RAPORT NUMERU str

Transkrypt

1 r 11 LISTOPAD 2012 r. rok LII PL ISSN X INDEX MIESIĘCZNIK OGRODNICZY RAPORT NUMERU str cea 9,90 zł (w tym 5% VAT) Rady dla producetów pomidorów Wczese odmiay śliw Chryzatemowe di otwarte

2 PRENUMERATA Aby otrzymać preumeratę wystarczy wpłacić odpowiedią sumę a podae poiżej koto: z Przedpłata w baku lub a poczcie r kota Hortpress, ul. Koperika 34, Warszawa z Za preumeratę moża także zapłacić przy odbiorze przesyłki. Zamówieia ależy dokoać przez telefo, lub przez stroę iteretową. Tak zamówioa preumerata dostarczoa zostaie przez kuriera firmy OPEK. Uwaga przy wybraiu tej formy płatości doliczaa jest jedorazowa opłata w wysokości 16 zł. Szczegółowe iformacje a temat preumeraty moża uzyskać w wydawictwie Hortpress: z w sklepie iteretowym: z przez preumerata@hortpress.com z telefoiczie: z faksem: z listowie lub osobiście (ul. Koperika 34, Warszawa) Jeżeli obsługuje Paią/Paa Polskie Wydawictwo Rolicze Sp. z o.o., w sprawie preumeraty prosimy dzwoić do Pai Violetty Oleś, tel

3 LISTOPAD 2012 r 11 SPIS TREŚ CI 22 RAPORT NUMERU GLEBA I JEJ JAKOŚĆ 39 WARZYWNICTWO WYDARZENIA OGRODNICZE SPRAWY ZASŁUŻENI DLA OGRODNICTWA Zdzisław Woźiak RYNEK HISTORIA, REGIONALIZMY I STRACONE SZANSE dr Grzegorz Klimek Z KRAJU I ZE ŚWIATA Tomasz Smoleński O OWOCACH I WARZYWACH ŚWIEŻYCH Dauta Pyza-Grzybowska OD MASZYN PO ODMIANY Rafał Szeleźiak RAPORT NUMERU. GLEBA I JEJ JAKOŚĆ OD NIEJ ZALEŻĄ PLONY Aleksadra Jóźwicka ZROZUMIEĆ GLEBĘ prof. dr hab. Augusty Mika REWITALIZACJA GLEBY dr Józef Babik NAWOZY ZIELONE dr Jadwiga Borowiak PŁODOZMIAN NAJLEPSZY MIESZANY dr Irea Babik JAK POBIERAĆ PRÓBY GLEBOWE? Piotr Gościło, Agieszka Majewska SZWAJCARSKI PRZYKŁAD Tomasz Werer TECHNIKA WOKÓŁ TECHNIKI W GOŁUCHOWIE Mariusz Podymiak WARZYWNICTWO ODMIANY W. LEGUTKO POD OSŁONY PRAKTYCZNE RADY DLA PRODUCENTÓW POMIDORÓW Paweł Strauchma ROZSADA DOBRZE PRZYGOTOWANA dr Maria Wysocka-Owczarek MALINOWE STANDARDY I NOWOŚCI Aa Wize WIRUS MOZAIKI PEPINO dr hab. Natasza Borodyko, dr Beata Hasiów-Jaroszewska, prof. dr hab. Heryk Pospieszy DEZYNFEKCJA KROK PO KROKU Wojciech Juńczyk PRZED ZBIORAMI MARCHWI Marta Szyperek KOLEKCJA W STRZESZKOWICACH Mariusz Podymiak SELERY ZE SPECJALNYCH NASION PREZENTACJA U ŹRÓDŁA Aleksadra Jóźwicka 3

4 SPIS TRE ŚCI LISTOPAD 2012 r SADOWNICTWO 80 ROŚLINY OZDOBNE SADOWNICTWO NAJWAŻNIEJSZE W LISTOPADZIE Piotr Gościło ODMIANY JABŁONI DO SADU WIELKOTOWAROWEGO prof. dr hab. Augusty Mika WCZESNE ODMIANY ŚLIW prof. dr hab. Zygmut S. Grzyb GRYZONIE W SADACH I ICH ZWALCZANIE O OCHRONIE CEBULOWYCH I PODŁOŻACH Marta Szyperek DOSKONALENIE METOD PĘDZENIA TULIPANÓW dr Joaa Krause NOWOŚCI Z FINLANDII Alicja Cecot TORF POD OBSERWACJĄ NAUKOWCÓW dr Jacek Nowak 78 mgr Krystya Jaworska OWOCE W BELGII dr Krzysztof Zmarlicki, dr Piotr Brzozowski ROŚLINY OZDOBNE RYNEK PEŁEN WYZWAŃ Alicja Cecot CHRYZANTEMOWE DNI OTWARTE 2012 (cz. I) Dauta Pyza-Grzybowska DOBRA MARKA NA LOKALNYM RYNKU Mariusz Podymiak BYLINY W DUŻYCH DONICZKACH Dauta Pyza-Grzybowska Projekt okładki: Agata Jaik Autorzy zdjęć a okładce: ragizzz - Fotolia.com, Richard Villalo - Fotolia.com Paweł Strauchma, Zygmut S. Grzyb, Dauta Pyza-Grzybowska 4

5 OD REDAKCJI ADRES REDAKCJI ul. Koperika 34, IV piętro, pok Warszawa tel./faks REDAKTOR NACZELNA Aleksadra Jóźwicka tel. wew. 126 ZESPÓŁ REDAKCYJNY Dauta Pyza-Grzybowska z-ca redaktor aczelej, tel. wew. 125 Rafał Szeleźiak redaktor, tel. wew. 127 Marta Szyperek redaktor, tel. wew. 128 DZIAŁ REKLAMY Ewa Żurczak tel wew. 110, Malwia Szymańska tel wew. 141, OPRACOWANIE GRAFICZNE I TECHNICZNE Beata Gałązka SPRZEDAŻ I PRENUMERATA tel./faks zamowieia@hortpress.com KONSULTANCI prof. Fraciszek Adamicki, prof. Augusty Mika, prof. Kazimierz Myett, mgr Ja Świetlik, dr Michał Trzęsowski, dr Maria Wysocka-Owczarek Druk: LOTOS POLIGRAFIA Sp. z o.o. Warszawa, ul. Wał Miedzeszyński 98, tel Nakład: 7500 egzemplarzy Zapraszamy do odwiedzaia aszych stro iteretowych: Hortpress.com SadNowoczesy.pl WYDAWCA HORTPRESS Spółka z o.o. ul. Koperika 34, Warszawa ifo@hortpress.com, KONTO: Bak Milleium S.A (podstawowe) (preumerata i książki) Dbaj my o gle bę Pro du ce ci i we stu ją w a sio a, ma te riał szkół kar ski, a wo zy, ma szy y itp., za po mi a jąc czę sto o pod sta wo wym środ ku pro duk cji, tj. o gle bie. Już w 1917 ro ku dr Wła dy sław Fi le wicz we wstę pie do ksią żki pt. Od a wia ie sta rych sa dów tak okre ślił ogrod i ka, któ ry dba o sad: Ka żde drzew ko ma tam wszyst ko, cze go po trze - bu je co tyl ko mo żli we, aże by mu ży cie do brym uczy ić. O po jął gle bę: osu szył ją lub a wod ił, od czuł czy brak jej gli y, czy pia sku i bra ki wy rów ał, zro zu miał, ja kie a wo zy mo gą w tem miej scu po - słu żyć. Ochro ił drzew ka przed ro bac twem i dał im du żo świa tła. Po zwo li łam so bie po wtó rzyć te cy tat, któ ry pro fe sor Au gu sty Mi ka przy to czył w ar ty ku le Zro zu mieć gle bę (str. 24) ze wzglę du a je go wa żość i ak tu al ość. Ka żdy ogrod ik po wi ie przy po - mieć so bie pod sta wo we fuk cje gle by i uzmy sło wić dy a mi kę pro - ce sów, któ re w iej za cho dzą. Za gad ie ia te są w ogól ym za ry sie przed sta wio e w wy wia dzie z prof. dr. hab. Sta i sła wem Ka i szew - skim (str. 22). Jest to szcze gól ie istot e dziś, kie dy gle bę w rol ic - twie wy ko rzy stuje się w spo sób i te syw y, czę sto z po mi ię ciem pod sta wo wych za sad agro tech i ki. Ko se kwe cją te go jest ob i że - ie lub zisz cze ie ak tyw o ści bio lo gicz ej gle by, a a stęp ie zmiej sze ie jej pro duk tyw o ści. Spe cja li ści alar mu ją: a świe cie po wierzch ia gleb użytkowaych rol i czo co ro ku zmiej sza się w wy i ku pro ce sów de gra da cji. Przy i te syw ym rol i czym wy ko - rzy sta iu gle by jej żyzość spada ty siąc ra zy szyb ciej iż w a tu rze. Pod sta wo wym sys te mem upra wy ro śli jest upra wa ko we cjo - al a, w któ rej dla mak sy ma li za cji plo ów sto su je się zacz e ilo ści a wo zów mi e ral ych i pe sty cy dów. I te syw a upra wa gle by, dłu - gie okre sy po zo sta wia ia jej bez ro śli okry wo wych, wy so kie a wo - że ie mi e ral e oraz i te syw e a wad ia ie pro wa dzą do zacz - ych strat skład i ków po kar mo wych w wy i ku wy my wa ia. Straty te w pro duk cji ogrod i czej są zacz ie więk sze iż w upra wie i ych ro śli rol i czych, ze wzglę du a sto so wa ie dużo wy ższych da wek a wo zów mi e ral ych. Wy my wa ie skład i ków po kar mo wych do głęb szych warstw gle by po wo du je za ie czysz cze ie wód głę bi - o wych i po wierzch io wych. Tro ska o ja kość gle by po wi a być więc prio ry te to wa, gdyż od iej za le żą ie tyl ko plo y i ich ja kość, ale rów ież czy stość ota cza ją ce go as śro do wi ska. Reklamy całostroicowe: str. 39, 102 Ogłoszeia całostroicowe wydawcy: str. 2, 75, 101 Redakcja zastrzega sobie prawo redagowaia i skracaia tekstów oraz zmiay tytułów. Za treść ogłoszeń i artykułów reklamowych redakcja ie odpowiada.

