BIOMINERALIZACJA. (AB) n A + + B - AB + 1 CZYNNIKI REGULUJĄCE PROCES BIOMINERALIZACJI GŁÓWNE SZLAKI KONTROLI MINERALIZACJI. Typy mineralizacji
|
|
- Beata Czyż
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 BIOMINERALIZACJA ODDZIAŁ STOMATOLOGII CZYNNIKI REGULUJĄCE PROCES BIOMINERALIZACJI Powszechne prawa fizyko-chemiczne Kontrola genetyczna realizowana poprzez: produkcję substancji organicznych (białek strukturalnych i czynnościowych oraz innych makrocząsteczek), które modyfikują ogólne i lokalne stężenia jonów mających tworzyć kryształy oraz regulują proces nukleacji i wzrostu kryształów, genetyczna kontrola biomoneralizacji znajduje wyraz w filo- i ontogenetycznym podobieństwie tak kości jak i tkanek twardych zęba Typy mineralizacji Mineralizacja fizjologiczna: chrząstka, kość, tkanki twarde zęba (szkliwo, zębina, cement) Mineralizacja patologiczna: (ektopowa z normokalcemią (zależy od lokalnych zmian matrycy organicznej) -hyperkalcemią (zależy od wzrostu poziomu Ca ++ naczynia krwionośne, zastawki serca GŁÓWNE SZLAKI KONTROLI MINERALIZACJI struktury cytoplazmatyczne: zbiorniki wewnątrzkomórkowe pęcherzyki macierzy obszary istoty pozakomórkowej zdolne do wiązania jonów Ca 2+ (często w sposób przypominający układ sieci krystalicznej) lub wpływające na proces pośrednio: sialoproteina (tkanka kostna) fosfoforyna (zębina) -nukleatory kolagen białka niekolagenowe: osteokalcyna, osteonektyna, osteopontyna (SP-1) białka adhezyjne : fibronektyna, trombospondyna niektóre proteo/glikozaminoglikany: dekoryna, biglikan niektóre białka szkliwa enzymy: metaloperoksydazy i ich inhibitory (TIMP) modyfikujące gęstość i układ makrocząsteczek PĘCHERZYKI MACIERZY w zębie uczestniczą w mineralizacji :zębiny korowej, cementu i kości zębodołu są pęcherzykami otoczonymi błoną komórkową i zawierającymi: fosfatazy: zasadowa, pirofosfataza, ATP-aza, 5`nukleotydaza, glukozo-6-fosfataza i fosfolipaza A2 lipidy: cholesterol, fosfatydyloseryna aneksyny(a): (białka cytoszkieletu wiążące Ca ++ ) A:II, V, VI działają poprzez: wiązanie aktyny A II formowanie kompleksów Ca-fosforan-lipid A V tworzenie kanałów Ca zależnych od potencjału A: V,VI funkcja mechanoreceptoryczna A V (ankoryna C II wiążąca kolagen) E PROCES TWORZENIA (NUKLEACJA) I WZROSTU KRYSZTAŁU (AB) n A + + B - AB + 1 jony Nukleacja wymaga energii wzrost kryształu 1
2 POZIOMY REGULACJI Hormony: wiele (główne parathormon, kalcytonina) Czynniki lokalne: interleukiny, czynniki wzrostu Witaminy: wiele (główna wit. D3 1,25 hydroksycholekalciferol) Unerwienie, oddziaływanie czynników mechanicznych Mikroskop optyczny - metoda von Kossa Wszystkie działają porzez sterowanie różnicowaniem, dojrzewaniem oraz regulację czynności komórek produkujących matrycę organiczną odpowiedzialną za: nukleację (powstanie układu atomów związanych w sieć) wzrost kryształów PIXE met. oznaczania koncentracji Ca Oba procesy zależą od składu matrycy organicznej i są regulowane przez jego modyfikowanie. Nukleacja wymaga wprowadzenia energii z zewnątrz. * Kolageny ORGANICZNE SKŁADNIKI ZĘBINY * Białka niekolagenowe tworzące rodzinę SIBLING (Small Integrin Binding Ligand N-Linked Glycoproteins) - wysoko ufosforylowane, wybitnie kwaśne (fosfoproteiny), białka takie jak: -fosfoforyny, specyficzne dla zębiny. Wiążą silnie jony Ca ++, uczestniczą w mineralizacji powstające kryształy układają się wzdłuż włókien kolagenowych; - zębinowe Białko Macierzy-1 (DMP-1) indukują powstawanie kryształów nawet bez obecności włókien. - inne białka zębiny takie jak: białka zawierające kwas γ-karboksyglutaminowy, osteonektyna, osteopontyna są odpowiednikami białek tk. kostnej. Proteoglikany: głównie niskocząsteczkowe (biglikan, dekoryna). - sialoproteina I i II ważne w inicjacji i regulacji procesu mineralizacji. Czynniki wzrostu: insulinopodobny czynnik wzrostu, transformujący czynnik wzrostu (TGF podobny do BMP kości). Lipidy: (ok. 2% składu zębiny) występują głównie we froncie mineralizacji kolokalizacja z proteoglikanami (znaczenie w tworzeniu kryształów). DLACZEGO ZĘBINA JEST ZMINERALIZOWANA A PREZĘBINA NIE? Odontoblasty (podobnie jak osteocyty kości) mogą przeżyć jedynie w kontakcie z niezmineralizowaną macierzą Czynniki utrzymujące prezębinę w stanie niezmineralizowanym: - inhibitory mineralizacji - brak promotorów mineralizacji DLACZEGO ZĘBINA JEST ZMINERALIZOWANA A PREZĘBINA NIE? cd. Czynniki indukujące mineralizację w zębinie: -usunięcie inhibitorów mineralizacji przez enzymy -dostarczenie do tego rejonu z ominięciem prezębiny czynników powodujących nukleację - proces regulowany komórkowo (transport wewnątrzcytoplazmatyczny włóknami Tomesa) 2
