I. OPIS PROGRAMU II. CZYNNIKI RYZYKA

Transkrypt

1 I. OPIS PROGRAMU Profilaktyka, to chronienie człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Jej celem jest ochrona ucznia przed zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określanych w literaturze przedmiotu jako zachowanie pedagogiczne jest jednoznacznie działaniem profilaktycznym, wytwarzając bowiem wartościowe cechy, jednocześnie zapobiega się powstawianiu lub utrwalaniu cech niepożądanych. Dlatego ważne jest wyodrębnienie działań profilaktycznych i budowanie szkolnego programu profilaktyki. Program profilaktyki szkolnej jest spójny z programem wychowawczym szkoły. Opracowany przez nas program przeznaczony jest dla gimnazjalnych, w środowisku specyficznym - dzielnicy dużego miasta dotkniętego ogromnym problemem bezrobocia, w którym brak jest ośrodków kultury w związku z tym funkcje tą pełnią szkoły. Wstępna diagnoza sytuacji wychowawczej szkoły pokazało nam kilka problemów wychowawczych jak: brak dyscypliny, zachowanie agresywne i posługiwanie się wulgaryzmami, wagary, palenie papierosów, oraz brak zainteresowania nauką. II. CZYNNIKI RYZYKA Czynniki ryzyka to wszystkie elementy (cechy, sytuacje, warunki) zwiększające wystąpienie zachowań problemowych i związanych z nimi szkód. Są one zróżnicowane w zależności od rodzaju problemu objętego profilaktyką. Do zbadanych czynników ryzyka należą: Środowisko społeczne i normy w nim obowiązujące, promujące dane wzorce zachowań Modelowanie takich zachowań w domu i szkole Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne Słabe wyniki w nauce Brak celów życiowych Dostęp do środków i substancji psychoaktywnych

2 III. ZACHOWANIA RYZYKOWNE I ICH PRZYCZYNY Zachowania ryzykowne, to działania zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji psychologicznych, społecznych, i zdrowotnych Rodzaj zachowania ryzykownego Wulgaryzmy, brak kultury osobistej Wagary Brak zainteresowania nauką Palenie papierosów Przyczyny obyczaj środowiskowy wzorce wyniesione z domu chęć zaimponowania wyraz buntu, manifestowanie dorosłości wzorce w mediach złe relacje nauczyciel-uczeń brak reakcji nauczyciela i innych dorosłych ubóstwo językowe trudności w nauce uległość wobec kolegów strach przed sprawdzianem brak zainteresowań niemożność sprostania ambicjom rodziców i wymaganiom nauczycieli nuda na lekcjach brak dyscypliny chęć zaimponowania niedostosowanie wymagań do poziomu niejasne kryteria oceniania lenistwo osoba nauczyciela nudne lekcje negatywny wpływ grupy rówieśniczej brak zainteresowania ze strony rodziców ciekawość wpływ reklamy w mediach wzorowanie się na dorosłych sposób na odreagowanie moda, szpan nuda, przekora, bunt sytuacja domowa negatywny wpływ grupy rówieśniczej

3 IV. CZYNNIKI CHRONIĄCE Czynniki chroniące, to wszystkie elementy osłabiające oddziaływanie czynników ryzyka. Należą do nich: Silna więź z rodzicami, opieka dorosłych Zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywność, ciekawość poznawcza Praktyki religijne Zakorzenienie w tradycji społeczności i szacunek dla jej norm Konstruktywna grupa rówieśnicza, autorytet V. CELE PROGRAMU 1. CELE OGÓLNE Zmniejszenie wystąpienia wśród młodzieży niepożądanych zachowań, przyzwyczajeń i postaw Ograniczenie przemocy wśród młodzieży Ochrona przed zagrożeniami rozwoju Reagowanie na pojawiające się zagrożenia 2. CELE SZCZEGÓŁOWE Edukacja w zakresie bezpieczeństwa Zapewnienie bezpieczeństwa uczniom w szkole Ograniczenie zjawiska agresji wśród Wykształcenie asertywnych postaw zachowań i nauczycieli Zwiększenie liczby radzących sobie w sytuacjach zagrażających ich bezpieczeństwu Poszerzanie wiedzy wśród nauczycieli i rodziców dotyczącej bezpieczeństwa Przekazywanie uczniom niezbędnych informacji na temat przyczyn i skutków przemocy Rozwijanie psychologicznych pomocnych w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi, wzmacniającymi poczucie własnej wartości

