SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W I PÓ ROCZU 2007 ROKU

Transkrypt

1 Czêœæ II SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W I PÓ ROCZU 2007 ROKU ukasz Ostrowski Wprowadzenie Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w I pó³roczu 2007 roku

2 1. Podstawowe dane ogólnokrajowe W pierwszym pó³roczu 2007 r. PKB wzrós³ o 6,8% wzglêdem analogicznego okresu roku poprzedniego (rok wczeœniej odnotowano wzrost o 5,9%). Wartoœæ dodana brutto wzros³a o 7,0%, w tym przemys³ o 8,2%, budownictwo o 26,1%, a us³ugi rynkowe o 6,8%. Stopa bezrobocia w koñcu czerwca wynios³a przeciêtnie w Polsce 12,4%. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych kszta³towa³a siê na poziomie 1895,1 tys., co stanowi³o 12,4% ludnoœci aktywnej zawodowo. Przeciêtne zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw wzros³o o 4,2%, w tym w przemyœle o 3,2% i w budownictwie o 8,7%. Zwiêkszy³o siê równie przeciêtne miesiêczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiêbiorstw, które w I pó³roczu 2007 r. wynios³o 2771 z³ i by³o o 8,4% wy sze ni w roku poprzednim. O 0,9% wzros³a liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON. W koñcu czerwca 2007 r. by³o to 3644,7 tys. podmiotów. Udzia³ sektora MSP wyniós³ nieca³e 99,9%, a mikroprzedsiêbiorstw 95%. W okresie styczeñ czerwiec 2007 r. oddano do u ytkowania 52,7 tys. mieszkañ i by³o to o 4,7% wiêcej ni w analogicznym okresie roku poprzedniego. Produkcja sprzedana przemys³u wzros³a w I pó³roczu o 10,7%, a budownictwa o 40,3%. Wed³ug danych GUS w koñcu czerwca liczba mieszkañców kraju wynios³a 38,1 mln osób i by³a ni sza o 16 tys. ni rok wczeœniej.

3 2. Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego W pierwszym pó³roczu 2007 r. w województwie opolskim gospodarka odnotowa³a pozytywne zmiany, a niektóre z nich wykazuj¹ charakter trwa³ych, korzystnych tendencji. Wzros³y m.in.: przeciêtne zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw, przeciêtne realne wynagrodzenie brutto, produkcja sprzedana przemys³u i budownictwa. Znacz¹co zaœ spad³a stopa bezrobocia. Pozytywnym zmianom w gospodarce towarzyszy³y jednak e niekorzystne zjawiska w zakresie demografii. Spad³a liczba ludnoœci, a przyrost naturalny i saldo migracji osi¹gnê³y ujemne wartoœci Demografia W pierwszym pó³roczu 2007 r. w województwie opolskim utrzyma³y siê negatywne tendencje w obszarze demografii. Spad³a liczba ludnoœci, która w koñcu czerwca 2007 r. wynios³a 1039,4 tys. osób. Przyrost naturalny w regionie by³ ujemny i w przeliczeniu na 1000 ludnoœci wyniós³ -1,5. Najbardziej korzystn¹ sytuacjê zaobserwowano w powiecie brzeskim, gdzie wskaÿnik przyrostu osi¹gn¹³ dodatni¹ wartoœæ, natomiast najmniej korzystn¹ w powiatach oleskim i g³ubczyckim (wykr. 127) brzeski m. Opole kluczborski krapkowicki strzelecki nyski opolski namys³owski prudnicki kêdzierzyñsko-kozielski oleski g³ubczycki Opolskie -4 Wykres 127. Przyrost naturalny w województwie opolskim wg powiatów w I pó³roczu 2007 r. (na 1000 ludnoœci)