3 PREZĘBINA Zahamowanie mineralizacji Fosfosialoproteiny Natywne proteoglikany OD Transport wypustkowy Mineralizacja nukleacja ZĘBINA Fosfoforyny Sialoproteina Bialko macierzy-1 (DMP-1) Białka GLA Enzymy: fosfatazy proteinazy chondroitynazy fosfolipazy Stabilizacja oraz wzrost kryształów BIAŁKA ZĘBINY ICH LOKALIZACIA I ZNACZENIE (cd) Zębinowe Białko Macierzy 1 (DMP-1) Gen zlokalizowany na chromosomie 4 w pobliżu genu dla zębinoowej fosfosialoproteiny (DSPP) W rozwoju najwcześniejsza lokalizacja: jądra odontoblastów oraz aparat Golgiego. Rola białka zarówno w różnicowaniu odontoblastów jak i w mineralizacji W zębinie okrywowej mineralizacja zapoczątkowana jest w pęcherzykach macierzy (są tu niezbędne) i przenosi się na ECM w obrębie kalkosferytów, ich rolę w dalszych pokładach zębiny przejmują w całości białka macierzy W pełni zmineralizowanej zębinie okrywowej najsilniejszą mineralizację wykazuje zębina kanalikowa. SKŁADNIKI SZKLIWA Nieorganiczne (ok. 96%), głównie dwuhydroksyapatyty, tworzące bardzo duże kryształy (układ heksagonalny wymiary 60x30 nm), ich długość może być równa długości pryzmatów. Organiczne: białka podobne do cytokeratyn: amelogeniny (w okresie produkcji szkliwa stanowią 80-90%), enameliny, ameloblastyny, tufteliny, białka enzymatyczne (proteinazy). Sekwencyjna aktywacja genów oraz działanie pozakomórkowych proteinaz zmieniają rodzaj i czynność składników organicznych szkliwa, w zależności od stadium jego dojrzewania. Stąd w skład enamelin (głównych skladników w dojrzałym zębie) wchodzą białka wielkości od kd. Białko 32 kd (produkt trawienia enameliny) silnie wiąże jony Ca ++ i działa jako nukleator) ZĄB MINERALIZACJA SZKLIWA Dawny pogląd: inicjacja (nukleacja) mineralizacji zaczyna się w zębinie Fakty: istota międzykomórkowa (tworzona przez amelo- i odontoblasty) formuje wąskie połączenie szkliwnozębinowe pierwsze kryształy szkliwa powstają w jego obrębie i mają charakter fosforanów ośmio- i trójwapniowych (nie hydroksyapatytów) kryształy ulegają następnie połączeniu z drobniejszymi kryształami hydroksyapatytowymi zębiny MINERALIZACJA SZKLIWA (2) Zapoczątkowanie (nukleacja) powstawania kryształów rozpoczyna się na granicy zębiny i szkliwa (złącze szkliwnozębinowe Jest pochodną: expresji DSPP (gen związany w zasadzie z dentynogenezą) Trzema strukturalnymi białkami szkliwa: amelogeninami (chromosomy X,Y), enamelinami (białko 32 kd) chromosom 4, ameloblastynami oraz białkiem enzymatycznym enamelolizyną (MMP-20) Zakończeniu wzrostu kryształów towarzyszy działanie kalikreiny- 4 powodującej rozkład i eliminację fazy organicznej szkliwa. Regulacja czynności ameloblastów (sekrecja vs. fagocytoza) zależy od współdziałania między receptorami komórek (CD 63, anexyna II oraz związana z lizosommami glikoproteina-1 (LAMP- 1) a macierzą międzykomórkową sygnalizacja inside- out oraz outside-in. AGREGACJA SYNTETYCZNYCH KRYSZTAŁÓW POD WPŁYEM AMELOGENIN IN VITRO A, przy braku dodatkowych cząstek B. w obecności 20 µg/ml rekombinowanej amelogeniny. A B 3
4 ROLA AMELOGENIN W MINERALIZACJI Białko wyjściowe: 25 kd (173 aa) hydrofilne.. Zdolność wiązania ich (w nanosfery zależy od peptydu C-końcowego Po odcięciu 25 aa staje się hydrofobowe Zdolność do agregacji nanosfer zależy od wiązań hydrofobowych Podstawowe zadanie : - kontrola (zahamowanie) wzrostu kryształów. - konwersja OCP do hydroksyapatytu. KOMÓRKA rozdzielacze Peptyd C- końcowy 25 aa wydzielanie dojrzewanie agregacja Form Nanosfery hydrofobowe resorpcja SKAŁDNIKI ORGANICZNE SZKLIWA SWOBODNIE SIĘ PRZEMIESZCZAJĄ (RANDOMIZACJA) - ulegają trawieniu przez MMP, wyciskaniu na zewnątrz gdzie są fagocytowane przez ameloblasty MINERALIZACJA CEMENTU Rozpoczyna się już w pierwszym okresie cementogenezy Cementoblasty uwalniają pęcherzyki macierzy, które prowadzą do powstania kulistych jąder mineralizacji wywołujących dalsze wapnienie pierwotnego cementu. Po zakotwiczeniu w cemencie włókien kolagenowych (więzadłowych) mineralizacja postępuje wzdłuż włókien (już bez dalszego udziału pęcherzyków macierzy) Amelogenina (podstawowy czynnik tworzenia szkliwa), produkowana tu przez nabłonek pochewki Hertwiga Bruna, wpływa na mineralizację cementu. Jej