Instrumenty finansowe dla sfinansowania wkładu własnego projektów UE Optymalizacja finansowania projektów. Maciej Czura, PwC Polska Sp. z o.o.

Transkrypt

1 Instrumenty finansowe dla sfinansowania wkładu własnego projektów UE Optymalizacja finansowania projektów Maciej Czura, PwC Polska Sp. z o.o.

2 Niniejsza prezentacja podlega ochronie na podstawie przepisów prawa autorskiego oraz innych przepisów dotyczących własności intelektualnej. Autorskie prawa majątkowe do materiałów szkoleniowych przysługują PwC Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, przy al. Armii Ludowej 14, wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy, Wydział Gospodarczy KRS pod numerem KRS , o numerze NIP i kapitale zakładowym zł (dalej "PwC"). Prezentacja przeznaczona jest wyłącznie do uŝytku uczestników Konferencji i dla celów udziału w Konferencji. PwC Polska Sp. z o.o. ani Ŝaden inny podmiot naleŝący do sieci firm PricewaterhouseCoopers nie ponosi odpowiedzialności za skutki wykorzystania materiałów przez inne podmioty, ani za skutki wykorzystania ich w innym celu, niŝ wymieniony powyŝej. Poza wyjątkami określonymi w powszechnie obowiązujących przepisach prawa, wykorzystanie materiałów szkoleniowych, w całości lub w części, w celu innym niŝ określony powyŝej, wymaga wyraźnej, pisemnej zgody PwC Polska Sp. z o.o.

3 Agenda Optymalizacja finansowa inwestycji publicznych Specyfika realizacji projektów współfinansowanych z Funduszy Europejskich Problemy z pozyskaniem wkładu własnego Specyfika poszczególnych instrumentów finansowania wkładu własnego

4 Specyfika realizacji projektów współfinansowanych z Funduszy Europejskich Zdefiniowany brzegowy harmonogram realizacji (n+2) Uzyskanie dofinansowania uzaleŝnione jest od spełnienia szeregu kryteriów formalnych i merytorycznych Istnieją szczególne uregulowania dotyczące sposobu realizacji czy teŝ metod finansowania projektów

5 Optymalizacja realizacji inwestycji publicznych (1) 1 2 Optymalizacja materialna Optymalizacja czasowa Identyfikacja potrzeb publicznych, cele, strategia. Planowanie i synchronizacja poszczególnych inwestycji. 3 Optymalizacja operacyjna Wybór sposobu przeprowadzenia inwestycji. 4 Optymalizacja Wybór formy finansowania. finansowa

6 Optymalizacja finansowa kryterium istnienia Funduszy UE Ocena zadaż wg dostż pnoż ci funduszy europejskich Brak funduszy UE Fundusze UE MoŜliwość sfinansowania projektu wg kryteriów komercyjnych ryzyka, przychody MoŜliwość sfinansowania wkładu własnego wg kryteriów komercyjnych Podział planu inwestycyjnego na grupy zadań wyodrębnione pod kątem sposobu realizacji / finansowania

7 MoŜliwości sfinansowania wkładu własnego Modele realizacji / finansowania Finansowanie bilansowe Moż liwoż ż strukturyzacji pozabilansowej środki własne leasing operacyjny dług MIF oblig. przychodow. dług komercyjny sekurytyzacja PPP forfaiting

8 PowyŜsza analiza powinna uwzględniać następujące cechy projektu moŝliwość pozyskania preferencyjnego finansowania dłuŝnego przedmiot inwestycji moŝe stanowić odrębną zorganizowaną całość gospodarczą przedmiot inwestycji posiada potencjał generowania przychodów od uŝytkowników końcowych celem projektu nie jest wytworzenie samego tylko składnika majątkowego a usługi polegającej na jego ciągłej dostępności nie moŝna pozyskać preferencyjnego finansowania dłuŝnego przedmiot inwestycji nie moŝe być traktowany jako samodzielna jednostka ekonomiczna brak potencjału generowania przychodów od uŝytkowników końcowych potrzebny jest wyłącznie składnik majątkowy

9 Na moŝliwość zastosowania poszczególnych instrumentów finansowania wpływają ponadto poziom przychodów beneficjenta moŝliwość wydzielenia poszczególnych strumieni przychodów beneficjenta i określenie ich wartości poziom zadłuŝenia beneficjenta zdolność obsługi zadłuŝenia przez beneficjenta charakterystyka majątku trwałego beneficjenta

10 Istotne kwestie przy pozyskiwaniu wkładu własnego Łączne rozpatrywanie wszystkich projektów takŝe pozbawionych wsparcia z UE - znajdujących się w planie inwestycyjnym beneficjenta (lepsza optymalizacja). Warto rozwaŝyć struktury finansowania, a nie pojedyncze instrumenty (większa elastyczność, bezpieczeństwo transakcji, choć trudniejsza w przygotowaniu). Istotne jest przeprowadzenie odpowiednich analiz dotyczących finansowania poszczególnych inwestycji. Warto uwzględniać koszt alternatywny unikać przeznaczania ograniczonych środków własnych na projekty moŝliwe do sfinansowania w inny sposób.

