WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA W LATACH i I PÓ ROCZU 2006 ROKU. Potencja³ spo³eczno-gospodarczy w ujêciu graficznym

Transkrypt

1

2 WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA W LATACH i I PÓ ROCZU 2006 ROKU Potencja³ spo³eczno-gospodarczy w ujêciu graficznym

3

4 URZ D MARSZA KOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO Departament Rozwoju Regionalnego Referat Badañ i Analiz Strategicznych WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA W LATACH i I PÓ ROCZU 2006 ROKU Potencja³ spo³eczno-gospodarczy w ujêciu graficznym OPOLE 2006

5 Recenzent prof. zw. dr hab. Ewa Bogacka-Kisiel Redakcja i korekta Maria Szwed Redakcja techniczna Janina Drozdowska Andrzej Pasierbiñski Zdjêcia: na 4 str. ok³adki Marek Maruszak na 1 str. ok³adki: BOT Elektrownia Opole SA, Archiwum Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Opolskiego i zbiory w³asne wojewódzkich samorz¹dowych jednostek organizacyjnych ISBN x Wydawnictwo Instytut Œl¹ski Sp. z o.o Opole, ul. Piastowska 17, tel. 077/ Nak³ad 500 egz. Objêtoœæ: 14,75 ark. wyd., 15,75 ark. druk.

6 SPIS TREŒCI Wprowadzenie 7 Uwagi metodologiczne 8 CZÊŒÆ I. SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W LATACH I W I PÓ ROCZU 2006 ROKU (Joanna urawska, Iwona M¹kolska, ukasz Ostrowski, Roland Wrzeciono) Ogólne zmiany sytuacji spo³eczno-gospodarczej województwa opolskiego w latach iwipó³roczu 2006 r Sytuacja demograficzna w województwie opolskim w latach i w i pó³roczu 2006 r Liczba ludnoœci Przyrost naturalny i saldo migracji Gêstoœæ zaludnienia Struktura ludnoœci wed³ug wieku i wskaÿnik obci¹ enia demograficznego Prognozy demograficzne Podsumowanie Sytuacja w gospodarce w latach i w i pó³roczu 2006 r Produkt krajowy brutto w Polsce WskaŸnik cen towarów i us³ug konsumpcyjnych Produkt krajowy brutto wed³ug województw Podmioty gospodarki narodowej Wyniki finansowe przedsiêbiorstw Nak³ady inwestycyjne Podsumowanie Przegl¹d sytuacji gospodarczej w wybranych sekcjach PKD Przemys³ Podmioty gospodarcze w przemyœle Wyniki finansowe przedsiêbiorstw przemys³owych Inwestycje w przemyœle Produkcja sprzedana przemys³u Zatrudnienie i wynagrodzenie w przemyœle Budownictwo, w tym mieszkalnictwo Podmioty gospodarcze w budownictwie 68

7 Wyniki finansowe przedsiêbiorstw budowlanych Budownictwo mieszkaniowe Inwestycje w budownictwie Produkcja sprzedana budownictwa Zatrudnienie i wynagrodzenie w budownictwie Handel i naprawy Liczba podmiotów w sekcji handel i naprawy Wyniki finansowe przedsiêbiorstw handlowych i œwiadcz¹cych us³ugi naprawcze Inwestycje w sekcji handel i naprawy Handel detaliczny i hurtowy Zatrudnienie i wynagrodzenie w sekcji handel i naprawy Transport, gospodarka magazynowa i ³¹cznoœæ Liczba podmiotów w sekcji transport, gospodarka magazynowa i ³¹cznoœæ Wyniki finansowe przedsiêbiorstw transportowych Nak³ady inwestycyjne w sekcji transport, gospodarka magazynowa i ³¹cznoœæ Wielkoœæ ³adunków i przewozów Zatrudnienie i wynagrodzenie w sektorze przedsiêbiorstw sekcji transport, gospodarka magazynowa i ³¹cznoœæ Podsumowanie Sytuacja na rynku pracy w latach iwipó³roczu 2006 r Pracuj¹cy i przeciêtne zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw Wynagrodzenie w sektorze przedsiêbiorstw Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia Struktura bezrobotnych Ruch bezrobotnych i oferty pracy Prognozy rynku pracy Podsumowanie Rolnictwo Informacje ogólne U ytki rolne Gospodarstwa rolne Zasiewy i struktura zasiewów Zbiory g³ównych ziemiop³odów Plony Hodowla zwierz¹t Skup produktów rolnych Podsumowanie 131 CZÊŒÆ II. POTENCJA SPO ECZNO-GOSPODARCZY WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W UJÊCIU GRAFICZNYM (Iwona M¹kolska, ukasz Ostrowski, Roland Wrzeciono) 133

8 Wprowadzenie Opracowanie przygotowane zosta³o w Referacie Badañ i Analiz Strategicznych w Departamencie Rozwoju Regionalnego Urzêdu Marsza³kowskiego w Opolu. Zawiera informacje na temat kszta³towania siê podstawowych zjawisk spo³eczno-gospodarczych w województwie opolskim w latach i w I pó³roczu 2006 r. T³em dla prezentowanych informacji s¹ dane krajowe, a gdzie to mo liwe tak e Unii Europejskiej, zbiorcze lub dotycz¹ce poszczególnych regionów Wspólnoty. Wybrane obszary np. demograficzny w zakresie kszta³towania siê przysz³ych tendencji zmonitorowano dodatkowo w oparciu o wyniki prognoz krótko- i d³ugoterminowych. Opracowanie sk³ada siê z dwóch czêœci. W pierwszej dotycz¹cej sytuacji spo³eczno-gospodarczej scharakteryzowano dane w obszarze demograficznym w ujêciu regionalnym, krajowym i europejskim. Informacje odnoœnie do wzrostu gospodarczego i kszta³towania siê jego podstawowych sk³adowych oraz wskaÿnika inflacji przedstawiono w skali kraju i Europy. Rozszerzono czêœæ regionaln¹, prezentuj¹c w szerokim kontekœcie zmiany dotycz¹ce wartoœci i dynamiki produktu krajowego brutto (PKB) oraz wartoœci dodanej brutto (WDB) w przekroju województw. Dane o podmiotach gospodarczych zarejestrowanych w regionie zanalizowano na tle kraju oraz z uwzglêdnieniem zró nicowania powiatowego, zaœ wyniki finansowe i nak³ady inwestycyjne podmiotów gospodarczych w ujêciu krajowym, rodzajowym, a tak e wed³ug sekcji Polskiej Klasyfikacji Dzia³alnoœci (PKD). Przeœledzono równie sytuacjê w wybranych sektorach gospodarki w: przemyœle, budownictwie, handlu i transporcie z uwzglêdnieniem wielu cech ekonomicznych, w tym dotycz¹cych zatrudnienia i wynagrodzeñ. Kolejny fragment opracowania poœwiêcono rynkowi pracy w województwie, zanalizowano zmiany w obszarze pracuj¹cych w gospodarce narodowej i zarejestrowanych bezrobotnych. Dope³nieniem prezentowanej analizy dotycz¹cej sytuacji w regionie w latach i w I pó³roczu 2006 r. jest charakterystyka zmian w rolnictwie, które zobrazowano w perspektywie krajowej Wprowadzenie