4 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego 127 Saldo migracji, podobnie jak przyrost naturalny, by³o równie ujemne i w przeliczeniu na 1000 ludnoœci wynios³o -3,3. Jedynie w powiecie opolskim osi¹gnê³o wartoœæ dodatni¹. Najbardziej niekorzystna sytuacja wyst¹pi³a w mieœcie Opolu i powiecie prudnickim (wykr. 128) opolski brzeski nyski namys³owski oleski kêdzierzyñsko-kozielski kluczborski strzelecki g³ubczycki krapkowicki m. Opole prudnicki Opolskie -8 Wykres 128. Saldo migracji w województwie opolskim wg powiatów w I pó³roczu 2007 r. (na 1000 ludnoœci) 2.2. Rynek pracy Sytuacja na rynku pracy systematycznie poprawia siê. W województwie opolskim w I pó³roczu 2007 r. w porównaniu do I pó³rocza 2006 r. wzros³o przeciêtne zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw, spad³y liczba zarejestrowanych bezrobotnych oraz stopa bezrobocia. Przeciêtne zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw w okresie styczeñ czerwiec 2007 r. wynios³o 98,2 tys. osób i w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego wzros³o o 3,8%. Najwiêksze zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw wystêpowa³o w przemyœle (60,9 tys.) oraz w handlu i naprawach (12,9 tys.). W budownictwie pracowa³o 6,4 tys. osób, a w obs³udze nieruchomoœci i firm 7,4 tys. W koñcu czerwca 2007 r. w powiatowych urzêdach pracy województwa opolskiego zarejestrowanych by³o 47,0 tys. osób pozostaj¹cych bez pracy, z czego 30,5 tys. to d³ugotrwale bezrobotni. W ci¹gu roku liczba bezrobotnych zmniejszy³a siê o 17,2 tys. osób, a stopa bezrobocia spad³a o 4,2 pp. Stopa bezrobocia wed³ug danych GUS w koñcu czerwca 2007 r. ukszta³towa³a siê w województwie opolskim na poziomie 13,1% (œrednio w Polsce 12,4%). Najgorsz¹ sytuacjê obserwowano w powiatach: brzeskim, nyskim oraz namys³owskim (wykr ). Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego

5 128 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w I pó³roczu 2007 roku 21% 17% 13% 9% Wykres 129. Stopa bezrobocia w Polsce wg województw (stan na koniec czerwca 2007 r.) 24% 18% 12% 6% 0% brzeski nyski namys³owski prudnicki g³ubczycki kluczborski kêdzierzyñsko-kozielski opolski strzelecki krapkowicki oleski m. Opole woj. opolskie Wykres 130. Stopa bezrobocia w województwie opolskim wg powiatów (stan na koniec czerwca 2007 r.) Na 1 ofertê pracy na 30 VI 2007 r. przypada³o w województwie opolskim 18 bezrobotnych wzglêdem 25 przeciêtnie w Polsce. Jedynie w trzech innych województwach notowano lepsze wskaÿniki (ma³opolskie, dolnoœl¹skie, œl¹skie) wykres 131.

6 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego Wykres 131. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na 1 ofertê pracy w Polsce wg województw (stan na koniec czerwca 2007 r.) W drugim kwartale 2007 r., wed³ug badania aktywnoœci ekonomicznej ludnoœci (BAEL) stopa bezrobocia wynios³a ogó³em 7,7% i by³a wy sza na wsi (8,7%) ni w miastach (6,9%). Wspó³czynnik aktywnoœci zawodowej 23 ukszta³towa³ siê na poziomie 51,5%, a wskaÿnik zatrudnienia 24 47,5% Wykres 132. Stopa bezrobocia wg BAEL w Polsce wg województw w II kwartale 2007 r. 23 Udzia³ aktywnych zawodowo w liczbie ludnoœci w wieku 15 lat i wiêcej. 24 Udzia³ pracuj¹cych w liczbie ludnoœci w wieku 15 lat i wiêcej.

