Wdrożenie nowego standardu MSSF 16 Konsekwencje bilansowe. Aspire with assurance

Transkrypt

1 Wdrożenie nowego standardu MSSF 16 Konsekwencje bilansowe Aspire with assurance

2 Kluczowe wyzwanie Uwzględnienie w bilansie w zasadzie wszystkich umów leasingowych (z wyjątkiem krótkoterminowych i niskocennych) po poprawnej wartości początkowej oraz rozliczenie w kolejnych latach sprawozdawczych. Jakie czynności trzeba będzie wykonać? Wyznaczenie, które umowy kwalifikują się jako umowy leasingowe zgodnie z nowym standardem, Wyznaczanie okresu leasingowego, Wycena prawa do użytkowania przedmiotu leasingowego oraz zobowiązania z tytułu leasingu Kalkulacja płatności leasingowych przy wykorzystaniu stopy procentowej, Odpowiednia prezentacja danych finansowych związanych z leasingiem w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, rachunku zysków i strat oraz sprawozdaniu z przepływów pieniężnych. MSSF 16 Leasing Jakie umiejętności trzeba będzie nabyć? Większy nacisk na definicję leasingu wymaga umiejętności rozróżnienia umowy leasingu od umowy o świadczenie usług. W analizie bierze się pod uwagę wiele aspektów w tym znaczące prawo zastąpienia przedmiotu leasingu na inny substytut czy prawo do decydowania o wykorzystaniu przedmiotu umowy, Wskazanie kwot kwalifikujących się jako element kosztów prawa do korzystania ze składnika aktywów, Wyznaczanie okresu leasingowego wymaga uwzględnienia wszelkich faktów i okoliczności oraz przeprowadzenie znacznych osądów, Wyliczenie rat kapitałowych i odsetkowych na podstawie harmonogramu płatności oraz stopy procentowej. Wpływ na Wskaźniki finansowe Nowe ujawnienia Agregacja, kalkulacja danych i wycena Kowenanty kredytowe Zwiększenie poziomu zadłużenia może doprowadzić do pogorszenia kluczowych wskaźników finansowych związanych z dźwignią, pokryciem odsetek oraz pokryciem zadłużenia kapitałem własnym. Podwyższenie bazy aktywów może doprowadzić również do zmniejszenia poziomu zwrotu z kapitału. Kluczowe wskaźniki efektywności Klasyfikacja kosztów odsetkowych i amortyzacji odpowiednio jako kosztów finansowych i operacyjnych wpłynie zarówno na dochód operacyjny, jak i zwiększy EBITDA. Rozkład kosztów leasingowych Sposób ujmowania kosztów zmieni się w przypadku umów leasingu klasyfikowanych obecnie jako operacyjne. W porównaniu do obecnego leasingu operacyjnego koszty związane z leasingiem będą większe na początku okresu leasingu, a mniejsze na koniec okresu leasingu ze względu na fakt, iż część kosztów będzie rozliczana metodą stopy procentowej. Wymagane ujawnienia ilościowe obejmują: odpisy amortyzacyjne od praw do korzystania z aktywów objętych umową leasingową w podziale na klasy aktywów, koszty odsetek od zobowiązań z tytułu leasingu, koszty związane z leasingiem krótkoterminowym, koszty związane z leasingiem aktywów niskowartościowych, koszty związane ze zmiennymi opłatami leasingowymi, nieuwzględnione w wycenie zobowiązań leasingowych, dochody z podnajmu składników aktywów objętych umową leasingową, sumę wypływów pieniężnych z tytułu leasingu, elementy dodane do aktywów objętych umową leasingu, zyski lub straty z transakcji sprzedaży i leasingu zwrotnego, wartość bilansową aktywów objętych umową leasingu na koniec okresu sprawozdawczego, w podziale na klasy aktywów. Agregacja i przetwarzanie danych W wielu przypadkach informacje dotyczące tych umów gromadzi się w arkuszach kalkulacyjnych lub w dokumentach sporządzanych ręcznie. Wobec tego gromadzenie i filtrowanie odpowiednich danych może być zajęciem angażującym znaczące zasoby i wymagającym dłuższego czasu. Ponadto mogą znajdować się w oddzielnych, rozproszonych systemach, a do tego mogą nie spełniać wymogów kalkulacyjnych nowego standardu. Systemy informatyczne Nowy standard będzie zapewne wymagał modyfikacji systemów informatycznych, tak aby spełniały wymagania w zakresie agregacji danych finansowych, dokonywania obliczeń oraz wymogów sprawozdawczych. Warto na tym etapie rozważyć rozwój funkcjonalność posiadanego systemu firmy, wdrożenie dodatkowych modułów zapewniających zgodność z nowymi zasadami leasingowymi. Wycena, kontrola i rozliczanie leasingu Może się okazać, że proces precyzyjnej wyceny aktywów, opracowania spójnych zasad wyceny i zapewnienia bieżącego wsparcia wymaga zaangażowania specjalistów z zewnątrz. Działania te wymagają zaangażowania znaczących zasobów, a przede wszystkim absorbuje dużo czasu.

