Rozpowszechnienie picia napojów alkoholowych oraz uŝywania narkotyków wśród mieszkańców Krakowa

Transkrypt

1 Podsumowanie wyników badania Rozpowszechnienie picia napojów alkoholowych oraz uŝywania narkotyków wśród mieszkańców Krakowa Badanie wykonane na zlecenie Gminy Miejskiej Kraków przez PBS DGA Spółka z o.o. Sopot - Warszawa, 2008 rok

2 1. Jak wynika z badań zrealizowanych w 2008 r. w Krakowie kaŝdy dorosły mieszkaniec tego miasta wypił średnio 3,58 litra czystego 100% alkoholu. Biorąc pod uwagę, iŝ stanowi to od 40-60% rzeczywistego spoŝycie moŝna przyjąć, iŝ faktyczny średni poziom konsumpcji 100% alkoholu wśród dorosłych mieszkańców Krakowa wynosi 6,9-10,3 litrów czystego 100% alkoholu (wykres 1a-b). 2. Porównując wyniki badań zrealizowanych w Krakowie w 2005 oraz w 2008 r. mamy do czynienia z nieznacznym wzrostem średniego spoŝycia napojów alkoholowych o ok. 4% (z 3,44 litra w 2005 r. do 3,58 litra w 2008 r.). Na pierwszym miejscu pod względem ilości wypitego alkoholu znajduje się piwo (1,74 litra 100% alkoholu na osobę), nieco niŝszy poziom spoŝycia odnotowano w przypadku wódki i innych napojów spirytusowych (1,44 litra 100% alkoholu na osobę). Najmniej popularnym trunkiem wśród mieszkańców Krakowa jest wino kaŝdy mieszkaniec wypił pod postacią wina średnio 0,39 litra 100% alkoholu. Wspomniany powyŝej wzrost spoŝycia dokonał się przede wszystkim w oparciu o zwiększenie konsumpcji piwa o ok. 3,5% (z 1,68 litra do 1,74 litra) (wykres 1a-b). 3. Struktura spoŝycia napojów alkoholowych w Krakowie: Blisko połowa z całości alkoholu wypijanego przez konsumentów przypada na piwo 48,6%, dwie piąte 40,5% wypijana jest w postaci wódki lub innych napojów spirytusowych. Zdecydowanie najmniej popularne jest wino jego udział w strukturze konsumpcji wynosi zaledwie 10,9%. Analogiczne wyniki uzyskano w roku 2005 (wykres 2). 2

3 4. MęŜczyźni w Krakowie piją trzykrotnie więcej alkoholu niŝ kobiety (6,4 litra czystego alkoholu rocznie w stosunku do 2,1 litra dla kobiet; w 2005 roku 6,0 litra w stosunku do 1,9 litra dla kobiet). RównieŜ wiek znacząco wpływa na wielkość spoŝycia. NajniŜszy poziom spoŝycia 1,5 litra na osobę - odnotowano wśród osób w wieku 65 lat i więcej. Warto przyjrzeć się najmłodszym badanym, w wieku lat, gdzie nie tylko średnie spoŝycie jest najwyŝsze (5,4 litra), ale takŝe najmniejsze są róŝnice w ilości spoŝywanego alkoholu na poziomie płci badanych. NajwyŜsze spoŝycie obserwujemy wśród osób z wykształceniem średnim i zawodowym (4,7-4,8 litra). Analiza statusu zawodowego respondentów wyróŝnia pijących więcej od pozostałych grup uczniów i studentów (6,4 l) a w szczególności studentów pijących 8,8 litra stuprocentowego alkoholu (w porównaniu do 4,5 litra dla studentek). TakŜe stosunek badanych do religii jest istotnym czynnikiem róŝnicującym poziom konsumpcji alkoholu osoby deklarujące się jako wierzące i praktykujące piją mniej alkoholu od pozostałych badanych (3,6 litra w stosunku do 5,5 litra). (wykresy 3a-f). 5. Podsumowując, najwyŝsze roczne spoŝycie liczone w litrach czystego alkoholu obserwujemy wśród męŝczyzn, pracujących oraz uczniów i studentów, zamieszkujących w gospodarstwach o dochodzie na poziomie złotych. Zaś grupę o najniŝszym rocznym spoŝyciu stanowią kobiety powyŝej 65 roku Ŝycia, rencistki i emerytki, o niŝszym wykształceniu, wierzące i praktykujące. 3

4 Wyk. 1a Średnie roczne spoŝycie w litrach 100% alkoholu napoje alkoholowe ogółemwszyscy napoje alkoholowe ogółemkonsumenci piwo-wszyscy litry 100% alkoholu 6 4 piwo napoje spirytusowe napoje alkoholowe ogółem 4,13 3,58 piwo-konsumenci wino-wszyscy wino-konsumenci 2 0 2,01 1,74 wino 0,45 0,39 1,67 1,44 napoje spirytusowe-wszyscy napoje spirytusowekonsumenci Wyk. 1b Średnie roczne spoŝycie w litrach 100% alkoholu napoje alkoholowe ogółemwszyscy napoje alkoholowe ogółemkonsumenci litry 100% alkoholu 6 4 piwo napoje spirytusowe napoje alkoholowe ogółem 4,05 3,44 piwo-wszyscy piwo-konsumenci wino-wszyscy wino-konumenci 2 1,97 1,68 wino 0,42 1,66 1,41 napoje spirytusowe-wszyscy 0 0,36 napoje spirytusowekonsumenci 4

5 Wyk. 2 Struktura konsumpcji napojów alkoholowych w odsetkach (wśród konsumentów) udział w spoŝyciu ,6 10,9 40,5 udział w spoŝyciu ,7 10,4 40,9 0% 20% 40% 60% 80% 100% piwo wino wódka 5

6 Wyk. 3a Średnie spoŝycie dla konsumentów napojów alkoholowych (w litrach 100% alkoholu) ogółem 2008 ogółem 2005 męŝczyźni 2008 męŝczyźni 2005 kobiety 2008 kobiety ,2 3,8 6,4 6,0 2,1 1,9 średnie spoŝycie Wyk. 3b Średnie spoŝycie dla konsumentów napojów alkoholowych (w litrach 100% alkoholu) ,5 65 lat i więcej ,3 ogólnie 0,7 męŝczyzna kobieta 3, lata ,0 6, lat ,3 4,8 8, lat ,3 4,8 7, lat ,4 7,1 3,7 6

