Terminale kontenerowe jako niezbędny element rozwoju transportu intermodalnego w Polsce

Transkrypt

1 TRANSPORT INTERMODALNY INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH Szczecin, czerwca 2019 r. Terminale kontenerowe jako niezbędny element rozwoju transportu intermodalnego w Polsce dr Tadeusz Bocheński Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej

2 Plan prezentacji 2 kolejowe przewozy intermodalne w latach przeładunki kontenerów w polskich portach morskich w latach schemat łańcucha transportowego w przewozach intermodalnych kierunki przewozów rozwój operatorów transportu intermodalnego rozwój sieci terminali kontenerowych dostępność drogowa do terminali kontenerowych zróżnicowanie wielkości terminali kontenerowych próba klasyfikacji terminali

3 Kolejowe przewozy intermodalne w Polsce 3 Źródło: opracowanie własne na podstawie: H. Zielaskiewicz, Przewozy lądowe transportem intermodalnym, Biuro Nieruchomości Wydział Infrastruktury Logistycznej PKP Cargo, Katowice ; Statystyka przewozów towarowych, UTK,

4 Kolejowe przewozy intermodalne w Polsce a wzrost PKB 4 Źródło: opracowanie własne na podstawie: H. Zielaskiewicz, Przewozy lądowe transportem intermodalnym, Biuro Nieruchomości Wydział Infrastruktury Logistycznej PKP Cargo, Katowice ; Statystyka przewozów towarowych, UTK, Bank Danych Makroekonomicznych, GUS, ( )

5 Przeładunki kontenerów w polskich portach morskich 5 Źródło: opracowanie własne na podstawie na podstawie danych publikowanych przez zarządy poszczególnych portów morskich.

6 Kolejowe przewozy intermodalne podsumowanie 6 głównymi generatorami przewozów kontenerowych są porty morskie, ale coraz większe znaczenie odgrywają kolejowe połączenia UE Chiny; początkowo kolejowe przewozy intermodalne w Polsce koncentrowały się na połączeniach z portami Morza Północnego, potem główne znaczenie zyskały porty w Gdańsku i Gdyni wiązało się to z rozwojem tych portów, a zwłaszcza powstaniem w Gdańsku terminala głębokowodnego DCT; po kryzysie w 2009 r., od 2010 r. odnotowywany jest stały wzrost kolejowych przewozów intermodalnych zarówno pod względem masy, wykonanej pracy i przewiezionych TEU. Schemat łańcucha transportowego w przewozach intermodalnych

7 Główne szlaki kolejowych międzynarodowych przewozów intermodalnych przechodzące przez Polskę 2017 r. 7 Źródło: opracowanie własne na podstawie: Rail network. Baltic transport map. Dostęp ,

8 2017 r. Regularne połączenia pociągami kontenerowymi z polskich portów morskich 8 Źródło: opracowanie własne na podstawie: Rail network. Baltic transport map. Dostęp , s.com

9 Infrastruktura transportu intermodalnego w Polsce uwarunkowania 9 brak sieci centrów logistycznych w Polsce funkcjonowały jedynie 2 obiekty, które spełniały podstawowe kryteria CL; brak sieci publicznych ogólnodostępnych lądowych terminali intermodalnych istniejące obiekty były własnością operatorów intermodalnych i powstawały głównie na ich własne potrzeby (zmieniona w 2016 r. Ustawa o transporcie kolejowym wymusiła ich udostępnianie na równych zasadach zainteresowanym podmiotom) ; chaotyczny rozwój terminali kontenerowych lokalizacja kilku obiektów w jednym mieście/aglomeracji należących do różnych operatorów, a jednocześnie brak tego typu infrastruktury w innych regionach kraju;

10 Operatorzy transportu intermodalnego w Polsce 10 Rok Nazwa operatora / wydarzenie Właściciel 1989 Erontrans PS Trade Trans Polzug Intermodal 1994 Spedcont Hamburger Hafen und Logistics AG (HHLA) Polskie Koleje Państwowe Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A. PEKAES S.A Cargospeed Polskie Koleje Państwowe (potem PKP Cargo) PCC Rail Spedkol PCC Rail Containers / pierwszy własny TK PCC Intermodal Newhome Logistics otwiera TK w Polsce GVT Intermodal Rail Terminal Rzepin ATC Rail (pierwszy TK w 2012) Loconi Intermodal 2014 Erontrans otwiera pierwszy własny TK 2015 PKP Cargo Connect (połączone PS Trade Trans i Cargospeed) PCC SE (61,9%) DB Schenker Rail Polska (13,9%) GVT Intermodal (Tilburg, Holandia) - PKP Cargo 2017 przejęcie Polzug Intermodal Metrans Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji publikowanych przez poszczególnych operatorów.