4 VI. ZADANIA Dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie racjonalnego wyboru Pomoc w rozwijaniu ważnych społecznych i psychologicznych Rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych poprzez zaangażowanie w działalność pozytywną Reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy Pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą Nawiązywanie kontaktu z rodzicami Motywowanie do podjęcia leczenia, terapii VII. PRZEWIDYWANE EFEKTY PODJĘTYCH DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH 1. W bibliotece znajdują się materiały i publikacje dotyczące profilaktyki. 2. Nauczyciele wszystkich przedmiotów posiadają wiedzę z zakresu profilaktyki oraz postępowania w konkretnych przypadkach i stosowania różnorodnych form pomocy. 3. Zmniejsza się wskaźnik opuszczających zajęcia lekcyjne. 4. Zmniejsza się wskaźnik występowania agresji i przemocy, coraz więcej radzi sobie ze stresem oraz innymi trudnymi sytuacjami. 5. Uczniowie i rodzice korzystają ze wsparcia instytucji profesjonalnych. 6. W szkole prowadzone są wartościowe programy profilaktyczne dla. 7. Nastąpiła poprawa wyników w nauce (coraz więcej bierze udział w różnych konkursach, zawodach). 8. Stopniowo poprawia się aktywność i samorządność. Uczniowie czują się współgospodarzami szkoły. Uczniowie wspólnie z nauczycielami organizują dyskoteki, rajdy, wycieczki. 9.Uczniowie są wyposażeni w wiedze na temat szkodliwości palenia papierosów.

5 10. Właściwe postawy nauczycieli - wychowawców wpływają na właściwą postawę i dążenia ich do bycia lepszym,, wolnym od przemocy, agresji, nałogów". 11. Dzięki atmosferze wytworzonej w szkole uczniowie pierwszych szybko adoptują się w nowym środowisku. 12. Zespół ds. profilaktyki prowadzi monitoring dotyczący działań w wyodrębnionych obszarach zagrożeń. VIII. ODDZIAŁYWANIA PROFILAKTYCZNE CZYNNIKI RYZYKA ZADANIA SPOSÓB REALIZACJI ODPOWIE- DZIALNI TERMIN Środowisko społeczne i normy w nim występujące, promujące dane wzorce zachowań Modelowanie negatywnych zachowań w domu i szkole 1. Negatywne wzorce zachowań 2. Niski poziom kultury prawnej 3. Fałszywe przekonania o rzeczywistości, stereotypy 1. Brak dyscyplinowani a na lekcjach 2. Brak kontaktu z rodzicami - uczyć krytycznego stosunku do mediów - podnieść poziom świadomości i kultury prawnej - przekształcić przekonania normatywne na prawdziwe - respektować normy poprawnego zachowania na lekcjach - nawiązać kontakt z domem rodzinnym ucznia - zwiększyć częstotliwość kontaktu z domem zorganizować debatę szkolną nt. roli mediów w kształtowaniu negatywnych wzorców zachowań zorganizować spotkanie z policją nt. prawnych aspektów przestępczości wśród nieletnich i problemów resocjalizacji organizować przedsięwzięcia łamiące stereotypy (np. owa lub szkolna zabawa, wycieczka) ustalić normy, wdrożyć je w praktyce lekcyjnej wysyłać wezwania przez szkołę przeprowadzać rozmowy indywidualne z rodzicami (obowiązkowo Opiekun SU pedagog wicedyrektor

