Historia ekonomii. Mgr Robert Mróz. Joseph Schumpeter

Transkrypt

1 Historia ekonomii Mgr Robert Mróz Joseph Schumpeter

2 Joseph Schumpeter ( ) Uczeń von Wiesera i Böhm-Bawerka, ale nie da się go wpisać w ramy szkoły austriackiej Doceniał Marksa, ale nie zgadzał się z jego ideologią Już w wieku 29 lat opublikował The Theory of Economic Development (1912, tł. ang. 1934) Tematy: Teoria wzrostu opartego na przedsiębiorczości Pojęcie kreatywnej destrukcji, podkreślanie roli innowacji Trafne prognozy dot. przyszłości kapitalizmu

3 Joseph Schumpeter ( ) Krytykował ekonomię ortodoksyjną za jej przywiązanie do doskonałej konkurencji i równowagi Podkreślał rolę czynników, których ekonomia ortodoksyjna nie ujmuje, jednak nie wpisał się ani w nurt instytucjonalny, ani w szkołę historyczną, ani w żadną inną Mimo wielu interesujących i ważnych teorii, nie wywarł wielkiego wpływu na główny nurt ekonomii przede wszystkim przez opisowy styl analizy

4 Wzrost gospodarczy Wzrost nie bierze się z mechanicznej akumulacji kapitału potrzebni są kreatywni, nowatorsko myślący przedsiębiorcy Abstrakcyjne modele ekonomii ortodoksyjnej nie mają jak ująć przedsiębiorczości firmy to czarne skrzynki Wynalazczość innowacje Innowacyjni przedsiębiorcy to niewielka grupa, która przyjmuje na siebie ryzyko wprowadzania wynalazków na rynek pozostali jedynie podążają

5 Wzrost gospodarczy Wzrost jest możliwy dzięki ciągłemu zastępowaniu starych metod produkcji, struktur organizacyjnych i technologii nowymi Przedmiotem naszej analizy jest ten rodzaj zmian wyrastających z samej gospodarki, które tak bardzo przesuwają jej punkt równowagi, że nowy punkt równowagi nie daje się osiągnąć poprzez nieskończenie drobne przesunięcia od punktu dawnego. Bez względu na to, jak dalece zwiększalibyśmy stopniowo liczbę karetek pocztowych, nie otrzymamy w ten sposób kolei żelaznej.

6 Wzrost gospodarczy Nadmierna koncentracja na pojęciu równowagi prowadzi więc ekonomistów na manowce gospodarka jest w ciągłej nierównowadze i to właśnie to generuje wzrost Kreatywna destrukcja nowe metody produkcji czy organizacji niszczą stare, co oznacza, że proces, dzięki któremu wszyscy mamy się lepiej, w krótkim (a może i w długim?) okresie generuje przegranych: powozy vs. kolej, kolej vs. samochody, samochody vs. samoloty

7 Cykle koniunkturalne Gdy po okresie prosperity następuje kryzys, to ma on właśnie charakter kreatywnej destrukcji nieefektywne, sztucznie nadmuchane inwestycje są likwidowane, by uwolnić środki na to, co jest naprawdę produktywne Nie należy więc interweniować w ten proces utrzymywanie nieefektywności to strata dla wszystkich Znów: mamy się lepiej, ale zawsze są przegrani

8 Konkurencja Doskonała konkurencja to tylko konstrukt, który nie ma zastosowania w realnym świecie Monopol wcale nie musi być niekorzystny: Jeśli uzyskanie monopolu poprzez wchłanianie konkurentów jest wynagrodzeniem za efektywność i innowacyjność, jest to zysk dla wszystkich pod warunkiem, że nie ma barier wejścia na taki rynek wtedy monopolista ma zachętę, by wciąż być efektywny; jeśli nie będzie, inni to wykorzystają i zabiorą mu klientów

9 Smutny los kapitalizmu Czy kapitalizm może przetrwać? Nie, nie sądzę, by mógł. Marks widział koniec kapitalizmu w jego sprzecznościach, Schumpeter w jego sukcesie Firmy, które odniosą sukces i się rozrosną, będą zatrudniać ostrożnych menadżerów zamiast wciąż wprowadzać innowacje Korporacje doprowadzą do oddzielenia się własności od zarządzania, co jeszcze bardziej zmniejszy zachęty do podejmowania ryzykownych decyzji

10 Smutny los kapitalizmu Schumpeter widział wyparowywanie substancji własności oddzielenie własności od kontroli oraz mniejszą swobodę zawierania umów System leseferystyczny wczesnego kapitalizmu najbardziej sprzyjał przedsiębiorczości Sukces kapitalizmu uwidacznia się również w postaci coraz bardziej rozrastającej się inteligencji publiczna oświata wytwarza nadpodaż zawodowych myślicieli, którzy zwracają się przeciwko kapitalizmowi nie mogąc znaleźć zatrudnienia w swoich zawodach

11 Smutny los kapitalizmu Frustracja inteligencji przeradza się w otwartą wrogość wobec systemu, który w sumie ją utrzymuje inteligencja, przyjmując postawy antykapitalistyczne, wpływa również na upowszechnienie takich nastrojów wśród innych klas Ogólnodostępna prasa wzmaga siłę rażenia tych ludzi Zanik przedsiębiorczości i działanie inteligencji to czynniki, przez które kapitalizm upadnie Schumpeter nie cieszył się z tego tak jak Marks