11 PoŜyczki i kredyty - instrument najprostszy w implementacji (przy umiarkowanym dotychczasowym zadłuŝeniu) instrument standardowy i szeroko stosowany konieczność pozyskiwania zgodnie z przepisami PZP przez jednostki, do których PZP ma zastosowanie umiarkowane koszty pozyskania zróŝnicowane wymogi dotyczące zabezpieczeń obowiązki informacyjne względem banku moŝliwości restrukturyzacji zadłuŝenia

12 Zastosowanie Inwestycje wymagające elastycznego instrumentu finansowania strukturę kredytu łatwo dopasować do potrzeb danego projektu. Warunkiem jest korzystne kształtowanie się wskaźników dotyczących dotychczasowego zadłuŝenia beneficjenta. Projekty z reguły umiarkowanej wartości.

13 PoŜyczki i kredyty preferencyjne Udzielane przez międzynarodowe instytucje finansowe (EBI, EBOiR, NB, WB, IFC) oraz instytucje krajowe (WFOŚiGW/NFOŚiGW) priorytetytych instytucji często zbieŝne z priorytetami Funduszy Europejskich Większe niŝ na rynku finansowym moŝliwości pozyskania długoterminowego finansowania o wysokiej wartości Atrakcyjne warunki kredytowania marŝe, elastyczność, termin zapadalności. Zwolnienie z obowiązku stosowania PZP. Finansowanie dedykowane do konkretnego projektu. Procedury audytu technicznego i finansowego projektu.

14 Zastosowanie Inwestycje wymagające elastycznego instrumentu finansowania strukturę kredytu łatwo dopasować do potrzeb danego projektu. Projekty mieszczące się w zakresie misji instytucji finansowych. Warunkiem jest korzystne kształtowanie się wskaźników dotyczących dotychczasowego zadłuŝenia beneficjenta. Projekty wysokiej wartości, dla których trudno jest pozyskać finansowanie komercyjne.

15 Emisja obligacji UmoŜliwiają pozyskanie wysokich kwot finansowania bezpośrednio z rynku kapitałowego. Szerokie moŝliwości strukturyzacji emisji instrument elastyczny przed emisją. Mogą być zabezpieczone w róŝny sposób co do zasady na całym majątku emitenta. Bardziej złoŝona struktura i procedura transakcji niŝ w przypadku kredytu Wyłączenie spod reŝimu PZP. Ograniczone albo brak moŝliwości restrukturyzacji zadłuŝenia - ryzyko refinansowania. Celem zapewnienia płynności obligacji na rynku wtórnym istotny jest rating.

16 Zastosowanie Wszystkie typy inwestycji opłacalne przy wyŝszej wartości pozyskiwanego finansowania. Finansowanie inwestycji w dłuŝszej perspektywie np. trzyletniego planu inwestycyjnego. MoŜliwość objęcia gwarancją uplasowania w zaleŝności od potrzeb. DuŜe moŝliwości strukturyzacji (pozwala uwzględnić potrzeby danego beneficjenta).

17 Obligacje przychodowe i inne schematy project finance Powiązane wyłącznie z konkretnym projektem inwestycyjnym, a nie z bilansem beneficjenta obsługa zadłuŝenia w oparciu o strumień przychodów generowanych przez zrealizowany przedmiot inwestycji wierzytelności obligatariuszy zabezpieczone na majątku powstałym w wyniku realizacji inwestycji (uprzywilejowany regres) Ograniczenia dot. rozporządzania majątkiem projektu Rygorystyczny monitoring realizacji projektu Istotny jest rating danego projektu Obok obligacji przychodowych moŝliwe teŝ są kredyty project finance

18 Zastosowanie Inwestycje, których przedmiot stanowi lub moŝe być traktowany jako samodzielna jednostka ekonomiczna. Inwestycje mogące generować identyfikowalny i stabilny w długim okresie strumień przychodów. W Polsce wyemitowano dotychczas obligacje przychodowe na sfinansowanie modernizacji infrastruktury wod-kan oraz budowę linii tramwajowej (MWiK w Bydgoszczy, MPK w Łodzi).

