ZLECENIODAWCA: ZLECENIOBIORCA:

Transkrypt

1 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA ZLECENIODAWCA: POWIAT CIESZYŃSKI ul. Bbrecka 29, 43-4 Cieszyn tel.: , faks: mail: wr@pwiat.cieszyn.pl, ZLECENIOBIORCA: EKO TEAM KONSULTING ul. Gleszwska 16/125, 43-3 Bielsk-Biała tel.: , faks: , km mail: biur@ek-team.cm.pl, CIESZYN, wrzesień 212

2 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA AUTORZY OPRACOWANIA: Agnieszka Chylak Instytucje współpracujące przy pracwaniu niniejszeg dkumentu: Wydział Śrdwiska, Rlnictwa i Leśnictwa Starstwa Pwiatweg w Cieszynie Ftgrafia na kładce pchdzi z galerii ftgrafii ze strny internetwej Pwiatu Cieszyńskieg 2

3 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA SPIS TREŚCI: WSTĘP METODYKA SPORZĄDZENIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA I O POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI O CHARAKTERZE STRATEGICZNYM POWIAZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DOKUMENTAMI, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU Prawdawstw Unii Eurpejskiej Dkumenty szczebla krajweg i wjewódzkieg STAN ŚRODOWISKA* OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ PROBLEMÓW W TYM ZAKRESIE Płżenie fizyczngegraficzne, gemrflgia Warunki klimatyczne Hydrgrafia Budwa gelgiczna i warunki hydrgelgiczne, warunki glebwe Warunki przyrdnicz krajbrazwe ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ODDZIAŁYWANIEM POWIETRZE ATMOSFERYCZNE WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI HAŁAS PROMIENIOWANIE NIEJONIZUJĄCE OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO PODSUMOWANIE PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ NA POSZCZEGÓLNE ASPEKTY PRZEDSTAWIENIE ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU, W TYM TAKŻE WSKAZANIE NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKU TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY INFORMACJE O PRZEWIDYWANYCH METODACH ANALIZY REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO STRESZCZENIE SPORZĄDZONE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

4 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA SPIS RYSUNKÓW: Rysunek 1 Pdział pwiatu na jednstki administracyjne... 2 Rysunek 2 Sieć drgwa na terenie pwiatu cieszyńskieg Rysunek 4 Ukształtwanie terenu wjewództwa śląskieg Rysunek 5 Pwiat cieszyński na tle jednstek fizyczn - gegraficznych (wg. Kndrackieg) wjewództwa śląskieg Rysunek 6 Sieć hydrgraficzna na terenie Pwiatu Cieszyńskieg Rysunek 7 Pwiat cieszyński na tle budwy gelgicznej wjewództwa śląskieg Rysunek 8 Lkalizacja pwiatu cieszyńskieg na tle Głównych Zbirników Wód Pdziemnych wjewództwa śląskieg Rysunek 9 Granice Parku Krajbrazweg Beskidu Śląskieg i jeg tuliny Rysunek 1 Lkalizacja pwiatu cieszyńskieg na tle frm chrny przyrdy wjewództwa śląskieg (parki krajbrazwe i ich tuliny)... 3 Rysunek 11 Lkalizacja Obszaru NATURA 2 Dlina Górnej Wisły Rysunek 12 Lkalizacja Obszaru NATURA 2 Cieszyńskie źródła tufwe Rysunek 13 Lkalizacja Obszaru NATURA 2 Beskid Śląski Rysunek 14 Elementy krajwej sieci eklgicznej ECONET Plska w wjewództwie śląskim i pwiat cieszyński na ich tle Rysunek 15 Obszary przyrdnicz cenne na tle mapy pwiatu cieszyńskieg Rysunek 16 Jakść wód pwierzchniwych pwiatu cieszyńskieg na tle wjewództwa śląskieg SPIS TABEL: Tabela 1 Kluczwe zadania (prjekty) zapisane w prjekcie aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Tabela 2 Ocena stanu śrdwiska pwiatu wskazuję następujące prblemy występujące w pszczególnych sektrach śrdwiska: Tabela 3 Przewidywane negatywne i pzytywne skutki braku realizacji pstanwień aktualizacji Prgramu Tabela 4 Przewidywane znaczące ddziaływania zagadnienia i aspekty śrdwiska Tabela 5 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata na Obszary Natura Tabela 6 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata na różnrdnść bilgiczną, zwierzęta i rśliny Tabela 7 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata na ludzi.. 57 Tabela 8 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata na pwierzchnię ziemi i krajbraz Tabela 9 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata na klimat 57 Tabela 1 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata na zasby naturalne Tabela 11 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata na zabytki Tabela 12 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata na dbra materialne Tabela 13 Przewidywane znaczące ddziaływania (w tym ddziaływania bezpśrednie, pśrednie, wtórne, skumulwane, krótkterminwe, średniterminwe i długterminwe, stałe i chwilwe raz pzytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty śrdwiska Tabela 14 Ocena stanu śrdwiska pwiatu wskazuję następujące prblemy występujące w pszczególnych sektrach śrdwiska

5 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA WSTĘP Pdstawą wyknania niniejszej Prgnzy ddziaływania na śrdwisk prjektu aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata (zwanej w dalszej części pracwania Prgnzą ) są przepisy Ustawy z dnia 3 października 28 r. udstępnianiu infrmacji śrdwisku i jeg chrnie, udziale spłeczeństwa w chrnie śrdwiska raz cenach ddziaływania na śrdwisk (Dz. U. z 28 r., Nr 199, pz z późn. zm.). Artykuł ten nakłada na rgany administracji pracwujące prjekty plityk, strategii, planów lub prgramów bwiązek przeprwadzenia pstępwania w sprawie ceny ddziaływania na śrdwisk skutków realizacji tych dkumentów. Związane jest t z przeniesieniem d prawdawstwa plskieg pstanwień Dyrektywy 21/42/WE z 27 czerwca 21 rku w sprawie ceny wpływu niektórych planów i prgramów na śrdwisk. Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata przygtwana zstała przez EKO-TEAM Knsulting z Bielska- Białej. 1. METODYKA SPORZĄDZENIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Metdyka pracwania jak również treść Prgnzy ddziaływania na śrdwisk aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata zstały bezpśredni pdprządkwane zapism wynikającym z Ustawy z dnia 3 października 28 r. udstępnianiu infrmacji śrdwisku i jeg chrnie, udziale spłeczeństwa w chrnie śrdwiska raz cenach ddziaływania na śrdwisk (Dz. U. z 28 r., Nr 199, pz z późn. zm.). Zgdnie z art. 51 ust. 2 przywłaneg aktu prawneg, prgnza ddziaływania na śrdwisk ( ) pwinna: a) Zawierać infrmacje zawartści, głównych celach prjektwaneg dkumentu raz jeg pwiązaniach z innymi dkumentami, b) Określać, analizwać i ceniać istniejący stan śrdwiska raz ptencjalne zmiany teg stanu w przypadku braku realizacji prjektwaneg dkumentu, c) Określać, analizwać i ceniać stan śrdwiska na bszarach bjętych przewidywanym znaczącym ddziaływaniem, d) Określać, analizwać i ceniać istniejące prblemy chrny śrdwiska isttne z punktu widzenia prjektwaneg dkumentu, w szczególnści dtyczące bszarów chrninych, e) Określać, analizwać i ceniać cele chrny śrdwiska ustanwine na szczeblu międzynardwym alb krajwym, isttne z punktu widzenia prjektwaneg dkumentu, raz spsby, w jakich te cele i inne prblemy śrdwiska zstały uwzględnine pdczas pracwywania dkumentu, f) Określać, analizwać i ceniać przewidywane znaczarce ddziaływania na śrdwisk raz zabytki, w tym ddziaływania bezpśrednie, pśrednie, wtórne, skumulwane, krótkterminwe, średniterminwe i długterminwe, stałe i chwilwe, g) Przedstawiać rzwiązania mające na celu zapbieganie, graniczanie lub kmpensacje przyrdnicza negatywnych ddziaływań na śrdwisk, mgących być rezultatem realizacji prjektwaneg dkumentu, h) Przedstawiać rzwiązania alternatywne d rzwiązań zawartych w prjektwanym dkumencie wraz z uzasadnieniem ich wybru raz pis metd dknania ceny prwadzącej d teg wybru, w tym także wskazania naptkanych trudnści wynikających z niedstatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, i) Zawierać infrmacje metdach zastswanych przy sprządzaniu prgnzy, j) Zawierać infrmacje przewidywanych metdach analizy realizacji pstanwień prjektwaneg dkumentu raz częsttliwści jej przeprwadzania, k) Zawierać infrmacje mżliwym transgranicznym ddziaływaniu na śrdwisk, l) Zawierać streszczenie sprządzne w języku niespecjalistycznym Treść prgnzy ddziaływania na śrdwisk zstała także pdprządkwana uzgdnieniu Śląskieg Państwweg Wjewódzkieg Inspektra Sanitarneg w Katwicach nr NS-NZ MD z dnia 14 marca 212 rku raz zakreswi i stpniwi szczegółwści prgnzy uzgdninemu przez Reginalneg Dyrektra Ochrny Śrdwiska w Katwicach uzgdnieniem nr WOOŚ-BB AB z dnia 13 marca 212 rku. D przeprwadzenia wymieninych pwyżej prac wykrzystan materiały i dkumenty zebrane samdzielnie przez Wyknawcę, są t także dkumenty będące punktem wyjścia dla aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata

6 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA I O POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI O CHARAKTERZE STRATEGICZNYM Prjekt aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata zstał pracwany zgdnie z Plityką Eklgiczną Państwa. Cele i zadania przedstawine w aktualizacji Prgramu wpisują się w plany pstępwania w zakresie chrny śrdwiska zawarte w dkumentach na pzimie reginalnym, tj.: a) Strategia Rzwju Wjewództwa Śląskieg Śląskie 22, b) Strategia Rzwju Śląska Cieszyńskieg na lata , c) Prgram Ochrny Śrdwiska Wjewództwa Śląskieg d rku 213 z uwzględnieniem perspektywy d rku 218, d) Prgram wykrzystania dnawialnych źródeł energii, e) Prgram wykrzystania wód pdziemnych, w szczególnści termalnych i leczniczych, w wybranych bszarach Wjewództwa Śląskieg, f) Prgram małej retencji dla Wjewództwa Śląskieg, g) Strategia chrny przyrdy Wjewództwa Śląskieg, h) Strategia rzwju pgranicza Plsk Czeskieg, i) Strategia rzwju pgranicza Plsk Słwackieg, raz bwiązujących dkumentach pwiatwych, tj.: a) Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata przyjęty uchwałą nr XXVI/244/8 Rady Pwiatu Cieszyńskieg z dnia 29 grudnia 28 rku, b) Strategia Rzwju Spłeczn Gspdarczeg Śląska Cieszyńskieg przyjęta uchwałą nr XL/339/2 Rady Pwiatu Cieszyńskieg z dnia 28 czerwca 22 rku, c) Plan Gspdarki Odpadami dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy długterminwej d rku 215 przyjęty uchwałą Rady Pwiatu Cieszyńskieg nr XXVII/253/29 z dnia 26 stycznia 29 rku (bwiązek aktualizacji PGO na szczeblu pwiatwym zstał zniesiny zapisami nwelizacji ustawy dpadach Dz.U. 21 Nr 62 pz. 628 z późn. zm.) Aktualizację Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata sprządzn zgdnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 21 Praw chrny śrdwiska (Dz.U. 28 nr 25 pz. 15 z późn. zm. ), która wprwadziła bwiązek wyknywania prgramów chrny śrdwiska dla wjewództw, pwiatów i gmin raz dknywania aktualizacji zapisów tych prgramów c cztery lata. Analizwany dkument jest kntynuacją plityki eklgicznej Pwiatu kreślnej w: a) Prgramie Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg, przyjętym Uchwałą nr XIV/128/3 Rady Pwiatu Cieszyńskieg z dnia 29 grudnia 23 r., b) Prgramie Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata przyjętym uchwałą nr XXVI/244/8 Rady Pwiatu Cieszyńskieg z dnia 29 grudnia 28 rku. Realizacja Prgramu pwinna dprwadzić d pprawy stanu śrdwiska naturalneg, raz zapewnić skuteczne mechanizmy chrniące śrdwisk przed degradacją, a także stwrzyć warunki dla stałeg i ciągłeg wdrżenia wymagań aktualnie bwiązująceg prawa. Ustawa Praw chrny śrdwiska nie kreśla jednak sztywnych ram prgramu chrny śrdwiska, zwraca natmiast uwagę (art. 17 pkt. 1), by pracwanie uwzględniał pewne elementy kreślne w art. 14 wynikające z również plityki eklgicznej państwa. A są t: a) cele eklgiczne; b) prirytety eklgiczne; c) pzimy celów długterminwych; d) rdzaj i harmngram działań preklgicznych; 6