6 WYDARZENIA JU BI LE USZ W JU TRO SI NIE Przed się bior stwo Ho dow la o -Na sie e W. Le gut ko świę to wa ło 20-le cie ist ie ia. Uro czy stość od by ła się 30 sierp ia br. w sie dzi bie fir my, w Ju tro si ie k. Kro to szy a. Ob cho dy ju bi le uszu by ły wy da rze iem o mię dzy a ro do - wym za cze iu, uczest i czy li w im bo wiem re pre ze - ta ci firm ie tyl ko z Pol ski, z któ ry mi współ pra cu je Przed - się bior stwo, ale ta kże m.i. z Ukra iy, Ro sji, Li twy, Bia ło - ru si, Ho la dii, Nie miec, Włoch, z kra jów ska dy aw skich oraz z Chi. By ły ta kże de le ga cje z pol skich ośrod ków a uko wych (w tym z SGGW w War sza wie, I sty tu tu Ogrod ic twa w Skier ie wi cach, Ui wer sy te tu Przy rod i - cze go w Po za iu, Ce tral e go Ośrod ka Ba da ia Od - mia Ro śli Upraw ych w Słu pi Wiel kiej). Dwa dzie ścia lat dzia łal o ści w sek to rze a sie ym to dla as czas i te syw e go roz wo ju. W tym okre - sie ma ła fir ma ro dzi a prze kształ ci ła się w du że przed - się bior stwo zaj mu ją ce się pro duk cją i sprze da żą a sio oraz ho dow lą o wych od mia ro śli ozdob ych, wa rzyw i ziół. Za trud ia my 340 osób, a a sze pro duk ty są roz po - za wa e ie tyl ko w Pol sce. Dziś a sio a z lo go fir my z Ju tro si a mo ża a być a ry kach w wie lu kra jach świa ta po wie dział dr iż. Wie sław Le gut ko twór ca i wła ści ciel fir my. Czę ścią ju bi le uszo wych ob cho dów by ły wy kła dy, m.i. prof. dr. hab. Ry szar da Ho łu bo wi cza z UP w Po za - iu a te mat pol skie go a sie ic twa ogrod i cze go i Ja - ro sława Ole wi cza z mie sięcz i ka Biz es Ogrod i czy o per spek ty wie roz wo ju bra ży ogrod i czej w Pol sce. Za - pro sze i go ście prze ka za li wła ści cie lo wi wie le ży czeń, zaś pra cow i cy fir my zgo to wa li mu owa cje a sto ją co i od śpie wa li Sto lat. Ju bi le usz po łą czo o z Dia mi Otwar ty mi, któ re od by - ły się 31 sierp ia i 1 wrze śia br. Za i te re so wa i mo gli Przedsiębiorstwo Hodowlao-Nasiee W. Legutko jest firmą rodzią; od lewej: Adam Legutko dyrektor ds. techiczych i iwestycji, Joaa Legutko dyrektor ds. hadlu i marketigu, Wada Lisiecka mama paa Wiesława, Wiesław Legutko zwie dzić po miesz cze ia pro duk cyj e oraz obej rzeć po - let ka z aj więk szą w Pol sce ko lek cją kwit ą cych ro śli ozdob ych, ziół i wa rzyw. Mo gli ta kże wy słu chać wy kła - dów do ty czą cych upra wy i pie lę ga cji ro śli oraz wziąć udział w po ka zie flo ry stycz ym, po pro wa dzo ym przez dr hab. Agiesz kę Krzy miń ską z Ka te dry Ro śli Ozdob - ych UP w Po za iu. Po ad to zor ga i zo wa o Mi i Tar gi w Stre fie Biz es i Kier masz Ogrod i czy, a któ rym mo ża by ło ku pić i te re su ją ce ro śli y i pro duk ty do pie lę ga cji ogro du. Dla dzie ci przy go to wa o za ję cia w Aka de mii Ma - łe go Ogrod i ka, m.i. a ukę sa dze ia ro śli, gry, za ba wy i ko kur sy o te ma ty ce ogrod i czej. (J.B.) ZE STRZESZ KO WIC DO LWO WA W go spo dar stwie A y i Lesz ka Szu ste rów (Strzesz ko wi ce Du że k. Lu bli a), pod czas pierw sze go week - e du wrze śia br., mo ża by ło obej - rzeć i po rów ać oko ło 150 od mia wie lu ga tu ków wa rzyw z ofer ty fir - my Sy ge ta. Po let ka po ka zo we od - wie dzi li przed sta wi cie le wa rzyw i - czej bra ży: 31 sierp ia repreze - taci za kła dów prze twór czych, 2 wrze śia pro du ce ci wa rzyw (bli - sko 350 osób), a 4 wrze śia wła ści - cie le skle pów. Dla tych ostat ich był to za ra zem pierw szy przy sta ek wy - jaz du zor ga i zo wa e go do Lwo wa przez fir mę Sy ge ta. O od mia ach za pre ze to wa ych w ko lek cji a str (M.P.) 6

7 WYDARZENIA MEDAL DLA PROFESORA MIKI Pod czas i a gu ra cji ro ku aka de mic kie go w Szko le Głów ej Go spo dar stwa Wiej skie go (28 wrze śia br., War - sza wa) rek tor prof. dr hab. Aloj zy Szy mań ski uho o ro wał Me da lem I sty tu tu Agro o micz e go w Ma ry mo cie prof. dr. hab. Au gu sty a Mi kę, eme ry to wa e go pra cow i ka I - sty tu tu Ogrod ic twa w Skier ie wi cach, za wy bit e osią - gię cia w dzie dzi ie sa dow ic twa i wkład w roz wój a uk ogrod i czych. Ka pi tu łę Me da lu sta o wią rek to rzy SGGW, prze wod i - czą cy Ko fe re cji Rek to rów Uczel i Rol i czych i Przy rod - i czych, przed sta wi ciel Pol skiej Aka de mii Na uk oraz dy - rek to rzy i sty tu tów bra żo wych. Me dal a wią zu je do pierw sze go w Pol sce I sty tu tu roz wi ja ją ce go a uki rol i - cze i kształ cą ce go ka dy da tów do za wo du rol i ka. I sty - tut zo stał za ło żo y w 1816 ro ku przez wy bit ych pa trio - tów, lu mi a rzy a uki, kul tu ry i po stę pu go spo dar cze go: St. Sta szi ca, J. B. Flat ta, W. Ja strzę bo skie go i M. Ocza - pow skie go. Mi chał Ocza pow ski, dy rek tor I sty tu tu w la - tach , ode grał szcze gól ą ro lę w roz wo ju a uk rol i czych, dzię ki ta le to wi li te rac kie mu, któ ry po zwo lił mu do cie rać do sze ro kiej spo łecz o ści wiej skiej. I sty tut w Ma ry mo cie wy kształ cił 1500 rol i ków i ogrod i ków do ro ku 1860 (po Po wsta iu Stycz io wym zo stał roz wią - za y). Ko ty u ator ką edu ka cji i a uki I sty tu tu Agro o - Prof. dr hab. Au gu sty Mi ka od bie ra me dal z rąk rek to ra prof. dr. hab. Aloj ze go Szy mań skie go micz e go w Ma ry mo cie jest Szko ła Głów a Go spo dar - stwa Wiej skie go w War sza wie. (red.) 7

8 WYDARZENIA JABŁ KO KON TRO LO WA NE KRA KOW SKA PRE MIE RA Przed każdym kocertem rozdawao jabłka Roz po czę ła się pro mo cja o we go kra jo we go bra du ja błek. Pod a zwą Jabł ko Ko tro lo wa e (wła ści cie lem mar ki jest To wa rzy stwo Roz wo ju Sa dów Kar ło wych) bę dą sprze da wa e owo ce z pro gra mu Pol skie Jabł ka Wy so kiej Ja ko ści. Pro mo cja za ku prze bie ga przy wy ko rzy sta iu ie sta dar do wej kam pa ii, któ ra bę dzie od by wać się m.i. w 10 aj więk szych pol skich mia stach, to wa rzy sząc wy da rze iom z krę gu kul tu ry i sztu ki. Pre mie ro wa od sło - a Jabł ka Ko tro lo wa e go mia ła miej sce w Kra ko - wie wrze śia br. w ra mach mię dzy a ro do we go fe - sti wa lu mu zy ki współ cze sej Sa crum Pro fa um. W ha - lach pro duk cyj ych Hu ty im. T. Se dzi mi ra, w cią gu trzech di (ak cje pro wa dzo e a go dzi ę przed ka żdym ko cer tem), roz da o pra wie 10 tys. ja błek. Do pro gra mu mo że przy stą pić ka żdy sa dow ik, pro - du ku ją cy jabł ka we dług orm okre ślo ych przez wła ści - cie li mar ki. Pod sta wo wym za da iem bra du jest zwięk - sze ie za i te re so wa ia ko su me tów pol ski mi jabł ka mi wy so kiej ja ko ści, za któ re pro du ce ci bę dą mo gli uzy ski - wać wy ższe ce y. Kam pa ia TRSK uzy ska ła do fi a so wa - ie z Fu du szu Pro mo cji Owo ców i Wa rzyw w wy so ko - ści 1,4 ml zło tych. Przy łą czy ło się już do iej 7 pro du - ce tów/grup pro du cec kich ja błek z kra jo wej czo łów ki. Ak cje pro mu ją ce, oprócz re o mo wa ych eve tów, bę dą uwzględ iać ta kże me dia tra dy cyj e (p. cza so pi sma li fe sty lo we) oraz prze strzeń wir tu al ą (por ta le, Fa ce bo ok). (R.Sz.) IN WE STY CJE W ROZ WÓJ Spół ka Bay er Crop Scie ce za po wia da i we sty cje a po zio mie 2 mld eu ro w zdol o ści pro duk cyj e i za kła - dy ob rób ki a sio. Jak po i for mo wa o pod czas co rocz - ej mię dzy a ro do wej ko fe re cji pra so wej (20 wrze śia br., Mo he im, Niem cy), pla y fir my obej mu ją prze za cze - ie 7 mld eu ro w la tach a dal szy roz wój BCS. Z tej kwo ty 5 mld eu ro zo sta ie za i we sto wa ych w ba da ia i roz wój, w tym w opra co wa ie o wych che - micz ych i bio lo gicz ych środ ków ochro y ro śli. Za kup ame ry kań skiej fir my Agra Qu est (koszt 500 ml do la rów) pro du ce ta środ ków bio lo gicz ych, po zwa la BCS od - po wie dzieć a za po trze bo wa ie ry ku a pro duk ty dla upraw or ga icz ych. Bay er Crop Scie ce bę dzie sil ie roz wi jać się a ry ku a sie ym. Pla o wa e jest po dwo - je ie sprze daż tych pro duk tów do ro ku Dla BCS ry - ek a sie y to ie tyl ko ofe ro wa ie o wych od mia, ale ta kże bu do wa za kła dów ob rób ki a sio. Pro du ce ci zaj du ją w ich fa cho wą po ra dę od o śie otocz ko wa ia i za pra wia ia a sio, a ta kże do stęp do pro duk tów, wy - po sa że ia i usług. BCS chce w te spo sób za gwa ra to - wać pro du ce tom od po wied i do bór środ ków oraz wła ś - ci we trak to wa ie a sio, w ce lu uzy ska ia jak aj lep - szych wy i ków pro duk cyj ych. Ce tra usłu go we te go ty - pu zaj du ją się w Eu ro pie w Niem czech, we Fra cji i a Wy spach Bry tyj skich. Pod czas zwie dza ia jed ej ze sta cji ob rób ki a sio w Mo he im pod kre śla o, że w za pra wia iu a sio bar - dzo istot e jest od po wied ie do bra ie pre pa ra tów i tech - i ki za pra wia ia. Wła ści we oczysz cze ie a sio, ka li bra - cja, daw ka pre pa ra tu, do bór skład i ków i ich stę że ia (fu gi cy dy, pe sty cy dy, skład i ki odżyw cze) oraz spo sób Dr He iz -Frie drich Schi ier dy rek tor sta cji za pra wia ia a sio w Mo he im (z le wej) i Mat thias Haug dy rek tor Bay er Se ed - Grow th TM apli ka cji wy ma ga ją eks perc kie go po dej ścia. Istot a jest ta kże ko tro la, czy po za pra wie iu uzy ska o wła ści wy efekt, a to za pew ia ją la bo ra to ria BCS w sta cjach ob rób - ki a sio. (R.Sz.) 8

