Europa w epoce wielkich odkryć

Transkrypt

1 Europa w epoce wielkich odkryć Złoto to cudowna rzecz! Kto je posiada, jest panem wszystkiego, czego pragnie. Za pomocą złota można nawet duszom wrota raju otworzyć. Krzysztof Kolumb ( ) żeglarz, podróżnik, odkrywca

2 1. Rozwój demograficzny Od poł. XV w. ożywienie demograficzne W XVI w. w Europie żyło ok mln. ludzi; rocznie liczba ludności rosła o ok. 0,8-1% Wykres - książka str. 38 Przyczyny: 1. Wzrost produkcji rolnej 2. Sprawniej dostarczano żywność na tereny, do których wcześniej nie docierano 3. Lepsza higiena Nadal: 1. Średnia długość żywota ludzkiego to lat 2. Epidemie różnego typu 3. Nadal głód

3 Migracje ludności 1. Szukano lepszych warunków życia 2. Uciekano przed prześladowaniami politycznymi (Węgrzy przed Turkami) i religijnymi (Anglia, Francja ) 3. Wyprawy do kolonii

4 3. Rozwój miast 10% Europejczyków mieszkało w miastach na początku XVI w.; mieszczanie to jedynie 1% społeczeństw (pod koniec XVI w.) Miasta rozwinięte to np. Londyn. Rzym, Wenecja, Neapol Rozwój miast portowych; Antwerpia (dwukrotny wzrost liczby mieszkańców), Sewilla (tu przywożono srebro) Lyon i Augsburg rozwinęły się dzięki lokalizacji w nich banków i fili domów bankowych Upadek znaczenia miast hanzeatyckich (z powodu odkryć nowych szlaków handlowych) Wyjątek stanowi Gdańsk główny eksporter zboża na zachód Europy (wzrost z 60 do 77 tyś. mieszkańców)

5 4. Rozwój handlu 3 strefy handlowe: a) bałtycki b) atlantycki c) śródziemnomorski Hiszpania i Portugalia dominowały w XVI w. w handlu atlantyckich (dzięki/przez odkrycia geograficzne) Koniec XVI w. Holendrzy wchodzą do gry w handlu dalekomorskim; podporządkowali sobie Indonezję, wygryźli Portugalczyków z Indii Porty holenderskie wyspecjalizowały się w handlu zbożem; do XVII w. kontrolowali bałtycki i śródziemnomorski handel; potem dominacja Anglików

6 5. Kredyty, banki, giełdy Rozwój kapitalizmu (gospodarki wolnorynkowej); wzrost znaczenia kapitału przeznaczonego na działalność gospodarczą Wcześniej kasa była z rolnictwa, teraz znaczna rola z handlu i eksploatacji kopalń szlachetnych kruszców Aby to sfinansować z banków brano pożyczki; banki też inwestowały kapitał w handel Stosowano weksle (papier poświadczający zobowiązanie jego wystawcy do zapłaty odbiorcy określonej sumy) Powstawały domy kupiecko-bankierskie; np. rody Fuggerów, Welserów, Hochstatterów By zabezpieczyć się przed stratami (z powodu np. ataku piratów) tworzono spółki

7 Jeśli ktoś był przy kasie, ale nie chciał bawić się w handel mógł być udziałowcem, czyli kupował akcje Kontrahenci zawierali transakcje na giełdach Miejsce gildii kupieckich zajmowały kompanie handlowe; pierwsze z nich to Kompania Lewantyńska, Kompania Afrykańska, Kompania Moskiewska, Kompania Północnoamerykańska Najważniejsze to holenderska Kompania Wschodnioindyjska (1602) i angielska Kompania Wschodnioindyjska (1600)

8 6. Inflacja Duża kruszców = spadek realnej wartości pieniądza = wzrost cen Mniej zatrudnionych w rolnictwie 4-krotny wzrost cen zboża wzrost kosztów utrzymania przy niezmiennej wysokości wynagrodzenia Zjawisko nożyc cenowych znaczny wzrost cen artykułów spożywczych w stosunku do artykułów przemysłowych

9 7. Proces grodzenia w Anglii tekst s Popyt w Europie na sukno wzrost cen 2. Na wschód od Łaby zboże jest tanie (RP na dobre i tanie) 3. Bardziej opłacało się wypad owiec i sprzedaż wełny niż produkcja zboża 4. Masowo przekształcano grunty na pastwiska, a majątki te ogradzano płotami

10

11 Merkantylizm 1. Za źródło bogactwa narodowego i siły państwa uznawano ilość posiadanego kruszcu, który umożliwiał inwestowanie i ułatwiał obrót gospodarczy. 2. postulując rozwój handlu kładziono nacisk na wzrost eksportu produktów przemysłowych, a ograniczanie ich importu poprzez system zakazów lub cła. 3. Rozwój produkcji przemysłowej i handlu powinien być wspierany przez państwo (zakładanie fabryk, popieranie prywatnych przedsiębiorstw, ułatwianie komunikacji, rozbudowa floty).