9 8 Wprowadzenie i europejskiej. Ca³oœæ podsumowano w punktach, których zestawienie rozpoczyna pierwsz¹ czêœæ opracowania. Czêœæ druga niniejszego opracowania to prezentacja potencja³u spo³eczno-gospodarczego regionu w ujêciu graficznym. Na mapach, wykresach i rysunkach zobrazowano miejsce województwa opolskiego w przestrzeni krajowej i, tam gdzie to mo liwe, europejskiej w obszarze: demografii, potencja³u gospodarczego, konkurencyjnoœci regionalnej, a tak e edukacji, nauki i potencja³u ludzkiego. Uwagi metodologiczne Podstawowym Ÿród³em informacji, które wykorzystano w niniejszym opracowaniu, by³y dane G³ównego Urzêdu Statystycznego w Warszawie, Urzêdu Statystycznego w Opolu, a tak e baz Eurostatu w odniesieniu do Unii Europejskiej, które poszerzono o inne dostêpne wydawnictwa i w³asne obliczenia. Analiza dotyczy kszta³towania siê sytuacji spo³eczno-gospodarczej województwa opolskiego w latach i w I pó³roczu 2006 r. W zwi¹zku ze zmianami administracyjnymi, jakie mia³y miejsce po 1 I 1999 r. wielkoœci i wskaÿniki dotycz¹ce lat poprzednich zosta³y doprowadzone do stanu porównywalnoœci, chyba e w jednostkowych przypadkach zaznaczono inaczej. 1. Dane o zatrudnieniu i wynagrodzeniach dotycz¹ podmiotów gospodarki narodowej, w których liczba pracuj¹cych do koñca 1999 r. przekracza 5 osób, a od 2000 r. 9 osób, przy czym dane te nie obejmuj¹ zatrudnionych poza granicami kraju, w gospodarstwach pomocniczych jednostek bud etowych oraz w organizacjach spo³ecznych, politycznych, zwi¹zkach zawodowych i innych. 2. Dane o produkcji sprzedanej przemys³u i budownictwa, sprzeda y us³ug transportowych, przewozach ³adunków i pasa erów oraz sprzeda y detalicznej i hurtowej towarów dotycz¹ podmiotów gospodarczych, w których liczba pracuj¹cych przekracza do koñca 1999 r. 5 osób, a od 2000 r. 9 osób. 3. Dane o wynikach finansowych przedsiêbiorstw oraz nak³adach inwestycyjnych odnosz¹ siê do podmiotów gospodarczych, przy czym do koñca 1999 r. w zakresie: górnictwa i kopalnictwa oraz dzia³alnoœci produkcyjnej dotycz¹ podmiotów, w których liczba pracuj¹cych przekracza 50 osób, Wprowadzenie

10 Wprowadzenie 9 pozosta³ych rodzajów dzia³alnoœci dotycz¹ podmiotów, w których liczba pracuj¹cych przekracza 20 osób, a od 2000 r. we wszystkich rodzajach dzia³alnoœci dotycz¹ jednostek, w których liczba pracuj¹cych przekracza 49 osób. Wiêcej informacji oraz szczegó³owe wyjaœnienia metodyczne zawieraj¹ biuletyny Urzêdu Statystycznego w Opolu i G³ównego Urzêdu Statystycznego w Warszawie.

11

12 CZÊŒÆ I SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W LATACH I W I PÓ ROCZU 2006 ROKU Joanna urawska Iwona M¹kolska ukasz Ostrowski Roland Wrzeciono Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach

13

14 1. Ogólne zmiany sytuacji spo³eczno-gospodarczej województwa opolskiego w latach i w I pó³roczu 2006 r. Podstaw¹ zarz¹dzania regionem jest informacja. Jednym z jej istotnych elementów jest wiedza na temat zmian zachodz¹cych w spo³ecznoœci i gospodarce regionu. Pozwala ona bowiem poœrednio monitorowaæ efekty pracy w szerokiej sferze dzia³alnoœci Samorz¹du Województwa Opolskiego i innych podmiotów. Analiza w ujêciu dynamicznym daje mo liwoœæ porównania zmian w czasie, a im d³u szy okres, tym wiêksza mo liwoœæ obserwacji rysuj¹cych siê tendencji i eliminowania sezonowych wahañ. Uchwytne s¹ ponadto zmiany koniunktury gospodarczej istotnie kszta³tuj¹ce warunki gospodarowania. Analiza sytuacji spo³eczno-gospodarczej województwa opolskiego w latach iwipó³roczu 2006 r. wskazuje na utrzymanie siê, a w niektórych przypadkach ugruntowanie tendencji, tak wzrostowych, jak i spadkowych na przestrzeni tych lat, ale daj¹ siê równie zaobserwowaæ zmiany w krótszych okresach, np. w latach i z przed³u eniem na I pó³rocze 2006 r. WyraŸnie widoczny na tle zarysowanej perspektywy czasowej jest tak e rok 2004, kiedy Polska sta³a siê cz³onkiem Unii Europejskiej, a rynek zareagowa³ na ten fakt wieloma pozytywnymi zmianami. Sta³ym zjawiskiem zachodz¹cym w Opolskiem jest zmniejszanie siê potencja³u ludnoœciowego województwa. Aktualnie 1 zamieszkuje tu 1046,2 tys. osób, co stanowi 2,7% liczby ludnoœci Polski i 0,2% ludnoœci Unii Europejskiej. Od kilku lat notuje siê spadek liczby mieszkañców regionu, podobnie jak ma to miejsce ogólnie w Polsce. Przyczyny tkwi¹ w zmniejszaj¹cym siê od lat przyroœcie naturalnym i utrzymuj¹cym siê, na prawie niezmiennym od wielu lat poziomie, odp³ywie zagranicznym ludnoœci nierównowa onym nap³ywem. Inne, charakterystyczne dla lat , zmiany w województwie opolskim zwi¹zane z sytuacj¹ demograficzn¹ dotycz¹: 1 Stan na koniec I kwarta³u 2006 r. Ogólne zmiany sytuacji spo³eczno-gospodarczej województwa opolskiego...

