość procesów
Bardziej szczegółowoTemat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.
Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoRozwój uzębienia i anatomia zębów mlecznych.
Rozwój uzębienia i anatomia zębów mlecznych. 1 Jama ustna powstaje w 4. tyg. życia płodowego z endodermy odcinka głowowego cewy pokarmowej. Pod koniec 3 tyg. pojawiają się zawiązki części twarzowej czaszki
Bardziej szczegółowoOkres zarodkowy (embrionalny) jest to okres rozwojowy człowieka, który trwa od około szóstego lub ósmego dnia, czyli od momentu
Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii UJ CM Okres zarodkowy (embrionalny) jest to okres rozwojowy człowieka, który trwa od około szóstego lub ósmego dnia, czyli od momentu implantacji zagnieżdżenia
Bardziej szczegółowoNAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia
NAUKI O CZŁOWIEKU Biologia kości Terminologia PODSTAWOWE INFORMACJE O KOŚCIACH Kośd jest jedną z najmocniejszych substancji biologicznych Szkielet jednak to mniej niż 20% masy ciała FUNKCJE KOŚCI Układ
Bardziej szczegółowoInterfaza to niemal 90% cyklu komórkowego. Dzieli się na 3 fazy: G1, S i G2.
W wyniku podziału komórki powstaje komórka potomna, która ma o połowę mniej DNA od komórki macierzystej i jest o połowę mniejsza. Aby komórka potomna była zdolna do kolejnego podziału musi osiągnąć rozmiary
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka -kość
Tkanki podporowe: - -kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY
ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY Ogólna budowa łożyska Rozwój kosmków łożyskowych 1. Inwazja trofoblastu (10 dzień) Trofoblast nacieka endometrium, niszczy ściany naczyń. Tworzy się system połączonych przestrzeni
Bardziej szczegółowoEkstrakcje zębów ze wskazań ortodontycznych planowanie leczenia. Zakład Ortodoncji WUM
Ekstrakcje zębów ze wskazań ortodontycznych planowanie leczenia Zakład Ortodoncji WUM 1 Rys historyczny 636 r. Paweł z Eginy, 994r. Hali Abbas zalecali usuwanie zębów nadliczbowych i zębów stojących poza
Bardziej szczegółowoWszystko o jamie ustnej i jej higienie
Wszystko o jamie ustnej i jej higienie Jama ustna początkowy odcinek przewodu pokarmowego człowieka wyznaczany przez szparę ust, podniebienie twarde, podniebienie miękkie i cieśń jamy ustnej. Funkcje jamy
Bardziej szczegółowoDENTES I C P M DECIDUI 3/3 1/1 3/3 0/0 PERMANENTES 3/3 1/1 3/3 3/3 DENTES I C P M DECIDUI 0/4 0/0 3/3 0/0 PERMANENTES 0/4 0/0 3/3 3/3
ROZPOZNAWANIE WIEKU U ZWIERZĄT I- dentes incisivi C- d. canini P- d. praemolares M- d. molares KOŃ DECIDUI 3/3 1/1 3/3 0/0 PERMANENTES 3/3 1/1 3/3 3/3 Ogiery i wałachy 40 zębów, klacze- 36 PRZEŻUWACZE
Bardziej szczegółowoUkład kostny jest strukturą żywą, zdolną do:
FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy FUNKCJE KOŚCI Podstawowym elementem składowym układu kostnego jest tkanka kostna. FUNKCJE KOŚCI Układ kostny składa
Bardziej szczegółowoTRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów
Eksparesja genów TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów Przepisywanie informacji genetycznej z makrocząsteczki DNA na mniejsze i bardziej funkcjonalne cząsteczki pre-mrna Polimeraza RNA ETAP I Inicjacja
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowofoliogramy przedstawiające budowę jamy ustnej oraz rodzaje zębów, lusterka
