PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY. Zespołu Szkół nr 1 im. Komisji Edukacji Narodowej w Nowym Sączu 2016 / 2017

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY Zespołu Szkół nr 1 im. Komisji Edukacji Narodowej w Nowym Sączu 2016 / 2017

2 Spis treści 1. Uwagi wstępne Podstawa prawna Podmioty oddziaływań profilaktycznych Rozpoznane czynniki ryzyka Zachowania ryzykowne i ich przyczyny Czynniki chroniące Cele profilaktyki szkolnej Zadania profilaktyki szkolnej Oddziaływanie profilaktyczne

3 1. Uwagi wstępne Profilaktyka jest ochroną człowieka przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Obejmuje eliminację czynników ryzyka oraz wzmacnianie czynników chroniących. Szkoła jest miejscem realizacji profilaktyki pierwszorzędowej uprzedzającej skierowanej do grupy niskiego ryzyka. Profilaktyka pierwszorzędowa polega na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Jej celem jest opóźnianie inicjacji lub zachęcanie do abstynencji. Program profilaktyki szkolnej to ogół działań chroniących młodzież przed zakłóceniami w rozwoju i interwencyjnych w sytuacji pojawiających się zagrożeń. Program profilaktyki szkolnej obejmuje działania podejmowane w trakcie realizacji programów nauczania i Programu wychowawczego szkoły, gdy realizowane są ogólne zadania szkoły, a także działania specyficzne dla profilaktyki. 2. Podstawa prawna - Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1286); - Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 124); - Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 298); - Rozporządzenie MEN z 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2013 r. poz. 532); - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2015 r. poz. 1249); - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. z 2015 r. poz. 1113); - Ustawa z 4 sierpnia 2015r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi (Dz.U. z 2015 r. poz. 1286); - Statut Zespołu Szkół nr 1 im. KEN - 3 -

4 3. Podmioty oddziaływań profilaktycznych Rada Pedagogiczna - określa zadania w zakresie profilaktyki - dokonuje analizy działalności profilaktycznej - zatwierdza uchwałą Program Profilaktyki szkoły Wszyscy - współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych - wykonują zalecenia zawarte w opiniach i orzeczeniach Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej - podnoszą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych Wychowawca klasy - integruje zespół klasowy, - dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie - dąży do wyposażenia uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach - realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów Pedagog szkolny - wraz z wychowawcami rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych - określa formy i sposoby udzielania uczniom pomocy psychologiczno - pedagogicznej odpowiednio do rozpoznanych potrzeb - organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno - pedagogicznej dla uczniów i rodziców - podejmuje działania profilaktyczno - wychowawcze wynikające z Programu Wychowawczego szkoły i Programu Profilaktyki szkoły w stosunku do uczniów z udziałem rodziców i nauczycieli - wspiera działania opiekuńczo - wychowawcze nauczycieli, wynikające z Programu Profilaktyki szkoły Psycholog szkolny - prowadzi doradztwo psychologiczne dla uczniów, rodziców i nauczycieli - pomaga i wspiera uczniów i ich rodziny w sytuacjach trudnych, kryzysowych - pomaga uczniom sprawiającym trudności wychowawcze lub mającym zaburzenia zachowania i emocji diagnoza, terapia - podejmuje działania mediacyjne i interwencyjne w sytuacjach kryzysowych. - organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologicznej dla uczniów i rodziców Wicedyrektor - diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki - monitoruje pracę wychowawców klas, pedagoga i psychologa w zakresie profilaktyki - współpracuje z podmiotami szkoły oraz instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki - 4 -

5 - inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w Programie Profilaktyki szkoły Rada Rodziców - uchwala Program Profilaktyki szkoły - analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki - współpracuje z Radą Pedagogiczną, dyrekcją szkoły Rodzice - przedstawiają Radzie Rodziców opinie na temat profilaktyki - korzystają z pomocy i wsparcia ze strony pedagoga, psychologa i szkolnej służby zdrowia w zakresie profilaktyki - wnioskują do dyrekcji w sprawach nauczania indywidualnego 4. Rozpoznane czynniki ryzyka Czynnik ryzyka - to wszystkie elementy (cechy, sytuacje, warunki) zwiększające ryzyko wystąpienia zachowań problemowych i związanych z nimi szkód. Zespół pracujący nad programem profilaktycznym szkoły wyodrębnił najczęściej występujące czynniki ryzyka: - grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne, - środowisko społeczne i normy w nim obowiązujące, promujące negatywne wzorce zachowań, - słabe wyniki w nauce, - brak celów życiowych, - dostęp do środków i substancji psychoaktywnych, - wczesne rozpoznanie zachowań ryzykownych. 5. Zachowania ryzykowne i ich przyczyny Zachowanie ryzykowne - to działanie zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji psychologicznych, społecznych i zdrowotnych. Rodzaj zachowania ryzykownego Wulgaryzmy brak kultury osobistej Przyczyny - wzorce wyniesione z domu, - obyczaje środowiskowe, - chęć zaimponowania, - manifestowanie dorosłości, - wyraz buntu, - wzorce z mediów, - brak reakcji nauczyciela i innych dorosłych, - 5 -

6 Palenie papierosów, picie alkoholu, zażywanie innych środków psychoaktywnych Zachowanie agresywne Wagary Brak zainteresowania nauką Wczesna inicjacja seksualna - ubóstwo językowe, - ciekawość, - wpływ reklam, - wzorowanie się na dorosłych, - moda chęć "wyluzowania się", - sposób na odreagowanie, - nuda, przekora, bunt, - sytuacja domowa, - negatywny wpływ grupy rówieśniczej, - negatywne wzorce, także w mediach - chęć dominowania, zaistnienia w grupie - sposób na odreagowanie stresu, załatwienie sprawy - moda na agresję w grupie rówieśniczej - nieumiejętne radzenie sobie z problemami, - odpowiedź na prowokację, - trudności w nauce, - uległość wobec kolegów, - strach przed sprawdzianem, - brak zainteresowania szkołą, - niemożność sprostania ambicjom rodziców i wymaganiom nauczycieli, - nudne lekcje, - brak dyscypliny, - chęć zaimponowania rówieśnikom, - niedostowanie wymagań do poziomu uczniów, - niejasne kryteria oceniania, - lenistwo, - jakość programów nauczania, - osoba nauczyciela, - nudne lekcje, - negatywny wpływ grupy rówieśniczej, - brak zainteresowania ze strony rodziców, - niski poziom wiedzy i uświadomienia, - ciekawość, - moda na "dorosłość", - wpływ grupy rówieśniczej, - uległość, brak znajomości zachowań asertywnych, - 6 -

7 6. Czynniki chroniące Czynniki chroniące, to wszystkie elementy osłabiające oddziaływanie czynników ryzyka takie jak: - silna więź z rodzicami, opieka dorosłych, - praktyki religijne, - zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywność ciekawość poznawcza, - zakorzenienie w tradycji społeczności i szacunek dla jej norm, - autorytety, pozytywna grupa rówieśnicza - motywowanie uczniów i docenianie ich osiągnięć 7. Cele profilaktyki szkolnej 1. Ochrona uczniów przed zagrożeniami rozwoju. 2. Reagowanie na pojawiające się zagrożenia 8. Zadania profilaktyki szkolnej 1. Dostarczenie uczniom adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie racjonalnego wyboru. 2. Pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności społecznych i psychologicznych. 3. Rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych poprzez zaangażowanie uczniów w działalność pozytywną. 4. Reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy. 5. Pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą. 6. Nawiązanie kontaktu z rodzicami. 7. Motywowanie do podjęcia leczenia, terapii. 9. Oddziaływanie profilaktyczne Czynniki ryzyka Zadanie Sposoby realizacji Odpowiedzialni Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne. 1. Uległość wobec grupy 2. Przemoc i agresja 1.1. Eliminować istnienie negatywnych grup rówieśniczych Integrować zespoły klasowe Przeprowadzać zajęcia Integracyjne w klasach rozpoczynających naukę Inicjować klasowe przedsięwzięcia służące integracji zespołów uczniowskich (wycieczki, psycholog we współpracy z wychowawcami klas, wychowawcy, klasowe Rady Rodziców - 7 -