działanie na cementoblasty ma charakter receptorowy (indukuje syntzę białek odpowiedzialnych za proces mineralizacji. Fibroblasty więzadła zębowego nie odpowiadają na sygnały (brak swoistych receptorów) Rodzaje: MINERALIZACJA PATOLOGICZNA Dystroficzna lokalna, dotyczy martwych składników tkankowych, względnie uszkodzonych (rozpadających się) komórek (nekroza tkanek, w tym tkanki tłuszczowej, nowotwory, kalcyfikacja zastawek, miażdżyca). Mechanizm zależy od wszystich składowych blaszki miażdżycowej: komórek (pęcherzyki macierzy) elementów istoty międzykomórkowej (w tym Mgp) lipidów błonowych i pozakomórkowych. W układzie sercowo-naczyniowym mineralizacja może być nazwana kostnieniem (przypomina tkankę kostną strukturą, obecnościa osteoblastów i osteoklastów oraz panelem cytokinowym Metastatyczna pojawiająca się w wielu narządach, związana z zaburzeniami gospodarki wapniowej (hyperkalcemia). Mindrały płytki miażdżycowej nazynia tętniczego Makrofag i kryszał zastawka serca 4
5 Powstaje w wyniku mineralizacji płytki zębowej. - Płytka powstaje przez nałożenie się na ochronną błonkę nazębną: białek śliny,resztek nabłonków, leukocytów i jest wysoce skolonizowana (70% masy) przez bakterie, najpierw tlenowe później beztlenowe - Jest związana ze szkliwem i ulega stale naprzemiennemu tworzeniu i mechanicznemu usuwaniu. - proteinazy bakteryjne niszczą zawarte w ślinie inhibitory mineralizacji - procesy zapalne nasilają tworzenie i mineralizację płytki - prowadzi to do powstania zmineralizowanego, bogatego w bakterie kamienia nazębnego - minerały to głównie fosforany o charakterze przejściowym do hydroksyapatytów. - Kamień występuje na powierzchni zęba oraz poddziąsłowo, jest ważnym czynnikiem patogennym w chorobach przyzębia i zęba. - dodatkowo kwas mlekowy produkowany przez bakterie beztlenowe odwapnia szkliwo, co prowadzi do próchnicy. M KAMIEŃ NAZĘBNY B Kamień nazębny: M obszar zmineralizowany pozostała część (B) zawiera liczne bakterie Hodowla komórkowa (21 dni) wpływ pierwiastków śladowych (galu) na proces mineralizacji 5
Mechanizmy obronne narządu zębowego
Mechanizmy obronne narządu zębowego Mechanizmy obronne miazgi zęba Miazga zęba reaguje na inwazję bakterii z ogniska próchniczego Bakterie wnikają do miazgi przez kanaliki zębinowe Komórkami pierwszego
Bardziej szczegółowoWRAZ Z OTOCZENIEM to narząd zębowy TKANKI TWARDE: Zębina. TKANKI MIĘKKIE: - Miazga zęba. - Błona ozębna (więzadło zębowe) Dziąsło
Narząd zębowy część 1: Budowa i czynność tkanek zmineralizowanych (twardych): - zębina - szkliwo - cement ZĄB WRAZ Z OTOCZENIEM to narząd zębowy TKANKI TWARDE: * * Szkliwo * Cement TKANKI MIĘKKIE: - Miazga
Bardziej szczegółowotkanki zęba szkliwo zębina cement miazga ozębna Otoczenie zęba (przyzębie) dziąsło kość wyrostka zębodołowego Struktura szkliwa Pryzmaty szkliwne
NARZĄD ZĘBOWY Cz. I: Tkanki zmineralizowane Ogólny schemat budowy zęba wraz z otoczeniem Zmineralizowane tkanki zęba: zębina cement KORONA SZYJKA Niezmineralizowane tkanki zęba: KORZEŃ miazga ozębna Otoczenie
Bardziej szczegółowotkanki zęba szkliwo zębina cement miazga ozębna Otoczenie zęba (przyzębie) dziąsło kość wyrostka zębodołowego Struktura szkliwa Pryzmaty szkliwne
NARZĄD ZĘBOWY Cz. I: Tkanki zmineralizowane Ogólny schemat budowy zęba wraz z otoczeniem Zmineralizowane tkanki zęba: zębina cement KORONA SZYJKA Niezmineralizowane tkanki zęba: KORZEŃ miazga ozębna Otoczenie
Bardziej szczegółowoNARZĄD ZĘBOWY. Cz. III: Rozwój. Najwcześniejsze stadia rozwojowe* Główne stadia rozwojowe. Stadium pączka. Stadium czapeczki
NARZĄD ZĘBOWY Ząb rozwija się na styku dwóch tkanek: ektodermy (nabłonka) i ektomezenchymy*, które wzajemnie na siebie wpływają poprzez sekwencyjne sterowanie ekspresją genów i wytwarzanie substancji morfogenetycznych/sygnałowych
Bardziej szczegółowoWRAZ Z OTOCZENIEM to. narząd zębowy TKANKI TWARDE: Zębina. TKANKI MIĘKKIE: - Miazga. - Błona ozębna (więzadło zębowe) - Dziąsło
ZĄB Narząd zębowy WRAZ Z OTOCZENIEM to część 1: narząd zębowy TKANKI TWARDE: * Budowa i czynność czynność tkanek zmineralizowanych (twardych): - zębina - szkliwo - cement ZĄB IN SITU Szkliwo Sumaryczny
Bardziej szczegółowoROZWÓJ. Uzębienie. Uwaga! NARZĄD ZĘBOWY (3) Stadium Pączka
NARZĄD ZĘBOWY (3) ROZWÓJ Uzębienie Pierwotne (mleczne) rozwija się już w okresie płodowym docelowo 20 zębów (2 siekacze, jeden kieł oraz 2 zęby trzonowe), w każdym kwadrancie szczęki górnej i dolnej. Stałe
