ObciąŜenie uczniów plecakami/tornistrami na terenie województwa lubuskiego

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ObciąŜenie uczniów plecakami/tornistrami na terenie województwa lubuskiego"

Renata Głowacka
7 lat temu
Przeglądów:

1 Gorzów Wlkp., 08 sierpnia 2012r. ObciąŜenie uczniów plecakami/tornistrami na terenie województwa lubuskiego PrzeciąŜone tornistry/plecaki oraz ich niewłaściwe noszenie to jedna z przyczyn powstawania wad postawy stanowiących powaŝny problem zdrowotny i społeczny. Wyniki badań specjalistów potwierdzają wyraźne nieprawidłowości w rozwoju narządu ruchu i statyki ciała u dzieci i młodzieŝy w wieku szkolnym. Kształtowanie postawy ciała u dziecka jest procesem uzaleŝnionym od wielu czynników, z których najwaŝniejszymi są prawidłowa aktywność ruchowa i genetycznie uwarunkowana budowa ciała. Na formowanie postawy wpływają ujemnie nieprawidłowe odŝywianie, czynniki chorobowe i środowiskowe. Znaczącą rolę odgrywają czynniki powodujące częste przyjmowanie nieprawidłowego układu ciała, prowadzące z czasem do rozwoju i utrwalenia się nawyku nieprawidłowej postawy oraz sprzyjają rozwojowi wady. Do czynników tych zalicza się przede wszystkim: niewłaściwie dobrane stanowisko pracy ucznia (ławka i krzesło niedostosowane do wzrostu ucznia), niewłaściwe pozycje przyjmowane podczas pracy i wypoczynku, przeciąŝony bagaŝ szkolny i niewłaściwe jego noszenie, nadwagę, siedzący tryb Ŝycia oraz ograniczenie aktywności ruchowej dziecka. Rozwijająca się w ten sposób wada postawy, jeśli nie podejmie się działań zapobiegawczych, rośnie wraz z dzieckiem. Skutki wad postawy, nabyte w dzieciństwie ujawniają się najczęściej dopiero w dojrzałym wieku (zwyrodnienie, ból kręgosłupa i stawów, nieprawidłowości w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych). Pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa lubuskiego od kilku lat monitorują, z jakim obciąŝeniem uczniowie chodzą do szkoły. Niestety przeprowadzane corocznie badania nie wykazują znaczącej poprawy w tym zakresie. Z uwagi na fakt, iŝ nadal w Polsce nie ma przepisów określających cięŝar tornistrów/plecaków dzieci i młodzieŝy przyjmuje się według badań Centralnego Instytutu Ochrony Pracy Państwowego Instytutu Badawczego (CIOP-PIB), iŝ cięŝar szkolnego tornistra/plecaka nie powinien przekraczać 10-15% masy ciała ucznia. 1

2 W roku szkolnym 2011/2012 pomiarem objęto 9001 uczniów klas I VI w 112 szkołach podstawowych województwa lubuskiego, w tym: 5306 uczniów 48 szkół podstawowych na terenie miasta, 3695 uczniów 64 szkół podstawowych na terenie wsi. Przekroczenie wagi tornistra/plecaka stwierdzono u 3182 (35,4%) zbadanych uczniów. Porównując uzyskane wyniki nie zaobserwowano istotnej róŝnicy pomiędzy uczniami szkół miejskich i wiejskich. Szczegółowe dane zawiera poniŝsza tabela. klasa liczba uczniów liczba uczniów % PW szkoły na wsi szkoły w mieście ogółem ogółem PW* ogółem PW I ,1% II ,5% III ,7% IV ,8% V ,7% VI ,9% Razem PW % 32,05% 35,9% 35,4% *przekroczenia wagi tornistrów Najwięcej przypadków przekroczenia wagi plecaków odnotowano u uczniów klas pierwszych (44,1%), a najmniej podobnie jak w roku ubiegłym u uczniów klas szóstych (20%). Wyniki badań w poszczególnych klasach przedstawiono na wykresie poniŝej. Wykres 1. ObciąŜenie uczniów tornistrami/plecakami w klasach I - VI w roku szkolnym 2011/ ,0% 40,0% 30,0% 20,0% 44,1% 38,5% 29,7% 41,8% 39,7% 20,9% 10,0% 0,0% I klasa II klasa III klasa IV klasa V klasa VI klasa W porównaniu do roku ubiegłego zaobserwowano nieznaczny spadek liczby uczniów noszących przeciąŝony bagaŝ szkolny z 39,3% w 2011r. do 35,4% w 2012r. Zmniejszenie liczby uczniów noszących zbyt cięŝki tornister zanotowano głównie w przypadku uczniów klas szóstych i trzecich szkół podstawowych. 2