7 130 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w I pó³roczu 2007 roku 2.3. Podmioty gospodarcze Na terenie województwa opolskiego w koñcu czerwca 2007 r. zarejestrowanych by³o 93,6 tys. podmiotów gospodarki narodowej, co stanowi³o 2,6% podmiotów w kraju. W pierwszym pó³roczu 2007 r. zarejestrowano 3018 nowych podmiotów, czyli o 5,1% mniej ani eli w analogicznym okresie roku poprzedniego. Oko³o 85,5% nowo zarejestrowanych podmiotów to osoby fizyczne prowadz¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹. W tym samym okresie z systemu wyrejestrowano 2244 podmioty, czyli o 3,2% wiêcej ani eli w I pó³roczu roku poprzedniego. W strukturze dominuj¹ jednostek sekcji handel i naprawy (29,4%) oraz sekcji obs³uga nieruchomoœci i firm (18,6%). Nieca³e 75% stanowi¹ osoby fizyczne prowadz¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹ (bez osób prowadz¹cych indywidualne gospodarstwa rolne). Udzia³ sektora MSP w ogólnej liczbie podmiotów zarejestrowanych w systemie REGON wynosi 99,9%, a samych firm mikro zatrudniaj¹cych do 9 osób 95,5% (wykr. 133). do 9 osób 95,5% od 10 do 49 osób 3,6% od 50 do 249 osób 0,7% powy ej 249 osób 0,1% Wykres Struktura podmiotów gospodarki narodowej wg liczby pracuj¹cych w województwie opolskim (stan na 30 VI 2007 r.) W koñcu czerwca 2007 r. wskaÿnik przedsiêbiorczoœci w województwie opolskim by³ ni szy ni przeciêtnie w Polsce i wyniós³ 90,1. Wartoœæ wskaÿnika wyra aj¹ca liczbê podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w REGON w przeliczeniu na 1000 ludnoœci plasowa³a region na 10. pozycji w kraju (wykr. 134).

8 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego Wykres WskaŸnik przedsiêbiorczoœci w Polsce wg województw (stan na 30 VI 2007 r.) 2.4. Podstawowe relacje ekonomiczne Przychody z ca³okszta³tu dzia³alnoœci osi¹gniête przez opolskie przedsiêbiorstwa w I pó³roczu 2007 r. wzros³y w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego o 21,4% i wynios³y ,3 mln z³. Koszty uzyskania przychodów z ca³okszta³tu dzia³alnoœci ogó³em wzros³y o 17,2% i wynios³y 5640,0 mln z³. Saldo wyniku finansowego brutto kszta³towa³o siê na poziomie 1231,1 mln z³, a saldo wyniku finansowego netto 1017,7 mln z³. Udzia³ jednostek rentownych w ogólnej liczbie badanych podmiotów w I pó³roczu 2007 r. wyniós³ 76,4%, co plasowa³o województwo opolskie na 9. miejscu w kraju (wykr. 135) Wykres 135. Udzia³ jednostek rentownych w liczbie badanych jednostek w Polsce wg województw w I pó³roczu 2007 r. (w %)

9 132 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w I pó³roczu 2007 roku WskaŸnik poziomu kosztów w badanych przedsiêbiorstwach niefinansowych wyniós³ w województwie opolskim 90,5% i by³ najni szy w ca³ym kraju (wykr. 136) Wykres 136. WskaŸnik poziomu kosztów w Polsce wg województw w I pó³roczu 2007 r. (w %) 2.5. Przemys³ i budownictwo Produkcja sprzedana przemys³u w I pó³roczu 2007 r. wynios³a 9794,0 mln z³ i by³a wy sza o 12,9% 25 ni rok wczeœniej (w kraju wzrost przeciêtny rzêdu 10,7%). Najwiêkszy wzrost odnotowano w województwach warmiñsko-mazurskim oraz dolnoœl¹skim. Wartoœæ produkcji sprzedanej przemys³u lokowa³a województwo opolskie na 11. miejscu w kraju, zaœ na 10. (wykr. 137) Wykres 137. Dynamika produkcji sprzedanej przemys³u w Polsce wg województw w I pó³roczu 2007 r. (I VI 2006 r. = 100%) 25 W cenach sta³ych.

