Automatyzacja procesów produkcyjnych w zakresie wytwarzania paliw alternatywnych

Transkrypt

1 Automatyacja procesó produkcyjnych akresie ytarania pali alternatynych Jery Osiński, Premysła Rumianek, Piotr Żach Instytut Podsta Budoy Masyn, Politechnika Warsaska Strescenie: W pracy oceniono możliości ykorystania energetycnego stierdono, że skali nasego kraju są one ogromnym źródłem energii, podano ystępujące ilości ora skład różnych regionach Polski. Omóiono problemy ynikające e spalania pali alternatynych: koniecność stosoania ysokospranych urądeń do ocyscania spalin ora najcęściej ystępujące toksycne składniki spalin. Słoa klucoe: odpady, recykling, palia alternatyne, spalanie 1.Wstęp Wrastające ceny energii pochodącej e spalania pali konencjonalnych ora ycerpyanie się ich asobó, ymusają posukiania niekonencjonalnych źródeł energii, których ykorystanie nie płyałoby negatynie na środoisko. Prystępując do oceny systemu gospodarki, prognooania ilości dostępnych i możliych do poyskania skali roku surocó odpadoych, należy roażyć aspekty ilości i składu postających na terenie miasta i gminy ora roój systemu kolejnych latach. W celu określenia prognooanej ilości surocó odpadoych pryjęto, że gospodarstach domoych pryrost ilości będie róny pryrostoi skaźnika PKB. Odnośnie ilości poostałych sektoró (głónie podmiotó gospodarcych) preiduje się, że rost licby będie niżsy od tempa rostu PKB o 1% poniżej rostu skaźnika PKB [1]. W ocenie perspekty ytarania iąanych gospodarką należy uględnić prede systkim amierenia krajoe akresie rooju państa, jak rónież plany restrukturyacji gospodarki narodoej. Roażając możliość ykorystania energii surocó odpadoych na terenach gmin pryjęto, że: tym celu nie postaną noe, akłady premysłoe, a nastąpi moderniacja istniejących ytórni, miany technologicne, jak rónież proadenie limitó materiałochłonności i dążenie do aimplementoania systemó energetycnych ykorystujących energię odnaialną prycynią się do ogranicenia strumienia. W ocenie ilości materiałó możliości do ykorystania pochodących demontoanych pojadó, urądeń AGD, sprętu komputeroego posłużono się roseronym opracoaniem [2], [3], [4], [5]. 2.Ocena asobó surocoych alternatynych Odpady stanoią źródło energii ykorystyanej aróno ciepłonictie jak i energetyce aodoej. Dotycy to aróno komunalnych, biomasy, jak i specjalnych i premysłoych. Prydatność do energetycnego ykorystania ależy od rodaju, jednorodności i łaściości cieplnych. Wartość energetycna ależy od pochodenia, składu i nacnej miere od aartości ilgoci. Stały rost komunalnych, ogranicone pojemności istniejących i projektoanych składoisk ora rost cen iąanych e składoaniem, jak rónież rost cen surocó naturalnych scególności ropy naftoej i yrobu ropopochodnych spoodoał roój noych technologii pretarania. Na śiecie funkcjonuje iele technologii produkcji palia komunalnych. Od stosunkoo prostych, które ogranicają się tylko do mechanicnego sortoania odyskania cęści palnych, natomiast poostała cęść jest składoana na składoisku, do technologii ORFA, która pretara praie 90 %. W technologii tej, opróc palia t. INBRE, odyskuje się iele surocó i półproduktó. INBRE stosunku do innych pali komunalnych charakteryuje się stałą i stosunkoo ysoką artością opałoą MJ/kg. Technologia produkcji INBRE preiduje możliość dodania do niego ysusonego osadu ocyscalni ściekó. Wysusone osady ściekoe, ależności od składu chemicnego, posiadają artość opałoą ok MJ/kg. Zasadnicy problem sproada się do prygotoania palia osadó. Susenie osadó ymaga nakładó energetycnych. Roiąaniem jest realiacja procesu np. na terenie cementoni, gdie do susenia można ykorystać ciepło