3 10 najważniejszych pytań dotyczących MSSF 16 Przygotowanie planu wdrożenia MSSF 16 Leasing Pytania do analizy. Uprzejmie prosimy o przesłanie odpowiedzi do Deloitte. 1. Czy jednostka posiada wiedzę, które z zawartych przez nią umów są umowami leasingu lub zawierają element leasingu? W niektórych przypadkach taka ocena techniczna będzie całkiem lub stosunkowo prosta. W innych może wymagać sporego wysiłku, nawet po stronie leasingodawcy. Podstawą nowej definicji leasingu jest prawo klienta do kontroli nad zidentyfikowanym składnikiem aktywów. Wymaga to oceny, czy klientowi przysługują prawa do zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych generowanych przez dany składnik aktywów przez wyznaczony okres czasu, czy ma prawo decydować o jego wykorzystaniu, i czy występują istotne prawa zamiany składnika aktywów przez jego dostawcę. Zwolnienie na okres przejściowy oznacza, że jednostka nie musi dokonywać ponownej analizy istniejących umów pod kątem występowania elementów leasingu. 2. Czy systemy i procesy stosowane w firmie gromadzą wszelkie niezbędne informacje? Czy wszystkie dane leasingowe firmy zgromadzono w jednej bazie danych lub arkuszu kalkulacyjnym? Czy te dane są aktualne, rzetelne, a ich format umożliwia odpowiednie wykorzystanie? Czy zawierają wszystkie informacje, uznane za niezbędne w ramach MSSF 16? Konieczna jest weryfikacja, czy systemy i procesy umożliwiają zbieranie wszystkich danych leasingowych, niezbędnych do zastosowania MSSF 16, w tym do ujawnień. Może to wiązać się ze znaczącymi nakładami pracy ze strony wszystkich komórek, nie tylko działu finansowego. 3. Czy systemy i procesy są w stanie monitorować umowy leasingu i rejestrować niezbędne bieżące oceny? Leasingobiorcy mają obowiązek przeszacowywania zobowiązania, by uwzględnić zmiany kwot, których wypłaty można oczekiwać w ramach gwarancji wartości końcowej, zmian warunkowych opłat leasingowych w oparciu o wskaźniki lub stopy, zmian terminu obowiązywania umów leasingowych, weryfikacji stawek lub zmian oceny możliwości realizacji opcji wykupu. Konieczny jest również monitoring warunków umów leasingu. Używane w firmie systemy muszą umożliwiać śledzenie wszystkich elementów, by zagwarantować prawidłowe rozliczanie tych umów. Narzędzia kontroli wewnętrznej muszą charakteryzować się odpowiednią precyzją. 4. Czy jednostka analizowała możliwość skorzystania ze zwolnień dotyczących ujmowania i ułatwień, zawartych w MSSF 16? Umowy leasingu o okresie obowiązywania do 12 miesięcy, bez możliwości wykupu oraz dotyczące aktywów o niskiej wartości (np. drobnego sprzętu IT i mebli biurowych) mogą być ujmowane pozabilansowo i ujmowane w ciężar kosztów, zwykle liniowo. W ramach oferowanych ułatwień leasingobiorca może zdecydować się nie dzielić umowy na część usługową i leasingową i traktować taką umowę w całości jako leasing, choć zwiększa to wartość ujmowanego składnika aktywów i zobowiązania. Inne praktyczne rozwiązanie umożliwia zastosowanie MSSF 16 do portfeli umów o zbliżonych cechach, jeżeli nie oczekuje się znaczących różnic w porównaniu z jego zastosowaniem do każdej umowy osobno. 