15 14 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach starzenia siê demograficznego spo³ecznoœci województwa, zbie nego z tendencjami krajowymi i europejskimi, wyra aj¹cego siê w systematycznym spadku udzia³u ludnoœci w wieku przedprodukcyjnym (z 25,1% w 1998 r. do 19,6% w 2005 r.) i wzroœcie ludnoœci w wieku poprodukcyjnym (z 13,7% w 1998 r. do 15,7% w 2005 r.); spadku gêstoœci zaludnienia zbie nego z tendencjami krajowymi, zwi¹zanego ze zmniejszaniem siê potencja³u demograficznego, do wartoœci 111 osób na km 2 w 2005 r. w województwie opolskim, przy œredniej krajowej równej 122 osoby na 1 km 2 ; spadku wskaÿnika obci¹ enia demograficznego ludnoœci w wieku produkcyjnym osobami poza wiekiem aktywnoœci zawodowej (z 63,4% w 1998 r. do 54,6% w 2005 r.), który zwi¹zany jest ze wzrostem ludnoœci w wieku produkcyjnym i spadkiem ludnoœci w wieku przedprodukcyjnym 2. Najwa niejsze zmiany i tendencje zauwa alne w gospodarce województwa opolskiego w latach i w I pó³roczu 2006 r. dotycz¹ m.in.: wolniejszego tempa wzrostu gospodarczego w województwie opolskim w porównaniu z innymi regionami w Polsce; malej¹cego udzia³u PKB na 1 mieszkañca w Opolskiem w porównaniu do œredniej krajowej, ukszta³towanego w 2003 r. na poziomie 80,4%; najmniejszego w kraju udzia³u us³ug rynkowych w strukturze tworzenia WDB w województwie opolskim, ukszta³towanego w 2003 r. na poziomie 43,8%, przy œredniej krajowej równej 50,5%; systematycznego wzrostu liczby podmiotów gospodarki narodowej w latach i w I pó³roczu 2006 r., a od 2005 r. przyspieszenia tempa przyrostu liczby podmiotów gospodarki narodowej w Opolskiem; ni szego od œredniej krajowej (94,7), pomimo systematycznego przyrostu podmiotów, wskaÿnika przedsiêbiorczoœci w województwie opolskim w wysokoœci 86,4; systematycznego wzrostu liczby spó³ek z udzia³em kapita³u zagranicznego o 7,5% rocznie w latach oraz 3,7% w latach ; wzrostu podmiotów mikro o 42,6%, ma³ych o 25,4% i œrednich o 4,2%, ale spadku liczby podmiotów zatrudniaj¹cych 250 pracowników i wiêcej o 26,2% w latach ; poprawy sytuacji ekonomicznej podmiotów w województwie opolskim w latach i w I pó³roczu 2006 r., wyra aj¹cej siê w systematycznym wzroœcie przychodów z ca³okszta³tu dzia³alnoœci o 45,4% w latach oraz ukszta³towaniu wskaÿnika kosztów w latach W roku 2005 liczba ludnoœci w wieku produkcyjnym zwiêkszy³a siê o osoby, tj. o 1,6% w porównaniu do wielkoœci z 1998 r.

16 Ogólne zmiany sytuacji spo³eczno-gospodarczej województwa opolskiego i w I pó³roczu 2006 r. na poziomie poni ej 100, pomimo wzrostu kosztów uzyskania przychodów z ca³okszta³tu dzia³alnoœci w latach o 51,2%; wzrostu wartoœci wyniku finansowego brutto i netto w latach oraz spadku w 2005 r. i poprawy wskaÿników rentownoœci obrotu brutto i netto w województwie opolskim, które od 2003 r. osi¹gaj¹ wartoœci korzystniejsze ni œrednio w kraju; wzrostu od 2003 r. produkcji sprzedanej opolskiego przemys³u i systematycznego zwiêkszania siê liczby podmiotów w tym sektorze, czemu od 2003 r. towarzysz¹ tak e dodatnie wyniki finansowe, a w latach i w I pó³roczu 2006 r. równie wzrost nak³adów inwestycyjnych; wzrostu przeciêtnego zatrudnienia w przemyœle od 2005 r. i systematycznego wzrostu przeciêtnego miesiêcznego wynagrodzenia brutto w tym sektorze; systematycznego wzrostu liczby podmiotów gospodarczych w budownictwie, w tym w latach i w I pó³roczu 2006 r. wy szego ni œrednio w kraju i poprawy wyników finansowych tych podmiotów w latach ; wzrostu produkcji sprzedanej budownictwa w latach oraz w latach i w I pó³roczu 2006 r. oraz systematycznego wzrostu liczby mieszkañ oddanych do u ytku w latach , przy spadku w okresie i w I pó³roczu 2006 r.; najni szej w kraju liczby mieszkañ oddawanych do u ytku w stosunku do liczby ludnoœci regionu; systematycznego wzrostu sprzeda y detalicznej, przy znacznych wahaniach w zakresie kszta³towania siê wielkoœci sprzeda y hurtowej i szybszego ni œrednio w kraju zwiêkszania siê liczby jednostek handlowych, które charakteryzuj¹ dodatnie wyniki finansowe w ca³ym analizowanym okresie; malej¹cego popytu na przewozy pasa erów i ³adunków, po³¹czonego ze spadkiem liczby podmiotów w tym sektorze w latach , przy systematycznym wzroœcie przeciêtnego zatrudnienia w okresie i w I pó³roczu 2006 r. Najwa niejsze zmiany i tendencje zauwa alne na rynku pracy województwa opolskiego w latach i w I pó³roczu 2006 r. dotycz¹ m.in.: wzrostu liczby pracuj¹cych w gospodarce narodowej województwa o ponad 10 tys. w marcu 2006 r., wed³ug wstêpnych szacunków G³ównego Urzêdu Statystycznego, w porównaniu do wielkoœci z grudnia 2002 r. Na koniec marca 2006 r. w gospodarce narodowej w Opolskiem pracowa³o 304,9 tys. osób;

17 16 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach odwrócenia niekorzystnych tendencji zwi¹zanych ze spadkiem od 1998 r. przeciêtnego zatrudnienia w sektorze przedsiêbiorstw i wzrostu tego zatrudnienia o 1,6% w 2005 r. w porównaniu do wielkoœci z 2004 r. W I pó³roczu 2006 r. przeciêtne zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw w województwie opolskim wynosi³o 94,6 tys. osób i zwiêkszy³o siê o 1,1% w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego; systematycznego wzrostu przeciêtnego miesiêcznego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiêbiorstw; w I pó³roczu 2006 r. w województwie opolskim wynosi³o ono 2267,7 z³, co oznacza wzrost o 5,6% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego; spadku liczby zarejestrowanych bezrobotnych od 2003 r.; na koniec czerwca 2006 r. w województwie opolskim zarejestrowanych by³o 64,2 tys. osób bezrobotnych, co oznacza, e liczba bezrobotnych spad³a o 5,3 tys. osób, tj. o 7,6% w porównaniu do analogicznego okresu roku ubieg³ego i o 5,2 tys., tj. o 7,4% w porównaniu do grudnia 2005 r.; obni ania siê wskaÿnika stopy bezrobocia w województwie opolskim od 2004 r., przy analogicznych tendencjach krajowych; na koniec czerwca 2006 r. stopa bezrobocia w województwie opolskim wynosi³a 17,3%, przy œredniej krajowej równej 16%; przestrzennego zró nicowania wskaÿnika natê enia bezrobocia w regionie wahaj¹cego siê od 27,1% w powiecie nyskim i 25,9% w namys³owskim do 9% w Opolu i 10,2% w oleskim, przy œredniej wojewódzkiej wynosz¹cej 17,3%; kobiecego charakteru bezrobocia w województwie opolskim; wed³ug danych na koniec czerwca 2006 r. kobiety stanowi³y 57,5% ogó³u bezrobotnych w województwie; trudnej sytuacji ludzi m³odych na rynku pracy, odzwierciedlonej w strukturze przewag¹ osób w wieku do 34 lat, które stanowi¹ prawie 30% ogó³u zarejestrowanych wed³ug stanu na koniec czerwca 2006 r.; niskiego poziomu wykszta³cenia osób pozostaj¹cych bez pracy; ponad 70% zarejestrowanych stanowi¹ bezrobotni z najni szym poziomem wykszta³cenia (niepe³ne podstawowe, podstawowe i zasadnicze zawodowe), ale tak e wzrostu udzia³u zarejestrowanych z wykszta³ceniem wy szym z 1,5% na koniec 1998 r. do 4,8% na koniec czerwca 2006 r. Najwa niejsze zmiany i tendencje zauwa alne w sektorze rolnym województwa opolskiego w latach dotycz¹ m.in.: rosn¹cej i wiêkszej od œredniej krajowej przeciêtnej powierzchni gruntów w gospodarstwach rolnych w województwie opolskim; w roku 2005 przeciêtna powierzchnia gruntów ogó³em wzros³a tu o 26,4% w porównaniu do 1996 r. (Powszechny Spis Rolny), zaœ u ytków rolnych

18 Ogólne zmiany sytuacji spo³eczno-gospodarczej województwa opolskiego o 26,8% w 2005 r. w porównaniu do 1996 r., przy œrednich przyrostach krajowych ukszta³towanych na poziomie odpowiednio: 3,4 i 2,8% w tych samych latach; wzrostu udzia³u gospodarstw indywidualnych w rolnictwie ogó³em; rosn¹cych zbiorów zbó ogó³em, w tym pszenicy, jêczmienia, pszen yta oraz wysokich i rosn¹cych plonów g³ównych ziemiop³odów, lokuj¹cych województwo opolskie na czo³owych miejscach w kraju, g³ównie w odniesieniu do zbó, ziemniaków i buraków cukrowych, przy spadaj¹cych zasiewach i zbiorach, g³ównie yta, ziemniaków oraz buraków cukrowych; wysokiego pog³owia trzody chlewnej w przeliczeniu na 100 ha u ytków rolnych, lokuj¹cego region w ca³ym analizowanym okresie na wysokich pozycjach w kraju, przy malej¹cej hodowli byd³a w przeliczeniu na 100 ha u ytków rolnych.

19 2. Sytuacja demograficzna w województwie opolskim w latach i w I pó³roczu 2006 r Liczba ludnoœci W województwie opolskim mieszka 1046,2 tys. osób, tj. 2,7% ogólnej liczby ludnoœci Polski oraz 0,2% ludnoœci Unii Europejskiej 3. Liczba ludnoœci w województwie opolskim zmniejsza siê, przy takiej samej ogólnopolskiej tendencji, lecz szybszym tempie spadku (wykr. 1). Wed³ug stanu na koniec grudnia 2005 r. liczba ludnoœci województwa spad³a o 42,2 tys. osób, tj. o 4% w porównaniu do stanu z koñca 1998 r. W I kwartale 2006 r. w porównaniu do 2005 r. odnotowano dalszy spadek liczby ludnoœci regionu o 1,2 tys. osób, tj. o 0,1%. W latach zmniejszy³ siê udzia³ mieszkañców województwa w stosunku do ogó³u mieszkañców Polski z 2,8% w latach do 2,7% w latach i w I pó³roczu 2006 r. (tab. 1). * Dane za 2006 r. dotycz¹ I kwarta³u. Wykres 1. Liczba ludnoœci w województwie opolskim w latach iwipó³roczu 2006 r. (w tys. osób) 3 Stan na koniec I kwarta³u 2006 r. dla województwa opolskiego i kraju, dla UE (25) przyjêto stan z koñca 2004 r. Sytuacja demograficzna w województwie opolskim w latach...

20 Sytuacja demograficzna w województwie opolskim w latach Tabela 1 Ludnoœæ w latach iwikwartale 2006 r. w województwie opolskim i w Polsce Wyszczególnienie Lata (stan na koniec okresu) I kwarta³ 2006 Liczba ludnoœci w województwie opolskim (w tys. osób) Liczba ludnoœci w Polsce (w tys. osób) Udzia³ ludnoœci w województwie opolskim do ogó³u ludnoœci Polski (w %) 1 089, , , , , , , , , , , , , , , , , ,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,7 2,7 2,7 ród³o: Rocznik Demograficzny 2004; Biuletyn Statystyczny 2006, nr 3; Informacja o Sytuacji Spo³eczno-Gospodarczej Województw 2006, nr 2; Rocznik Statystyczny Województw 2003; Ma³y Rocznik Statystyczny Polski 2005; Biuletyn Statystyczny Województwa Opolskiego 2006, II kw. Opolskie, chocia stanowi jedno z najmniejszych województw pod wzglêdem liczby ludnoœci w Polsce 4 nie jest najmniejszym regionem wœród tego typu struktur w Unii Europejskiej. Podobn¹, ale nieco wy sz¹ liczb¹ mieszkañców ni Opolskie charakteryzuj¹ siê m.in. niemiecki Saarland (1061,4 tys.) oraz irlandzki region Border, Midland and Western (1073,8 tys.). Mniejsze zaœ s¹ m.in. autonomiczne regiony portugalskie Azory (240,0 tys.) i Madeira (243,0 tys.) oraz Alentejo i Algarve (odpowiednio: 767,5 tys. i 405,4 tys.). Bardzo ma³¹ liczb¹ ludnoœci charakteryzuje siê Luksemburg (451,6 tys.), mniejsze ni województwo opolskie s¹ ponadto m.in. region Brukseli w Belgii (999,9 tys.), prawie wszystkie regiony Grecji, dwa na Wêgrzech (Nyugat-Dunántúl 1003,2 tys. oraz Dél-Dunántúl 983,6 tys.) oraz jeden w Republice S³owacji (Bratys³awski 599,8 tys.), a tak e Malta (399,9 tys.) i Cypr (730,4 tys.) 5. W Unii Europejskiej liczba ludnoœci stale wzrasta (tab. 2). 4 Pod wzglêdem liczby ludnoœci w Polsce mniejsze od opolskiego jest województwo lubuskie. 5 Dane dla Unii Europejskiej podano wed³ug stanu na 2004 r., na podstawie: A new partnership for cohesion, Trird report on economic and social cohesion, European Commission 2004, s oraz Rocznik Statystyczny Województw 2005, s

21 20 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach Ludnoœæ w latach w Unii Europejskiej Tabela 2 Wyszczególnienie Lata (stan na koniec okresu) Liczba ludnoœci w Unii Europejskiej , , , , , , ,3 (25) (w tys. osób) Dynamika (w %) * 100,2 100,2 100,2 100,1 100,4 100,5 ród³o: Europe in figures. Eurostat Yearbook 2005, Charter 2, European Commission Przyrost naturalny i saldo migracji Przyczynami spadku liczby ludnoœci w województwie opolskim s¹: niski przyrost naturalny i wysoka migracja zagraniczna na pobyt sta³y (tab. 3 i 4). W I kwartale 2006 r. wartoœæ wskaÿnika przyrostu naturalnego na 1000 ludnoœci w Opolskiem wynosi³a -1,7, a w 2005 r. -0,9, przy œredniej krajowej równej odpowiednio: -0,5 i -0,1. WskaŸnik przyrostu naturalnego w regionie tym od 2000 r. przybiera ujemne wartoœci, wczeœniej zaœ by³ bardzo niski, ale dodatni. W kraju ujemn¹ wartoœæ wskaÿnik ten osi¹gn¹³ po raz pierwszy w 2002 r. Tabela 3 Przyrost naturalny na 1000 ludnoœci w latach iwikwartale 2006 r. w województwie opolskim i w Polsce (w ) Wyszczególnienie Lata (w ci¹gu okresu) I kwarta³ 2006 Województwo opolskie 0,7 0,2-0,0-0,2-0,8-1,2-0,9-0,9-1,7 Polska 0,5 0,0 0,3 0,1-0,1-0,4-0,2-0,1-0,5 r ó d ³ o: Rocznik Demograficzny 2004; Rocznik Statystyczny Województw 2003; Ma³y Rocznik Statystyczny Polski 2005; Biuletyn Statystyczny Województwa Opolskiego 2006, II kw. Województwo opolskie charakteryzuje wysokie, ujemne saldo migracji, g³ównie zagranicznych, wynikaj¹ce z tradycji migracyjnych i istnienia sieci powi¹zañ pomiêdzy spo³ecznoœci¹ regionu a krajem emigracji, a tak e z mo - liwoœci podejmowania legalnej pracy za granic¹ 6. Jest to równie efekt zarob- 6 Dotyczy to czêœci ludnoœci w regionie, posiadaj¹cej obywatelstwo niemieckie i paszport Unii Europejskiej, który umo liwia podejmowanie legalnej pracy na jej obszarze, pomimo istnienia okresów przejœciowych dla obywateli Polski.

22 kowych wyjazdów sezonowych za granicê, które z czasem przekszta³caj¹ siê w migracje sta³e. W³aœciwym dla regionu jest ponadto ujemne saldo migracji wewnêtrznych. Ujemne saldo migracji wewnêtrznych i zagranicznych na pobyt sta³y w przeliczeniu na 1000 ludnoœci w 2005 r., wynosz¹ce -3,0, przy œredniej krajowej równej -0,3 stawia region na pierwszym miejscu w Polsce (mapy1i2). Tabela 4 Saldo migracji sta³ych na 1000 ludnoœci w latach iwikwartale 2006 r. w województwie opolskim, w Polsce i Unii Europejskiej (w ) Wyszczególnienie Sytuacja demograficzna w województwie opolskim w latach Lata (w ci¹gu okresu) I kwarta³ 2006 Województwo opolskie -1,9-2,0-3,4-3,5-4,3-4,0-3,2-3,0-2,8 Polska -0,3-0,4-0,5-0,4-0,5-0,4-0,2-0,3 b.d. Unia Europejska 1,4 2,0 2,2 2,9 3,8 4,6 b.d. b.d. b.d. ród³o: Rocznik Demograficzny 2004; Biuletyn Statystyczny Województwa Opolskiego 2006, II kw.; Rocznik Statystyczny Województw 2003; Ma³y Rocznik Statystyczny Polski 2005; Europe in figures. Eurostat Yearbook 2005, Charter 2, European Commission Mapa 1. Saldo migracji sta³ych na 1000 ludnoœci w Polsce w 2005 r. W Unii Europejskiej zarówno wskaÿnik przyrostu naturalnego, jak i salda migracji przybieraj¹ wartoœci dodatnie. W roku 2003 œrednio w 25 krajach Unii Europejskiej saldo migracji na 1000 ludnoœci wynios³o 4,6. Najni sze odnotowano na otwie (-1,8 ), Litwie (-0,4 ) oraz Polsce (-0,4 ). Dodatnie saldo, powy ej 10, zarejestrowa³y: Hiszpania (17,6 ), Cypr (17,2 ) oraz W³ochy (10,4 ). W roku 2004 wskaÿnik przyrostu naturalnego wynosi³ 1, Œredni dla 25 krajów Unii Europejskiej.

23 22 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach Saldo migracji sta³ych na 1000 ludnoœci w 2005 r. województwo opolskie = -3,0 np. brzeski = -0,76 (-3,13) (-4,18) (-5,19) (-0,76) (0,52) (-2,99) (-3,34) (-5,87) (-3,38) (-3,14) (-4,62) od 1,0 do -2,0 od -2,1 do -3,0 od -3,1 do -4,0 od -4,1 do -6,0 (-3,74) Mapa 2. Saldo migracji sta³ych na 1000 ludnoœci w województwie opolskim w 2005 r Gêstoœæ zaludnienia Gêstoœæ zaludnienia w województwie opolskim wynosi obecnie 111 osób na km 2, przy œredniej krajowej równej 122 osoby na km 2. Gêstoœæ zaludnienia w Opolskiem jest ni sza od œredniej w Unii Europejskiej, która w 2003 r. wynosi³a 118 osób na km 2. Liczba ludnoœci na km 2 w województwie opolskim na przestrzeni lat spad³a, podobnie jak w kraju, co zwi¹zane by³o ze zmniejszaniem siê potencja³u demograficznego. Tabela 5 Gêstoœæ zaludnienia w latach w województwie opolskim i w Polsce Wyszczególnienie Lata (stan na koniec okresu) Województwo opolskie Polska ród³o: Rocznik Demograficzny W roku 2004 najwy sz¹ gêstoœci¹ zaludnienia charakteryzowa³y siê nastêpuj¹ce województwa: œl¹skie 381 osób na km 2, ma³opolskie 215 osób na km 2, mazowieckie 145 osób na km 2, dolnoœl¹skie 145 osób na km 2 i ³ódzkie 145 osób na km 2, najni sz¹ zaœ warmiñsko-mazurskie 59 osób

24 Sytuacja demograficzna w województwie opolskim w latach na km 2 i podlaskie 60 osób na km 2. W Opolskiem 8 najwy sz¹ gêstoœæ zaludnienia notuje siê w Opolu, tj osoby na km 2 oraz w powiatach kêdzierzyñsko-kozielskim 164 osoby na km 2 i krapkowickim 154 osoby na km 2, najni sz¹ zaœ w: namys³owskim 59 osób na km 2 i oleskim 70 osób na km 2. W Unii Europejskiej podobn¹ do województwa opolskiego gêstoœci¹ charakteryzuj¹ siê m.in.: region Lincolnshire w Wielkiej Brytanii (112 osób na km 2 ), niemiecki Oberpfalz (112 osób na km 2 ), Brentage we Francji (110 osób na km 2 ) oraz de Murcia w Hiszpanii (110 osób na km 2 ), austriacki Oberösterreich (116 osób na km 2 ), a tak e Abruzzo we W³oszech (119 osób na km 2 ) Struktura ludnoœci wed³ug wieku i wskaÿnik obci¹ enia demograficznego 10 Migracje zagraniczne w po³¹czeniu z ujemnym przyrostem naturalnym oraz wyd³u aniem siê œredniej d³ugoœci ycia mieszkañców w niekorzystny sposób wp³ywaj¹ na zmianê struktury wiekowej ludnoœci, powoduj¹c starzenie siê spo³ecznoœci regionu. Wzrost udzia³u ludnoœci w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludnoœci ma miejsce zarówno w województwie opolskim, w kraju, jak i w Unii Europejskiej, aczkolwiek wysokoœæ tego wskaÿnika w Opolskiem i Polsce jest ni sza ni w Unii (tab. 6). Tabela 6 Udzia³ ludnoœci w wieku poprodukcyjnym w ogóle ludnoœci w latach w województwie opolskim, w Polsce i Unii Europejskiej Wyszczególnienie Województwo opolskie Lata (stan na koniec roku) ,7 14,1 14,5 14,8 15,1 15,2 15,6 15,7 Polska 14,3 14,5 14,8 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 Unia Europejska 15,4 15,5 15,7 15,9 16,1 16,3 16,5 b.d. ród³o: Informacja o sytuacji spo³eczno-gospodarczej kraju. Rok 2005, GUS, Warszawa 2006; Europe in figures. Eurostat Yearbook 2005, Charter 2, European Commission Wzrasta nie tylko udzia³ osób z grupy wiekowej 65 lat i wiêcej, ale tak e od 18 do 64 lat, przy jednoczesnym spadku udzia³u grupy najm³odszej 8 W 2005 r. 9 Dane dla regionów Unii Europejskiej aktualne na 2003 r. 10 Ludnoœæ w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym.

25 24 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach poni ej 18 roku ycia. W roku 2005 udzia³ ludnoœci w wieku przedprodukcyjnym do ogó³u mieszkañców w województwie opolskim spad³ do 19,6%, podczas gdy w 1998 r. wynosi³ 25,1%. Udzia³ ludnoœci w wieku poprodukcyjnym wzrós³ natomiast z 13,7% w 1998 r. do 15,7% w 2005 r. Odsetek ludnoœci w wieku produkcyjnym w latach , po wahaniach w pocz¹tkowym okresie, tak e wzrasta (tab. 7). Ludnoœæ wg wieku w latach w województwie opolskim Tabela 7 Ludnoœæ w wieku (stan na koniec roku) Lata przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym w osobach w % w osobach w % w osobach w % , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,7 ród³o:ludnoœæ w województwie opolskim w latach , US, Opole 2000; Ludnoœæ, ruch naturalny i migracje w województwie opolskim, za lata , US, Opole Wartoœæ wskaÿnika obci¹ enia demograficznego w województwie opolskim zmniejsza siê. Wed³ug danych na koniec 2005 r. ukszta³towa³ siê on na poziomie 54,6 osób, podczas gdy pod koniec 1998 r. wynosi³ 63,4 osoby. W analizowanym okresie wartoœæ wskaÿnika obci¹ enia demograficznego zmniejszy³a siê o 8,8 pkt procentowego. Ma to zwi¹zek ze wzrostem ludnoœci w wieku produkcyjnym, ale i spadkiem ludnoœci poza wiekiem aktywnoœci zawodowej, g³ównie dzieci i m³odzie y. Obni anie siê wysokoœci wskaÿnika obci¹ enia demograficznego w regionie kszta³tuje siê jak w skali kraju. WskaŸnik obci¹ enie demograficznego w latach w województwie opolskim i w Polsce Tabela 8 Wyszczególnienie Lata (stan na koniec okresu) Województwo opolskie 63,4 62,4 61,1 59,36 59,2 57,4 56,0 54,6 Polska 66,0 65,0 64,0 63,00 61,0 59,0 57,0 56,0 ród³o: Rocznik Demograficzny za lata ; Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2000.

26 2.5. Prognozy demograficzne Sytuacja demograficzna w województwie opolskim w latach Prognoza demograficzna na najbli sze 30 lat przewiduje utrzymywanie siê ujemnego przyrostu naturalnego w województwie opolskim. W roku 2030 bêdzie siê on kszta³towa³ na poziomie -5,8 tys. osób (wykr. 2i3) Wykres 2. Prognoza liczby urodzeñ i zgonów w województwie opolskim w latach (w tys. osób) Wykres 3. Prognoza przyrostu naturalnego w województwie opolskim w latach (w tys. osób) Prognozy migracyjne wskazuj¹, e w 2030 r. województwo opolskie bêdzie regionem o bardzo niskim, ale dodatnim saldzie migracji wewnêtrznych, ukszta³towanym na poziomie 0,6 tys. osób (wykr. 4). Wykres 4. Prognoza salda migracji wewnêtrznych i zagranicznych w województwie opolskim w latach (w tys. osób)

27 26 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach W przypadku migracji zagranicznych województwo opolskie stanie siê drugim, po œl¹skim, regionem, gdzie rozmiary emigracji bêd¹ najwiêksze (tab. 9). Tabela 9 Saldo migracji zagranicznych w latach wg województw (w tys. osób) Województwa Lata 2002 * Dolnoœl¹skie -1,4-1,3-1,4-1,8-1,6-1,4-1,2-1,0 Kujawsko-pomorskie -0,5-0,6-0,6-0,8-0,7-0,7-0,6-0,5 Lubelskie -0,1-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0 Lubuskie -0,2-0,2-0,2-0,3-0,3-0,2-0,2-0,1 ódzkie -0,2-0,2-0,2-0,2-0,1-0,1-0,1 0,0 Ma³opolskie 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,2 0,2 Mazowieckie 0,3 0,3 0,3 0,5 0,5 0,5 0,6 0,6 Opolskie -3,9-3,8-4,2-5,0-4,5-4,1-3,8-3,5 Podkarpackie -0,6-0,5-0,6-0,6-0,5-0,4-0,4-0,3 Podlaskie -0,3-0,4-0,4-0,5-0,4-0,4-0,3-0,3 Pomorskie -1,3-1,3-1,4-1,8-1,7-1,5-1,4-1,3 Œl¹skie -8,2-9,2-9,8-11,7-10,8-9,9-9,1-8,4 Œwiêtokrzyskie -0,1-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0 0,0 Warmiñsko-mazurskie -0,9-0,7-0,7-0,9-0,9-0,8-0,7-0,7 Wielkopolskie -0,3-0,2-0,3-0,3-0,3-0,2-0,2-0,1 Zachodniopomorskie -0,4-0,5-0,5-0,6-0,6-0,5-0,4-0,4 Polska -17,9-18,7-20,2-24,1-22,0-19,9-17,8-16,1 * Dane rzeczywiste. ród³o:prognoza demograficzna na lata , GUS, Warszawa Wed³ug za³o eñ prognozy dla wszystkich województw, z wyj¹tkiem ma³opolskiego i mazowieckiego, charakterystyczne bêdzie ujemne saldo migracji zagranicznych. Prognozy d³ugoterminowe przewiduj¹, e w roku 2030 opolskie bêdzie zamieszkiwa³o 866,5 tys. osób (wykr. 5).

28 Sytuacja demograficzna w województwie opolskim w latach Wykres 5. Prognoza liczby ludnoœci w województwie opolskim w latach Liczba ludnoœci opolskiego bêdzie mniejsza o 194,5 tys. osób w porównaniu do okresu bazowego prognozy, tj. do stanu z 2002 r. (tab. 10). Tabela 10 Prognoza podstawowych wskaÿników demograficznych w województwie opolskim w latach Lata Liczba urodzeñ Liczba zgonów Przyrost naturalny na 1000 ludnoœci Saldo migracji wewnêtrznych Saldo migracji zagranicznych Liczba ludnoœci (w tys.) ,5 9,3-0,8-0,7-3, , ,0 9,3-1,3-0,3-4, , ,6 9,5-1,9-0,1-5, , ,8 10,0-2,2 0,0-4,5 980, ,1 10,4-3,3 0,3-4,1 945, ,9 10,4-4,5 0,4-3,8 907, ,0 10,7-5,8 0,6-3,5 866,5 ród³o:jakwtab. 9, s Z danych prognozy wynika, e w województwie opolskim spadaæ bêdzie liczba ludnoœci w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym, wzrastaæ zaœ bêdzie, podobnie jak w ca³ym kraju i Unii Europejskiej, w wieku poprodukcyjnym. W roku 2030 liczba ludnoœci w wieku produkcyjnym bêdzie ni sza ni w roku 2002 o prawie 25%, zaœ ludnoœci w wieku przedprodukcyjnym o 29% do 2010 r. oraz o 49% do 2030 r. WskaŸnik obci¹ enia demograficznego w 2025 r. w stosunku do okresu bazowego prognozy wzroœnie o 10 pkt procentowych i wyniesie 69%.

