1. Mapa zasobów środowiskowych gminy Zielonki... str (oraz potencjał ludzi, miejsc i instytucji)

Transkrypt

1 Spis treści: 1. Mapa zasobów środowiskowych gminy Zielonki... str (oraz potencjał ludzi, miejsc i instytucji) 2. Analiza potrzeb i problemów środowiska... str (ze szczególnym uwzględnieniem grup zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym) 3. Profil odbiorcy... str Analiza instytucji... str Typologia podmiotów kultury w gminie Zielonki... str Analiza SWOT środowiska gminy Zielonki... str Bibliografia (strony www - stan z dnia )... str Załącznik: mapa gminy Zielonki 1

2 1. Mapa zasobów środowiskowych A. Aspekt przestrzenny, geografia i komunikacja w gminie Gmina Zielonki zajmuje powierzchnię 48,4 km 2, jest położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, na północ od miasta Krakowa (jest najbliżej położoną od centrum Krakowa gminą województwa małopolskiego - zaledwie 5 km w linii prostej). Stanowi 3,94% powierzchni powiatu. Sąsiaduje z Iwanowicami, Krakowem, Michałowicami, Skałą, Wielką Wsią. W jej skład wchodzi 19 sołectw: Batowice, Bibice, Bosutów - Boleń, Brzozówka, Dziekanowice, Garlica Duchowna, Garlica Murowana, Garliczka, Grębynice, Januszowice, Korzkiew, Owczary, Pękowice, Przybysławice, Trojanowice, Wola Zachariaszowska, Węgrzce, Zielonki i Osiedle Łokietka. Środowisko naturalne: Gmina Zielonki leży w dorzeczach rzek Prądnika i Białuchy oraz w otulinie Ojcowskiego Parku Narodowego, na Wyżynie Krakowsko Częstochowskiej, pomiędzy malowniczymi pagórkami a Krakowem, z którym sąsiaduje bezpośrednio od południa. Posiada doskonałe warunki glebowe i klimatyczne dla rozwoju rolnictwa. Użytki rolne stanowią 85% powierzchni całej gminy (użytki leśne to 1%). Gmina Zielonki, to gmina o charakterze rolniczym z wyraźną tendencją do przekształcenia obrazu w zaplecze mieszkalne dla aglomeracji krakowskiej, a także miejsce lokowania przedsięwzięć gospodarczych o charakterze usługowym lub nieuciążliwego przemysłu. Najwyższe wzniesienia znajdują się w północnej części w okolicach Grębynic (ok. 380 m. n.p.m.), a najniżej położona jest dolina strumienia Garliczka w Witkowicach (ok. 225 m. n.p.m.) W okolicach Krakowa występują dwie krainy klimatyczne: umiarkowana ciepła (wyżyny) oraz kotlin. Zróżnicowanie warunków klimatycznych w obrębie gminy wynika z ukształtowania powierzchni terenu. Średnia roczna wilgotność względna powietrza wynosi 77-80%. Maksimum przypada na okres od listopada do lutego, a minimum w maju. Na terenie gminy znajduje się jeden posterunek opadowy, dla którego średnia roczna wartość opadów wynosi 665 mm. Przecinają ją dwie główne arterie komunikacyjne: droga krajowa E-7 Gdańsk - Warszawa - Kraków - Chyżne oraz droga wojewódzka nr 794 Kraków Wolbrom. Gmina posiada bardzo dobrze rozbudowany system komunikacyjny. Dobrze rozwinięta sieć drogowa i komunikacja publiczna zapewnia mieszkańcom łatwy kontakt z pobliskim Krakowem oraz innymi miejscowościami gminy. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. zaopatruje gminę w podmiejskie autobusy o numerach: 207, 217, 227, 237, 240, 247, 250, 257, 267, 277, 287, 297, które odjeżdżają z pętli autobusowej Nowy Kleparz w Krakowie. Oprócz MPK S.A. kursują także prywatne busy, zapewniające komunikację m.in. ze Skałą, Iwanowicami, Michałowicami. Na terenie gminy kursują następujące linie autobusowe i mikrobusowe: Kraków-Skała-Kraków, kursujące z częstotliwością co min. (w zależności od pory dnia) w dni powszednie, i co min. w soboty i niedziele. Ceny przejazdu: 2-2,5 zł (w zależności od długości trasy). Linia mikrobusowa Kraków - Słomniki Miechów. Linie autobusowe PPKS, mieszkańcy i osoby odwiedzające gminę mogą korzystać z komunikacji PPKS. Odjazdy z Dworca Głównego PPKS w Krakowie. Komunikacja PKP, umożliwia dojazd pociągiem osobowym do Stacji Kraków Batowice. 2

3 Drogi Gminy Zielonki: 3

4 B. Historia Pierwsze ślady pobytu ludzi na terenie gminy Zielonki pochodzą z okresu neolitu, czyli wywodzą się z ok roku p.n.e. Według badań archeologicznych w okolicach Zielonek istniała wczesnośredniowieczna osada. Pierwsza wzmianka o Bibicach pochodzi z 1050 r. i mówi o tym, że mieszkańcy Bibic oddawali pierwszą dziesięcinę kościołowi katedralnemu na Wawelu. W historię gminy wpisuje się także wydarzenia Powstania Kościuszkowskiego. Po zwycięstwie pod Racławicami 4 kwietnia 1794 r. wraz ze swymi oddziałami Tadeusz Kościuszko wycofał się przez Słomniki, Michałowice i Bibice pod Kraków. W 1914 roku niektóre wsie gminy zostały zniszczone przez wojsko austriackie, celem otwarcia pola obstrzału dla sąsiednich fortów: Zielonkach, Bibicach i Węgrzcach. Po tym wydarzeniu zostały odbudowane od postaw. W przeciągu ostatnich lat gmina bardzo się rozwinęła, dokonano w niej wielu gruntownych przemian. Ważnym wydarzeniem była budowa i otwarcie nowej szkoły w Bibicach w 2004 roku, czemu towarzyszył kardynał Franciszek Macharski. Do innych zmian należało wprowadzenie sygnalizacji świetlnej na większych skrzyżowaniach, oraz nadanie nazw ulicom i zmiana adresów, uporządkowanie numerów domów w całej gminie. Gmina działa prężnie, co potwierdza przesunięcie granicy strefy miejskiej włączenie części obszarów pod teren miejski, a także otwarcie filii Starostwa Powiatowego Wydziału Komunikacji w Węgrzcach. C. Aspekt demograficzny Gmina Zielonki jest piątą co do wielkości gminą powiatu krakowskiego pod względem liczby mieszkańców (powiat liczy 17 gmin). Dane z 30.VI.2004: Liczba ludności gminy wynosi osób, a gęstość zaludnienia to 318,3 osób/km². Według poszczególnych wsi liczba zaludnienia ma się następująco (w nawiasach nazwiska sołtysów wsi): Batowice 501 os. (Krzysztof Król) Korzkiew 174 os. (Janusz Macała - Wrześniowski) Bibice 1971 (Anna Zabiegaj) Owczary 908 os. (Ryszard Krawczyk) Bosutów Boleń 672 os. (Jan Gajoch) Pękowice 457 os. (Jerzy Buczak) Brzozówka 486 os. (Adam Chludek) Przybysławice 498 os. (Antonina Słowacka) Dziekanowice 634 os. (Mateusz Wyżga) Wola Zachariaszowska 538 os. (Lucyna Kwiecień) Januszowice 270 os. (Albin Kolarski) Trojanowice 771 os. (Czesław Gaweł) Węgrzce 2419 os. (Augustyn Jach) Grębynice 301 os. (Adam Duliński) Garliczka 313 os. (Jerzy Żuchowicz) Zielonki 3190 os. (Władysław Orzechowski) Garlica Murowana 353 os. (Dorota Król) Osiedle Łokietka 729 os. (Krzysztof Olawski) Garlica Duchowna 206 os. (Wisław Kopijka) 4

5 Większość informacji statystycznych dotyczących danych demograficznych została zebrana w 2002 roku podczas spisu powszechnego przeprowadzonego w gminie Zielonki. Wynika z niego m.in., że gmina liczy osób, z czego 7869 to kobiety, a 7539 to mężczyźni. Na 100 mężczyzn przypadają 104 kobiety. Zdecydowana większość mieszka z rodzinami, często są to trzypokoleniowe rodziny. Wiek mieszkańców: 0-9 lat : 1707 osób lat: 1618 osób lat: 2267 osób* lat: 1097 osób lat: 2093 osób lat: 895 osób lat: 2044 osób 80 i więcej lat: 385 osób* lat: 2227 osób * grupy najbardziej i najmniej liczne (wszystkie tabele zawarte w raporcie bazują na informacjach z powszechnego spisu ludności z 2002 roku) 5

6 Mieszkańcy są pochodzenia polskiego, znakomita większość z nich urodziła się w pobliskim Krakowie (w związku z brakiem szpitala położniczego w gminie). Gros z nich od dziecka mieszka, uczy się i pracuje w miejscu zamieszkania. Między gminą a Krakowem następują migracje, zmiany zamieszkania. Młodzież pogimnazjalna w większości kształci się w liceach i technikach w Krakowie. Gmina Zielonki zajmuje 1 miejsce w porównaniu z innymi gminami powiatu krakowskiego pod względem napływu ludności (za: Gmina Zielonki okiem statystyka ) D. Praca (dochód i zatrudnienie) Tylko z rolnictwa, pracy na własnej działce, gospodarstwie rolnym (wyłącznie lub głównie) utrzymują się ogółem 962 osoby (wg statystyk spisu ludności) co stanowi 6,24 %. (2004 rok) Jednakże rolnictwo odrywa ogromną rolę w życiu mieszkańców wsi, bo pomimo tego iż pracują oni w innych sektorach, to rolnictwo nadal stanowi jeden z dochodów dla gospodarstwa domowego. Znaczna ilość mieszkańców pracuje w szkolnictwie, służbie zdrowia, handlu i przemyśle. Bezrobocie i dochody ogółem w przeliczeniu na 1 mieszkańca w Gminie Zielonki: Na dzień 31 grudnia 2007 roku w Urzędzie Pracy Powiatu Krakowskiego z terenu Gminy Zielonki zarejestrowane było ogółem 164 osoby bezrobotne - tj. w stosunku do ogółu mieszkańców 1,06 %. (Rzeczywisty stopień bezrobocia jest bliżej nieokreślony). Dochody ogółem w przeliczeniu na 1 mieszkańca w Gminie Zielonki na koniec 2007 roku wynosiły zł. Dojazd do pracy: mieszkańcy gminy korzystają z usług oferowanych przez MPK S.A. lub dojeżdżają do pracy prywatnym samochodem. E. Handel Na terenie gminy Zielonki silnie rozwinięty jest sektor prywatnej przedsiębiorczości, działa tu ponad 1300 podmiotów gospodarczych, głównie z sektora usług. Nadal spora część mieszkańców utrzymuje się z rolnictwa - rozwija się tu głównie produkcja warzywniczo-sadownicza oraz roślin ozdobnych, prowadzona przez małe gospodarstwa rodzinne. W gminie działa m.in. ponad 20 sklepów wielobranżowych, hurtowni i przedsiębiorstw (najważniejsze z nich: "Anpol" PHU M. Jarosz w Węgrzcach, "Becalik" FHU B. Calik w Januszowicach, "Hip-Hop" ZPUH w Zielonkach itd.), kilka kwiaciarń, warsztatów samochodowych, kilka restauracji (w tym Hotel Kosynier położony w Węgrzcach) i barów. 6

7 Na terenie gminy swoją działalność prowadzą m.in.: "Alpa" Firma Handlowo-Usługowa A. Adamiak L. Podsiadło "Fach-Mal" Firma Remontowo-Budowlana Pałka Sławomir Gałązka Józef Firma Remontowo-Budowlana "Pentomino" Firma Handlowo-Usługowa "Okno-Lider" Firma Usługowa ABC Przeprowadzki Transport Spedycja Firma Transportowa "Polekspert" Sp. z oo Firma Konsultingowo-Audytorska "Krakman" Firma Handlowa "Bimax" Firma Usługowo-Handlowa Maciej Bielas "Wolff Studio" Firma Usługowa Katarzyna Marzec F. Sytuacja mieszkaniowa oraz zagospodarowanie terenów Większość ludności gminy Zielonki mieszka w budynkach wybudowanych w latach (932 budynki, stan na rok 2002 wg danych spisu powszechnego), w tym 154 wybudowane w ostatnich dwóch latach. Mieszkania w znakomitej mierze są własnością osób fizycznych (94,10%), pozostałe należą do gminy (1%), skarbu państwa (3,23%), zakładów pracy (1,20%) i pozostałych podmiotów (0,47%). Komfort mieszkań: Ostatnie lata przyniosły poprawę komfortu mieszkaniowego, poprawiły się wskaźniki dotyczące wielkości mieszkań, wzrosła przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania i ilość pomieszczeń które się w nim znajdują. Większość mieszkań wyposażona jest w urządzenia takie, jak wodociąg, ustęp spłukiwany, łazienka, ciepła woda i centralne ogrzewanie. Poprawę sytuacji mieszkaniowej gminy obserwuje się w budowie coraz to nowych osiedli i budynków wolnostojących na terenie gminy (kompleks ulicy Spacerowej czy osiedla Parkowego w Bibicach lub chociażby nowe osiedle na trasie Dziekanowice Węgrzce Magiczne Wzgórze ). Zagospodarowanie terenów: zabudowę gminy charakteryzują domy jedno - lub dwurodzinne wraz z budynkami gospodarczymi (zabudowa luźna). Kilka lat temu zmianie uległy plany ulic. W związku z rozrastającą się zabudową gminy, wszystkim ulicom każdej wsi nadano nazwy ulic oraz usystematyzowano numery budynków (dawniej były one niechronologiczne). I tak, np. główna ulica Bibic zyskała miano ul. Tadeusza Kościuszki, na cześć wydarzeń historycznych oraz upamiętnienia faktu, że wojsko Tadeusza Kościuszki przez pewien czas stacjonowało na terenach Gminy Zielonki. W ostatnich latach również gruntownymi przemianami objęte zostały ulice i ważne skrzyżowania gminy. Postawiono sygnalizację świetlną w pobliżu szkół, na głównych skrzyżowaniach i w punktach szczególnie uczęszczanych. Remonty objęły ulice, zbudowano chodniki dla pieszych, oraz przede wszystkim unowocześniono trasę E7 poprzez dodanie pasów do skrętów oraz pobocza dla pieszych. (Komunikacja miejska omówiona w pkt. A. Aspekt przestrzenny) Place zabaw znajdują się przy szkołach i przedszkolach gminy. Tereny zielone stanowią ważny element struktury gminy. Barwa zielona wiąże się z nazwą gminy Zielonki. Atrakcją gminy są malownicze lasy i Parki Krajobrazowe: Dłubniański, Dolinki Krakowskie i Orlich Gniazd. Przez gminę przebiegają szlaki: Orlich Gniazd, Kościuszkowski oraz Twierdzy Kraków. Warte uwagi są dolinki Korzkiewki i Owczarska, wąwozy w Bibicach, skałki jurajskie i kredowe w kamieniołomie w Januszowicach. Przez Gminę poprowadzono szlak rowerowy, który prowadzi przez najatrakcyjniejsze zakątki gminy. 7

8 G. Instytucje edukacyjne Na terenie gminy funkcjonują przede wszystkim zespoły szkół (szkoła podstawowa i gimnazjum) i przedszkola. W większości przypadków są one dobrze wyposażone. Ważnym wydarzeniem o charakterze edukacyjnym w gminie było oddanie nowego gmachu szkoły w Bibicach w 2004 roku. Dzieci z okolicznych wiosek uczęszczają pieszo do szkół. W wypadku gdy odległość jest większa korzystają z transportu publicznego lub szkolnego gim-busa. GZEAS, Gminny Zespół Ekonomiczno - Administracyjny Szkół w Zielonkach (Zespół działa jako odrębna jednostka budżetowa realizująca zadania z zakresu oświaty, zdrowia i sportu). Zespół Szkół w Zielonkach im. Jana Pawła II Zespół Szkół w Bibicach Zespół Szkół w Korzkwi Zespół Szkół w Woli Zachariaszowskiej Szkoła Podstawowa im. E. Kwiatkowskiego w Owczarach Przedszkole Samorządowe w Zielonkach Przedszkole Samorządowe w Węgrzcach z siedzibą w Bibicach Kluby sportowe: na terenie gminy Zielonki działa 7 klubów sportowych (3 kluby piłki nożnej 1 klub tenisa stołowego oraz 3 uczniowskie kluby sportowe). Szkoły nauki jazdy Biblioteka Publiczna w Zielonkach Biblioteka Publiczna w Węgrzcach - filia Biblioteka Publiczna w Przybysławicach z siedzibą w Korzkwi - filia H. Wypoczynek i kultura (gmina w 2004 roku wydała zł = 1,5% wszystkich wydatków gminy) Mieszkańcy gminy Zielonki swój czas wolny spędzają na różne sposoby. Znaczna część z nich korzysta z dogodnego położenia miasta Krakowa i oferty jaką ono oferuje (kina, lokale, dyskoteki, bary itd.). Dobrze rozwinięta komunikacja sprawia iż przemieszczanie się, nie stanowi żadnego problemu. Ci, którzy jednak wolą pozostać na terenie swoich miejscowości również mogą wybierać w bogatej ofercie rekreacyjnej i kulturowej jaką oferuje gmina. Sport i rekreacja: Hala sportowa w Zielonkach; oferuje: pełnowymiarowe boisko do siatkówki, koszykówki i piłki ręcznej, halowej piłki nożnej, tenisa ziemnego, zaplecze sanitarne: cztery szatnie wraz z prysznicami oraz toalety dla widzów itd.) Sale gimnastyczne i boiska sportowe zespołów szkół poszczególnych wsi. Kluby sportowe: Uczniowski Klub Sportowy "KORZKIEW" Uczniowski Klub Sportowy "KORZENIOWSKI" Uczniowski Klub Sportowy "ZACHARIASZEK" Gminny Młodzieżowy Klub Sportowy Zielonki Towarzystwo Sportowe Węgrzce Klub Sportowy Bibiczanka Ludowy Klub Sportowy Zieleńczanka Gmina oferuje także liczne szlaki turystyczne, piesze i rowerowe (szlaki: czerwony, czarne, pomarańczowy, niebieskie, zielony, Kościuszki, Twierdzy Kraków, Orlich Gniazd ). 8

9 W obszarze kultury na terenie gminy zrealizowano w ostatnich latach następujące projekty: 9

10 10

11 W sferze kultury gmina oferuje m.in.: Izba Regionalna i Dom Ludowy w Bibicach działalność CKPiR: - zajęcia świetlicowe w Owczarach, Brzozówce, Bibicach, Garlicy Murowanej, Dziekanowicach, Węgrzcach. - próby Zespołu Ludowego Zieleńczanie, - próby Zespołu Wokalno Instrumentalnego Fermata - próby Parafialno Gminnej Orkiestry Dętej z Zielonek - lekcje indywidualnej nauki gry na gitarze, pianinie, skrzypcach, flecie, keyboard Mieszkańcy, chcący spędzić czas wolny z przyjaciółmi i skorzystać z oferty gastronomicznej mogą wybierać wśród restauracji, pizzerii ( Diablo, Maestro ), barów, gospód ( U przyjaciół ) itd. I. Zdrowie i sfera socjalna Opieka zdrowotna i sfera socjalna gminy Zielonki jest na zadowalającym poziomie. Gmina liczy 8 przychodni i ośrodków zdrowia, 6 lekarzy, 2 dentystów, 3 apteki i 2 punkty apteczne oraz gabinety pielęgniarek szkolnych w zespołach szkół. Nie posiada samodzielnego pogotowia ratunkowego, mieszkańcy należą do 3 krakowskich szpitali (Szpital Wojskowy, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. L.Rydygiera, Szpital Miejski im. Narutowicza) Apteki i punkty apteczne: Apteka, ul. Krakowskie Przedmieście 87, Zielonki, mgr. farm. Magda Mikulska Apteka Pod Złotym tygrysem, ul. Wiarusa 23, Zielonki Apteka, Węgrzce 175 Punkt apteczny w Brzozówce, Brzozówka ul. Krakowska 37, Przybysławice Punkt apteczny Domzdrowia.pl sp. z o.o., ul. Galicyjska 22, Zielonki (apteka internetowa) Far-Chem sp. z o.o. Hurtownia Farmaceutyczna Prywatne punkty: Poradnia Reumatologiczna Gabinet Diagnostyki i Leczenia Osteoporozy S. Gniadek prywatne zakłady stomatologiczne W 2004 roku gmina wydała zł na ochronę zdrowia (co stanowi 0,9% budżetu gminy). Strefa socjalna: Na terenie gminy działa GOPS (Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej), realizujący zadania z zakresu pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, zaliczki alimentacyjnej, obsługi finansowej, obsługi administracyjnej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej obejmuje zakresem swego działania teren gminy Zielonki, pomagając osobom i rodzinom w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. Stowarzyszenie Wspierania Rodziny i Społeczności Wiejskiej Zachariasz Towarzystwo Domu Pomocy Społecznej Batowice J. Życie społeczno polityczne Mieszkańcy gminy posiadają zróżnicowane poglądy polityczne, dominują poglądy lewicowe, zwłaszcza wśród starszej części mieszkańców gminy (dane z ostatnich wyborów do sejmu w 2007 roku). Pozostają oni w kontakcie z zarządem gminy i wójtem Bogusławem Królem, poprzez swoich sołtysów, oraz różnego rodzaju organizacje i koła. 11

12 K. Życie religijne Życie religijne gminy skoncentrowane jest wokół kościołów i parafii. W każdej wsi działają schola lub chór, ministranci, róże różańcowe i oazy. Większość mieszkańców to wierzący i praktykujący katolicy. Miejsca kultu: Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Korzkwi Kościół pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli w Węgrzcach Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Bibicach Kościół pod wezwaniem Narodzenia NMP w Zielonkach krzyż z namalowanym na blasze wizerunkiem Jezusa Chrystusa, lokalne miejsce kultu religijnego, Garlica Murowana kapliczka słupowa z 1 poł. XVII w. ceglana z wmurowanymi w nią majolikowymi taflami ze sceną ukrzyżowania, Batowice cmentarze L. Kontakty społeczne i aktywność obywatelska W gminie Zielonki istnieje zadowalająca sieć kontaktów społecznych. Aktywność obywatelska wyraża się w różnego rodzaju kołach i stowarzyszeniach. Dodatkowo mieszkańców łączą wyjątkowe tradycje jak np. Pucheroki czy Wesele Krakowskie po Bibicku w Bibicach, czy Herody w Zielonkach. Gmina posiada swój własny biuletyn i dwumiesięcznik Wiadomości lokalne. W Węgrzcach swoją siedzibę posiada Radio Alfa. Oprócz tego mieszkańcy pozostają w kontakcie poprzez fora i strony internetowe. Na terenie gminy istnieje także autonomiczna sieć internetowa. Koła i stowarzyszenia: Stowarzyszenie Korona Północnego Krakowa Stowarzyszenie Prasy Samorządowej w Zielonkach Stowarzyszenie Przyjaciół Gminy Zielonki Stowarzyszenie: Związek Strzelectwa Dynamicznego zespoły: ADONAI, Karwat Band oraz Młodzieżowa Orkiestra Dęta przy parafii w Zielonkach Koła Gospodyń Wiejskich i OSP Wiejski Klub Młodzieży Źródła: obserwacja własna Gmina Zielonki okiem statystyka Podstawowe informacje ze spisu powszechnego z 2002 roku, gmina wiejska Zielonki Książka telefoniczna PKT strony www: oficjalna strona gminy - encyklopedia wikipedia, hasło Zielonki - Biuletyn Informacji Publicznej - nie/ 12

13 Potencjał ludzi, miejsc i instytucji A. Ludzie mieszkańcy 19 wsi wchodzących w skład gminy Zielonki uczniowie, grono pedagogiczne, dyrekcja Zespołów Szkół działających na terenie gminy Zielonki (wymienione w pkt. G. Instytucje edukacyjne) członkowie parafii działających na terenie gminy Zielonki (pkt. K. Życie religijne) członkowie Rady Gminy Zielonki z wójtem Bogusławem Królem Henryk Banaś (autor Wesela Krakowskiego piewca małej ojczyzny) Antonina Stec (tworzy najpiękniejsze ozdoby z bibuły w całej gminie) Katarzyna Gawłowa (maluje obrazy) Maria Kotulska (malowała głównie wazony z kwiatami i krajobrazy. W latach 80. została laureatką konkursu malarskiego im. Teofila Ociepki, organizowanego w Bydgoszczy) Grzegorz R. (pseudonim "Czesiu") domniemany szef grupy Januszowskiej Feliks Oraczewski ( ) współtwórca Komisji Edukacji Narodowej, rektor Krakowskiej Szkoły Głównej (ówczesna nazwa UJ), poseł polski we Francji, pisarz, Przybysławice Paweł Siwek, jezuita, jeden z najwybitniejszych filozofów polskich XX wieku, Trojanowice Stanisław Wyspiański, mieszkający w Węgrzcach w latach B. Miejsca zabytki i miejsca znaczące Pomnik ku pamięci żołnierzy Armii Radzieckiej, "Żołnierzom Armii Radzieckiej, poległym w dniach stycznia 1945 r. oraz poległym i pomordowanym przez okupantów hitlerowskich mieszkańców gminy, społeczeństwo w 35 rocznice wyzwolenia", Węgrzce (rys.1) Obelisk na miejscu domu St. Wyspiańskiego, "Na tym miejscu stał dom, w którym spędził ostatnie miesiące życia wrzesień listopad 1907 Stanisław Wyspiański", Węgrzce (rys.3) Forty austriackie, Węgrzce (rys.2) Krzyż z namalowanym wizerunkiem Jezusa Chrystusa, Garlica Murowana Zespół Dworski, Garlica Murowana Zamek w Korzkwi Kościół pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela (XVII w.) Park angielski, Korzkiew Izba Regionalna i Dom Ludowy w Bibicach teren dawnej mleczarni, zwany przez młodzież Mleko, dziś Dom Młodzieżowy Pucherok (nazwa nie przyjęła się, w języku młodzieży nadal nazywany Mleko ) Boisko sportowe klubu Bibiczanka Kuźnia, bar w Węgrzcach rys.1 rys.2 rys.3 13

14 C. Instytucje oraz infrastruktura gminy Zielonki (poza wymienionymi we wcześniejszych punktach) Jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej, remizy Koła Gospodyń Wiejskich Centrum kultury, promocji i turystyki Kluby Sportowe Zespoły szkół, przedszkola i biblioteki Komisariat policji w Zielonkach Urząd Gminy w Zielonkach Parafie Sklepy spożywcze, markety i hurtownie Salony fryzjerskie Pizzerie, restauracje, bary, kawiarnie, jeden kebab budynek Wojewódzkiej Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Węgrzcach (będący obiektem zabytkowym) Źródła: obserwacja własna rozmowa z mieszkańcami gminy książka telefoniczna PKT portale internetowe strony www: oficjalna strona gminy - encyklopedia wikipedia, hasło Zielonki

15 2. Analiza potrzeb i problemów środowiska Stan zjawiska i opis działań profilaktycznych i kontrolnych Szczególne zagrożone marginalizacją i wykluczeniem w gminie obejmuje grupy z powodu: niepełnosprawności, ubóstwa, bezdomności, bezrobocia, bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, alkoholizmu lub narkomanii. A. Niepełnosprawność Społeczeństwo gminy Zielonki podobnie jak inne środowiska lokalne boryka się z różnymi problemami i trudnościami które występują terenie miejscowości. Pierwszym z nich jest niepełnosprawność. Według powszechnego spisu ludności z 2002 roku można ją podzielić na dwie grupy: osoby niepełnosprawne prawnie i biologicznie. Osobą niepełnosprawną jest taka osoba, która posiada odpowiednie orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony (osoba niepełnosprawna prawnie) lub osoba, która takiego orzeczenia nie posiada, lecz odczuwa ograniczenie sprawności w wykonywaniu czynności podstawowych dla swojego wieku zabawa, nauka, praca, samoobsługa (osoba niepełnosprawna biologicznie) 1 Odsetek liczby niepełnosprawnych w gminie przedstawia tabela: Gmina dokłada starań by ułatwić komunikację osobom niepełnosprawnym oraz zapewnić im jak najbardziej komfortowe samopoczucie. Dowodem na to był wprowadzony w życie w obecnym roku szkolnym 2008/09 program pilotażowy Uczeń na wsi. W programie finansowanym ze środków PERON mogą wziąć udział niepełnosprawni uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.. Warunkiem uczestnictwa w programie było posiadanie ważnego orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, rozpoczęcie lub kontynuowanie nauki, stałe zameldowanie na terenie gminy Zielonki, w przypadku osób niepełnosprawnych - ich średni miesięczny dochód brutto (na jednego członka rodziny) nie może przekraczać 120% najniższego wynagrodzenia (1.123,20 zł). Dofinansowanie dla niepełnosprawnych uczniów obejmuje m.in. zakup podręczników i przyborów szkolnych, wakacyjne obozy rehabilitacyjne, połączone z kursami doszkalającymi (np. językowymi), dostęp do internetu (instalacja i abonament), opłatę za szkołę (czesne), zakwaterowanie (gdy uczeń pobiera naukę poza miejscem zamieszkania), dojazdy do szkoły, uczestnictwo w zajęciach rehabilitacyjnych, zakup przedmiotów ułatwiających lub umożliwiających naukę. Inne ułatwienia to podjazdy dla wózków inwalidzkich w instytucjach gminnych, winda dla niepełnosprawnych w nowoczesnej Hali Sportowej i w zespole szkół w Bibicach. 1 Podstawowe informacje ze spisu powszechnego z 2002 roku, gmina wiejska Zielonki 15

