mgr inż. arch. kraj. Tomasz Niewczas mgr inż. arch. kraj. Agnieszka Kędziorek inż. arch. kraj. Justyna Kąkolewska Objęła pomiary:

Transkrypt

1 Inwentaryzacja zieleni administrowanej przez Warszawską Spółdzielnię Mieszkaniową, osiedle Żoliborz III w obrębie tzw. "I Kolonii" tj. obszaru ograniczonego ulicami, Krasińskiego, Broniewskiego, Braci Załuskich i Sady Żoliborskie, z wyłączeniem zieleni przyulicznej znajdującej się w administracji innych niż WSM podmiotów, wykonana została w dniach października 2015r przez zespół: mgr inż. arch. kraj. Tomasz Niewczas mgr inż. arch. kraj. Agnieszka Kędziorek inż. arch. kraj. Justyna Kąkolewska Objęła pomiary: drzew (numer porządkowy, nazwa polska, nazwa łacińska, obwód pnia na wys. 130cm tzw. "pierśnica", przybliżona średnica korony, stan zdrowotny dobry/średni/zły, uwagi) krzewów (numer porządkowy, nazwa polska, nazwa łacińska, powierzchnia, stan zdrowotny dobry/średni/zły, uwagi) roślin okrywowych posiadających szczególną wartość (numer porządkowy, nazwa polska, nazwa łacińska, powierzchnia, stan zdrowotny dobry/średni/zły, uwagi). Oznaczonych i opisanych zostało: 633 drzewa w granicach opracowania (numeracja 1, 2, 3...), 0,49 ha krzewów i roślin okrywowych w granicach opracowania (numeracja k1, k2, k3...), 39 dodatkowych drzew poza granicą opracowania (numeracja ad001, ad002, ad003...), grupa krzewów poza granicą opracowania (numeracja adk1). Uwagi: 1. Oznaczono także wybrane rośliny spoza terenu opracowania ze względu na ich silne powiązania np w obrębie grup i szpalerów drzew. 2. Drzewa o numerach 87, 89, 91, 92 ze względu na ich bardzo silne zależności w obrębie grupy, pomimo położenia poza granicą opracowania zostały włączone w zakres podstawowej numeracji.

2 Działając zgodnie z założeniami projektu ZielonyŻoliborz, w duchu wzajemnej współpracy i dążeniu do celu jakim jest podniesienie jakości oraz kompleksowe, wielopłaszczyznowe zarządzanie żoliborską zielenią w granicach administracyjnych dzielnicy, dołączony został wyciąg z danych inwentaryzacyjnych wraz z analizą wybranych zagadnień. Podjęte kroki mają na celu dostarczenie merytorycznych argumentów stanowiących o jakości gospodarki zielenią w obrębie WSM Żoliborz III oraz Żoliborza i są wolontaryjną inicjatywą zespołu przeprowadzającego inwentaryzację. 1. Dane wejściowe Z powodu braku inwentaryzacji dendrologicznej podstawowymi informacjami dotyczącymi zieleni były znaki graficzne zawarte na mapie zasadniczej otrzymanej od WSM Żoliborz III. Aktualność mapy nie została określona. Na podstawie w/w źródła oznaczono: 515 drzew 858 m 2 krzewów i roślin okrywowych Wynikiem inwentaryzacji jest zestawienie obejmujące: 633 drzewa 4925 m 2 krzewów i roślin okrywowych Drzewa oznaczone na mapie zasadniczej Drzewa naniesione podczas inwentaryzacji Krzewy oznaczone na mapie zasadniczej Krzewy naniesione podczas inwentaryzacji Należy jednak dodać, że liczba drzew jest wynikiem zarówno strat jak i dosadzeń względem danych z mapy zasadniczej.