29 28 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach Podsumowanie Zjawiska charakterystyczne dla sytuacji demograficznej województwa opolskiego w latach zawarto w poni szym zestawieniu. Pozytywne tendencje wzrost ludnoœci w wieku produkcyjnym w latach ; spadek wskaÿnika obci¹ enia demograficznego w latach ; korzystne prognozy do 2030 r. dotycz¹ce bardzo niskiego, ale dodatniego salda migracji wewnêtrznych. Negatywne tendencje spadek liczby ludnoœci w województwie opolskim, przy takiej samej ogólnopolskiej tendencji, lecz w szybszym tempie; ujemny przyrost naturalny i wysoka migracja zagraniczna na pobyt sta³y; niekorzystne prognozy do 2030 r. dotycz¹ce ujemnego przyrostu naturalnego i wysokiego ujemnego salda migracji; spadek gêstoœci zaludnienia wynikaj¹cy ze zmniejszaj¹cego siê z roku na rok potencja³u demograficznego regionu; starzenie siê spo³ecznoœci województwa, przy analogicznych tendencjach krajowych; niekorzystne prognozy do 2025 r. dotycz¹ce wzrostu wskaÿnika obci¹ enia demograficznego.

30 3. Sytuacja w gospodarce w latach i w I pó³roczu 2006 r Produkt krajowy brutto w Polsce Rok 2005 przyniós³ umiarkowany wzrost gospodarczy w porównaniu z wysokim tempem rozwoju obserwowanym w latach wczeœniejszych, zw³aszcza w 2004 r. Wed³ug wstêpnych szacunków, w I kwartale 2006 r. realny wzrost PKB wyniós³ 5,2%, co wskazuje na pozytywne zmiany w tym zakresie i znaczne o ywienie gospodarcze. Jednoczeœnie analizuj¹c lata nale y zauwa yæ, e 2001 i 2002 r. charakteryzuj¹ siê najni szym tempem rozwoju (tab. 11). Dynamika PKB w latach iwikwartale 2006 r. w Polsce i Unii Europejskiej Tabela 11 Wyszczególnienie Lata I kwarta³ 2006 Polska 104,8 104,1 104,0 101,1 101,4 103,8 105,3 103,2 105,2 Unia Europejska (25) 103,0 103,0 103,9 102,0 101,2 101,3 102,3 101,7 100,8 ród³o:informacja o sytuacji spo³eczno-gospodarczej kraju, za lata i I pó³rocze 2006, GUS, Warszawa Wartoœæ dodana brutto w gospodarce narodowej w 2005 r., w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego, wzros³a o 3,2%. Przyrost WDB w 2005 r. spowodowany by³ jej wzrostem w budownictwie (6,5%) oraz przemyœle (o 3,9%), a tak e w us³ugach rynkowych (o 3,0%). W roku 2004 odnotowano najwy sz¹ WDB w ca³ym analizowanym okresie, najni sz¹ natomiast w 2001 r. Zaobserwowano te, e w latach wartoœæ ta systematycznie mala³a, natomiast od 2002 notowano jej wzrost. Dane za I kwarta³ 2006 r. wskazuj¹ na 1,9% wzrost WDB (tab. 12). Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach

31 30 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach Tabela 12 Dynamika WDB w latach iwikwartale 2006 r. w Polsce, w wybranych sektorach Lata Wyszczególnienie I kwarta³ 2006 Polska, w tym: 104,7 103,7 103,7 100,9 101,3 103,6 105,1 103,2 104,9 przemys³ 104,3 103,0 106,5 99,4 99,5 107,8 111,5 103,9 108,2 budownictwo 109,3 103,5 99,3 92,4 91,0 97,1 102,7 106,5 104,2 us³ugi rynkowe 104,8 106,0 104,2 103,9 103,2 102,4 103,8 103,0 105,0 ród³o:jakwtab WskaŸnik cen towarów i us³ug konsumpcyjnych W I pó³roczu 2006 r. nast¹pi³a w Polsce stabilizacja zjawisk inflacyjnych (wykr. 6). WskaŸnik dynamiki cen towarów i us³ug konsumpcyjnych wyniós³ wówczas 100,7%. W latach wartoœæ wskaÿnika by³a zdecydowanie wy sza (111,8% w 1998 r. i 105,5% w 2001 r.), by³a równie wy sza ni w krajach Unii Europejskiej. Pomimo spadku jej wartoœci, w 2002 r. do poziomu 101,9%, ceny w kolejnych latach ros³y, a w 2005 r. osi¹gnê³y wartoœæ 102,1%, jednak e i tak by³y ni sze ni w Unii Europejskiej (tab. 13) rok 1998 rok 2001 rok 2002 rok 2005 rok 2006* I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Wykres 6. Dynamika cen towarów i us³ug konsumpcyjnych w latach iwipó³roczu 2006 r. w Polsce (analogiczny okres roku poprzedniego = 100%) Sytuacja w gospodarce w latach i w I pó³roczu 2006 r.

32 Sytuacja w gospodarce w latach i w I pó³roczu 2006 r. 31 Tabela 13 Dynamika cen towarów i us³ug konsumpcyjnych w latach iwipó³roczu 2006 r. w Polsce Wyszczególnienie I pó³rocze Polska 111,8 107,3 110,1 105,5 101,9 100,8 103,5 102,1 100,7 Unia Europejska * 101,3 101,2 102,1 102,3 102,1 101,9 102,1 102,2 b.d. Lata * Przedstawione dane dotycz¹ UE-15 w latach , a od 2004 r. UE-25. ród³o:jakwtab Produkt krajowy brutto wed³ug województw Produkt krajowy brutto w województwie opolskim w 2003 r. wynosi³ ,1 mln z³, co stanowi³o 2,2% wartoœci PKB w kraju oraz 0,04% wartoœci w Unii Europejskiej. W roku 1998 wartoœæ PKB wypracowana w Opolskiem wynosi³a ,4 mln z³, co stanowi³o 2,5% wartoœci w kraju (tab. 14). Pomimo wzrostu wartoœci PKB w Opolskiem w analizowanym okresie udzia³ w stosunku do kraju zmala³. W przeliczeniu na 1 mieszkañca wartoœæ PKB w 2003 r. wynios³a z³, co dawa³o województwu 11 pozycjê wœród pozosta³ych regionów, zaœ w 1998 r. by³o to z³ 11 pozycja w rankingu województw (tab. 16). Problemem województwa opolskiego jest zbyt wolne tempo wzrostu gospodarczego w porównaniu z innymi regionami Polski. W kraju wartoœæ PKB w latach wzros³a o 47%, podczas gdy w Opolskiem wzrost by³ najmniejszy spoœród wszystkich regionów i wynosi³ 32%. W roku 2006 przewidywany wzrost wyniesie 3,8%, a jego wartoœæ kszta³towaæ siê bêdzie na poziomie mln z³, w 2007 r. 5,3%, osi¹gaj¹c wartoœæ mln z³, natomiast w 2008 r. prognozujê siê wzrost na poziomie 5,2%, przy wartoœci równej mln z³ (tab. 15). Udzia³ PKB na 1 mieszkañca w województwie opolskim w stosunku do œredniej krajowej systematycznie maleje, spadek udzia³u by³ najwiêkszy w Polsce. W roku 1998 wynosi³ on 88,3% œredniej krajowej, a w 2003 r. 80,4%. PKB w latach wg województw (w mln z³) Tabela 14 Lata Województwa Dolnoœl¹skie , , , , , ,3 Kujawsko-pomorskie , , , , , ,3