6 3. Stan wiedzy pedagogicznej i psychologicznej rodziców 4. Brak poszanowania dla norm prawnych rodzinnym ucznia - podnieść stan wiedzy psychologicznej i pedagogicznej - egzekwować przestrzeganie prawa wewnątrzszkolne go dotyczy przypadków negatywnych zachowań ucznia) opracować i realizować tematykę pedagogizacji rodziców ucznia (na różnych poziomach) opracować informacje bibliograficzne nt. pedagogiczno psychologiczne, pozyskać materiały informacyjne, udostępnić je rodzicom aktualizować zapisy prawa wewnątrzszkolnego stosować statutowy system nagród i kar zorganizować wybory i określić zadania szkolnego rzecznika praw ucznia Nauczyciel bibliotekarz we współpracy z pedagogiem, Rada Rodziców, PPP Komisja statutowa Opiekun SU Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne 1. Uległość wobec grupy 2. Agresja i przemoc - eliminować istnienie negatywnych grup rówieśniczych - integrować zespoły owe - ograniczyć zjawiska przemocy i agresji wśród młodzieży - podnieść i wiedzę przeprowadzić badania socjometryczne w ach przeprowadzić obowiązkowe zajęcia wychowawcze integrujące zespoły owe inicjować owe przedsięwzięcia służące integracji zespołów uczniowskich np. wycieczki, wyjścia, imprezy zdiagnozować miejsca oraz sytuacje występowania przemocy i agresji w szkole przeprowadzić badanie ankietowe w ach Wicedyrektor

7 Słabe wyniki w nauce nauczycieli - dostarczyć uczniom wiedzę nt. sposobów radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniem 1. Lenistwo - aktywizować - poszerzyć ofertę spędzania wolnego czasu, umożliwić zdobycie nowych 2. Niska samoocena 3. Poziom absencji na zajęciach w szkole - osłabić niską samoocenę - ograniczać rozmiary absencji na lekcjach zorganizować warsztaty nt. przemocy i agresji w ramach WDN-u przeprowadzić zajęcia wychowawcze nt. kształtowania prawidłowych postaw oraz ćwiczenia zachowania w sytuacjach stresu, frustracji oraz zagrożenia stosować metody aktywizujące w pracy z uczniami zaangażować w działalność pozytywną (społeczną, charytatywną, artystyczną) wykorzystać elementy motywacji w systemie oceniania nagradzać za rzeczywiste osiągnięcia i organizować prezentacje osiągnięć zapoznać i rodziców z treściami Statutu Szkoły dot. praw i obowiązków, zasad usprawiedliwiania nieobecności oraz systemu kar i nagród monitorować absencję w szkole stosować opracowane standardy postępowania dla z wysoką absencją wraz z wychowawcami Wicedyrektor Wszyscy nauczyciele Nauczyciele przedmiotów wraz z wychowawcami i wychowawcy wg potrzeb 4. Problemy - rozpoznać wspomagać rodziców

8 rozwoju problemy rozwojowe w nawiązaniu kontaktu w kwestiach orzecznictwa opracować rejestr posiadających orzeczenia PPP i monitorować realizację zaleceń wg potrzeb Brak celów życiowych 1. Brak radzenia sobie z trudami życia 2. Brak alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego - dostarczyć uczniom wiedzę o skutkach zachowań dysfunkcyjnych - aktywizować system wartości przeciw zachowaniom dysfunkcyjnym - ukazać alternatywne sposoby organizowania życia podjąć na lekcjach wychowawczych tematykę odpowiedzialności prawnej i moralnej przeprowadzić lekcje wychowawcze nt. przyjaźni, miłości, szczęścia rodzinnegowartości najbardziej cenionych (w badaniach) przez młodzież wykorzystanie uczestnictwa młodzieży w praktykach religijnych dla dostarczania wiedzy uniwersalnej zorganizować różne formy zajęć pozalekcyjnych po rozpoznaniu zapotrzebowania na nie wśród młodzieży Ksiądz katecheta Wszyscy nauczyciele

