Metody generowania nowych pomysłów. Prof. zw. dr hab. inż. Jan Koch Politechnika Wrocławska Wrocławskie Centrum Transferu Technologii

Transkrypt

1 Metody generowania nowych pomysłów Prof. zw. dr hab. inż. Jan Koch Politechnika Wrocławska Wrocławskie Centrum Transferu Technologii

2 W tworzeniu nowych idei, wciąż opieramy się na mającej tysiące lat metodzie prób i błędów. Być może trzeba szukać rozwiązania problemu postępując w sposób systematyczny krok po kroku.

3 Kto przestaje być coraz lepszym, ten przestaje być dobrym.

4 Aby odnosić sukcesy rynkowe potrzebne są stale nowe innowacyjne produkty i usługi, które będą odpowiadały życzeniom klientów i przyniosą korzyści przedsiębiorstwu.

5 Schemat powstawania nowego produktu

6 Znajomość technik wzmacniających kreatywność 14% menedżerów zna jakąś technikę 3% menedżerów stosuje jakąś technikę

7 Efektywność pomysłów Z 2000 pomysłów powstaje tylko 11 doskonałych rozwiązań i około 17 względnie dobrych rozwiązań

8 Kreatywność to zdolność do generowania nowych pomysłów, można się jej nauczyć, zależy ona od wiedzy, doświadczenia, motywacji, wysiłku i wytrwałości.

9 Kreatywność to tworzenie ze znanych informacji nowych kombinacji.

10 Intuicja to nieświadoma inteligencja rozpoznająca właściwe rozwiązanie i jest jednym ze źródeł kreatywności.

11 Wizja implikuje rozumienie przyszłej realnej sytuacji przedsięwzięcia, nieświadomie steruje myśleniem i działaniem.

12 Zależność między wiedzą, naturalną kreatywnością, kreatywną sprawnością i ich zmianą wraz z wiekiem.

13 Umiejętność integracji Obok określonego rodzaju wiedzy potrzebna jest umiejętność integracji. Trzeba sprawdzać: co jest naszym problemem, jaki jest stan wyjściowy, dlaczego problem winien być rozwiązany.

14 Cechy osobowościowe ograniczające kreatywność: brak gotowości do podejmowania ryzyka, brak motywacji, obawa przed popełnieniem błędu, opór przed zmianami, nadmierne zaufanie do wiedzy ekspertów.

15 Czynniki sprzyjające kreatywności: otwartość, tolerancja, umiejętność przyjmowania krytyki, gotowość do ryzyka i działania, ciekawość i inicjatywa, elastyczność i oryginalność w działaniu, wrażliwość na własne procesy myślowe.

16 Ograniczenia socjalne i organizacyjne: konflikty między współpracownikami, zbyt duży nacisk na wysoką sprawność działania, autorytatywny styl zarządzania, zbyt hierarchiczna organizacja, wszystkowiedzący eksperci.

17 Zabójcy pomysłów Teoretycznie może to być słuszne, ale Tak jeszcze nigdy tego nie robiliśmy. Za bardzo modne. Za niemodne. Zbyt akademickie. Czy chce Pan wziąć odpowiedzialność za to? To znane jest od dawna. Zbyt drogie. Komu coś takiego przyszło na myśl? Z doświadczenia mogę powiedzieć, że to się nie powiedzie. Przez 20 lat było to dobre a teraz nagle jest to złe? Na to jesteśmy zbyt mali. Na to jesteśmy zbyt duzi.

18 Zabójcy pomysłów c.d. Co pomyślą o tym nasi klienci. Może pomówmy o tym innym razem. Do tego musimy powołać komisję. Klienci tego nie chcą. Technicznie nie do przeprowadzenia Tego kierownictwo nie zaakceptuje. Na razie poczekajmy. Do tego nie jesteśmy powołani. Trzeba to wpierw zbadać. Nie mamy dostatecznie dużo personelu. Jeśli to takie dobre, to dlaczego nikt inny tego nie robi? Na to zadanie nie mamy czasu. Oczywiście Pan wie to lepiej. Pan nie widzi problemu.

19 Generowanie pomysłu przez intuicyjne i logiczne myślenie

20 W tzw. intuicyjnym myśleniu poszukiwanie nowych pomysłów przebiega w podświadomości. Znalezione rozwiązanie lub nowy pomysł pojawia się jako nagły przebłysk, a określa się go mianem intuicyjnego.