7 Wyk. 3c Średnie spoŝycie dla konsumentów napojów alkoholowych (w litrach 100% alkoholu) wyŝsze 2008 średnie ,4 4,6 2,2 4,7 7,7 2,4 ogólnie męŝczyzna kobieta zawodowe ,4 4,8 7,0 podstawowe ,0 1,3 2,9 Wyk. 3d Średnie spoŝycie dla konsumentów napojów alkoholowych (w litrach 100% alkoholu) uczeń, student 2008 rencista, emeryt ,4 8,8 4,5 1,9 3,1 0,8 ogólnie męŝczyzna kobieta *ze względu na niskie podstawy procentowania nie uwzględniono gospodyń domowych, bezrobotnych oraz osób o innym statusie zawodowym praca zawodowa ,3 4,6 6,6 7

8 Wyk. 3e Średnie spoŝycie dla konsumentów napojów alkoholowych (w litrach 100% alkoholu) ,5 pozostali ,9 7,3 ogólnie męŝczyzna kobieta wierzący i praktykujący ,8 3,6 5,9 Wyk. 3f Średnie spoŝycie dla konsumentów napojów alkoholowych (w litrach 100% alkoholu) ponad 3000zł 2,7 5,1 7,6 ogólnie męŝczyzna kobieta zł zł 3,9 5,9 1,9 2,4 4,0 1,1 *ze względu na niskie podstawy procentowania nie uwzględniono osób o dochodzie gospodarstwa do 500 zł netto 2, zł 5,4 1,1 6, zł 11,8 3,0 8

9 6. Abstynenci stanowią 12,6% badanej populacji, w roku 2005 stanowili zaś 14,5% (róŝnica nieistotna statystycznie). Odsetek kobiet jest w tej grupie badanych dwu i półkrotnie wyŝszy niŝ populacja męŝczyzn (17,6% dla kobiet oraz 6,7% dla męŝczyzn), w roku 2005 róŝnica ta była stosunkowo mniejsza (17% dla kobiet, 11,8% dla męŝczyzn). NajwyŜsze odsetki abstynentów obojga płci zaobserwowano wśród najstarszych badanych tj. wśród osób w wieku 50 lat i więcej. W grupie tej, w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie pił Ŝadnego napoju alkoholowego średnio co 10 męŝczyzna i co 3 kobieta. Zdecydowanie niŝsze odsetki abstynentów odnotowano w młodszych grupach wiekowych. Zarówno wśród kobiet, jak i męŝczyzn najmniej abstynentów stwierdzono w populacji 30-latków - zaledwie 5,2% kobiet oraz 2,1% męŝczyzn. NajniŜsze odsetki abstynentów obserwujemy wśród uczniów i studentów (8,9%) oraz w grupie osób pracujących zawodowo (7,1%), najwyŝsze zaś w przypadku emerytów i rencistów (24,5%) - wykresy 4a-f. 7. W opinii brytyjskich naukowców zajmujących się problematyką zdrowia ryzyko powaŝnych problemów zdrowotnych istotnie wzrasta, kiedy poziom konsumpcji alkoholu w ciągu roku przekracza - w przypadku męŝczyzn 10 litrów czystego 100% alkoholu, w przypadku kobiet 7,5 litra. Ryzykownie pijący stanowią 15,6% całej populacji konsumentów alkoholu w Krakowie (23,9% męŝczyzn oraz 7,5% kobiet) - wykresy 5a-5f. 8. Warto zwrócić uwagę, iŝ osoby zaliczane do tzw. grupy ryzyka stanowiące w całej badanej populacji niecałe 16% - wypijają ponad trzy piąte alkoholu, jaki w ciągu roku konsumują dorośli mieszkańcy Krakowa (62,8%) wykres 6. 9

10 9. Najliczniejszą reprezentację osób zaliczających się do grupy ryzyka obserwujemy wśród młodszych grup wiekowych do 49 roku Ŝycia, gdzie średnio co 4 5 konsument wypija rocznie ilości alkoholu stanowiące niebezpieczeństwo dla zdrowia. Warto przyjrzeć się grupie osób w wieku lat, gdzie obserwujemy najniŝsze róŝnice w odsetkach ryzykownie pijących kobiet i męŝczyzn 15,4% dla kobiet oraz 24,1% dla męŝczyzn. We wszystkich pozostałych grupach odsetki ryzykownie pijących kobiet są znacznie niŝsze niŝ analogiczne dane dla męŝczyzn, a wśród osób w wieku 50 lat i więcej nie odnotowano w ogóle przypadków kobiet spoŝywających powyŝej 7,5 litra stuprocentowego alkoholu rocznie. Wykształcenie respondentów jest kolejną zmienną róŝnicującą populację osób naleŝących do grupy ryzyka najwyŝsze odsetki obserwujemy wśród męŝczyzn z wykształceniem zawodowym (24,4%) i średnim (31,3%). RównieŜ status zawodowy ma wpływ na zróŝnicowanie wielkości grup ryzyka. Zarówno w przypadku kobiet, jak i męŝczyzn osoby ryzykownie pijące obserwujemy przede wszystkim wśród uczniów i studentów. Co trzeci badany w Krakowie uczeń lub student (33,5%) przyznaje, iŝ w ciągu roku wypija ponad 10 litrów 100% alkoholu. W populacji kobiet odsetki ryzykownie pijących studentek sięgają 22,3%, a więc dotyczą średnio co czwartej z nich wykresy 5a-f. 10. Podsumowując, do grupy ryzyka najczęściej naleŝą męŝczyźni w wieku lat, pracujący oraz studenci/uczniowie, najrzadziej zaś kobiety po 50 roku Ŝycia o wykształceniu podstawowym, wierzące i praktykujące, przebywające na emeryturze lub rencie. 11. Analizując poszczególne frakcje konsumentów napojów alkoholowych warto równieŝ zwrócić uwagę na osoby pijące ponad 12 litrów 100% alkoholu rocznie czyli pijących szkodliwie dla zdrowia. Osoby pijące tak znaczne ilości alkoholu stanowią niecałe 11,1% spośród wszystkich konsumentów alkoholu. Warto podkreślić, iŝ ta niewielka grupa konsumentów alkoholu spoŝywa ponad 52,5% całości alkoholu wypijanego w Krakowie wykres 7. 10

11 Wyk. 4a Rozpowszechnienie abstynencji ogółem 2008 ogółem 2005 męŝczyźni 2008 męŝczyźni 2005 kobiety 2008 kobiety ,6 14,5 6,7 11,8 17,6 17 abstynenci Wyk. 4b Rozpowszechnienie abstynencji ,8 ogólnie 65 lat i więcej ,9 31,2 męŝczyzna 21,1 kobieta lata ,8 28,6 7, lat ,3 8,5 3, lat ,1 5,2 6, lat ,8 8,

12 Wyk. 4c Rozpowszechnienie abstynencji wyŝsze 2008 średnie ,3 3,9 6,6 13,7 8,6 17,2 ogólnie męŝczyzna kobieta zawodowe ,2 17,3 32,6 podstawowe , , Wyk. 4d Rozpowszechnienie abstynencji uczeń, student ,9 8,9 8,9 ogólnie męŝczyzna kobieta rencista, emeryt ,9 24,5 33,1 *ze względu na niskie podstawy procentowania nie uwzględniono gospodyń domowych, bezrobotnych oraz osób o innym statusie zawodowym praca zawodowa ,1 5,8 8,

13 Wyk. 4e Rozpowszechnienie abstynencji ,3 pozostali 2008 wierzący i praktykujący ,5 7,6 9 16,3 21,4 ogólnie męŝczyzna kobieta Wyk. 4f Rozpowszechnienie abstynencji ponad 3000zł ,1 11,8 ogólnie męŝczyzna kobieta zł zł ,6 6,4 12,8 6 5,6 6,4 *ze względu na niskie podstawy procentowania nie uwzględniono osób o dochodzie gospodarstwa do 500 zł netto zł ,2 27, zł ,

14 Wyk. 5a Grypy ryzyka konsumpcja roczna powyŝej 10l alkoholu w przypadku męŝczyzn i 7,5l w przypadku kobiet (odsetki wśród konsumentów). ogółem 2008 ogółem ,6 12,3 męŝczyźni ,9 męŝczyźni 2005 kobiety ,5 20,4 grupa ryzyka kobiety , Wyk. 5b Grypy ryzyka konsumpcja roczna powyŝej 10l alkoholu w przypadku męŝczyzn i 7,5l w przypadku kobiet (odsetki wśród konsumentów) lat i więcej ,7 9,7 ogólnie lata ,9 20 męŝczyzna kobieta lat ,4 23,6 34, lat ,5 19,2 31, lat ,4 19,8 24,

15 Wyk. 5c Grypy ryzyka konsumpcja roczna powyŝej 10l alkoholu w przypadku męŝczyzn i 7,5l w przypadku kobiet (odsetki wśród konsumentów) wyŝsze ,4 8,9 14,4 ogólnie średnie , ,3 męŝczyzna kobieta zawodowe ,4 16,6 24,4 podstawowe ,6 14, Wyk. 5d Grypy ryzyka konsumpcja roczna powyŝej 10l alkoholu w przypadku męŝczyzn i 7,5l w przypadku kobiet (odsetki wśród konsumentów) uczeń, student ,1 33,5 ogólnie męŝczyzna kobieta rencista, emeryt ,3 11,5 22,3 *ze względu na niskie podstawy procentowania nie uwzględniono gospodyń domowych, bezrobotnych oraz osób o innym statusie zawodowym praca zawodowa ,1 17,4 24,

16 Wyk. 5e Grypy ryzyka konsumpcja roczna powyŝej 10l alkoholu w przypadku męŝczyzn i 7,5l w przypadku kobiet (odsetki wśród konsumentów) ,8 pozostali ,5 wierzący i praktykujący ,2 13,7 12,5 21,7 ogólnie męŝczyzna kobieta Wyk. 5f Grypy ryzyka konsumpcja roczna powyŝej 10l alkoholu w przypadku męŝczyzn i 7,5l w przypadku kobiet (odsetki wśród konsumentów) ponad 3000zł ,9 21,3 32, zł ,5 11,6 *ze względu na niskie podstawy procentowania nie uwzględniono osób o dochodzie gospodarstwa do 500 zł netto zł ,5 14, zł ,4 21, zł ,1 31,5 48,

17 Wyk. 6 Procentowe rozkłady ilości alkoholu wypijanego rocznie przed osoby zaliczane do grupy ryzyka oraz przez pozostałych badanych ,2 62,8 grupa ryzyka pozostali Wyk. 7 Procentowe rozkłady ilości wypijanego alkoholu przez osoby spoŝywające ponad 12 litrów 100% alkoholu rocznie oraz przez pozostałych badanych ,5 52,5 pijący powyŝej 12 litrów pozostali 17

18 12. Wśród mieszkańców Krakowa, odsetek osób, które przyznają się do prowadzenia samochodu lub innego pojazdu pod wpływem alkoholu w ciągu ostatnich 12 miesięcy sięga 2,4%. Wyniki badania przeprowadzonego w 2005 roku są niemal identyczne, poniewaŝ odsetek ten wyniósł 2,5%. Dane te dotyczącą respondentów, którzy kierowali pojazdem mechanicznym przynajmniej raz w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie wykres 8a. 13. Bycie świadkiem kierowania samochodem lub innym pojazdem mechanicznym pod wpływem alkoholu w okresie ostatnich 12 miesięcy poprzedzających badanie zadeklarowało aŝ 13,6% spośród wszystkich badanych. Spośród osób, będących świadkami tej sytuacji, dwie piąte (41,8%) podjęło róŝne próby interwencji. Blisko w połowie przypadków (45,6%) interweniujący oświadczyli kierowcy, Ŝe ten nie powinien prowadzić pojazdu. Odsetek respondentów reagujących w ten sposób niewiele się róŝni od wyników zebranych w 2005 roku (50%). Na zbliŝonym poziomie pozostała liczba interwencji zakończonych wezwaniem policji lub innych słuŝb porządkowych. Istotnie wzrosła natomiast liczba interwencji zakończonych wezwaniem innej osoby, która odprowadziła lub zawiozła nietrzeźwego (z 6,1% do 14,5%). Bardzo istotne jest, Ŝe skutki tych interwencji zdecydowanie (73,2%) przyniosły zamierzony cel i kierowca pod wpływem alkoholu nie pojechał samochodem wykresy 9a-d. 14. Innym analizowanym w badaniu zjawiskiem jest spoŝywanie alkoholu w miejscu pracy. W ciągu ostatnich 12 miesięcy, sytuacja taka zdarzyła się 8,4% badanych, w tym 7,3% kobiet oraz 9,6% męŝczyzn. Wyniki te są podobne do otrzymanych w 2005 roku (odpowiednio kobiety 5,7%, męŝczyźni 12,2%, razem 9%). Najczęściej mieszkańcy Krakowa deklarowali spoŝywanie alkoholu w pracy wśród następujących grup wiekowych: lat (13%) oraz lat (15,2%) wykresy 10a-b. 18

19 Wyk. 8a Kierowanie samochodem lub innym pojazdem mechanicznym w czasie ostatnich 12 miesięcy pod wpływem alkoholu, wśród osób, które prowadziły pojazd mechaniczny przynajmniej raz w ciągu ostatnich 12 miesięcy 97,5 97,6 nie tak 2, ,4 19

20 Wyk. 9a Bycie świadkiem sytuacji kierowania samochodem lub innym pojazdem mechanicznym przez osobę będącą pod wpływem alkoholu w czasie ostatnich 12 miesięcy (odsetki wśród wszystkich badanych) 78,7 85,3 trudno powiedzieć nie tak 20,0 1,3 13,6 1, Wyk. 9b Próby interwencji w sytuacji kierowania samochodem lub innym pojazdem mechanicznym przed osobę będącą pod wpływem alkoholu (odsetki badanych wśród osób, które były świadkiem takiej sytuacji) 59,5 56,1 trudno powiedzieć nie tak 39, ,6 41, ,3 20

21 Wyk. 9c Próby interwencji w sytuacji kierowania samochodem lub innym pojazdem mechanicznym przez osobę będącą pod wpływem alkoholu (odsetki badanych wśród osób, które próbowały interweniować moŝliwość wyboru wielu odpowiedzi). powiedziałem, Ŝe nie powinien(-a) teraz prowadzić pojazdu 2008 powiedziałem, Ŝe nie powinien(-a) teraz prowadzić pojazdu ,6 50,0 zabrałem kluczyki do stacyjki lub w inny sposób nie dopuściłem kierowcy do pojazdu 2008 zabrałem kluczyki do stacyjki lub w inny sposób nie dopuściłem kierowcy do pojazdu ,2 38,8 odprowadziłem lub zawiozłem tę osobę do domu lub inne wskazane przez nią miejsce 2008 odprowadziłem lub zawiozłem tę osobę do domu lub inne wskazane przez nią miejsce ,7 10,4 znalazłem inną osobę (nie taxi), która nie będąc pod wpływem alkoholu, odprowadziła lub zawiozła tę osobę znalazłem inną osobę (nie taxi), która nie będąc pod wpływem alkoholu, odprowadziła lub zawiozła tę osobę 6,1 14,5 wezwałem taxi 2008 wezwałem taxi ,1 11,6 wezwałem policję lub inne słuŝby porządkowe 2008 wezwałem policję lub inne słuŝby porządkowe ,8 13,9 zrobiłem coś innego 2008 zrobiłem coś innego ,4 3,

22 Wyk. 9d Skutki interwencji w sytuacji kierowania samochodem lub innym pojazdem mechanicznym przez osobę będącą pod wpływem alkoholu (odsetki badanych wśród osób, które próbowały interweniować) , ,2 39,4 1,8 26,8 nie pamiętam kierowca nie pojechał tym pojazdem kierowca mimo interwencji pojechał tym pojazdem 22

23 Wyk. 10a SpoŜywanie przez badanego alkoholu w miejscu pracy lub podczas wykonywania pracy w ciągu ostatnich 12 miesięcy (odsetek wśród pijących) 89,8 91,6 nie pamiętam nie tak 9,0 1,2 8, Wyk. 10b SpoŜywanie alkoholu w miejscu pracy w czasie ostatnich 12 miesięcy (odsetki wśród pijących) według płci i wieku razem ,4 9,6 7,3 razem ,7 9 12,2 65 lat i więcej lata ,1 2,6 3,5 5,2 1,9 ogółem męŝczyzna kobieta lat ,5 15,2 18, lat ,1 8, lat , ,

24 15. Wśród kobiet, które kiedykolwiek były w ciąŝy, 11,9% zadeklarowało, Ŝe w okresie, gdy spodziewały się dziecka, co najmniej raz piły alkohol. Odsetek ten jest zbliŝony w porównaniu z danymi z 2005 roku (15,6%). Niepokojący wydaje się natomiast fakt, Ŝe najwyŝszy odsetek badanych pijących w ciąŝy zanotowano wśród kobiet z wyŝszym wykształceniem 20,2%. Dla pozostałych grup rozkład wyglądał następująco: wykształcenie podstawowe (18,2%), wykształcenia zawodowe (9,2%), wykształcenie średnie (8,9%) wykres 11. Jednocześnie 15,4% wszystkich badanych (w 2005 roku 12%) było świadkiem picia alkoholu przez kobiety w ciąŝy w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie wykres Ponad dwie trzecie badanych mieszkańców Krakowa (68,9%) było świadkiem picia alkoholu przez nastolatków, co pokrywa się z wynikami badań z 2005 roku. Jednocześnie próbę interwencji podjęło 11,1% mieszkańców Krakowa (w 2005 roku 10%) wykresy 13a-b. W ciągu ostatnich 12 miesięcy sprzedaŝ alkoholu osobom nieletnim zaobserwował co piąty badany Krakowianin (20,2%) ale na podjęcie interwencji w tej sprawie zdecydowało się jedynie 4,7% ankietowanych wykresy 14a-b. 17. Co czwarty dorosły mieszkaniec Krakowa (27,2%) był w ostatnim roku świadkiem agresji słownej, zaś 26,8% doświadczyło jej osobiście. Przypadki agresji fizycznej ze strony osób nietrzeźwych miały miejsce niemalŝe tak samo często obserwował ją, średnio co czwarty ankietowany (24,3%), a co piąty (20,4%) padł jej ofiarą. Obserwujemy istotny wzrost odsetków osób doświadczających nieprzyjemności ze strony nietrzeźwych w porównaniu do wyników z 2005 roku wykresy 15a-b. 24

25 Wyk. 11 Odsetek kobiet pijących alkohol w ciąŝy według cech społecznodemograficznych w yŝsze ,2 średnie 2008 zaw odowe ,9 9,2 podstw owe ,2 pow.61 lat , lat , lat ,4 ogółem ,9 ogółem ,

26 Wy. 12 Bycie świadkiem sytuacji, gdy kobieta w ciąŝy piła alkohol (w czasie ostatnich 12 miesięcy) 86,7 83,0 trudno powiedzieć nie 12,0 1,3 15,4 1,7 tak

27 Wyk. 13a Widział(a) Pan(i) pijących nastolatków % 80% 2 2,5 1,5 2,8 2,7 32,2 28,5 26, ,4 9,3 14,1 29,1 60% 40% 65,8 68,9 71,9 68, ,6 70,9 20% 0% razem razem abstynenci do 1,2l pow.1,2l do 6l pow.6l do 12l powyŝej 12l Wyk. 13b Próby interwencji (wśród osób, które widziały pijących nastolatków) ,0 87,2 10,0 11,1 1,8 tak nie nie pamiętam 27

28 100% Wyk. 14a Był(a) Pan(i) świadkiem sprzedaŝy alkoholu niepełnoletnim ,7 1,4 1,9 1,9 0,4 4,1 80% 60% 81,2 78,3 68,2 83,3 79,1 69,4 77,5 40% 20% 0% 16,2 20,2 29,9 14,8 20,5 26,5 22,5 razem razem abstynenci do 1,2l pow.1,2l do 6l pow.6l do 12l powyŝej 12l Wyk. 14b Próby interwencji (wśród osób, które widziały sprzedaŝ alkoholu niepełnoletnim) ,8 93,0 17,7 1,5 4,7 2,2 tak nie nie pamiętam 28

29 100 Wyk. 15a ZagroŜenie ze strony nietrzeźwych (odsetki badanych) ,3 27,2 26,8 20,4 0 zaczepiała, zagadywała, uŝywała wulgarnych wyrazów (wszelka agresja słowna) zaczepiała, zagadywała, uŝywała wulgarnych wyrazów (wszelka agresja słowna) respondent jako świadek respondent jako ofiara Wyk. 15b ZagroŜenie ze strony nietrzeźwych (odsetki badanych) ,8 4,7 zaczepiała, zagadywała, uŝywała wulgarnych wyrazów (wszelka agresja słowna) ,4 5,2 uderzyła, popchnęła, zaczepiła, zraniła (wszelka agresja fizyczna)

30 15. Niemal 7 na 10 respondentów (68,6%) przyznało, iŝ napoje alkoholowe nie powinny być traktowane tak, jak kaŝdy inny towar, a handel nimi powinien być kontrolowany przez państwo wykresy 16a-b.. Ponad jedna trzecia badanych (33,7%) ma poczucie, Ŝe lokalne władze wykazują zainteresowanie ograniczeniem spoŝywania alkoholu (łącznie odpowiedzi raczej tak i zdecydowanie tak ). Odsetek osób wyraŝających przeciwne opinie ( zdecydowanie nie oraz raczej nie ) wynosi 44,1%. Blisko co czwarty badany (22,2%) nie było w stanie wyrazić swojej opinii na temat lokalnej polityki w sferze rozwiązywania problemów alkoholowych wykres Porównując wyniki badań z 2005 i 2008 r. w zakresie rozmiarów zjawiska przemocy w rodzinie naleŝy stwierdzić, iŝ nie odnotowano istotnych statystycznie zróŝnicowań w odsetkach osób doświadczających takiej przemocy. W 2008 r. 3,1% badanych (w 2005 r. - 5,2%) zadeklarowało, iŝ w ciągu ostatnich 12 miesięcy w ich najbliŝszej rodzinie miał miejsce, co najmniej jeden przypadek przemocy fizycznej. Więcej, bo 4,8% respondentów (8,5% w 2005 roku), przyznało, Ŝe w ich najbliŝszym otoczeniu doszło do przemocy psychicznej wykres

31 Wyk. 16a Stosunek do idei kontroli nad dystrybucją alkoholu ,5 68,6 3,9 25,6 27,3 napoje alkoholowe naleŝy traktować tak, jak kaŝdy inny towar, zatem handel nimi nie powinien być objęty Ŝadną napoje alkoholowe nie mogą być traktowane jak wszytskie inne towary, a handel nimi powinien być specjalnie kontrolowany trudno powiedzieć 4,1 Wyk. 16b Stosunek do idei kontroli nad dystrybucją alkoholu % 80% 60% 6 4,1 1,5 4 2,4 1,6 3,8 6,1 12,9 21,8 21,7 23, ,8 35,9 58,2 40% 20% 72,2 74,3 68,4 61,9 84,7 74,7 65, ,8 0% kobiety 2005 kobiety 2008 męŝczyźni 2005 męŝczyźni 2008 abstynenci do 1,2l pow.1,2l do 6l pow.6l do 12l powyŝej 12l napoje alkoholowe naleŝy traktować tak, jak kaŝdy inny towar, zatem handel nimi nie powinien być objęty Ŝadną specjalną kontrolą napoje alkoholowe nie mogą być traktowane jak wszytskie inne towary, a handel nimi powinien być specjalnie kontrolowany przez państwo trudno powiedzieć 31

32 Wyk. 17 Opinie i postawy dotyczące spoŝywania alkoholu: W mojej miejscowości władze są zainteresowane ograniczeniem spoŝycia alkoholu (odsetki wśród wszystkich badanych) ,0 8,9 31,1 13,0 22,7 6,1 27,4 31,6 2,1 22,2 zdecydownie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem Wyk. 18 Osobiste doświadczenia badanych dotyczące przejawów przemocy domowej nigdy raz kilka razy wiele razy ,8 0,7 Czy w czasie ostatnich 12 96,9 miesięcy w Pana(i) najbliŝszej rodzinie miały miejsce sytuacje, w których dochodziło do przemocy 1,4 fizycznej (np. bicia, 3,1 szarpania, popychania itp..)? 0,31,5 1,3 91,4 1,9 4,6 2,0 Czy w czasie ostatnich 12 miesięcy w Pana(i) najbliŝszej rodzinie miały miejsce sytuacje, w których dochodziło do przemocy psychicznej (np. wyzwiska, przeklinanie, groźby, szantaŝ itp..)? 95,3 2,0 1,9 0,9 32

33 19. Zdecydowanie najwięcej respondentów średnio co ósmy badany (12,9%) przyznawało się do spróbowania kiedykolwiek w Ŝyciu marihuany lub haszyszu. Znacznie mniej osób przyznało się do spróbowania amfetaminy (2,8%), grzybów halucynogennych (1,3%), ecstasy (1,3%) oraz LSD (0,8%) wykres 19ab. 20. Wśród osób, które kiedykolwiek zaŝyły marihuanę lub haszysz najwyŝsze odsetki stanowili męŝczyźni (18,5% w stosunku do 8,2% kobiet), respondenci w wieku lat (35,8%) oraz lat (12,3%), osoby o wykształceniu średnim lub wyŝszym (15,2% - 19,7%). Do choćby jednorazowego zaŝycia tych substancji przyznało się 33,4% uczniów/studentów. Ponad czterokrotnie więcej osób niewierzących w stosunku do wierzących przyznało się do spoŝycia marihuany i haszyszu (26,7% w stosunku do 6,3%). Co więcej, równieŝ przejście wczesnej (przed 18 rokiem Ŝycia) inicjacji alkoholowej wyraźnie rzutowało na odsetki zaŝywających ten środek aŝ 30,9% spośród osób, które miały pierwsze kontakty z alkoholem w młodym wieku, sięgnęło takŝe po narkotyki tabela Według deklaracji respondentów najbardziej dostępnym w Krakowie nielegalnym środkiem odurzającym jest marihuana. Blisko dwie piąte (38,8%) respondentów uznało, Ŝe zdobycie jej byłoby dla nich zadaniem dosyć łatwym lub wręcz bardzo łatwym. Jedynie dla co czwartego ankietowanego (27,4%) zdobycie marihuany stanowiłoby problem (oceniali to zadanie jako bardzo trudne lub niemoŝliwe). Kolejnymi środkami, których dostępność na terenie Krakowa moŝna określić jako stosunkowo wysoką są: amfetamina (29,5% oceniło, Ŝe jej zdobycie byłoby dla nich łatwe; 29,4% uznało to za trudne), ecstasy (25,7% oceniło zdobycie jako łatwe; 30,2% jako trudne), sterydy anaboliczne (24,3% oceniło zdobycie ich jako łatwe; 29,7% jako trudne) oraz LSD (23,7% oceniło zdobycie ich jako łatwe; 30,9% jako trudne) wykresy 21a-b. 22. Na uwagę zasługują przede wszystkim zróŝnicowania odpowiedzi odnośnie trudności dostępu do narkotyków ze względu na znajomość nazw środków odurzających oraz ocenę narkomanii jako lokalnego problemu społecznego. Osoby wykazujące się znajomością więcej niŝ 5 nazw narkotyków rzadziej od pozostałych deklarują brak moŝliwości dotarcia do poszczególnych środków, a stosunkowo częściej od pozostałych badanych twierdzą, Ŝe jest to dla nich dosyć łatwe lub bardzo łatwe. 33

34 23. Równie wyraźna zaleŝność rysuje się w przypadku analizy ocen narkomanii jako lokalnego problemu społecznego osoby twierdzące, Ŝe narkomania jest w ich środowisku problemem mało waŝnym stosunkowo rzadziej od pozostałych uwaŝają, Ŝe zdobycie środków odurzających jest dla nich niemoŝliwe. 24. Propozycje zaŝycia poszczególnych narkotyków, z jakimi badani spotkali się w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy występują bardzo rzadko w wielu przypadkach dotyczą one średnio 1% badanych. Jedynie w przypadku marihuany i haszyszu odsetek ten był zdecydowanie wyŝszy propozycje zaŝycia tych substancji dotyczyły bowiem 13,6% badanych, z czego ponad doświadczyła ich więcej niŝ dwukrotnie tabela NajwyŜsze odsetki osób określających dany problem społeczny jako bardzo waŝny odnotowano w przypadku przemocy i agresji na ulicach (61,4%), picia alkoholu przez młodzieŝ (56,3%) oraz przemocy w rodzinie (52%). W przypadku problemu bezrobocia zanotowano wyraźny spadek odpowiedzi w porównaniu do roku 2005 bezrobocie jako bardzo waŝny problem wskazało 40,9% badanych (w porównaniu do 73,6% w roku 2005) wykresy 23a-b. Poproszeni o wskazanie jednego najwaŝniejszego problemu, respondenci z Krakowa na pierwszym miejscu typowali przestępczość pospolitą (10,6%), przemoc w rodzinie (10,2%) oraz po 10,1% dla przemocy i agresji na ulicach oraz przestępczości gospodarczej. W porównaniu z 2005 rokiem, wyniki pokrywały się tylko w przypadku dwóch ostatnich problemów wykres Jako najwaŝniejsze problemy społeczne w Krakowie respondenci wskazywali przemoc i agresję na ulicach (62,4%), picie alkoholu przez młodzieŝ (57,5%), przemoc w rodzinie (44,6%) oraz spadek stopy Ŝyciowej (44,6%) wykresy 25a-b. Poproszeni o wskazanie jednego najwaŝniejszego lokalnego problemu, respondenci wskazywali na przemoc i agresję na ulicach (15,5%), przestępczość pospolitą (10,3%) oraz zanieczyszczenie środowiska, na które wskazało 9,6% ankietowanych wykres

35 20 % Wyk. 19a ZaŜywanie poszczególnych narkotyków kiedykolwiek w Ŝyciu 15 12, ,8 1,3 0,8 marihuana lub haszysz LSD amfetamina grzyby halucynogenne 20 % Wyk. 19b ZaŜywanie poszczególnych narkotyków kiedykolwiek w Ŝyciu ,3 0,0 0,4 0,0 ecstasy crack kokaina astrolit 35

36 Tab. 20 ZaŜywanie poszczególnych narkotyków kiedykolwiek w Ŝyciu - przełamania Marihuana lub haszysz-w ciągu całego Ŝycia? LSD-W ciągu całego Ŝycia? Amfetamina-W ciągu całego Ŝycia? Grzyby halucynogenne-w ciągu całego Ŝycia? Razem. PŁEĆ RESPONDENTA. WIEK. WYKSZTAŁCENIE. Jaki ma Pan(i) status zawodowy?. STOSUNEK DO RELIGII. DOCHÓD GOSPODARSTWA DOMOWEGO. Ile zna nazw narkotyków - przedziały. Czy inicjacja picia alkoholu przed 18 rokiem Ŝycia?. Poziom wypitego alkoholu łącznie wśród wszystkich (w litrach 100% alkoholu) przynajmniej raz przynajmniej raz przynajmniej raz przynajmniej raz % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza 12,9% 0,8% 2,8% 1,3% kobieta 8,2% 0,3% 2,0% 0,3% męŝczyzna 18,5% 1,5% 3,7% 2,6% lat 35,8% 2,6% 9,7% 3,1% lat 12,3% 1,0% 2,0% 3,1% lat 6,9% lata 2,7% 65 i więcej lat 0,9% podstawowe 4,4% zasadnicze zawodowe 1,7% średnie 19,7% 1,1% 4,3% 1,8% wyŝsze 15,2% 1,4% 3,9% 2,3% Praca zawodowa 13,9% 0,9% 3,1% 2,3% Rencista, emeryt 3,2% Uczeń, student 33,4% 3,1% 8,0% 1,0% Gospodyni domowa Bezrobotny 15,8% 3,0% Inne 21,5% 9,6% wierzący i praktykujący 6,3% 0,2% 1,2% 0,5% pozostali 26,7% 2,1% 6,0% 2,9% do 500zł 20,3% zł 4,9% zł 5,2% 1,5% zł 12,0% 3,4% 7,7% 3,4% zł 13,3% 2,1% 0,7% ponad 3000zł 17,9% 2,8% 4,8% 2,6% odmowa 7,1% 2,5% trudno powiedzieć do 5 nazw narkotyków 6-10 nazw narkotyków nazw narkotyków 21,4% 5,2% 4,9% 1,3% 0,6% 19,4% 1,4% 4,1% 1,9% nie 3,8% 0,2% 0,7% 0,4% tak 30,9% 2,1% 6,8% 3,2% abstynenci 2,8% do 1,2l 5,5% 0,4% 0,4% 0,4% pow. 1,2 do 6l 18,5% 1,5% 4,5% 1,5% pow. 6 do 12 l 30,9% 2,1% 10,9% 3,8% pow ,2% 1,4% 2,8% 3,7% 36

37 Wyk. 21a Ocena stopnia trudności zdobycia poszczególnych substancji niemoŝliwe bardzo trudne dosyć trudne dosyć łatwe bardzo łatwe nie wiem 24,8 14,0 7,1 MARIHUANA 12,2 15,2 26,7 18,9 4,8 LSD 10,5 15,0 15,9 34,9 15,2 5,5 13,2 13,7 15,9 36,6 GRZYBY HALUCYNOGENNE 19,3 6,4 ECSTASY 10,0 14,0 16,2 34,2 19,3 9,6 11,4 13,3 16,1 30,3 AMFETAMINA CRACK 10,2 15,7 9,1 2,9 44,4 17,8 37

38 Wyk. 21 Ocena stopnia trudności zdobycia poszczególnych substancji niemoŝliwe bardzo trudne dosyć trudne dosyć łatwe bardzo łatwe nie wiem 11,1 14,9 4,1 20,0 32,0 KOKAINA 17,9 11,6 13,6 3,7 HEROINA 20,4 32,4 18,3 17,6 6,7 9,8 13,7 16,0 36,0 STERYDY ANABOLICZNE GHB (PIGUŁKA GWAŁTU) 11,2 14,3 14,9 3,8 38,5 17,3 15,7 3,1 11,3 14,0 38,4 KOMPOT 17,5 20,2 8,4 BIMBER 9,1 13,8 14,0 34,6 38

39 Tab. 22 Częstotliwość proponowania respondentowi poszczególnych narkotyków w ciągu ostatnich 12 miesięcy 20 razy lub trudno nigdy 1-2 razy 3-5 razy 6-9 razy razy więcej powiedzieć Total % % % % % % % % Marihuana lub haszysz 86,4% 6,4% 3,3% 0,9% 1,0% 1,3% 0,8% 100,0% LSD 96,2% 2,6% 0,6% 0,0% 0,0% 0,0% 0,6% 100,0% Grzyby halucynogen 97,2% 1,6% 0,4% 0,3% 0,0% 0,2% 0,4% 100,0% ne Ecstasy 95,9% 2,0% 0,8% 0,6% 0,4% 0,0% 0,4% 100,0% Amfetamina 95,2% 2,3% 0,7% 0,9% 0,4% 0,0% 0,4% 100,0% Crack 99,3% 0,3% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,4% 100,0% Kokaina 99,2% 0,4% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,4% 100,0% Heroina 99,5% 0,1% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,4% 100,0% Sterydy anaboliczne 98,8% 0,7% 0,0% 0,2% 0,0% 0,0% 0,4% 100,0% GHB 99,5% 0,1% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,4% 100,0% "Kompot" 99,5% 0,1% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,4% 100,0% Bimber 95,1% 2,5% 1,0% 0,4% 0,5% 0,1% 0,4% 100,0% 39

40 Wyk. 23a Ocena waŝności problemów społecznych w Polsce spadek stopy Ŝyciow ej ,7 36,5 14,9 0,6 4,4 0,9 spadek stopy Ŝyciow ej ,1 10 2,3 0,5 zły stan zdrow ia społeczeństw a ,3 39,9 16,3 0,7 2,9 0,9 zły stan zdrow ia społeczeństw a ,6 11,6 3,7 0,6 0,4 kryzys m oralny ,4 41,8 24 6,9 2,8 1,1 kryzys m oralny ,9 23,9 6,1 1,40,8 alkoholizm ,1 35,5 13,5 0,3 3,4 0,1 alkoholizm , ,6 1,6 0,4 0,6 zanieczyszczenie środow iska 2008 zanieczyszczenie środow iska ,9 44,3 46,7 36,3 14,6 16 4,4 0,3 0,1 2,2 1,1 narkomania ,6 39,1 13,7 5,5 0,41,7 narkomania ,7 38,6 10,4 1,7 0,3 1,3 przestępczość pospolita ,2 13 0,3 30,4 przestępczość pospolita ,8 37,7 7,91,4 0,2 1,1 przestępczość gospodarcza ,6 44,4 14,5 3,5 0,63,4 przestępczość gospodarcza ,2 41,4 8,6 2,3 0,5 0% 20% 40% 60% 80% 100% bardzo waŝne waŝne średnio waŝne mało waŝne niewaŝne trudno powiedzieć 40