Metadane scenariusza Higiena jamy ustnej 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: - zna budowę jamy ustnej, - zna ogólny plan budowy zęba i wymienia rodzaje zębów, - zna ogólne zasady profilaktyki jamy ustnej,
Bardziej szczegółowoRuch i mięśnie. dr Magdalena Markowska
Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa
Bardziej szczegółowoZabiegi operacyjne ze wskazań ortodontycznych
Zabiegi operacyjne ze wskazań ortodontycznych Ekstrakcje seryjne Metoda leczenia seryjnymi ekstrakcjami opracowana pierwotnie przez Kjellgrena, uzupełniona pracami Hotza, stosowana jest w przypadkach średnich
Bardziej szczegółowoSkojarzone leczenie ortodontyczne i implantoprotetyczne jako rehabilitacja hipodoncji i mikrodoncji
Skojarzone leczenie ortodontyczne i implantoprotetyczne jako rehabilitacja hipodoncji i mikrodoncji Autorzy _ Jan Pietruski i Małgorzata Pietruska Ryc. 1 Ryc. 2 _Wrodzone wady zębów, dotyczące ich liczby
Bardziej szczegółowoBezpośrednia embriogeneza somatyczna
Bezpośrednia embriogeneza somatyczna Zarodki somatyczne formują się bezpośrednio tylko z tych komórek roślinnych, które są kompetentne już w momencie izolowania z rośliny macierzystej, czyli z proembriogenicznie
Bardziej szczegółowoELEMENTY DRUCIANE STOSOWANE W APARATACH ORTODONTYCZNYCH Do celów ortodontycznych stosowany jest drut stalowy okrągły sprężysto- twardy o średnicy od
ELEMENTY DRUCIANE STOSOWANE W APARATACH ORTODONTYCZNYCH Do celów ortodontycznych stosowany jest drut stalowy okrągły sprężysto- twardy o średnicy od 0,6mm do1,2 mm Elementy druciane dzielimy na: - łuki
Bardziej szczegółowoTemat: Budowa i funkcje korzenia.
Temat: Budowa i funkcje korzenia. Korzeń to część podziemna organizmu roślinnego (organ wegetatywny) przystosowana do wypełniania określonych funkcji: Umocowania rośliny w podłożu. Pobierania z gleby wody
Bardziej szczegółowoGonocyty komórki prapłciowe
GAMETOGENEZA Gametogeneza Gametogeneza (z grec. gamete żona, gametes mąż) Proces powstawania oraz rozwoju specjalnej populacji komórek, które nazywa się gametami lub komórkami rozrodczymi. Mejoza i różnicowanie
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoD-Pulse: Impuls stworzony dla MonaLisa Touch
D-Pulse: Impuls stworzony dla MonaLisa Touch Dzięki szczególnemu kształtowi impulsu (DEKA-Pulse lub D-Pulse), w tkance pochwy tworzą się niewielkie wysepki denaturacji, otoczone tkanką niezmienioną (zabiegi
Bardziej szczegółowoTkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji. komórki. macierz zewnątrzkomórkowa
Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji komórki Tkanki macierz zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty roślin
Bardziej szczegółowoWpływ soli drogowej na rośliny środowisk ruderalnych.
Wpływ soli drogowej na rośliny środowisk ruderalnych. Skład grupy: Kaja Kurasz, Barbara Kobak, Karolina Śliwka, Zuzanna Michowicz, Eryk Sowa, Sławomir Ziarko Opiekun projektu: Wojciech Stawarczyk Plan
Bardziej szczegółowoThe Maternal Nucleolus Is Essential for Early Embryonic Development in Mammals
The Maternal Nucleolus Is Essential for Early Embryonic Development in Mammals autorstwa Sugako Ogushi Science vol 319, luty 2008 Prezentacja Kamil Kowalski Jąderko pochodzenia matczynego jest konieczne
Bardziej szczegółowoPrzemieszczanie zębów podczas leczenia ortodontycznego postępuje dzięki przebudowie kości.