10 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego 133 Najwiêksza w województwie opolskim mia³a miejsce w odniesieniu do produkcji wyrobów z pozosta³ych surowców niemetalicznych (wzrost o 60,7% wzglêdem I pó³rocza 2006 r.), maszyn i urz¹dzeñ (wzrost o 42,4%) oraz produkcji drewna i wyrobów z drewna oraz ze s³omy i wikliny (wzrost o 50,7%). Produkcja sprzedana budownictwa w I pó³roczu 2007 r. w Opolskiem zamknê³a siê kwot¹ 787,8 mln z³ i by³a wy sza ni rok wczeœniej o 57,1%. Pod wzglêdem dynamiki region uplasowa³ siê na 1. miejscu w Polsce (wykr. 138). Produkcji towarzyszy³o równoczesne zwiêkszenie przeciêtnego zatrudnienia o 11,8% Wykres 138. Dynamika produkcji sprzedanej budownictwa w Polsce wg województw w I pó³roczu 2007 r. (I VI 2006 r. = 100%) 2.6. Mieszkania W województwie opolskim do koñca czerwca 2007 r. oddano do u ytku 528 mieszkañ 26 i by³o to o 1,1% wiêcej ni w analogicznym okresie 2006 r. (wykr. 139). ¹czna powierzchnia u ytkowa oddanych mieszkañ wynios³a 76 tys. m 2. Z ogólnej liczby mieszkañ zdecydowan¹ wiêkszoœæ (498) oddano w budownictwie indywidualnym. 26 Wg danych wstêpnych.

11 134 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w I pó³roczu 2007 roku Wykres 139. Liczba mieszkañ oddanych do u ytkowania w województwie opolskim w I pó³roczach w latach Od stycznia do czerwca 2007 r. wydano 1153 pozwolenia na budowê mieszkañ i by³o to o 31,2% wiêcej ni w analogicznym okresie roku poprzedniego. Rozpoczêto budowê 1029 mieszkañ, tj. o 71,5% wiêcej ni w I pó³roczu roku poprzedniego Wynagrodzenia i œwiadczenia spo³eczne W pierwszym pó³roczu 2007 r. odnotowano wzrost przeciêtnych realnych wynagrodzeñ brutto w sektorze przedsiêbiorstw w stosunku do analogicznego okresu 2006 r. Przeciêtne miesiêczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiêbiorstw w województwie opolskim wynios³o 2503,85 z³ i by³o wy sze o 10,4% ni rok wczeœniej (wykr. 140). Przeciêtna miesiêczna emerytura i renta brutto w województwie opolskim w pierwszych dwóch kwarta³ach 2007 r. wynios³a 1214,33 z³ brutto i by³a wy sza o 4,2% ni rok wczeœniej Wykres 140. Przeciêtne miesiêczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiêbiorstw w Polsce wg województw w I pó³roczu 2007 r.

12 2.8. Transport i handel Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego 135 W okresie styczeñ czerwiec 2007 r. przewozy ³adunków w województwie opolskim wzros³y o 26,8% w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. W pierwszym pó³roczu 2007 r. przewieziono 1197,2 tys. ton ³adunków, z czego najwiêcej w czerwcu. Zmniejszy³a siê natomiast liczba przewiezionych pasa erów. W pierwszej po³owie 2007 r. przewozy wynios³y 8,2 mln osób i by³o to mniej o 4,4% ni w analogicznym okresie 2006 r. Sprzeda detaliczna towarów od stycznia do czerwca 2007 r. wzros³a w województwie opolskim o 13,3% wzglêdem analogicznego okresu roku poprzedniego, w tym sprzeda : pojazdy samochodowe, motocykle i czêœci wzrost o 9,8%, ywnoœæ, napoje alkoholowe i bezalkoholowe, wyroby tytoniowe spadek o 4,7%, farmaceutyki, kosmetyki i sprzêt ortopedyczny wzrost o 55,5%, meble, RTV, AGD wzrost o 31,9%, prasa, ksi¹ ki, pozosta³a sprzeda w wyspecjalizowanych sklepach wzrost o 18,3%, pozosta³a sprzeda w niewyspecjalizowanych sklepach wzrost o 11,5%.