7 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA e) śrdki niezbędne d siągnięcia celów, w tym mechanizmy prawn eknmiczne i śrdki finanswe. Szczegółwy zakres, spsób raz frma sprządzania Pwiatweg Prgramu Ochrny Śrdwiska (POŚ) jest zgdny z przyjętymi 21 grudnia 22 rku przez Ministerstw Śrdwiska Wytycznymi d sprządzania prgramów chrny śrdwiska na szczeblu reginalnym i lkalnym. Wytyczne mają charakter ramwy i mgą być wykrzystane, jak materiał pmcniczy przy sprządzaniu prgramów chrny śrdwiska. Dkument ten pdkreśla, że struktura wjewódzkich pwiatwych i gminnych prgramów chrny śrdwiska pwinna nawiązywać d struktury Plityki eklgicznej państwa. Aktualizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata pracwana zstała z uwzględnieniem Wytycznych... i zawiera wszystkie wyszczególnine w Plityce eklgicznej elementy. Celem drugiej już aktualizacji Prgramu jest uwspółcześnienie zapisów dtyczących perspektywy realizacji zadań na lata raz uwzględnienie dalszej perspektywy na lata Aktualizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata zstała pracwana ze względu na t, iż minął ustawwy termin wyknania aktualizacji raz ze względu na wprwadzne zmiany w prawdawstwie. Kierunki działań i zadania kreślne w Prgramie Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg są kntynuwane w aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata i są spójne z celami zawartymi w Strategii Rzwju Śląska Cieszyńskieg. Celem bu dkumentów jest realizacja misji pwiatu cieszyńskieg, kreślnej w Strategii Rzwju Śląska Cieszyńskieg jak: Śląsk Cieszyński, pielęgnując dziedzictw kulturwe tej Ziemi, dba edukację i kulturę, jak fundamenty dalszeg rzwju, a zachwując wyjątkwą atrakcyjnść inwestycyjną pdnsi standardy w chrnie śrdwiska raz piece zdrwtnej i spłecznej. Aktualizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata jak pracwanie planistyczne nakreśla przede wszystkim kierunki działań, które należy pdejmwać w najbliższych latach w celu chrny śrdwiska na terenie pwiatu cieszyńskieg. W aktualizacji Prgramu wszystkie zadania w chrnie śrdwiska usystematyzwan w 3 cele długterminwe. a) Ochrna dziedzictwa przyrdniczeg, b) Pprawa jakści śrdwiska, racjnalne krzystanie z zasbów przyrdy, zrównważne wykrzystanie materiałów, wdy i energii, c) Edukacja eklgiczna, mnitring i pprawa bezpieczeństwa eklgiczneg Cele te, spełniają rlę si prirytetwych charakteryzują dążenia grupy dziedzin wyznacznych w Prgramie z 23 i 28 rku. D realizacji celów długterminwych prwadzą zaplanwane w każdej w dziedzin śrdwiskwych zadania. Obejmują zadania własne pwiatu, zadania we współpracy pwiatu z innymi jednstkami raz zadania krdynwane. Realizacja zadań zawartych w aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , a w szczególnści w zakresie pprawy standardów jakści śrdwiska raz jeg chrny będzie wymagać współpracy samrządów na różnych szczeblach, a także współpracy z pdmitami gspdarczymi. 7

8 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Tabela 1 Kluczwe zadania (prjekty) zapisane w prjekcie aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Nazwa zadania (prjektu)* Rdzaj zadania Jednstka dpwiedzialna Termin realizacji OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO OCHRONA PRZYRODY I POPRAWA ŁADU PRZESTRZENNEGO ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDENIENIEM OBSZARÓW NATURA 2 Opracwanie i wykrzystanie Planów chrny bszarów NATURA 2 Zadanie krdynwane RDOŚ, Wjewda, Samrząd Pwiatu, Nadleśnictw Ustrń Upwszechnianie infrmacji bwiązkach spczywających na psiadaczach zwierząt egztycznych własne Starstw Pwiatu Wspieranie inicjatyw dtyczących prządkwania (utrzymywania czystści) terenów leśnych i rekreacyjnych Zadanie we współpracy Samrząd Pwiatu Dprwadzenie d właściweg funkcjnwania gspdarki wdn ściekwej w celu przywrócenia becnści raka szlachetneg i błtneg wraz z działaniami infrmacyjn - prmcyjnymi Zadanie krdynwane Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg Prgram restytucji głuszca Wlierwa hdwla głuszców w Nadleśnictwie Wisła Zadanie krdynwane Samrządy Gmin, Nadleśnictw Wisła Prgram restytucji pstrąga Zadanie krdynwane RZGW, Wjewda, Samrządy Gmin Restytucja innych gatunków rślin i zwierząt cennych ze względów przyrdniczych Zadanie krdynwane Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg Prpagwanie infrmacji dtyczących psiadanych w pwiecie frm chrny przyrdy i krajbrazu Zadanie we współpracy Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Organizacje pzarządwe Przygtwanie i przeprwadzenie kampanii lbbingwej na rzecz chrny przyrdy w pwiecie cieszyńskim Zadanie we współpracy Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Organizacje pzarządwe Określenie pżądaneg stylu zabudwy w pwiecie, wyznaczenie nrm architektnicznych, pracwanie standardów urbanistyczn architektnicznych w ramach planów rzwju Zadanie we współpracy Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin

9 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA z uwzględnieniem charakterystyki urbanistycznej pszczególnych gmin Dzikie życie w mieście. Twrzenie bszarów chrnnych na terenach miast. Opracwanie załżeń prjektwych i rzdyspnwanie ich pśród gmin pwiatu Zadanie krdynwane Samrządy Gmin Prmwanie prjektów z zakresu chrny i renaturalizacji eksystemów Zadanie we współpracy Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Nadleśnictwa Ustrń i Wisła, Organizacja pzarządwe Upwszechnianie infrmacji na temat bszarów systemu NATURA 2 w pwiecie raz zasad funkcjnwania systemu Zadanie we współpracy Wjewda, Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Nadleśnictwa Ustrń i Wisła, Organizacja pzarządwe Uwzględnienie w planwaniu przestrzennym równwagi przyrdniczej istniejących eksystemów jak warunków funkcjnwania bszarów NATURA 2 Zadanie krdynwane Samrządy Gmin w bszarach NATURA 2, gspdarstwa rybackie, Nadleśnictwa Ustrń i Wisła, mieszkańcy, Pwiat Cieszyński Prpagwanie eklgiczneg kierunku rzwju rlnictwa na terenie bszaru NATURA 2 Zadanie krdynwane Wjewda, Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Ośrdek Dradztwa Rlniczeg, ARiMR Sprządzenie i wykrzystanie Planu chrny Parku Krajbrazweg Beskidu Śląskieg Zadanie krdynwane Reginalna Dyrekcja Ochrny Śrdwiska w Katwicach, Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg, Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Nadleśnictwa Ustrń i Wisła, Organizacja pzarządwe, placówki naukwe Twrzenie Eklgiczneg Systemu Obszarów Chrninych na terenie Pwiatu Zadanie krdynwane Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg, Samrząd Pwiatu, Samrząd Gminy Brenna, Nadleśnictwa Ustrń Dążenie d stwrzenia spójnej na pzimie pwiatu strategii zagspdarwania przestrzenneg gmin w zakresie chrny śrdwiska zawierające kreślenie stref działań gspdarczych, rlniczych, przyrdniczych na terenie pwiatu ze względu na bszary chrnine, w tym NATURA 2 Zadanie krdynwane Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg Nadleśnictwa Ustrń i Wisła, Organizacje pzarządwe OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I ZASOBÓW KOPALIN Wyknanie badań gelgicznych terenów przeznacznych w miejscwych planach zagspdarwania przestrzenneg pd budwnictw na klicznść ewentualneg Zadanie we współpracy Starstw Pwiatu, Samrządy Gmin

10 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA wystąpienia zjawisk suwiskwych Racjnalne krzystanie ze złóż kpalin w spsób niedpuszczający d naruszenia równwagi w eksystemie Zadanie własne Samrządy Gmin, Pdmity gspdarcze Urządzenie zieleni przy drgach pwiatwych Zadanie własne PZDP Wyknanie badań jakści gleb na pdstawie przepisów prawa chrny śrdwiska p ukazaniu się rzprządzenia w tej sprawie Zadanie własne Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Rlniczy, WIOŚ Zalesienie gruntów na pdstawie ustawy lasach Zadanie krdynwane Agencja Restrukturyzacji i Mdernizacji Rlnictwa, Samrząd Pwiatu, Użytkwnicy terenów, Nadleśnictwa Ustrń i Wisła OCHRONA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW Inicjwanie działań edukacyjnych w zakresie gspdarki leśnej Zadanie we współpracy Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin Sprządzanie i wyknywanie uprszcznych planów urządzenia lasów nie stanwiących własnści Skarbu Państwa i nadzór nad wyknaniem planów Zadanie własne Pwiat Cieszyński Sprządzanie i wyknywanie Planu Urządzenia lasów dla lasów stanwiących własnść Skarbu państwa Zadanie krdynwane Nadleśnictw Wisła i Ustrń POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA, RACJONALNE KORZYSTANIE Z ZASOBW PRZYRODY, ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIWŁÓW, WODY I ENERGII OCHRONA WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH RACJONALNA GOSPODARKA WODAMI Budwa /dbudwa systemu rwów dwadniających drgi Zadanie własne PZDP Rewitalizacja rzeki Olzy i jej drzecza Zadanie krdynwane Samrządy Gmin, RZGW, ŚZMiUW, Sąsiednie Pwiaty wraz ze strną czeską, Stwarzyszenie Olza, Budwa przydmwych czyszczalni ścieków w gminach Zadanie krdynwane Samrządy Gmin, Mieszkańcy Rzbudwa sieci wdciągów publicznych, kanalizacji i budwa lkalnych czyszczalni Zadanie krdynwane Samrządu Gmin, Wdciągi Ziemi Cieszyńskiej

11 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA ścieków z zachwaniem mżliwści wykrzystanie infrastruktury w układzie międzygminnym Opracwanie warunków krzystania z wód reginu wdneg raz planów chrny przeciwpwdziwej w reginie Dążenie d realizacji prgramu Ochrna Zlewni Jezira Gczałkwickieg ujęcia wdy pitnej dla Aglmeracji Śląskiej i Górnej Wisły mdernizacja i rzbudwa systemu kanalizacyjneg pwiatu Zadanie krdynwane Reginalny Zarząd Gspdarki Wdnej Zadanie krdynwane Samrząd Gminy Skczów, Brenna, Ustrń Zrównważne gspdarwanie wdami Zadanie krdynwane Reginalny Zarząd Gspdarki Wdnej, Samrządy Gminne, Śląski Zarząd Meliracji i Urządzeń Wdnych Prmcja rybactwa Zadanie krdynwane Stwarzyszenie LGR Zabi Kraj MINIMALIZACJA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW I OBCIĄŻENIA ŚRODOWISKA ODPADAMI Utrzymanie czystści na terenie Pwiatu Zadanie, własne, krdynwane i realizwane we współpracy Samrząd Gmin, Organizacje Pzarządwe Pwiat Cieszyński, Mieszkańcy Rzwój selektywnej zbiórki dpadów Zadanie krdynwane i we współpracy Samrządy Gmin, Szkły, prasa lkalna, ODR, placówki handlwe, Mieszkańcy Ograniczenie ilści dpadów bidegradwalnych kierwanych na wysypiska w strumieniu dpadów kmunalnych Zadanie krdynwane i we współpracy Samrządy Gmin, Szkły, prasa lkalna, ODR, Mieszkańcy Uprządkwanie i rzwój systemu gspdarki dpadami niebezpiecznymi Zadanie własne i krdynwane Samrządy Gmin, właściciele budynków z wyrbami azbestwymi, dyrektrzy szkół, apteki, śrdki zdrwia, Samrząd Pwiatu OCHRONA POWIETRZA EKOLOGICZE ŚRODKI TRANSPRTU I ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Właściwe utrzymanie dróg na terenie pwiatu w celu chrny pwietrza i chrny przed emisją hałasu Zadanie własne i realizwane we współpracy Samrząd Pwiatu, PZDP, ZDW Termmdernizacja biektów budwlanych na terenie pwiatu Zadanie własne, krdynwane i realizwane we współpracy Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Właściciele biektów, Mieszkańcy

12 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Wspieranie w skali pwiatu zachęt dla przedsięwzięć wykrzystujących dnawialne źródła energii Zadanie realizwane we współpracy Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin Zaprpnwanie ujednlicnych w skali pwiatu przedsięwzięć zmierzających d graniczenia niskiej emisji Zadanie krdynwane Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Marszałek Wjewództwa Prmwanie mżliwych d wykrzystania na terenie pwiatu cieszyńskieg dnawialnych źródeł energii (wda, wdy termalne, bimasa, wiatr, bigaz) Zadanie krdynwane Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Organizacje pzarządwe Organizacja knferencji pświęcnych dnawialnym źródłm energii w Eurreginie Śląsk Cieszyński Zadanie realizwane we współpracy Samrządy Gmin, Pwiaty sąsiednie, Organizacje pzarządwe Prmcja ktłwni wykrzystujących lkalny gaz (ktłwnia w Dębwcu) raz instalacji wykrzystujących dnawialne źródła energii Zadanie krdynwane Samrządy Gmin Prmcja tras rwerwych Zadanie krdynwane Samrządy Gmin, Samrząd Pwiatwy, Organizacje pzarządwe Dążenie d spełnienia standardów emisyjnych z instalacji biektów przemysłwych Zadanie krdynwane Pdmity gspdarcze ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ TURYSTYKI I AGROTURYSTYKI Wspieranie inicjatyw prmujących usługi agrturystyczne bszaru Pwiatu Zadanie krdynwane i realizwane we współpracy Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Organizacje pzarządwe Wzbgacanie istniejących banków infrmacji turystycznej w pwiecie cieszyńskim infrmację walrach przyrdniczych Zadanie krdynwane Samrząd Pwiatu, samrządy Gmin, Nadleśnictwa Wisła i Ustrń, Organizacje pzarządwe Opracwanie prjektu lkalizacji i zagspdarwania miejsc wypczynku sbtniniedzielneg zgdnie z planami zagspdarwania przestrzenneg Dążenie d rganizacji imprez maswych w miejscach wyznacznych z pszanwaniem śrdwiska naturalneg Zadanie krdynwane Samrządy Gmin Zadanie krdynwane Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin

13 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Prwadzenie szkleń z zakresu agrturystyki gspdarstw rlnych Zadanie krdynwane Samrządy Gmin, ODR, Izba Rlnicza OCHRONAPRZED HAŁASEM I SZKODLIWYM DZIAŁANIEM PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH Badanie hałasu w przypadku wyraźnej ptrzeby (miejsca uciążliwe, prtesty mieszkańców) Zadanie krdynwane WIOŚ, Zarządcy Dróg Twrzenie i utrzymywanie zieleni pmiędzy terenami przemysłu i usług a terenami zabudwy mieszkaniwej Zadanie krdynwane Samrządy Gmin Dążenie d minimalizacji ddziaływania istniejących i ptencjalnych pól elektrmagnetycznych Zadanie krdynwane Właściciele urządzeń emitujących pla elektrmagnetyczne, Samrządy Gmin EDUKACJA EKOLOGICZNA, MONITORING I POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO EDUKACJA EKOLOGICZNA Dradztw i knsultacja dla rganizacji pzarządwych w bszarze chrny śrdwiska Zadanie we współpracy Samrząd Pwiatu Organizacja knkursów eklgicznych Zadanie własne Samrząd Pwiatu Prwadzenie pwiatweg serwisu eklgiczneg Aktualizacja prgramu szklneg z zakresu chrny śrdwiska bazująceg na dbrych przykładach z pwiatu cieszyńskieg, w tym rganizacja warsztatów eklgicznych w szkłach Zadanie własne Samrząd Pwiatu Zadanie krdynwane Kuratrium Oświaty, Samrząd Pwiatu Prmwanie edukacji eklgicznej w parciu Leśny Kmpleks Prmcyjny Lasy Beskidu Śląskieg raz Park Krajbrazwy Beskidu Śląskieg Zadanie we współpracy Kuratrium Oświaty, Nadleśnictw Ustrń i Wisła, Samrząd Pwiatu, ZPKWŚ Prwadzenie działań infrmacyjn prmcyjnych z uwzględnieniem mżliwści przywrócenia becnści raków w rzekach pwiatu cieszyńskieg skierwane d wszystkich gmin pwiatu Zadanie we współpracy Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg, Samrząd Pwiatu Prwadzenie działań infrmacyjn prmcyjnych w zakresie rlnictwa eklgiczneg i zdrwej żywnści raz Zadanie krdynwane ODR, Samrządy Gmin

14 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA agrturystyki Wspieranie akcji prmujących walry przyrdnicz krajbrazwe pwiatu Zadanie krdynwane Organizacje pzarządwe, Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin Edukacja eklgiczna i rlnicza drsłych Zadanie krdynwane Samrząd Pwiatu, Organizacje pzarządwe, Gminy Pwiatu, Kuratrium Oświaty, ODR, Nadleśnictw Wisła, Nadleśnictw Ustrń Upwszechnianie infrmacji w zakresie kniecznści szczędzania wdy na terenie pwiatu Zadanie we współpracy Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Wdciągi Ziemi Cieszyńskiej, RZGW Dpsażenie centrów edukacji eklgicznej Zadanie krdynwane Samrządy Gmin, Nadleśnictw Wisła, Nadleśnictw Ustrń, Kuratrium Oświaty Dsknalenie systemu zarządzania śrdwiskweg na terenach Gmin Zadanie krdynwane Urząd Marszałkwski, Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, MONITORING ŚRODOWISKA I OCHRONA PRZED NADZWYCZAJNYMI ZAGROŻENIAMI Realizacja systemu i wymiany infrmacji chrnie śrdwiska, w tym w wymiarze transgranicznym Zadanie krdynwane Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, WIOŚ, Pwiaty sąsiednie, strna Czeska Edukacja spłeczeństwa na rzecz krewania zachwań w sytuacji wystąpienia nadzwyczajnych zagrżeń śrdwiska, w tym ćwiczenia w zakresie bezpieczeństwa eklgiczn - chemiczneg Zadanie krdynwane Straż Pżarna, Kuratrium Oświaty, WIOŚ, Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Inspekcja Sanitarna i Weterynaryjna, Plicja Prwadzenie działań w parciu stały mnitring przeciwpwdziwy w ramach sieci psterunków padwych INGW i psterunków wdwskazwych IMGW i RZGW wraz z systemem zarządzania w sytuacjach pwdziwych Zadanie krdynwane IMGW, RZGW, Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin, Straż Pżarna Pdejmwanie działań mających na celu dsknalenie systemu zapbiegania pważnym awarim na rzecz graniczenia ich skutków dla ludzi i śrdwiska Zadanie krdynwane Pdmity gspdarcze, WIOŚ, centra Zarządzania Kryzysweg, Państwwa Straż Pżarna, Samrząd Pwiatu, Samrządy Gmin Źródł: prjekt aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata ,

15 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA POWIAZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DOKUMENTAMI, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU Analizując cele sfrmułwane w aktualizacji Prgramu prócz analizy ich wpływu na śrdwisk, należy dknać dniesienia tych celów d kierunków działań kreślnych w dkumentach nadrzędnych raz kreślnych na szczeblu reginu. Od kmplementarnści i zharmnizwania tych celów w znacznym stpniu zależy mżliwść siągnięcia sukcesu plityki eklgicznej pwiatu Prawdawstw Unii Eurpejskiej Pdpisując Traktat Akcesyjny Plska zgdziła się również na respektwanie prawa wspólntweg zgdnie z przyjętymi w Unii Eurpejskiej zasadami, a więc z pierwszeństwem przed prawem krajwym raz z uwzględnieniem bezpśrednieg bwiązywania wspólntwych rzprządzeń. Pnieważ w dniesieniu d zagadnień dtyczących chrny śrdwiska na szczeblu wspólntwym nie funkcjnuje jeden nadrzędny akt prawny, który regulwałby te kwestie, prgnzie ddziaływania na śrdwisk aktualizacji Prgramu uwzględnin między innymi przepisy sprecyzwane w następujących dyrektywach: a) dyrektywa Rady 79/49/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie chrny dzikieg ptactwa (Dz.U.UE.L z późn. zm.), b) dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie ceny wpływu wywieraneg przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na śrdwisk (Dz.U.UE.L z późn. zm.), c) dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie chrny siedlisk przyrdniczych raz dzikiej fauny i flry (Dz.U.UE.L z późn. zm.), d) dyrektywy Rady 96/62/WE z dnia 27 września 1996 r. w sprawie ceny i zarządzania jakścią taczająceg pwietrza (Dz.U.UE.L z późn. zm.), e) dyrektywa Rady 1999/3/WE z dnia 22 kwietnia 1999 r. dnsząca się d wartści dpuszczalnych dla dwutlenku siarki, dwutlenku aztu i tlenków aztu raz pyłu i łwiu w taczającym pwietrzu (Dz.U.UE.L z późn. zm.), f) dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 21/42/WE z dnia 27 czerwca 21 r. w sprawie ceny wpływu niektórych planów i prgramów na śrdwisk (Dz.U.UE.L ), g) dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 21/8/WE z dnia 23 października 21 r. w sprawie graniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń d pwietrza z dużych biektów energetyczneg spalania (Dz.U.UE.L ), h) dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 22/3/WE z dnia 12 luteg 22 r. dnsząca się d znu w taczającym pwietrzu (Dz.U.UE.L ), i) dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 22/49/WE z dnia 25 czerwca 22 r. dnsząca się d ceny i zarządzania pzimem hałasu w śrdwisku (Dz.U.UE.L ), j) dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 23/35/WE z dnia 26 maja 23 r. przewidująca udział spłeczeństwa w dniesieniu d sprządzania niektórych planów i prgramów w zakresie śrdwiska raz zmieniająca w dniesieniu d udziału spłeczeństwa i dstępu d wymiaru sprawiedliwści dyrektywy Rady 85/337/EWG i 96/61/WE (Dz.U.UE.L ) Dkumenty szczebla krajweg i wjewódzkieg Zadania i prjekty zamieszczne aktualizacji Prgramu, w dniesieniu d pszczególnych celów długterminwych zstały tak sfrmułwane, by w spsób bezpśredni nawiązywać także d wymgów i wytycznych zawartych w szeregu dkumentów strategicznych pracwanych na szczeblu krajwym raz wjewódzkim, bejmujących swją tematyką szerk rzumiane kwestie chrny śrdwiska m.in. w kntekście planwania gspdarczeg, przestrzenneg i spłeczneg. Wspólną cechą wszystkich scharakteryzwanych pniżej dkumentów, która t w spsób bezpśredni zstała przeniesina d aktualizacji Prgramu, jest dążeniem d stwrzenia warunków niezbędnych d realizacji chrny śrdwiska raz wdrażanie zasady zrównważneg rzwju. 15

16 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Plityka eklgiczna państwa Plitykę Eklgiczną Państwa na lata z perspektywą d rku 216, należy traktwać jak wypełnienie bwiązku aktualizacji Plityki eklgicznej Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata 27-21", a więc dniesienia jej celów i niezbędnych działań d aktualnej sytuacji spłeczn-gspdarczej raz stanu śrdwiska. Ptrzeba tej aktualizacji wynikała też z uzyskania przez Plskę człnkstwa w Unii Eurpejskiej. Stwarza t, z jednej strny, szansę szybkieg rzwiązania wielu prblemów chrny śrdwiska i pprawy jakści życia mieszkańców, przykładw pprzez mżliwść krzystania ze śrdków finanswych UE, z drugiej strny znacza kniecznść spełnienia wymagań wynikających z Traktatu Akcesyjneg raz siągania celów wspólntwej plityki eklgicznej. Nadrzędnym, strategicznym celem plityki eklgicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa eklgiczneg kraju (mieszkańców, zasbów przyrdniczych i infrastruktury spłecznej) i twrzenie pdstaw d zrównważneg rzwju spłeczn gspdarczeg Widącą zasadą plityki eklgicznej państwa jest przyjęta w Knstytucji RP zasada zrównważneg rzwju, która uzyskała praw bywatelstwa wśród spłeczeństw świata w wyniku Knferencji Nardów Zjedncznych w Ri de Janeir w 1992 r. Isttą zrównważneg rzwju jest równrzędne traktwanie racji spłecznych, eknmicznych i eklgicznych. Zapisy zawarte w Plityce eklgicznej państwa zstały uwzględnine w celach i zadaniach przewidzianych d realizacji w aktualizacji Prgramu Strategia Rzwju Wjewództwa Śląskieg Śląskie 22 W dniu 17 luteg 21 rku Sejmik Wjewództwa Śląskieg uchwałą III/47/1/21 przyjął Strategię Rzwju Wjewództwa Śląskieg Śląskie 22, stanwiącą aktualizację Strategii Rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata 2-22 przyjętej przez Sejmik Wjewództwa Śląskieg 4 lipca 25 rku. Strategia jest jednym z najważniejszych dkumentów w wjewództwie, pnieważ jeg przyjęcie znacza akceptację sfrmułwanych w nim kierunków rzwju reginu, metd, zasad i spsbów prwadzenia plityki rzwju, a c najważniejsze struktury nakładów inwestycyjnych dla załżnych prirytetów. Sfrmułwana w Strategii Śląskie 22 wizja rzwju pdkreśla kniecznść pdniesienia jakści usług publicznych, rzwój gspdarczy reginu, a jedncześnie stanwi kntynuację już realizwanych kierunków rzwju wjewództwa. Zakłada się zatem, że wjewództw śląskie w rku 22 będzie reginem zapewniającym dstęp d usług publicznych wyskim standardzie, nwczesnej i zaawanswanej technlgicznie gspdarce raz isttnym partnerem w prcesie rzwju Eurpy. Na pdstawie nakreślnej wizji rzwju hryzncie d rku 22 wyznaczn cele strategiczne, następnie kreśln kierunki działań i przedsięwzięcia. Prirytet A: Wjewództw śląskie reginem nwej gspdarki kreującym i skutecznie absrbującym technlgie CEL STRATEGICZNY A.1: Wyski pzim wykształcenia i umiejętnści Mieszkańców Kierunek działań A.1.1: Pprawa jakści kształcenia Kierunek działań A.1.2: Rzwój kmpetencji i usług spłeczeństwa infrmacyjneg Kierunek działań A.1.3: Pprawa zatrudnialnści i aktywnści zawdwej mieszkańców CEL STRATEGICZNY A.2: Rzwinięta infrastruktura nwej gspdarki Kierunek działań A.2.1: Pprawa warunków inwestycyjnych w reginie Kierunek działań A.2.2: Finanswe i rganizacyjne wsparcie biznesu Kierunek działań A.2.3: Rzwój infrmatyki i telekmunikacji Kierunek działań A.2.4: Rzbudwa i unwcześnienie systemów energetycznych i przesyłwych CEL STRATEGICZNY A.3: Innwacyjna i knkurencyjna gspdarka Kierunek działań A.3.1: Wspieranie wdrżeń nwych technlgii i rzwój sektra BR Kierunek działań A.3.2: Wspieranie prcesów restrukturyzacji i adaptacji gspdarczej Kierunek działań A.3.3: Unwcześnienie rlnictwa i wsparcie przebrażeń gspdarczych na terenach wiejskich 16