Przemieszczanie zębów podczas leczenia ortodontycznego postępuje dzięki przebudowie kości. Przebudowa kości występuje pod wpływem przedłużonego nacisku na ząb, czyli przyłożonej siły. Zjawiska przebudowy
Bardziej szczegółowoPodział komórkowy u bakterii
Mitoza Podział komórkowy u bakterii Najprostszy i najszybszy podział komórkowy występuje u bakterii, które nie mają jądra komórkowego, lecz jedynie pojedynczy chromosom tzw. chromosom bakteryjny. Podczas
Bardziej szczegółowoJakie znaczenie dla pacjentek planujących zabieg rekonstrukcji piersi ma zastosowanie macierzy Bezkomórkowej -ADM Accellular Dermal Matrix
Jakie znaczenie dla pacjentek planujących zabieg rekonstrukcji piersi ma zastosowanie macierzy Bezkomórkowej -ADM Accellular Dermal Matrix Prof. WSZUIE Dr hab. med Dawid Murawa wstęp Współczesne implanty
Bardziej szczegółowoNARZĄD WZROKU
NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony
Bardziej szczegółowoUkład wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany
Bardziej szczegółowoRuch i mięśnie. dr Magdalena Markowska
Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa
Bardziej szczegółowoPaweł Gut. Mateusz Ziółkowski 2007-04-09 2
2007-04-09 1 Paweł Gut Mateusz Ziółkowski 2007-04-09 2 Rozdział pierwszy - Informacje o próchnicy. Rozdział drugi - Informacje o zębie i jego budowie. Rozdział trzeci - ABC higieny jamy ustnej. Rozdział
Bardziej szczegółowoTATA box. Enhancery. CGCG ekson intron ekson intron ekson CZĘŚĆ KODUJĄCA GENU TERMINATOR. Elementy regulatorowe
Promotory genu Promotor bliski leży w odległości do 40 pz od miejsca startu transkrypcji, zawiera kasetę TATA. Kaseta TATA to silnie konserwowana sekwencja TATAAAA, występująca w większości promotorów
Bardziej szczegółowoSpis treści CYKL KOMÓRKOWY
Spis treści 1 CYKL KOMÓRKOWY 1.1 Faza M 1.2 Faza G1 (część interfazy) 1.3 Faza S (część interfazy) 1.4 Faza G2 (część interfazy) 1.5 Faza G0 2 MITOZA (podział pośredni) 2.1 Profaza 2.2 Metafaza 2.3 Anafaza
Bardziej szczegółowoPrzemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
Bardziej szczegółowoGRUCZOŁY ŚLINOWE STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY. Ślina. Główne składniki śliny
Ślina GRUCZOŁY ŚLINOWE (1200 ml/24 godz.) produkowana jest przez duże gruczoły ślinowe (ślinianki) i małe gruczoły ślinowe obecne w ścianie jamy ustnej i w języku ślinianka podjęzykowa ślinianka podżuchwowa
Bardziej szczegółowoi delikatna szczęka Mini Medium Maxi Giant Yorkshire teriery charakteryzują się delikatną szczęką oraz szerokimi, mocnymi zębami
3 Mocne zęby i delikatna szczęka Yorkshire teriery charakteryzują się delikatną szczęką oraz szerokimi, mocnymi zębami Zależność pomiędzy wagą psa oraz stosunkiem wysokości żuchwy (D) do wysokości pierwszego
Bardziej szczegółowoKomórka - budowa i funkcje
Komórka - budowa i funkcje Komórka - definicja Komórka to najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych zdolna do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych (takich
Bardziej szczegółowoZęby dentes. Budowa zęba. CEJ cemento- enamel junction
Osteologia Zęby Budowa zęba CEJ cemento- enamel junction Płaszczyzny zębów Rodzaje zębów siekacze dentes incisivi kły dentes canini przedtrzonowe dentes premolares trzonowe dentes molares uzębienie mleczne
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:
Bardziej szczegółowoOrganizacja tkanek - narządy
Organizacja tkanek - narządy Architektura skóry tkanki kręgowców zbiór wielu typów komórek danej tkanki i spoza tej tkanki (wnikają podczas rozwoju lub stale, w trakcie Ŝycia ) neurony komórki glejowe,
Bardziej szczegółowoPodział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie
Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana poprzecznie prążkowana serca gładka Tkanka mięśniowa Podstawową własnością
Bardziej szczegółowoTkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki
Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki Tkanki macierz (matrix) zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. 3
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i
Bardziej szczegółowoTkanka łączna. Składa się zawsze z istoty międzykomórkowej oraz osadzonych w niej komórek.
