Metodologia badań społecznych

Transkrypt

1 Metodologia badań społecznych Konwersatorium dr Justyna Śmietańska Zakład Metodologii Nauk o Edukacji Wydział Studiów Edukacyjnych UAM

2 Program zajęć DYDAKTYKA MATERIAŁY DYDAKTYCZNE

3 BADAWCZO DOSTĘPNE ZAINTERESOWANIE EMOCJONALNE

4 CEL BADAWCZY bliższe określenie tego, do czego zmierza badacz, co pragnie osiągnąć w swoim działaniu (Zaczyński) wymaga uświadomienia sobie, po co podejmujemy badania oraz do czego mogą być przydatne uzyskane w nich wyniki (Skorny) PRZYKŁADY 1) Sprawdzenie poziomu rozwoju emocjonalnego dzieci 5- letnich. 2) Zbadanie jakości życia polskich emigrantów w Irlandii. 3) Ustalenie czynników wpływających na pogorszenie relacji interpersonalnych w grupie pracowniczej.

5 CELE BADAŃ podział CEL POZNAWCZY CEL TEORETYCZNY CEL PRAKTYCZNY związany jest głównie z opisem, wyjaśnieniem i przewidywaniem zjawisk związany jest m.in. z podejmowaniem zadań teoretycznych, które mogą zmierzać do opracowania założeń teoretycznego lub empirycznego modelu zajęć dydaktyczno - wychowawczych, który następnie będzie weryfikowany w pracy badawczej związany jest m.in. z realizacją zadań praktycznych, np. opracowaniem dyrektyw praktycznych (czyli np. z perspektywy pedagogiki - praktycznych wskazówek kierowanych pod adresem nauczycieli, rodziców, uczniów)

6 CELE POZNAWCZE - przykłady Ustalenie czynników, które różnicują osiągnięcia szkolne uczniów. Wskazanie czynników kształtujących postawy młodzieży wobec zagrożeń AIDS. Zbadanie wpływu socjoterapii na łagodzenie zachowań agresywnych młodzieży. Wyjaśnienie, jakie czynniki różnicują poziom i przejawy zachowań seksualnych wśród młodzieży. Ustalenie stosunku matek do czytelnictwa ich dzieci.

7 CELE TEORETYCZNE przykłady Opracowanie modelu rodziny jako instytucji wychowawczej zaspokajającej potrzeby dziecka. Opracowanie teoretycznych propozycji uczestnictwa młodzieży niepełnosprawnej w kulturze. Sformułowanie teoretycznego modelu zajęć dydaktycznowychowawczych, uwzględniającego różne style poznawcze. Opracowanie strategii pomocy dla rodzin dotkniętych problemem alkoholowym.

8 CELE PRAKTYCZNE przykłady Ustalenie wskazówek pedagogicznych dla pedagoga, który pracuje z dziećmi z rodzin dotkniętych problemem alkoholowym. Sformułowanie wskazówek pedagogicznych kierowanych pod adresem wychowawców, którzy specjalizują się w pracy z dzieckiem z mózgowym porażeniem dziecięcym. Opracowanie wskazówek pedagogicznych dla rodziców wychowujących dzieci przejawiające zachowania agresywne. Ustalenie dyrektyw psychologicznych kierowanych pod adresem terapeuty pragnącego wspomagać prawidłowy rozwój dziecka z nerwicą

9 METODA Metoda to systematycznie stosowany sposób postępowania prowadzący do założonego wyniku. Na dany sposób postępowania składają się czynności myślowe i praktyczne, odpowiednio dobrane i realizowane w ustalonej kolejności (W. Okoń)

10 metoda statystyczna metoda monograficzna metoda eksperymentalna metoda typologiczna metoda historyczno-porównawcza metoda etnograficzna metoda biograficzna metoda ekologiczna Podział metod badawczych w naukach społecznych

