Leasing: kapitał dla przedsiębiorczych

Transkrypt

1 DBAJ O DOJNE KROWY I WIZERUNEK FIRMY I KRYZYS, CZYLI SZANSA M a g a z y n P r a c o d a w c ó w P o l s k i c h Kwiecień 2009 Nr 4(84)/2009 Indeks Cena 9 zł (w tym 7 proc. VAT) Leasing: kapitał dla przedsiębiorczych Raport: str ISSN kwiecień

2 2 kwiecień 2009

3 kwiecień

4 Spis treści Gospodarka Polskie aktywa znów atrakcyjne? 7 Komentarz 8 Andrzej Malinowski Raport miesiąca Strzeżonego Na co musisz zwrócić uwagę przed podpisaniem umowy leasingowej Finansowanie w dobie kryzysu 14 Leasing czy kredyt? Leasing w dobie kryzysu 18 Co może zrobić leasingobiorca, który ma problemy z płynnością? Pewna alternatywa 20 Leasing nieruchomości sposobem na pozyskanie kapitału MSP Partner w biznesie dla MSP 24 Agencje zatrudnienia Masz stronę? Zacznij ją promować! 26 Sukces strony internetowej Wizerunek firmy w komunikacji zewnętrznej 30 Kreowanie wizerunku przedsiębiorstwa Kryzys, czyli szansa 32 Kto powiedział, że w czasach kryzysu nie można zarabiać? Bezpieczeństwo danych a... głupota 34 Przenośne nośniki danych a bezpieczeństwo firmy Muszla czy orzeł? 36 Jak zarządzać jednoosobowym przedsiębiorstwem? Nowoczesne Technologie Cel: uporządkować i usprawnić 38 Wybór systemów informatycznych przy planowaniu zasobów przedsiębiorstwa Wirtualna nić Ariadny 41 Świat kierowcy przed i po pojawieniu się nawigacji satelitarnej Czy brak dobrego systemu informatycznego naraża firmę na straty? 43 Nie taki serwer straszny Serwerownia w małej firmie Prawo... czy niewinny? 46 Odpowiedzialność karna członków zarządu sp. z o.o., cz. 2. Kiedy mały może więcej? 48 Wpływ drobnego akcjonariusza na funkcjonowanie spółki Stosowanie przepisów prawa pracy w dobie kryzysu 51 RAPORT: Leasing kapitał dla przedsiębiorczych Każdy kryzys doprowadza do oczyszczenia rynku ze słabszych firm i przetrwania tylko tych, które potrafią najszybciej dostosować się do nowych realiów gospodarczych. str str. 32 Kryzys, czyli szansa Słowo kryzys zrobiło w ciągu kilku ostatnich tygodni oszałamiającą karierę. Odmieniane przez wszystkie przypadki, we wszystkich bodaj językach świata, stało się elementem rozważań dotyczących przyczyn gospodarczej zapaści... 4 kwiecień 2009

5 Spis treści Odpowiedzialności za zobowiązania spółki z o.o. nie wyłączy nawet przedawnienie 52 Z orzecznictwa Sądu Najwyższego Podatki Wciąż nieprzyjazne urzędy i prawo 53 To prawo trzeba zmienić Nowe zasady prowadzenia kontroli 54 Zmiany w podatkach, cz. 2. Poradnik przedsiębiorcy Tryby udzielania zamówień publicznych 56 Zasady udzielania zamówień publicznych, cz. 2. Nowości wydawnicze 58 Szkolenia Dbaj o dojne krowy! 60 Ocena możliwości rozwojowych firmy Lease or Buy Assets 62 Angielski dla biznesu UE Poznaj samego siebie 64 Polscy biznesmeni w zwierciadle Akademia MSP Od najemnika do inwestora 66 Bogaci bogacą się, biedni biednieją, a średnia klasa szarpie się z finansami... Transport i motoryzacja Limuzyna klasy średniej po francusku 69 Peugeot 407 KPP Ruszyło Centrum Monitoringu Legislacji 71 Ochrona miejsc pracy 73 Ułatwienia dla firm 74 Zdaniem KPP 75 Felietony Andrzej Arendarski 76 Kto nie dotknął ziemi ni razu... Sławomir Horbaczewski 77 Pracą, nie złotem silne są narody Kalendarium Targi i wystawy: kwiecień Wirtualna nić Ariadny Żyjemy w czasach, gdy nikogo już nie dziwi kieszonkowy odtwarzacz plików audio-video, telefon z aparatem cyfrowym czy mały przenośny dysk twardy o pojemności równej tej, jaką pięć lat temu posiadał komputer domowy. str. 41 str. 62 Lease or Buy Assets Prowadzenie udanej działalności gospodarczej będzie wymagało od Ciebie zdobycia aktywów majątkowych lub środków trwałych, jak lokal czy urządzenia. kwiecień