Bardziej szczegółowoNARZĄD ZĘBOWY CZ. I: STRUKTURY ZMINERALIZOWANE ZĘBA
NARZĄD ZĘBOWY CZ. I: STRUKTURY ZMINERALIZOWANE ZĘBA U dorosłych występują 32 zęby noszące nazwę stałych. Zastępują one 20 zębów mlecznych, których wyrzynanie rozpoczyna się w wieku ok. 6 miesięcy (środkowe
Bardziej szczegółowoROZWÓJ NARZĄDU ZĘBOWEGO. 1. Powstawanie i rozwój zawiązka zęba
ROZWÓJ NARZĄDU ZĘBOWEGO 1. Powstawanie i rozwój zawiązka zęba Zęby rozwijają się w wyniku współdziałania dwóch stykających się ze sobą tkanek: ektomezenchymy (neuromezenchymy) płodowej tkanki łącznej rozwijającej
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoKatarzyna Pawlak-Buś
Katarzyna Pawlak-Buś Klinika Rumatologii i Rehabilitacji Uniwersytetu Medycznego Oddział Reumatologii i Osteoporozy Szpitala im. Józefa Strusia w Poznaniu Canalis at al., N. Engl. J. Med. 2007 Równowaga
Bardziej szczegółowo17. ROZWÓJ NARZĄDU ZĘBOWEGO
17. ROZWÓJ NARZĄDU ZĘBOWEGO 17.1. Powstawanie i rozwój zawiązka zęba Zęby rozwijają się z dwóch współdziałających ze sobą tkanek: mezenchymy oraz pokrywającego ją nabłonka ektodermalnego wyściełającego
Bardziej szczegółowoBiomineralizacja kontrolowana przez białka precyzja kształtu, struktury i właściwości
Biomineralizacja kontrolowana przez białka precyzja kształtu, struktury i właściwości Rafał Hołubowicz* Aleksandra Porębska* Monika Poznar* Mirosława Różycka* Piotr Dobryszycki * Zakład Biochemii, Wydział
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoUkład kostny jest strukturą żywą, zdolną do:
FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy ROZWÓJ KOŚCI przed 8 tyg. życia płodowego szkielet płodu złożony jest z błon włóknistych i chrząstki szklistej po 8
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoTkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji. komórki. macierz zewnątrzkomórkowa
Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji komórki Tkanki macierz zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty roślin
Bardziej szczegółowoTkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki
Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki Tkanki macierz (matrix) zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty
Bardziej szczegółowoTkanka kostna. Kość jest tkanką w której zachodzą stale dwa procesy pozostające ze sobą w stanie dynamicznej równowagi:
Tkanka kostna Kość jest tkanką w której zachodzą stale dwa procesy pozostające ze sobą w stanie dynamicznej równowagi: Osteogeneza (kościotworzenie) - przeważa do 25-30 lat tzn. do osiągnięcia szczytowej
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka -kość
Tkanki podporowe: - -kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoOrganizacja tkanek - narządy
Organizacja tkanek - narządy Architektura skóry tkanki kręgowców zbiór wielu typów komórek danej tkanki i spoza tej tkanki (wnikają podczas rozwoju lub stale, w trakcie Ŝycia ) neurony komórki glejowe,
Bardziej szczegółowoMechanochemiczny przełącznik między wzrostem i różnicowaniem komórek
Mechanochemiczny przełącznik między wzrostem i różnicowaniem komórek Model tworzenia mikrokapilar na podłożu fibrynogenowym eksponencjalny wzrost tempa proliferacji i syntezy DNA wraz ze wzrostem stężenia
Bardziej szczegółowoTkanki. Tkanki. Tkanki zwierzęce Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki
Tkanki komórki Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) macierz (matrix) zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty
Bardziej szczegółowoROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI
ROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI Michał M. Dyzma PLAN REFERATU Historia badań nad wapniem Domeny białek wiążące wapń Homeostaza wapniowa w komórce Komórkowe rezerwuary wapnia Białka buforujące Pompy wapniowe
Bardziej szczegółowoPATOLOGIA OGÓLNA DLA ODDZIAŁU STOMATOLOGII. Procesy naprawcze
PATOLOGIA OGÓLNA DLA ODDZIAŁU STOMATOLOGII Procesy naprawcze Możliwości naprawcze uszkodzonych tkanek ustroju! Regeneracja (odrost, odnowa)! Organizacja (naprawa, gojenie) Regeneracja komórek, tkanek,
Bardziej szczegółowoTransport pęcherzykowy
Transport pęcherzykowy sortowanie przenoszonego materiału zachowanie asymetrii zachowanie odrębności organelli precyzyjne oznakowanie Transport pęcherzykowy etapy transportu Transport pęcherzykowy przemieszczanie
Bardziej szczegółowoNAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia
NAUKI O CZŁOWIEKU Biologia kości Terminologia PODSTAWOWE INFORMACJE O KOŚCIACH Kośd jest jedną z najmocniejszych substancji biologicznych Szkielet jednak to mniej niż 20% masy ciała FUNKCJE KOŚCI Układ
Bardziej szczegółowo15. NARZĄD ZĘBOWY CZ. I: STRUKTURY ZMINERALIZOWANE ZĘBA
15. NARZĄD ZĘBOWY CZ. I: STRUKTURY ZMINERALIZOWANE ZĘBA U dorosłych występują 32 zęby noszące nazwę stałych. Zastępują one 20 zębów mlecznych, których wyrzynanie rozpoczyna się w wieku ok. 6 miesięcy (pierwszy,
Bardziej szczegółowoTkanka chrzęstna i tkanka kostna
Tkanka chrzęstna i tkanka kostna Tkanki podporowe, budują szkielet człowieka i w tej budowie wzajemnie się uzupełniają: w życiu embrionalnym modele chrzęstne kości długich zastępowane przez kość tkanka
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowoTkanka chrzęstna i tkanka kostna
Tkanka chrzęstna i tkanka kostna Tkanki podporowe, budują szkielet człowieka i w tej budowie wzajemnie się uzupełniają: w życiu embrionalnym modele chrzęstne kości długich, zastępowane przez kość tkanka
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe - chrząstka
Tkanki podporowe - chrząstka Własności mechaniczne tkanek podporowych zaleŝą od składu ich substancji międzykomórkowej. Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty
Bardziej szczegółowoUkład kostny jest strukturą żywą, zdolną do:
FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy FUNKCJE KOŚCI Podstawowym elementem składowym układu kostnego jest tkanka kostna. FUNKCJE KOŚCI Układ kostny składa
Bardziej szczegółowoTkanki podporowe: - chrząstka - kość
Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,
Bardziej szczegółowo1 NARZĄD ZĘBOWY CZ. II. STRUKTURY NIEZMINERALIZOWANE. 1. Miazga zęba
1 NARZĄD ZĘBOWY CZ. II. STRUKTURY NIEZMINERALIZOWANE 1. Miazga zęba Tworzy ją tkanka łączna galaretowata, wypełniająca komorę i kanał korzeniowy zęba. Miazga komunikuje się z ozębną i otoczeniem zęba przez
Bardziej szczegółowoTransport przez błony
Transport przez błony Transport bierny Nie wymaga nakładu energii Transport aktywny Wymaga nakładu energii Dyfuzja prosta Dyfuzja ułatwiona Przenośniki Kanały jonowe Transport przez pory w błonie jądrowej
Bardziej szczegółowoPrzemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
Bardziej szczegółowoTkanka chrzęstna Tkanka kostna
Tkanka chrzęstna Tkanka kostna Tkanka chrzęstna i tkanka kostna Tkanki podporowe, budują szkielet człowieka i w tej budowie wzajemnie się uzupełniają: w życiu embrionalnym modele chrzęstne kości długich,
Bardziej szczegółowoZagadnienia seminaryjne w semestrze letnim I Błony biologiczne
Zagadnienia seminaryjne w semestrze letnim 2019 I Błony biologiczne 1. Budowa i składniki błon biologicznych - fosfolipidy - steroidy - białka - glikoproteiny i glikolipidy 2. Funkcje błony komórkowej
Bardziej szczegółowoTkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki
Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki Tkanki macierz (matrix) zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty
Bardziej szczegółowoRuch i mięśnie. dr Magdalena Markowska
Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa
Bardziej szczegółowoOddziaływanie komórki z macierzą. adhezja migracja proliferacja różnicowanie apoptoza
Oddziaływanie komórki z macierzą embriogeneza gojenie ran adhezja migracja proliferacja różnicowanie apoptoza morfogeneza Adhezja: oddziaływania komórek z fibronektyną, lamininą Proliferacja: laminina,
Bardziej szczegółowoKlinika Ortopedii Dziecięcej Katedry Ortopedii Dziecięcej UM w Lublinie
1 Szymon Skwarcz Klinika Ortopedii Dziecięcej Katedry Ortopedii Dziecięcej UM w Lublinie Wpływ aktywowanego autologicznego osocza bogatopłytkowego (PRP) oraz fosforanu trójwapniowego hydroksyapatytu na
Bardziej szczegółowoFlexagen 12g*30saszetek smak malinowy OLIMP
Kości i stawy > Model : - Producent : - Flexagen to innowacyjna kompozycja dwóch form kolagenu: natywnej, typu II i hydrolizatu kolagenu, wzbogacona w kompleks składników mineralnych: wapń i fosfor (Calci-K,
Bardziej szczegółowoUkład wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany
Bardziej szczegółowobiologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA
biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%
Bardziej szczegółowoSTOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA
STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA Stomatologia zachowawcza- zajmuje się metodami zachowania naturalnych właściwości zębów, które zostały utracone na skutek działania bodźców zewnętrznych. Najgroźniejszym z nich
Bardziej szczegółowoKomórka eukariotyczna
Komórka eukariotyczna http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=plik:hela_cells_stained_with_hoechst_33258.jpg cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma W cytoplazmie odbywa się: cała przemiana materii,
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI. Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ BŁONĘ KOMÓRKOWĄ I. WSTĘP TEORETYCZNY Każda komórka, zarówno roślinna,
Bardziej szczegółowoDr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany
1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy
Bardziej szczegółowoTransport makrocząsteczek
Komórka eukariotyczna cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma W cytoplazmie odbywa się: cała przemiana materii, dzięki której organizm uzyskuje energię biosynteza białka i innych związków Transport
Bardziej szczegółowoP Czynniki wpływające na bilans Ca/P
Ca Płyn wewnątrzkomórkowy 225 mmoli 3 000 mmoli Płyn zewnątrzkomórkowy 23 mmoli 14 mmoli Kości 23 750 mmoli 17 000 mmoli Całkowita ilość 24 998 mmoli 20 014 mmoli P Czynniki wpływające na bilans Ca/P Wchłanianie
Bardziej szczegółowoTRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów
Eksparesja genów TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów Przepisywanie informacji genetycznej z makrocząsteczki DNA na mniejsze i bardziej funkcjonalne cząsteczki pre-mrna Polimeraza RNA ETAP I Inicjacja
Bardziej szczegółowoBadanie oddziaływania polihistydynowych cyklopeptydów z jonami Cu 2+ i Zn 2+ w aspekcie projektowania mimetyków SOD
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej Badanie oddziaływania polihistydynowych cyklopeptydów z jonami Cu 2+ i Zn 2+ w aspekcie projektowania mimetyków SOD Aleksandra Kotynia PRACA DOKTORSKA
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Substancja międzykomórkowa
Funkcje tkanki łącznej: TKANKA ŁĄCZNA łączy, utrzymuje i podpiera inne tkanki pośredniczy w rozprowadzaniu tlenu, substancji odŝywczych i biologicznie czynnych w organizmie odpowiada za większość procesów
Bardziej szczegółowoCHOROBY REUMATYCZNE A OBNIŻENIE GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚCI
CHOROBY REUMATYCZNE A OBNIŻENIE GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚCI Katarzyna Pawlak-Buś Katedra i Klinika Reumatologii i Rehabilitacji Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu ECHA ASBMR 2018 WIELOCZYNNIKOWY CHARAKTER
Bardziej szczegółowoBiochemia. Klasyfikuj: Genetyka medyczna w QZ 50. Klasyfikuj: Genetyka drobnoustrojów w QW 51.
QU Biochemia Klasyfikuj: Genetyka medyczna w QZ 50. Klasyfikuj: Genetyka drobnoustrojów w QW 51. QU 1-54 Wydawnictwa informacyjne i ogólne. QU 55-70 Białka. Aminokwasy. Peptydy QU 75-99 Węglowodany. Lipidy
Bardziej szczegółowoDr inż. Marta Kamińska
Wykład 4 Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Wykład 4 Tkanka to grupa lub warstwa komórek wyspecjalizowanych w podobny sposób i pełniących wspólnie pewną specyficzną funkcję.
Bardziej szczegółowoTemat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.
Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.
Bardziej szczegółowoProfil metaboliczny róŝnych organów ciała
Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.
Bardziej szczegółowoAntyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne. dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW Warszawa, dn. 14.12.2016 wolne rodniki uszkodzone cząsteczki chemiczne w postaci wysoce
Bardziej szczegółowoPołączenia międzykomórkowe i macierz zewnątrzkomórkowa
międzykomórkowe i macierz zewnątrzkomórkowa Dagmara Ruminkiewicz Zakład Biologii Medycznej międzykomórkowe zapewniają : uszczelnienie komórek mechaniczną wytrzymałość przyleganie do sąsiednich komórek
Bardziej szczegółowoPołączenia międzykomórkowe i macierz zewnątrzkomórkowa. Połączenia międzykomórkowe. Połączenia międzykomórkowe. zapewniają : uszczelnienie komórek
międzykomórkowe i macierz zewnątrzkomórkowa mgr Dagmara Ruminkiewicz Zakład Biologii Medycznej międzykomórkowe międzykomórkowe zapewniają : uszczelnienie komórek mechaniczną wytrzymałość przyleganie do
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Krew jest płynną tkanką łączną, krążącą ciągle w ustroju, umożliwiającą stałą komunikację pomiędzy odległymi od siebie tkankami.