5. Czy jednostka wie, z jakich ulg okresu przejściowego jest w stanie skorzystać i czy skorzysta ze wszystkich dostępnych? MSSF 16 obowiązuje w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku lub po tej dacie. Leasingobiorcy mogą zastosować go w pełni retrospektywnie lub w formie zmodyfikowanej. W tym drugim przypadku skumulowane skutki zastosowania MSSF 16 znajdują odzwierciedlenie w kwocie zysku zatrzymanego ujętej na początek roku obrotowego, bez modyfikacji danych porównawczych. Podejście zmodyfikowane wymaga wyceny zobowiązania w momencie wdrożenia MSSF 16 z wykorzystaniem krańcowej stopy procentowej i umożliwia wybór sposobu wyceny składnika aktywów. Ocena skutków zastosowania tych metodologii, zarówno pod względem wysiłku niezbędnego do wdrożenia, jak i efektów finansowych, może wykazać, że w przypadku konkretnej firmy niektóre sposoby rozliczania są lepsze niż inne.

4 6. Czy jednostka wie, jakie stopy dyskonta będą stosowane do różnych umów leasingu? Leasingobiorcy mają obowiązek dyskontowania zobowiązań do wartości bieżącej przy wykorzystaniu stopy dyskonta określonej w umowie leasingu, jeżeli łatwo jest ją wyliczyć. Wymaga to jednak znajomości wartości godziwej i końcowej danego składnika aktywów, z czym może być trudno w przypadku nieruchomości, których wartość wzrasta, podejście czysto matematyczne może prowadzić do absurdalnych wyników. Jeżeli nie da się łatwo wyliczyć stopy dyskonta określonej w umowie leasingu, stosuje się krańcową stopę procentową, tak jakby leasingobiorca pożyczył pieniądze na zakup składnika aktywów z tytułu prawa użytkowania i spłacał je w okresie obowiązywania umowy leasingu. To podejście może wymagać zastosowania znaczących subiektywnych ocen i powodować istotne skutki finansowe. 7. Czy uwzględniono wpływ zmian na wynik finansowy i sytuację finansową jednostki? Po obliczeniu i ujęciu składnika aktywów z tytułu prawa użytkowania, z którym wiąże się amortyzacja oraz zobowiązania z tytułu leasingu, z którym wiąże się oprocentowanie, wzrośnie zarówno wartość aktywów leasingobiorcy, jak i wartość jego zadłużenia. W przypadku pojedynczych umów leasingu, klasyfikowanych uprzednio jako leasing operacyjny, profil kosztów będzie się zazwyczaj zmieniał z liniowego na ujmowany od razu w pełnej kwocie i oddziaływał na wskaźniki efektywności, takie jak EBITDA. To z kolei może oddziałać na postanowienia umów kredytowych, plany wynagrodzeń, warunkowe umowy sprzedaży, kapitał regulacyjny i różne kluczowe wskaźniki efektywności. 8. W jaki sposób jednostka zamierza poinformować o tym interesariuszy, których to dotyczy? Niezbędne jest odpowiednie zarządzanie oczekiwaniami analityków i interesariuszy, których z odpowiednim wyprzedzeniem należy poinformować o możliwych skutkach wdrożenia. Umowy kredytowe, plany wynagrodzeń, warunkowe umowy sprzedaży i temu podobne elementy działalności mogą wymagać renegocjacji, jeżeli zmiany mają istotny wpływ na jednostkę sprawozdawczą. Kwestie te należy uwzględnić również przy zawieraniu nowych umów. 9. Czy jednostka zaplanowała już moment uwzględnienia skutków podatkowych? Przy podejmowaniu decyzji, czy dany składnik aktywów należy kupić, czy wziąć w leasing, podstawowe znaczenie ma często wysokość podatku. Kierownictwo firmy powinno na bieżąco śledzić zmiany dotyczące tego obszaru i w razie potrzeby analizować konieczność weryfikacji przyjętej strategii leasingowej. 