Seminarium. 6 września 2011 r. Kraków

Transkrypt

1 Seminarium Produkty Lokalne - Szanse i Wyzwania 6 września 2011 r. Kraków Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Prezentacja opracowana przez Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich Prezentacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

2 Czynniki sprzyjające i utrudniające rozwój produktów lokalnych. Stan prawny i działania zmierzające do poprawy sytuacji. Produkty Lokalne szanse i wyzwania seminarium , Kraków Mgr inŝ. Jan Czaja LGD Dunajec Biała Grupa Producencka Odrolnika Projekt współfinansowany przez Krajową Sieć Obszarów Wiejskich ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata

3 PACZKA OD ROLNIKA czynniki sprzyjające i utrudniające rozwój produktów lokalnych - stan prawny i działania zmierzające do poprawy sytuacji JAN CZAJA LGD DUNAJEC-BIAŁA GRUPA PRODUCENCKA ODROLNIKA

4 LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA DUNAJEC-BIAŁA Powierzchnia 38,781hektary kw, obejmujące 4 gminy. Mieszkańcy: blisko Obszar typowo rolniczy zdominowany przez małe gospodarstwa rodzinne. LSR LGD: rozwój turystyki wiejskiej, rozwój produktu lokalnego, budowanie kapitału ludzkiego integracja lokalnej społeczności, ochrona dziedzictwa przyrodniczego energia odnawialna.

5 GRUPA PRODUCENCKA ODROLNIKA Blisko 20 rolników. Forma prawna Stowarzyszenie Zarejestrowana w KRS pod nr śywność ekologiczna i tradycyjna. Małe rodzinne gospodarstwa rolne. Start czerwiec 2010 r

6 SprzedaŜ bezpośrednia produktów lokalnych to jest korzystne! Korzyści ze sprzedaŝy bezpośredniej odnoszą zarówno rolnicy jak i konsumenci. Ci pierwsi zamiast oddawać surowce po niskich cenach do skupu sprzedają je po cenach rynkowych. Ci drudzy nabywają w dobrej cenie Ŝywność z wiadomego źródła, bardzo często od rolnika z ekocertyfikatem. Na sprzedaŝ bezpośrednią zdecydowało się wielu rolników w Zachodniej Europie. W prawie kaŝdym mieście działają bazary albo farmerzy dowoŝą Ŝywność bezpośrednio do domów. SprzedaŜ bezpośrednia jest najbezpieczniejsza dla rolnika. Po pierwsze dlatego, Ŝe gdy pozyska się zaufanie klientów, gwarantują mu oni stały odbiór produktów po cenie rynkowej. Po drugie daje mu większą wolność, poczucie niezaleŝności ekonomicznej. Po trzecie pozwala uzyskiwać stałe przychody, pozwalające na godne Ŝycie. Do podobnych wniosków dochodzą polscy rolnicy. SprzedaŜ bezpośrednia jest najlepszym rozwiązaniem dla rolnika posiadającego niewielkie tradycyjne gospodarstwo