19 Sekurytyzacja UmoŜliwia sfinansowanie dowolnych nakładów w oparciu o przychody przyszłych okresów, które nie muszą być powiązane z finansowanym projektem Istotne znaczenie ma rozróŝnienie pomiędzy sprzedaŝą wierzytelności a subpartycypacją. Spółka celowa (SPV) nabywająca wierzytelności od beneficjenta jest od niego niezaleŝna. W Polsce instrument stosowany jest głównie przez banki i instytucje finansowe Głównym kryterium jest istnienie strumienia wierzytelności mogących być przedmiotem sprzedaŝy.

20 Leasing finansowanie zakupu środka trwałego Instrument powiązany z przedmiotem inwestycji. Pod względem księgowym właścicielem przedmiotu inwestycji moŝe pozostawać leasingobiorca bądź leasingodawca (leasing finansowy bądź operacyjny). Pod względem efektów bilansowych, leasing finansowy podobny jest do kredytu. Leasing operacyjny jest instrumentem pozabilansowym. MoŜe być stosowany calem nabycia zarówno majątku ruchomego jak i nieruchomego. Finansowanie w formie leasingu musi zostać uwzględnione w specyfikacji przetargowej dotyczącej projektu (wzgl. jego składników)

21 Leasing zwrotny pozyskanie środków finansowych za pomocą istniejących juŝ składników majątku trwałego beneficjenta Brak powiązania z projektem. Warunkiem zastosowania jest posiadanie przez beneficjenta odpowiednich składników juŝ istniejącego majątku trwałego i moŝliwości rozporządzania nimi. MoŜe być ustrukturyzowany jako leasing operacyjny albo jako leasing finansowy.

22 Forfaiting Instrument powiązany z realizacją danego projektu inwestycyjnego jego zastosowanie musi zostać uwzględnione w umowie z wykonawcą. Transakcja oparta na cesji niewymagalnych wierzytelności wykonawcy z tytułu realizacji przedmiotu inwestycji. Cesjonariusz (bank) zawiera z beneficjentem umowę rozterminowania wierzytelności Co do zasady nie istnieją ograniczenia związane z zastosowaniem tego instrumentu z tym, Ŝe związany jest on zawsze z określoną umową pomiędzy beneficjentem a wykonawcą projektu (jego składników) np. umową o roboty budowlane, umową dostawy.

23 Partnerstwo publiczno-prywatne Instrument pozwalający na sfinansowanie inwestycji, której przedmiot umoŝliwia jego późniejsze uŝytkowanie przez Wykonawcę Aktualnie moŝliwy do realizacji w oparciu o trzy obowiązujące ustawy Ustawa o partnerstwie publiczno prywatnym (Dz.U. z 2009 Nr 19 poz. 100) Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.U. z 2009 Nr 19 poz. 101) Ustawa o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz.U. z 2004 Nr 256 poz ze zm.)

24 Partnerstwo publiczno-prywatne Podmioty finansujące Udział kapitałowy SPV Beneficjent Płatność za dostępność Umowa PPP Wykonawca Operator SPV Przedmiot inwestycji UŜytkownicy końcowi

25 Podstawowa charakterystyka PPP Sektor publiczny kupuje usługi, a nie aktywa Sektor publiczny precyzuje rezultaty wymagane w odniesieniu do zamawianych usług Sektor prywatny zwykle realizuje inwestycję kompleksowo (pozyskuje finansowanie na budowę, projektuje, buduje i eksploatuje) Ryzyka są identyfikowane, wyceniane i przeniesione na stronę, która jest w stanie lepiej nimi zarządzać Sektor prywatny jest wynagradzany w duŝej mierze w zaleŝności od wyników Wynagrodzenie sektora prywatnego moŝe pochodzić z budŝetu publicznego lub bezpośrednio od uŝytkowników

26 Istotne kwestie związane z instrumentami finansowania wkładu własnego Dofinansowanie z Funduszy Unijnych poprawia wiarygodność projektu w oczach instytucji finansowych i inwestorów WaŜne są reguły dotyczące kwalifikowalności wydatków na finansowanie (w części pokrywanej ze środków Funduszy) Strukturę finansowania naleŝy określić juŝ na wczesnym etapie (we wniosku o dofinansowanie, specyfikacjach przetargowych) tak, aby pewne instrumenty nie zostały wykluczone ze względów formalnych

27 Kontakt: Maciej Czura Starszy Konsultant PwC Polska Sp. z o.o. maciej.czura@pl.pwc.com tel. +48 (22)