6 Gospodarka Tomasz Peplak Czasem słońce, czasem deszcz Jedna z bardziej popularnych definicji banku mówi, że bank to instytucja, która kiedy świeci słońce trzyma Ci nad głową parasol, aby go natychmiast zabrać, kiedy zacznie padać deszcz. Ostatnio przekonało się o tym wielu klientów w Polsce zarówno tych indywidualnych, jak i reprezentujących firmy. Banki coraz solidniej pracują na swoją złą reputację. Począwszy od spekulowania złotówką, doprowadzając do jej gwałtownego osłabienia, poprzez oferowanie przedsiębiorcom opcji walutowych, które zdaniem banków nie były obarczone ryzykiem, aż po żądanie ustanawiania nowych zabezpieczeń dla już podpisanych kredytów hipotecznych. Doskonale wiemy, że banki to instytucje zaufania publicznego, które powinny dbać o pieniądze tam zdeponowane oraz przede wszystkim zarabiać. Jednak zmiany reguł współpracy w trakcie trwania umowy lub proponowanie klientom niejasnych (jasnych rzecz oczywista dla banków) warunków umów to już naruszenie sztuki bankowej. Nie ma jednak tego złego, co by na dobre nie wyszło. Kryzys lub jak twierdzą inni spowolnienie gospodarcze kiedyś się skończy. Warto więc pamiętać, w jaki sposób traktował nas nasz bank w czasie kryzysu. Warto wyciągnąć z tego wnioski oraz podzielić się nimi z innymi. C Życzymy ciekawej lektury Redakcja współpracuje z ekonomicznym programem EKG na antenie Warszawa 97,7 FM Gdańsk 97,8 FM Gdynia 95,2 FM Katowice 97,4 FM Kraków 102,9 FM Łódź 97,4 FM Poznań 97,7 FM Szczecin 99,3 FM Wrocław 95,8 FM Gazeta Małych i Średnich Przedsiębiorstw jest partnerem projektu Partnerstwo na Rzecz Rozwoju Ośrodek Renowator dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw realizowanego w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL Gazeta Małych i Średnich Przedsiębiorstw jest do nabycia w następujących sieciach sprzedaży: Ruch Kolporter InMedio Empik Fran Press Garmond Press GLM HDS Zamówienia na prenumeratę przyjmują: RUCH SA, Poczta Polska oraz prywatni kolporterzy. Informacje o prenumeracie: Wejdź też na: Autorzy przekazując do redakcji tekst, przenoszą na wydawcę prawo do publikacji (prawa autorskie i wydawnicze). Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i adiustowania nadesłanych tekstów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść materiałów reklamowych. Reprodukcja lub przedruk wyłącznie za pisemną zgodą wydawcy gazety. Wydawnictwo: TOP MULTIMEDIA Prezes wydawnictwa Tomasz Peplak Adres redakcji ul. Tużycka 16, Warszawa tel , tel./fax redakcja@gazeta-msp.pl Redaktor naczelny Tomasz Peplak peplak@gazeta-msp.pl Zastępca redaktora naczelnego Magdalena Trusińska Reklama i promocja Krzysztof Kowalówczany Grafika i skład Magdalena Milewska magda@gazeta-msp.pl Współpraca: Andrzej Arendarski Krzysztof Biernacki Magdalena Giza Sławomir Horbaczewski Stefan Jurczyński Michał Koralewski Maciej Makowski Marek Rogalski Andrzej Romanowski Tomasz Rydzicki Andrzej Malinowski Wojciech Serafiński Adam Studziński Adam Szejnfeld Nakład: egz. Drukarnia: Miller Druk Sp. z o.o. ul. Jagiellońska Warszawa tel Redakcja wykorzystuje pakiet biurowy StarOffice 6.0 PL firmy Sun Microsystems 6 kwiecień 2009

7 Gospodarka Koniunktura w polskiej gospodarce Polskie aktywa znów atrakcyjne? Po raz pierwszy od wakacji 2008 r. pojawia się szansa, że lepsza koniunktura na rynku akcji i złotego potrwa dłużej niż kilka tygodni. Wiele wskazuje na to, że optymizm utrzyma się aż do czerwca. Inwestorzy będą dyskontować lepszą przyszłość światowej gospodarki, będącą wynikiem uchwalonego w drugiej połowie marca planu amerykańskiego Sekretarza Skarbu, Timothy ego Geithnera. I to niezależnie od faktu, iż zdaniem wielu sławnych ekonomistów, wydane w najbliższych kilkunastu miesiącach setki miliardów dolarów na wykup toksycznych aktywów, mogą nie przynieść rzeczywistej poprawy w sektorze bankowym. Po prostu ta wzrostowa korekta była zbyt długo wyczekiwana. Co istotniejsze, jej największym beneficjentem mogą stać się emerging markets, w tym także Polska. W ostatnich tygodniach szefowie polskiego resortu finansów i banku centralnego wykonali kawał dobrej roboty. Udało im się przekonać zagranicznych inwestorów, iż sporym błędem byłoby porównywanie Polski do pozostałych krajów Europy Środkowo-Wschodniej, które borykają się ze znacznie większymi problemami finansowymi, a niektóre z nich zostały zmuszone do wystąpienia o pomoc do międzynarodowych instytucji. W efekcie, od połowy lutego można było zauważyć, iż złoty pomału i sukcesywnie odrabia poniesione wcześniej straty. Tym samym mało prawdopodobne wydaje się, abyśmy w najbliższych miesiącach na powrót zobaczyli notowania euro powyżej 4,90 zł, a dolara prawie za 4 zł. Zwłaszcza że pod koniec marca br. kursy tych walut spadły odpowiednio poniżej 4,60 zł i 3,40 zł. Analiza techniczna nie wyklucza, iż przed wakacjami za euro zapłacimy tylko 4,20 zł. Stanie się tak, jeśli poza dobrymi nastrojami na rynkach światowych zaistnieje także korzystny splot czynników w kraju. Po pierwsze ewentualna rewizja tegorocznego budżetu, do której i tak dojdzie w połowie roku za sprawą wolniejszego od założonego w ustawie tempa wzrostu gospodarczego, nie będzie znacząca i tym samym nie dojdzie do opóźnień w planie konwergencji (spełnienia warunków koniecznych do wprowadzenia euro). Przypomnijmy po dwóch miesiącach 2009 r. zrealizowano już blisko 30 proc. całorocznego planu deficytu. Po drugie, w kwestii euro uda się wypracować sensowny kompromis pomiędzy rządem a pałacem prezydenckim, co otworzy drogę do wejścia złotego do mechanizmu ERM-II. I po trzecie, czynnik drugi zaistnieje najpóźniej do wakacji br. Lepsza sytuacja wokół złotego będzie także sygnałem powrotu inwestorów zagranicznych na polski rynek akcji. Patrząc z punktu widzenia indeksu WIG20, gdzie duży udział mają spółki związane z rynkiem surowców, a także sektor bankowy, nie można wykluczyć, że w perspektywie trzech miesięcy osiągnięty zostanie poziom 1900 pkt., czyli o ponad 20 proc. więcej niż w końcu marca. Na globalnym rynku surowców zauważalna jest pewna cykliczność i obecnie (także za sprawą nowej fali słabości amerykańskiego dolara) można spodziewać się wyraźnej fali zwyżek, które mogą potrwać nawet przez najbliższe dwa lata. Będzie to także wynikiem obaw związanych z globalnym wybuchem inflacji, co może nastąpić w najbliższych latach. Z kolei sektor bankowy zyska za sprawą poprawy sytuacji za Oceanem, chociaż warto pamiętać o tym, że nierzadko amerykańskie odpowiedniki prezentują się bardziej atrakcyjnie cenowo od polskich. Inwestorzy, którzy przez ostatnie dwa lata zniechęcili się do bardziej ryzykownych inwestycji na rynkach akcji, powinni jeszcze raz zastanowić się, jakich stóp zwrotu oczekują w najbliższych kilku latach. Czy kurczowe trzymanie się bankowych lokat, w momencie gdy same spółki, w które z takim entuzjazmem inwestowali w latach 2006/2007, są obecnie tańsze nawet o 70 proc., jest dobrym rozwiązaniem? Wprawdzie istnieje spore prawdopodobieństwo, że rynki akcji powtórzą scenariusz z 2002 r., a na wyraźne zwyżki trzeba będzie zaczekać nawet do 2011 r. Niemniej pierwsze efekty dokonywanych teraz zakupów akcji mogą być widoczne już w końcu 2009 r. i raczej będą wyższe od stóp zwrotu uzyskanych z lokat bankowych. C Marek Rogalski, analityk niezależny kwiecień