17 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Prirytet B: Wjewództw śląskie reginem pwszechnej dstępnści d reginalnych usług publicznych wyskim standardzie CEL STRATEGICZNY B.1: Zdrwy i bezpieczny mieszkaniec wjewództwa Kierunek działań B.1.1: Pprawa dstępu d wyskiej jakści usług medycznych Kierunek działań B.1.2: Upwszechnienie raz prmcja aktywneg i zdrweg stylu życia Kierunek działań B.1.3: Pdniesienie skutecznści plityki spłecznej Kierunek działań B.1.4: Zapewnienie bezpieczeństwa publiczneg Kierunek działań B.1.5: Wzmacnianie aktywnści spłecznej CEL STRATEGICZNY B.2: Wyska jakść śrdwiska naturalneg Kierunek działań B.2.1: Utwrzenie systemu kształtwania i wykrzystania zasbów Wdnych Kierunek działań B.2.2: Pprawa jakści pwietrza Kierunek działań B.2.3: Ochrna przed hałasem Kierunek działań B.2.4: Uprządkwanie i wdrżenie systemu gspdarki dpadami Kierunek działań B.2.5: Rewitalizacja terenów zdegradwanych Kierunek działań B.2.6: Zachwanie i dtwrzenie bi- i geróżnrdnści Kierunek działań B.2.7. Rzwój trwale zrównważnej i wielfunkcyjnej gspdarki Leśnej CEL STRATEGICZNY B.3: Atrakcyjne warunki zamieszkania i wyska jakść Przestrzeni Kierunek działań B.3.1: Zagspdarwanie centrów miast raz zdegradwanych dzielnic Kierunek działań B.3.2: Pprawa warunków mieszkaniwych Kierunek działań B.3.3: Rzbudwa i mdernizacja infrastruktury kmunalnej Kierunek działań B.3.4: Rzwój i mdernizacja kmunikacji publicznej bszarów Miejskich Kierunek działań B.3.5: Kształtwanie śrdków wiejskich Kierunek działań B.3.6: Zwiększenie atrakcyjnści turystycznej reginu Prirytet C: Wjewództw śląskie znaczącym partnerem kreacji kultury, nauki i przestrzeni eurpejskiej CEL STRATEGICZNY C.1: Duże znaczenie metrplii, miast i reginu w przestrzeni Eurpejskiej Kierunki działań C.1.1: Wspieranie rzwju bszarów metrplitalnych Kierunek działań C.1.2: Rzbudwa i integracja systemu transprtweg Kierunek działań C.1.3: Organizacja i uczestnictw w przedsięwzięciach zasięgu Międzynardwym CEL STRATEGICZNY C.2: Wyska pzycja reginu w prcesie krewania rzwju Eurpy Kierunek działań C.2.1: Rzwój współpracy międzyreginalnej, transnardwej i transgranicznej Kierunek działań C.2.2: Intensyfikacja współpracy wewnątrzreginalnej Kierunek działań C.2.3: Krewanie pzytywneg wizerunku reginu CEL STRATEGICZNY C.3: Silny śrdek nauki i kultury Kierunek działania C.3.1: Twrzenie warunków rzwju nauki i wzmcnienie ptencjału uczelni wyższych raz śrdków badawczych Kierunek działań C.3.2: Zwiększenie uczestnictwa mieszkańców w kulturze i wzmcnienie śrdwisk twórczych Kierunek działań C.3.3: Rzbudwa i mdernizacja infrastruktury kultury reginu 17

18 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Prgram Ochrny Śrdwiska dla Wjewództwa Śląskieg d rku 213 z perspektywą d rku 218 Isttnym dla niniejszeg pracwania prgramem peracyjnym pwstałym w efekcie realizacji Strategii Rzwju Wjewództwa Śląskieg jest Prgram Ochrny Śrdwiska Wjewództwa Śląskieg. Misją wjewództwa śląskieg zgdną z zasadą zrównważneg rzwju (pdbnie jak cały POŚ) jest główny długterminwy cel, który brzmi: Rzwój wjewództwa, w którym mżliwy jest pstęp eknmiczny i spłeczny w harmnii z wymgami chrny śrdwiska. W POŚ dla Wjewództwa Śląskieg d rku 213 z perspektywą d rku 218 kreśln cele długterminwe d rku 218 raz krótkterminwe na lata dla każdeg z wyznacznych prirytetów śrdwiskwych: Pwietrze atmsferyczne (P) Zasby wdne (W) Cel długterminwy d rku 218: Kntynuacja działań związanych z pprawą, jakści pwietrza raz graniczanie zużycia energii i wzrst wykrzystania energii z dnawialnych źródeł Cel długterminwy d rku 218: Przywrócenie wyskiej jakści wód pwierzchniwych raz chrna jakści wód pdziemnych i racjnalizacja ich wykrzystania Cele krótkterminwe d rku 213: W 1. Stwrzenie zintegrwaneg systemu zarządzania gspdarką wdną na bszarze wjewództwa śląskieg W 2. Zapewnienie dbrej jakści wdy pitnej raz chrna jej ujęć W 3. Pprawa jakści wód pwierzchniwych i pdziemnych W 4. Racjnalne gspdarwanie zasbami wdnymi W 5. Zwiększenie retencji w zlewniach raz zapbieganie skutkm wezbrań pwdziwych W 6. Odtwrzenie ciągłści eklgicznej rzek, chrna naturalnych dlin rzecznych raz renaturalizacja rzek Gspdarka dpadami (GO) Cel długterminwy d rku 218: Minimalizacja ilści pwstających dpadów, wzrst wtórneg wykrzystania i graniczenie składwania pzstałych dpadów Cele krótkterminwe d rku 213: O. 1 Wzmcnienie zarządzania, mnitringu i ptymalizacja systemu gspdarki dpadami O.2 Wdrżenie właściweg systemu gspdarki dpadami w wjewództwie śląskim parteg na reginalnym systemie gspdarwania dpadami kmunalnymi prpnwanym w APGO WŚ O.3 Minimalizacja wytwrznych dpadów raz sukcesywne zwiększanie udziału dpadów innych niż niebezpieczne i bjętne pddawanych prcesm dzysku i unieszkdliwiania pza składwaniem Ochrna Przyrdy (OP) Cel długterminwy d rku 218: Zachwanie, dtwrzenie i zrównważne użytkwanie różnrdnści bilgicznej na różnych pzimach rganizacji: na pzimie wewnątrzgatunkwym (genetycznym), gatunkwym raz pnadgatunkwym (eksystemwym) raz geróżnrdnści Cele krótkterminwe d rku 213 OP. 1 Pgłębianie i udstępnianie wiedzy zasbach przyrdniczych wjewództwa OP. 2 Stwrzenie prawn-rganizacyjnych warunków i narzędzi dla chrny przyrdy OP. 3 Zachwanie lub dtwrzenie właściwej struktury i stanu eksystemów i siedlisk Tereny pprzemysłwe (TP) Cel długterminwy d rku 218: Przekształcenie terenów pprzemysłwych i zdegradwanych wjewództwa śląskieg zgdnie z wymaganiami eklgicznymi raz uwarunkwaniami spłeczn - eknmicznymi Cel krótkterminwy d rku 213 TP 1. Rewitalizacja terenów pprzemysłwych i zdegradwanych 18

19 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Hałas (H) Cel długterminwy d rku 218: Zmniejszenie uciążliwści hałasu dla mieszkańców wjewództwa śląskieg i śrdwiska pprzez bniżenie jeg natężenia d pzimu bwiązujących standardów Cele krótkterminwe d rku 213: H 1. Mnitring narażenia mieszkańców wjewództwa na pnadnrmatywny hałas H 2. Ograniczenie uciążliwści akustycznej dla mieszkańców Elektrmagnetyczne prmieniwanie niejnizujące (PR) Cel długterminwy d rku 218: Ochrna przed prmieniwaniem elektrmagnetycznym Cel krótkterminwy d rku 213: PR 1. Minimalizacja emisji prmieniwania niejnizująceg d śrdwiska Zapbieganie pwstawaniu pważnych awarii przemysłwych (PPAP) Cel długterminwy d rku 218: Ograniczenie ryzyka wystąpienia pważnych awarii przemysłwych raz minimalizacja ich skutków Cele krótkterminwe d rku 213: PPAP 1. Zmniejszenie zagrżenia raz minimalizacja skutków w przypadku wystąpienia awarii PPAP.2 Zapewnienie bezpieczneg transprtu substancji niebezpiecznych PPAP. 3 Wykrewanie właściwych zachwań spłeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagrżeń śrdwiska z tytułu awarii przemysłwych Zasby Naturalne (ZN) Cel długterminwy d rku 218: Zrównważna gspdarka zasbami naturalnymi Cele krótkterminwe d rku 213: ZN.1 Sprządzenie i ciągła aktualizacja bilansu ppyt-pdaż surwców naturalnych wjewództwa śląskieg ZN.2 Minimalizacja strat w eksplatwanych złżach raz chrna przed zainwestwaniem uniemżliwiającym ich eksplatację Gleby użytkwane rlnicz (GL) Cel długterminwy d rku 218: Racjnalne wykrzystywanie zasbów glebwych Cele krótkterminwe d rku 213: GL.1 Inwentaryzacja i rekultywacja gleb zdewastwanych i zdegradwanych GL 2. Ochrna gleb przed erzją wdną i wietrzną GL 3. Przeciwdziałanie degradacji gleb przez czynniki antrpgeniczne Każde z pszczególnych pól strategicznych funkcjnuje w parciu sfrmułwane pdstawwe składniki rzwju raz rzwiązania strategiczne w pstaci prirytetów, celów, kierunków działań i przedsięwzięć. POŚ wjewództwa śląskieg traktwany mże być, jak jeden z instrumentów krdynacji działań na rzecz chrny śrdwiska. Na tle głównych dziedzin rzwju i związanych z nimi kierunków presji na śrdwisk raz na pdstawie diagnzy i prgnzy stanu śrdwiska, a także uwarunkwań plityki eklgicznej następuje sfrmułwanie celów eklgicznych i strategii realizacji tych celów. P analizie celów strategicznych, prirytetwych typów prjektów i zamierznych rezultatów zapisanych w Strategii Rzwju Wjewództwa Śląskieg Śląskie 22 raz w Prgramie Ochrny Śrdwiska dla Wjewództwa Śląskieg d rku 213 z perspektywą d rku 218 mżna stwierdzić iż zapisy zawarte w tych dkumentach są bezpśredni związane z pstanwieniami, które zstały umieszczne w aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Oznacza t iż aktualizacja analizwaneg Prgramu jest bezpśredni zbieżna z celami zarówn krajwej jak i wspólntwej plityki chrny śrdwiska. 19

20 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA STAN ŚRODOWISKA* 3.1 Określenie, analiza i cena istniejąceg stanu śrdwiska raz prblemów w tym zakresie Analiza stanu śrdwiska pwiatu cieszyńskieg dknana zstała w szeregu bwiązujących dkumentów dtyczących rzwju gspdarczeg, spłeczneg i przestrzenneg pwiatu, m.in. w Prgramie Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z perspektywą d rku 215. W związku z tym niniejsza Prgnza mawia jedynie wybrane zagadnienia dtyczące śrdwiska przyrdniczeg mające ewidentny wpływ na cele i zadania zapisane w aktualizacji Prgramu. Duży nacisk płżn w szczególnści na prblemy i zagrżenia śrdwiska przyrdniczeg, kulturweg i zdrwia ludzi. D przeprwadzenia analizy zstały wykrzystane dane przekazane przez Starstw Pwiatwe w Cieszynie raz zgrmadzne przez GIOŚ i WIOŚ, w tym również przygtwane w statnich latach pracwania Płżenie fizyczngegraficzne, gemrflgia Pwiat Cieszyński leży w płudniw-zachdniej części wjewództwa śląskieg, między dliną Olzy na zachdzie, dliną Białej i dliną Sły na wschdzie, wsią Jawrzynka na płudniu i jezirem Gczałkwickim na półncy. Obejmuje bszar Beskidu Śląskieg, Pgórza Cieszyńskieg raz ktlin: Ostrawskiej i Oświęcimskiej. Granica pwiatu d strny płudniwej i zachdniej pkrywa się z granicą państwa. W skład pwiatu wchdzą gminy tj.: Brenna, Gleszów, Ustrń, Wisła, Istebna będące znanymi śrdkami turystycznymi, gminy charakterze rlniczym - Dębwiec, Hażlach, Strumień, Chybie, Zebrzydwice raz gminy będące śrdkami przemysłw-handlwymi i kulturalnymi reginu Cieszyn i Skczów. Rysunek 1 Pdział pwiatu na jednstki administracyjne Źródł: *Opis stanu śrdwiska w niniejszym pracwaniu jest zbieżny z pisem jaki wyknan na ptrzeby Prgnzy ddziaływania na śrdwisk prjektu aktualizacji Strategii Rzwju Śląska Cieszyńskieg na lata w sierpniu 212 rku. 2

21 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Pwiat zajmuje śrdkwą i zachdnią część Pgórza Śląskieg raz Beskid Śląski. Półncna część pwiatu t Ktlina Oświęcimska. Gegraficznie pwiat c ieszyński pdzielny jest na dwie części rzdzielne drgą krajwą numer 1. Rysunek 2 Sieć drgwa na terenie pwiatu cieszyńskieg Źródł: Zgdnie z pdziałem gefizycznym półncna część pwiatu cieszyńskieg leży w brębie Ktliny Oświęcimskiej, rzdzielającej bszar Beskidów i Pgórza Śląskieg d Wyżyny Śląskiej i Krakwskiej. Kształt rzeźby terenu jest efektem działalnści wód płynących. Deniwelacje terenu wynszą 1 15 m. Część terenu t terasy zalewwe i nadzalewwe szerkiej i płaskiej dliny Wisły i Knajki, Olzy, Pitrówki i Pielgrzymówki, niewielkie wzniesienia raz liczne stawy wypełniające zagłębienia twrzą urzmaicny układ pwierzchni terenu zróżnicwanej ekspzycji względem słńca. W części półncnej ktlina ma rzeźbę falistą z licznymi wydrębninymi garbami i izlwanymi pagórkami. Występuje tu bszar lkalnej wysczyzny, której grzbiet stanwi dział wdny I rzędu, ddzielający drzecza Wisły i Odry Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , Eklgus, 28 21

