Analiza zmian struktury i kondycji finansowej przedsiêbiorstw w województwie lubelskim w latach

Transkrypt

1 20 NR Analiza zmian struktury i kondycji finansowej przedsiêbiorstw w województwie lubelskim w latach Kazimierz Tucki 1 Podstawowe wskaÿniki charakteryzuj¹ce gospodarkê od szeregu lat wyznaczaj¹ województwu lubelskiemu obok podkarpackiego, podlaskiego i œwiêtokrzyskiego najni sze lokaty w kraju. Pobie ny rzut oka na dane statystyczne wskazuje, i w 2005 roku w porównaniu z 1999 rokiem wyst¹pi³a poprawa poziomu gospodarowania. Interesuj¹cym staje siê pytanie, czy w porównaniu ze œrednimi wskaÿnikami krajowymi poprawa kondycji finansowej przedsiêbiorstw w województwie lubelskim jest szybsza, czy wolniejsza. Na tak sformu³owane zapytanie starano siê daæ odpowiedÿ w kolejnych rozdzia³ach opracowania. 1. Zmiany struktury przedsiêbiorstw w województwie lubelskim W koñcu 2005 roku w województwie lubelskim by³o 149,0 tys. podmiotów gospodarki narodowej 2. Stanowi³y one 4,1% podmiotów zarejestrowanych w kraju. W porównaniu z 1999 rokiem przyrost liczby podmiotów w województwie wyniós³ 15,4% i by³ ni szy ni w kraju o 3,5 punktu procentowego. Tablica 1. Zmiany liczby podmiotów gospodarki narodowej w województwie lubelskim wed³ug wybranych form prawnych i sekcji PKD w latach Stan na a Bez osób prowadz¹cych indywidualne gospodarstwa rolne. 1 Urz¹d Statystyczny w Lublinie. 2 Bez osób prowadz¹cych gospodarstwa indywidualne w rolnictwie.

2 BAROMETR REGIONALNY 21 Sektor prywatny skupia³ w 2005 roku 143,0 tys. podmiotów, co stanowi³o 95,9% ogó³u podmiotów województwa. W porównaniu z 1999 rokiem ich liczba wzros³a o 15,1%. W sektorze publicznym by³o 6,1 tys. podmiotów, tj. o 23,7% wiêcej ni w 1999 roku. 4,5 tys. stowarzyszeñ i organizacji spo³ecznych, tj. 3,0% (w 1999 r. 1,9 tys., tj. 1,5%), 1246 spó³dzielni, tj. 0,8% (w 1999 r. 1360, tj. 1,1%), 323 fundacji, tj. 0,2% (w 1999 r. 177, tj. 0,1%), 52 przedsiêbiorstwa pañstwowe (w 1999 r. 119). W latach najwiêksz¹ dynamik¹ wzrostu charakteryzowa³y siê stowarzyszenia i organizacje spo- ³eczne (wzrost o 136,6%), nieco mniejsz¹ fundacje (o 82,5%) i spó³ki handlowe (o 57,3%). Liczba osób fizycznych prowadz¹cych dzia³alnoœæ gospodarcz¹ zwiêkszy³a siê w tym okresie o 12,5%, a zmniejszy³a siê liczba przedsiêbiorstw pañstwowych (o 56,3%), spó³dzielni (o 9,4%) i spó³ek cywilnych (o 7,8%). Rys.2. Podmioty gospodarki narodowej na 10 tys. ludnoœci wed³ug wybranych form prawnych w 2005 roku (Polska = 100) Rys.1. Struktura podmiotów gospodarki narodowej wed³ug sektorów ekonomicznych w 2005 roku (bez indywidualnych gospodarstw rolnych) Wzrost liczby podmiotów w tym sektorze wynika³ przede wszystkim ze zmian organizacyjnych w edukacji, s³u bie zdrowia i kulturze, zwi¹zanych z przekazywaniem przez administracjê rz¹dow¹ zadañ z tego zakresu organom samorz¹du terytorialnego. W 2005 roku w