8 Gospodarka Czy w relacjach banków z przedsiębiorcami potrzebne są dodatkowe regulacje prawne czy pozostawić je naturalnym mechanizmom rynkowym? Andrzej Malinowski Prezydent Konfederacji Pracodawców Polskich Na Zachodzie mają kłopot. Dotychczasowe regulacje sektora bankowo-finansowego się nie sprawdziły. Tymczasem w Polsce sektor bankowy jest dość stabilny. Nie mieliśmy na szczęście przypadków upadku banków czy też ich upaństwowienia. Nie znaczy to jednak, że sytuacja jest idealna. Także my potrzebujemy zmian, aby w przyszłości kontakty na linii bankiprzedsiębiorcy układały się harmonijnie. O ile bowiem sytuacja samych banków jest stabilna, o tyle przedsiębiorcy odczuwają skutki ich polityki w dobie kryzysu finansowego na świecie. Banki bardzo niechętnie udzielają kredytów inwestycyjnych i obrotowych, a jeśli już, to na trudnych dla firm warunkach. Dotyczy to nawet tych przedsiębiorstw, które są w dobrej kondycji finansowej i były wieloletnimi, solidnymi klientami danego banku. Popyt na kredyty inwestycyjne w okresie słabej koniunktury spada i to jest normalne, więc ten problem ma znaczenie nieco mniejsze. Ale sytuacja z kredytami obrotowymi wygląda gorzej. Bez nich przedsiębiorstwa tracą płynność finansową, nie mogą realizować zleceń, płacić kontrahentom, tworzą się zatory płatnicze. To z kolei wpływa negatywnie na sytuację gospodarczą, a banki właśnie w obawie o jej stan zaostrzyły politykę kredytową. Mamy więc do czynienia z mechanizmem błędnego koła. A przecież są rozwiązania, które można w tej sytuacji wykorzystać. Trzeba dokapitalizować banki z większościowym udziałem skarbu państwa. Takie dokapitalizowanie pozwoli zwiększyć akcję kredytową tych banków, bo wartość udzielanych kredytów jest uzależniona od posiadanego kapitału. To z kolei wymusi podobne działanie konkurencyjnych, komercyjnych instytucji bankowych. Inny problem opcji walutowych byłby zdecydowanie mniejszy, gdyby wcześniej przyjęto wymagane przez prawo regulacje wspólnotowe. Chodzi o tzw. dyrektywę MiFID (dokument 2004/39/ WE z r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz 2006/73/WE z r. wprowadzający środki wykonawcze), która powinna być zaimplementowana do 1 listopada 2007 r. Wówczas to na bankach sprzedających opcje leżałby obowiązek oceny wiedzy klienta nt. instrumentów finansowych i sprawdzenie, czy klient rozumie oferowany mu produkt i jest w stanie oszacować ryzyka z nim związane. W przypadku gdyby banki tego obowiązku nie dopełniły (np. nie wyjaśniały ryzyka asymetrii opcji), byłaby podstawa prawna unieważnienia transakcji. Dziś takiego obowiązku nie ma. Część banków, mimo braku takiego obowiązku, wdrożyło i realizuje postanowienia dyrektywy MiFID. Niestety nie wszystkie! A przecież banki powinny być instytucją zaufania publicznego i działać na zasadach rzetelności. Nie zawsze tak jest. Jeśli chcą być wiarygodne, muszą zmienić postrzeganie swojego miejsca w gospodarce, są w niej bowiem jednym z wielu przedsiębiorstw. Poza tym konieczne jest dokonanie przeglądu zasad ustalania zdolności kredytowej przedsiębiorców oraz rodzaju i warunków ustanawiania zabezpieczeń, a także ciągłe monitorowanie polityki kredytowej banków przez nadzór oraz żelazne egzekwowanie tych regulacji w każdym przypadku niestosowania się banków do przepisów. Postulujemy też uruchomienie istniejących w prawie mechanizmów (opisanych w ustawie o zamówieniach publicznych i w ustawie o NBP), które pozwoliłyby jednostkom samorządu terytorialnego zakładać rachunki w bankach z większościowym udziałem Skarbu Państwa, z pominięciem przepisów o zamówieniach publicznych. Dzięki takiemu rozwiązaniu powstałby nowy strumień pieniędzy na kredyty dla wielu przedsiębiorstw. C 8 kwiecień 2009