9 WYDARZENIA JE SIEN NE MA LI NO WE Pod ko iec wrze śia br. w No wej Wsi k. Gru dzią dza fir - my: Nic ker so -Zwa a, Flor tom i Yara zor ga i zo wa ły spo - tka ie dla pro du ce tów upra wia ją cych po mi do ry w tu e - lach fo lio wych. W go spo dar stwie Ada ma Bo ry ia mo ża by ło za po zać się z pro duk cją od mia, m.i. o owo cach ma li o wych VP1 F 1, VP2 F 1, HTP -11 F 1, a ta kże w ty pie ba wo le ser ce Mar got F 1, Go ti co F 1 i De ko F 1. Pa Adam upra wia po mi do ry ma li o we i ogór ki od ośmiu lat. Pod sta wo wą od mia ą w jego go spo dar stwie jest VP1 F 1 o du żych (oko ło 280 g), mię si stych i twar dych owo cach. Jak po i for mo wa ła Ka ta rzy a Gład ka z fir my Nic ker so - -Zwa a, upra wa po mi do rów w tu e lu fo lio wym je sie ią jest trud iej sza iż wio są. Owo ce od mia ma li o wych ie wy ka zu ją te de cji do pę ka ia, jed ak ie ko rzyst e wa ru ki spad ki tem pe ra tu ry, więk sza wil got ość po wie - trza, a ta kże du że za gęsz cze ie ro śli sprzy ja ją pę ka iu owo ców. O a wo że iu po mi do rów ma li o wych mó wił Ja ro sław Barsz czew ski z fir my Yara. Je go zda iem, od - po wied ie a wo że ie wap iem i bo rem za po bie ga wy - stą pie iu su chej zgi li zy wierz choł ko wej owo ców. Lep - szą trwa łość owo ców za pew ia ta kże krzem za war ty p. w pre pa ra cie Ac ti sil. (M.Sz.) Adam Bo ryń (z le wej) z przed sta wi cie la mi fir my Nic ker so -Zwa a Mi cha łem Le wa dow skim i Ka ta rzy ą Gład ką

10 WYDARZENIA JU BI LE USZ FIR MY SZU GA JEW -AGRI Pięć dzie się cio ka a ło wa ma kro i sta la cja w obiek cie fir my Fru it Fa mi ly wy po sa żo a jest w sys te my sor to wa ia tra dy cyj e go i ja ko ścio we go; w jej skład wcho dzi rów ież 5 li ii pa ku ją cych 28 wrze śia br. w sie dzi bie fir my Fru it Fa mi ly w Sad ko - wie Szla chec kim, a a stęp ie w Ra dzie jo wi cach, 20 lat dzia łal o ści ob cho dzi ła fir ma Szu ga jew -Agri, ofe ru ją ca urzą dze ia do sor to wa ia i ko fek cjo o wa ia owo ców i wa rzyw. Za czy a li śmy w 1992 ro ku wy sta wia jąc a tar - gach Po la gra w Po za iu pro ste urzą dze ie sor tow i cze A3 fir my Gre efa, któ re za czę to pro du ko wać w 1958 ro ku opo wia dał pod czas ga li Piotr Szu ga jew wła ści ciel fir - my. Po cząt ki dzia łal o ści by ły jed ak trud e. Ry ek był a sta wio y głów ie a ma szy y uży wa e. Po i te gra cji z Uią Eu ro pej ską otwo rzy ły się jed ak o we mo żli wo ści. Obec ie fir ma współ pra cu je ze świa to wy mi li de ra mi w za - kre sie pa ko wa ia owo ców i wa rzyw, m.i. Gre efa, Lo go - bar di, Burg, Sic la ir, Te co. Po za ma szy a mi elek tro icz - y mi, od ki lu lat Szu ga jew -Agri zaj mu je się rów ież bu do - wą ma kro i sta la cji, któ re co raz czę ściej po wsta ją w pol - skich obiek tach lo gi stycz ych. Jed a z ostat ich to aj - więk sza w Pol sce i jed a z więk szych w Eu ro pie i we sty - cja te go ty pu, któ ra wy bu do wa a zo sta ła w obiek cie fir - my Fru it Fa mi ly w Sad ko wie Szla chec kim. Za pro sze i a spo tka ie go ście mo gli zo ba czyć jej mo żli wo ści w ak - cji. Od da a do użyt ku w sierp iu br. pięć dzie się cio ka a - ło wa li ia sor tow i cza Geo Sort III fir my Gre efa umo żli wia za rów o tra dy cyj e sor to wa ie owo ców (pod wzglę dem ko lo ru, kształ tu, wiel ko ści czy cię ża ru), jak rów ież sor to - wa ie pod ką tem ja ko ści ze wętrz ej i we wętrz ej. Po - zwa la to od dzie lić owo ce zgi łe czy uszko dzo e we - wętrz ie od zdro wych, a ta kże po dzie lić je p. pod wzglę dem za war to ści cu krów. Wię cej o tej i we sty cji mo ża prze czy tać w li sto pa do - wym u me rze Sa du No wo cze se go. (H.C.) 25 LAT FIR MY KRU KO WIAK Jausz Borkowski założyciel Kujawskiej Fabryki Maszy Roliczych, ze swoimi astępcami Seweryem (z lewej) i Radosławem Ku jaw ska Fa bry ka Ma szy Rol i czych Kru ko wiak świę to wa ła swo je 25-le cie 12 paź dzier i ka br. w Brze ściu Ku jaw skim. Po wsta ła w 1987 r., ale jej po cząt ki się ga ją lat sie dem dzie sią tych ubie głe go wie ku. Ja usz Bor kow ski, za ło ży ciel i pre zes fir my, przez pierw sze 10 lat zaj mo wał się w swo im go spo dar stwie w Red czu Kru ko wym a pra - wą i mo der i zo wa iem ma szy rol i czych. Kie dy oka za - ło się, że ie ma szas a otrzy ma ie po trzeb e go mu opry ski wa cza, po sta o wił zbu do wać go sam. Fir ma roz - wi ja ła się prę żie i z ro dzi e go kil ku a sto oso bo we go przed się bior stwa zmie i ła się w fa bry kę za trud ia ją cą bli s - ko 400 osób. Za ku pio o bu dy ki po daw ym POM -ie w Brze ściu Ku jaw skim i wy bu do wa o o wy obiekt. Dziś po wierzch ia przed się bior stwa li czy prawie 10 tys. m 2, co jest już ie wy star cza ją ce. Kru ko wiak zaj du je się w pierw szej trój ce pro du ce - tów opry ski wa czy w Pol sce. Jest zdo byw cą wie lu a gród, ta kże mię dzy a ro do wych, oraz pre kur so rem rol ic twa pre cy zyj e go w a szym kra ju. Fir ma stwo rzy ła, m.i., pierw szy pol ski opry ski wacz sa mo bie ży tu e lo wy i opry - ski wacz do krze wów. Pod ko iec lat 90. wpro wa dzi ła a ry ek kom pu te ry ste ru ją ce opry ski wa cza mi oraz opry - ski wa cze z po moc i czym stru mie iem po wie trza. W jej ofer cie głów e miej sce zaj mu ją opry ski wa cze po lo we (po jem ość od 200 do 6 tys. l), wy po sa żo e w aj o wo - cze śiej sze roz wią za ia (kom pu te ry ste ro wa ia, GPS, sys te my au to ma tycz ej ko rek ty skrę tu oraz pro wa dze ia bel ki po lo wej), ale a le ży ta kże wspo mieć o ca łej ga mie ma szy dla go spo darstw wa rzyw i czych (ko pacz ki, sor - tow i ki) oraz sa dow i czych. Fa bry ka współ pra cu je z fir ma mi pro du ku ją cy mi aj wy ż - szej ja ko ści pod ze spo ły: Arag, Co met, Po lmac, Eli vet, Ve rzel le si, Le chler, Te ejet, Geo Li e, Ve tro re si a Pa da a, AgroT RO NIX, Sa ti Tra dig, VPS Bre vi i, Sol te ka, Sa lva ra i. Ma szy y fir my Kru ko wiak do stęp e są w sie ci de ale rów a te re ie ca łe go kra ju, a ta kże u dys try bu to rów w Niem - czech, Au strii, Ro sji, Bel gii, Fra cji, Cze chach i a Ukra iie. Pod czas ju bi le uszu wi ce wo je wo da ku jaw sko -po mor - ski Zbi giew Ostrow ski od za czył za ło gę Kru ko wia ka me da la mi (9 zło tych, 6 srebr ych oraz 8 brą zo wych) przy za wa y mi przez pre zy de ta RP. (J.N.) 10