22 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Rysunek 3 Ukształtwanie terenu wjewództwa śląskieg Źródł: strna internetwa Cechą charakterystyczną są szerkie i płaskie garby przcinane są systemem mcn rzgałęzinych, głębkich dlin i parwów. Pd względem rzeźby bszar jest bardziej zróżnicwany. Grzbiety garbów są stsunkw wąskie, tteż większść pwierzchni terenu zajmują stki zróżnicwanych nachyleniach i wystawie, lkalnie przekraczających 2, a nawet 3 %. łudniwa część pwiatu płżna jest w brębie mezreginu Beskid Śląski, wchdząceg w skład makrreginu Beskidy Zachdnie Teren ten gelgicznie przynależy d Wewnętrznych Karpat Fliszwych, zlkalizwany w brębie jednstki strukturalnej zwanej Płaszczwiną Śląską z pasmami Beskidu Śląskieg. Pd względem tektnicznym bszar płudniwej części pwiatu wchdzi w skład 2 jednstek: płaszczwiny śląskiej i płaszczwiny magurskiej raz wąskiej jednstki przedmagurskiej (wsuniętej) między nimi. Rysunek 4 Pwiat cieszyński na tle jednstek fizyczn - gegraficznych (wg. Kndrackieg) wjewództwa śląskieg Źródł: strna internetwa 22

23 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Warunki klimatyczne Klimat pwiatu cieszyńskieg charakteryzuje się znacznym zróżnicwaniem. Pwiat cieszyński płżny jest w brębie dwóch dzielnic klimatycznych pdkarpackiej i karpackiej. Dzielnica karpacka cechuje się mcn zróżnicwanym piętrwym układem elementów klimatycznych. Opady są znacznie zróżnicwane przestrzennie, c wynika z ukształtwania terenu raz ekspzycji stków. Najniższe sumy rczne ntwane są w Istebnej (191) i Wiśle-Centrum (1174 mm) zaś najwyższe na Kubalnce (131 mm), w Wiśle- Malince (1364 mm) i Przysłpie (14 mm). Maksymalne sumy miesięczne ntwane są w czerwcu raz lipcu i wahają się d 135 mm (Istebna) d 85 mm (Przysłp). Wiatry nawiązują d gólnej cyrkulacji atmsferycznej, która w brębie dlin, ktlin i grzbietów ulega mdyfikacji. Dminują wiatry płudniwe, płudniw-wschdnie raz półncnwschdnie. Dzielnica pdkarpacka cechuje się średnimi rcznymi padami d 998 mm (Gleszów), 932 mm (Cieszyn) d 89 mm (Kaczyce). Maksymalne sumy miesięczne ntwane są w czerwcu i lipcu, zaś minimalne w lutym raz marcu i wahają się d 38 mm (Kaczyce) d 46 mm (Gleszów). W ciągu rku dminują wiatry wiejące z sektra zachdnieg (SW, W, NW) stanwiące łącznie 37% raz wiatry płudniwe (15%) średnich prędkściach d 2 d 3 m/s. Liczba dni z przymrzkami na terenie całeg pwiatu wynsi 1-15, z pkrywą śnieżną 8-1, a długść kresu wegetacyjneg trwa dni. Średnia rczna temperatura waha się d 5,4C w partiach grzbietwych Beskidów d 8,5C w dlinie Olzy. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, zaś najchłdniejszym styczeń Hydrgrafia Na terenie pwiatu cieszyńskieg występuje ciekawy układ stsunków hydrgraficznych. Tu birą pczątek najdłuższe rzeki Plski tj. płynące d Bałtyku - Wisła i Olza. D zlewni Dunaju, na płudnie wypływa mająca tu swój pczątek Czadeczka. Stąd bk działu wdneg Wisła - Odra, przebiega tu również eurpejski dział wdny między zlewiskami Bałtyku i Mrza Czarneg. Wschdnia część pwiatu cieszyńskieg (k. 2/3 pwierzchni) należy d drzecza Wisły, zaś zachdnia i płudniwa są dwadniane przez Olzę d Odry. Niewielki bszar na płudniu zasila w wdę rzekę Dunaj. Wisła bierze swój pczątek na zachdnim stku Baraniej Góry, płżneg na terenie Gminy Wisła. Na terenie pwiatu znajduje się dcinek Górnej Wisły d źródeł d zbirnika Gczałkwice. Drugą c d wielkści rzeką przepływającą przez mawiany bszar jest Olza. 2 Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , Eklgus, 28 23

24 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Rysunek 5 Sieć hydrgraficzna na terenie Pwiatu Cieszyńskieg Źródł: Infrmacja stanie śrdwiska na terenie Pwiatu Cieszyńskieg w 211 rku, WIOŚ, 212 W zlewni Wisły występują dwa zbirniki retencyjne: Wisła-Czarne raz Zbirnik Gczałkwicki. Zbirnik Wisła-Czarne pjemnści 4,5 mln m 3 pwstał u zbiegu Białej i Czarnej Wisełki. Głównym zadaniem teg zbirnika jest zasilanie w wdę wdciągu grupweg Wisła Ustrń - Gleszów. Zbirnik Gczałkwicki pjemnści 165 mln m 3 jest t sztuczny zbirnik wdny, utwrzny na Wiśle w 1956 r. Sąsiaduje n bezpśredni z terenem pwiatu cieszyńskieg, na terenie gminy Gczałkwice-Zdrój. Stanwi n pdstawwe źródł zapatrzenia w wdę d picia aglmeracji śląskiej. Pbór wdy dla stacji uzdatnia wdy w Gczałkwicach i Strumieniu, bazujących na wdach zbirnika Gczałkwickieg, w zależnści d ptrzeb siąga wielkść maksymalnie 5,7 m 3 /s. W skład sieci hydrgraficznej terenu pwiatu cieszyńskieg wchdzą również stawy z prwadzną gspdarką hdwlaną ryb Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , Eklgus, 28 24

25 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Budwa gelgiczna i warunki hydrgelgiczne, warunki glebwe W budwie gelgicznej półncnej części pwiatu cieszyńskieg birą udział trzy frmacje gelgiczne: karbńska, trzecirzędwa i czwartrzędwa. Najniżej płżne utwry karbńskie t głównie piaskwce, łupki ilaste raz łupki węglwe. Na nich ciągłą warstwą zalegają utwry trzecirzędwe, reprezentwane głównie przez iły miceńskie, piaski, żwiry raz utwry piaszczyst pylaste. Warstwę przypwierzchniwą, czwartrzędwą stanwią sady wdnldwcwe, takie jak: gliny, piaski raz żwiry, przykryte miejscw sadami pylastymi (lessy) raz utwrami aluwialnymi (mady, piaski, żwiry). Miąższść wierzchnich utwrów czwartrzędwych waha się d zera d kilkudziesięciu metrów. W pdłżu śrdkwej części pwiatu dminują utwry fliszwe w pstaci naprzemianległych warstw piaskwców, łupków, margli i wapieni. Występują tu także warstwy dębwieckie wykształcne w pstaci zlepieńców. Głębkie pdłże stanwią utwry karbńskie w pstaci wapienia węglweg. W śrdkwej części pwiatu występują utwry czwartrzędwe wykształcne w pstaci lessów, glin raz piasków i żwirów akumulacji rzeczn - ldwcwej. Pniżej zalegają utwry kredwe w pstaci łupków cieszyńskich dlnych z wkładkami cieszynitów. Isttnymi elementami budwy gelgicznej pdłża są: utwry jury raz kredy, wykształcne w pstaci wapieni, iłwców raz margli. Warstwy te uległy intensywnemu pfałdwaniu, becne jest także nasunięcie trzecirzędwe, na które składają się drbnławicwe piaskwce, iłwce raz margle. Wyżej wymienine nasunięcie kntaktuje się z miąższymi utwrami trzecirzędu, reprezentwanymi przez iły. Na utwrach trzecirzędwych zalega czwartrzęd w pstaci piasków, piasków ze żwirami, warstwy te są z klei przykryte utwrami w pstaci gliny zwałwej. W zachdniej części pwiatu w klicy Cieszyna skały fliszwe, wyróżniane są, jak drębna płaszczwina cieszyńska. Fliszwe łupki i wapienie cieszyńskie przecinane są miejscami żyłami skał magmwych cieszynitów. Skały fliszwe przykryte są w wielu miejscach sadami czwartrzędwymi rżnej genezie. Pd względem tektnicznym bszar płudniwej części pwiatu wchdzi w skład 2 jednstek: płaszczwiny śląskiej i płaszczwiny magurskiej raz wąskiej jednstki przedmagurskiej (wsuniętej) między nimi. Zalegają tu górnkredwe warstwy istebniańskie, nad którymi zalegają trzecirzędwe eceńskie łupki ciemne i pstre raz piaskwce ciężkwickie (budujące pasm Ganczrki). Znaczne bszary zajmują trzecirzędwe piaskwce z Łyski (palecen ecen). Płudniwa część jednstki reprezentwana jest przez piaskwce grójeckie, ciężkwickie i pstre łupki (ecen) raz ligceńskie wapienie łużańskie Najmłdsze gniw analizwaneg bszaru stanwią utwry czwartrzędwe występujące w dlinach rzecznych. Rysunek 6 Pwiat cieszyński na tle budwy gelgicznej wjewództwa śląskieg Źródł: strna internetwa Na bszarze pwiatu cieszyńskieg nie występują większe skupiska surwców mineralnych. Górzysty charakter płudniwej części reginu determinuje występwanie przede wszystkim złóż kruszyw mineralnych tj. piaskwców, wapieni i kruszyw 25

26 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA naturalnych. Ddatkw w zasbach reginu znajdują się złża węgla kamienneg i gazu ziemneg. Największe znaczenie surwcwe mają tzw. piaskwce gdulskie. Na tym terenie występują ich dwa rdzaje: gdulskie dlne wydbywane w kamieniłmie Obłaziec-Gahura w Wiśle, gdulskie śrdkwe wydbywane w dwóch kamieniłmach w Brennej. Wapienie eksplatwane są w kamieniłmie w Lesznej Górnej jak materiał d prdukcji kruszywa dla budwnictwa i drgwnictwa. Kruszywa naturalne pchdzenia ldwcweg eksplatwane są w Kńczycach Wielkich. Jednymi z ważniejszych surwców mineralnych są gaz ziemny i węgiel kamienny. Występwanie gazu ziemneg udkumentwane jest w gminach Dębwiec i Skczów. Są t złża gazu wyskmetanweg - Pgórze i Dębwiec. Wydbywa się z nich kł 2,8 mln m 3 gazu rcznie. Pnadt udkumentwan występwanie gazu ziemneg twarzysząceg pkładm węgla kamienneg w kpalni "Mrcinek". Węgiel kamienny występuje na terenie Gminy Zebrzydwice raz Hażlach. Na terenie pwiatu cieszyńskieg występują również wdy mineralne będące generalnie wdami typu chlrkw-sdweg (slankami). Wdy mineralne: chlrkw-sdwe jdkwe brmkwe ze złóż w Dębwcu, chlrkw-sdwe jdkwe ze złóż w Zabłciu, uznane zstały przez Ministra Zdrwia i Opieki Spłecznej za wdy lecznicze. W parciu wdę z twrów w Ustrniu i sól z Zabłcia działa uzdrwisk w Ustrniu. Pwiat cieszyński wykazuje pd względem glebwym znaczne zróżnicwanie, c w dużej mierze jest wynikiem różnrdnści skał pdłża, stanwiących pdstawwy materiał glebtwórczy. Przeważają gleby mał urdzajne, głównie bielice, gleby bielicw-brunatne, gleby bagienne, rędziny, gleby górskie raz tzw. gleby pczątkweg stadium rzwju. Jedncześnie gleby z teg rejnu są glebami ciężkimi (pnad 9% gruntów rnych) i w większści psiadają dczyn kwaśny. Rysunek 7 Lkalizacja pwiatu cieszyńskieg na tle Głównych Zbirników Wód Pdziemnych wjewództwa śląskieg Źródł: strna internetwa Urzędu Marszałkwskieg Wjewództwa Śląskieg Centralna i płudniwa część bszaru pwiatu cieszyńskieg należy d karpackieg reginu hydrgelgiczneg, pdreginu zewnętrznkarpackieg. Wdy pdziemne występują tu w pstaci wód szczelinwych i szczelinwprwych w utwrach kredy i palegenu. Głębkść zalegania zwierciadła wód pdziemnych waha się d kilku d kilkudziesięciu metrów na kulminacjach. Drugrzędny pzim użytkwy występuje w utwrach prwych czwartrzędu w większych dlinach rzecznych. Półncna część bszaru pwiatu należy d reginu przedkarpackieg, pdreginu przedkarpack - śląskieg, z głównym pzimem wdnśnym w żwirach i piaskach czwartrzędu. W dlinach rzecznych wydajnści wahają się d kilkunastu d kilkudziesięciu m3/h. Obecnie Pwiat cieszyński leży w zasięgu dwóch wyznacznych Głównych Zbirników Wód Pdziemnych (GZWP). Są t: Dlina rzeki Górna Wisła 347 Q (GZWP w utwrach czwartrzędu, bszar 99 km2, typ zbirnika prwy średniej głębkści ujęć 8 m, szacunkwe zasby dyspzycyjne - 13 tys. m3/dbę), 26