11 TECHNIKA Techniki badawcze to przede wszystkim sposoby zbierania materiału oparte na starannie opracowanych dyrektywach (dokładnych, jasnych, ścisłych), weryfikowanych w badaniach różnych nauk społecznych i dzięki temu posiadających walor użyteczności międzydyscyplinarnej (A. Kamiński)

12 Rodzaje wywiadów: Indywidualny wywiad pogłębiony IDI (individual in-depth interview) grupowy wywiad fokusowy FGI (focus group interview)

13 NARZĘDZIE BADAWCZE Narzędzie badawcze jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań. O ile technika badawcza oznacza czynności, na przykład obserwowanie, prowadzenie wywiadu, o tyle narzędzie badawcze to instrument służący do technicznego gromadzenia danych z badań (T. Pilch, T. Wujek)

14 SCHEMAT technika narzędzie narzędzie METODA technika narzędzie narzędzie technika narzędzie narzędzie

15 STRUKTURA PROCESU BADAWCZEGO PROBLEMY BADAWCZE, HIPOTEZY ZMIENNE I WSKAŹNIKI

16 1.Wstępne sformułowanie problemu 2.Eksplikacja problematyki badawczej* 3.Operacjonalizacja problematyki badawczej** 4.Przygotowanie narzędzi badawczych 5.Pilotaż badań 6.Dobór próby, jednostek, które zostaną poddane badaniom 7.Realizacja badań empirycznych 8.Weryfikacja zebranego materiału empirycznego 9.Wstępne grupowanie surowego materiału 10.Analiza materiału empirycznego 11.Testowanie hipotez i uogólnianie wyników badań 12.Pisanie końcowego raportu z badań STRUKTURA PROCESU BADAWCZEGO (za: G. Babiński)

17 *Eksplikacja problematyki badawczej Eksplikacja problematyki badawczej, czyli sprawdzenie w jaki sposób pomysł na badania odnosi się do istniejącego już stanu wiedzy Eksplikacja problematyki to również wybór pojęć, twierdzeń, koncepcji, które będą stanowiły ramę teoretyczną dla planowanego badania sformułowanie pytań badawczych wybór i uzasadnienie hipotez badawczych

18 **Operacjonalizacja problematyki badawczej dobór wskaźników - polega na przełożeniu teoretycznych pojęć na zestaw wskazówek występowania tego pojęcia w rzeczywistości wybór metody i procedury badań oraz wybór technik oraz narzędzi badawczych dobór zbiorowości, w której będą realizowane badania

19 PROBLEM BADAWCZY Zawsze ma postać PYTANIA WYRÓŻNIAMY: Pytania rozstrzygnięcia - CZY Pytania dopełnienia - JAK, JAKIE Pytania wyjaśniająco-zależnościowe CZY I W JAKI SPOSÓB

20 Przykład PROBLEM BADAWCZY PYTANIE ROZSTRZYGNIĘCIA: Czy nauczyciele stażyści mają obniżony poziom samooceny? PYTANIE DOPEŁNIENIA: Jakie są uwarunkowania obniżonej samooceny u nauczycieli stażystów? PYTANIE WYJAŚNIAJACO-ZALEŻNOŚCIOWE: Czy i w jaki sposób warunki pracy nauczycieli stażystów wpływają na ich poziom samooceny?

21 HIPOTEZA BADAWCZA Zawsze ma postać ZDANIA TWIERDZĄCEGO Hipotezy powinny być logicznie powiązane z problemami badawczymi

22 Charakterystyka hipotez HIPOTEZY POWINNY BYĆ: o tyle nowe, aby wskazywały na jakieś nieznane dotąd aspekty badanych faktów, procesów, zjawisk, ich uwarunkowań, okoliczności, na tyle ogólne, żeby obejmowały swoim zakresem wszelkie fakty, procesy czy zjawiska, jakich dotyczą, pojęciowo jasne, tzn. wyrażone w jednoznacznych terminach, możliwie dostatecznie ostrych, wolne od sprzeczności wewnętrznych, czyli powinny być tak sformułowane, aby nie zawierały zdań wzajemnie sprzecznych, empirycznie sprawdzalne, czyli dające się zweryfikować, tzn. potwierdzić lub obalić poprzez badania