Tkanka łączna Tkanka łączna Jest najbardziej zróżnicowana spośród wszystkich tkanek człowieka. Zasadnicza funkcją tkanki łącznej polega na zapewnieniu łączności miedzy pozostałymi tkankami ciała. Tkanka
Bardziej szczegółowoSkóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała
Skóra - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2 - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała - grubość skóry jest zmienna i w zależności od okolicy ciała wynosi
Bardziej szczegółowoBiomineralizacja kontrolowana przez białka precyzja kształtu, struktury i właściwości
Biomineralizacja kontrolowana przez białka precyzja kształtu, struktury i właściwości Rafał Hołubowicz* Aleksandra Porębska* Monika Poznar* Mirosława Różycka* Piotr Dobryszycki * Zakład Biochemii, Wydział
Bardziej szczegółowoRozwój i budowa przyzębia
Journal of Clinical Healthcare 1 (2014) Page 25 of 47 25-29 ARTYKUŁY POGLĄDOWE (REVIEW PAPERS) Rozwój i budowa przyzębia (Periodontium: development and structure) M Jóżwik 1,A,B,C,D,Z Kopański 1,2,E,F
Bardziej szczegółowoŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY
ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY Łożysko jest miejscem kontaktu tkanek płodu i matki oraz wymiany gazów i substancji pomiędzy krwią matki i płodu W celu zwiększenia powierzchni tej wymiany część płodowa łożyska
Bardziej szczegółowoW części brzuszno-przyśrodkowej somity różnicują się w sklerotomy; a w części grzbietowo-bocznej w dermomiotomy.
Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Układ szkieletowy rozwija się z komórek mezodermy przyosiowej i bocznej oraz komórek grzebienie nerwowych. Mezoderma
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe - chrząstka
Tkanki podporowe - chrząstka Własności mechaniczne tkanek podporowych zaleŝą od składu ich substancji międzykomórkowej. Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty
Bardziej szczegółowoTkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki
Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki Tkanki macierz (matrix) zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty
Bardziej szczegółowoDr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany
1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy
Bardziej szczegółowoTkanki. Tkanki. Tkanki zwierzęce Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki
Tkanki komórki Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) macierz (matrix) zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliżonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje
Bardziej szczegółowoPowłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie)
Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy
Bardziej szczegółowosiekacze kły trzonowce korony zęba szyjki zęba korzenia wierzchołka Siekacze Kły przedtrzonowych trzonowych
UKŁAD KOSTNY Zęby Uzębienie człowieka jest zróżnicowane i dwupokoleniowe. Wyróżniamy zęby mleczne (dentes decidui) i stałe (dentes permanentes). Zęby mleczne pojawiają się od. miesiąca życia; pierwszymi
Bardziej szczegółowoWYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY
WYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY d r i n ż. Magdalena Górnicka Zakład Oceny Żywienia Katedra Żywienia Człowieka WitaminyA, E i C oraz karotenoidy Selen Flawonoidy AKRYLOAMID Powstaje podczas przetwarzania
Bardziej szczegółowoSilna kość dla pięknych zębów
INFORMACJA DLA PACJENTA Rekonstrukcja kości z zastosowaniem preparatów Bio-Oss oraz Bio-Gide Silna kość dla pięknych zębów 1 Spis treści Uśmiech to najlepszy sposób na pokazanie własnych zębów 3 Jakie
Bardziej szczegółowoŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY
Łożysko jest miejscem kontaktu tkanek płodu i matki oraz wymiany gazów i substancji pomiędzy krwią matki i płodu ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY W celu zwiększenia powierzchni tej wymiany część płodowa łożyska
Bardziej szczegółowoŻel antycellulitowy ŻEL ANTYCELLULITOWY. Czym jest cellulit? INFORMACJE OGÓLNE
Czym jest cellulit? cellulit= skórka pomarańczowa = nierównomierne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej, wody i produktów przemiany materii w tkankach skóry, widoczne wgłębienia i guzkowatość skóry, występująca
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie
Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość przewodnictwo
Bardziej szczegółowoOd autorów Z perspektywy czasu... 12
Spis treści Od autorów... 11 Z perspektywy czasu... 12 1. Wiadomości ogólne... 15 Zadania modelarstwa i rysunku we współczesnej protetyce dentystycznej. 15 Mianownictwo i ogólne uwagi o kształcie zębów...
Bardziej szczegółowoTransport pęcherzykowy
Transport pęcherzykowy sortowanie przenoszonego materiału zachowanie asymetrii zachowanie odrębności organelli precyzyjne oznakowanie Transport pęcherzykowy etapy transportu Transport pęcherzykowy przemieszczanie
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy człowieka
Układ pokarmowy człowieka Odżywianie się, a więc proces pobierania i asymilowania pokarmu, jest jedną z podstawowych funkcji życiowych, od których zależy funkcjonowanie całego organizmu. Zespół narządów
Bardziej szczegółowoBudowa i rodzaje tkanek zwierzęcych
Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych 1.WskaŜ prawidłową kolejność ukazującą stopniowe komplikowanie się budowy organizmów. A. komórka tkanka organizm narząd B. organizm narząd komórka tkanka C. komórka
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Układ pokarmowy
Układ pokarmowy Układ pokarmowy Układ pokarmowy przekształca pokarm spożywany przez psa, dostarczając jego organizmowi energii i składników odżywczych, których potrzebuje do spełnienia różnorodnych funkcji
Bardziej szczegółowoPowłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: Warstwy skóry:
Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochronna termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy
Bardziej szczegółowoAnatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego
Anatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego Krzysztof Letachowicz Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Kierownik: Prof.
Bardziej szczegółowoP Czynniki wpływające na bilans Ca/P
Ca Płyn wewnątrzkomórkowy 225 mmoli 3 000 mmoli Płyn zewnątrzkomórkowy 23 mmoli 14 mmoli Kości 23 750 mmoli 17 000 mmoli Całkowita ilość 24 998 mmoli 20 014 mmoli P Czynniki wpływające na bilans Ca/P Wchłanianie
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. (budowa)
Tkanka nabłonkowa (budowa) Komórki tkanki nabłonkowej tworzą zwarte warstwy, zwane nabłonkami. Są układem ściśle upakowanych komórek tworzących błony. 1) główną masę tkanki stanowią komórki. 2) istota
Bardziej szczegółowoTemat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe.
Temat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe. Są obecne we wszystkich organach rośliny i stanowią główną ich część. Należą do tkanek stałych, jednak nieraz dają początek wtórnym tkankom twórczym. Zbudowane
Bardziej szczegółowoUKŁAD ROZRODCZY MĘSKI. Jądro i najądrze. Kanalik nasienny
Jądro i najądrze UKŁAD ROZRODCZY nasieniowód głowa najądrza przewodziki wyprowadzające MĘSKI trzon najądrza kanalik nasienny przegroda łącznotkankowa śródjądrze biaława sieć jądra błona surowicza ogon
Bardziej szczegółowo