7 Jarmarki, kiermasze, bazary SprzedaŜ bezpośrednia produktów lokalnych to jest korzystne! Jak to działa? Najpopularniejszą formą sprzedaŝy bezpośredniej są bazary, jarmarki i kiermasze. Rolnicy prowadzą takŝe przygospodarskie sklepy, zawiązują spółdzielnie, aby poszerzyć ofertę. Nierzadko organizują się takŝe sami konsumenci, którzy tworzą grupy konsumenckie. Wielu rolników sprzedaje produkty na tradycyjnych targowiskach. W celu wsparcia sprzedaŝy Ŝywności ekologicznej organizowane są specjalne kiermasze ekologiczne. Cykl kiermaszy ekologicznych (raz na dwa tygodnie), pod szyldem Otwarte wrota organizuje Wschodniomazowiecki oddział Stowarzyszenia Ekoland. Spotkania odbywają się w Otwocku, na warszawskim Wilanowie oraz w gospodarstwach. Zaczynaliśmy od kilkunastu klientów. Teraz jest ich duŝo ponad 100. Zazwyczaj sprzedaje 10 rolników z róŝnorodnym asortymentem: warzywa, zioła, owoce, mleko, sery, jaja, wędliny. Na kiermaszach w gospodarstwach przygotowujemy róŝne atrakcje - pokazy tradycyjnego przetwórstwa, przejaŝdŝki koniem. Bywa teŝ ognisko, gdzie moŝna upiec zakupioną kiełbasę. Niektórzy klienci bywają na kaŝdym kiermaszu. Kupują Ŝywność na dłuŝszy okres - mroŝą ją, robią przetwory na zimę. Z wieloma jesteśmy zaprzyjaźnieni opowiada rolniczka ekologiczna Urszula Cackowska - Wyrwicka, jedna z organizatorek cyklu. W grudniu 2010 roku w Warszawie wystartował BioBazar. Na tej imprezie Ŝywność ekologiczną sprzedają przetwórcy i producenci (takŝe eko kosmetyków i środków czystości), ale organizatorom udało się równieŝ z powodzeniem zainteresować rolników ekologicznych. Zainteresowanie imprezą jest duŝe. Utrzymuje się na poziomie 5000 osób. BioBazar zajmuje obecnie około 350 m kwadratowych powierzchni w jednej duŝej hali i 2 namiotach chronionych przed śniegiem i deszczem w innej hali dodaje. BioBazar odbywa się co tydzień w sobotę. Dopiero dostalam wiadomosc od kolezanki ze w przyszla sobote deweloper otwieraja nowe osiedle w Krakowie i są bardzo chetni zeby tam byl targ rolnikow. Jestem w drodze do Edinburga na tydzien, ale na wszelki wypadek podaje namiary na osobe z ktorymi powinien Pan sie skontaktowac: (odrolnika.pl)

8

9 SprzedaŜ bezpośrednia to jest korzystne! Jak to działa? Najpopularniejszą formą sprzedaŝy bezpośredniej są bazary, jarmarki i kiermasze. Rolnicy prowadzą takŝe przygospodarskie sklepy, zawiązują spółdzielnie, aby poszerzyć ofertę. Nierzadko organizują się takŝe sami konsumenci, którzy tworzą grupy konsumenckie. Eko-Ŝywność prosto do klienta Coraz większą popularnością cieszą się dostawy Ŝywności ekologicznej do domu. MoŜliwość skorzystania z takiej usługi moŝe przełamać mit o jej trudnej dostępności. Jedna z pierwszych polskich inicjatyw tego typu wystartowała w okolicach Krakowa. Kilku rolników ekologicznych, przy pomocy Międzynarodowej Koalicji Dla Ochrony Polskiej Wsi, stworzyło grupę Urodzaj. Zajmowała się ona przygotowywaniem paczek ze świeŝymi eko-produktami. Dostarczane są one do ok. 30 odbiorców w Krakowie.. W 2010 r. zorganizowali się takŝe inni małopolscy rolnicy. Klienci w mieście chcą otrzymywać od rolnika całą gamę produktów. Nie chcą oddzielnie zamawiać mleka, warzyw, mięsa etc. Nie zawsze jeden rolnik jest w stanie zaspokoić takie wymagania. Właśnie dlatego potrzebna jest współpraca taka jak w projekcie OdRolnika.pl. W ramach OdRolnika.pl współpracuje kilkunaście gospodarstw (4 z certyfikatem ekologicznym i inne oferujące wyroby tradycyjne). Zamówienia przyjmowane są drogą telefoniczną lub internetową. Po zebraniu odpowiedniej ilości zgłoszeń z danego miasta, realizowana jest dostawa. Nabywaną taki sposób Ŝywność klient moŝe identyfikować nie tylko z konkretnym gospodarstwem, ale nawet polem, na którym wyrosła, drzewem z którego została zerwana, czy zwierzęciem od którego została pozyskana (w przypadku nabiału). Wrocławscy wielbiciele Ŝywności ekologicznej skorzystać mogą z koordynowanej przez Fundację Ekorozwoju Ekopaczki cała oferta dostępna jest na

10

11 SprzedaŜ bezpośrednia to jest korzystne! Jak to działa? Najpopularniejszą formą sprzedaŝy bezpośredniej są bazary, jarmarki i kiermasze. Rolnicy prowadzą takŝe przygospodarskie sklepy, zawiązują spółdzielnie, aby poszerzyć ofertę. Nierzadko organizują się takŝe sami konsumenci, którzy tworzą grupy konsumenckie. Sklepiki przy gospodarstwach O ile w Zachodniej Europie przyzagrodowy sklepik to widok bardzo częsty, w Polsce niewielu rolników stosuje ten kanał sprzedaŝy bezpośredniej. Jednym z wyjątków są Małgorzata i Jan Wójcikowie rolnicy ekologiczni z Kamieńca Wrocławskiego, którzy gospodarski sklepik prowadzą od 2005 roku. Sklepik czynny jest codziennie w godzinach To najwygodniejszy czas dla klientów, którzy wracając z pracy wstępują po zakupy mówi Małgorzata Wójcik. Lokalizacja Kamieńca jest bowiem specyficzna to wieś, ale jednocześnie dzielnica sypialna Wrocławia. Rolnicy ekologiczni organizują się i tworzą takŝe własne sklepy takŝe w mieście. Danuta Zarzycka z Mogielnicy (woj. mazowieckie) wraz z innymi rolnikami podjęła taką inicjatywę w Warszawie. W 2001 roku w Warszawie wystartował sklep Rolnik ekologiczny. Oferta obejmuje warzywa, owoce, przetwory, nabiał, wędliny. W Ostrowcu Świętokrzyskim własny sklep z Ŝywnością eko uruchomił Roman Bojek z Jacentowa. Czescy rolnicy poszli jeszcze dalej. W 2010 roku uruchomili sieć sklepów o nazwie Cesky Grunt. Sieć oferuje produkty dostarczane tylko przez miejscowych rolników i producentów Ŝywności. Na razie działają dwa takie punkty, w planach są następne.

12

13

14 SprzedaŜ bezpośrednia to jest korzystne! Jak to działa? Najpopularniejszą formą sprzedaŝy bezpośredniej są bazary, jarmarki i kiermasze. Rolnicy prowadzą takŝe przygospodarskie sklepy, zawiązują spółdzielnie, aby poszerzyć ofertę. Nierzadko organizują się takŝe sami konsumenci, którzy tworzą grupy konsumenckie. Grupy konsumenckie i producenckie Na kupowaniu Ŝywności ekologicznej bezpośrednio od rolników zaleŝy takŝe konsumentom. Organizują się, przygotowują zamówienia i zachęcają rolników do nawiązania współpracy. Takie społeczności zawiązują się w wielu miastach Zachodniej Europy, ale obecne są takŝe m.in. w Łodzi (Kooperatywa SpoŜywcza), Warszawie (Spółdzielnia SpoŜywców,), Trójmieście (Prosto z Pola), Szczecinie i Bydgoszczy. Czasem są to oddolne inicjatywy, czasem inspirują je lokalne sklepy z Ŝywnością ekologiczną lub firmy. Członkowie społeczności odbierają paczki z Ŝywnością w umówionym miejscu, bądź są one dostarczane do ich domów.

15

16 SprzedaŜ bezpośrednia to jest korzystne! Jak to działa? Najpopularniejszą formą sprzedaŝy bezpośredniej są bazary, jarmarki i kiermasze. Rolnicy prowadzą takŝe przygospodarskie sklepy, zawiązują spółdzielnie, aby poszerzyć ofertę. Nierzadko organizują się takŝe sami konsumenci, którzy tworzą grupy konsumenckie. Nowe technologie w tym sprzedaŝ przez internet SprzedaŜ bezpośrednią ułatwiają nowe technologie. W 2010 r. w Polsce pojawiły się mlekomaty, czyli przypominające popularne automaty z kawą czy, maszyny sprzedające mleko dostarczane przez rolników. Pomysł przywędrował do Polski z Czech. Największym jego atutem jest to, Ŝe zmniejsza zaangaŝowanie czasowe rolnika. WiąŜe się jednak z koniecznością dostawy stosunkowo duŝych (jak na warunki niewielkich gospodarstw) ilości mleka oraz opłatami związanymi z instalacją i eksploatacją maszyny, a takŝe wynajmu miejsca, na którym będzie ona zainstalowana. Internet sprzedaŝ poprzez stronę internetową lub sklep internetowy tak jak np.:

17

18

19

20

21

22 Produkt lokalny - definicja Produkt lokalny To wyrób lub usługa, z którymi utoŝsamiają się mieszkańcy regionu, wytwarzane w sposób niemasowy i przyjazny dla środowiska, z surowców lokalnie dostępnych. Produkt lokalny staje się wizytówką regionu poprzez wykorzystanie jego specyficznego i niepowtarzalnego charakteru oraz angaŝowanie mieszkańców w rozwój przedsiębiorczości lokalnej. (Definicja produktu lokalnego według Fundacji Partnerstwo dla Środowiska) Rozwój produktów lokalnych jest korzystny zarówno ze względów środowiskowych (wykorzystywane są naturalne zasoby środowiska), gospodarczych (nowe firmy, dochód dla mieszkańców, podatki dla gminy, rozruch lokalnej gospodarki), jak i społecznych (miejsca pracy, ciekawe zajęcie, realizacja celów Ŝyciowych, wzrost poziomu Ŝycia i przywiązania do regionu). Produkt lokalny stwarza szansę poprawy sytuacji ekonomicznej w regionie, zapewniając jednocześnie pozytywne efekty środowiskowe i społeczne. Jest więc regionalnym sposobem na realizację zrównowaŝonego rozwoju. Z produktem lokalnym nierozerwalnie związany jest jego wytwórca, który dzięki niemu realizuje swą pasję, kultywuje rodzinną czy lokalną tradycję, ale przede wszystkim zyskuje miejsce pracy lub źródło dodatkowego dochodu. Tworzenie miejsca pracy w oparciu o produkt lokalny wymaga od wytwórcy znalezienia klienta, który wybierze jego wyrób. W dzisiejszych czasach konkurencja na rynku jest tak duŝa, Ŝe o zakupie produktu nie decyduje juŝ tylko cena i jakość, ale dodatkowe informacje, wartości.

23 Produkt tradycyjny- definicja Produkt tradycyjny Jakie produkty mogą być wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych? Prawo do wpisu na Listę Produktów Tradycyjnych mają produkty, które charakteryzują się tradycyjną, ugruntowaną w czasie (jako najkrótszy przyjmuje się okres 25 lat) metodą wytwarzania, których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji. Podstawą rejestracji jest tradycja wytwarzania i szczególna oraz niepowtarzalna jakość związana z historycznie ugruntowanymi przepisami, metodami produkcji i sposobami przetwarzania czy dojrzewania Ŝywności, które gwarantują wysoką jakość otrzymanego produktu. Na Listę Produktów Tradycyjnych mogą zostać wpisane produkty rolne i środki spoŝywcze, o których mowa w załączniku I do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, w załącznikach do rozporządzenia nr 2081/92 lub w załączniku do rozporządzenia nr 2082/92 oraz napoje spirytusowe, o których mowa w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 1576/89 z dnia 29 maja 1989 r. ustanawiającym ogólne zasady definicji, opisu i prezentacji napojów spirytusowych.