Bardziej szczegółowoCHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com
CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w
Bardziej szczegółowo16. NARZĄD ZĘBOWY CZ. II. STRUKTURY NIEZMINERALIZOWANE. 16.1. Miazga zęba
16. NARZĄD ZĘBOWY CZ. II. STRUKTURY NIEZMINERALIZOWANE 16.1. Miazga zęba Tworzy ją tkanka łączna galaretowata, podobna do galarety Whartona pępowiny, wypełniająca komorę i kanał zęba. Miazga łączy się
Bardziej szczegółowoParoCheck. Oznaczanie bakterii odpowiedzialnych za chorobę przyzębia (periopatogenów)
ParoCheck Oznaczanie bakterii odpowiedzialnych za chorobę przyzębia (periopatogenów) JAK POWSTAJE CHOROBA PRZYZĘBIA? Zapalenie przyzębia jest chorobą infekcyjną tkanek podtrzymujących ząb. Nawet w zdrowej
Bardziej szczegółowoCo może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić?
Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co zawdzięczamy nerkom? Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego
Bardziej szczegółowoMultimedial Unit of Dept. of Anatomy JU
Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU Ośrodkowy układ nerwowy zaczyna się rozwijać na początku 3. tygodnia w postaci płytki nerwowej, położonej w pośrodkowo-grzbietowej okolicy, ku przodowi od węzła
Bardziej szczegółowoTkanka łączna. Komórki i bogata macierz. Funkcje spaja róŝne typy innych tkanek zapewnia podporę narządom ochrania wraŝliwe części organizmu
Komórki i bogata macierz Substancja międzykomórkowa przenosi siły mechaniczne Tkanka łączna Funkcje spaja róŝne typy innych tkanek zapewnia podporę narządom ochrania wraŝliwe części organizmu Tkanka łączna
Bardziej szczegółowoPODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz.i): wprowadzenie (komórki, receptory, rozwój odporności nabytej)
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz.i): wprowadzenie (komórki, receptory, rozwój odporności nabytej) Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt do wykładu
Bardziej szczegółowoMięśnie. dr Magdalena Markowska
Mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu 1) Jako możliwość przemieszczania przestrzennego mięśnie poprzecznie prążkowane 2) Pompa serce 3) Jako podstawa do utrzymywania czynności życiowych mięśnie
Bardziej szczegółowoGeny, a funkcjonowanie organizmu
Geny, a funkcjonowanie organizmu Wprowadzenie do genów letalnych Geny kodują Białka Kwasy rybonukleinowe 1 Geny Występują zwykle w 2 kopiach Kopia pochodząca od matki Kopia pochodząca od ojca Ekspresji
Bardziej szczegółowoOPTYMALNY POZIOM SPOŻYCIA BIAŁKA ZALECANY CZŁOWIEKOWI JANUSZ KELLER STUDIUM PODYPLOMOWE 2011
OPTYMALNY POZIOM SPOŻYCIA BIAŁKA ZALECANY CZŁOWIEKOWI JANUSZ KELLER STUDIUM PODYPLOMOWE 2011 DLACZEGO DOROSŁY CZŁOWIEK (O STAŁEJ MASIE BIAŁKOWEJ CIAŁA) MUSI SPOŻYWAĆ BIAŁKO? NIEUSTAJĄCA WYMIANA BIAŁEK
Bardziej szczegółowoFluor a ubytki próchnicze
10 Fluor a ubytki próchnicze 10.1. Wstęp Już w 1959 roku Jenkins zwrócił uwagę na dwie teorie wyjaśniające zjawisko redukcji ubytków próchniczych przez fluorki: była to teoria rozpuszczalności i teoria
Bardziej szczegółowoDr inż. Marta Kamińska
Nowe techniki i technologie dla medycyny Budowa kończyb Kość zbita i gąbczakta Budowa Ktawów i więzadeł OKteoKyBteza Dr inż. Marta Kamińska 1 TkaBka chrzęktba TkaBka chrzęktba KtaBowi rodzaj tkabki łączbej.
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Jama ustna, ślinianki i narząd zębowy Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona
Bardziej szczegółowoPrzemieszczanie zębów podczas leczenia ortodontycznego postępuje dzięki przebudowie kości.
Przemieszczanie zębów podczas leczenia ortodontycznego postępuje dzięki przebudowie kości. Przebudowa kości występuje pod wpływem przedłużonego nacisku na ząb, czyli przyłożonej siły. Zjawiska przebudowy
Bardziej szczegółowoWitaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Jaką rolę pełnią witaminy w organizmie? I dlaczego są niezbędnymi składnikami w żywieniu świń? Dowiedz się o roli poszczególnych witamin w żywieniu trzody chlewnej. Witaminy są niezbędne do prawidłowego
Bardziej szczegółowoBIOLOGIA KOMÓRKI ANALIZA AKTYWNOŚCI ENDOCYTARNEJ KOMÓREK
BIOLOGIA KOMÓRKI ANALIZA AKTYWNOŚCI ENDOCYTARNEJ Wstęp Powszechny w komórkach eukariotycznych proces endocytozy to ustawiczne pobieranie ze środowiska zewnętrznego do wnętrza komórki zarówno płynu, małych
Bardziej szczegółowoTkanka łączna. Składa się zawsze z istoty międzykomórkowej oraz osadzonych w niej komórek.