11 WYDARZENIA Zwięk szyć eks port ja błek Ko fe re cja pra so wa w Age cji Ry ku Rol e go w War - sza wie, któ ra od by ła się 3 paź dzier i ka br., by ła oka zją do pre ze ta cji prze bie gu kam pa ii pro mo cyj ej Jabł- ka ka żde go dia, od by wa ją cej się w Ro sji i a Ukra iie. Kam pa ia pro mu ją ca jabł ka wy pro du ko wa e w Uii Eu ro pej - skiej ko or dy o wa a jest przez Zwią zek Sa dow i ków RP. Mi - ro sław Ma li szew ski (pre zes ZSRP) za pre ze to wał po szcze - gól e eta py oraz ele me ty te go rocz ych ak cji i for ma cyj o - -pro mo cyj ych w obu kra jach. Po ko fe re cji (22 ma ja br.) roz po czy a ją cej kam pa ię, w mo skiew skiej sie dzi bie RIA No vo sti, ru szy ły re kla my oraz ar ty ku ły re kla mo we w pra sie ko bie cej, li fe sty lo wej, a ta kże ku li ar ej i skie ro wa ej do ha dlow ców pro duk tów spo żyw czych. Pod ha słem Co- dzie ie Od mie ie ko su me ci za chę ca i są do czę ste go spo ży wa ia ja błek, ze wzglę du a ich war to ści proz dro wot - e. Uru cho mio e w obu kra jach stro y i ter e to we ki.eu i ka.eu, po ka zu ją, w jak ró żych for mach (prze pi sy ku li ar e) mo ża spo ży wać jabł ka ka żde - go dia. Kam pa ia ZSRP ma miej sce ta kże w por ta lach spo - łecz o ścio wych Vko tak te i Fa ce bo ok. W skle pach roz da wa - e są klie tom te ma tycz e ga dże ty (tor by a za ku py, ma ge - sy a lo dów kę). Pla o wa e ak cje w 3. kwar ta le kam pa ii to dzia ła ia w puk tach sprze da ży, fit ess klu bach i ka ty ach, pu bli ka cje re kla mo we w pra sie, kam pa ie ba e ro we w i - ter e cie oraz dzia ła ia biu ra pra so we go. Prof. Eber hard Ma kosz (To wa rzy stwo Roz wo ju Sa dów Kar ło wych) pod kre ślał te go rocz ą szcze gól ą sy tu ację pro - du ce tów i eks por te rów ja błek w Pol sce. Praw do po dob ie owo ce te bę dą u as tań sze iż w i ych pań stwach eu ro pej - skich, bę dzie ich ta kże za czą co wię cej. Dla pol skich pro du - ce tów ak cja pro mo cji a Ukra iie i w Ro sji ma du że za cze - ie, po ie waż bar dzo po pra wi ła się ja kość a szych owo ców w ostat ich la tach, ma my ko ku re cyj e ce y oraz je ste śmy co raz bar dziej zor ga i zo wa i dzię ki licz ym gru pom pro du - ce tów. Da je am to re al e mo żli wo ści zdo by cia moc ej po - Od le wej: Wi told Bo gu ta, Mi ro sław Ma li szew ski, Eber hard Ma kosz, Lu cja Zwo lak, Piotr Ko dra ciuk zy cji a tam tej szych ry kach. Wi told Bo gu ta (Kra jo wy Zwią - zek Grup Pro du ce tów Owo ców i Wa rzyw) wska zał a za - cze ie eks por tu, ja ko ele me tu pod sta wo we go dla fuk cjo - o wa ia sek to ra. Mó wił ta kże o tym, jak klu czo we za cze ie (ko ce tra cja po da ży) ma ją gru py pro du ce tów owo ców w or ga i za cji ry ku. Na ko fe re cji pra so wej by li ta kże obec - i przed sta wi cie le ARR, w tym pre zes Lu cja Zwo lak. Piotr Ko dra ciuk dy rek tor Biu ra Pro mo cji Żyw o ści ARR, mó wił o tym, jak wa że w i te gro wa iu po szcze gól ych sek to rów rol ic twa są fu du sze bra żo we. Przy kła do wo, w skład ko mi - sji po dej mu ją cej de cy zję o przy za iu pie ię dzy z Fu du szu Pro mo cji Owo ców i Wa rzyw wcho dzą przed sta wi cie le ca łe go sek to ra (pro du ce ci i prze twór cy). Fi a so wa e kam pa ie, a wet je śli są pro wa dzo e przez przed sta wi cie li jed ej bra - ży p. prze twór czej, w efek cie przy o szą ko rzy ści ta kże pro - du ce tom. Je śli do ty czą wa rzyw, po zy tyw e wy i ki od czu - wa ją ta kże sa dow i cy. (R.Sz.)

12 WYDARZENIA Ko so li da cja grup a Ku ja wach Ve gro Wa rzy wa Gro blew - skich. Ku jaw ska Gru pa Pro du ce - tów Wa rzy wa Gro blew skich Sp. z o.o. go spo da ru je a 800 ha gru tów rol ych. Jej czło ko wie upra wia ją co rocz ie wa rzy wa a oko ło 400 ha uro dzaj ej ku jaw skiej zie mi. Re gio ku jaw ski od lat wy ró - żia się w kra ju dużą licz bą go spo - darstw i dy wi du al ych uprawia ją - cych warzywa mó wi dr Ja ro sław Ju rzy sta z De par ta me tu Rol ic twa Urzę du Mar szał kow skie go w To ru iu. Gru pa pod trzy mu je rol i cze tra dy - cje re gio u i wciąż się roz wi ja. Jako grupa producetów owoców i wa - rzyw fukcjouje od pięciu lat. Sku - pu je wa rzy wa od swo ich czło ków, prze cho wu je je i przy go to wu je do sprze da ży (sor to wa ie, pa ko wa ie) oraz zaj mu je się ich sprze da żą. Ofe - ru je wa rzy wa ie tyl ko a ry ku pol - skim, część z ich jest eks por to wa - a głów ie a ry ek wschod i (Ro - sja), a ta kże do Nor we gii, Por tu ga lii, A glii czy do Fra cji. Na ry ku hur to - wym dzia ła od dwóch lat, wy sy ła jąc wa rzy wa do sie ci mar ke tów. Dzię ki uij e mu wspar ciu wy bu do - wa o o wo cze są prze cho wal ię wa rzyw o po wierzch i 35 tys. m 2 z peł ym za ple czem ma szy o wym. Koszt tej i we sty cji wy iósł 120 ml zł, z cze go a 75% uzy ska o do fi a - so wa ie z Uii Eu ro pej skiej i ze środ - ków kra jo wych. Obiekt gwa ra tu je świe żość wa rzyw i ich sta łą do stęp - ość przez ca ły rok. Mo ce prze ro bo - we li ii pro duk cyj ej to łącz ie 20 tys. to wa rzyw. No wa i we sty cja po zwo - li ła a utwo rze ie o wych miejsc pra - cy. Obec ie fir ma za trud ia 10 sta - łych pra cow i ków, ale pla u je wzrost za trud ie ia do 50 lub a wet 100 osób. Oprócz te go w se zo ie pra cę zaj dą chęt i do zbio ru wa rzyw. Wa rzy wa Gro blew skich to fir ma ro dzi a, w któ rej tra dy cje rol i cze są kul ty wo wa e od pię ciu po ko leń. O przy szłość dba ją przede wszyst - kim jej wła ści cie le Ma ria i Mi chał Gro blew scy, w roz wój za a ga żo wa - e są rów ież ich dzie ci (sy Pa weł ukoń czył tech i kum rol i cze, cór ka Ka ta rzy a stu diu je ogrod ic two w Po za iu) oraz sio stra pa a Mi cha - ła Mał go rza ta Der kow ska. Cu ia via 31 czło ków. Sto wa - rzy sze ie Pro du ce tów Owo ców i Wa rzyw Cu ia via zo sta ło za ło żo e w czerw cu 2012 ro ku. Zrze sza 29 uza ych i wstęp ie uza ych grup pro du ce tów owo ców i wa rzyw oraz 2 pro du ce tów owo ców i wa rzyw. Są to gru py głów ie z wo je wódz twa ku jaw - sko -po mor skie go, ale jest też kil ka spo za wo je wódz twa. Sto wa rzy sze ie zamierza aktywie włączyć się w stwo - rze ie i o wa cyj ej go spo dar ki ry ko - wej owo ców i wa rzyw. Ce lem tej ii cja - ty wy jest także pro mo cja sek to ra owo - co wo -wa rzyw e go. Bę dzie się oa od by wać po przez wy mia ę i for ma cji ry ko wej, wspie ra ie współ pra cy między jej człokami, bu do wa ie part er stwa oraz ko so li da cję grup pro du ce tów owo ców i wa rzyw. Sto - wa rzy sze ie pra gie rów ież bu do - wać świa do mość za ufa ia i sza cu ku do śro do wi ska wiej skie go, eko lo gii i zdro we go sty lu ży cia. Chce my stwo rzyć zi te gro wa y sys tem za rzą dza ia ilo ścią, ja ko ścią, dys try bu cją, mar ke ti giem oraz ochro ą śro do wi ska. Sło wo klu czo we dla a szej dzia łal o ści to ko so li da cja sek to ra owo ców i wa rzyw. Per spek ty - wa opar ta a sta bil o ści i sys te ma - tycz ym wzro ście bę dzie wy zwa iem dla as i firm za a ga żo wa ych w or - ga i za cję sek to ra mó wi Alek sa der No wic ki, peł o moc ik Za rzą du. Pre ze sem Za rzą du Sto wa rzy sze - ia jest Mi chał Gro blew ski, a pre kur - so rem i ho o ro wą po sta cią Ja ro sław Michał Groblewski właściciel Vegro i prezes Zarządu Stowarzyszeia Producetów Owoców i Warzyw Cuiavia Uroczyste przecięcie wstęgi 12