9 Dostęp do środków substancji psychoaktywnych 1. Moda na palenie 2. Brak zachowań asertywnych - dostarczyć uczniom i ich rodzicom wiedzę nt. konsekwencji palenia, picia - dbać o rozwój wiedzy i zawodowych nauczycieli - wykorzystać wsparcie ze strony specjalistów - zdiagnozować skalę zjawiska zagrożeniami uzależnień wśród -upowszechniać wśród znajomość zachowań asertywnych zgromadzić materiały, nowoczesne środki dydaktyczne nt. profilaktyki uzależnień przygotować i przeprowadzić lekcje wychowawcze nt. zagrożeń związanych z uzależnieniami przeprowadzić pedagogizację rodziców nt. zagrożeń uzależnieniami i profilaktyki uzależnień nasilić propagandę wizualną nt. uzależnień zorganizować formy doskonalenia zawodowego nt. zagrożeń uzależnieniami i profilaktyki uzależnień pozyskać współpracowników PPP, poradni specjalistycznych wyłonić zespół wychowawczy dla opracowania narzędzi i przeprowadzenia diagnozy zjawiska przeprowadzić lekcje wychowawcze nt. zachowań asertywnych Bibliotekarz Pielęgniarka szkolna Dyrektor Nauczyciel biologii Wicedyrektor Dyrektor wg planu

10 IX. EWAULACJA PROGRAMU Oceny efektów realizacji programu profilaktyki szkolnej obok bierzącego monitorowania oraz samooceny przeprowadzonej przez zainteresowane podmioty, dokonuje się w trakcie posiedzenia rady pedagogicznej - podsumowujących prace w pierwszym i drugim półroczu roku szkolnego. Wynikające z oceny wnioski, przekazywane są do wiadomości rady rodziców i samorządu uczniowskiego. Podstawę dla formułowania ocen realizacji programu profilaktyki szkolnej stanowią narzędzia stosowane wewnątrz szkolnego mierzenia jakości pracy szkoły: realizacji planów, analizy, dane statystyczne, obserwacje, hospitacje, zapisy w dokumentacji, badania ankietowe, opinie, wnioski, zgłoszone projekty działań, scenariusze, wykazy itp. X. WYBRANA LITERATURA Gaś Z.B. Profilaktyka uzależnień Warszawa 1993 Gaś Z.B. Profilaktyka w szkole zapobiegań uzależnieniom, Warszawa 1997 Szymańska J. Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki Kraków 2002 Szymańska J. Szkoła jako miejsce realizacji działań profilaktycznych. Warszawa 2002 Jak uchronić program profilaktyczny - poradnik wychowawcy. Warszawa 2002 Wskaźniki sukcesu do programu profilaktyki na rok szkolny 2003/2004. Podnosi się poziom świadomości i kultury prawnej. Zmniejsza się uprzedzenie w stosunku do "innych" ludzi - tolerancja. Poprawa zachowania w szkole. Utrzymuje się regularne kontakty z domem rodzinnym.

11 Zmniejsza się liczba z negatywnymi postawami. Podnoszą się i wiedza nauczycieli w zakresie profilaktyki, uzależnień, przemocy i agresji. Zwiększa się aktywność i rodziców w życiu szkoły. Zmniejsza się absencja szkolna. Wzrasta świadomość na temat uzależnień. Udziela się wsparcia uczniom w sytuacjach trudnych. Program opracował zespół w składzie: 1. mgr Bernadetta Gancarz 2. mgr Anna Owsicka 3. mgr Ewa Sowa 4. mgr Angelika Kulik 5. mgr Ewa Lietz Grudzień 2002r.