Tkanka łączna Tkanka łączna Jest najbardziej zróżnicowana spośród wszystkich tkanek człowieka. Zasadnicza funkcją tkanki łącznej polega na zapewnieniu łączności miedzy pozostałymi tkankami ciała. Tkanka
Bardziej szczegółowoPróchnica zębów. Antonina Kawecka PSSE w Kamieniu Pomorskim 2015roku
Antonina Kawecka PSSE w Kamieniu Pomorskim 2015roku Rodzaje zębów Zęby (łac. dens ząb, l.mn. dentes) złożone, twarde twory anatomiczne w jamie ustnej. Stanowią element układu trawienia i służą do rozdrabniania
Bardziej szczegółowoUniwersytet Jagielloński. Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej ROZPRAWA DOKTORSKA
Uniwersytet Jagielloński Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej ROZPRAWA DOKTORSKA FIZYKOCHEMICZNA CHARAKTERYSTYKA MINERALIZACJI STRUKTUR KOLAGENOWYCH mgr Sylwia Orzechowska Promotor: Prof.
Bardziej szczegółowoMECHANIZMY WZROSTU i ROZWOJU ROŚLIN
MECHANIZMY WZROSTU i ROZWOJU ROŚLIN Jaka jest rola kinaz MA (generalnie)? Do czego służy roślinom (lub generalnie) fosfolipaza D? Czy u roślin występują hormony peptydowe? Wymień znane Ci rodzaje receptorów
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Jama ustna, ślinianki i narząd zębowy Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona
Bardziej szczegółowoTkanka kostna. Komórki tkanki kostnej. Osteoblasty, czyli komórki kościotwórcze
10 Tkanka kostna Tkanka kostna (textus osseus) jest rodzajem tkanki łącznej, w której w istocie podstawowej znajdują się sole mineralne, co nadaje jej twardość, sztywność i wytrzymałość na odkształcenia.
Bardziej szczegółowoRuch i mięśnie. dr Magdalena Markowska
Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa
Bardziej szczegółowoZadania zawarte w arkuszach egzaminacyjnych CKE w latach 2002-2007. Układ krążenia zadania
Zadania zawarte w arkuszach egzaminacyjnych CKE w latach 2002-2007 Zadanie 1 (2 pkt.) Schemat przedstawia budowę tętnicy. Układ krążenia zadania Podaj z uzasadnieniem, dwie cechy budowy tętnicy świadczące
Bardziej szczegółowopaździernika 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II
10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Błona śluzowa (warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, stale wilgotna) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Jama
Bardziej szczegółowoSterydy (Steroidy) "Chemia Medyczna" dr inż. Ewa Mironiuk-Puchalska, WChem PW
Sterydy (Steroidy) Związki pochodzenia zwierzęcego, roślinnego i mikroorganicznego; pochodne lipidów, których wspólnącechą budowy jest układ czterech sprzężonych pierścieni węglowodorowych zwany steranem(cyklopentanoperhydrofenantren)
Bardziej szczegółowoPodział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie
Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana poprzecznie prążkowana serca gładka Tkanka mięśniowa Podstawową własnością
Bardziej szczegółowoCo to jest kolagen i za co odpowiada w naszym organizmie? Kompleksowe działanie odżywki sportowej Flexagen Olimp wspierającej chrząstki i stawy.
Olimp Flexagen innowacyjna kompozycja dwóch form kolagenu: natywnej, typu II i hydrolizatu kolagenu, wzbogacona w kompleks składników mineralnych: wapń i fosfor (Calci-K, Albion ), mangan i miedź w postaci
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoGC Tooth Mousse. Zapraszamy do sklepu Producent: GC Corporation 49,90 zł Waga: 0.08kg. Kod QR:
HAPPYDENTAL Rafał Rogula ul. Bajana 39b/1a 54-129 Wrocław, PL NIP 949-189-63-28 info@happydental.pl Tel. 71-349-77-90/91 Zapraszamy do sklepu www.happydental.pl GC Tooth Mousse ochronna pasta o potrójnym
Bardziej szczegółowoPodkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019
Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 2016/2017-2018/2019 Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne / Niestacjonarne
Bardziej szczegółowoZaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej i diagnostyka kamicy dróg moczowych u dzieci. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab.
Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej i diagnostyka kamicy dróg moczowych u dzieci. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. Anna Wasilewska Metabolizm wapnia i fosforu Zaburzenia gospodarki wapniowej organizmu
Bardziej szczegółowoEugeniusz Józef Kucharz CHOROBY RZADKIE CHOROBA WYWOŁANA PRZEZ KRYSZTAŁY DWUWODNEGO PIROFOSFORANU WAPNIOWEGO
Eugeniusz Józef Kucharz CHOROBY RZADKIE CHOROBA WYWOŁANA PRZEZ KRYSZTAŁY DWUWODNEGO PIROFOSFORANU WAPNIOWEGO Wrocław 2014 Choroba wywołana przez kryształy dwuwodnego pirofosforanu wapniowego Nazewnictwo:
Bardziej szczegółowo11. Związki heterocykliczne w codziennym życiu
11. Związki heterocykliczne w codziennym życiu a podstawie: J. A. Joule, K. Mills eterocyclic chemistry at a glace, 2nd ed., Wiley 2013. S. Rolski Chemia środków leczniczych, wyd. III, PZWL 1968. Związki
Bardziej szczegółowo