9 kwiecień

10 RAPORT: Leasing kapitał dla przedsiębiorczych Na co musisz zwrócić uwagę przed podpisaniem umowy leasingowej Strzeżonego Agnieszka Ruder Leasing to umowa, na mocy której w zamian za opłatę lub szereg opłat leasingodawca przekazuje leasingobiorcy prawo do używania składnika majątkowego przez uzgodniony okres. Przedmiotem leasingu może być rzecz ruchoma lub nieruchoma, w rachunkowości przedsiębiorstw zwana środkiem trwałym. Kodeks cywilny zmienił pojęcie leasingodawca na finansujący oraz pojęcie leasingobiorca na korzystający. Przedmiotem leasingu może być w szczególności: C sprzęt biurowy: komputery, kserokopiarki, meble, C środki transportu kołowego: samochody osobowe, dostawcze, ciężarowe, specjalne, C inne maszyny: sprzęt budowlany, dźwigi, linie technologiczne, C statki, samoloty, C nieruchomości: biurowce, budynki przemysłowe. Korzystają z niego zarówno spółki giełdowe, spółki z o.o. i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Leasing stał się najpopularniejszą formą dzierżawy. Warto zastanowić się zatem, czym jest i jaka jest jego istota. Istnieją dwa rodzaje leasingu: operacyjny i finansowy. Podstawowym czynnikiem podziału jest kryterium ryzyka i korzyści ze składnika aktywów. Leasing operacyjny Umowa pozostawia ryzyko i korzyści związane z przedmiotem leasingu przy leasingodawcy. Leasingodawca jest właścicielem składnika majątku trwałego użytkowanego przez leasingobiorcę i ma prawo do odpisów amortyzacyjnych. Raty leasingowe podlegają opodatkowaniu VAT. Cechą dominującą jest przyznanie korzystającemu prawa pierwokupu przedmiotu leasingu po zakończeniu okresu użytkowania rzeczy (po zakończeniu umowy). Raty leasingowe stanowią koszt uzyskania przychodu dla korzystającego. Leasing finansowy Umowa przenosi ryzyko i korzyści z tytułu posiadania przedmiotu leasingu na leasingobiorcę. Przedmiot leasingu zalicza się do składników majątkowych leasingobiorcy, a zatem to leasingobiorca dokonuje odpisów amortyzacyjnych, które wraz z częścią odsetkową rat leasingowych zalicza do kosztów uzyskania przychodu. Leasing kapitałowy (finansowy), w którym nie cała rata leasingowa, lecz tylko jej część odsetkowa stanowi koszt uzyskania przychodu leasingobiorcy. Przed podpisaniem umowy trzeba dobrze zapoznać się z ogólnymi warunkami umowy, zwłaszcza w części odnoszącej się do opłat. Należy dokładnie sprawdzić, czy umowa ma jakieś zmienne opłaty i na jakich zasadach są one naliczane, dotyczy to np. stóp odsetkowych czy zmiennych kursów walut. Należy też zwrócić uwagę na warunki wypowiedzenia umowy przez firmę leasingową. 10 kwiecień 2009

11 kwiecień

12 RAPORT: Leasing kapitał dla przedsiębiorczych W zawieranych umowach leasingu można wyróżnić kilka podstawowych składowych kształtujących cenę usługi leasingowej: Opłata wstępna: czynsz inicjalny. To opłata uiszczana w momencie zawierania umowy leasingu. Stanowi część wartości leasingowej przedmiotu. Prowizja: koszty manipulacyjne. Opłaty manipulacyjne mogą występować w celu pokrycia kosztów obsługi transakcji w ustalonej wielkości procentowej w stosunku do wartości leasingowanego środka trwałego. Należą również do opłat początkowych i często ich zapłata warunkuje odbiór przedmiotu leasingu. Rata leasingowa: czynsz leasingowy. Jest to wyrażona w pieniądzu zapłata za użytkowanie przedmiotu leasingu. W praktyce mamy do czynienia z czynszami o stałej wysokości, malejącymi lub sezonowymi. Opłata końcowa: opcja wykupu. Typowym elementem umowy leasingu kapitałowego jest opłata końcowa, czyli cena sprzedaży przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy. Najczęściej wykup ma charakter zobowiązania dla obu stron. Tomasz Sokołowski dyrektor marketingu i sprzedaży, InsERT S.A. Leasing oprogramowania to rozwiązanie, które pozwala firmom rozwijać się nawet w okresie dekoniunktury. Z jednej strony niewielki koszt rat, z drugiej zaś olbrzymi zysk w postaci posiadania zaawansowanych narzędzi informatycznych wspomagających zarządzanie to czynniki decydujące o sukcesie takiego rozwiązania. Warto zwrócić uwagę na fakt, że leasingować można nawet pojedyncze moduły. Nieważne, czy firma potrzebuje oprogramowania za tysiąc czy pięćdziesiąt tysięcy złotych w obu przypadkach może skorzystać z leasingu IT. Tworząc wspólnie z EFL ofertę mieliśmy pełną świadomość tego, że finansowanie zakupu oprogramowania leasingiem może być niezwykle interesującą propozycją nawet dla bardzo małych firm. Życie pokazało, że tak jest w istocie wielu klientów, którzy korzystają z naszej wspólnej oferty, to właśnie bardzo małe firmy. Z drugiej strony na zakup w leasingu decydują się też średnie i duże firmy. Często są to np. sieci sklepów. W takich przypadkach zakup oprogramowania do kilkudziesięciu punktów handlowych stanowi już poważny wydatek. Dzięki leasingowi możliwe jest rozłożenie kosztów w dłuższym czasie, przy jednoczesnym korzystaniu z nowoczesnego oprogramowania od początku umowy leasingowej. C Depozyt gwarancyjny. To miesięczne płatności, które nie podlegają fakturowaniu, przeznaczone na pokrycie ewentualnych zobowiązań korzystającego wynikających z umowy. Depozyt po zakończonej umowie zwracany jest klientowi lub zaliczany na poczet płatności ostatnich rat. Wszystkie opłaty wyliczane są od wartości netto środka trwałego (bez VAT) i podawane są w procentach, np. opłata wstępna wynosi 10 proc., co oznacza, że za przedmiot o wartości 10 tys. zł netto opłata wstępna będzie wynosiła 1 tys. zł netto (1 tys. 220 zł brutto). Przed podpisaniem umowy na wybrany sprzęt należy skontaktować się z firmą leasingową, której powierzymy sfinansowanie nowej inwestycji, w celu przeprowadzenia oceny zdolności leasingowej. Pod uwagę brane są głównie: historia przedsiębiorcy, wyniki finansowe za wybrane okresy oraz dotychczasowe zobowiązania z tytułu kredytów i umów leasingu. Duże znaczenie ma także przedmiot przyszłej transakcji. Po przedstawieniu szczegółów nowego zakupu (rodzaju, ceny, dostawcy) oraz sytuacji finansowej i prawnej firmy, przyszły leasingodawca może wydać wstępną decyzję o sfinansowaniu tego przedsięwzięcia. W ten sposób można poznać maksymalną wartość sprzętu, jaki będzie mógł sfinansować dany leasingodawca. Można także uniknąć sytuacji, w której np. firma leasingowa odmawia sfinansowania sprzętu, który czeka już na odbiór. Na naszym podwórku W Polsce działa kilkadziesiąt firm leasingowych, które powiązane są kapitałowo z działającymi na terenie naszego kraju bankami. Inne są częścią międzynarodowych koncernów. Różnice między nimi pojawiają się przede wszystkim w dwóch głównych aspektach. Pierwszy to podejście do przyszłego leasingobiorcy. Firmy leasingowe stawiają różne wymagania przedsiębiorcom, którzy chcą skorzystać z ich usług. Dotyczą one zarówno okresu oraz historii działalności, jak i osiąganych wyników finansowych. Jedne chętnie finansują inwestycje także małych firm, drugie swoją ofertę kierują głównie do dużych przedsiębiorstw. Część z nich stosuje uproszczone procedury, pozostałe wymagają kompletu dokumentów. Drugi aspekt to sam przedmiot przyszłej umowy leasingu. Większość firm leasingowych chętnie finansuje pojazdy zarówno samochody osobowe, jak i ciężarowe oraz popularne maszyny i urządzenia (budowlane, do obróbki metalu, drewna, tworzyw sztucznych, poligraficzne, wózki widłowe, itp.). Część firm leasingowych nie podpisze umowy leasingu na sprzęt, który nie jest w ich kręgu zainteresowania. Przy wyborze źródła finansowania dobrze wykonać symulację porównawczą opłacalności zakupu za gotówkę, w kredycie lub leasingu. Warto wziąć pod uwagę rodzaj przedmiotu inwestycji, jej okres, wymagane zabezpieczenia oraz sposoby finansowania kolejnych zakupów. Wielu przedsiębiorców chętniej finansuje za pomocą leasingu maszyny, urządzenia i pojazdy. Kredyt bankowy lub gotówkę przeznaczają na zakup nieruchomości o mniejszej wartości, narzędzia lub wykorzystują jako środki obrotowe. C Autorka: Członek Zarządu FPA Group, firmy świadczącej usługi outsourcingowe w zakresu kadr, płac, księgowości oraz usługi prawne i konsultingowe 12 kwiecień 2009

13 kwiecień

14 RAPORT: Leasing kapitał dla przedsiębiorczych Leasing czy kredyt? Finansowanie w dobie kryzysu Kamila Kałuża Kryzys na rynkach finansowych i jego wpływ na realną gospodarkę znacznie pogorszył sytuację polskich przedsiębiorców. Nikt już nie ma wątpliwości, iż zakończył się okres prosperity, a zaczęła ciężka walka o przetrwanie. Każdy kryzys doprowadza do oczyszczenia rynku ze słabszych firm i przetrwania tylko tych, które potrafią najszybciej dostosować się do nowych realiów gospodarczych. Zawirowania na rynkach finansowych początkowo doprowadziły do spadku wzajemnego zaufania między instytucjami finansowymi, zaniku rynku pożyczek międzybankowych, a okresowe nadwyżki płynności banki lokowały w bezpieczne skarbowe papiery wartościowe. Brak zaufania do podmiotów finansowych został następnie przeniesiony na wszystkie podmioty gospodarcze. Banki zaczęły bez podawania konkretnych powodów wypowiadać umowy kredytowe przedsiębiorcom, nawet tym, którzy wcześniej w ich ocenie charakteryzowali się wysoką zdolnością kredytową. Rząd nieustannie szuka rozwiązania problemu ograniczonej dostępności kredytów to poprzez bezpośrednie dokapitalizowanie banków (tych z udziałem Skarbu Państwa), to poprzez obniżenie stopy rezerwy obowiązkowej (z 3,5 proc. do 2 proc. bazy depozytowej). Niestety na razie nie widać realnych skutków tych działań, a snucie samych planów i opieszałość w zmianach regulacji prawnych nie poprawią sytuacji przedsiębiorców. Niestety ograniczenie przez banki akcji kredytowej stało się już niepodważalnym faktem. W takiej sytuacji przedsiębiorcy dostosowując się do nowych realiów gospodarczych muszą szukać alternatywnych sposobów finansowania zakupów inwestycyjnych. Jednym z nich jest leasing. Takie cechy leasingu jak: krótsza procedura bankowa, optymalizacja podatkowa i brak wpływu na zdolność kredytową leasingobiorcy sprawiają, iż leasing zyskuje wśród polskich przedsiębiorców coraz więcej zwolenników. W 2007 r. w Polsce udział leasingu w nakładach inwestycyjnych wyniósł 17 proc. Aby jednak umiejętnie skorzystać z dobrodziejstw leasingu należy poznać specyfikę tej formy finansowania poczynając od kwestii prawnych, a kończąc na sprawach finansowych. Poniższe opracowanie jest podsumowaniem najważniejszych cech leasingu, które z pewnością okażą się kluczowe przy podejmowaniu decyzji o wyborze sposobu finansowania inwestycji w dobie kryzysu. Decyzja: leasing czy kredyt bankowy? Podejmując decyzję o źródle finansowania każdy przedsiębiorca powinien rozważyć poniższe kwestie (patrz tabela na str. 16.). 14 kwiecień 2009

15 kwiecień

16 RAPORT: Leasing kapitał dla przedsiębiorczych Porównanie podstawowych charakterystyk leasingu i kredytu bankowego Argument Kredyt bankowy Leasing operacyjny Udział własny Od 0 do 95 proc. Pełna elastyczność Od 0 do 45 proc. Standardowo 10 proc. wielkości udziału własnego. Dodatkowo od wartości netto + 22 proc. VAT. możliwość sfinansowania ubezpieczenia. Okres finansowania 0d 0 do nawet 120 miesięcy. Maksymalny Umowa musi być zawarta na czas nie krótszy okres kredytowania zależy od banku. niż 40 proc. okresu amortyzacji. Korzystanie Tak, jeśli inwestycja jest kwalifikowana. Tak, jeśli kwalifikowana inwestycja. z funduszy unijnych Dostępność Obecnie banki ograniczyły dostępność Leasing jest oferowany nie tylko przez banki, ale także kredytów. instytucje leasingowe i producentów (np. samochodów). Procedury W ogólnym przypadku procedura bankowa Uproszczona procedura może trwać ok. 7 dni. uproszczone trawa 2-3 tygodnie. Niektóre banki oferują Polega na braku wymogu zaświadczenia z US i ZUS procedurę uproszczoną, choć ograniczeniem oraz pewnej automatyzacji decyzyjnej. jest maksymalna wysokość kredytu i oczekiwany udział własny. Własność przedmiotu Nabyte maszyny lub budynki są własnością Przez okres trwania umowy jej przedmiot kredytobiorcy, nawet gdy jedną z form jest własnością leasingodawcy. W przypadku zabezpieczenia jest zastaw rejestrowy upadłości leasingodawcy, przedmiot może lub hipoteka. zostać przejęty przez jego wierzycieli. Zabezpieczenie Przewłaszczenie częściowe (rejestracja Weksel własny in blanco. Pojazd jest zarejestrowany na klienta, a bank jest dopisany jako na Firmę Leasingową wg siedziby jej Centrali współwłaściciel) oraz cesja polisy AC lub Oddziału. Polisa AC wystawiona na firmę pojazdu na rzecz banku. leasingową. Karta pojazdu w posiadaniu firmy leasingowej. Co jest z VAT Rozliczenie/zwrot całości podatku VAT Rozliczenie/zwrot podatku VAT zawartego zawartego w cenie zakupu, bez względu w Udziale Własnym. Potem miesięcznie z każdej raty. na wielkość udziału własnego. Samochód osobowy suma odliczonego Samochód osobowy suma odliczonego podatku nie może przekroczyć zł podatku nie może przekroczyć zł (art. 86. ust. 7. ustawy o VAT). (art. 86. ust. 7. ustawy o VAT). Co jest kosztem Kosztem uzyskania przychodu są odsetki Kosztem uzyskania przychodu są miesięczne uzyskania przychodu i amortyzacja. Amortyzacja nabytych raty leasingowe. Zaliczenie całości wpłaty samochodów w standardowych warunkach początkowej, zwanej niekiedy czynszem inicjalnym, musi trwać 60 miesięcy. do kosztów uzyskania przychodów jest możliwe. Możliwość Tak, w każdym momencie. Zależna od momentu umowa musi trwać nie krócej wcześniejszej spłaty niż 40 proc. okresu amortyzacji, tj. dla samochodów 24 miesiące, a dla ciągników siodłowych, samochodów specjalnych i naczep 36 miesięcy. Możliwość przeniesienia Tak. Cesja jest możliwa w każdym momencie trwania przedmiotu na rzecz umowy, jednak podmiot przejmujący musi innego podmiotu spełniać wymogi firmy leasingowej. Kradzież lub kasacja Kwota ubezpieczenia jest przeznaczana Kwota ubezpieczenia jest przeznaczana na pokrycie na pokrycie pozostałego do spłaty kapitału. sumy zdyskontowanych, pozostałych do zapłaty Nadwyżka jest zwracana klientowi. rat leasingowych wraz z wykupem. Nadwyżka jest klientowi zwracana. Elastyczność w ustalaniu Raty kredytu są zwykle równe, nie ma Istnieje możliwość dostosowania struktury rat wysokości rat możliwości różnicowania ich wysokości. leasingowych do indywidualnych potrzeb korzystających, np. sezonowych przychodów. Źródło: Opracowanie własne Azimutus S.A. 16 kwiecień 2009

17 Jak wybrać optymalny dla Twojej firmy leasing? Na rynku usług leasingowych działa wiele firm oferujących szeroki wachlarz możliwości w zakresie leasingu. Decydując się na konkretne warunki leasingu należy tak ustalić poszczególne jego parametry, aby korzyści płynące z takiego rodzaju finansowania były dla nas jak największe. Najważniejsze kwestie, które należy rozważyć przy wyborze warunków leasingu, scharakteryzowałam poniżej. Obniżenie podstawy opodatkowania. Leasing operacyjny daje możliwość obniżenia podstawy opodatkowania poprzez zaliczenie całości raty leasingowej w koszty działalności operacyjnej. W przypadku kredytu bądź leasingu finansowego, jako koszty finansowe zalicza się odsetki, przedmiot umowy wykazuje się w aktywach trwałych, zaś jego amortyzacja obniża podstawę opodatkowania. Jednak okres amortyzowania rzeczowych aktywów trwałych jest z reguły dłuższy niż okres trwania umowy kredytowej. Zatem w przypadku przedsiębiorcy, który prognozuje w najbliższym okresie wysokie zyski, bardziej korzystny jest leasing operacyjny. Zdolność kredytowa. Umowa leasingu operacyjnego nie zmniejsza zdolności kredytowej leasingobiorcy, natomiast leasing finansowy wpływa na nią negatywnie. Zatem jeśli przedsiębiorca przewiduje, iż w najbliższym czasie będzie potrzebował finansowania dłużnego, warto zdecydować się na leasing operacyjny. Sytuacja finansowa. W przypadku leasingu finansowego środek trwały jest wykazywany w aktywach firmy, z kolei po stronie pasywów powoduje zwiększenie zobowiązań. Wzrost sumy bilansowej wpływa negatywnie na wskaźniki zyskowności firmy (np. ROA). Leasing operacyjny nie jest z kolei wliczany do wartości aktywów bilansowych, więc suma aktywów nie ulega zmianie przy jednoczesnym wzroście zysku. Ubezpieczenie. To jedna z fundamentalnych kwestii, która jednocześnie jest często bagatelizowana. Leasingodawcy współpracują z firmami ubezpieczeniowymi, dzięki czemu leasingobiorcy mogą liczyć na preferencyjne warunki ubezpieczenia. Jednak w umowie leasingowej mogą czaić się pewne pułapki. Przykładem może być brak zapisu o udostępnieniu pojazdu zastępczego w przypadku awarii leasingowanego samochodu. Powinniśmy też dopilnować, aby zapisy dotyczące rozliczania powstałych szkód określały odpowiedzialność i obowiązki każdej ze stron w sposób klarowny. Leasing w walucie obcej. Do niedawna leasing walutowy był bardzo popularny, co było efektem aprecjacji złotówki. Po zawirowaniach na rynkach finansowych i znaczącym osłabieniu się polskiej waluty, sytuacja istotnie się zmieniła. Ostatnie wydarzenia obrazują jednocześnie, z jakim ryzykiem muszą liczyć się osoby, które chcą spłacać leasing we frankach czy euro. Deprecjacja złotego może narazić firmę na znaczne starty. Decydując się zatem na leasing w obcej walucie, warto pomyśleć o zabezpieczeniu się przed niekorzystnymi wahaniami kursowymi. Podsumowanie Przedstawione opracowanie zawiera kluczowe czynniki, które należy rozważyć podejmując decyzję w zakresie wyboru źródeł finansowania inwestycji i ustalając warunki umowy leasingowej. Przytoczone fakty powinny być pomocne przy wyborze potencjalnego rozwiązania, jednak szczegółowe warunki umowy leasingowej powinny być dostosowane do indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy. C REKLAMA kwiecień

18 RAPORT: Leasing kapitał dla przedsiębiorczych Co może zrobić leasingobiorca, który ma problemy z płynnością? Leasing w dobie kryzysu W dobie kryzysu opóźnienia i problemy z płatnościami rat leasingowych stały się codziennością. Szacuje się, że ok. 15 proc. klientów firm leasingowych ma kłopoty z obsługą zadłużenia. W najtrudniejszej sytuacji jest branża transportowa. Problemy z płynnością mają już nie tylko małe i średnie, ale także duże firmy przewozowe. Wobec takiej sytuacji firmy leasingowe, zasypywane wnioskami o zawieszenie bądź wydłużenie okresu płatności, zostały zmuszone do znalezienia nowych rozwiązań, korzystnych dla obu stron. Warto podkreślić, że leasingodawcom nie zależy na rozwiązaniu umowy i szybkiej windykacji. Rozwiązanie umowy to zwykle ostateczność. Jeśli istnieje szansa, że klient odzyska płynność, firmy leasingowe dążą do kontynuowania umowy na zmienionych warunkach. Wiele zależy od tego, jak jest sformułowana umowa. Co może zrobić leasingobiorca, który nie jest w stanie spłacić najbliższych rat, aby nie stracić dotychczasowych wpłat? Możliwości jest kilka. Po pierwsze klient firmy leasingowej może wystąpić o zawieszenie najbliższych rat. Firma leasingowa może się zgodzić na zmianę harmonogramu wpłat, zwykle na okres do sześciu miesięcy. Kolejnym rozwiązaniem jest złożenie wniosku o wydłużenie umowy leasingu, co powoduje zmniejszenie wysokości pojedynczej raty. Podobny skutek ma podniesienie wartości wykupu przedmiotu leasingu. Leasingobiorca mający problemy z uregulowaniem płatności może też dokonać cesji umowy na kolejnego korzystającego z danego przedmiotu leasingu. Polega to na znalezieniu osoby, która wystąpi jako strona umowy leasingu i przejmie naszą umowę jako kontynuację. W praktyce wniesienie o zmianę warunków umowy leasingu niezależnie od tego, którą opcję wybierzemy często oznacza złożenie podania, w którym należy sprecyzować swoje oczekiwania i wytłumaczyć problemy z płynnością. Warto także udać się na spotkanie z leasingodawcą, przedstawić mu swoją sytuację i spytać, jakie rozwiązania może nam zaoferować. Jednym z częściej proponowanych rozwiązań jest zwiększenie wartości wykupu przedmiotu leasingu, co dla klienta oznacza zmniejszenie bieżącej raty. Można także poprosić o zmianę waluty, w jakiej dokonywane są płatności. Należy pamiętać, że decyzja firmy leasingowej o zmianie warunków umowy zależy od perspektyw klienta, a także historii jego płatności. Kolejne ograniczenie wynika ze stawek amortyzacji dóbr inwestycyjnych. Jeśli okres amortyzacji samochodu ciężarowego wynosi sześć lat, to trudno byłoby zawrzeć umowę leasingową trwającą np. 12 lat. Duże znaczenie ma też wartość rynkowa przedmiotu leasingu. Jeśli w znacznym stopniu różni się ona od kwoty pozostałej do zapłacenia, firma leasingowa może wymagać od klienta wniesienia dodatkowych zabezpieczeń. Trzeba też wziąć pod uwagę fakt, że obecnie marże firm leasingowych wzrastają firmy zmuszone są bowiem do wzięcia na siebie dużo większego ryzyka. Wielu leasingobiorców chciałoby sprzedać przedmiot leasingu, a środki ze sprzedaży przeznaczyć na spłatę pozostałych rat. Takie rozwiązanie nie jest jednak możliwe, gdyż klient firmy leasingowej jest tylko użytkownikiem przedmiotu i nie może rozporządzać prawem 18 kwiecień 2009