23 Budowanie hipotez 1 sposób: wykorzystanie hipotezy zerowej (H0) i alternatywnej (H1) PROBLEM BADAWCZY: Czy problem alkoholowy w rodzinie determinuje trudności edukacyjne dziecka? H0 = Problem alkoholowy w rodzinie nie determinuje trudności edukacyjnych dziecka. H1 = Problem alkoholowy w rodzinie determinuje trudności edukacyjnych dziecka PROBLEM BADAWCZY: Czy liczba dzieci w rodzinie wpływa na poziom satysfakcji kobiet z macierzyństwa? H0 = Liczba dzieci w rodzinie nie wpływa na poziom satysfakcji kobiet z macierzyństwa. H1 = Liczba dzieci w rodzinie wpływa na poziom satysfakcji kobiet z macierzyństwa.

24 Budowanie hipotez 2 sposób: wykorzystanie hipotez roboczych PROBLEM BADAWCZY: Jakie są uwarunkowania obniżonej samooceny u nauczycieli stażystów? 1. typujemy hipotetyczne czynniki warunkujące, np. poziom wynagrodzenia, typ umowy, krótkie doświadczenie zawodowe, poziom stresu, obciążenie emocjonalne związane z zawodem itd.; 2. w oparciu o wytypowanie czynniki, budujemy hipotezy robocze, np. H1-Poziom wynagrodzenia wpływa na obniżenie samooceny u nauczycieli stażystów. H2 -Typ umowy wpływa na obniżenie samooceny u nauczycieli stażystów. H3-Krótkie doświadczenie zawodowe wpływa na obniżenie samooceny u nauczycieli stażystów. (itd.) Dopuszczalna jest także konstrukcja odwrotna, tzn. H1-Na obniżenie samooceny u nauczycieli stażystów wpływa (np. poziom wynagrodzenia)

25 WSKAŹNIK Wskaźnik - to pewna cecha, zdarzenie lub zjawisko na podstawie zajścia, którego wnioskujemy z pewnością, bądź określonym prawdopodobieństwem, bądź wreszcie prawdopodobieństwem wyższym od przeciętnego, iż zachodzi zjawisko, które nas interesuje (za S.Nowak) Wskaźnik to swego rodzaju cecha, dzięki której możemy stwierdzić, iż zaszła sytuacja, którą rozpatrujemy. Mówiąc "wskaźnik" mamy na myśli pewien czynnik (może to być: właściwość, fakt, zdarzenie, stan, proces, itp.), co możemy zauważyć i dzięki któremu stwierdzamy, że miało lub ma miejsce określone zjawisko/cecha (np. drżące ręce, jąkanie się, swoiste zachowanie, sposób ubierania się, wygląd, itp.) czym się interesujemy (chcemy zbadać).

26 TYPY WSKAŹNIKÓW PODSTAWOWY PODZIAŁ: wskaźnik definicyjny wskaźnik empiryczny wskaźnik interferencyjny WSKAŹNIKI ZŁOŻONE: wskaźnik definicyjno-empiryczny wskaźnik definicyjno-interferencyjny wskaźnik empiryczno-interferencyjny wskaźnik definicyjno-empiryczno-interferencyjny

27 ZMIENNE W metodologii przyjęło się nazywać zmiennymi kilka cech konstytutywnych dla danego zdarzenia, czyli takich, które można zaobserwować w każdym interesującym nas zjawisku, czy zdarzeniu (za: Pilch, Bauman)

28 Klasyfikacja zmiennych (ze względu na kryterium podziału): 1) liczbę występujących wartości: zmienne dwuwartościowe i wielowartościowe 2) charakter uporządkowania: zmienne nominalne, porządkowe, interwałowe, ilorazowe 3) rolę pełnioną w badaniach: zmienne zależne i niezależne 4) obiekty, do których zmienne się odnoszą: zmienne jednostkowe i grupowe; 5) homogeniczność lub jednorodność: zmienne jednowymiarowe i wielowymiarowe; 6) zakres uniwersalności: zmienne lokalne, quasi uniwersalne, uniwersalne 7) zmienne wyrażane w kategoriach ilościowych lub jakościowych: zmienne jakościowe, ilościowe, jakościowo-ilościowe

29 ZMIENNE ZALEŻNE I NIEZALEŻNE Zmienna ZALEŻNA zmienna, którą w badaniach chcemy wyjaśnić, sprawdzić, w jaki sposób wpływają na nią/różnicują ją inne zmienne (niezależne) Zmienna NIEZALEŻNA za jej pomocą oddziałujemy na zmienną zależną i sprawdzamy, czy wywołuje zmiany w wartościach zmiennej zależnej; zmienne niezależne zmienna zależna

30 Przykład JAKIE CZYNNIKI WPŁYWAJĄ NA POZIOM ZADOWOLENIA NAUCZYCIELI Z WYKONYWANEJ PRACY ZAWODOWEJ? Propozycje czynników.

31 Przykład POZIOM ZADOWOLENIA (NAUCZYCIELI Z WYKONYWANEJ PRACY ZAWODOWEJ) Np. - Godziny pracy - Wynagrodzenie - Pochwały ze strony przełożonego - Zaangażowanie uczniów - Liczba dni wolnych od pracy - Jakość współpracy z rodzicami (itd.) zmienna zależna zmienne niezależne

32 PLANUJEMY EKSPERYMENT Chcemy zbadać, czy rodzaj prezentowanej muzyki wpływa na szybkość zapamiętywania Hipoteza: rodzaj prezentowanej muzyki ma wpływ na szybkość zapamiętywania. Grupa badana ma do zapamiętania 20 nieznanych wcześniej słówek z języka angielskiego Naszą grupę, dzielimy na trzy mniejsze podgrupy i umieszczamy w osobnych salach (podobne warunki otoczenia (temperatura, oświetlenie itd.) na 15 minut: Grupa 1 przebywa w ciszy Grupa 2 słucha muzyki klasycznej Grupa 3 słucha heavy metalu

33 Zmienna zależna jest przedmiotem badania, której związki z innymi zmiennymi chcemy określić (wyjaśnić) Zmienna niezależna to taka, która oddziałuje, wpływa na zmienną zależną, od której zależy zmienna zależna.

34 TECHNIKI BADAŃ: ANKIETA

35 Definicje Technika gromadzenia informacji polegająca na wypełnianiu najczęściej samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji [za: Pilch] Technika zbierania danych polegająca na planowym wypytywaniu badanego. Podstawą ankiety jest kwestionariusz, czyli ustalona lista pytań [za: Konarzewski] KWESTIONARIUSZ: wszelki uprzednio przygotowany, podporządkowany celom badania zbiór pytań, bez względu na to czy pytania są mniej czy bardziej sprecyzowane, czy oczekuje się na nie długiej i wyczerpującej odpowiedzi, czy też tylko podkreślenia jednej odpowiedzi uprzednio przygotowanej, wreszcie czy odpowiedź wpisywana jest przez badanego, czy też przez ankietera, lub też osobę prowadzącą wywiad [za: Nowak]

36 RODZAJE ANKIET Ankieta pocztowa kwestionariusz wysyła się pocztą, zwrot następuje tą samą drogą; wysyłane są one do: próby adresowej, na adresy zgłoszone; Ankieta prasowa kwestionariusz drukowany jest w prasie, zwrot odbywa się pocztą; Ankieta audytoryjna badanych zbiera się w jednym miejscu; ankieta wypełniana jest pod nadzorem badacza; Ankieta ogólnodostępna jest drukowana w ogólnodostępnym miejscu; wypełniana i zwracana w miejscu wyłożenia; Ankieta telefoniczna, radiowa i telewizyjna tekst przekazywany jest przez medium, a zwrot następuje pocztą; Ankieta internetowa (CAWI Computer Assisted Web Interview)*

37 Budowa kwestionariusza I CZĘŚĆ: FORMALNO-ORGANIZACYJNA II CZĘŚĆ: METRYCZKA (lub na końcu) III CZĘŚĆ: ZASADNICZA

38 Podstawowy podział pytań kwestionariuszowych Zamknięte (alternatywne, dysjunktywne, koniunktywne) Otwarte Półotwarte Dodatkowo m.in.: projekcyjne, kontrole, filtrujące, z uszeregowaniem wariantów odpowiedzi Szczegóły opracowanie

39 TECHNIKI BADAŃ: WYWIAD INDYWIDUALNY (IDI)

40 IDI indywidualny wywiad pogłębiony [Individual In-depth Interview]

41 Podstawowe typy IDI CAŁKOWICIE CZĘŚCIOWO SWOBODNY USTRUKTURYZOWANY USTRUKTURYZOWANY

42 IDI (1) CHARAKTERYSTYKA: jedna z podstawowych technik badań polega na rozmowie w "cztery oczy" badacza z respondentem celem jest uzyskanie szczegółowych opinii i informacji od konkretnych osób, spełniających określone przez badacza kryteria doboru próby tę technikę wykorzystuje się również w celu wyjaśnienia natury badanego zjawiska, dotarcia do istoty rzeczy, otrzymania informacji, których trudno byłoby uzyskać innymi metodami, np. ankietą

43 IDI (2) CHARAKTERYSTYKA: jedna z podstawowych technik badań polega na rozmowie w "cztery oczy" badacza z respondentem celem jest uzyskanie szczegółowych opinii i informacji od konkretnych osób, spełniających określone przez badacza kryteria doboru próby tę technikę wykorzystuje się również w celu wyjaśnienia natury badanego zjawiska, dotarcia do istoty rzeczy, otrzymania informacji, których trudno byłoby uzyskać innymi metodami, np. ankietą

44 IDI (3) Zaletą tej techniki jest brak negatywnego wpływu ze strony grupy, co może mieć miejsce w wywiadach grupowych - konformizmu, dominacji w grupie niektórych osób itd. Ma to szczególne znaczenie przy tematach kontrowersyjnych czy intymnych, ale też w przypadku wywiadów z ekspertami w jakiejś dziedzinie (nie zawsze chcą się szczerze dzielić swoimi przemyśleniami w danej kwestii na forum grupy). Dodatkowo w przypadku respondentów trudnodostępnych (eksperci bądź osoby o znacznej pozycji zawodowej np. managerowie wyższego szczebla) nie ma problemu z zebraniem grupy w określonym czasie w jednym miejscu.

45 IDI (4) Średni czas trwania wywiadu to 1-1,5 godziny, w niektórych przypadkach wywiad może przybrać formę skróconą (mini depta interwiew) i trwać ok. pół godziny

46 TECHNIKI BADAŃ: ZOGNISKOWANY WYWIAD GRUPOWY (FGI)

47 FGI / zogniskowany wywiad grupowy / focus [Focus Group Interview]

48 FOCUS (1) dyskusja niewielkiej grupy respondentów (6 10 osób) spełniających założenia badawcze wywodzi się z badań marketingowych rozmowa jest prowadzona przez doświadczonego moderatora w taki sposób, aby uzyskać odpowiedzi na postawione pytania wynikające z celów badawczych jako narzędzie pomocnicze jest wykorzystywany scenariusz dyskusji