13 WYDARZENIA Zwiedzaie obiektu, a zdjęciu hala z maszyami do przygotowaia marchwi do sprzedaży Ju rzy sta z Urzę du Mar szał kow skie - go, dzię ki sta ra iom któ re go a kre - ślo o cele i stra te gię dal szych dzia łań. Sto wa rzy sze ie po przez swo ją dzia łal ość zamierza do pro wa dzić do i te gra cji pro du ce tów owo ców i wa rzyw z re gio u Ku jaw oraz z i - ych współ pra cu ją cych re gio ów. Ideą jest stwo rze ie ob sza ru pro duk - cyj o -dys try bu cyj e go, łatwego do zarzą dzaia pod względem logis - tycz ym, gdzie ha dlo wiec będzie mógł przy go to wać w cią gu jed e go dia bar dzo du żą ilość to wa ru jed o - li te go pod wzglę dem ja ko ści. Sto wa - rzy sze ie ma ogrom y po te cjał ha dlo wy, któ ry pro du ce ci chcą wy - ko rzy stać w aj bli ższej przy szło ści. W pla ach jest ta kże utwo rze ie wspól e go biu ra ha dlo we go. (A.J.) O bez pie czeń stwie żyw o ści i zmia ach w Du Pot Świa to wy i deks bez pie czeń stwa żyw o ści zo stał opra - co wa y a zle ce ie fir my Du Pot przez mię dzy a ro do wych eks per tów w dzie dzi ie rol ic twa i po li ty ki żyw o ścio wej. Obej mu je 25 glo bal ych wskaź i ków okre śla ją cych przy - stęp ość ce o wą, do stęp ość, po wszech ość, war tość odżyw czą i bez pie czeń stwo żyw o ści w 105 kra jach, wśród któ rych zaj du je się Pol ska (szcze gó ło we da e do stęp e a stro ie od se cu ri ty i dex.eiu.com). W ra mach pierw szej ak tu ali za cji i dek su, do da o ko lej y wskaź ik do - ty czą cy po zio mu ce żyw o ści oraz ich wa hań. Dzię ki je go wpro wa dze iu od o to wa o ob i że ie ogól e go po zio mu bez pie czeń stwa żyw o ści a świe cie mię dzy czerw cem a wrze śiem 2012 ro ku. No wy współ czy ik po mo że am le piej zro zu mieć przy czy y świa to we go i pol skie go spad ku bez pie czeń stwa żyw o ści. Na ce y żyw o ści wpły wa wie le czy i ków, od ro są ce go po py tu a ry kach wscho dzą - cych, do a głych zmia po go dy. W tym ro ku są już wi docz - e skut ki su szy a świe cie. Wy so kie i ie sta bil e ce y mo gą wpły ąć a bez pie czeń stwo żyw o ści, po przez ogra i cze - ie si ły a byw czej ko su me tów i ilość spo ży wa ych ka lo - rii. Wie dza, gdzie de sta bi li za cja jest aj więk sza, po ma ga sko ce tro wać a sze wspól e wy sił ki tam, gdzie po trze by są aj więk sze po wie dział Piotr Gill, dy rek tor ge e ral y Du - Pot Pol ska, a ko fe re cji pra so wej (15 paź dzier i ka br., War sza wa). Na spo tka iu po i for mo wa o rów ież o zmia ach or ga i - za cyj ych w Dzia le Środ ków Ochro y Ro śli fir my Du Pot Pol ska. No wym dy rek to rem te go dzia łu zo stał Ro bert Al ber. Za stą pił o Krzysz to fa Gol ca, któ ry awa so wał i bę dzie się te - raz zaj mo wał re ali za cją pro jek tów z za kre su za rzą dza ia upra wa mi rol i czy mi w Eu ro pie Pół oc ej. Oce ia się, że war tość pre pa ra tów do ochro y zbóż, rze pa ku i upraw sa - dow i czych sta o wi 75% war to ści wszyst kich środ ków ochro y ro śli po wie dział Ja cek Czer i chow ski, dy rek tor mar ke ti gu. Fir ma Du Pot do ochro y zbóż za re je stro wa ła po ow ie fu gi cyd Wir tu oz 520 EC i ocze ku je a re je stra cję Zespół Działu Środków Ochroy Rośli; od lewej: Robert Alber owy dyrektor, Krzysztof Golec, Paweł Prokop, Agata Zagórska, Adrzej Lesiak, Katarzya Kucińska, Jacek Czerichowski oraz Piotr Gill dyrektor DuPot Polska her bi cy du Fi ish SX 40 SG. Pro du ce ci rze pa ku praw do po - dob ie w przy szłym ro ku bę dą mo gli sto so wać i sek ty cyd Avaut 150 EC, a ku ku ry dzy her bi cyd Ari go 51 WG. Sa dow - i cy w mi ja ją cym se zo ie sto so wa li z po wo dze iem i sek ty - cyd o wej ge e ra cji Co ra ge 200 SC. Mó wił o im Pa weł Pro kop, od po wie dzial y w fir mie za pro duk ty do ochro y upraw spe cja li stycz ych. Co ra ge, dzię ki za sto so wa iu o - wej sub sta cji ak tyw ej o a zwie ry ak sy pyr, wy ka zu je: wy - so ką sku tecz ość wo bec ró żych sta diów roz wo jo wych szkod i ków (zwal cza ja ja i lar wy); ie mal a tych mia sto we dzia ła ie szkod i ki w cią gu kil ku go dzi za prze sta ją że ro - wa ia; wy so ką od por ość a zmy wa ie przez deszcz oraz se lek tyw ość w sto su ku do po ży tecz ych owa dów i roz to - czy (mo że być sto so wa y w pro gra mach I te gro wa ej Ochro y Ro śli). Jest za re je stro wa y do ochro y ja bło i przed owo ców ką jabł kó wecz ką i zwój ków ka mi, ka pu sty gło - wia stej przed bie li kiem rzep i kiem, tat i siem krzy żo wiacz - kiem i pięt ów ką ka pust i cą oraz do zwal cza ia sto ki ziem - ia cza ej a ziem ia kach. (A.J.) 13

14 OGRODNICZE SPRAWY Zdzisław Woźiak wiceprezes PZO Zasłużei dla ogrodictwa BOG DAN BIA DA ŁA Od 1995 r. do chwi li obec ej jest pre ze sem Wiel ko pol - skie go Związ ku Ogrod i cze go w Po za iu. Wcze śiej był czło kiem Za rzą du tej bar dzo prę żej or ga i za cji, bę dą cej m.i. ii cja to rem po wo ła ia w 1992 r. WGRO w Po za iu. Z je go ii cja ty wy w 2005 r. zbu do wa o i zor ga i zo wa o La - bo ra to rium Aa liz Ogrod i czych Wiel ko pol skie go Związ ku Ogrod i cze go w Ple sze wie słu żą ce rol ic twu, a szcze gól ie ogrod ic twu Wiel ko pol ski i są sied ich regio ów. Bog da Bia da ła jest ta kże ak tyw ym dzia ła czem spół dziel czo ści ogrod i czej w Ple sze wie. Po mi mo za a ga żo wa ia w dzia łal - ość spo łecz ą, do ie daw a pro wa dził o wo cze se, wzor - co we go spo dar stwo ogrod i cze z upra wą głów ie po mi do - rów. Dzia łal ość spo łecz a B. Bia da ły ie ogra i cza się do te re u Wiel ko pol ski i re jo u Ple sze wa, w któ rym miesz - ka. Bog da Bia da ła jest ta kże czło kiem Pre zy dium Ra dy Fe de ra cji Bra żo wych Związ ków Pro du ce tów Rol ych i Ra - dy Rol i ków KRUS, a od 2002 r. pre ze sem Pol skie go Związ - ku Ogrod i cze go. Ogrom e do świad cze ie pa a Bia da ły ja - ko dzia ła cza or ga i za cji o za się gu re gio al ym, a ta kże pro - du ce ta, po zwa la Pol skie mu Związ ko wi Ogrod i cze mu sku - tecz iej bro ić i te re sów ogrod i ków przy opi io wa iu pro - jek tów roz po rzą dzeń i ustaw re gu lu ją cych pro ble my zwią za - e z ogrod ic twem. Z sa tys fak cją i for mu je my, że Bog da Bia da ła zo stał od - za czo y Krzy żem Ka wa lar skim Or de ru Od ro dze ia Pol ski za wy bit e za słu gi dla roz wo ju rol ic twa i za dzia łal ość a rzecz spo łecz o ści lo kal ej. Od za cze ie zo sta ło wrę - czo e 14 wrze śia 2012 r. pod czas za koń cze ia Ko fe re cji Świa to we go Związ ku Ry ków Hur to wych i Ju bi le uszu 20-le cia Wiel ko pol skiej Gil dii Rol o -Ogrod i czej S.A. w Po z a iu. BOG DAN JA STRZĘB SKI Pol ski Zwią zek Ogrod i czy ie za po mi a ta kże o wiel ce za słu żo ych se io rach. We wrze śiu br. w Czę sto cho wie przed sta wi cie le Pol skie go Związ ku Ogrod i cze go, Związ ku Ogrod i cze go w Ło dzi, Wiel ko pol skie go Związ ku Ogrod i - cze go, Re gio al e go Związ ku Ogrod i cze go w Czę sto cho - wie Ko ło Ogrod i cze Lu bli iec spo tka li się z by łym wie lo let - im pre ze sem Re gio al e go Związ ku Ogrod i cze go w Czę - sto cho wie, czło kiem Za rzą du i by łym pre ze sem Pol skie go Związ ku Ogrod i cze go Bog da em Ja strzęb skim. Pod - czas uro czy sto ści wrę czy li śmy li sty z po dzię ko wa ia mi, pa - miąt ko we gra wer to y oraz kwia ty. Spo tka ie by ło wy ra - zem uza ia za ca ło kształt ak tyw ej dzia łal o ści a rzecz ogrod ic twa w re jo ie Czę sto cho wy, a ta kże ca łej Pol ski, czło wie ka bardzo skrom e go, jed e go z iicja to rów re ak - ty wo wa ia w 1982 r. re gio al ych or ga i za cji ogrod i - czych, a ta kże Pol skie go Związ ku Ogrod i cze go. Rów - ież z ii cja ty wy Bog da a Ja strzęb skie go co rocz ie w dru gą ie dzie lę czerw ca od by wa ją się piel grzym ki ogrod i ków a Ja są Gó rę do Sak tu arium Mat ki Bo skiej Kró lo wej Pol ski. Wy ra zem uza ia za sług Bog da a Ja strzęb skie go by ło przy za ie mu wie lu od za czeń, w tym Krzy ża Ko ma dor - skie go z Gwiaz dą Or de ru Od ro dze ia Pol ski, a ta kże od za - cze ia Spra wie dli wy Wśród Na ro dów Świa ta ada wa e go za ra to wa ie ży cia Po la kom a ro do wo ści ży dow skiej w cza - sie II woj y świa to wej. Bog da Ja strzęb ski, mi mo po de szłe - go wie ku, a dal bar dzo i te re su je się pro ble ma mi pol skie go ogrod ic twa. Pa om pre ze som ser decz ie gra tu lu je my i dzię ku je my 14