27 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA zbirnik Gdula 348 KF (GZWP w utwrach KF, bszar 41 km2, typ zbirnika szczelinw-prwy średniej głębkści ujęć 6 m, szacunkwe zasby dyspzycyjne 8,5 tys. m3/dbę) Warunki przyrdnicz krajbrazwe Zasadniczym elementem szaty rślinnej pwiatu cieszyńskieg są przede wszystkim lasy. Lasy te skupiają się głównie na bszarze górskim d wyskści 45-5 m npm, pkrywając zwarcie zbcza i grzbiety Beskidów z przewagą drzewstanu świerkw-jdłweg wraz z dmieszką buka. Ozdbą są rzadkie jawry, cisy, buki i jdły. Bgaty i ciekawy jest świat fauny i flry. Występują tu liczne rśliny chrnine, d najmniejszych, jak kwiaty, ziła i trawy pcząwszy aż p ptężne, majestatyczne świerki istebniańskie. Z rślin chrninych występujących na terenie pwiatu cieszyńskieg d najciekawszych należą występujące w wielu gatunkach strczyki, a także cieszynianka wisenna, brazki alpejskie, skrzyp lbrzymi, rlik psplity, przylaszczka psplita, wawrzynek wilczełyk, gryczuszka rzęsina, gryczka trjeściwa, dziewięćsił bezłdygwy, centuria psplita, ciemiężyca zielna, piórpusznik strusi, parzydł leśne, zimwit jesienny, pierwisnka wynisła, marzanka wnna, bluszcz psplity, barwinek psplity, kalina kralwa, kpytnik psplity, wilżyna bezbrnna. Uwagę zwraca również ciekawa fauna, d której należą: wilk, rzesznica, ppielica raz nietperze zasiedlające jaskinie: pdkwiec mały, ncek duży, ncek Bechsteina, ncek Natterera, ncek rzęsiny, ncek wąsatek, ncek Brandta, ncek rudy, gacek brunatny. Resztę gatunków uzupełniają bardziej psplite: jeleń, sarna, dzik, lis, brsuk, kuna leśna, wiewiórka, zając szarak. Płazy salamandra plamista, traszka górska, traszka karpacka / endemit karpacki /, rpucha szara, kumak nizinny, kumak górski, żaba wdna, żaba trawna. Gady żmija zygzakwata, zaskrniec zwyczajny, jaszczurka zwinka, jaszczurka żywrdna, padalec. Ornitfauna na szczególną uwagę zasługują: puszczyk uralski, puszczyk, swa uszatka, dzięcił czarny, dzięcił białgrzbiety, dzięcił trójpalczasty, muchłówka szara, muchłówka żałbna, derkacz, pluszcz, pliszka górska, paszkt, piegża, myszłów, krgulec, kukułka, kwalik, sójka, cietrzew, głuszec i wiele innych. 5 W 212 rku na zlecenie Pwiatu Cieszyńskieg zstały pracwane Uprszczne Plany Urządzania lasów należących d właścicieli prywatnych płżnych na terenie Pwiatu Cieszyńskieg. Aktualnie trwa prcedura piniwania prgnz ddziaływania na śrdwisk pstanwień prjektów Planów. Planuje się d kńca 212 rku uprszczne plany urządzania lasów zstaną przyjęte uchwałami Rady Pwiatu Cieszyńskieg. W tym mmencie Plany urządzania lasów będą bejmwały Gminy należące d pwiatu Cieszyńskieg. Obecnie w skład bszarów i biektów chrninych na terenie pwiatu cieszyńskieg wchdzą: fragment Parku Krajbrazweg Beskidu Śląskieg wraz z tuliną, rezerwaty przyrdy (Czantria, Kpce, Lasek Miejski nad Olzą, Lasek Miejski nad Puńcówką, Skarpa Wiślicka, Wisła, Zadni Gaj, Rtuz, Barania Góra), zespły przyrdnicz-krajbrazwe: Bluszcze na Górze Zamkwej, Lasek Miejski w Błgcicach, Kaplicówka, Góra Bucze, bszary bjęte chrną ptaków Natura 2: Dlina Górnej Wisły, bszary bjęte specjalną chrną siedlisk NATURA 2: Cieszyńskie źródła tufwe, Kściół w Górkach Wielkich, Beskid Śląski i Pierściec, użytki eklgiczne: Łąki na Kpcach, Łęg nad Puńcówką, Urczysk Jasinka, Góra Tuł, bszary chrnineg krajbrazu: Cieszyńskie Pgórze, stanwiska dkumentacyjne: Odkrywka cieszynitów, Jasieniwa, krytarze eklgiczne pmniki przyrdy. Uzupełnieniem dminujących frm krajbrazu naturalneg i kulturweg są tereny upraw rlnych z rzdrbniną zabudwą zagrdwą i mieszkaniwą jednrdzinną raz mzaiką zadrzewień śródplnych i przywdnych. Spśród frm bszarwych, pdlegających chrnie prawnej lub wskazanych d chrny na terenie pwiatu cieszyńskieg zlkalizwane są następujące bszary: 4 4 Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , Eklgus, 28 5 Strna internetwa pwiatu cieszyńskieg,

28 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Park Krajbrazwy Beskidu Śląskieg zstał utwrzny w 1998 r. Pwierzchnia gólna parku wraz z tuliną wynsi 69.5 km2, w tym pwierzchnia sameg parku 386,2 km 2. Obszar Beskidu Śląskieg charakteryzuje się bardz urzmaicną budwą gelgiczną. Najważniejszą jednstką strukturalną twrzącą zrąb górtwru Beskidu Śląskieg jest płaszczwina śląska. Na terenie Beskidu Śląskieg zinwentaryzwan 21 pjedynczych lub grupw występujących skałek. Najciekawsze z nich t skały grzybwe w dlinie Białej Wisełki i na górze Kiczra, skały na Kbylej w dlinie Dziechcinki, grupa skałek na Malinwskiej Skale, są chrnine jak pmniki przyrdy nieżywinej. Pmnikami przyrdy są też jaskinie, a wśród nich największa w Karpatach Fliszwych Jaskinia w Trzech Kpcach łącznej długści krytarzy 1216 m. Rysunek 8 Granice Parku Krajbrazweg Beskidu Śląskieg i jeg tuliny Źródł: strna Zespłu Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg Obszary chrnineg krajbrazu Cieszyńskie Pgórze - pwierzchni 83,8 ha utwrzny w 27 rku uchwałą Nr XIII/112/7 Rady Miejskiej Cieszyna z dnia , Dz. Urz. Wj. Śl. Nr 186/27, pz. 3397, bszar ten płżny jest na terenie Gminy Cieszyn, Zespół przyrdnicz krajbrazwy Góra Bucze - pwierzchni 1,9 ha utwrzny w 21 rku Uchwałą NR XLII/373/1 RADY Gminy Brenna z dnia 28 października 21 rku na terenie gminy Brenna celem chrny jest zachwanie za względów przyrdniczych, naukwych, dydaktycznych i krajbrazwych źródła tufweg, eksystemów leśnych i łąkwych ze stanwiskami reginalnie rzadkich i ustępujących gatunków rślin i zwierząt, bszar ten płżny jest na terenie Gminy Brenna, Zespół przyrdnicz krajbrazwy Bluszcze na Górze Zamkwej pwierzchni,4164 ha, utwrzny w 23 rku Uchwałą nr V/54/23 Rady Miejskiej Cieszyna z r. (Dz. Urz. Wj. Śl. nr 11/3, pz. 413) na terenie Cieszyna w celu chrny fragmentu zadrzewineg stku Góry Zamkwej ze stanwiskiem bluszczu pspliteg z licznymi kazami zakwitającymi, bszar ten płżny jest na terenie Gminy Cieszyn, Zespół przyrdnicz krajbrazwy Lasek Miejski w Bgcicach - pwierzchni 4,1 ha, utwrzny w 22 rku Uchwałą nr LVII/556/2 Rady Miejskiej w Cieszynie z r. (Dz. Urz. Wj. Śl. nr 66/2, pz. 2396) na terenie Cieszyna w celu chrny zbcza dliny rzeki Olzy prśnięte lasami grądwymi i łęgwymi, bszar ten płżny jest na terenie Gminy Cieszyn, Zespół przyrdnicz krajbrazwy Kaplicówka utwrzny w 23 rku Uchwałą nr XI/16/23 Rady Miejskiej Skczwa z r. (Dz. Urz. Wj. Śl. nr 91/3, pz. 2399) na terenie gminy Skczów w celu chrny fragmentu wzgórza Kaplicówka z licznymi gatunkami chrninych rślin i zwierząt raz kaplicą św. Jana Sarkandra. Rezerwat Barania Góra pwierzchni 383,4 ha, utwrzny w 1953 rku płżny w granicach miasta Wisła, bejmuje w szczególnści bszary źródliskwe dwóch głównych cieków źródłwych królwej plskich rzek : Czarnej i Białej Wisełki, bszar ten płżny jest na terenie Gminy Wisła, 28

29 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Rezerwat Kpce pwierzchni 14,77 ha utwrzny w 1953 rku na terenie dzielnicy Cieszyna -Marklwice w celu zachwania ze względów dydaktycznych i naukwych naturalneg fragmentu lasów liściastych występujących w ich runie rzadkich gatunków rślin zielnych, w tym cieszynianki wisennej i brazków alpejskich, bszar ten płżny jest na terenie Gminy Ciszyn, Rezerwat Zadni Gaj pwierzchni 5,77 ha, utwrzny w 1957 rku na terenie gminy Gleszów, chrnie pdlega naturalne stanwisk cisa pspliteg, Rezerwat Wisła pwierzchni 17,61 ha, utwrzny w 1959 rku, płżny jest na bszarze miasta Wisła, utwrzny w celu w celu chrny cieków wdnych Białej i Czarnej Wisełki, jak miejsca bytwania i rzrdu rdzimej ppulacji pstrąga ptkweg, Rezerwat Lasek Miejski nad Puńcówką pwierzchni 6,96 ha, utwrzny w 1961 rku, płżny jest na bszarze Cieszyna, rezerwat przyrdy w celu chrny ppulacji cieszynianki wisennej raz naturalneg grądu Rezerwat Lasek Miejski nad Olzą pwierzchni 3,23 ha, utwrzny w 1961 rku płżny jest na terenie Cieszyna w celu chrny ppulacji cieszynianki wisennej, naturalneg grądu, a także runa leśneg z rzadkimi kazami flry pchdzenia alpejskieg. Rezerwat Rtuz pwierzchni 28,17 ha, utwrzny w 1966 rku, płżny jest na terenie gminy Chybie. Celem chrny jest trfwisk przejściwe z rślinnścią bagienną, z fragmentami trfwisk niskich i wyskich Rezerwat Skarpa Wiślicka pwierzchni 24,17 ha, utwrzny w 1996 rku, płżny na terenie gminy Skczów. Celem utwrzenia rezerwatu był zachwanie ze względów naukwych i dydaktycznych cennych drzewstanów bukwych raz łęgów z pmnikwymi kazami buka i jesinu. Rezerwat Czantria pwierzchni 97,71 ha, utwrzny w 1996 rku, płżny na bszarze gminy Ustrń w celu chrny dlnreglwych zbirwisk leśnych charakterze naturalnym z drzewstanami jawrwymi, klnwymi i jesinwymi, Użytek eklgiczny Góra Tuł pwierzchni 15 ha, płżny na bszarze gminy Gleszów, utwrzny w celu chrny stanwisk wielu gatunków chrninych rślin, głównie strczykwatych, Użytek eklgiczny Urczysk Jasinka pwierzchni 1,1 ha, utwrzny w 23 rku Rzprządzeniem nr 13/23 wjewdy śląskieg z r. (Dz. Urz. Wj. Śl. nr 55/3, pz. 1695) płżny częściw na terenie gminy Brenna, ze stanwiskami reginalnie rzadkich i ustępujących gatunków rślin i zwierząt Użytek eklgiczny Łąki na Kpcach - pwierzchni 15,22 ha, utwrzny w 23 rku Uchwałą nr V/52/23 Rady Miejskiej Cieszyna z r. (Dz. Urz. Wj. Śl. nr 11/3, pz. 411) na terenie miasta Cieszyn, w celu chrny łąk raz lasów i zadrzewień z licznymi gatunkami rślin i zwierząt rzadkich i chrninych Użytek eklgiczny Łęg nad Puńcówką - pwierzchni 1,66 ha, utwrzny w 23 rku Uchwałą nr V/52/23 Rady Miejskiej Cieszyna z r. (Dz. Urz. Wj. Śl. nr 11/3, pz. 412) na terenie miasta Cieszyna w celu chrny lasu łęgweg rsnąceg na terasie zalewwej Puńcówki Na rysunku pniżej przedstawin lkalizację pwiatu cieszyńskieg na tle terenów pdlegających chrnie prawnej ze względu na walry przyrdnicze wjewództwa śląskieg. 29