33 32 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach cd. tab Lubelskie , , , , , ,7 Lubuskie , , , , , ,6 ódzkie , , , , , ,9 Ma³opolskie , , , , , ,8 Mazowieckie , , , , , ,6 Opolskie , , , , , ,1 Podkarpackie , , , , , ,4 Podlaskie , , , , , ,8 Pomorskie , , , , , ,7 Œl¹skie , , , , , ,5 Œwiêtokrzyskie , , , , , ,3 Warmiñsko-mazurskie , , , , , ,1 Wielkopolskie , , , , , ,6 Zachodniopomorskie , , , , , ,8 Polska , , , , , ,6 ród³o:opracowanie na podstawie danych GUS i publikacji: Produkt krajowy brutto wed³ug województw i podregionów, za lata , GUS, Warszawa ; Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne Tabela 15 Prognoza wartoœci PKB w latach wg województw (w mln z³) Lata Województwa Dolnoœl¹skie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie ódzkie Ma³opolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie

34 Sytuacja w gospodarce w latach i w I pó³roczu 2006 r. 33 cd. tab Œl¹skie Œwiêtokrzyskie Warmiñsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie ród³o:dodatek do raportu Polska: regionalne prognozy ekonomiczne Analiza porównawcza polskich województw, PMR Publications, Gdañsk PKB w przeliczeniu na 1 mieszkañca w latach wg województw (w z³) Tabela 16 Województwa Lata Dolnoœl¹skie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie ódzkie Ma³opolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Œl¹skie Œwiêtokrzyskie Warmiñsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Polska ród³o:jakwtab. 14.

35 34 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach Wykres 7. Wartoœæ PKB na 1 mieszkañca w województwie opolskim w latach Wœród regionów europejskich udzia³ województwa opolskiego pod wzglêdem wartoœci PKB na 1 mieszkañca nie jest korzystny, bowiem w porównaniu do œredniego poziomu Unii Europejskiej (25 krajów) wynosi on 37,4%, przy œredniej dla Polski równej 45,6%. Województwo opolskie znajduje siê w grupie regionów UE o najni szym PKB na 1 mieszkañca (tab. 17). Pod wzglêdem tego wskaÿnika województwo opolskie plasuje siê na 6 pozycji w rankingu 10 najbiedniejszych regionów Unii Europejskiej. PKB na 1 mieszkañca w 2003 r. w Unii Europejskiej (25) Tabela 17 Regiony o najwy szym wskaÿniku PKB na 1 mieszkañca Regiony o najni szym wskaÿniku PKB na 1 mieszkañca lp. region EU (25) = 100% lp. region EU (25) = 100% Inner London (UK) Lubelskie (PL) 33 2 Bruxelles-Capitale (BE) Podkarpackie (PL) 33 3 Luxembourg Podlaskie (PL) 36 4 Hamburg (DE) Œwiêtokrzyskie (PL) 37 5 Île de France (FR) Warmiñsko-mazurskie (PL) 37 6 Wien (AT) Opolskie (PL) 37 7 Berkshire, Buckinghamshire and Oxfordshire (UK) Észak-Magyarország (HU) 38

36 Sytuacja w gospodarce w latach i w I pó³roczu 2006 r. 35 cd. tab Provincia Autonoma Bolzano (IT) Východné Slovensko (SK) 39 9 Oberbayern (DE) Észag-Alföld (HU) Stockholm (SE) Dél-Alföld (HU) 40 ród³o:dane Eurostat. Tabela 18 PKB ogó³em na 1 mieszkañca w 2004 r. w regionach o najwy szych i najni szych wartoœciach PKB per capita w Unii Europejskiej, Polsce i w województwie opolskim Kraje i regiony Unii Europejskiej PKB ogó³em (w mln euro) PKB na 1 mieszkañca (w euro) Austria , Wien , Niederösterreich , Belgia , Bruxelles-Capitale , Namur 8 000, Francja , Île de France , Guyane 2 219, Grecja , Sterea Ellada , Dytiki Ellada 7 035, Hiszpania , Comunidad de Madrid , Extremadura , Holandia , Utrecht , Flevoland 7 074, Niemcy , Oberbayern , Dessau 8 279, Wielka Brytania , Berkshire, Buckinghamshire and Oxfordshire , Cornwall and Isles of Scilly 8 760, W³ochy ,

37 36 Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w latach cd. tab Bolzano-Bozen , Calabria , Republika Czeska , Praha , Støedni Morava 7 330, S³owacja , Západné Slovensko 8 042, Stredné Slovensko 5 363, S³owenia , Litwa , Wêgry , Közép-Magyarország , Észak-Magyarország 5 586, Polska , Mazowieckie , Lubelskie 8 152, Opolskie 4 618, ród³o: Rocznik Statystyczny Województw od do z³ od do z³ od do z³ od do z³ Mapa 3. PKB na 1 mieszkañca w 2003 r. w województwach

38 Sytuacja w gospodarce w latach i w I pó³roczu 2006 r. 37 W latach zanotowano wzrost WDB o 30,7%, w 2003 r. wynosi³a ona ,8 mln z³ (tab. 19), a w przeliczeniu na 1 pracuj¹cego z³, co plasowa³o województwo opolskie na 9 pozycji w kraju (tab. 20, mapa 4), w porównaniu z rokiem 1998 jego wartoœæ wzros³a o 67,8% (wykr. 8). WDB w latach wg województw (w mln z³) Tabela 19 Województwa Lata Dolnoœl¹skie , , , , , ,2 Kujawsko-pomorskie , , , , , ,8 Lubelskie , , , , , ,4 Lubuskie , , , , , ,3 ódzkie , , , , , ,6 Ma³opolskie , , , , , ,7 Mazowieckie , , , , , ,1 Opolskie , , , , , ,8 Podkarpackie , , , , , ,6 Podlaskie , , , , , ,0 Pomorskie , , , , , ,9 Œl¹skie , , , , , ,3 Œwiêtokrzyskie , , , , , ,2 Warmiñsko-mazurskie , , , , , ,9 Wielkopolskie , , , , , ,0 Zachodniopomorskie , , , , , ,1 Polska , , , , , ,7 ród³o:jakwtab. 14. WDB na 1 pracuj¹cego w latach wg województw (w z³) Tabela 20 Lata Województwa Dolnoœl¹skie Kujawsko-pomorskie