15 OWOCNE REFLEKSJE Dr Grzegorz Klimek I sty tut Ogrodictwa Skier ie wi ce RYNEK Hi sto ria, re gio a li zmy i stra co e sza se Prze cięt y Po lak, ale w wie ku doj rza łym, któ ry już chy lić się po czy a ku za cho do wi, za Je rze go Osso liń skie go ja ko kac le rza wiel kie go ko ro e go, któ re go pod ko - iec dru gie go to mu Ogiem i mie czem spo ty ka my wraz z Ja em Ka zi mie rzem we dwo rze w To po ro wie. Te wy bit y dy plo ma ta, któ ry we dle okre śle ia Sie kie wi cza był ge ial - ym teo re ty kiem, któ ry ie umiał być ge ial ym prak ty kiem, więk szą część swej bły sko tli wej ka rie ry spę dził u bo ku Wła - dy sła wa IV, o czym wie dzą już a ogół tyl ko mi ło śi cy hi sto - rii XVII stu le cia. Wie dzą oi ta kże, że okre śle ie Sie kie wi cza, o ile bły sko tli we, o ty le by ło dla tej po sta ci ra czej krzyw dzą - ce. I Rzecz po spo li ta po czy a ła się już wte dy chy lić ku upad - ko wi, a za po biec te mu mógł mo że ze spół zło żo y z sa mych lu dzi ge ial ych, a ta kie go am wte dy za bra kło. A już a - praw dę ie wie le osób wie, że Je rzy Osso liń ski był jed ym z pierw szych po pu la ry za to rów pol skiej żyw o ści, w tym ta - kże owo ców i wa rzyw, a co wię cej pro duk tów re gio al ych. Dzia łał w I po ło wie XVII wie ku, gdy Rzecz po spo li ta li czy ła pra wie mi lio km 2 po wierzch i i oko ło 10 mi lio ów lud o ści. By ła wte dy kra jem mle kiem i mio dem pły ą cym, gdzie żyw - o ści smacz ej i uroz ma ico ej, ie bra ko wa ło. Jak grzy by po desz czu ro sły for tu y ma gac kie i szla chec kie, a ma so wo spła wia e do Gdań ska zbo że po zwa la ło za spo ka jać, a wet śred io za mo żej szlach cie, wy szu ka e za chcia ki ku li ar - e. Pro blem po le gał jed ak a tym, że więk szość tych de li - ka te sów spro wa dza o z za gra i cy za ogrom e pie ią dze. Cho dzi ło ie tyl ko o przy pra wy ko rze e, ale ta kże o ro dzy - ki czy cy try y. Ra ry ta sem był wte dy ta kże cu kier, któ re go fut (0,5 kg) kosz to wał 25 zło tych. Jed ak war tość zło te go pol - skie go by ła wie lo krot ie wy ższa iż dzi siaj. Osso liń ski po sta o wił prze ko ać her bo wych ama to rów ra ry ta sów, że ich ape ty ty mo gą być z po wo dze iem za spo ko - jo e przez pro duk ty kra jo we. Urzą dził za tem ucztę, do przy - go to wa ia któ rej uży to tyl ko pro duk tów pol skich. I tak: sło - dzo o po tra wy mio dem, za kwa sza o je jabł ka mi. Za miast wi im por to wa ych, po da wa o kra jo we, któ ry mi wów czas sły ę ło Sa do mier skie. Spo rzą dza jąc so sy, za miast wi a, do da wa o do ich so ku wi śio we go. Su szo e wi śie za stą - pi ły ro dzy ki. War to swo ją dro gą przy po mieć, że su szo e wi śie by ły wte dy spe cjal o ścią ukra iń ską, a ra czej ru ską, jak ów cze śie ma wia o. Ca łe la sy kar ło wa tych drzew, ro dzą - cych słod kie i do rod e owo ce, po ra sta ły brze gi Die pru. Ja - ka szko da, że te (czy te?) war to ścio we klo y ie do cho wa - ły się do dzi siej szych cza sów. A kro i ki po da ją, że su szo ych wi śi by ło tak du żo, że wo żo o je po Die prze du ba sa mi (ło dzia mi) i sta o wi ły li czą cy się przed miot ha dlu. Ale su szo e wi śie za czy a my zo wu do ce iać, cze go do wo dzą choć by ba da ia pro wa dzo e w a szym I sty tu cie. Jak się oka za ło, szcze gól ie war to ścio we go su szu do star cza od mia a Ne fris. Zresz tą, je śli Osso liń skie go mo ża by ło po - są dzać o eks ce trycz e upodo ba ia, to dziś z za sy ga li zo - wa ym przez ie go pro ble mem ma my do czy ie ia a zacz ie więk szą ska lę. Im port eg zo tycz ych owo ców prze - kra cza już mi lio to i cho ciaż usta bi li zo wał się a tym po zio - mie, to ie ule ga wąt pli wo ści, że jest jed ą z przy czy spad - ku spo ży cia owo ców kra jo wych i to po mi mo wy ższych ce owo ców po łu dio wych. Dla te go, za bar dzo ce e a le ży uzać ii cja ty wy, w wy - i ku któ rych ofi cjal ie za re je stro wa o w UE gró jec kie jabł - ka czy kaszëbsz ci malëy. Nie wta jem i czo ym wy ja - śiam, że cho dzi o ka szub ską tru skaw kę blus je to a pi sał ry tych po ka szeb sku (tyl ko a pi sa łem to po ka szub sku). Na te re ach w oko li cach Kar tuz, a ta kże i Sie ra ko wic, tru - skaw ko we pla ta cje po ja wi ły się już w okre sie mię dzy wo je - ym. Jak wiem od za i te re so wa ych, do po pu la ry za cji tru - ska wek przy czy ił się pro boszcz jed ej z ka szub skich pa ra - fii. Rze czy wi ście, są wy jąt ko wo smacz e, a ich ry ko wą sza sę sta o wi i to, ze po ja wia ją się oko ło dwa ty go die po po lo wych tru skaw kach w ce tral ej Pol sce. Trze ba ro - bić wszyst ko, aby spo pu la ry zo wać je mo żli wie aj sze rzej i aj sku tecz iej, bo bar dzo ie po ko ją ce jest to, że po wierzch - ia tru skaw ko wych pla ta cji w Szwaj ca rii Ka szub skiej ma le - je. Nie mo ża do pu ścić do te go, aby ka szub ska tru skaw ka za gi ę ła, jak ie gdyś ukra iń skie wi śie. O Ka szu bach wspo mi am jesz cze z i e go po wo du. Mia - o wi cie, a te re ach po ie miec kich do dziś wie le jest sa dów przy do mo wych zło żo ych z od mia, z któ rych wie lu ie po - tra fi my już a wet roz po zać. Zam te re gio od lat i wiem, że ucho wa ły się tam ob fi cie owo cu ją ce i smacz e od mia y wi śi, któ re zu peł ie ie cier pią a drob ą pla mi stość li ści drzew pest ko wych. Są też war to ścio we klo y Wę gier ki Zwy - kłej, któ rych tak am prze cież bra ku je. A prze cież drze wa te sa dzo o kil ka dzie siąt lat te mu Od ręb y roz dział to oczy wi ście ja bło ie. Zdo ła łem roz po - zać je dy ie Kró lo wą Re et i Księ cia Al brech ta Pru skie go oraz wy jąt ko wo war to ścio wy klo Pa pie rów ki. Pa pie rów ka ta, mi mo, że bar dzo sta ra, owo cu je co rocz ie i ob fi cie, da jąc do - rod e owo ce, po mi mo zu peł e go bra ku ja kiej kol wiek pie lę - ga cji. A prze cież prze mie ość to pod sta wo wa wa da tej od - mia y. A jest tych ja bło i o wie le wię cej. Wi dzia łem a przy - kład od mia ę o bar dzo czer wo ych (pra wie czar ych) owo - cach. Są oe ma łe (o śred i cy 2 3 cm). Mo gą być jed ak bar dzo ce ym su row cem dla prze twór stwa ze wzglę du a praw do po dob ą bar dzo wy so ką za war tość a to cy ja ów, a kto wie czy i ie pek ty. Ce chą wspól ą tych ja bło i jest wy so ka ple ość, w wie - lu wy pad kach od por ość a mróz, jak rów ież a par cha, mącz ia ka i i e cho ro by. My ślę, że tu wła śie trze ba szu kać od mia dla opła cal ych sa dów prze my sło wych. A wie le ja - bło i ro śie tam ta kże przy dro gach. Je śli w po rę po mo lo dzy ie zaj mą się po wa ży mi ba da ia mi te go gi ą ce go do rob ku, bę dzie to ko lej a pol ska stra co a sza sa. 15

16 RYNEK Z KRAJU I ZE ŚWIATA SO KI PO MA RAŃ CZO WE I WA RZYW NE Spo ży cie so ków i ek ta rów owo co wych w Pol sce jest jed - ym z aj wy ższych spo śród kra jów Eu ro py Wschod iej i - for mu je FAM MU/FA PA, a pod sta wie ra por tu Eu ro pej skie go Sto wa rzy sze ia So ków Owo co wych (AIJN). W ro ku 2011 spo ży cie tych pro duk tów wy io sło 723 ml l, wo bec 810 ml l rok wcze śiej (spa dek o 11%). Li de rem jest sok po ma rań czo - wy z pra wie 25-pro ce to wym udzia łem w ry ku, dru gie miej - sce, z wy i kiem 21%, zaj mu ją so ki wa rzyw e. Oko ło 14,5% udzia łu w ko sump cji ma sok jabł ko wy, 12,3% mie sza ki so - ków, 10,3% sok gra pe fru ito wy, a 17,3% i e sma ki. CENY PA PRY KI I PO MI DO RÓW W NIEMCZECH KON FE REN CJA NA EKS PORT W paź dzier i ku w sku pie a eks port wzrastał po pyt a grusz ki Ko fe re cja. W koń cu dru giej de ka dy paź dzier i - ka za owo ce w ka li bra żu 50+ pła co o do 1,80 2,00 zł/kg, a za kalibraż 60+ 1,90 2,25 zł/kg i for mu je Za kład Eko o - mi ki Ogrod ic twa IE Ri GŻ -PIB. Tań sze by ły: Fa wo ryt ka, Pa te i Lu ka sów ka. CE NY KA LA FIO RÓW Na hur to wym ry ku ie miec kim, w paź dzier i ku sprze da - wa o pol skie po mi do ry i pa pry kę zie lo ą. Po mi do ry z a - szego kraju by ły ofe ro wa e w trze ciej de ka dzie paź dzier i - ka w kal mm i w kal mm po tej sa mej ce - ie: 0,92 1,10 eu ro/kg. Pol ska pa pry ka w zie lo ym ty pie barw ym w kal. 70+ by ła sprze da wa a po 1,00 1,20 eu - ro/kg. Dro ższa by ła pa pry ka, w tym sa mym ty pie barw ym i ka li bra żu, im por to wa a z Hisz pa ii (1,00 1,40 eu ro/kg) i z Ho la dii (1,10 1,50 eu ro/kg) po da je ie miec ka age cja mar ke ti go wa AMI. PO RY DO PRZETWÓRSTWA Za kła dy prze twór cze roz po czę ły w trze ciej de ka dzie paź - dzier i ka skup po rów. Są oe dro ższe iż w ubie głym ro ku o oko ło 0,10 zł/kg (do 0,70 0,75 zł/kg lo co za kład). Naj więk - sze ilo ści su row ca zaj du ją się w woj. ku jaw sko -po mor skim, gdzie po wsta ło za głę bie pro duk cyj e tych wa rzyw i for - mu je Za kład Eko o mi ki Ogrod ic twa IE Ri GŻ -PIB. Od grud - ia ru szy też im port po rów a ry ek de ta licz y, któ ry mo że osią gąć w bie żą cym ro ku re kor do wą wiel kość. IN TE GRO WA NA OCHRO NA RO ŚLIN Więk szość wa rzyw sku po wa ych do prze twór stwa jest dro ższa iż rok te mu. Wy jąt ek staowią ka la fio ry ró życz ko - wae, któ rych ce a w koń cu dru giej de ka dy paź dzier i ka w sku pie spa dła do 0,75 0,80 zł/kg, a lo co za kład do 1,00 1,20 zł/kg po da je Za kład Eko o mi ki Ogrod ic twa IE Ri GŻ - -PIB. Spa dek ce sku pu ie ma od zwier cie dle ia w kra jo wej pro duk cji tych wa rzyw. Zbio ry ka la fio rów gru to wych, we - dług da ych GUS, ob i ży ły się do 227 tys. t (spa dek o 4% w sto su ku do ubie głe go ro ku). MA LI NY JE SIEN NE W koń cu dru giej de ka dy paź dzier i ka koń czył się skup ma li je sie ych do prze twór stwa. W tym se zo ie był o dłu ż - szy w po rów a iu z po przed im ro kiem o oko ło dwa ty go - die. Ce y sku pu za owo ce kla sy I wy o si ły 3,80 4,30 zł/kg lo co za kład i for mu je Za kład Eko o mi ki Ogrod ic twa IE Ri GŻ -PIB. Zacz ie i ższe zbio ry ma li w Ser bii i w i ych kra jach eu ro pej skich mia ły wpływ a wy ższe ce y sku pu iż rok te mu. Zbo ry ma li ogó łem wzro sły do 128 tys. t, tj. o 9% w po rów a iu z ro kiem Nie za e są jed ak sza cu ki zbio ru ma li je sie ych. Obo wią zek sto so wa ia za sad i te gro wa ej ochro y ro śli przez wszyst kich pro fe sjo al ych użyt kow i ków środ ków ochro y ro śli bę dzie obo wią zy wał od 1 stycz ia 2014 roku. Pro duk cja w ra mach sy te mu IP pod le ga cer ty fi ka cji. Cer ty fi - kat IP jest po świad cze iem, że wska za e w im pło dy rol e zo sta ły wy two rzo e w opar ciu o szcze gó ło we me to dy ki IP, za twier dzo e przez Głów e go I spek to ra Ochro y Ro śli i Na sie ic twa, a ich pro ces pro duk cji był ad zo ro wa y. Gwa ra tu je to, że wy pro du ko wa e pło dy rol e są bez piecz - e dla ko su me ta i ie za wie ra ją po zo sta ło ści środ ków ochro y ro śli oraz me ta li cię żkich, azo ta ów i i ych pier - wiast ków, a poadto sub sta cji szko dli wych w ilo ściach prze - kra cza ją cych obo wią zu ją ce or my (a pod sta wie FAM - MU/FA PA, za MRiRW). PO MI DO RY WE FRAN CJI Te go rocz a po wierzch ia upra wy po mi do rów gru to wych i szklar io wych we Fra cji bę dzie o 1% i ższa i wy ie sie oko - ło 2,34 tys. ha. Wa rzy wa te upra wia e są głów ie pod osło - a mi (oko ło 2 tys. ha). Te go rocz e zbio ry po mi do rów bę dą o oko ło 3% i ższe iż rok te mu. Osza co wa e zo sta ły 16