30 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Rysunek 9 Lkalizacja pwiatu cieszyńskieg na tle frm chrny przyrdy wjewództwa śląskieg (parki krajbrazwe i ich tuliny) Źródł: strna internetwa Urzędu Marszałkwskieg Wjewództwa Śląskieg Stanwisk dkumentacyjne Odkrywka Cieszynitów pwierzchni,6 ha, utwrzna w 22 rku na terenie miasta Cieszyn Uchwałą nr LVII/555/2 Rady Miejskiej w Cieszynie z r. (Dz. Urz. Wj. Śl. nr 66/2, pz. 2395). Stanwisk dkumentacyjne Jasieniwa utwrzne w 29 rku na terenie gminy Gleszów, ustanwine rzprządzeniem Nr 5/9 Wjewdy Śląskieg z dnia 2 kwietnia 29r., Dz. Urz. Wj. Śl. Nr 57, pz w celu chrny dsłnięcia fliszu karpackieg w tym wapieni cieszyńskich. Pnadt na terenie pwiatu cieszyńskieg zlkalizwane są pmniki przyrdy żywinej i nieżywinej. Pwiat cieszyński płżny jest w granicach (w całści bądź częściw) bszarów NATURA 2 lub bszarów wyznacznych d bjęcia tym systemem: Dlina Górnej Wisły (PHL 244) Obszar Specjalnej Ochrny Ptaków NATURA 2 (Dyrektywa ptasia) Obszar pwierzchni 24 74,19 ha, płżny na terenie gmin: Chybie, Gczałkwice Skczów, Dębwiec i Strumień. Obszar zstał wyznaczny Rzprządzeniem Ministra Śrdwiska z dnia 21 lipca 24 r. w sprawie bszarów specjalnej chrny ptaków Natura 2 (Dz. U. Nr 229, pz. 2313). Obszar bejmuje Zbirnik Gczałkwicki i przyległe stawy hdwlane. Zbirnik Gczałkwicki jest zbirnikiem wdy pitnej i jest n wyłączny z maswej rekreacji (kąpiel, sprty wdne), a uprawianie wędkarstwa jest tu mżliwe tylk z brzegu i t w granicznym zakresie. Obszar sti jest gęst zamieszkany, a zabudwa jest rzprszna wśród pól uprawnych. Niewielkie lasy t głównie lasy liściaste charakterze grądwym. Część lądw-bagienna sti, zajmująca kł 5% jej pwierzchni, pkryta jest zarślami wierzbwymi, wilgtnymi brami trzcinnikwymi i łęgami przystrumykwymi raz rślinnścią szuwarwą i zbirwiskami łąkwymi. Zachdnia zatka zbirnika, d której uchdzi Wisła, jest wypłycna, a pzim wód pdlega silnym wahanim seznwym, dchdzącym d 4 m. Jest t fragment zbirnika największej różnrdnści bilgicznej. Zidentyfikwan tu 29 gatunków ptaków wymieninych w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/49/EWG, m.in. są t gatunki lęgwe w ilści przekraczającej 1% wielkści ppulacji krajwej bąk, bączek, ślepwrn, szabldziób, mewa czarngłwa, rybitwa czarna, rybitwa rzeczna raz 8 gatunków z Plskiej Czerwnej Księgi (PCK). Spśród gatunków regularnie zalatujących w kresie pzalęgwym należy wymienić: czaplę białą (kncentracje d 8 sbników) i czaplę nadbną (d 15 sbników). Ogólnplskie Twarzystw Ochrny Ptaków na zlecenie Wjewdy Śląskieg przy udziale śrdków Wjewódzkieg Funduszu Ochrny Śrdwiska i Gspdarki Wdnej w Katwicach przygtwał Walryzację przyrdniczą bszaru NATURA 2 Dlina Górnej Wisły. Opracwanie t zawiera cenę stanu zachwania ppulacji gatunków ptaków i ich siedlisk raz prpzycje działań chrnnych, jakie należy pdjąć dla zachwania i właściweg funkcjnwania ww. bszaru NATURA 2. 3

31 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Rysunek 1 Lkalizacja Obszaru NATURA 2 Dlina Górnej Wisły Źródł: strna internetwa Obszar NATURA 2 Cieszyńskie źródła tufwe (PLH 243) specjalny bszar chrny siedlisk (Dyrektywa Siedliskwa) Ostja siedliskwa płżna jest w zachdniej części Pgórza Śląskieg, zwanej zwyczajw Pgórzem Cieszyńskim. W skład sti wchdzą cztery, izlwane bszary aktywnych współcześnie źródlisk z depzycją martwicy wapiennej (tufów wapiennych i trawertynów) - Mrzyk (Grdziec, gm. Jasienica, pw. bielski), Góra Jasieniwa (521 m n.p.m., na pgraniczu Gleszwa, Dzięgielwa i Ciswnicy, gm. Gleszów, pw. cieszyński), Kamieniec (375 m n.p.m., między Ogrdzną i Gułdwami, gm. Dębwiec, pw. cieszyński) i Skarpa Wiślicka (361,7 m n.p.m., Wiślica, gm. Skczów, pw. cieszyński). Na terenie sti znajdują się dwa rezerwaty przyrdy - Mrzyk i Skarpa Wiślicka. Kamieniejące źródła z frmacją tufu wapienneg wraz z charakterystyczną rślinnścią figurują w załączniku I Dyrektywy Siedliskwej jak siedliska prirytetwe. Siedliska nieleśne zajmują w sti niewielkie pwierzchnie. Pza wymieninymi źródliskami, składają się na nie fragmenty alkalicznych trfwisk, eutrficzne zbirniki wdne raz użytkwane ekstensywnie łąki. Znacznie większy udział mają zbirwiska leśne. Zbcza wzgórz prastają lasy reprezentwane przez zbirwiska kwaśnych i żyznych buczyn raz grądów. Natmiast w dnach dlin ptków wykształciły się lasy łęgwe, w tym prirytetwe łęgi ze znacznym udziałem lszy. Na bszarach twrzących stję występują dwa gatunki płazów figurujących w załączniku II Dyrektywy Siedliskwej - traszka grzebieniasta i kumak nizinny. Ostja jest becnie najlepiej zachwanym i jedynym, wykształcnym na taką skalę, w reginie bszarem występwania czynnych tufów wapiennych. 31

32 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Rysunek 11 Lkalizacja Obszaru NATURA 2 Cieszyńskie źródła tufwe Źródł: strna internetwa Obszar NATURA 2 Kściół w Górkach Wielkich (PLH 248) specjalny bszar chrny siedlisk (Dyrektywa Siedliskwa). Ostja siedliskwa bejmuje zabytkwy kściół pw. Wszystkich Świętych (XVI w.) w Górkach Wielkich (gmina Brenna) na płudniwym skraju Pgórza Śląskieg. Każdeg rku d rzrdu przystępują tu dwa gatunki nietperzy z załącznika II Dyrektywy Siedliskwej - pdkwiec mały i ncek duży. Letnie klnie rzrdcze pdkwca małeg liczą kł 4 sbników, natmiast ncka dużeg kł 15 sbników. Pdkwiec mały zaliczany jest w Eurpie d gatunków wyskieg ryzyka, narażnych na wyginięcie (kategria VU), natmiast w kraju d gatunków bardz wyskieg ryzyka, silnie zagrżnych wyginięciem (kategria EN). Bardz ważnym czynnikiem mającym wpływ na niekrzystny stan ppulacji teg gatunku jest brak chrny jeg letnich i zimwych stanwisk. Obszar NATURA 2 Pierściec (PLH 2422) specjalny bszar chrny siedlisk (Dyrektywa Siedliskwa). zstał zaakceptwany decyzją Kmisji Eurpejskiej 29/93/WE z dnia 12 grudnia 28 r. (bszar mający znaczenie dla Wspólnty). Ostja bejmuje bszar 172 ha. Obszary te zasiedla jeden z najbardziej zagrżnych gatunków nietperzy w kraju i Eurpie - pdkwiec mały. Pdkwiec mały zaliczany jest w Eurpie d gatunków wyskieg ryzyka, narażnych na wyginięcie (kategria VU), natmiast w kraju d gatunków bardz wyskieg ryzyka, silnie zagrżnych wyginięciem (kategria EN). Bardz ważnym czynnikiem mającym wpływ na niekrzystny stan ppulacji teg gatunku, jest brak chrny jeg letnich i zimwych stanwisk. Obszar NATURA 2 Beskid Śląski (PLH 245) specjalny bszar chrny siedlisk (Dyrektywa Siedliskwa) Obszar pwierzchni pnad 26 tys. ha płżny jest w masywie Beskidu Śląskieg (najbardziej na zachód wysuniętej części Beskidów Zachdnich), z niewielkimi fragmentami w brębie Pgórza Śląskieg i w Ktlinie Żywieckiej. Twrzą g dwa pasma górskie: Stżka i Czantrii raz pasm Baraniej Góry. Większść bszaru pkryta jest lasami, w głównej mierze sztucznymi mnkulturami świerkwymi, jednakże występują tu również fragmenty naturalnych raz dbrze zachwanych, zróżnicwanych kmpleksów leśnych. Stwierdzn, iż występuje tu 16 typów siedlisk z załącznika I Dyrektywy Siedliskwej. Pnadt na terenie sti zidentyfikwan 21 gatunków z załącznika II Dyrektywy Siedliskwej, dntwując liczne stanwiska rzadkich i zagrżnych zwierząt i rślin, jak np. tjadu mrawskieg (jedn z 4 stanwisk w Plsce) czy tcji karpackiej (jedn z 4 reginów występwania). Najpważniejsze zagrżenia sti wynikają głównie ze zbyt intensywnie rzwijającej się turystyki i zabudwy rekreacyjnej. Inne niebezpieczeństwa związane są z zanieczyszczeniem wdy, pwietrza (w tym zanieczyszczenia przedstające się z terenów Czech) raz regulwaniem kryt rzecznych, budwą ptków górskich. 32

33 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Rysunek 12 Lkalizacja Obszaru NATURA 2 Beskid Śląski Źródł: strna internetwa Krytarze eklgiczne t bszary łączące różne jednstki przestrzenne krajbrazu, relatywnie wąskie i różniące się d taczająceg tła. Mają ne różne pchdzenie i charakter (krytarze reliktwe, antrpgeniczne, śrdwiskwe). Pd względem struktury mżna wyróżnić krytarze liniwe, paswe i sieciwe. Pdstawwe funkcje tej składwej krajbrazu eklgiczneg, t: zmniejszanie stpnia izlacji ddzielnych elementów krajbrazu i ułatwianie przemieszczania się gatunków w brębie całeg krajbrazu, mdyfikacja spływu pwierzchniweg i mikrklimatu, funkcja przeciwerzyjna, mdyfikacja przebiegu zakłóceń, refugium, przemieszczanie materii i energii, wzbgacające i regulujące ddziaływanie na taczające tł. 6 Krytarze eklgiczne są ważnym elementem przyrdy żywinej. Nie są frmą bezpśredniej chrny przyrdy (brak dnśnika w ustawach, rzprządzeniach itp.) jednak ich granice i rzmieszczenie należy bezwzględnie uwzględniać przy planwanych inwestycjach charakterze antrpgenicznym. Ich przerwanie lub całkwite zniszczenie wpływa bwiem na rzerwanie sieci pwiązań eklgicznych charakterze: reginalnym, krajwym a nawet międzynardwym. Krytarze eklgiczne - t bszary łączące różne jednstki przestrzenne krajbrazu, relatywnie wąskie i różniące się d taczająceg tła. W granicach wjewództwa śląskieg znajduje się 7 bszarów węzłwych i 8 krytarzy eklgicznych, wyznacznych w ramach krajwej sieci eklgicznej ECONET - Plska (Lir A. 1995, 1998). Głównymi krytarzami eklgicznymi na terenie Pwiatu Cieszyńskieg są: - krytarz eklgiczny Górnej Wisły (górna część krytarza Wisła Mrawa), który psiada status krytarza międzynardweg, - krytarz eklgiczny Beskid Śląski Wyżyna Śląska, charakterze pnadreginalnym,

34 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA krytarz eklgiczny Szyndzielni psiadający status krytarza krajweg. We wszystkich trzech przypadkach krytarze eklgiczne mają na celu zapewnienie swbdnej migracji: ptactwa, gadów i płazów, ssaków i ryb. Migracji pdlega także flra. Rzmieszczenie przestrzenne krytarzy eklgicznych i bszarów węzłwych zlkalizwanych w granicach wjewództwa śląskieg (w tym w granicach pwiatu cieszyńskieg) przedstawin na pniższym rysunku. Rysunek 13 Elementy krajwej sieci eklgicznej ECONET Plska w wjewództwie śląskim i pwiat cieszyński na ich tle Na żółt zaznaczn krajwe bszary węzłwe. Na zieln zaznaczn międzynardwe bszary węzłwe. Źródł: Aby wyznaczne krytarze eklgiczne mgły spełniać swje funkcje, niezbędne jest wprwadzenie ich d planu zagspdarwania przestrzenneg wjewództwa śląskieg, jak ważneg dkumentu w prcesie planwania przestrzenneg w gminach. Należy przeprwadzić knsultacje i dknać uzgdnienia krytarzy eklgicznych z sąsiednimi wjewództwami raz z przygranicznymi wjewództwami w Czechach i na Słwacji. Wskazane byłby zapewnienie kmplementarnści krytarzy eklgicznych wyznacznych w wjewództwie śląskim z krajwą siecią eklgiczną i z Paneurpejską Siecią Eklgiczną (Bennett 1999). Knieczne jest pdjęcie dalszych studiów i badań nad identyfikacją i wyznaczeniem krytarzy eklgicznych dla rślin, bezkręgwców i pzstałych kręgwców. [ ] 7 Należy dążyć d pracwania szczegółweg prgramu chrny, kształtwania i udrażniania krytarzy eklgicznych, w pierwszej klejnści w miejscach newralgicznych. [ ] Isttne jest także stwrzenie systemu mnitringu klizji zwierząt z barierami raz użytkwania przez nie krytarzy eklgicznych. 8 7 Krytarze eklgiczne w wjewództwie śląskim kncepcja d planu zagspdarwania przestrzenneg wjewództwa, Jerzy B. PARUSEL, Katarzyna Skwrńska, Agnieszka WOWER, Knferencja międzynardwa Wdrażanie kncepcji krytarzy eklgicznych w Plsce Zakład Badania Ssaków Plskiej Akademii Nauk Białwieża, 2 22 XI 28 r. 8 Krytarze eklgiczne w wjewództwie śląskim kncepcja d planu zagspdarwania przestrzenneg wjewództwa, Jerzy B. PARUSEL, Katarzyna Skwrńska, Agnieszka WOWER, Knferencja międzynardwa Wdrażanie kncepcji krytarzy eklgicznych w Plsce Zakład Badania Ssaków Plskiej Akademii Nauk Białwieża, 2 22 XI 28 r. 34