13 136 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w I pó³roczu 2007 roku ANEKS TABELARYCZNY Wyszczególnienie Województwo opolskie Polska Pozycja województwa na tle kraju LUDNOŒÆ stan w dniu 30 VI 2007 r. Liczba ludnoœci, w tym: mê czyÿni kobiety wartoœæ (30 VI 2006 r. = 100%) 99,53 99,96 wartoœæ (30 VI 2006 r. = 100%) 99,42 99,90 wartoœæ (30 VI 2006 r. = 100%) 99,63 100,01 2,7% ludnoœci w kraju 15. miejsce RUCH NATURALNY LUDNOŒCI w okresie I VI 2007 r. Urodzenia ywe 4,1 tys. 191,1 tys. Urodzenia ywe na 1000 ludnoœci 7,9 10,0 16. miejsce Zgony 4,9 tys. 190,1 tys. Zgony na 1000 ludnoœci, w tym: 9,4 10,0 8. miejsce zgony niemowl¹t na 1000 urodzeñ ywych 4,4 6,0 1. miejsce Przyrost naturalny -0,8 tys. 1,0 tys. Przyrost naturalny na 1000 ludnoœci -1,5 0,1 15. miejsce MIGRACJE LUDNOŒCI w okresie I III 2007 r. Nap³yw ogó³em Odp³yw ogó³em wartoœæ b.d. (I III 2006 r. = 100%) 108,8 b.d. wartoœæ b.d. (I III 2006 r. = 100%) 109,4 b.d. Saldo migracji ogó³em -829 b.d. Saldo migracji wewnêtrznej -210 x 27 Zameldowania na pobyt sta³y w województwie opolskim. 28 Wymeldowania z pobytu sta³ego w województwie opolskim.

14 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego 137 cd. aneksu Wyszczególnienie Województwo opolskie Polska Pozycja województwa na tle kraju Saldo migracji zagranicznej -619 b.d. Saldo migracji na 1000 ludnoœci -3,2 b.d. RYNEK PRACY Liczba pracuj¹cych w gospodarce narodowej wartoœæ (31 XII 2006 r.) (31 XII 2005 r. = 100%) 301,9 tys ,4 tys. 2,3% ogó³u 102,6 102,6 Przeciêtne zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw w okresie I VI 2007 r. wartoœæ 98,2 tys ,1 tys. 1,9% ogó³u (I VI 2006 r. = 100%) 103,8 104,4 Bezrobotni zarejestrowani, w tym: wartoœæ (30 VI 2007 r.) (30 VI 2006 r. = 100%) 47,0 tys ,1 tys. 2,5% ogó³u 73,2 76,2 4. miejsce kobiety (w %) 61,1 58,5 pozostaj¹cy bez pracy d³u ej ni rok (w %) 47,6 50,0 zamieszkali na wsi (w %) 45,8 43,1 Stopa bezrobocia rejestrowanego (w %) Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na jedn¹ ofertê pracy w koñcu czerwca 2007 r. w koñcu czerwca 2007 r. 13,1 12,4 8. miejsce miejsce Przeciêtne miesiêczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiêbiorstw w okresie I VI (w z³) Wspó³czynnik aktywnoœci zawodowej wg BAEL (w %) WskaŸnik zatrudnienia wg BAEL (w %) Stopa bezrobocia wg BAEL (w %) wartoœæ 2 503, ,48 7. miejsce (I VI 2006 r. = 100%) 110,4 108,4 4. miejsce w II kw. 51,5 53,5 13. miejsce w II kw. 47,5 48,4 11. miejsce w II kw. 7,7 9,6 1. miejsce MIESZKANIA w okresie I VI 2007 r. Mieszkania oddane do u ytku wartoœæ ,0% ogó³u (I VI 2006 r. = 100%) 101,1 104,7 11. miejsce