odpadoe chłodnika klinkieru lub gay odlotoe pieca. W skali gospodarki energetycnej miasta, poiomy ciepła i energii elektrycnej możlie do uyskania termicnej preróbki nie są decydujące, ale bardo cenne. W prypadku gminy ilości energii elektrycnej i ciepła poyskiane obróbki surocó odpadoych ielokrotnie mogą ynosić ponad 70 % całkoitego apotreboania [6]. Termicnej utyliacji poddaane są odpady, które straciły łasności użytkoe, a charakteryują się jedynie artością opałoą. Zastosoanie metody termicnego pretarania, opróc koryści postaci uyskanej energii, daje rónież istotne mniejsenie masy Pomiary Automatyka Robotyka 2/

2 i objętości. W yniku spalania masa ytoronych, pomniejsona jest o cęść ysegregoanych, kompostoanych i ydielonych, mniejsa się do około %, a ich objętość do 10% artości pocątkoych. Decyja o realiacji predsięięcia, jakim jest akład termicnej preróbki na terenie gminy cy poiatu musi spełniać jeden podstaoych arunkó ekonomicnych: minimalna ilość naconych do termicnego pretarania jest określona na poiomie minimum około 80 tysięcy ton ciągu roku. Termicne pretaranie jednej strony to agospodaroanie i redukcja surocó poużytkoych : gospodarst domoych, premysłoych, komunalnych pojadó ycofanych eksploatacji, ale rónież agrożenie e ględu na łożoność i dużą niejednorodność ( prypadku niełaściego prygotoania i abepiecenia akładu) ynikające proadania do atmosfery dużych ilości produktó gaoych, ielokrotnie toksycnych, niebepiecnych dla ludi i środoiska naturalnego. Noocesne spalarnie budoane poinny posiadać palenisko rustoe lub fluidalne. 3.Uarunkoania akresie realiacji noocesnego procesu spalania Podstaoym aspektem noocesnego procesu spalania jest astosoanie ysokospranego ęła ocyscania i neutraliacji spalin. Jest to trudne do osiągnięcia e ględu na różnicoany i mienny casie skład. Zastosoane metody ocyscania spalin musą być efektyne naet arunkach istotnych mian koncentracji substancji skodliych gaach odlotoych, tak aby ich końcoe stężenie odpoiadało oboiąującym normom. Instalacja musi ostać rónież yposażona urądenia do prerobu i unieskodliiania stałych produktó spalania, cyli żużli, pyłó i popiołó, a także ściekó postających po procesie ocyscania spalin, jeśli do ocyscania spalin ybrano mokrą metodę ich ocyscania. Podstaoym celem ykorystyania spalarni komunalnych jest możliość odysku ciepła ytaranego procesie spalania i agospodaroanie możliych do pretorenia poużytkoych. Spalarnie mogą funkcjonoać jako elektronie, ciepłonie lub elektrociepłonie. W ależności od uyskianej formy energii stosuje się da rodaje kotłó utyliujących ciepło spalin: paroe lub odne. W kotłach paroych produkuje się parę nasyconą lub pregraną. Jednym najpoażniejsych problemó ystępujących podcas eksploatacji spalarni jest emisja dioksyn do atmosfery. W ogólnej masie najduje się pena cęść pochodenia chemicnego. Są to preażnie torya stucne i inne iąki chemicne aierające takie pieriastki jak chlor, brom cy fluo Podcas procesu spalania ulegają one niekontroloanym reakcjom, torąc toksycne iąki organicne, a śród nich chlorocopochodne grupy iąkó aromatycnych określane jako polichloroane dibenoparadioksyny (PCDDs) ora dibenofruany (PCDFs). Ziąkiem onajięksej toksycności e systkich iomeró dioksyn jest tetrachlorodibenoparadioksyna (TCDD. Źródłem emisji tych iąkó jest iele procesó spalania udiałem chlorocopochodnych i iąkó ęgla np. procesy obróbki metali koloroych, domoe paleniska piecó ęgloych, elektronie konencjonalne, cy silniki spalinoe pojadó mechanicnych. W noocesnych spalarniach poiom emisji dioksyn ynosi 0,01 g/rok. Należy rócić uagę na praidłoe unieskodliienie popiołó i pyłó lotnych, których