24 Produkt tradycyjny- definicja Produkt tradycyjny Produkty wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych są podzielone według następujących kategorii: 1. sery i inne produkty mleczne 2. mięso świeŝe oraz produkty mięsne 3. przetwory rybołówstwa, w tym ryby 4. warzywa i owoce (przetworzone i nie) 5. wyroby piekarnicze i cukiernicze, 6. oleje i tłuszcze (masło, margaryna, olej itp.) 7. miody, 8. gotowe dania i potrawy, 9. napoje (alkoholowe i bezalkoholowe), 10. inne produkty Produkt rolnictwa ekologicznego Wyprodukowany w myśl zasad rolnictwa ekologicznego tj. bez uŝycia chemii

25 Konsumenci Kim są konsumenci? rodziny z dziećmi oraz osoby starsze ludzie podąŝający za trendami osoby przywiązujące wagę do zdrowego trybu Ŝycia ludzie o niskich dochodach ludzie chorzy, rekonwalescenci, diabetycy osoby o wysokiej świadomości konsumenckiej

26 Produkt tradycyjny- definicja Motywacja poszczególnych grup konsumentów rodziny z dziećmi oraz osoby starsze dbałość o prawidłowy rozwój dziecka większa odpowiedzialność za stan zdrowia - swojego i najbliŝszych zmiana wartości i priorytetów Ludzie podąŝający za trendami moda na bycie eko prestiŝ poczucie przynaleŝności do elity chęć wyróŝnienia się ciekawość osoby przywiązujące wagę do zdrowego trybu Ŝycia wiedza na temat wartości odŝywczych produktów umiejętność i wiedza z zakresu komponowania zbilansowanych posiłków wiedza na temat wpływu diety na zdrowie i jakość Ŝycia

27 SprzedaŜ bezpośrednia to jest korzystne! Motywacja poszczególnych grup konsumentów ludzie o niskich dochodach przekonanie o dobrze wydanych pieniądzach świadomość walorów kupowanej Ŝywności szacunek do Ŝywności mniej znaczy więcej ludzie chorzy, rekonwalescenci, diabetycy konieczność zmiany sposobu Ŝywienia chęć wsparcia procesu zdrowienia rzadziej zalecenia lekarzy

28 Aby skutecznie aktywizować lokalnych rolników naleŝy wybrać odpowiedni obszar działania i zaangaŝowanego w temat LIDERA który poprowadzi grupe!

29 Konsumenci indywidualni Restauracje ROLNICY Hotele Szkoły

30 SprzedaŜ bezpośrednia to jest korzystne! SprzedaŜ bezpośrednia w Polsce Od drzwi do drzwi Telemarketing Mailing Po znajomości" SprzedaŜ oparta o regułę wzajemności Coraz częściej moŝemy teŝ spotkać się z formą sprzedaŝy bezpośredniej, która zgrabnie wykorzystuje regułę wzajemności, stwierdzającej, Ŝe zawsze powinniśmy się starać odwdzięczyć osobie, która wyświadczyła nam jakąś przysługę. Jest to technika manipulacji znakomicie wykorzystywana przez firmy akwizycyjne. Oferowane są nam wycieczki za przysłowiowe grosze do pięknych" zakątków naszego kraju. Dodatkową atrakcją" tych wyjazdów są pokazy towarów i usług firmy, która nam umoŝliwiła podróŝ. Ludzie często czują się zobowiązani do zakupu kilku rzeczy w ciągu takiej ekspozycji, bowiem wiedzą, Ŝe zawdzięczają tej spółce wycieczkę.

31

32 SprzedaŜ okazjonalna i regał

33

34 Pakowanie i obsługa klienta Transport PRODUKT Przetwórstwo Przechowywalnie

35 Rozwój przedsiębiorczości ale bez rejestracji działalności czekamy na regulacje prawne bogactwo produktów

36