21 W myśleniu logicznym, zwanym dyskursywnym, mamy do czynienia ze świadomym przebiegiem, który odbywa się w kilku krokach myślowych.

22 Schemat porządkujący techniki kreatywności

23 Schemat porządkujący techniki kreatywności

24 Metoda analogii - polega na porównywaniu dwóch różnych rozwiązań, które przy określonym sposobie rozpatrywania wzbudzają przypuszczenie, iż mają ze sobą coś wspólnego.

25 Metoda analizy znanych technicznych systemów polega na badaniu znanych struktur z uwagi na zależności logiczne, fizyczne oraz ich kształt.

26 Metoda analizy naturalnych systemów polega się na ich badaniu oraz na przenoszeniu tych rozwiązań i zasad konstrukcji na techniczne twory.

27 Bionika to przenoszenie kształtów i struktur organizmów przyrodniczych oraz zjawisk biologicznych na techniczne rozwiązania.

28 Burza mózgu Brain-storming oznacza w zasadzie tyle co Błysk myśli, Burza myśli lub Przypływ idei. Grupa osób ma bez uprzedzenia tworzyć nowe pomysły.

29 Niewerbalna burza mózgu Brainwriting, jest pisemną formą burzy mózgu.

30 W metodzie delfickiej opracowany arkusz pytań (rodzaj ankiety) kieruje się do ekspertów.

31 W metodzie galerii, każdy uczestnik przedstawia swoją propozycję na kartce papieru. Te propozycje przedstawiane i dyskutowane są w całej grupie.

32 Katalogi konstrukcyjne to zbiory znanych i stosowanych rozwiązań funkcji cząstkowych.

33 Myślenie poboczne (lateralne), to pojęcie wprowadzone przez Eduarda de Bono, które opisuje myślenie poza uznaną i stosowaną drogą.

34 Kwiat lotosu to metoda, w której pomysły są równomiernie, jak płatki kwiatu lotosu zbierane (grupowane) a następnie są dalej zestawiane. Autorem metody jest Japończyk Yasuo Matsumura.

35 W metodzie 635 celem jest wzajemne pobudzanie uczestników przez kolejne pomysły. Każdy z sześciu uczestników pisze na kartce papieru 3 pomysły, które przekazuje sąsiadowi.

36 Mindmapping mapowanie myśli, to metoda służąca do strukturyzacji i wizualizacji pomysłów i dróg rozwiązań dla zespołu rozwiązującego określony problem.

37 Metoda morfologicznej skrzynki to w istocie schemat porządkujący, który w wierszach opisuje funkcje cząstkowe a w rubrykach pionowych odpowiadające tym funkcjom rozwiązania cząstkowe.

38 Metody poszukiwań to nic innego jak celowe poszukiwania w literaturze, opisach patentowych ale także poprzez bibliometrię. Bibliometria np. pozwala z elektronicznych banków danych sporządzanie ekspertyz i wizualizację związków między określonymi pojęciami.

39 Istotne elementy metody TRIZ Teoria reshenja izobretatel skich zadač Theory of Inventive Problem Solving Theorie zur Lösung von Aufgaben beim Erfinden Teoria rozwiązywania problemów wynalazczych

40 Pięć poziomów kreatywności

41 Schemat porządkujący metodykę TRIZ

42 Dobry badacz i innowator

43 Cztery kolumny metody TRIZ

44 Kontrolna lista innowacji to w istocie pełne, dobre i jasne sformułowanie problemu, który chcemy zmienić.

45 Lista posiadanych zasobów Tworzy się listę wszystkich możliwych, nawet do pomyślenia, zasobów. Na taką listę składają się wszystkie zasoby, tzn. materiały, zjawiska (np. mechaniczne, elektryczne itd.), a także zasoby przestrzeni itp. itd.

46 Zasada doskonałości umożliwia i ułatwia rozważania co do dalszego rozwoju produktu, a każda zmiana (poprawa) systemu powinna prowadzić do wzrostu jego doskonałości. Przy tej okazji trzeba stwierdzić, że systemy techniczne rozwijają się w kierunku coraz wyższej doskonałości.

47 Operator materiał - czas - koszty (MCK), to narzędzie należące, w sensie logiki dialektycznej, do tzw. prowokatorów podświadomości.

