Polska bez euro. Bilans kosztów i korzyści

Transkrypt

1 Polska bez euro Bilans kosztów i korzyści Warszawa, marzec 2019

2 AUTORZY RAPORTU Adam Czerniak główny ekonomista Polityka Insight Agnieszka Smoleńska starsza analityczka ds. europejskich Polityka Insight

3 Opóźnienie przyjęcia euro przez Polskę koszty korzyści potencjalne koszty korzyści niemierzalne koszty korzyści

4 Mierzalne skutki opóźnienia integracji walutowej wyższe koszty transakcyjne w gospodarce (0,7 proc. PKB) wyższe oprocentowanie kredytów (0,6 proc. PKB) wyższe koszty obsługi długu (0,3 proc. PKB) brak jednorazowych kosztów wymiany waluty (0,9 proc. PKB)

5 Mierzalne skutki opóźnienia integracji walutowej BILANS MIERZALNYCH KOSZTÓW I KORZYŚCI OPÓŹNIENIA INTEGRACJI (PROC. PKB) (proc.) -0,7-1,3 1 0,5 0-0,5-1 -1,5 Niższe koszty wymiany złotego na euro Wyższe koszty transakcyjne w gospodarce Wyższe stopy procentowe dla sektora prywatnego Wyższe koszty obsługi długu Bilans Źródło: obliczenia własne.

6 Koszty potencjalne Wolniejszy wzrost eksportu ZMIANA BILANSU HANDLU ZAGRANICZNEGO TOWARAMI I USŁUGAMI OD MOMENTU WEJŚCIA DO STREFY EURO W WYBRANYCH KRAJACH (proc. PKB) Luksemburg Niemcy Austria Francja Hiszpania Finlandia Irlandia Źródło: Eurostat, przeliczenia własne.

7 Koszty potencjalne Wolniejszy wzrost inwestycji i konsumpcji 1 Niższe oprocentowanie kredytów po przystąpieniu do strefy euro powinno pobudzić aktywność inwestycyjną. 2 Niższe koszty transakcyjne, niższe stopy procentowe i niższe ryzyko walutowe powinny pobudzić rozwój polskiego rynku finansowego, a w konsekwencji łatwiejszy dostęp do kapitału dla firm. 3 Spadek kosztów transakcyjnych i ryzyka walutowego powinien przełożyć się na zwiększony napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich. 4 Wzrost produktywności pracowników i ich wynagrodzeń dodatkowo pobudzi konsumpcję prywatną.

8 Koszty potencjalne Wolniejszy wzrost inwestycji i konsumpcji STRUKTURA WZROSTU PKB W LATACH VS. ZMIANA PKB W LATACH Eksport netto Inwestycje Konsumpcja Spożycie publiczne Zmiana PKB (proc.) proc proc. -10 Irlandia Portugalia Źródło: Eurostat, przeliczenia własne.

9 Korzyści potencjalne Wyższa stabilność wzrostu gospodarczego (proc.) RÓŻNICA MIĘDZY RZECZYWISTYM A KONTRFAKTYCZNYM PKB W SCENARIUSZU PRZYJĘCIA PRZEZ POLSKĘ EURO W 2005 R miesiąc rok V VI IX 05 XII 05 III 06 VI 06 IX 06 XII 06 III 07 VI 07 IX 07 XII 07 III 08 VI 08 IX 08 XII 08 III VI IX 09 XII 09 III 10 VI 10 IX 10 XII 10 III 11 VI 11 IX 11 XII 11 Źródło: Brzoza-Brzezina et al. (2012)

10 Korzyści potencjalne Wyższa stabilność wzrostu gospodarczego PORÓWNANIE CYKLICZNYCH WAHAŃ PKB NA ŁOTWIE I ISLANDII (2004=100) Łotwa Islandia Źródło: Eurostat, przeliczenia własne.

11 Korzyści potencjalne Wyższa konkurencyjność polskiej gospodarki ZMIANA KOSZTÓW PRACY I BILANSU HANDLOWEGO (proc.) oś prawa oś lewa Bilans handlu towarami i usługami w Niemczech (proc. PKB) Bilans handlu towarami i usługami w Hiszpanii (proc. PKB) Jednostkowe koszty pracy w Niemczech (2001=100) Jednostkowe koszty pracy w Hiszpanii (2001=100) Źródło: Eurostat, przeliczenia własne.

12 Korzyści potencjalne Wyższa konkurencyjność polskiej gospodarki ELASTYCZNOŚĆ GOSPODARKI A DŁUGOŚĆ RECESJI PO KRYZYSIE GOSPODARCZYM oś lewa PKB w Irlandii (2008=100) PKB w Grecji (2008=100) oś prawa Deflator PKB w Irlandii (2008=100) Deflator PKB w Grecji (2008=100) Źródło: Eurostat, przeliczenia własne.

13 Korzyści potencjalne Brak przejściowego wzrostu inflacji WPŁYW WPROWADZENIA EURO NA CENY TOWARÓW W POLSCE INFLACJA OGÓŁEM Żywność i napoje bezalkoholowe Napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe (proc.) Scenariusz pesymistyczny Scenariusz realistyczny Scenariusz optymistyczny Odzież i obuwie Użytkowanie mieszkania i nośniki energii Wyposażenie mieszkania i prowadzenie gosp. dom. Transport Łączność Rekreacja i kultura Restauracje i hotele Źródło: Rozkrut et al. (2009)

14 Potencjalne skutki opóźnienia integracjii BILANS POTENCJALNYCH KORZYŚCI I KOSZTÓW OPÓŹNIENIA PRZYJĘCIA EURO PRZEZ POLSKĘ 1% niższy poziom cen 3% wyższa konkurencyjność cenowa 4% mniejsze ryzyko bańki cenowej na rynku mieszkaniowym tylko potencjalne koszty opóźnienia integracji niższy seniorat -0,2% tylko potencjalne korzyści opóźnienia integracji niższy eksport -1% niższy popyt wewnętrzny -7% Źródło: Obliczenia własne

15 Niemierzalne skutki opóźnienia integracjii BILANS KOSZTÓW I KORZYŚCI NIEMIERZALNYCH OPÓŹNIANIA PRZYJĘCIA EURO PRZEZ POLSKĘ Koszty Korzyści Mniejszy wpływ na decyzje polityczne dotyczące kształtu Unii Europejskiej Większa niezależność polityki gospodarczej państwa Większe ryzyko związane z kredytami w walutach obcych Większa podatność na ataki spekulacyjne i skutki kryzysów Większa odporność na kryzys w krajach strefy euro Brak dostępu do środków z budżetu strefy euro

16 Podsumowanie na bilans kosztów i korzyści wpływa trwająca reforma strefy euro kluczowy dla oceny kiedy przyjąć euro jest bilans potencjalnych kosztów i korzyści percepcja potencjalnych kosztów i korzyści determinuje poparcie dla przyjęcia euro w Polsce warunkiem koniecznym uzyskania korzyści netto z integracji są: odpowiednie przygotowanie instytucjonalne, zwłaszcza w zakresie rynku pracy, mieszkaniowego i finansowego przyjęcie odpowiedniego kursu konwersji (nieco słabszego od realnego kursu równowagi) prowadzenie restrykcyjnej polityki fiskalnej po przyjęciu euro

17 Polska bez euro Bilans kosztów i korzyści Warszawa, marzec 2019