49 FOCUS (2) stymulacja rozmówców oraz możliwość bardziej otwartego wyrażania przekonań i emocji, uzyskiwana jest przez stosowanie różnorodnych technik dodatkowych, w tym projekcyjnych np.: brand party, chiński portret, collage, test apercepcji tematycznej (TAT) itd. FGI odbywa się w specjalnym studio do badań, a jego przebieg jest nagrywany przez kamerę (na podstawie nagrania jest przygotowywana transkrypcja z badania). Istnieje możliwość obserwacji całego procesu przez lustro weneckie w sąsiadującym pomieszczeniu. Rezultaty badania są efektem wypowiedzi i oddziaływania na siebie wszystkich respondentów (dynamika grupy) transkrypcja wywiadu jest wnikliwie analizowana, a następnie powstaje raport końcowy

50 focusownia

51 TECHNIKI BADAŃ: ANALIZA DOKUMENTÓW ANALIZA WYTWORÓW DESK RESEARCH ANALIZA ZAWARTOŚCI PRASY

52 Dokumenty dzielimy na: a) OFICJALNE, np. Dane o cechach demograficznych Rejestry sądowe Dokumenty rządowe Artykuły a) OSOBISTE, np. Dzienniki, Pamiętniki, Listy, e

53 Podział dokumentów ze względu na FORMĘ: PISANE (np. protokoły, sprawozdania) CYFROWE / OBRAZOWO DŹWIĘKOWE (np. nagrania audio, video, fotografie) WYTWÓRCZE (np. rysunki, modele)

54 DESK RESEARCH (ANALIZA DANYCH WTÓRNYCH/ZASTANYCH) Analiza źródeł wtórnych, zastanych (z ang. desk research) polega na wyszukiwaniu już istniejących informacji. Zebrane w ten sposób dane mogą mieć zróżnicowany charakter (np. literatura tematyczna, dokumenty i rozporządzenia, akty prawne, bazy danych, zasoby stron internetowych, zestawienia statystyczne itd.); Atutem takiej analizy jest jej stosunkowo niski koszt oraz czas wykonania a także dogłębne opracowanie tematu; Zastosowanie analizy źródeł wtórnych ma na celu nakreślenie szerszej perspektywy badanego problemu stanowiąc często uzupełnienie badań empirycznych.

55 ILOŚCIOWA i JAKOŚCIOWA analiza treści Ilościowa analiza treści: kładzie nacisk na częstotliwość z jaką wybrane symbole występują; częstość z jaką dane symbole są przedstawiane (pochlebnie, obojętnie, negatywnie); intensywność, z jaką te symbole występują; przeprowadza się ją na dużych próbach wybranych losowo; uniwersum jest duże, badacz interesuje się treścią, budową przekazu, a nie jej przesłaniem; stosuje się sformalizowane kategorie; bada się raczej proste tematy; stosuje się metody statystyczne. Jakościowa analiza treści: służy przede wszystkim badaniu intencji nadawcy danej treści; analizuje się kategorie występujące często, ale także zajmuje się analizą treści pomijanych; przeprowadza się na małych próbach; analizuje głębszą warstwę uzyskanych; stosuje mniej sformalizowane kategorie; bada tematy bardzo złożone; rzadko stosuje się metody statystyczne.

56 Klucz kategoryzacyjny Klucz kategoryzacyjny - zawiera kategorie podporządkowane celowi badań, istocie problemu badawczego, wstępnym hipotezom, musi być dostosowane do charakteru badanego materiału; determinuje sposób kodowania uzyskanego materiału badawczego. Klucz kategoryzacyjny powinien być (CECHY): rozłączny i wyczerpujący - każdy element powinien być zaliczony do jednej kategorii, a kategorie te nie powinny się przenikać, a razem winny wyczerpywać cały zakres kryterium podziału; dostosowany do badanego materiału; obiektywny i rzetelny - aby badacze nie mieli wątpliwości, gdzie zaklasyfikować dany przekaz.