11 Zmiana liczby terminali kontenerowych w Polsce w latach Liczba terminali kontenerowych w Polsce w wybranych latach. 11 Rodzaj terminali Ogółem Morskie Lądowe Razem z szerokim torem Liczba otwieranych i zamykanych terminali w wybranych okresach w Polsce. Liczba terminali Okres otwartych zamkniętych przed Trendy w ostatnich latach: utrzymywanie się liczby terminali; likwidacja dublujących się obiektów w największych aglomeracjach; powstawanie nowych obiektów, szczególnie we wschodniej Polsce; rozbudowa i modernizacja istniejących terminali. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji uzyskane za pośrednictwem Biura Nieruchomości PKP Cargo w Katowicach

12 Dostępność drogowa do terminali kontenerowych według gmin w Polsce stan maj 2019 r. 12 Nierównomierne rozmieszczenie terminali kontenerowych: Polska: 38 terminali w 29 miejscowościach inne kraje UE do 150 km od granicy RP: 13 terminali w 11 miejscowościach Część obszaru kraju położona była daleko od terminali, w tym: >150 km: Olsztyn, Koszalin, km: Bydgoszcz, Toruń, Kalisz Źródło: T. Bocheński, Rozmieszczenie i charakterystyka terminali kontenerowych w Polsce oraz propozycje lokalizacji nowych obiektów, Problemy Transportu i Logistyki 1/2018 (41): 17-27, DOI: /ptl uzupełnione na podstawie informacji publikowanych przez UTK oraz GoogleMaps,

13 Rozmieszczenie i zdolność przeładunkowa terminali kontenerowych w Polsce w 2019 r. 13 Zidentyfikowano 38 terminali, w tym: 6 morskich, 8 z szerokim torem. Gęstość terminali: 1,9 TK/1000 km linii 1,4 TKm/1000 km linii Roczna zdolność przeładunkowa [tys. TEU] Liczba obiektów > < brak danych 1 razem 38 Źródło: T. Bocheński, Rozmieszczenie i charakterystyka terminali kontenerowych w Polsce oraz propozycje lokalizacji nowych obiektów, Problemy Transportu i Logistyki 1/2018 (41): 17-27, DOI: /ptl uzupełnione

14 Infrastruktura terminalowa w transporcie intermodalnym 14 w Polsce podsumowanie nierównomierne rozmieszczenie terminali kontenerowych oraz ich zróżnicowanie pod względem wielkości koncentracja w rejonie największych aglomeracji, dominacja obiektów średnich i małych (RZP<100 tys. TEU); liczba terminali od kilku lat utrzymuje się na tym samym poziomie, ale zamykane są terminale na obszarach ich wcześniejszej koncentracji, a powstają obiekty w Polsce wschodniej wcześniej pozbawionej tego typu infrastruktury w efekcie zwiększa się dostęp do terminali; zauważalna jest konsolidacja operatorów i spedytorów oraz współużytkowanie terminali, zamiast utrzymywania własnych; można się spodziewać likwidacji kolejnych terminali w miastach gdzie jest ich po 2 i koncentracji działalności na jednym z nich np. w Warszawie, Łodzi, Radomsku i Gliwicach.

15 Terminale kontenerowe w Polsce próba klasyfikacji Terminale kontenerowe w Polsce (osobno morskie i lądowe) podzielono na trzy klasy na podstawie ich parametrów technicznych, możliwości obsługi przewozów intermodalnych oraz położenie i wzajemne powiązania: Rodzaj Morskie Lądowe Klasa Liczba terminali Terminale kontenerowe I. 1 DCT Gdańsk II. 2 BCT i GCT Gdynia III. 3 DB Port Szczecin, OT Logistics Świnoujście, GTK Gdańsk I. NS 3 PKP Cargo Małaszewicze, Euroterminal Sławków P 3 PCC Gliwice, PCC Kutno, Spedcont Łódź, II. III. NS 2 P 11 Andrex Chryzanów, Europort Małaszewicze, Metrans Dąbrowa Górnicza (Sławków), PCC Brzeg Dolny, Metrans Gądki, Schavemaker Kąty Wrocławskie, PKP Cargo Poznań, Karpiel Brzesko, PKP Cargo Gliwice, Metrans Pruszków, Loconi Radomsko, PST Szamotuły, PKP Cargo Warszawa, Loconi Warszawa NS 1 Adampol Małaszewicze, P 10 Nelport Ełk, PCC Kolbuszowa, Loconi Łódź, LTK Nałęczów, Erontrans Radomsko, GVT Rzepin, Rail Polska Siechnice, Erontrans Stryków, CLIP Swarzędz, Rail Polska Włosienica NS z dostępem do szerokiego toru, P pozostałe lądowe Źródło: opracowanie własne na podstawie: Zestawienie terminali stan na styczeń 2017 r., PKP Cargo (materiał niepublikowany); informacje publikowane przez poszczególnych operatorów terminali.

16 Koncepcja organizacji przewozów intermodalnych Źródło: opracowanie własne

17 Terminale kontenerowe jako niezbędny element rozwoju transportu intermodalnego w Polsce dr Tadeusz Bocheński Dziękuję za uwagę.