10. Czy jednostka zastanawiała się nad zasadnością weryfikacji przyjętej strategii leasingowej? Biorąc pod uwagę istotny wpływ nowego standardu na rachunkowość, należy rozważyć weryfikację strategii leasingowej, przyjętej przez firmę, jeżeli chce się uniknąć dodatkowego obciążenia księgowych pracą. Jednostki sprawozdawcze mogą uznać za konieczną weryfikację decyzji dotyczących leasingu lub zakupu, a nawet renegocjować warunki już zawartych umów leasingu, na przykład skrócić okres ich obowiązywania, by zmniejszyć skutki wprowadzenia MSSF 16. Transakcje sprzedaży i leasingu zwrotnego mogą przynosić gorsze efekty rachunkowe, jeżeli weźmiemy pod uwagę ograniczone zyski, które mogą ujmować sprzedający. 11. Inne kwestie

5 W czym możemy pomóc? Wsparcie w klasyfikacji umów leasingowych. Pomoc w określeniu stopy dyskontowej (IBR). Symulacja efektu pierwszego zastosowania MSSF 16 dla wariantu częściowo retrospektywnego. Przegląd systemów IT lub wdrożenie prostych narzędzi wspomagających. Treściwe i efektywne szkolenia dla pracowników firmy. Przygotowanie wzorów ujawnień. Aktualizacja polityki rachunkowości. Dlaczego warto skorzystać z naszej pomocy? Innowacyjne rozwiązania Deloitte dostarcza zestaw intuicyjnych rozwiązań najwyższej jakości, w tym szkolenia, przeglądy umów leasingowych. Indywidualne podejście Deloitte dostarcza intuicyjne oprogramowanie w formie prostych narzędzi wspomagających, które może być indywidualnie dostosowane do potrzeb klienta. Doświadczony i skuteczny zespół Zespół Deloitte, posiadający dogłębną wiedzę na temat MSSF16 oraz doświadczenie w zakresie technologii i procesów, zapewnia przyjazny i profesjonalny poziom usługi. Kontakt: Adam Czechanowski Director at Deloitte Audit Advisory Tel.: Mail: aczechanowski@deloittece.com Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 150 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. Ponad pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: wywierać pozytywny wpływ na środowisko i otoczenie, w którym żyją i pracują. Deloitte to marka, pod którą pracują wspólnie dziesiątki tysięcy profesjonalistów w niezależnych od siebie firmach na całym świecie, świadcząc klientom usługi obejmujące m.in. audyt, konsulting, doradztwo finansowe, zarządzanie ryzykiem, doradztwo podatkowe. Doradztwem prawnym zajmuje się współpracująca z Deloitte kancelaria Deloitte Legal. Firmy te są członkami Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością. Każda firma członkowska świadczy usługi na określonym obszarze geograficznym i podlega przepisom prawa oraz regulacjom branżowym kraju lub krajów na terenie, których działa. DTTL wspomaga koordynację działań firm członkowskich, ale sama nie świadczy usług na rzecz klientów. DTTL i jej firmy członkowskie są odrębnymi i niezależnymi podmiotami prawnymi, które nie mogą podejmować zobowiązań za siebie nawzajem. DTTL i jej firmy członkowskie ponoszą odpowiedzialność wyłącznie za własne działania i zaniechania, a nie za działania i zaniechania innych firm członkowskich. Każda z Firm Członkowskich DTTL ma indywidualną strukturę organizacyjną, odpowiadającą przepisom prawnym, regulacjom, praktyce zwyczajowej i innym czynnikom kraju prowadzenia działalności, i może świadczyć usługi profesjonalne na jego terytorium za pośrednictwem spółek zależnych, stowarzyszonych i/lub innych podmiotów gospodarczych. Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie Deloitte Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited