Fantazmaty i dokumenty. Poezja XX wieku we wspomnieniach, esejach, pamiętnikach

Transkrypt

1 Prof. UW dr hab. Andrzej Zieniewicz Fantazmaty i dokumenty. Poezja XX wieku we wspomnieniach, esejach, pamiętnikach Seminarium licencjackie dla III roku studiów stacjonarnych pierwszego poziomu kształcenia (60h) Rok akademicki 2010/2011 Wtorek, , Gmach Polonistyki, s. 46. Nazwa pola Skrócony opis przedmiotu Pełny opis przedmiotu Komentarz Seminarium licencjackie poświęcone jest zagadnieniom omówień poezji, i biografii poetów, w różnych odmianach dokumentacji historycznoliterackiej, we wspomnieniach, esejach krytycznych, autobiografiach artystów. Zadaniem będzie ukazanie różnorodnych i wielostronnych odniesień między wierszem, funkcjonującym w odbiorze społecznym, a skomplikowaną "pracą wspomnienia", czyli wytwarzanymi legendami, przypominanymi anegdotami, epizodami z życia artystów, które mają "oświetlić" utwór, dowartościować go, odnaleźć dlań tłumaczący kontekst biograficzno-historyczny. Seminarium licencjackie poświęcone jest rozpoznawaniu przestrzeni badawczej między utworami poetyckimi, a ich interpretacjami, omówieniami utworów przez samych poetów, wchodzeniu wierszy w dialogi i polemiki z innymi wierszami, przeglądaniu się poezji we wspomnieniach, biografiach i autobiografiach poetów, ich dziennikach, itp. Robocze założenie seminarium głosi, że wiersz zwykle (często) ma do opowiedzenia jakąś własną fabułę-historię oświetlającą moment jego powstania, że wiąże się z legendami biograficznymi, że może być na nowo, albo inaczej tłumaczony poprzez znaczące wydarzenia z życia poety, bywa ważnym głosem w dialogu z wierszami innych twórców... Te zagadnienia we współczesnym literaturoznawstwie bywają albo interpretowane jako genetyczny biografizm (i ekskomunikowane), albo wpisywane w schematy biografistyki i wspominkarstwa. Tymczasem są to istotne elementy procesu historycznoliterackiego, wytwarzające to, co A. Danto nazywa artworld (świat sztuki) - przyjmowany i aprobowany zespół konwencji, sądów wartościujących, objaśnień pozwalających utworom być "rozpoznawalnymi" jako poezja. Nabierać statusu artefaktów, które mogą być w odpowiedni sposób (społecznie) waloryzowane. Na przykładach utworów licznych poetów

2 współczesnych T. Peipera, J. Iwaszkiewicza, J. Tuwima, K.I. Gałczyńskiego, Cz. Miłosza,, Zb. Herberta, T. Różewicza i innych rozważać będziemy różnorodne relacje i związki między utworami a "materią życia" ich autorów. Wymagania formalne Student powinien mieć zaliczone przedmioty historycznoliterackie i poetykę opisową z II roku studiów. Zakładamy, że są to zajęcia dla osób interesujących się poezją Wymagania z obszaru całego XX wieku, ale i najnowszą. Wymagane będą wstępne Założenia umiejętności, i pasje, interpretacyjne. Mile widziane są także wstępne zainteresowania biografistyką, memuarystyką i archiwaliami literackimi. Po ukończeniu seminarium licencjackiego student będzie w stanie wygłosić, i obronić własną prezentację przygotowaną na egzamin licencjacki. Student zyska także znaczne umiejętności interpretacyjne, i doświadczenie w rozpoznawaniu szkół, stylów, Efekty uczenia się programów literackich i głównych tradycji poetyckich XX wieku. Student posiądzie także szeroką orientację w metodologiach historyczno- i krytycznoliterackiego badania poezji ostatniego stulecia. Punkty ECTS 10 Praca studenta oceniana jest na podstawie jego obecności i aktywności na seminarium. Ma też wygłosić (oceniany) co najmniej jeden szkic interpretacyjny (referat), w formie samodzielnej wypowiedzi historycznoliterackiej, oraz przygotować wyczerpującą prezentację na egzamin licencjacki, i omówić tę Metody i kryteria oceniania prezentację podczas seminarium. Każda nieobecność powyżej dwóch w semestrze wymaga odbycia (ocenianej) konsultacji z przeczytanych lektur. Szczegóły: ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) 30 %, kontrola obecności 40 %, inne 30 %. Sposób zaliczenia Zaliczenie na ocenę Przedmiot jest realizowany w trybie krótkich wykładów, dyskusji Sposób realizacji przedmiotu i referatów (studiów interpretacyjnych) w sali dydaktycznej. Język wykładowy Język polski. 1. Spotkanie wprowadzające w problematykę seminarium licencjackiego Zakres tematów Kłopoty z estetyką Awangardy Krakowskiej 2. T. Peiper niezrozumiany brakujące ogniwo T. Peiper, Wybór z BN

3 3. Poezja na luźnych kartkach A. Lam, Instynkt i ład. Manifesty i protesty J. Stempowski, Chimera jako zwierze pociągowe [w:] Eseje dla Kassandry 4. W. Gombrowicz, Przeciw poetom Cz. Miłosz, Kłamstwo dzisiejszej poezji Cz. Miłosz, O milczeniu 5. Te okropne wiersze wojenne A. Ważyka i L. Szenwalda, czyli co się działo przed socrealizmem. A. Ważyk i L. Szenwald wybory wierszy, A. Ważyk, Dziwna przygoda awangardy A. Wat, Mój wiek. Pamiętnik mówiony Przyjaźnie i animozje Skamandrytów 6. J. Iwaszkiewicz, Dionizje J. Kwiatkowski, Eleuter 7. J. Iwaszkiewicz, Książka moich wspomnień, Aleja przyjaciół 8. M. Shore, Kawior i popiół 9. J. Tuwim, Jarmark rymów P. Matywiecki, Twarz Tuwima 10. K.I. Gałczyński wiersze z Prosto z mostu J. Tuwim, Utwory nieznane Druga Awangarda, i co dalej? 11. Kołysanki Czechowicza Kołysanka Miłosza 11. Cz. Miłosz, Traktat poetycki czyli autoryzowanie historii 12. J. Czechowicz, Proza J. Czechowicz, Wyobraźnia stwarzająca 13. Wierzyński i Lechoń na emigracji J. Lechoń, Dziennik K. Wierzyński, Kufer na plecach Zajęcia powtórzeniowe i poświęcane organizacjom prezentacji licencjackich. 16. Wł. Broniewski dzieje kilku wierszy M. Janion, W żołnierskich szmatach Wł. Broniewski, Pamiętnik 17. T. Borowski, Gdziekolwiek ziemia Cz. Miłosz, Zniewolony umysł, r. Beta, czyli nieszczęśliwy

4 kochanek 18. Niedyskrecje wokół wierszy Borowskiego Niedyskrecje pocztowe. Korespondencja Tadeusza Borowskiego, zebrał, objaśnił, skomentował T. Drewnowski Wokół klasycyzmu 19. R. Przybylski, Czym jest klasycyzm? J. M. Rymkiewicz, To jest klasycyzm 20. Czy turpizm był estetyką, czy polemiką pokoleniową? St. Grochowiak, Karabela została na strychu 20. Klasycyzmu realizacje późne J. Iwaszkiewicz, Mapa pogody J.M. Rymkiewicz, Zachód słońca w Milanówku 21. Cz. Miłosz, Sześć wykładów o poezji Cz. Miłosz, Piesek przydrożny 22. T. Różewicz: poematy zagadki. T. Różewicz, Nożyk profesora T. Różewicz, Szara strefa Al. Fiut, Dialog niedokończony: Miłosz i Różewicz [w:] Przekraczanie granic. O twórczości Tadeusza Różewicza, red. W. Browarny, J. Orska, A. Poprawa 23. Polemiki i brewiarze Zbigniewa Herberta Zb. Herbert, Rovigo Zb. Herbert, Epilog burzy 24. Zb. Herbert i inni poeci Dialog i spór. Materiały z Warsztatów Herbertowskich w Oborach, pod. red. J.M. Ruszara Literatura Zajęcia poświęcone przygotowaniu prezentacji licencjackich. Zajęcia te, dla porządku zapisane jako ostatnie, w istocie będą porozkładane pomiędzy inne jednostki seminaryjne, w zależności od wybranych przez studentów tematów licencjackich prezentacji. Szczegółowy spis lektur zostanie omówiony na pierwszych zajęciach. Cz. Miłosz, Ziemia Ulro Cz. Miłosz, Sześć wykładów o poezji Cz. Miłosz, Traktat poetycki J. Iwaszkiewicz, Dionizje J. Iwaszkiewicz, Książka moich wspomnień

5 J. Iwaszkiewicz, Petersburg J. Stempowski, Chimera jako zwierze pociągowe [w:] tegoż, Eseje dla Kassandry J. Stempowski, Dzieci Warszawy w początkach XX wieku [w:] tegoż, Eseje dla Kassandry J. Czechowicz, Proza [w:] Pisma zebrane t.4 T. Peiper Artykuły i wiersze z wyboru BN A. Ważyk, Dziwna przygoda awangardy. Cudowny kantorek A. Lam, Instynkt i ład. Manifesty i protesty M. Shore, Kawior i popiół W. Gombrowicz, Przeciw poetom, Sienkiewicz [w:] tegoż Dziennik W. Gombrowicz, Wspomnienia polskie R. Przybylski, To jest klasycyzm J.M. Rymkiewicz, Czym jest klasycyzm, Żmut St Grochowiak, Karabela została na strychu [w:] tegoż, Poezje, wyd. BN A. Trzebiński, Aby podnieść różę E. Janicka, Sztuka czy naród K. Kopiński, Ludzie z charakterami J. Tuwim, Jarmark rymów J. Tuwim, Utwory nieznane P. Matywiecki, Twarz Tuwima J. Stradecki, Grupa literacka a model poezji A. Rudnicki, Krakowskie Przedmieście pełne deserów K. Jeleński, Chwile T. Różewicz, Nożyk profesora, Szara strefa T. Borowski, Gdziekolwiek ziemia Niedyskrecje pocztowe. Korespondencja Tadeusza Borowskiego, wybrał i oprac. T. Drewnowski H. Bloom, Lęk przed wpływem St. Fish, Interpretacja. Retoryka. Polityka