15 138 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w I pó³roczu 2007 roku cd. aneksu Wyszczególnienie Województwo opolskie Polska Pozycja województwa na tle kraju PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ stan na 30 VI 2007 r. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wartoœæ ,6% ogó³u (30 VI 2006 r. = 100%) 102,3 100,9 2. miejsce WYNIKI FINANSOWE PRZEDSIÊBIORSTW w okresie I VI 2007 r. Przychody z ca³okszta³tu dzia³alnoœci (w mln z³) Koszty uzyskania przychodów z ca³okszta³tu dzia³alnoœci (w mln z³) wartoœæ , ,0 (I VI 2006 r. = 100%) 121,4 116,1 wartoœæ , ,0 (I VI 2006 r. = 100%) 117,2 114,9 Wynik finansowy brutto saldo (w mln z³) 1 231, ,5 Wynik finansowy netto saldo (w mln z³) 1 017, ,7 WskaŸnik poziomu kosztów (w %) 90,5 93,5 1. miejsce Udzia³ jednostek rentownych w liczbie jednostek ogó³em (w %) 76,4 76,7 9. miejsce PRODUKCJA SPRZEDANA w okresie I VI 2007 r. Przemys³u (w mln z³) Budownictwa w okresie I VI (w mln z³) wartoœæ 9 794, ,0 (I VI 2006 r. = 100%) 2,4% produkcji krajowej 112, ,7 9. miejsce wartoœæ 787, ,0 (I VI 2006 r. = 100%) 1,8% produkcji krajowej 157, ,3 1. miejsce NAK ADY INWESTYCYJNE w okresie I VI 2007 r. Nak³ady inwestycyjne ogó³em (w mln z³) wartoœæ 488, ,5 15. miejsce (I VI 2006 r. = 100%) 129,5 135,2 10. miejsce WYBRANE WSKA NIKI POTENCJA U GOSPODARCZEGO PKB (2005 r.; w mln z³) wartoœæ miejsce (2004 r. = 100%) 102,3 106,4 15. miejsce 29 Ceny sta³e. 30 Ceny sta³e.

16 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego 139 cd. aneksu Wyszczególnienie Województwo opolskie Polska Pozycja województwa na tle kraju PKB na 1 mieszkañca (2005 r.; w z³) WDB w przemyœle na 1 pracuj¹cego (2005 r.; w z³) Udzia³ przemys³u w tworzeniu WDB (2005 r.; w %) WDB w us³ugach rynkowych na 1 pracuj¹cego (2005 r.; w z³) Udzia³ us³ug rynkowych w tworzeniu WDB (2005 r.; w %) WskaŸnik przedsiêbiorczoœci (podmioty gospodarki narodowej na 1000 mieszkañców stan na 30 VI 2007 r.) Przeciêtny miesiêczny dochód rozporz¹dzalny na 1 osobê (2005 r.; w z³) Przeciêtne miesiêczne wydatki na 1 osobê w gospodarstwach domowych (2006 r.; w z³) Nak³ady inwestycyjne na 1 mieszkañca (2005 r.; w z³) Wartoœæ brutto œrodków trwa³ych na 1 mieszkañca (2005 r.; w z³) wartoœæ miejsce (2004 r. = 100%) 102,7 106,4 15. miejsce wartoœæ miejsce wartoœæ 29,3 23,9 3. miejsce wartoœæ miejsce wartoœæ 42,7 51,1 16. miejsce wartoœæ 90,1 95,6 10. miejsce wartoœæ 796,30 761,46 3. miejsce wartoœæ 762,12 744,81 5. miejsce wartoœæ miejsce wartoœæ miejsce