17 a 596,2 tys. t, z cze go 572,3 tys. po cho dzi ze szklar i, a po - zo sta łe 20,9 tys. t z gru tu i for mu je FAM MU/FA PA, a pod - sta wie da ych fra cu skie go mi i ster stwa rol ic twa. IM PORT JA BŁEK W RO SJI wych, m.i.: bu ra ków o 15%, mar chwi o 7% i ka pu sty świe żej o 7%. Istot ie zmiej szy ła się ko sump cja asio ro śli strącz ko wych (17%) i ka pu sty kwa szo ej (o 21%). Sta bil e by ło spo ży cie wa rzyw ka la fio ro wa tych, ogór ków świe żych, ce bu li, grzy bów i mro żo ych mie sza ek wa rzyw ych. Nie - zacz ie (o 2%) wzrósł po pyt a po mi do ry. Spa dła ko sump - cja ziem ia ków (o 10%), przy za czą cym wzro ście spo ży cia prze two rów ziem ia cza ych (o 18%). MNIEJ JA BŁEK W UE W se zo ie 2011/2012 Ro sja od o to wa ła aj wy ższy w ostat ich pię ciu la tach po ziom im por tu ja błek. Kraj te spro wa dził re kor do wą ilość 1,2 ml tych owo ców, czy li o 12% wię cej iż w po przed im se zo ie. W ostat im pię cio - le ciu im port wzrósł o 30% i for mu je FAM MU/FA PA, a pod - sta wie Ro syj skie go Biu ra Sta ty stycz e go. Naj więk szym do - staw cą a ro syj ski ry ek by ła Pol ska (40% do staw). Na dru - gim miej scu za la zła się Moł da wia (15%), a a trze cim Chi y (11%). Od stycz ia do koń ca czerw ca br. Pol ska wy eks por to - wa ła do Ro sji 363,5 tys. t ja błek. PA PRY KA CZER WO NA I ŻÓŁ TA W paź dzier i ku aj wy ższe ce y w sku pie a eks port osią - ga ła pa pry ka czer wo a i żół ta. W woj. ma zo wiec kim ce y sku pu za pa pry kę czer wo ą w trze ciej de ka dzie paź dzier i ka do cho dzi ły do 3,00 3,30 zł/kg, a za pa pry kę żół tą a - wet 3,10 3,50 zł/kg i for mu je Za kład Eko o mi ki Ogrod ic - twa IE Ri GŻ -PIB. Ta iej sku po wa a by ła pa pry ka zie lo - a (2,30 2,70 zł/kg). Za kła dy prze twór cze za pa pry kę zie lo ą pła ci ły po oko ło 1,00 zł/kg, a za czer wo ą 2,20 2,50 zł/kg. JE MY MNIEJ WA RZYW Zmia y w spo ży ciu pod sta wo wych grup ar ty ku łów żyw o - ścio wych w la tach by ły ró żo kie ru ko we, z prze - wa gą te de cji spad ko wych. Ob i ży ła się m.i. ko sump cja wa rzyw i owo ców, a po ad to ar ty ku łów zbo żo wych i ziem ia - ków wy i ka z da ych bi la so wych GUS, opu bli ko wa ych w Biu le ty ie I for ma cyj ym ARR. Te de cje w roz wo ju spo - ży cia żyw o ści ma ją po twier dze ie w ba da iach bu dże tów go spo darstw do mo wych, z któ rych wy i ka, że w la - tach go spo dar stwa do mo we ogra i czy ły ko - sump cję więk szo ści ar ty ku łów żyw o ścio wych. Za czą co spa dło spo ży cie wa rzyw (o 6%) i owo ców (o 8%). Istot ie zmie i ła się we wętrz a struk tu ra spo ży cia po szcze gól ych grup żyw o ści. Re duk cji spo ży cia cu kru to wa rzy szył zacz y wzrost ko sump cji dże mów i mar mo lad (o 14%). W gru pie wa rzyw zma la ło spo ży cie głów ie kra jo wych wa rzyw gru to - Spa dek zbio rów ja błek w kra jach UE, po za Pol ską, spo - wo do wał, że ich ce y zwięk szy ły się w po rów a iu do ro ku po przed ie go i for mu je BGŻ. Nie do bór ja błek od czu wal y jest rów ież w kra jach Eu ro py Po łu dio wej, ta kich jak Hisz - pa ia i Por tu ga lia, któ re ma ją pro ble my z ich im por tem z Fra cji czy z Włoch (fre sh pla za. com), co rów ież jest spo - wo do wa e wy so ki mi ce a mi. Zgod ie z da y mi FAM MU/FA - PA, ce y ja błek a ry ku hisz pań skim (uzyskiwae przez producetów) w pierw szych diach paź dzier i ka by ły o oko - ło 10 eu ro ce tów (18%) wy ższe iż rok wcze śiej. Ocze ku je się, że w ko lej ych mie sią cach bę dą oe wzra sta ły pod wpły - wem czy i ków se zo o wych. Bio rąc pod uwa gę zacz y ie do bór ja błek w kra jach Uii, dy a mi ka te go wzro stu mo że być wy ższa iż w ro ku po przed im. Tomasz Smoleński NOWOŚĆ! Praktyczy poradik dla producetów Uprawa ogórków pod osłoami Adela Maziarz Wszystko o uprawie, pielęgacji, zbiorze i prze cho wywaiu ogórków uprawiaych w szklariach i tuelach zamowieia@hortpress.com, tel

18 RYNEK FRESH MARKET 2012 Dauta Pyza-Grzybowska Hortpress O owocach i warzywach świeżych Wte go rocz ej im pre zie wzię ło udział oko ło 270 osób ze 150 firm z Eu ro py, a ta kże z Chi le. Głów ym ce - lem Ko fe re cji by ły spo tka ia biz e so we z przed - stawicielami sie ci ha dlo wych. W wy sta wie i czej ofer cie za la zły się p.: owe od mia y oraz te star sze, ale w iej od sło ie, a ta kże to, co jest po trzeb e do o wo cze se go przy go to wa ia to wa ru do dys try bu cji i ha dlu (opa ko wa ia, sprzęt tech icz y, tech o lo gie). Uczest i cy spo tka ia, a ta k - że czy tel i cy por ta lu fresh -mar ket.pl zo sta li za pro sze i do wy bo ru aj bar dziej i o wa cyj e go pro duk tu spo śród zgło szo ych uprzed io do ko kur su. Ty tuł Fresh Mar ket Award Pro dukt Ro ku 2012 zdo by ła sa ła ta Sa la o va (Rijk Zwa a), zaś w gło so wa iu i ter e to wym aj więk sze uza ie zdo by ła sa łat ka z rosz po ką i szy ką (Gre e Fac to ry). Pre lek cje wy gło szo e przez spe cja li stów z bra ży przy bli - ży ły słu cha czom wa ru ki współpracy z sie cia mi ha dlo wy mi, a ta kże sy tu ację a ry ku owo ców i wa rzyw. Mi ro sław Ma ziar ka, me e dżer dzia łu ja ko ści w Te sco Pol - ska zwró cił uwa gę, że ocze ki wa ia klie tów su per mar ke tów wo bec ja ko ści owo ców i wa rzyw sta le ro są. Przy kła do wo, w ub. ro ku w sie ci Te sco sprze da o 90% ja błek I kla sy i ta ki sam pro cet po mi do rów I kla sy, a w ro ku 2004 pra wie o po - ło wę miej. Zda rza się, że owo ce i wa rzy wa, po ko tro li ja ko - ści w ma ga zy ach ce tral ych, są zwra ca e do do staw cy, jed ak co rocz ie licz ba zwro tów ma le je. W przy pad ku ja błek, aj częst szą przy czy ą zwro tów są or dza wie ia i ska zy (25%), brak ru mień ca (14%), zgi cie i pla my gil e (11%), ie wła ści wy ka li ber (10%). We dług oce y pro fe sjo al ej jed - ost ki ba da ją cej pre fe re cje i zwy cza je za ku po we ko su - Mi ro sław Ma ziar ka, me e dżer dzia łu ja ko ści w Te sco Pol ska me tów, po ad 80% klie tów wy bie ra jabł ka jędr e i twar de. W przy pad ku od mia y Szam pio, aj bar dziej ce io e są owo ce o wy so kiej jędr o ści 5,5 kg (so czy ste i chrup kie). Bar - dzo wa że jest jed ak, aby ie ofe ro wać klie tom tzw. su ro - wych owo ców, tz. o wy so kiej jędr o ści, ale ie bę dą cych jesz cze w fa zie doj rza ło ści ko sump cyj ej, któ re ma ją ie - wła ści wy sto su ek cu krów do kwa sów. Ta kie owo ce są w oce ie ko su me tów gor sze pod wzglę dem słod ko ści od owo ców mięk kich. Na to miast pra wie po ło wa klie tów wy -

19 RYNEK Dr Bo że a No sec ka (IE Ri GŻ -PIB War sza wa) i dr Mi chał Trzę sow ski (UP Po zań, WGR -O S.A. Po zań) bie ra grusz ki mięk kie, go to we do je dze ia. Ba da ia do ty czy - ły rów ież po mi do rów. Naj chęt iej wy bie ra e są po mi do ry okrą głe (28% re spo de tów), ma li o we (21%), kok taj lo we czer wo e (20%), mię si ste (11%). Wzra sta a to miast za i te re - so wa ie i y mi, iż tra dy cyj e, ty pa mi po mi do rów (p. ze wzglę du a bar wę żół te czy ty pu ze bra al bo a kształt p. śliw ko we). W ry ko wych so da żach zwią za ych z pre fe re cja - mi do ty czą cy mi za ku pów lu zem czy osob o, 80% py ta ych wo li kupować owo ce i wa rzywa a ki lo gra my, ar gu me tu jąc to lep szą mo żli wo ścią wy bo ru to wa ru i bra kiem za ufa ia do pro duk tów w opa ko wa iu. Na to miast wie le sie ci ha dlo - wych pre fe ru je sprze daż pa ko wa ych owo ców i wa rzyw. Dr Bo że a No sec ka (IE Ri GŻ -PIB, War sza wa) przed sta wi ła i for ma cje do ty czą ce ry ku wa rzyw świe żych w Pol sce. We - dług sza cu ków GUS z wrze śia br., zbiory bę dą w bie żą cym ro ku oko ło 4% i ższe iż w ro ku ubie głym i wy io są 4423 tys. t (ka pu sta 1134 tys. t, ka la fio ry 227 tys. t, ce bu la 609 tys. t, mar chew 791 tys. bu ra ki czer wo e 331 tys. t, ogór ki 280 tys. t, po mi do ry 265 tys. t, i e wa rzy wa 786 tys. t). Spo ży cie wa - rzyw (świe żych i mro żo ych), w prze li cze iu a oso bę, wy - ie sie oko ło 51 kg (w ubie głym ro ku 51,8 kg). Naj wię cej je - my po mi do rów (10,6 kg), ogór ków (7,2 kg), ka pu sty (6,4 kg), mar chwi (6,1 kg), ce bu li (5,6 kg), bu ra ków (2,6 kg), wa rzyw ka la fio ro wa tych (2 kg). Ce y sku pu więk szo ści wa rzyw gru - to wych prze za czo ych do ko sump cji bez po śred iej, bę dą w se zo ie 2012/13 wy ższe iż w po przed im i, wg pro goz Za kła du Eko o mi ki Ogrod ic twa IE Ri GŻ -PIB, wyiosą: ka pu - sta bia ła 0,80 zł/kg, ce bu la 0,75 zł/kg, mar chew 0,95 zł/kg, bu ra ki 0,60 zł/kg, po ry 2,60 zł/kg, pie trusz ka 3,00 zł/kg, se le - ry 1,90 zł/kg. Ce y po mi do rów gru to wych wy o si ły 1,00 zł/kg, pa pry ki czer wo ej 3,30 zł/kg, a fa so li szpa ra go wej 2,85 zł/kg. Wzro sły też, w po rów a iu z ro kiem ubie głym, ce y po mi do rów i ogór ków spod osło. W ma ju ce y sku pu po mi - do rów wy o si ły 5,85 zł/kg, a ogór ków 3,45 zł/kg, zaś w we wrze śiu, od po wied io: 1,75 zł/kg i 1,85 zł/kg. Wzrost ce wpły ie a po pra wę opła cal o ści pro duk cji wa rzyw, bar dzo i skiej w se zo ie 2011/2012. Dr Mi chał Trzę sow ski (UP Po zań, WGR -O S.A. Po zań) przed sta wił sy tu ację a ry ku po mi do rów spod osło. Współ au tor ką re fe ra tu by ła dr Bo że a No sec ka. We dług da - ych Fa ostat, Pol ska z pro duk cją ogól ą w ro ku 2010 a po - zio mie 677 tys. t zaj do wa ła się w koń ców ce trze ciej dzie siąt - ki świa to wej li sty państw aj więk szych pro du ce tów. Naj - więk szą pro duk cję te go wa rzy wa w ro ku 2010 od o to wa o w Chi ach (47,1 ml t), a z kra jów eu ro pej skich we Wło - szech (6 ml t) i Hisz pa ii (4,3 ml t). Da e sza cu ko we z bie żą ce go ro ku do ty czą ce zbio rów po mi do rów spod osło w Pol sce a po zio mie 435 tys. t pla su ją asz kraj a 5. miej - scu w Eu ro pie. Sta ty sty ki za ubie gły rok po da ją, że aj więk - szym im por te rem po mi do rów w Eu ro pie by ła Ro sja (730 tys. t). Z ko lei aj wię cej w Eu ro pie wy eks por to wa ła te go wa rzy wa Ho la dia (940 tys. t). Nasz kraj w ro ku ubie głym wy sy ła jąc za gra i cę 70,4 tys. t po mi do rów upla so wał się pod ko iec pierw szej dzie siąt ki eu ro pej skich eks por te rów. W Pol sce w aj bli ższych la tach pro go zu je się wzrost spo ży cia te go wa rzy wa głów ie po za go spo dar stwa mi do mo wy mi (obec ie ko sump cja jest sta bil a i wy o si kg a oso bę). Praw - do po dob ie efek ty przy io są też proz dro wot e pro gra my za - chę ca ją ce do spo ży wa ia owo ców i wa rzyw. W aj bli ższych la tach a le ży spo dzie wać się wzro stu spo ży cia po mi do rów w Eu ro pie Środ ko wo -Wschod iej, dla te go dal szy roz wój pro - duk cji po mi do rów pod osło a mi w a szym kra ju bę dzie, we - dług au to rów re fe ra tu, w więk szym stop iu iż od wzro stu ko sump cji za le żał od umie jęt o ści zdo by wa ia ry ków zby tu u a szych aj więk szych i aj bli ższych są sia dów. Sy tu - acja ce o wa a pol skim ry ku w co raz więk szym stop iu za - le ży od uwa ru ko wań ze wętrz ych; ko rzyst e ce y w pierw szej po ło wie ro ku to efekt głów ie ro są ce go po py tu ro syj skie go ry ku (wzrost o 89%). Zda iem au to rów re fe ra tu, po bar dzo ie ko rzyst ym ce o wo ro ku 2011, bie żą cy za po - wia da się sto su ko wo do brze. O sy tu acji a ry ku owo ców świe żych oraz o re kla ma cjach ja ko ści świe żych pro duk tów w Sadzie Nowoczesym 11/2012.

20 RYNEK MACFRUIT 2012 Rafał Szeleźiak Hortpress Od ma szy po od mia y DE ZYN FEK CJA GLE BY Wło scy i ży ie ro wie są uza wa i za jed ych z aj lep - szych ko struk to rów ma szy rol i czych w Eu ro pie. W trak cie te go rocz ych tar gów pre ze to wa li oi swo je aj lep sze urządzeia. Fir ma Roteritalia z Osti glii to pro du cet ma szy, w tym agre ga tów do de zy fek cji gle by w upra wach wa rzyw. No wy mo del De eper -io słu ży do od ka ża ia pod ło ża za po - mo cą me ta mu so do we go lub po ta so we go. Dys try bu cja sub - sta cji che micz ej ste ro wa a jest kom pu te ro wo i od by wa się za po mo cą wę ży od pro wa dza ją cych ze zbior i ka do ele me - tów pe e tru ją cych gle bę. Pre ze to wa y mo del ma sze ro - kość ro bo czą 1,80 m, a głę bo kość dzia ła ia (re gu lo wa - a za po mo cą wa łu) ma za kres cm. Wy ma ga uży cia cią gi ka o mo cy KM, pręd kość prze jaz du ro bo cze go to 5 6 km/godz. De eper -io jest w peł i od por y a ko ro zję. Po za zwal cza iem i cie i i grzy bów, mo że być wy ko rzy sty - wa y do isz cze ia chwa stów. Koszt urzą dze ia to oko ło 15 tys. eu ro. Ma szy y do de zy fek cji pod ło ża do cze pia e do cią gi - ków po ka za ła fir ma Oli ver z Sa liz zo le, w tym mo del New Sys - tem. Wie lo fuk cyj e urzą dze ie (w ca ło ści ocy ko wa e) wy - po sa żo e jest w zbior ik a pły e środ ki de zy fe ku ją ce (e ma to cy dy i fu gi cy dy). Do zo wa ie re gu lu je ame ry kań ska pom pa CDS Joh Blue, a apli ka cja a stę pu je w wierzch iej war stwie gle by (15 cm). Uj ścia prze wo dów wy pro wa dza ją - W mo de lu De eper -io sub sta cja od ka ża ją ca do zo wa a jest kom pu te ro wo cych śro dek de zy fe ku ją cy (p. me tam so do wy) zaj du ją się w zę bach z re dli cą z pod ci a cza mi. Sze ro kość ro bo cza ma - szy wy o si 1,50 3,00 m (mo de le co 0,25 m). Cy ster a, od - por a a ko ro zję, mo że być wy po sa żo a w do dat ko wą pom - pę opró żia ją cą zbior ik z po zo sta ło ści środ ków che micz - ych i uła twia ją cą płu ka ie zbior i ka. Za agre ga tem mo że być za mo to wa y wał do za gęsz cza ia gle by po apli ka cji środ ka de zy fe ku ją ce go. Ogra i cza to ulat ia ie się środ ka, New System wyposażoy jest w ceioą a ryku amerykańską pompę hydrauliczą CDS Joh Blue Wagi odrzucające produkt lub przekierowujące opakowaia z iedowagą lub adwagą a ie ścieżki to oferta firmy Nemesis 20