35 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Rysunek 14 Obszary przyrdnicz cenne na tle mapy pwiatu cieszyńskieg Źródł: pracwanie własne na pdstawie mapy wjewództwa śląskieg zamieszcznej w prjekcie Prgnzy ddziaływania na śrdwisk Planu Gspdarki Odpadami dla Wjewództwa Śląskieg 212 LEGENDA: II Park Krajbrazwy Beskidu Śląskieg Obszary mające znaczenie dla Wspólnty: 4 Beskid Śląski 14 Kściół w Górkach Wielkich 8 Cieszyńskie Źródła Tufwe Użytki eklgiczne: 13 Góra Tuł 27 Łąki na Kpcach Rezerwaty przyrdy: 26 Kpce 3 Lasek Miejski nad Olzą 31 Lasek Miejski nad Puńcówką 5 Skarpa Wiślicka 59 Wisła 6 Zadni Gaj 35

36 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Gmina Strumień z gminą Chybie stanwią jeden z największych w Plsce śrdków hdwli karpia i pstrąga. W związku z aktywnścią wędkarzy i śrdwisk rybackich zamieszkujących bszar nazywany d dawien dawna Żabim Krajem pwłan twarzyszenie Lkalna Grupa Rybacka Żabi Kraj. Gminy wchdzące w skład Stwarzyszenia t pięć gmin pwiatu cieszyńskieg (Chybie, Dębwiec, Skczów, Strumień, Zebrzydwice) raz dwie gminy pwiatu pszczyńskieg (Gczałkwice-Zdrój, Pawłwice). Celami i działaniami Stwarzyszenia są: działanie na rzecz zrównważneg rzwju bszarów zależnych d rybactwa, aktywizwanie i integrwanie spłecznści zamieszkującej bszary zależne d rybactwa, łagdzenie skutków zmian strukturalnych w sektrze rybactwa, pracwanie i przyjęcie Lkalnej Strategii Rzwju Obszarów Rybackich, prwadzenie działalnści szkleniwej i wydawniczej, współpraca między reginalna i międzynardwa rzwijająca wymianę dświadczeń i dbrych praktyk, które przyczyniają się d innwacyjnści działań Stwarzyszenia. 36

37 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ODDZIAŁYWANIEM 4.1 Pwietrze atmsferyczne Jakść pwietrza atmsferyczneg na terenie pwiatu cieszyńskieg jest kształtwana przez lkalną emisję zanieczyszczeń, których źródłem są indywidualne gspdarstwa dmwe, ktłwnie miejskie i siedlwe raz zakłady prdukcyjn - usługwe. Układ sieci sadniczej terenu pwiatu cieszyńskieg sprawia, że emisja ta ma charakter rzprszny. Wzdłuż sieci ciągów kmunikacyjnych (drgi, kleje) kncentruje się emisja spalin i hałasu. Pnadt pważnym źródłem zanieczyszczeń jest ich imisja znad bszarów sąsiednich, w głównej mierze z rejnów Trzyńca (przy wiatrach S i SW) raz Ostrawsk - Karwińskieg Okręgu Przemysłweg i Rybnickieg Okręgu Węglweg (przy wiatrach W, NW, N). Emisja przemysłwa determinwana jest ilściami gazów i pyłów wprwadzanych d pwietrza z danej instalacji raz spsbami mnitrwania tej emisji, których dpuszczalne pzimy kreślane są w wydawanych przez Starstę decyzjach raz pzwleniach zintegrwanych (kreślających rdzaje i ilści gazów i pyłów dpuszcznych d wprwadzania d pwietrza z danej instalacji raz spsby mnitrwania tej emisji, zmierzające d stswania zwłaszcza w dużych zakładach technlgii najmniej szkdzącej śrdwisku). W świetle bserwwaneg spadku emisji z sektra przemysłweg rśnie znaczenie zanieczyszczeń pchdzących z sektra kmunalneg (tzw. niska emisja), a także z transprtu samchdweg (emisja pwierzchniwa i liniwa). Stają się ne becnie ważnym prblemem wymagającym pilneg rzwiązania. Zgdnie z ustawą - Praw chrny śrdwiska (Dz. U. z 28 r. Nr 25, pz. 15, z późn. zm.) przygtwanie i zrealizwanie Prgramu chrny pwietrza wymagane jest dla stref, w których stwierdzn przekrczenia pzimów dpuszczalnych lub dcelwych, pwiększnych w stswnych przypadkach margines tlerancji, chćby jednej substancji, spśród kreślnych w rzprządzeniu Ministra Śrdwiska z dnia 3 marca 28 rku w sprawie pzimu niektórych substancji w pwietrzu (Dz. U. 47, pz. 281). D stref takich na bszarze wjewództwa śląskieg zakwalifikwan między innymi strefę bielsk żywiecka d której zalicza się pwiat cieszyński. Rczna cena jakści pwietrza za rk 27 stanwiła pdstawę d stwrzenia Prgramów chrny pwietrza, natmiast za rk bazwy d analizy przyjęt rk 26, jak najbardziej niekrzystny pd względem warunków meterlgicznych i sytuacji aersanitarnej na terenie wjewództwa śląskieg. Zgdnie z wyknaną klasyfikacją w 21 rku dla strefy bielsk żywieckiej (w której leży Pwiat Cieszyński) zstał wyknany prgram chrny pwietrza z uwagi na: przekrczenie dpuszczalnej częstści przekraczania pzimu dpuszczalneg 24-gdz. stężeń pyłu zawieszneg PM1 w rku kalendarzwym, przekrczenie pzimu dcelweg benz(a)pirenu w rku kalendarzwym. W związku z tym w 21 rku zstał sprządzny i przyjęty uchwałą Nr III/52/15/21 Sejmiku Wjewództwa Śląskieg z dnia 16 czerwca 21 r. Prgram chrny pwietrza dla strefy bielsk żywieckiej. Według Raprtów stanie śrdwiska za lata pracwanych przez WIOŚ wynika, iż badania jakści pwietrza atmsferyczneg na terenie pwiatu cieszyńskieg prwadzne są w jednym punkcie mnitringwym w Cieszynie przy ulicy Mickiewicza. W 29 rku zantwan w Cieszynie: a) najwyższy w wjewództwie śląskim wzrst stężeń SO2 83% w prównaniu d 28 rku, b) wzrst stężenie niklu 6% w prównaniu d 28 rku, c) wzrst stężenie B( )P 644% w prównaniu d 28 rku. Dane te wskazują na znaczne pgrszenie stanu pwietrze w 29 rku. Według Raprtu stanie śrdwiska w Wjewództwie Śląskim w 21 rku pracwaneg przez WIOŚ na terenie pwiatu cieszyńskieg emisja zanieczyszczeń d pwietrza w stsunku d rku 29 średni wzrsła średni 18%. Jedynie zanieczyszczenie dwutlenkiem siarki zmniejszył się w prównaniu d rku 29 kł 3%. Emisja tlenku aztu zwiększyła się kł 2%, emisja tlenku węgla zwiększyła się 15%, emisja dwutlenku węgla zwiększyła się 3%, a pyłu zawieszneg 46% w prównaniu d rku 29. W 21 rku zantwan 42 przypadki przekrczeń dpuszczalnych pzimów pyłu zawieszneg PM1, 3-krtne przekrczenia zawartści w pwietrzu. W pwiecie cieszyńskim, dntwan również utrzymujące się pnadnrmatywne stężenie bez-α-pirenu raz znu. Mim tak pwiększających się stężeń substancji szkdliwych w pwietrzu teren pwiatu cieszyńskieg pd kątem chrny zdrwia zstał zakwalifikwany d: a) pd względem zawartści SO2 - d klasy C 37

38 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA b) pd względem zawartści NO2 - d klasy A c) pd względem zawartści benzenu - d klasy A. Ogólna cena pwiatu cieszyńskieg t strefa C czyli w strefa wymagająca działań naprawczych. Jest t pwód włączenia pwiatu cieszyńskieg d realizacji Prgramu Ochrny Pwietrza dla stref wjewództwa śląskieg pracwaneg przez Marszałka Wjewództwa Śląskieg., który zstał pracwany i przyjęty uchwałą Sejmiku Wjewództwa Śląskieg Nr III/52/15/21 z dnia 16 czerwca 21 rku. W 211 rku nie wyknywan szczegółwych badań dla Pwiatu Cieszyńskieg, który pdbnie jak bielski i żywiecki znalazł się w Strefie Śląskiej, dlateg niezbędne jest pisanie wyników dla całej strefy. Ocenę dla strefy śląskiej wyknan w parciu : całrczne serie badań na autmatycznych stacjach mnitringwych zlkalizwanych w Cieszynie, Żywcu, Złtym Ptku raz Wdzisławiu Śląskim. P dknaniu ceny strefy z uwzględnieniem kryteriów ustanwinych w celu chrny zdrwia dla strefy śląskiej stwierdzn, iż Strefa Śląska badana ze względu na zanieczyszczenie pyłem PM1 mieści się w klasie C. Na wszystkich stanwiskach pmiarwych w strefie stwierdzn wyższą niż 35 dpuszczalną częstść przekraczania pzimu 24-gdzinneg wynsząceg 5 μg/m 3 : w Cieszynie zantwan 55 μg/m 3. W prównaniu d 21 rku częstści przekrczeń w 211 rku w strefie śląskiej zmniejszyły się na śmiu stanwiskach, a wzrsły na dwóch stanwiskach w tym 3% w Cieszynie. 4.2 Wdy pwierzchniwe i pdziemne Według stanu na kniec 21 rku 57,8% ludnści pwiatu cieszyńskieg krzysta z sieci kanalizacji sanitarnej. Jakść wód rzeki Wisły kntrlwana jest w ramach mnitringu diagnstyczneg WIOŚ. W latach r. mnitring diagnstyczny w zlewni Małej Wisły prwadzny był w 5 punktach pmiarwych (d źródeł d ujścia Przemszy). Wdy w całym swim biegu były umiarkwanym stanie eklgicznym z pminięciem 1 punktu, gdzie sklasyfikwan je, jak wdy stanu eklgiczneg sklasyfikwaneg jak słaby. W 29 rku według klasyfikacji wskaźników fizykchemicznych przekrczenia wartści dpuszczalnych dbreg stanu chemiczneg wód wynszące dla rtęci,7 μg Hg/l w 29 rku wystąpiły w Czarnej Wisełce, Małej Wiśle pniżej zbirnika w Wiśle. Jakść wód rzeki Olzy kntrlwana jest także w ramach mnitringu diagnstyczneg WIOŚ. W latach prwadzny był w 3 punktach pmiarwych. Według ceny stanu eklgiczneg uznane zstały jak stan umiarkwany i dbry. W 21 badanie były także sady wód pwierzchniwych przez Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach. Badan wdy rzeki Olzy w punkcie 11437/41. Badania wykazały występwanie sadów częst szkdliwie ddziaływujących na rganizmy żywe. Wyniki badań wód pwierzchniwych w 211 rku ilustruje pniższy rysunek. 38

39 POWIATU CIESZYŃSKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Rysunek 15 Jakść wód pwierzchniwych pwiatu cieszyńskieg na tle wjewództwa śląskieg Źródł: WIOŚ, 212 Z rysunku zamieszczneg pwyżej wynika, iż w 211 rku badania prwadzne były w 7 punktach, z czeg w 4 zantwan II klasę czystści, natmiast w 3 punktach wdy były pniżej ptencjału dbreg. W prgramie Państwweg Mnitringu Śrdwiska w sieci reginalnej w rku 21 zaplanwan badanie jakści wód pdziemnych na terenie pwiatu cieszyńskieg w 3 punktach. Dbry stan chemiczny wód pdziemnych badanych na pzimie reginalnym, w zakresie znaczanych wskaźników, wystąpił we wszystkich punktach. Przeważały wdy III klasy, które wystąpiły w 2 punktach (1139K i 1111K). Wdy najlepszej I klasy jakści stwierdzn w 1 punkcie wód wgłębnych (nr 19K). 4.3 Ochrna pwierzchni ziemi Ukształtwanie pwierzchni terenu pwiatu cieszyńskieg sprzyja pwstawaniu prcesów gedynamicznych, ruchów suwiskwych, które stwarzają zagrżenie dla prjektwanych i istniejących biektów budwlanych. Występwanie prcesów suwiskwych bserwuje się w szczególnści w części płudniwej pwiatu, w brębie stków górskich raz w części półncnej pwiatu na zbczach znacznym nachyleniu, gdzie w pdłżu występują łupki. Także zagrżeniem dla pwierzchni ziemi raz przyczyną degradacji terenów i naruszania równwagi w eksystemie jest rzwój przemysłu na gruntach zdegradwanych w wyniku działalnści przemysłwej prwadzi się rekultywację w miarę jak grunty te stają się zbędne całkwicie lub częściw d prwadzenia takiej działalnści. W ramach Systemu Ochrny Przeciwsuwiskwej prwadznej przez Państwwy Instytut Gelgiczny na terenie pwiatu w 21 i 211 rku wyknan mapy suwisk i terenów zagrżnych suwaniem się ziemi dla 8 gmin (Skczów, Ustrń, Cieszyn, Zebrzydwice, Hażlach, Istebna, Gleszów i Dębwiec). Zidentyfikwan 488 suwisk z czeg na bszarze: a) Gminy Cieszyn 82, b) Gminy Dębwiec 22, c) Gminy Hażlach 83, d) Gminy Istebna 215, 39