rejestrze REGON w województwie lubelskim zarejestrowano m.in.: 115,7 tys. osób fizycznych prowadz¹cych dzia³alnoœæ gospodarcz¹, tj. 77,6% ogólnej liczby podmiotów (w 1999 r. 102,9 tys., tj. 79,7%), 10,5 tys. spó³ek cywilnych, tj. 7,0% (w 1999 r. 11,3 tys., tj. 8,8%), 7,1 tys. spó³ek handlowych, tj. 4,6% (w 1999 r. 4,5 tys., tj. 3,3%), W 2005 roku w ogólnej liczbie podmiotów w województwie by³o: 95,1% podmiotów ma³ych, o deklarowanej liczbie pracuj¹cych do 9 osób, 4,0% o liczbie pracuj¹cych od 10 do 49, 0,9% o liczbie pracuj¹cych 50 i wiêcej osób. Liczba podmiotów gospodarki narodowej w ostatnim szeœcioleciu ulega³a istotnym zmianom. W porównaniu z 1999 rokiem zwiêkszy³a siê iloœæ podmiotów o liczbie pracuj¹cych od 10 do 49 osób (o 31,1%), a tak e nie przekraczaj¹ca 9 pracuj¹cych (o 15,3%), natomiast zmala³a liczba podmiotów, w których pracowa³o 50 i wiêcej osób (o 12,4%). W 2005 roku 103,1 tys., tj. 69,2% ogó³u zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej w województwie prowadzi³o dzia³alnoœæ w zakresie us³ug rynkowych. Ponad 50% tej grupy stanowi³y podmioty nale ¹ce do sekcji handel i naprawy, natomiast 17,7% w zakresie obs³ugi nieruchomoœci i firm, 10,7% w zakresie transportu, gospodarki magazynowej i ³¹cznoœci, 10,3% w dzia- ³alnoœci us³ugowej komunalnej, spo³ecznej i indywidualnej, pozosta³ej, 5,4% w poœrednictwie finansowym, 3,8% w zakresie hoteli i restauracji. Przemys³ skupia³ 13,1 tys. podmiotów, które stanowi³y 8,8% ogó³u, a budownictwo 13,7 tys., tj. 9,2%.

3 22 NR Rys. 3. Podmioty gospodarki narodowej na 10 tys. ludnoœci wed³ug sekcji PKD (bez indywidualnych gospodarstw rolnych) W us³ugach nierynkowych zaanga owanych by³o 14,9 tys. podmiotów gospodarki narodowej i stanowi³y one 10,0% ogó³u podmiotów zarejestrowanych w 2005 roku w województwie. Wœród tej grupy podmiotów 51,4% prowadzi³o dzia³alnoœæ w zakresie ochrony zdrowia i opieki spo³ecznej, 32,7% w edukacji, a 16,0% w zakresie administracji publicznej i obrony narodowej. Rolnictwo, ³owiectwo i leœnictwo skupia³o 4,1 tys. podmiotów (nie licz¹c osób prowadz¹cych gospodarstwa indywidualne w rolnictwie), tj. 2,8% ogó³u podmiotów zarejestrowanych na LubelszczyŸnie. W 2005 roku w sferze us³ug rynkowych zarejestrowanych by³o o 16,6% wiêcej podmiotów ni w 1999 roku. Wœród podmiotów tej grupy najwiêkszym wzrostem charakteryzowa³y siê jednostki z zakresu dzia³alnoœci us³ugowej komunalnej, spo³ecznej i indywidualnej, pozosta- ³ej (o 45,3%), poœrednictwa finansowego (o 34,3%), obs³ugi nieruchomoœci i firm (o 33,6%); przyby³o tak e podmiotów prowadz¹cych hotele i restauracje (o 26,8%), a tak e dzia³alnoœæ w zakresie handlu i napraw (o 7,9%) i transportu, gospodarki magazynowej i ³¹cznoœci (o 5,9%). Podmiotów nale ¹cych do sekcji: rolnictwo, ³owiectwo i leœnictwo w 2005 roku by³o o 0,3% wiêcej ni w 1999 roku, budownictwo o 4,5%, zaœ w Przemyœle o 3,9% wiêcej. W 2005 roku w porównaniu z 1999 rokiem liczba podmiotów zaklasyfikowanych do us³ug nierynkowych wzros³a o 39,6%. Spoœród tej grupy najwiêksz¹ dynamik¹ wzrostu charakteryzowa³y siê podmioty prowadz¹ce dzia- ³alnoœæ w zakresie administracji publicznej i obrony narodowej (o 110,5%) oraz edukacji (o 47,7%), mniejsz¹ ochrony zdrowia i opieki spo³ecznej (o 22,4%). W koñcu 2005 roku na 10 tys. ludnoœci przypada³y w województwie lubelskim 684 podmioty, tj. o 27,8% mniej ni w kraju. W latach wskaÿnik dla województwa wzrós³ o 18,3%. Dynamika wzrostu wskaÿnika w województwie by³a o 2,1 punktu procentowego ni sza ni w kraju. W koñcu 2005 roku osób fizycznych prowadz¹cych dzia³alnoœæ gospodarcz¹ w przeliczeniu na 10 tys. ludnoœci w województwie lubelskim by³o 531, tj. o 15,3% wiêcej ni w 1999 roku, natomiast osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemaj¹cych osobowoœci prawnej 153, tj. o 30,1% wiêcej ni 6 lat wcze-

4 BAROMETR REGIONALNY 23 Tablica 2. Zmiany liczby podmiotów gospodarki narodowej w województwie lubelskim wed³ug wybranych form prawnych na 10 tys. ludnoœci w latach Stan na Tablica 3. Przychody z ca³okszta³tu dzia³alnoœci oraz wyniki finansowe przedsiêbiorstw województwa lubelskiego w latach a Bez osób prowadz¹cych indywidualne gospodarstwa rolne. œniej. Pod wzglêdem liczby podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 10 tys. ludnoœci województwo lubelskie w latach zajmowa³o ostatnie miejsce w kraju, natomiast w latach przedostatnie (wyprzedzaj¹c tylko woj. podkarpackie). W 2005 roku najwy sz¹ liczb¹ podmiotów na 10 tys. ludnoœci charakteryzowa³y siê województwa: zachodniopomorskie (1221 prawie 2 razy wiêcej ni na LubelszczyŸnie) oraz mazowieckie (1167). Obok województwa lubelskiego podobnie nisk¹ liczb¹ podmiotów na 10 tys. ludnoœci charakteryzowa³o siê województwo podkarpackie (663), niskie wskaÿniki mia³y tak e województwa podlaskie (741) oraz warmiñsko-mazurskie (771). 2. Kondycja finansowa przedsiêbiorstw 2.1. Zmiany wybranych wskaÿników finansowych w województwie lubelskim 3 Przedsiêbiorstwa województwa lubelskiego w latach wyraÿnie zwiêkszy³y przychody z ca³okszta³tu dzia³alnoœci. W 2005 roku przychody o wartoœci 36520,2 mln z³ by³y wy sze o 29,5% ni w 1999 roku i o 3,3% ni w 2004 roku. Wypracowane zosta³y one w g³ównej mierze przez jednostki sektora prywatnego, których udzia³ systematycznie rós³ (z 75,0% w 1999 r. do 80,1% w 2005 r.). 3 Dane dotycz¹ podmiotów gospodarczych prowadz¹cych ksiêgi rachunkowe, w których liczba pracuj¹cych przekracza 9 osób; nie obejmuj¹ banków, instytucji ubezpieczeniowych, domów i biur maklerskich, towarzystw inwestycyjnych i emerytalnych, narodowych funduszy inwestycyjnych, szkó³ wy szych, samodzielnych publicznych zak³adów opieki zdrowotnej, instytucji kultury posiadaj¹cych osobowoœæ prawn¹ i gospodarstw indywidualnych w rolnictwie.

5 24 NR Udzia³ przychodów uzyskanych przez przedsiêbiorstwa z terenu województwa w odniesieniu do kraju w omawianym okresie stanowi³ od 2,6 do 2,3%, podczas gdy odsetek badanych jednostek w ogólnej liczbie przedsiêbiorstw by³ wiêkszy i stanowi³ 4,4%. Jednym z warunków sprawnego funkcjonowania przedsiêbiorstwa na rynku jest zachowanie p³ynnoœci finansowej, czyli zachowanie zdolnoœci firmy do wywi¹zywania siê z krótkoterminowych zobowi¹zañ, tzn. p³atnych w ci¹gu 1 roku. Do g³ównych czynników, które maj¹ wp³yw na regulowanie zobowi¹zañ bie ¹cych, zalicza siê stan œrodków pieniê nych oraz mo liwoœæ zamiany innych sk³adników maj¹tku obrotowego na gotówkê w krótkim okresie. Do oceny p³ynnoœci finansowej przedsiêbiorstw wykorzystuje siê najczêœciej wskaÿniki p³ynnoœci I, II i III stopnia 4. Podzia³ ten wynika z ró nego stopnia p³ynnoœci œrodków obrotowych. Z wyj¹tkiem lat wszystkie wskaÿniki p³ynnoœci finansowej w okresie poprawi³y siê. W okresie ostatnich szeœciu lat wskaÿnik p³ynnoœci finansowej I stopnia przedsiêbiorstw w województwie lubelskim mieœci³ siê w przedziale od 12,5% do 27,3% (w kraju od 17,1 do 31,2%). Informuje on, jaka czêœæ zobowi¹zañ krótkoterminowych mo e byæ uregulowana natychmiast. W gospodarce rynkowej przyjmuje siê, e po ¹dana wartoœæ tego wskaÿnika powinna zawieraæ siê przynajmniej w przedziale 16%-20%. Chocia wy szy poziom tego wskaÿnika oznacza wiêksz¹ wiarygodnoœæ firmy, to utrzymywanie zbyt du ego stanu œrodków pieniê nych, z punktu widzenia skutecznoœci funkcjonowania przedsiêbiorstwa na rynku, nie jest po ¹dane. Rys. 4. Zmiany wskaÿników p³ynnoœci finansowej przedsiêbiorstw województwa lubelskiego w latach WskaŸnik p³ynnoœci finansowej II stopnia w badanym okresie sukcesywnie wzrasta³ od 75,0 do 95,6% (w kraju wzrós³ z 74,6 do 96,5%). WskaŸnik ten informuje o stopniu pokrycia zobowi¹zañ krótkoterminowych aktywami o du ym stopniu p³ynnoœci. Z kolei wskaÿnik p³ynnoœci finansowej III stopnia w latach (z wyj¹tkiem obni enia w 2002 r.) utrzymywa³ siê na zbli onym poziomie, a jego wyraÿny wzrost nast¹pi³ dopiero w latach 2004 i WskaŸnik ten wskazuje, w jakim stopniu aktywa obrotowe pokrywaj¹ zobowi¹zania krótkoterminowe. Wzrós³ on z 118,9 w 1999 roku do 140,6% w 2005 roku (w kraju wzrós³ odpowiednio z 107,3 do 135,6%). Do oceny poziomu kosztów w przedsiêbiorstwach pos³u ono siê wskaÿnikiem, okreœlaj¹cym relacjê kosztów uzyskania przychodów z ca³okszta³tu dzia³alnoœci do przychodów z ca³okszta³tu dzia³alnoœci. WskaŸnik poziomu kosztów informuje o efektywnoœci gospodarowania w przedsiêbiorstwach, a ni sza wartoœæ wskaÿnika œwiadczy o korzystniejszej sytuacji przedsiêbiorstw. W latach omawiany wskaÿnik obni y³ siê z 98,7 do 96,1% (najwy szy poziom wskaÿnika - 99,4% notowano w 2001 roku). W tym samym okresie w kraju wskaÿnik ten obni y³ siê z 98,7% do 95,2% (najwy szy poziom 99,5% odnotowano w 2002 r.). Koszty uzyskania przychodów w podmiotach sektora publicznego w 1999 i 2002 roku przekracza³y przychody z ca³okszta³tu dzia³alnoœci, st¹d wskaÿnik poziomu kosztów przekroczy³ 100% i wyniós³ 101,3% w 1999 roku i 102,7% w 2003 roku, zaœ w 2005 roku obni y³ siê do 94,7%. W podmiotach sektora prywatnego wskaÿnik poziomu kosztów kszta³towa³ siê korzystniej i sukcesywnie mala³ od 97,8% w 1999 roku do 96,4% w 2005 roku. Do oceny efektywnoœci gospodarowania przedsiêbiorstw pos³u ono siê wskaÿnikami rentownoœci, które informuj¹ o szybkoœci zwrotu zaanga owanego w przedsiêbiorstwach kapita³u. WskaŸnik rentownoœci obrotu brutto, okreœlaj¹cy relacjê wyniku finansowego brutto do przychodów z ca³okszta³tu dzia³alnoœci, w analizowanym okresie ulega³ istotnym zmianom. Z poziomu 1,3% 1999 w roku obni y³ siê do 0,6% w 2001 roku, nastêpnie wzrós³ do 4,7% w 2004 roku, a w 2005 roku spad³ do poziomu 3,9%. Du e wahania wartoœci wskaÿnika wystêpowa³y tak e w kraju w przedziale od 0,5 do 5,6%. Podobnym zmianom ulega³ równie wskaÿnik rentownoœci obrotu netto, okreœlaj¹cy relacjê wyniku finansowego netto do przychodów z ca³okszta³tu dzia³alnoœci. W 1999 roku wyniós³ 0,3%, w 2001 roku obni y³ siê do poziomu minus 0,2%, w nastêpnych trzech latach wzrasta³ do najwy - szego poziomu 3,7% w 2004 roku. W 2005 roku spad³ do poziomu 3,0%. W kraju wahania rentownoœci obrotu netto by³y jeszcze wiêksze od minus 0,3 do 4,6%. 4 WskaŸniki p³ynnoœci: I stopnia to relacja inwestycji krótkoterminowych (obejmuj¹cych krótkoterminowe aktywa finansowe, a w szczególnoœci œrodki pieniê ne i krótkoterminowe papiery wartoœciowe,) do zobowi¹zañ krótkoterminowych bez funduszy specjalnych; II stopnia relacja inwestycji krótkoterminowych oraz nale noœci i roszczeñ krótkoterminowych do zobowi¹zañ krótkoterminowych bez funduszy specjalnych; III stopnia relacja aktywów obrotowych (zapasów, krótkoterminowych nale noœci i roszczeñ, inwestycji krótkoterminowych oraz od 2002 r. krótkoterminowych rozliczeñ miêdzyokresowych czynnych) do zobowi¹zañ krótkoterminowych bez funduszy specjalnych.

6 BAROMETR REGIONALNY 25 Tablica 4. Zmiany wybranych wskaÿników finansowych przedsiêbiorstw w województwie lubelskim w latach na tle kraju Istotnym elementem œwiadcz¹cym o konkurencyjnoœci przedsiêbiorstw na globalnym rynku jest eksport. Analiza sprzeda y eksportowej produktów, towarów i materia³ów w latach wskazuje na systematyczny wzrost udzia³u eksportu z 7,4% w 1999 roku do 12,8% w 2005 roku. Utrzymuj¹ca siê tendencja wzrostowa tego wskaÿnika jest wprawdzie korzystnym zjawiskiem, jednak warto te podkreœliæ, e w ca³ym badanym okresie udzia³ eksportu ogó- ³em w przychodach ze sprzeda y produktów, towarów i materia³ów by³ ni szy od œredniego w kraju. W okresie ostatnich lat udzia³ eksportu produktów (wyrobów i us³ug) w ogólnej sprzeda y produktów systematycznie wzrasta³ z 11,2% w 1999 roku do 20,0% w 2005 roku. Najwiêcej eksportowa³y podmioty nale ¹ce do sekcji Przetwórstwo przemys³owe, a ich udzia³ w ogólnej wartoœci eksportu produktów, towarów i materia³ów wynosi³ 78,4% w 2000 roku i 85,7% w 2005 roku. Znacznie ni szym udzia³em w wartoœci sprzeda y eksportowej charakteryzowa³y siê podmioty z sekcji Handel i naprawy (13,5% w 2000 r., 11,3% w 2004 r. i 8,7% w 2005 r.). Udzia³ podmiotów eksportuj¹cych produkty, towary i materia³y nale ¹cych do pozosta³ych sekcji jest niewielki. Tablica 5. Udzia³ eksportu w przychodach ze sprzeda y produktów, towarów i materia³ów przedsiêbiorstw w województwie lubelskim na tle kraju w latach Rys. 5. Zmiany rentownoœci obrotu brutto i netto przedsiêbiorstw województwa lubelskiego w latach

7 26 NR Znacz¹cy udzia³ w sprzeda y eksportowej mia³y spó³ki z udzia³em kapita³u zagranicznego. W koñcu 2004 roku dzia³a³o 319 spó³ek z udzia³em kapita³u zagranicznego, które mia³y siedzibê na terenie województwa lubelskiego (w 1999 r. 275). W latach nastêpowa³y znaczne zmiany wartoœci kapita³u zagranicznego zainwestowanego w tych spó³kach. Najwy szy poziom kapita³u zagranicznego odnotowano w latach 2000 i 2001 (odpowiednio 834,4 i 822,8 mln z³), a najni szy w koñcu 2002 roku (420,9 mln z³) po likwidacji spó³ki Daewoo Motor Polska z udzia³em kapita³u koreañskiego. Wartoœæ kapita³u zagranicznego na koniec 2004 roku wynios³a 615,8 mln z³, a udzia³ kapita- ³u zagranicznego w kapitale podstawowym omawianych spó³ek stanowi³ 69,8%. W 2004 roku najwiêkszy udzia³ w kapitale zagranicznym mia³ kapita³ niderlandzki 16,7%, nastêpnie francuski i amerykañski (USA) po 14,7%, niemiecki 11,3% oraz koreañski 10,8%. Na pozosta³e kraje przypada³o 31,9% zainwestowanego kapita³u. Wiêkszoœæ kapita³u zagranicznego by³a zaanga owana w przetwórstwie przemys³owym 77,0% w 2004 roku (w latach nawet ponad 90%) oraz w handlu i naprawach 11,0% (w 1999 roku - 5,5%). W 2004 roku dzia³alnoœæ eksportow¹ prowadzi³o 189, tj. 59,2% spó³ek z udzia³em kapita³u zagranicznego, a wartoœæ zrealizowanego przez nie eksportu wyrobów, us³ug i towarów wynios³a 1710,2 mln z³, w tym wyrobów 1465,2 mln z³. Udzia³ tych spó³ek w sprzeda y eksportowej wyrobów i us³ug wszystkich podmiotów sporz¹dzaj¹cych pe³ny bilans oraz rachunek zysków i strat stanowi³ w 2004 roku 39,8% i by³ o 5,9 punktu procentowego wy szy ni rok wczeœniej Finanse przedsiêbiorstw przemys³owych 5 W latach w przedsiêbiorstwach przemys³owych przychody z ca³okszta³tu dzia³alnoœci zwiêksza- ³y siê. W 2005 roku wynios³y 16617,1 mln z³ i by³y wy- sze o 32,5% ni w 1999 roku, o 19,3% ni w 2000 roku, o 26,9% ni w 2001 roku, o 25,8% ni w 2002 roku, o 13,5% ni w 2003 roku, o 1,0% ni w 2004 roku. W omawianym okresie jedynym rokiem, kiedy przychody by³y ni sze od uzyskanych w poprzednim roku by³ 2001 rok (o 6,1%). Rys. 6. Zmiany rentownoœci obrotu brutto i netto przedsiêbiorstw przemys³owych województwa lubelskiego w latach WskaŸniki okreœlaj¹ce kondycjê ekonomiczno-finansow¹ przedsiêbiorstw przemys³owych, tj. wskaÿnik rentownoœci obrotu brutto i wskaÿnik rentownoœci obrotu netto w latach by³y zró