48 Dla sprowokowania nowych pomysłów przeprowadza się 6 mentalnych transformacji: wielkość obiektu lub będący do dyspozycji materiał może być nieskończenie duży M lub zredukowany do zera M 0; będący w dyspozycji czas lub prędkość ruchu może być w nieskończoność zwiększany C lub dążący do zera C 0; możliwe koszty lub dopuszczalne finansowe zaangażowanie w obiekt może rosnąć w nieskończoność K lub dążyć do zera K 0.

49 Zasada modelowania małymi ludzikami (krasnalami) Zawarta jest zasada empatii (empatia wczuwanie się). W ramach empatii wyobrażamy sobie, że jesteśmy częścią systemu i w ten sposób wpływamy na system by on lepiej działał.

50 Formułowanie problemu jest pewnym uszczegółowieniem kontrolnej listy innowacyjnej.

51 W kolumnie Wiedza występują trzy narzędzia: leksykon efektów; badania patentowe; badania internetowe.

52 Zostały przygotowane w TRIZ własne banki danych, w których dane ułożone są nie według rodzaju zjawisk, ale według spełnianych funkcji.

53 W kolumnie Analogie istotne są trzy bardzo ważne narzędzia: Konflikt, Sprzeczność, tzw. Analiza Wepolowa.

54 Konflikt ma miejsce wówczas, gdy poprawianie jednych własności systemu prowadzi do pogorszenia innych własności tego systemu.

55 Sprzeczność ma miejsce wówczas, gdy żąda się równocześnie by, spełniony był określony stan systemu oraz jego przeciwieństwo.

56 Analiza wepolowa (od rosyjskiego wieszczestwo - substancja i pole). W pojęciu wepole zawarte są trzy terminy substancja, pole i wzajemne oddziaływanie. Substancja to dowolne obiekty, które dadzą się dotknąć, np. materiał, system techniczny, otoczenie, ale także istoty żywe. System składający się z dwóch substancji S1 i S2 oraz pola oddziaływań P.

57 Krzywa S jako typowy przebieg życia systemu oraz czasowa korelacja z liczbą wynalazków, ich poziomem i korzyściami

58 Czwarta kolumna to Wizja, na którą składają się dwa narzędzia: analiza krzywej S, tzw. zasady technicznej ewolucji.

59 Aby dokonywać wynalazków, TRIZ proponuje 8 wzorców rozwojowych : 1) Stopniowa ewolucja, co oznacza, że każdy system podlega fazom rozwojowym, odpowiadającym krzywej S; 2) Wzrost doskonałości w trakcie rozwoju systemu technicznego; 3) Nierównomierny rozwój elementów systemu co prowadzi nieuchronnie do sprzeczności; 4) Wzrost dynamiki i sterowalności systemu; 5) Techniczne systemy rozwijając się stają się coraz bardziej skomplikowane by przejść następnie do genialnej prostoty;

60 Aby dokonywać wynalazków, TRIZ proponuje 8 wzorców rozwojowych : 6) W trakcie rozwoju, systemy i ich części składowe stają się bardziej pasujące do siebie lub wręcz przeciwnie, nie pasują do siebie; 7) Typową tendencję w rozwoju systemu jest ich coraz silniejsza miniaturyzacja oraz stosowanie w większym stopniu różnych pól; 8) Techniczne systemy rozwijają się w kierunku coraz mniejszego udziału człowieka (coraz mniejszej interakcji z człowiekiem).

61 Pomysł jest nową kombinacją starych elementów. Nie ma nowych elementów. Są tylko nowe kombinacje. GORDON DRYDEN, Out Of The Red, William Collins, Auckland, New Zealand.

62 Czy kiedyś o tym pomyślałeś? Cała literatura napisana we współczesnym języku angielskim składa się z różnych zestawień zaledwie dwudziestu sześciu liter Wszystkie obrazy na świecie są kombinacjami zaledwie trzech podstawowych kolorów Cała muzyka jest kompozycją co najwyżej dwunastu nut Wszelkie znane nam liczby składają się z zaledwie dziesięciu symboli Niezwykle skomplikowane obliczenia komputerowe dokonywane są za pomocą układów dwóch elementów Dlatego, ilekroć wspominamy o czymś nowym, mówimy w istocie o nowatorskim ułożeniu istniejących już elementów DON FABUN, Three Roads To Awareness, Glencoe Press, Beverly Hills, California.

63 Dziękuję za uwagę! Prof. dr hab. inż. Jan Koch Dyrektor Wrocławskie Centrum Transferu Technologii Ul. Smoluchowskiego 48, Wrocław