19 RAPORT: Leasing kapitał dla przedsiębiorczych własności. Leasingobiorca nie może też bez zgody leasingodawcy oddać przedmiotu leasingu do korzystania osobie trzeciej, czyli np. wynająć go. Zabrania tego art kc. Konsekwencją takiego działania jest rozwiązanie umowy leasingowej ze skutkiem natychmiastowym. Pociąga to konieczność natychmiastowego spłacenia wszystkich pozostałych rat. Klient musi też zwrócić przedmiot leasingu. Warto jednak zauważyć, że o ile sprzedanie przedmiotu leasingu jest niemożliwe (niezależnie od okoliczności), oddanie go do korzystania osobie trzeciej jest zgodne z prawem, jeśli zgodzi się na to firma leasingowa, czyli właściciel przedmiotu. Dlatego warto uważnie przeanalizować umowę leasingową, gdyż niektóre z nich pozwalają leasingobiorcy na wynajęcie przedmiotu leasingu, a inne definitywnie tego zakazują. Jeśli umowa nie uwzględnia takiej możliwości, można poprosić o zgodę przedstawiciela firmy leasingowej. Mimo wielu ułatwień i coraz większej elastyczności leasingodawców, wielu klientów nadal nie jest w stanie poradzić sobie ze spłatą rat. Co może zrobić klient firmy leasingowej, który nie jest w stanie terminowo uregulować uprzednio obniżonej raty, a także nie znalazł chętnego na przejęcie umowy leasingowej? To sytuacja o wiele trudniejsza i należy liczyć się z tym, że możemy stracić dotychczasowe wpłaty. Leasingobiorcy idą klientom na rękę, jednak nie mogą ich długo finansować. Płacenie w umówionych terminach rat leasingowych to podstawowy obowiązek leasingobiorcy, wynikający z umowy leasingu, pod rygorem natychmiastowego rozwiązania umowy. Klient, który ma chwilowe problemy ze spłaceniem raty może jednak wykorzystać fakt, że nie jest to proces natychmiastowy. Leasingodawca (zanim wypowie umowę) musi wykonać czynności, które mogą zapewnić klientowi czas na znalezienie środków. Jeśli klient spóźnia się z uregulowaniem co najmniej jednej płatności, firma leasingowa zobowiązana jest do pisemnego wyznaczenia kolejnego terminu spłaty. Co więcej, pismo wystosowane do klienta musi zawierać informację o groźbie zerwania umowy w wypadku nieuregulowania należności. Jeśli dotychczasowa umowa leasingowa zawierała okres wypowiedzenia, leasingodawca musi go przestrzegać i nie może rozwiązać umowy ze skutkiem natychmiastowym. Leasingobiorcy są przekonani, że prawo nie chroni ich tak skutecznie jak leasingodawców. Stowarzyszenie Leasingobiorców Fair Business, które powstało w 2005 r., zgadza się z tym poglądem. Jego przedstawiciele zwrócili się do komisji sejmowej Przyjazne Państwo z propozycją nowelizacji przepisów kodeksu cywilnego, dotyczących rozliczenia po rozwiązaniu umowy leasingowej. Ułatwiłoby to klientom firm REKLAMA leasingowych radzenie sobie z konsekwencjami nie wywiązania się z umowy leasingowej. Zanim jednak te zmiany nastąpią, leasingobiorcy, którzy zmagają się ze skutkami kryzysu, muszą renegocjować swoje umowy i czekać na poprawę koniunktury. C Katarzyna Tarasiuk ConQuest Consulting kwiecień

20 RAPORT: Leasing kapitał dla przedsiębiorczych Leasing nieruchomości sposobem na pozyskanie kapitału Pewna alternatywa Robert Borowicz W obecnych warunkach rynkowych duża część przedsiębiorców ma problemy z pozyskaniem kapitału nie tylko na rozwój i kolejne inwestycje, ale także na działalność operacyjną. Leasing nieruchomości może okazać się zbawienny zarówno dla podmiotów chcących zainwestować w nowe obiekty, jak również dla tych, które posiadają nieruchomości i chciałyby upłynnić zamrożony w nich kapitał. Przedsiębiorcy, którzy chcą sfinansować inwestycję od początku do końca mogą skorzystać z tzw. leasingu inwestycyjnego. W przypadku tej formy finansowania to firma leasingowa zajmuje się pozyskiwaniem środków (leasingobiorca pokrywa jedynie część). Wysokość wkładu własnego ustalana jest indywidualnie. Dla tej formy leasingu istotne jest, że płatności związane z leasingiem rozpoczynają się dopiero po otrzymaniu pozwolenia na użytkowanie obiektu i wejściu w życie umowy leasingu. Leasing zwrotny Przedmiotem leasingu mogą być także gotowe, już działające obiekty, będące w posiadaniu przedsiębiorcy. W takim przypadku przedsiębiorca sprzedaje firmie leasingowej nieruchomość, której jest właścicielem, a następnie na podstawie umowy leasingu w dalszym ciągu z niej korzysta, płacąc wynikające z umowy wynagrodzenie dla leasingodawcy. Co istotne: nieruchomość kupowana jest po cenach rynkowych. Dzięki tej formie leasingu następuje uwolnienie zamrożonych środków, które mogą być przeznaczone na inne inwestycje lub działalność operacyjną. W transakcjach leasingu, leasingobiorcy otrzymują zwykle opcję nabycia przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy. Co istotne: taka opcja zawiera cenę sprzedaży wyliczoną już na samym początku umowy leasingu. Jest to bardzo ważne dla leasingobiorcy, gdyż już dziś zna on cenę po jakiej nabędzie przedmiot leasingu i w ten sposób może zoptymalizować długoterminowe przepływy pieniężne. Opcja taka jest szczególnie istotna dla tych leasingobiorców, dla których leasingowane nieruchomości stanowią strategiczne aktywa. Nie bez znaczenia jest tu element inwestycyjny. Dobrze zarządzane nieruchomości stanowią doskonałą formę zabezpieczenia kapitału w średnio- i długookresowej perspektywie. Przy pomocy leasingu możemy finansować szerokie spektrum obiektów od specjalistycznych magazynów, poprzez nieruchomości produkcyjne, aż do centrów handlowych i budynków biurowych. 20 kwiecień 2009