8 3. Brak tolerancji wyjścia, zabawy) Ograniczyć zjawisko przemocy i agresji wśród uczniów Zdiagnozować miejsca oraz sytuacje przemocy i agresji w szkole przeprowadzić badania ankietowe w klasach Podnieść Zorganizować umiejętności i wiedzę warsztaty na temat przemocy nauczycieli. i agresji w ramach Wewnątrzszkolnego Doskonalenia Nauczycieli Dostarczyć Przeprowadzić zajęcia uczniom wiedze na wychowawcze na temat temat radzenia sobie radzenia sobie ze stresem. z emocjami, stresem Przeprowadzić zajęcia i zagrożeniem. wychowawcze na temat asertywności Przeprowadzić obowiązkowe zajęcia wychowawcze na temat agresji i przemocy ukazać konsekwencje takich działań Propagować Przeprowadzić ankietę ideę tolerancji. Czy jestem tolerancyjny? Wykorzystywać wszystkie zajęcia edukacyjne do upowszechniania idei szacunku dla poglądów i postaw innych ludzi. Środowisko 1.1. Uczyć Zorganizować debatę społeczne i normy krytycznego szkolną na temat roli mediów w nim występujące, stosunku do mediów. w kształtowaniu promujące negatywnych wzorców negatywne wzorce zachowań. zachowań 2.1. Podnieść Kontynuować 1. Negatywne poziom świadomości organizację spotkań uczniów wzorce w prawnej uczniów. z przedstawicielami policji mediach. oraz kuratorami Wydziału 2. Niski poziom Rodzinnego i Nieletnich na świadomości temat prawnych aspektów prawnej przestępczości wśród we współpracy z wychowawcami Dyrekcja psycholog szkolny wychowawcy wszyscy opiekun samorządu uczniowskiego, samorząd, wychowawcy, wicedyrektorzy, - 8 -

9 uczniów. nieletnich i problemów 3. Fałszywe resocjalizacji. przekonanie o 3.1. Przekształcać Organizować Zespół Wychowawczy, rzeczywistości przekonania przedsięwzięcia łamiące stereotypy. stereotypowe na stereotypy np. zabawa bez prawdziwe. alkoholu, wycieczka bez papierosów, alkoholu. Słabe wyniki w 1.1. Aktywizacja Stosować metody wszystkich nauce. uczniów aktywizujące w pracy z przedmiotów 1. Lenistwo. uczniami. 2. Niska 1.2. Poszerzyć ofertę Zaangażować uczniów wychowawcy, samoocena spędzania czasu w działalność pozytywną, opiekunowie kół uczniów. wolnego, umożliwić kontynuować działalność w 3. Absencja na zdobycie nowych ramach wolontariatu, zajęciach w umiejętności. działalność społeczną, szkole. artystyczną, europejską itp. 4. Problemy Przeprowadzać nauczyciel edukacji dla rozwojowe szkolenia uczniów i bezpieczeństwa młodzieży. zainteresowanych nauczycieli w zakresie pierwszej pomocy Zorganizować kursy: nauczyciel edukacji dla samoobrony, barmańskie, bezpieczeństwa, komputerowe dla informatyki, zainteresowanych uczniów. przedmiotów zawodowych 2.1. Osłabiać niską Wykorzystywać samoocenę uczniów. elementy motywacji w przedmiotów systemie oceniania Nagradzać uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i przedmiotów umiejętności Organizować pomoc koleżeńską dla uczniów z samorządy klasowe, problemami w nauce i wszyscy uczący, zajęcia dla uczniów uzdolnionych, zainteresowanych przedmiotem Organizować prezentację osiągnięć uczniów

10 3.1. Ograniczać Zapoznać uczniów i rozmiary absencji rodziców z treściami Statutu wicedyrektorzy uczniów na lekcjach Szkoły ZS nr 1 dotyczącymi praw i obowiązków uczniów, oraz Programem Poprawy Frekwencji Monitorować absencję wychowawcy, uczniów w szkole Współpracować z rodzicami uczniów z wysoką wicedyrektor, absencją Rozpoznać Wspomagać rodziców problemy rozwojowe w nawiązywaniu kontaktu z uczniów. Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczną w ramach pomocy psychologicznopedagogicznej Opracować rejestr uczniów posiadających opinie Poradni i monitorować realizację zaleceń. Brak celów 1.1. Dostarczyć Omawiać na lekcjach życiowych. uczniom wiedzę o wychowawczych zagadnienia Brak umiejętności konsekwencjach dotyczące odpowiedzialności radzenia sobie z zachowań prawnej i moralnej. trudami życia. dysfunkcyjnych Przeprowadzić lekcje katecheci, 1.2. Propagować wychowawcze na temat system wartości. przyjaźni, miłości szczęścia rodzinnego Wykorzystywać katecheci, wszyscy uczestnictwo młodzieży w we praktykach religijnych, współpracy z propagować wartości wychowawcami klas religijne Ukazywać Organizować różne alternatywne formy zajęć pozalekcyjnych, sposoby które są zgodne z organizowania życia. zainteresowaniami uczniów. Dostęp do środków 1.1. Dostarczyć Zgromadzić materiały, biblioteki w psychoaktywnych. uczniom i ich nowoczesne środki porozumieniu z 1. Moda na branie rodzicom wiedzę na dydaktyczne na temat pedagogiem, narkotyków, temat konsekwencji profilaktyki uzależnień, psychologiem