57 ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ ILOŚCIOWYCH I JAKOŚCIOWYCH

58 Badania ilościowe vs jakościowe (1) Badania ilościowe, czy inaczej nazwane pozytywistyczne" stanowiły nurt badań wywodzący się z badań przyrodniczych i przez wiele lat dominowały jako jedyny sposób realizacji badań społecznych; koncentrują się na pomiarze ilościowym (liczbowym); Badania jakościowe to badania, które koncentrują się na "głębszej" analizie danego zjawiska. W badaniach jakościowych główny nacisk położony jest na to, aby za pomocą specjalnych technik badawczych lepiej i dokładniej zrozumieć analizowane zjawisko. W badaniach jakościowych nie wykorzystuje się pomiaru ilościowego (jak w badaniach ilościowych) lecz stosuje się techniki, które mają na celu wydobycie wiedzy od badanych osób;

59 Badania ilościowe vs jakościowe (2) Badania jakościowe w porównaniu do badań ilościowych są badaniami mniej usystematyzowanymi. Z racji braku podejścia ilościowego nie stosuje się w nich wnioskowania statystycznego; W badaniu ilościowym wyniki badania przedstawiane są poprzez wyliczanie. Polega ten proces na tym, że wyniki zostaną przedstawione w postaci systematycznego wyliczania, lub zliczania założonej tezy. Natomiast w badaniu jakościowym prezentowanie wyników odbywa się poprzez konstruowanie kategorii pojęciowych na podstawie zgromadzonych danych. w badaniu ilościowym dane mają postać liczb, a sens liczby pochodzi z narzędzia, które zastosowano do pomiaru; w badaniu jakościowym akcent jest położony na procesy i znaczenia

60 Analiza danych ILOŚCIOWYCH Podstawą jest analiza statystyczna Statystyka opisowa - to ogół metod przetwarzania danych bez zamiaru szacowania nieznanych parametrów populacji (np. rozkład liczebności, miary tendencji centralnej, miary zróżnicowania (wariancja i odchylenie standardowe) miary współzależności (współczynnik korelacji Pearsona )- opisują stopień, w jakim zmienne są ze sobą związane, miary współwystępowania (dla skal nominalnych i przyporządkowanych). Statystyka indukcyjna - zajmuje sie wnioskowaniem o cechach populacji w oparciu o cechy wylosowanej z niej próby; weryfikacja hipotezy statystycznej odbywa się przez zastosowanie specjalnego narzędzia test istotności. (np. szacowanie parametrów, testowanie hipotez statystycznych, analiza wariancji, testy statystyczne (nieparametryczne i parametryczne), analiza regresji, analiza taksonomiczna).

61 Analiza danych JAKOŚCIOWYCH Istota Istotą danych jakościowych jest możliwość uchwycenia badanego zjawiska z perspektywy respondenta. Etapy analizy danych jakościowych: selekcja i porządkowanie danych poszukiwanie kategorii analitycznych (wybór typu kodowania)* analiza i interpretacja danych wnioski i prezentacja wyników, raport z badań. *KODOWANIE to zastępowanie fragmentów tekstu etykietkami, które reprezentują określone kategorie.

62 Analiza danych JAKOŚCIOWYCH TYPY KODOWANIA Kodowanie otwarte: poszukiwanie, jakiego rodzaju kwestie pojawiają się w treści niezależnie do listy sporządzonych problemów badawczych; sporządzenie listę tych kwestii i nadanie im hierarchii; zakodowanie materiału przy wykorzystaniu sporządzonej wcześniej listy; Kodowanie osiowe - jego istotą jest odkrywanie związku (relacji) między kategoriami analitycznymi, poszukiwanie cech wspólnych i różnicujących; Kodowanie selektywne - jego istotą jest stworzenie hierarchii problemów które zostaną ujęte w poszczególne kategorie. np. wydarzenia, kontekst społeczny, działania, konsekwencje tego działania.

63 Wprowadzanie wyników badań do świadomości społecznej Obowiązki wobec uczestników badania: przekazanie informacji zwrotnych dbałość o utrzymanie anonimowości dbałość o stan psychiczny w trakcie i po badaniu Obowiązki wobec społeczeństwa: ostrożność w formułowaniu wniosków ostrożność w interpretacji ostrożność w generalizowaniu