Tablica wyników Unii badań i innowacji z 2014 r.

Transkrypt

1 Tablica wyników Unii badań i innowacji z 2014 r. Tablica wyników Unii innowacji w zakresie badań i innowacji Streszczenie Wersja PL DG ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu

2 Streszczenie Tablica wyników Unii badań i innowacji z 2014 r. wpływ kryzysu gospodarczego nie aż tak duży, jak oczekiwano. Różnice w wynikach w zakresie badań i innowacji znowu powoli się zmniejszają. Ubiegłoroczna edycja tablicy ukazała wpływ kryzysu, który doprowadził do zakłóceń procesu konwergencji w zakresie innowacji między państwami członkowskimi. Tegoroczna edycja pokazuje, że w państwach członkowskich pojawiły się pozytywne oznaki, gdyż wyniki w zakresie innowacji poprawiają się, a proces nadrabiania zaległości przez mniej innowacyjne kraje nabiera tempa. Analiza unijnego systemu innowacji opiera się na ośmiu wymiarach i 25 wskaźnikach innowacji... Ramy oceny stosowane w tablicy wyników Unii badań i innowacji uwzględniają 3 główne rodzaje wskaźników i 8 wymiarów innowacji, obejmując łącznie 25 różnych wskaźników. Czynniki dające możliwości przedstawiają główne niezależne od przedsiębiorstw czynniki sprzyjające innowacyjności i obejmują 3 wymiary innowacji: zasoby ludzkie; otwarte, doskonałe i atrakcyjne systemy badań oraz finansowanie i wsparcie. Działania przedsiębiorstw przedstawiają wysiłki w zakresie innowacji na poziomie przedsiębiorstwa zgrupowanie w 3 wymiarach innowacji: inwestycje przedsiębiorstw; powiązania i przedsiębiorczość oraz aktywa intelektualne. Wyniki obejmują skutki działań przedsiębiorstw w zakresie innowacji w 2 wymiarach innowacji: innowatorzy i skutki ekonomiczne.... a państwa członkowskie klasyfikuje się w czterech grupach w oparciu o średnią wyników w zakresie innowacji. W oparciu o średnią wyników w zakresie innowacji państwa członkowskie podzielono na cztery różne grupy: Dania (DK), Finlandia (FI), Niemcy (DE) i Szwecja (SE) to liderzy innowacji, których wyniki w zakresie innowacji są zdecydowanie powyżej średniej UE; Austria (AT), Belgia (BE), Cypr (CY), Estonia (EE), Francja (FR), Irlandia (IE), Luksemburg (LU), Niderlandy (NL), Słowenia (SI) i Zjednoczone Królestwo (UK) to kraje doganiające liderów o wynikach w zakresie innowacji powyżej lub blisko średniej UE; wyniki Chorwacji (HR), Czech (CZ), Grecji (EL), Węgier (HU), Włoch (IT), Litwy (LT), Malty (MT), Polski (PL), Portugalii (PT), Słowacji (SK) i Hiszpanii (ES) są poniżej średniej UE. Państwa te to umiarkowani innowatorzy ; ułgaria ( G), Łotwa (LV) i Rumunia (RO) to słabi innowatorzy o wynikach w zakresie innowacji zdecydowanie poniżej średniej UE. Szwedzki system innowacji jest kolejny raz najlepszy w UE, a pozycje innych krajów pozostają stosunkowo stabilne... Szwecja znowu ma najlepszy system innowacji w UE, a na kolejnych miejscach plasują się Dania, Niemcy i Finlandia. Ogólnie rzecz biorąc, skład grup jest podobny jak w poprzedniej edycji tablicy wyników Unii badań i innowacji, przy czym Polska jest jedynym państwem, które zmieniło grupę, awansując z grupy słabych innowatorów do grupy umiarkowanych innowatorów.... mimo pewnych zmian w obrębie grup. 2

3 Jak co roku, w obrębie każdej grupy występują pewne wahania w górę i w dół. Dania i Niemcy zamieniły się miejscami w ramach grupy liderów innowacji. Wśród krajów doganiających liderów Luksemburg zastąpił Niderlandy na czołowym miejscu, a Irlandia i Austria zamieniły się miejscami, podobnie jak Estonia i Cypr. W ramach grupy umiarkowanych innowatorów Włochy zajmują pierwsze miejsce, a za nimi plasują się Czechy, które wyprzedziły Hiszpanię i Portugalię. Węgry i Słowacja oraz Malta i Chorwacja zamieniły się miejscami. Rumunia i Łotwa również zamieniły się miejscami w grupie słabych innowatorów. Wykres 1: Wyniki państw członkowskich UE w dziedzinie innowacji BG LV RO PL LT HR MT SK HU EL PT ES CZ IT CY EE SI EU FR AT IE UK BE NL LU FI DE DK SE MODEST INNOVATORS MODERATE INNOVATORS INNOVATION FOLLOWERS INNOVATION LEADERS Najbardziej innowacyjne państwa mają zrównoważone systemy innowacji o silnych elementach we wszystkich wymiarach... Najbardziej innowacyjne państwa są najlepsze we wszystkich wymiarach: od nakładów na badania i innowacje, poprzez działania przedsiębiorstw na rzecz innowacji, po wyniki innowacji i skutki ekonomiczne, co jest oznaką zrównoważonego systemu badań i innowacji. Liderzy innowacji, a w następnej kolejności kraje doganiające liderów, odnotowują stale najmniejsze różnice w wynikach we wszystkich ośmiu wymiarach innowacji. Oznacza to, że we wszystkich wymiarach wyniki liderów innowacji, tj. Szwecji, Danii, Niemców i Finlandii, są raczej podobne. Liderzy innowacji są również zazwyczaj w czołówce i wyraźnie powyżej średniej UE. Jedynie w drugim wymiarze otwartych, doskonałych i atrakcyjnych systemów badań Niemcy osiągnęły wynik nieco poniżej średniej UE.... a niektóre inne państwa osiągają najlepsze wyniki w pojedynczych wymiarach. Niektóre inne kraje osiągają najlepsze wyniki w pojedynczych wymiarach. Szwecja, Finlandia, Irlandia i Zjednoczone Królestwo są najlepsze w zasobach ludzkich; Dania, Niderlandy, Szwecja i Zjednoczone Królestwo zajmują najwyższe pozycje pod względem otwartych, doskonałych i skutecznych systemów badań; Estonia, Finlandia, Szwecja i Dania osiągają najlepsze wyniki w finansowaniu i wsparciu; Szwecja, Niemcy, Finlandia i Słowenia zajmują najwyższe pozycje pod względem inwestycji przedsiębiorstw; Dania, Zjednoczone Królestwo, elgia i Szwecja przodują pod względem powiązań i przedsiębiorczości; Dania, Austria, Niemcy i Szwecja osiągają najlepsze miejsca w dziedzinie aktywów intelektualnych; Niemcy, Luksemburg, Szwecja i Irlandia są najlepsi w wymiarzeinnowatorzy; natomiast Irlandia, Niemcy, Luksemburg i Dania osiągają najlepsze skutki ekonomiczne. 3

4 Ogólnie wyniki UE w zakresie innowacji poprawiają się, a Portugalia, Estonia i Łotwa są liderami wzrostu innowacji... Ogólnie rzecz biorąc, średnia roczna stopa wzrostu wyników w zakresie innowacyjności w UE w analizowanym ośmioletnim okresie sięgnęła 1,7 %, a wszystkie państwa członkowskie poprawiły swoje wyniki. Portugalia, Estonia i Łotwa to liderzy wzrostu innowacji. Najniższe wskaźniki wzrostu innowacji odnotowano w Szwecji, Zjednoczonym Królestwie i Chorwacji.... ale różnice we wzroście innowacji występują także w obrębie poszczególnych grup. W przypadku grupy liderów innowacji wyniki uległy największej poprawie w przypadku Niemiec, podczas gdy w przypadku Szwecji poprawa była najwolniejsza w tej grupie. Spośród krajów doganiających liderów najwyższy wzrost wyników osiągnęła Estonia, a najniższy Zjednoczone Królestwo. W grupie umiarkowanych innowatorów Portugalia poprawiła swoje wyniki najbardziej, a Chorwacja najmniej. Wśród słabych innowatorów największy postęp w dziedzinie innowacji odnotowano na Łotwie. Luka innowacyjna zmniejsza się jednak powoli... Ogólnie rzecz biorąc, tegoroczna edycja wskazuje na to, że wyniki w zakresie innowacyjności różnych państw członkowskich ulegają konwergencji, ale proces ten zwalnia. W wyniku tego zjawiska poziom konwergencji w zakresie innowacji spadł z powrotem do poziomu z 2009 r.... a między poszczególnymi państwami członkowskimi występują znaczne różnice, zwłaszcza pod względem wiedzy na doskonałym poziomie i jej międzynarodowego wymiaru, a także współpracy w dziedzinie innowacji w przedsiębiorstwach. Różnice w wynikach wszystkich państw członkowskich są najmniejsze w wymiarze zasobów ludzkich, gdzie najlepszy kraj (Szwecja) osiąga wyniki trzy razy lepsze niż kraj o najsłabszych wynikach (Malta). Szczególnie duże różnice występują natomiast w międzynarodowej konkurencyjności bazy naukowej (otwarte, doskonałe i atrakcyjne systemy badań) oraz we współpracy w dziedzinie innowacji w przedsiębiorstwach mierzonej w ramach powiązań i przedsiębiorczości. W tych dwóch wymiarach wyniki najlepszego państwa (Dania) ponad dziewięciokrotnie i siedmiokrotnie przewyższają wyniki najsłabszych państw odpowiednio Łotwy i Rumunii. Podczas gdy zasoby ludzkie i otwartość europejskiego systemu badań odnotowały najsilniejszy wzrost wyników w zakresie innowacji... Jeśli chodzi o poszczególne wymiary, w ciągu ostatnich ośmiu lat do całościowych wyników w zakresie innowacyjności najbardziej przyczyniły się otwarte, doskonałe i atrakcyjne systemy badań, a następnie wzrost w wymiarze zasobów ludzkich. Pod względem poszczególnych wskaźników do poprawy wyników w zakresie innowacji najbardziej przyczyniły się wspólnotowe znaki handlowe, a następnie absolwenci studiów doktoranckich spoza UE oraz wspólne międzynarodowe publikacje naukowe. Stosunkowo wyraźną poprawę wyników zaobserwowano także w dziedzinie współpracy MŚP w zakresie innowacji oraz komercjalizacji wiedzy mierzonej przy pomocy zagranicznych dochodów z tytułu licencji i patentów.... ujemny wzrost odnotowano w inwestycjach przedsiębiorstw w innowacje oraz w finansowym wsparciu innowacji. Całkowita zmiana wyników była ujemna w dwóch wymiarach: inwestycjach przedsiębiorstw oraz finansowaniu i wsparciu. W szczególności dodatni wzrost wydatków publicznych na badania i rozwój (1,8 %) został zrównoważony przez ciągły spadek inwestycji venture capital (-2,8 %). Ponadto dodatni wzrost wydatków 4

5 przedsiębiorstw na badania i rozwój (2,0 %) był mniejszy niż spadek pozostałych wydatków przedsiębiorstw w dziedzinie innowacji (-4,7 %). Na szerszej płaszczyźnie europejskiej Szwajcaria ugruntowała swoją pozycję lidera wyprzedzającego wszystkie państwa członkowskie UE... iorąc pod uwagę europejskie kraje spoza UE, również w tym roku Szwajcaria potwierdziła swoją pozycję ogólnego lidera innowacji poprzez niezmienne wyprzedzanie wszystkich państw członkowskich UE oraz najlepsze wyniki w przypadku aż 9 wskaźników. Islandia, z wynikiem powyżej średniej UE, jest jednym z krajów doganiających liderów, Norwegia i Serbia pozostają umiarkowanymi innowatorami, a była jugosłowiańska republika Macedonii i Turcja są słabymi innowatorami.... a na poziomie międzynarodowym Korea Południowa i USA bronią swoich pozycji globalnych liderów innowacji. Patrząc na wyniki systemów innowacji w skali globalnej, Korea Południowa i USA wyprzedzają UE. Stany Zjednoczone i Korea Południowa osiągają wyniki lepsze zarówno od UE (o 17 %), jak i od Japonii (o 13 %). Podczas gdy dystans między USA a Japonią maleje, rośnie on w przypadku Korei Południowej. Główni liderzy innowacji USA i Korea Południowa wygrywają z UE zwłaszcza pod względem wskaźników dotyczących działalności przedsiębiorstw mierzonej wydatkami na badania i rozwój w sektorze przedsiębiorstw, publiczno-prywatnymi publikacjami i patentami w ramach Układu o współpracy patentowej, ale także pod względem poziomu wykształcenia mierzonego odsetkiem ludności posiadającej wyższe wykształcenie. W porównaniu z innymi kluczowymi partnerami międzynarodowymi UE w dalszym ciągu ma przewagę nad Australią i Kanadą, które uzyskały wyniki w wysokości 62 % i 79 % poziomu UE. Przewaga ta jest nawet większa nad krajami RICS ( razylia, Rosja, Indie, Chiny i Republika Południowej Afryki). Jest ona stabilna, a nawet rośnie, w przypadku prawie wszystkich krajów RICS, z wyjątkiem Chin. Obecne wyniki Chin w zakresie innowacyjności wynoszą 44 % poziomu UE, a luka ta wciąż maleje dzięki poprawie szybszej niż w UE. Uwagi metodyczne Do tablicy wyników Unii badań i innowacji z 2014 r. wykorzystuje się najnowsze dostępne dane Eurostatu i innych uznanych w skali międzynarodowej źródeł, odnoszące się do 2012 r. w przypadku 11 wskaźników, do 2011 r. w przypadku 4 wskaźników, do 2010 r. w przypadku 9 wskaźników i do 2009 r. w przypadku 1 wskaźnika. Tablica wyników Unii badań i innowacji z 2014 r. daje ocenę porównawczą wyników w zakresie innowacji państw członkowskich UE oraz mocnych i słabych stron ich systemów badań i innowacji. Pozwala ona na monitorowanie tendencji w zakresie innowacji w państwach członkowskich UE, w tym od tej edycji Chorwacji jako 28. państwa członkowskiego, jak również Islandii, byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii, Norwegii, Serbii, Szwajcarii i Turcji. Obejmuje ona także porównania między UE i jej dziesięcioma konkurentami w skali globalnej. Średnią wyników w zakresie innowacji mierzy się poprzez dodanie wyników 25 równoważnych wskaźników w ramach jednego zbiorczego wskaźnika syntetycznego wskaźnika innowacyjności. W tym roku tablicy wyników Unii badań i innowacji z 2014 r. towarzyszy tablica wyników innowacyjności regionów 2014 r. 5