11 palenie brania narkotyków, Przygotować i papierosów i palenia, picia. przeprowadzać lekcje pielęgniarka picie alkoholu. wychowawcze na temat 2. Brak zagrożeń związanych z umiejętności uzależnieniami. zachowań Przeprowadzić, asertywnych. pedagogizację rodziców na specjaliści, Zespół 3. Łatwość temat zagrożeń Wychowawczy dostępu. uzależnieniami i profilaktyki uzależnień Zorganizować pedagog, specjaliści warsztaty dla uczniów z zakresu uzależnień Zorganizować specjaliści, pedagog, konkursy wiedzy i plastyczne psycholog na temat uzależnień Wzmocnić wizualizację pielęgniarka, dotyczącą konsekwencji wychowawcy, uzależnień. przeszkoleni 1.2. Dbać o rozwój Zorganizować zajęcia Dyrekcja wiedzy i umiejętności otwarte wykorzystując zawodowych wiedzę i umiejętności nabyte nauczycieli. przez nauczycieli na kursach z zakresu profilaktyki uzależnień Zorganizować formy wicedyrektorzy doskonalenia zawodowego na temat zagrożeń uzależnieniami i profilaktyki uzależnień Korzystać z pomocy Dyrekcja nauczycieli posiadających Zespół Wychowawczy wiedzę na temat uzależnień Wykorzystywać Nawiązać współpracę Dyrekcja, rodzice, wsparcie z Poradnią Psychologiczno - wicedyrektorzy, (konsultacje) ze Pedagogiczną, Sanepidem, strony specjalistów. poradniami specjalistycznymi itd Diagnozować Wyłonić zespół dla Dyrektor,, skalę zjawiska opracowania narzędzi i Zespół Wychowawczy zagrożenia przeprowadzenia diagnozy

12 uzależnieniami zjawiska. wśród uczniów Kontynuować Realizować programy Dyrekcja, wychowawcy realizację działań z zakresu profilaktyki klas,, profilaktycznych. uzależnień Realizować programy wicedyrektorzy, z zakresu edukacji prozdrowotnej. specjaliści 2.1. Upowszechnić Przeprowadzić cykl, wśród uczniów lekcji wychowawczych na znajomość temat zachowań psycholog zachowań asertywnych. asertywnych Utrudniać Zabezpieczyć szkołę dyrekcja, wychowawcy uczniom dostęp do przed wnoszeniem i handlem klas,, środków środkami psychoaktywnymi pielęgniarka psychotropowych. na jej terenie (dyżury, monitoring) Wymagać wicedyrektorzy, bezwarunkowo od uczniów wszyscy posiadania identyfikatorów. Wczesne 1.1. Wdrożyć do Opracować rozpoznawanie realizacji treści harmonogram i tematy z zachowań programu przedmiotu wdż dla przedmiotu wdż ryzykownych. wychowanie do życia poszczególnych klas. w rodzinie Opracować i Opracować, wdrożyć do realizacji harmonogram i tematy zajęć pielęgniarka, tematy z zakresu dla poszczególnych klas. wf oraz edukacji teoretycznych prozdrowotnej. przedmiotów zawodowych 3.1. Dostarczyć Podjąć tematykę AIDS uczniom wiedzy o i chorób przenoszonych AIDS oraz chorobach drogą płciową w ramach przenoszonych lekcji wychowawczych. drogą płciową Uruchomić propagandę wizualną. pielęgniarka