aartość dioksan może sięgać kilku tysięcy nanogram I-TEQ/kg. 4. Charakterystyka surocoa W tabeli 1 a [7] podano uśredniony skład surocoy terenó dużych miast Polski. Tab. 1. Procentoy skład surocoy terenó dużych miast Polski Tab. 1. Percentage structural composition of astes of big polish tons regions Lp. 1 2 Suroiec odpadoy odpady tory stucnych odpady papieru i tektury 3 odpady metali 4 odpady skła odpady pochodenia roślinnego i ieręcego odpady mineralne odpady budonicta odpady materiałó tekstylnych poostałe, tym frakcja poniżej 10 mm Opis torya stucne i selkie po nich poostałości poostałości po yrobach papieru i tektury poostałości po selkich yrobach systkich rodajó metali yroby e skła i selkie po nich poostałości restki postające pry prygotoyaniu i po konsumpcji pożyienia, restki artykułó spożycych, restki roślin pochodących selkiego rodaju upra itp. drobny gru budolany, restki ceramicne itp. yroby ełny, baełny, lnu, łókien stucnych i ich restki głónie iemia i popiół ora inne odpady niemożlie do ścisłego yspecyfikoania Udiał składnika [%] 30,7 12,8 5,8 6,5 15,2 13,0 5 3,0 13,0 196

3 Odpady e ględu na źródło postania można podielić na odpady komunalne i premysłoe. Do kategorii komunalnych alica się odpady stałe i ciekłe postające gospodarstach domoych, obiektach użytecności publicnej i obsługi ludności tym niecystości gromadone biornikach beodpłyoych, odpady ulicne ora odpady o charaktere komunalnym akładó premysłoych. W roku 1998 Polsce ytorono Mg komunalnych [8], tym: skło Mg, makulatura Mg, torya stucne Mg, metale żelane i nieżelane Mg, inne Mg. Skład, łaściości i ilość ytaranych różnią się ależności od ielkości miejscoości, typu abudoy, systemu ogreania mieskań itp. Inny skład opadó ystępuje dużych aglomeracjach miejskich, inny małych miastach i na terenach rolnicych. W ostatnich latach mienia się skład komunalnych, rasta ilość tory stucnych, a scególności opakoań [7]. 5.Palia alternatyne Suroce odpadoe, których potencjał energetycny jest na tyle duży aby mogły być pretorone odyskiem energii lub też których łaściości poalają na pretorenie produkty możlie do ykorystania jako źródło energii nayane są paliami alternatynymi, tórnymi. Paliami alternatynymi mogą być odpady stałe i ciekłe, komunalne i premysłoe stosoane akładach premysłoych i energetycnych jako amiennik pali konencjonalnych. Premysłem, który od ielu lat poodeniem ykorystuje palia alternatyne, jest premysł cementoy. Jak ynika [9 11] udiał pali alternatynych astosoaniach premysłoych stale rośnie. Cementonie ykorystują bardo seroką gamę aróno premysłoych, jak i komunalnych: użyte opony, torya stucne, makulaturę, slam papieroy, ysusony slam ocyscalni ściekó, prepracoane: ropuscalniki, oleje, smary, emulsje odne: skondensoane ęgloodory pochodenia pierotnego lub po preróbce, neutralioane smoły rafinacyjne, parafiny i aeliny technicne, ęgloodory chloroane, użyte gumy, odpady komunalne, smoły porafinacyjne, użyte iemie ybielające olejó transformatoroych, odpady ęgloe (łupki ęgloe, muły ęgloe). W procesach automatyoanej energetyki premysłoej stosoane są palia alternatyne, tj.: palio RDF [12] (poddana brykietoaniu o ielkości 32 x 32 cm frakcja palna komunalnych: papieru, tory stucnych, materiałó tekstylnych, drena, gumy). Wartość opałoa tej frakcji kstałtuje się prediale od MJ/kg. Jako dodatki stabiliujące proces spalania i redukujące emisję substancji toksycnych stosoane są [13]: apno ogranicające emisję tlenkó siarki i ołoiu, ęgiel emisję dioksyn i furanó ora kora aartość chloroodoru i tlenkó siarki gaach odlotoych surocoe palio odpadoe, bogacone BRAM [14], fakcja palna komunalnych i bio. Palio stosoane jest cementoniach niemieckiego koncernu Dyckerhoff, ostało pomyślnie pretestoane Cementoni Chełm. Jest poyskiane domoych ora podobnych pod ględem łaściości premysłoych postających pry produkcji np.: materiałó tekstylnych lub papiernicych. Stosuje się je miesaninie paliem konencjonalnym. Surocoe palio odpadoe bogacone astępuje do 50 % palia konencjonalnego i charakteryuje się ysoką ilgotnością. Wartość opałoa palia surocó komunalnych (bogaconego) nie prekraca 7,5 MJ/kg, palio astępce nayanebrykietami [15] mielone i ysusone i sprasoane odpady gospodarst domoych ilości % masoo, opakoania diałalności premysłoej i komunalnej (30 35 % masoo), papier falisty 5 %. Wartość opałoa kstałtuje się granicach MJ/kg pry aartości popiołu od 3 do 6%, stałe palio astępce [16], [17] miesanina komunalnych e stałymi palnymi premysłoymi uupełniona o: apno, mielony apień lub pyły elektrofiltró dodaane celu postrymania procesó gnilno-fermentacyjnych komunalnych i udatniające układ hybrydoy. Wartość opałoa aiera się prediale od 7 do 10 MJ/kg pry aartości ilgoci od 18 do 30%. Układ hybrydoy tory się miesanie odżelaionych komunalnych e stałymi palnymi premysłoymi. Odpadami premysłoymi mogą być: produkty postaci t. prerostó o artości opałoej MJ/kg, aartości popiołu % agoo i ilgotności całkoitej 5 12% agoo albo postaci mułó ęgla energetycnego o artości opałoej MJ/kg, aartości popiołu 12 24% agoo i ilgotności całkoitej 16 25% agoo lub ęgla koksującego o artości opałoej MJ/kg, stardniałe farby, lakiery, smoły, żyice, rodrobniona guma lub petrokoks. Odpady premysłoe spełniają funkcję korektora i stabiliatora artości opałoej miesaniny, a po podyżsenie ciężaru nasypoego nacąco popraiają ich podatność do prenosenia urądeniami do poiomego i pionoego transportu mechanicnego ora urądenia doujące. Sposób ytarania stałego palia dla piecó obrotoych polega na odżelaieniu i ysortoaniu tardych elementó, mieleniu. Wartość opałoa komunalnych po stępnym prygotoaniu ynosi od 7,0 MJ/kg do 10,0 MJ/kg pry ilgotności 18 do 30 % i aartości substancji mineralnej prediale 6 do 12 % agoo. Pomiary Automatyka Robotyka 2/

4 Stosunek masoy arsty komunalnych stosunku do arsty premysłoych dobiera się edług adanej artości opałoej ich miesaniny. Dla korystnego prediału artości opałoej palia astępcego od 13 MJ/kg do 18 MJ/kg udiał komunalnych ynosi od 30 do 75 % agoo, a premysłoych odpoiednio od 25 do 70 % agoo. Ciężar nasypoy palia ynosi od 480 kg/m 3 do około 800 kg/m 3. palio emulsyjne ropopochodne [18] paliem ciekłym opracoanym dla potreb cementoni i stosoanym obecnie Cementoni Kujay jest palio emulsyjne. Są to uodnione osady porafineryjne ilości %, olej opałoy (maut) %. Wartość opałoa aiera się prediale od 18,8 do 25,1 MJ/kg. Jest ytarane Zakład Utyliacji Odpadó Utyl Płocku. 6. Podsumoanie Odpady komunalne stanoią ogromne źródło asobó energetycnych, które mogą być ykorystane jako palia alternatyne. Wytaranie pali alternatynych i stosoanie ich akładach premysłoych, energetycnych cy ciepłoniach proadi do ymiernych koryści ekonomicnych i ekologicnych. W yniku takiego agospodaroania surocó mniejsa ich ilość będie składoana na składoiskach, co konsekencji spooduje mniejsenie licby noych składoisk jak rónież ogranicy robudoę już istniejących. Wykonana ramach pracy analia skauję potrebę i koniecność: aprojektoania i drożenia godnie ytycnymi usta i roporądeń globalnego systemu poyskiania, gromadenia i pretarania palia alternatyne dostępnych strumieni surocó odpadoych, prygotoanie infrastruktury: moderniacje istniejącego parku masynoego lub/i budoanie akładó ysokoydajnej energetyki cieplnej i elektrycnej, możlie jest i ielokrotnie potrebne i koniecne niesienie noych akładó e ględna kosty inestycyjne i koniecność apenienia stałego strumienia surocó odpadoych nie jest uasadnione lokalioanie instalacji na potreby ośrodkó gminnych (chyba, że ględy ekonomicne lub koniecność abepiecenia strumienia to uasadnia), uasadnionym jest projektoanie akładó na potreby kilku gmin, poiatu, lokaliacja inestycji poinna być popredona ykonaniem dokładnego planu gospodarki ra e skaaniem źródeł, akładó ytarających palia alternatyne i odbiorcó, ykaany potencjał energetycny gromadonych i możliych do poyskania asobó surocoych możliych do pretorenia procesie energetycnego spalenia odyskiem energii to alternatyne uupełniające spomagające źródło energii garantujące stabilność całego systemu aopatrenia energię Polsce, dopełnienie ymaganych limitó ytórcych, abepiecenie i roiąanie sposób nieinayjny dla środoiska problemu agospodaroania. Dośiadcenia innych krajó, prede systkim Secji ykaują, że e ględó ekonomicnych celoe jest torenie dużych instalacji skali miasta, poiatu, kilku gmin spólnie. Bibliografia Bibliografia 1. GUS skaźniki rostu PKB Polsce latach GUS skaźniki rostu PKB Polsce latach 2. Osiński Żach P., Żach Z., Określenie poiomó 2. Osiński odysku i recyklingu Żach P., pojadó Żach Z., ycofanych Określenie poiomó eksploatacji, odysku Praca i recyklingu sfinansoana pojadó e środkó ycofanych Narodoego eksploatacji, Praca Fundusu Ochrony sfinansoana Środoiska e środkó i Gospodarki Narodoego Wodnej na Fundusu amóienie Ochrony Ministersta Środoiska Środoiska, i Gospodarki Wodnej na amóienie Ministersta Środoiska, 3. Osiński Żach P., Wybrane agadnienia recyklingu 3. Osiński samochodó, Żach ydanie P., Wybrane drugie roserone, agadnienia Wydanicta recyklingu samochodó, Komunikacji ydanie i Łącności, drugie roserone, Wydanicta Komunikacji 4. Krajoy Plan Gospodarki i Łącności, Odpadami pryjęty Radę Krajoy Ministró Plan Gospodarki dniu Odpadami 29 paźdiernika pryjęty (D. Radę U. Ministró : dniu 41, , paźdiernika 113, 984 i (D. 199, U. 1671; : , 365, 7, 113, 78; : i 96, 199, 959, 1671; , , i 78; 191, 2004 : 1956; 96, , : 25, 116, 202, 1208 i 90, 191, 758, 1956; 30, , : 25, 175, 202, 1458 i 1462, 90, 180, 758, 30, 1495 ora 1087, , 50, ). i 1462, 180, 5. Uchała 1495 Rady ora Ministró , ) Uchała Rady spraie Ministró "Krajoego planu 233 gospodarki spraie (M.P. "Krajoego planu 2006 gospodarki ) Ney R., Energia (M.P. dnia odnaialna, 29 grudnia Studia 2006 ). i ropray, 6. Ney 32, R., yd. Energia CPPGSMiE odnaialna, PAN, Krakó Studia i ropray, 7. Mokrycki 32, yd. CPPGSMiE E., Ulias-Bocheńcyk PAN, Krakó A., Możliości 7. ykorystania Mokrycki E., Ulias-Bocheńcyk komunalnych jako A., pali Możliości alternatynych, ykorystania Instytut Gospodarki komunalnych Surocami jako pali Mineralnymi alternatynych, i Energią Instytut Polska Gospodarki Akademia Nauk, Surocami Krakó. Mineralnymi 8. Raport i Energią PIOŚ, Stan Polska Środoiska Akademia Nauk, Polsce, Krakó. Biblioteka 8. Monitoringu Raport PIOŚ, Środoiska, Stan Środoiska Polsce, Biblioteka 9. GUS Monitoringu Raport Środoiska, o stanie gospodarki Polsce Pałoski GUS Raport L., o stanie gospodarki Polsce niebepiecnych Pałoski piecach cementoych, L., Wydanicto niebepiecnych Lubelskiej, piecach cementoych, Lublin Wydanicto 11. Polesak Lubelskiej, Lublin Możliości obniżenia użycia energii 11. pierotnej Polesak Możliości spalanie, obniżenia użycia 4/96. energii 12. Spacek pierotnej Alternative spalanie fuels, and alternative 4/96. ra materials 12. Spacek in Cech Alternative Republic, fuels IV and Seminarium alternative Palia ra materials in Cech alternatyne premyśle Republic, cementoym, IV Seminarium Cedyna Palia alternatyne 13. Xeller H., premyśle cementoym, tórnych pali Cedyna premyśle 13. cementoym. Xeller H., Praktycne tórnych astosoania, pali premyśle 6/ Hustand cementoym. J. E., Praktycne Combustion astosoania, of MSW and RDF 6/97. in 14. Norey, Hustand Materiały J. E., Combustion III Międynarodoej of MSW and Konferencji RDF in Termicna Norey, Materiały III Odpadó, Międynarodoej Ponań, Konferencji Żygadło Termicna M., Gospodarka Odpadó, Ponań, komunalnymi, Wydanicto Żygadło M., Gospodarka Śiętokryskiej, komunalnymi, Skrypt Wydanicto 346, Kielce Śiętokryskiej, Skrypt 346, Kielce

5 16. Materiały handloe firmy Lobbe, System BRAM preróbki komunalnych na palio astępce dla piecó obrotoych, International Cement Revie, Mokrycki E., Ulias-Bocheńcyk A., Odpady komunalne jako źródło pali alternatynych, Materiały konferencyjne III Skoły Gospodarki Odpadami, Rytro Noak E., Unieskodliianie cementoym piecu obrotoym, Cement Wapno Gips 2/95. Noak E., Pałoski L., Koak Z., Copek A., Palio astępce komunalnych, sposób jego ytarania ora urądenie do proadania tego palia do długiego pieca obrotoego, Zgłosenie UPR P /1996. Automation of processes of alternative fuels production dr inż. Piotr Żach Praconik Instytutu Podsta Budoy Masyn na Wydiale Samochodó I Masyn Robocych Warsaskiej. Głóne ainteresoania naukoe dotycą problemó recyklingu pojadó ycofanych eksploatacji, recyklingu tory stucnych i kompoytó ora analiy ytrymałości konstrukcji ykonanych tory i kompoytó. pach@simp.edu.pl Abstract: This study considers the possibility of using aste energy; authors state that in our country astes are the great source of energy. In the article the quantities involved and the composition of the various Polish regions ere given. The problems resulting from the combustion of alternative fuels the need for high-performance exhaust gas cleaning equipment and the most common toxic components of exhaust also ere discussed. Keyords: aste, recycling, alternative fuels, combustion prof. dr hab. inż. Jery Osiński J. prof. Osiński, dr hab. urodony inż. Jery 1951 Osiński roku, astępca J. Osiński, dyrektora urodony Instytutu 1951 Podsta roku, Budoy astępca dyrektora Instytutu Podsta Warsaskiej Budoy Masyn ( Masyn latach ), obecnie Warsaskiej kieronik Zakładu ( latach Technik ), Wytarania. obecnie kieronik Głóne ainteresoania Zakładu Technik naukoe Wytarania. dotycą Głóne problemó ainteresoania ytrymałości naukoe materiałó dotycą i anali problemó ytrymałości konstrukcji materiałó Metodą i anali Ele- ytrymałości mentó ytrymałości Skońconych. konstrukcji Metodą Dodatkoym Elementó ainteresoań Skońconych. są problemy Dodatkoym recyklingu pojadó yco- obsarem fanych obsarem ainteresoań eksploatacji. Jest są problemy promotorem recyklingu dudiestu pojadó ropra ycofanych eksploatacji. Jest promotorem dudiestu ropra doktorskich. doktorskich. josinski@ipbm.simp.edu.pl josinski@ipbm.simp.edu.pl mgr inż. Premysła Rumianek mgr inż. Premysła Rumianek Doktorant na Wydiale Samochodó I Doktorant Masyn na Robocych Wydiale Samochodó Warsaskiej I Masyn Robocych Instytucie Podsta Budoy Warsaskiej Masyn. Głóne Instytucie ainteresoania Budoy naukoe Masyn. dotycą Głóne aintereso- problemó Podsta ytrymałości ania naukoe materiałó dotycą problemó i anali ytrymałości materiałó konstrukcji i Metodą anali Elementó ytrymałości Skońconych. konstrukcji Dodatkoym Elementó obsarem Skońconych. ainteresoań Dodatko- są Metodą problemy ym obsarem recyklingu ainteresoań pojadó ycofanych są eksploatacji. problemy recyklingu pojadó ycofanych eksploatacji. Pomiary Automatyka Robotyka 2/