nicowane, najgorsze w latach , znacznie lepsze w latach Aktywa obrotowe przedsiêbiorstw przemys³owych wzros³y z 4315,3 mln z³ w 1999 roku do 5407,6 mln z³ w 2005 roku. Aktywa trwa³e w latach ulega³y niewielkim zmianom i w 2005 roku wynios³y 7830,9 mln z³. Zobowi¹zania krótkoterminowe w przedsiêbiorstwach przemys³owych najwy sze by³y w 2002 i 2004 roku i wynios³y odpowiednio 4369,1 mln z³ i 4180,9 mln z³, a najni sze w 2000 roku i wynios³o 3754,2 mln z³. Zobowi¹zania krótkoterminowe na koniec 2005 roku wynios³y 3995,8 mln z³ i by³y ni sze o 4,4% w porównaniu z 2004 rokiem. Zobowi¹zania d³ugoterminowe w przedsiêbiorstwach przemys³owych najwy sze by³y w latach i wynios³y odpowiednio: 1417,5 mln z³, 1385,7 mln z³ i 1396,8 mln z³, a najni sze w 1999 roku i wynios³o 942,1 mln z³. Zobowi¹zania 1034,5 mln z³ i by³y wy sze o 4,2% w porównaniu z 2004 rokiem. Koszty uzyskania przychodów z ca³okszta³tu dzia³alnoœci przez te podmioty w latach uleg³y obni eniu. Œwiadczy o tym wskaÿnik poziomu kosztów z ca³okszta³tu dzia³alnoœci, który ukszta³towa³ siê na poziomie 99,7% w 1999 roku i 94,9% w 2005 roku. 5 W przedsiêbiorstwach o liczbie pracuj¹cych powy ej 49.

8 BAROMETR REGIONALNY 27 Tablica 6. Przychody z ca³okszta³tu dzia³alnoœci oraz wyniki finansowe przedsiêbiorstw przemys³owych województwa lubelskiego w latach Finanse przedsiêbiorstw budowlanych 6 Sytuacja finansowa przedsiêbiorstw budowlanych w latach ulega³a poprawie. Najlepszy wynik finansowy brutto (saldo) by³ w latach 1999 i 2005 i wyniós³ odpowiednio 62,9 mln z³ i 40,0 mln z³. Dodatni wynik finansowy brutto odnofinansow¹ przedsiêbiorstw budowlanych, to jest wskaÿnik rentownoœci obrotu brutto i wskaÿnik rentownoœci obrotu netto w latach by³y zró nicowane, najgorsze w latach , znacznie lepsze w latach 1999, 2004 i Tablica 7. Przychody z ca³okszta³tu dzia³alnoœci oraz wyniki finansowe przedsiêbiorstw budowlanych województwa lubelskiego w latach W przedsiêbiorstwach o liczbie pracuj¹cych powy ej 49.

9 28 NR Rys. 7. Zmiany rentownoœci obrotu brutto i netto przedsiêbiorstw budowlnych województwa lubelskiego w latach Najwiêksze zad³u enie krótkoterminowe przedsiêbiorstwa budowlane mia³y w 2000 roku w kwocie 541,3 mln z³, a najmniejsze by³o w 2004 i 2005 roku wynosz¹ce po 362,9 mln z³. Zad³u enie to zmniejszy³o siê o 30,2% w porównaniu z 1999 rokiem. Zobowi¹zania d³ugoterminowe w omawianych latach by³y najwy sze w 2001 roku i wynios³y 51,8 mln z³, a najni sze w 2005 roku - 33,1 mln z³ i by³y o 9,4% ni sze ni w 2004 roku. Podsumowanie Chocia województwo lubelskie nale y nadal do najs³biej rozwiniêtych gospodarczo regionów w Polsce to w ostatnich dwóch latach widaæ wyraÿna poprawê kondycji ekonomiczno-finansowej funkcjonuj¹cych tutaj przedsiebiorstw. Wyra a siê to zw³aszcza poprzez wzrost rentownoœci i p³atnoœci w sektorze przedsiêbiorstw, wzrost udzia³u eksportu w przychodach firm, a tak e spadek zad³u enia przedsiêbiorstw województwa lubelskiego.