16 Świadczenia GOPSu także obejmują niepełnosprawnych. Gmina jest partnerem Stowarzyszenia Pomocy Niepełnosprawnym Bądźcie z Nami. W gminie funkcjonuje Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Zielonki - organizacja działająca na rzecz osób bezrobotnych niepełnosprawnych i chorych (siedziba stowarzyszenia jest dostosowana dla potrzeb osób niepełnosprawnych: szerokie podjazdy oraz toalety). B. Bezrobocie Kolejnym problemem z którym walczy gmina jest bezrobocie. W zeszłym roku w Urzędzie Pracy jako bezrobotnych zarejestrowanych było 164 mieszkańców gminy (1,06% ogółu). Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Zielonki działa na rzecz osób bezrobotnych i rynku pracy, prowadzi doradztwo w zakresie: zakładania firm, pośrednictwa pracy, grup wsparcia i samopomocy, szkoleń zawodowych, doradztwa zawodowego, rzecznictwa interesów bezrobotnych. C. Bezdomni Gmina co roku przypomina o problemach osób bezdomnych i ubogich oraz zagrożonych bezdomnością i znajdujących się w krytycznej sytuacji życiowej w okresie zimy. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zielonkach, działając w porozumieniu z innymi służbami powiatowymi i gminnymi, podaje do wiadomości informację, gdzie i z jakiej pomocy można skorzystać w okresie długotrwałych niskich temperatur i obfitych opadów śniegu, na terenie. Na terenie gminy są to: Dom Pomocy Społecznej w Owczarach tel Dom Pomocy Społecznej w Batowicach tel Uruchomiły one awaryjne miejsca czasowego pobytu dla osób bezdomnych na okres zimy. D. Problemy w rodzinie, trudna sytuacja rodzinna (gmina w 2004 roku wydała zł = 7,8% wszystkich wydatków gminy) Wśród rodzin mieszkających na terenie gminy wiele jest takich, w których występują problemy rodzinne bądź trudna sytuacja spowodowana różnymi czynnikami. Gmina ze swojej strony stara się udzielać pomocy poprzez zapomogi i świadczenia rodzinne. Formy pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej: Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Dla rodzin których miesięczny dochód na osobę nie przekracza 504 zł. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka Zasiłek pielęgnacyjny i swiadczenia opiekuńcze Pomoc finansowa w postaci dodatku mieszkaniowego Świadczenia z funduszu alimentacyjnego także zasiłek: stały, okresowy, celowy Do ostatnich wydarzeń zorganizowanych przez GOPS wraz z Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji oraz Środowiskowym Domem Samopomocy należała dziewiąta już wigilia ( r). Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Zielonki działa w obszarze pomocy społecznej, w tym pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób. 16

17 E. Problemy zdrowotne, zaburzenia psychiczne Na terenie gminy działają placówki przeznaczone dla osób z ogólnie rozumianymi problemami psychicznymi, są to: Środowiskowy Dom Samopomocy w Woli Zachariaszowskiej, dział rehabilitacji społeczno - zawodowej Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zielonkach. Jest placówką o charakterze dziennym, przeznaczoną dla osób w wieku produkcyjnym, z ogólnie rozumianymi problemami psychicznymi, czyli: przewlekłymi zaburzeniami psychicznymi, które aktualnie nie przejawiają objawów o charakterze agresywnym lub autoagresywnym, nieuzależnionych od alkoholu lub innych środków chemicznych zmieniających nastrój upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym. Stowarzyszenie Wspierania Rodziny i Społeczności Wiejskiej "Zachariasz, organizacja charytatywna przeznaczona dla osób z problemami psychicznymi. Celem Stowarzyszenia jest wspieranie przemian w świadomości społecznej oraz budowanie społeczeństwa otwartego na integrację i samopomoc oraz promocja relacji ludzi zdrowych z osobami niepełnosprawnymi lub zagrożonymi patologiami społecznymi. F. Uzależnienia Uzależnienia stanowią problem społeczeństwa gminy. Gmina Zielonki prowadzi szereg programów profilaktycznych oraz punktów konsultacyjnych, mających na celu pomoc osobom uzależnionym (głównie od alkoholu). Do działań gminy należą: Punkt Konsultacyjny dla osób w kryzysie, otwarty dla wszystkich mieszkańców gminy potrzebujących porady, w środy w pomieszczeniu GOPS pokój nr 214. W punkcie konsultacyjnym psycholog prowadzi konsultacje i porady indywidualne dla osób uzależnionych od alkoholu, osób współuzależnionych i ofiar przemocy. Programy profilaktyczne realizowane przez Gminę Zielonki: Program "NOE" (program poruszający zagadnienia z zakresu profilaktyki alkoholowej, przeznaczony dla młodzieży gimnazjalnej i szkół średnich) Program Niebieski pasjans (z zakresu przeciwdziałania przemocy i agresji rówieśniczej) Program Alkohol kradnie wolność (przeciwdziałanie uzależnieniom, w formie debaty z udziałem młodzieży, realizowane w klasach 5 i 6 szkoły podstawowej) "Drugi Elementarz czyli Program Siedmiu Kroków" Program NIE paleniu - TAK zdrowiu" (przeznaczony dla uczniów gimnazjum, omawiający problemy nikotynizmu) Kampania "Trzeźwa Małopolska - No Promil No Problem", Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Zielonki wygrało ogłoszony przez Zarząd Województwa Małopolskiego konkurs i zarazem dofinansowanie w wysokości zł na organizację ww kampanii, skierowanej na obniżenie społecznej akceptacji dla kierowców jeżdżących pod wpływem alkoholu. 17

18 G. Zanieczyszczenie środowiska i jego ochrona Gmina walczy na różne sposoby z potężnym problemem jakim jest zanieczyszczanie środowiska. Zasadniczym problemem gminy jest nielegalne spuszczanie szamba prze mieszkańców wsi (coraz rzadsze, ale niestety nadal występujące). Obok tego kłopotu pojawiają się także kwestie segregacji śmieci, odpadów komunalnych i ścieków. Wprowadzane programy i ulepszenia mające na celu dbanie o środowisko, segregację śmieci itd.: jesienne zbiórki odpadów wielkogabarytowych selektywna, nieodpłatna zbiórka odpadów segregacja odpadów w 2008 roku Ponadto na terenie gminy działają firmy wywożące odpady komunalne, ścieki i zużyty sprzęt elektroniczny i elektryczny. H. Działalność w zakresie integracji i aktywizacji społecznej oraz w zakresie nauki, kultury, edukacji i wychowania Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Zielonki kładzie nacisk na zagadnienia takie jak: działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych działania na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami promocja i organizacja wolontariatu podtrzymywanie tradycji narodowej, rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej nauka, edukacja, oświata i wychowanie krajoznawstwo oraz wypoczynek dzieci i młodzieży kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i tradycji ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego Poważnym mankamentem, dostrzeżonym w trakcie kontroli w GOPSie w Zielonkach, przeprowadzonej przez Zespół Kontrolny Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie dot. struktury organizacyjnej ośrodka okazała się niewystarczająca liczba zatrudnionych pracowników socjalnych (5 pracowników, wg ustawy ośrodek powinien zatrudniać 1 pracownika socjalnego na 2 tys. mieszkańców czyli 8 pracowników). 18

19 Źródła: obserwacja własna rozmowa z mieszkańcami gminy list otwarty Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie do Pani Grażyny Hołdy, kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zielonkach strony www: oficjalna strona gminy - Sołectwo Zielonki - Gmina Zielonki - Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Zielonki - Biuletyn Informacji Publicznej 19

20 3. Profil odbiorcy Projekt przeznaczony jest dla mężczyzn zamieszkujących gminę Zielonki, w wieku produkcyjnym, aktywnych zawodowo. Profil przeciętnego mieszkańca gminy, biorącego udział w projekcie: Zmienne segmentacyjne demograficzne: wiek: 55 lat płeć: mężczyzna stan cywilny: żonaty wielkość rodziny: troje dzieci, dwóch synów (32 i 30 lat) i córka (22 lata), obydwaj synowie żonaci, 3 wnuków relacje rodzinne: pozytywne, czas poświęcany rodzinie ok. 5-7h/doba status ekonomiczny: zadowalający, brak wsparcia socjalnego sytuacja mieszkaniowa: własny dwupiętrowy dom (na górze mieszka jeden z synów z żoną i dwójką dzieci) status zawodowy: mechanik relacje ze współpracownikami: dobre, jest lubiany przez kolegów z pracy wykształcenie: średnie (4-letnie technikum mechaniczne) dochody: zadowalające stan zdrowia: zadowalający stan posiadania: działka rolnicza, samochód, dwa telewizory, telefon stacjonarny... geograficzne: miejsce zamieszkania: ul. Spacerowa 47, Bibice region: Bibice, gmina Zielonki, powiat krakowski województwo: małopolskie wielkość miejscowości: 7,43 km², 1600 mieszkańców psychograficzne: styl życia: prowadzi spokojny, ustatkowany styl życia, pracuje w pobliskim warsztacie samochodowym, po pracy spędza popołudnie w domu przed telewizorem lub w garażu, czasem dogląda wnuków wartości: rodzina, zdrowie, spokój, wiara zainteresowania: mechanika samochodowa, piłka nożna (w TV lub mecze lokalnych drużyn) poglądy polityczne: brak poglądy religijne: wyznanie rzymsko katolickie, udział w niedzielnych mszach świętych i innych nabożeństwach formy spędzania czasu wolnego: wypoczynek bierny, zazwyczaj przed telewizorem lub w garażu, czasem z rodziną (na prośbę żony lub córki, lub w momencie ważnych uroczystości rodzinnych, świąt, niedzielnych obiadów), rzadziej wypoczynek aktywny - spacery z wnukami 20