41 Wyk. 23b Ocena waŝności problemów społecznych w Polsce korupcja ,6 36,1 16,6 0,1 2,2 1,4 korupcja 2005 AIDS , ,2 8,1 3,2 5,7 AIDS ,8 47,9 15,2 4,5 1 0,6 bezrobocie ,9 41,4 12,1 4,30,4 0,9 bezrobocie ,6 22,2 3,3 0,4 0,2 0,3 picie alkoholu przez m łodzieŝ , ,6 3,40,8 0,8 picie alkoholu przez m łodzieŝ ,2 34,2 9,4 2,9 0,6 0,7 przemoc i agresja na ulicach ,4 28,2 0,5 6,82,7 0,4 przemoc i agresja na ulicach ,5 26,2 3,4 0,6 0,2 przem oc w rodzinie ,3 8,7 3,8 0,31,9 przem oc w rodzinie ,3 33,9 4,6 2 0,5 0,7 sytuacja mieszkaniow a ,7 39,2 15 3,5 0,6 sytuacja mieszkaniow a ,6 44,7 10,6 0,9 2 0,3 0% 20% 40% 60% 80% 100% bardzo waŝne waŝne średnio waŝne mało waŝne niewaŝne trudno powiedzieć *W 2005 roku nie pytano o ocenę korupcji. 41

42 Wyk. 24 Odsetki badanych wskazujących róŝne problemy społeczne jako najwaŝniejszy problem w Polsce. 4,7 10,0 2,4 9,2 11, ,2 3,7 2,6 1,5 2,9 8,5 20,5 15,1 0,9 Przestępczość gospodarcza Narkomania Alkoholizm Zły stan zdrowia społeczeństwa Sytuacja mieszkaniowa Przemoc i agresja na ulicach Bezrobocie Korupcja Przestępczość pospolita Zanieczyszczenia środowiska Kryzys moralny Spadek stopy Ŝyciowej Przemoc w rodzinie Picie alkoholu przez młodzieŝ AIDS 3,8 5,5 7,9 5,5 10, ,4 10,1 7,6 5,2 10,6 10,1 5,4 0,6 4,9 5,2 *W 2005 roku nie pytano o ocenę korupcji. 42

43 Wyk. 25a Ocena waŝności problemów społecznych w Krakowie spadek stopy Ŝyciow ej ,6 33,2 17,8 3,5 0,6 0,4 spadek stopy Ŝyciow ej ,1 36,7 10,7 2,4 0,5 0,6 zły stan zdrow ia społeczeństw a ,7 38,2 15,6 4,3 0,9 0,3 zły stan zdrow ia społeczeństw a ,2 40,4 13,5 5,1 0,1 0,7 kryzys m oralny ,5 37,7 27,7 7,6 1,1 1,4 kryzys m oralny ,1 40,6 24,2 6,3 1,2 0,6 alkoholizm , ,7 4,4 0,4 alkoholizm ,5 38,2 14,4 1,9 0,5 0,5 zanieczyszczenie środow iska ,1 36,7 19,9 3,1 0,1 zanieczyszczenie środow iska ,5 14,6 4,9 narkomania , ,6 7,5 1,3 narkomania ,8 47,6 12,6 4 1,2 0,7 przestępczość pospolita ,7 41,7 15,4 0,3 3,2 0,7 przestępczość pospolita ,7 39,4 10,1 3,1 0,5 0,1 przestępczość gospodarcza ,5 43,7 23,4 6,8 1 3,6 przestępczość gospodarcza ,2 47,5 16,9 4,8 1,8 0,9 0% 20% 40% 60% 80% 100% bardzo waŝne waŝne średnio waŝne mało waŝne niewaŝne trudno powiedzieć 43

44 Wyk. 25b Ocena waŝności problemów społecznych w Krakowie korupcja ,5 41,9 21,4 4,41 2,8 korupcja 2005 AIDS ,3 34,1 27 9,8 3,6 7,2 AIDS ,7 51,7 17,4 6,7 1,7 1,7 bezrobocie ,6 40,3 18,8 4,3 0,7 1,3 bezrobocie ,7 4,9 0,5 0,2 picie alkoholu przez młodzieŝ ,5 30,6 0,4 7,9 2,8 0,9 picie alkoholu przez młodzieŝ ,9 31,9 8,2 0,3 3,5 0,1 przem oc i agresja na ulicach ,4 25,8 8,6 2,1 1 0,2 przem oc i agresja na ulicach ,2 28,9 5,1 0,8 przem oc w rodzinie ,6 38,7 11,5 3,9 1,3 przem oc w rodzinie ,7 37,9 7,6 2 0,6 1,2 sytuacja m ieszkaniow a ,7 15,5 3,2 0,4 0,2 sytuacja m ieszkaniow a ,5 46,1 12,5 3,3 0,5 0% 20% 40% 60% 80% 100% bardzo waŝne waŝne średnio waŝne mało waŝne niewaŝne trudno powiedzieć *W 2005 roku nie pytano o ocenę korupcji. 44

45 Wyk. 26 Odsetki badanych wskazujących róŝne problemy społeczne jako najwaŝniejszy z problemów w Krakowie. 3,4 7,4 17, ,8 5,1 4,9 2,5 4,1 2,5 3,8 7,5 6,5 0,5 24,3 Przestępczość gospodarcza Narkomania Alkoholizm Zły stan zdrowia społeczeństwa Sytuacja mieszkaniowa Przemoc i agresja na ulicach Bezrobocie Korupcja Przestępczość pospolita Zanieczyszczenia środowiska Kryzys moralny Spadek stopy Ŝyciowej Przemoc w rodzinie Picie alkoholu przez młodzieŝ AIDS 6,1 8,6 7,2 9, ,1 15,5 6,7 9,6 7,0 3,5 10,3 4,3 4,0 0,1 4,1 *W 2005 roku nie pytano o ocenę korupcji. 45