3 W y k r e s. 2 O b c ią Ŝ e n ie u c z n ió w t o r n is t r a m i/p le c a k a m i n a t e r e n ie w o j e w ó d z t w a lu b u s k ie g o w la t a c h ,0 % 3 6,3 % 3 6,6 % 2 8,2 % 3 9,3 % 3 5,4 % 3 0,0 % 2 0,0 % 1 0,0 % 0,0 % r r r r r. Przeprowadzone badania nadal potwierdzają, Ŝe nadmierna waga plecaków/tornistrów wynika nie tylko z przynoszenia do szkoły podręczników szkolnych oraz zeszytów, ale równieŝ przedmiotów niezwiązanych z lekcjami (pamiętniki, dodatkowe piórniki, napoje w duŝych butelkach, strój na WF lub podręczniki, które w danym dniu są niepotrzebne). Uczniowie często nie wypakowują z dnia na dzień swoich plecaków tylko dorzucają kolejne ksiąŝki. Podczas prowadzonych kontroli sanitarnych pracownicy powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych zwracali równieŝ uwagę na realizację przez dyrektorów szkół zapisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2009r. Nr 139, poz. 1130), które mówią, iŝ w pomieszczeniach szkoły lub placówki zapewnia się uczniom moŝliwość pozostawiania części podręczników i przyborów szkolnych. Szkoła powinna wygospodarować miejsce do pozostawienia niektórych podręczników i przyborów szkolnych, natomiast rozporządzenie nie nakłada obowiązku zakupu i zapewnienia uczniom konkretnych rodzajów szaf. W tym zakresie przeprowadzono kontrole w 165 szkołach podstawowych funkcjonujących samodzielnie oraz w 49 gimnazjach. Stwierdzono, iŝ 96% skontrolowanych szkół podstawowych i 53% gimnazjów zapewniło uczniom moŝliwość pozostawienia część podręczników przyborów szkolnych. Najczęściej w tym celu wygospodarowano miejsce w salach lekcyjnych (69% szkół) lub zakupiono przeznaczone do tego celu szafki (24%). 3

4 Podsumowanie: Podstawowym zadaniem środowiska nauczania i wychowania w zakresie profilaktyki wad postawy jest eliminowanie czynników sprzyjających rozwojowi wad oraz kreowanie prawidłowej postawy ciała. ZagroŜenie powstaniem wady istnieje na kaŝdym etapie Ŝycia dziecka, dlatego działania prewencyjne są niezbędne na kaŝdym etapie jego rozwoju. W całości postępowania w tym zakresie moŝna wyróŝnić następujące etapy: wiedzieć chcieć umieć robić. W odniesieniu do problemu, jakim są przeciąŝone tornistry/plecaki waŝna jest wiedza oraz działania podejmowane przez rodziców i nauczycieli. W związku z powyŝszym RODZICE powinni: Przy zakupie tornistra/plecaka zwrócić uwagę na jego wielkość, kształt, wzmocnienie stelaŝem i cięŝar. Prawidłowo skonstruowany tornister: nie powinien zmieniać naturalnego sposobu chodzenia, wyposaŝony jest w miękkie, regulowane i szerokie szelki (regulacja pozwala na ścisłe przyleganie plecaka do kręgosłupa, a odpowiednio szerokie szelki nie wrzynają się w ramiona), ma usztywnioną ściankę tylną, w części dolnej zawierającą wybrzuszenie uwzględniające kształt naturalnej krzywizny kręgosłupa, wewnątrz wyposaŝony jest w przegródki pozwalające na równomierne rozłoŝenie cięŝaru. Nauczyć swoje dziecko pakować wyłącznie te ksiąŝki i zeszyty, które będą potrzebne następnego dnia. Wiele szkół oferuje juŝ szafki, w których moŝna przechować materiały szkolne. Te przybory szkolne, których nie trzeba uŝywać codziennie, naleŝy pozostawić w domu lub w szafce klasowej. Pakować tornister razem z dzieckiem kształtując w nim prawidłowe nawyki zdrowotne w oparciu o niezbędne wiadomości z dziedziny higieny i profilaktyki;. Dokonywać właściwego doboru zeszytów redukcję wagi tornistrów daje m.in. rezygnacja z grubych zeszytów oraz tych w sztywnej okładce na rzecz zeszytów cieńszych i w miękkiej oprawie. Zwrócić uwagę na równomierne rozmieszczenie cięŝaru. CięŜkie materiały szkolne naleŝy pakować od strony pleców. Na lekkie przybory przeznaczona jest przednia część tornistra. KsiąŜki, teczki, skoroszyty naleŝy, zatem zawsze umieszczać od strony pleców. 4

5 Zwracać uwagę, czy dziecko przestrzega zasady noszenia tornistra na obu ramionach, w drodze do szkoły lub domu, oraz w szkole w czasie przechodzenia z klasy do klasy. Natomiast zadaniem NAUCZYCIELI jest: Informowanie rodziców o moŝliwości pozostawienia części przyborów szkolnych i podręczników w szkole. Ustalanie z dziećmi jakie podręczniki i pomoce dydaktyczne będą potrzebne dnia następnego. Zwracanie uwagi na to co dzieci przynoszą do szkoły w celu wyeliminowania zbędnych przedmiotów. Przeprowadzenie lekcji instruktaŝowej pakowania i noszenia tornistra. Sporządziła: Iwona Rydzaj st. asystent OHDiM WSSE Gorzów Wlkp. Więcej informacji: Oddział Higieny Dzieci i MłodzieŜ WSSE w Gorzowie Wlkp., tel wew. 210 i

Podobne dokumenty

Obciążenie uczniów szkół podstawowych województwa lubuskiego tornistrami/plecakami wyniki badań za rok szkolny 2013/2014

PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA LUBUSKI PAŃSTWOWY WOJEWÓDZKI INSPEKTOR SANITARNY W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM Obciążenie uczniów szkół podstawowych województwa lubuskiego tornistrami/plecakami wyniki badań za