3 2. Drzewa Oznaczono 633 drzewa. Rozpoznano 68 gatunków. Skład gatunkowy przedstawia się następująco: gatunki 7% Tilia 'Euchlora' Acer negundo Tilia platyphyllos 1 Tilia cordata 16% Acer platanoides 2% Betula pendulacrataegus x media 5% owocowe 9% Picea abies 8% Sorbus sp. 2% Prunus cerasifera Syringa vulgaris 2% dęby iglaste 9% Quercus robur Thuja occidentalis 5% Na terenie opracowania przeważają drzewa liściaste stanowiące 78%. Największy udział mają lipy (łącznie 3 wszystkich drzew na obszarze). Wśród roślin iglastych (stanowiących 22%) najpopularniejszymi gatunkami są świerk pospolity i żywotnik zachodni. Na terenie opracowania znajdują się drzewa owocowe mające swoją genezę w ogrodach działkowych, na terenie których powstało osiedle. Stanowią one niezwykle istotny element w niniejszym zestawieniu gdyż dały początek nazwie i pierwotnemu charakterowi osiedla Sady Żoliborskie. Drzewa owocowe stanowią 12% wszystkich drzew. Wśród gatunków rozpoznano: Prunus sp., Prunus armeniaca, Prunus cerasifera, Prunus cerasifera 'Pissardii', Prunus cerasus, Prunus domestica, Prunus mahaleb, Prunus padus, Pyrus communis, Malus sp., Malus pumila, Morus alba, Pyrus communis. Należy zaznaczyć, że nie wszystkie z w/w gatunków są spuścizną po ogrodach działkowych. Część drzew została dosadzona w późniejszym okresieprzede wszystkim gatunki ozdobne m.in. ozdobna śliwa Prunus cerasifera 'Pissardii'.

4 Drzewa dodane, naniesione na mapę zasadniczą podczas inwentaryzacji stanowią 18,5% wszystkich drzew. Poniższy diagram przedstawia ich skład gatunkowy: 2 Picea sp. 2 Acer sp. 6% Tilia sp. 8% Prunus sp. 10% Thuja occidentalis 11% Pinus sp. 11% iglaste 7% Z zestawienia wynika, że w ostatnich latach najliczniejszą grupę dosadzeń stanowiły drzewa iglaste (52%). Roślinami dominującymi w tej grupie są: świerki, żywotnik zachodni i sosny. Wśród pozostałych gatunków dosadzanych drzew liściastych wyróżnia się śliwy, lipy oraz klony, choć uwagę należy zwrócić na liczną grupę (2), w skład której wchodzą rośliny z 15 gatunków. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Drzewa oznaczone na podstawie mapy zasadniczej Drzewa oznaczone na podstawie inwentaryzacji Iglaste Liściaste Porównując stosunek drzew liściastych i iglastych oznaczonych na mapie zasadniczej do wyników inwentaryzacji, można zauważyć wyraźną tendencję do powiększania się udziału drzew iglastych na przestrzeni czasu.

5 Ogólny stan zdrowotny drzew: 2 8% Stan zdrowotny dobry 69% Stan zdrowotny średni Stan zdrowotny zły Drzewa, których stan zdrowotny oceniono jako dobry, cechują się: pokrojem prawidłowym dla gatunku (odmiany), niezachwianą statyką, pełnym listowiem, brakiem objawów chorób i żerowania pasożytów. Wśród drzew zakwalifikowanych do stanu średniego znajdują się drzewa z niepokojącymi objawami chorobowymi, o zniekształconej sylwetce, uszkodzeniach pnia, posuszu korony, odsłoniętych korzeniach, wskazujących na kolizję z infrastrukturą podziemną oraz o wątpliwej statyce. Drzewa w stanie złym obejmują okazy zamierające lub już zamarłe, z silnie zaawansowanym procesem chorobowym lub żerowaniem pasożytniczym oraz stanowiących realne zagrożenie dla użytkowników i mienia. W przypadku części drzew zakwalifikowanych do stanu średniego i złego zaleca się monitoring i/lub poddanie szczegółowym badaniom dendrologicznym, co ma na celu oszacowanie zagrożenia wykrotu drzewa i wdrożenie ewentualnych zabiegów zapobiegających. Należy zaznaczyć, że ze względu na specyfikę miejsca oraz zdecydowany opór znacznej części mieszkańców osiedla przeciw jakimkolwiek zabiegom związanym z pielęgnacją roślinności większość sytuacji spornych dotyczących stanu zdrowotnego zdrowy/średni została zaklasyfikowana jako dobry. Spośród gatunków drzew, których stan zdrowotny oznaczony został jako średni bądź zły, sporządzono wykaz ukazujący procentowy stosunek tych drzew do wszystkich w obrębie gatunku:

6 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Abies koreana Acer negundo Acer platanoides Aesculus sp. Ailanthus altissima Betula pendula Crataegus x media Drzewa owocowe Juglans nigra Larix decidua Morus alba Picea abies Picea glauca Pinus sp. Populus x canescens Quercus sp. Robinia pseudoacacia Salix sp. Sambucus nigra Sorbus sp. Syringa vulgaris Thuja occidentalis Tilia sp. Ulmus laevis Drzewa w złym/ średnim stanie Drzewa w dobrym stanie Należy zwrócić szczególną uwagę na Drzewa owocowe. Wśród tej niezwykle istotnej dla tożsamości osiedla grupy roślin, prawie 60% wykazuje oznaki chorób bądź innych defektów.

7 3. Krzewy Oznaczono 4925 m 2 krzewów i roślin okrywowych, na które składa się ponad 60 gatunków. Udział gatunkowy jest przybliżony, gdyż w ramach inwentaryzacji zaznaczono gatunki wchodzące w skład grupy krzewów, bez określania ich procentowego udziału w obrębie grupy. Juniperus sp. Acer sp. Thuja occidentalis Prunus sp. Cotoneaster sp. 5% Symphoricarpos albus Taxus baccata 41% Ligustrum vulgare 7% Spiraea sp. 8% Forsythia x intermedia 8% Syringa vulgaris 10% Krzewy występujące na terenie opracowania są w większości typowymi gatunkami stosowanymi w zieleni osiedlowej. Najczęściej występują: lilak pospolity, forsycja pośrednia, tawuła, ligustr. Większość krzewów jest formowana, dużą część stanowią żywopłoty.

8 4. Zagospodarowanie przestrzenne- ogrody sąsiedzkie Istotnym aspektem charakteryzującym przestrzeń Sadów Żoliborskich są sąsiedzkie ogrody przydzielone do mieszkań znajdujących się na parterach budynków. Nie dysponując danymi referencyjnymi, przy okazji pomiarów roślinności określono przybliżone zasięgi ogrodów oraz ich relacje względem całkowitej powierzchni terenu opracowania: 65% 20% 15% Budynki Ogrody przydomowe Zasięg przestrzeni ogrodów sąsiedzkich zdaje się być nie do końca uregulowany. Będąc w terenie można zauważyć pewne oznaki ich systematycznej ekspansji. Płynność zasięgów powoduje, że określanie udziału gatunkowego drzew nie niesie ze sobą zbyt wielu informacji. Większość roślin to dorosłe drzewa znajdujące się pierwotnie w publicznej przestrzeni osiedla, które następnie zostały zaadaptowane na potrzeby przestrzeni prywatnych lub późniejsze młode nasadzenia. Znaczna większość roślin iglastych (Thuja sp., Picea sp. Abies sp.) ukazana w zestawieniu roślin naniesionych na mapę zasadniczą podczas inwentaryzacji (pkt. 2) dotyczy właśnie ogrodów sąsiedzkich. Nieświadome dosadzanie roślin, które po osiągnięciu dojrzałych rozmiarów zaczynają zmieniać przestrzeń osiedla i kolidować z budynkami i infrastrukturą ma swój rodowód przede wszystkim w corocznym sadzeniu bożonarodzeniowych drzewek po okresie świątecznym. Określony został jednak udział gatunkowy krzewów w ogródkach sąsiedzkich: Ogrody sąsiedzkie Osiedle Taxus baccata Symphoricarpos albus 2% Juniperus sp. 5% Acer sp. Thuja occidntalis 7% Prunus sp. Cotoneaster sp. 5% Ligustrum vulgare 6% 7% Spiraea sp. 6% 8% Forsythia x intermedia 6% 8% Syringa vulgaris 10% 10% 4 41% Zestawienie pokazuje, że udział gatunkowy krzewów w obrębie ogrodów sąsiedzkich jest zbieżny z udziałem na całym osiedlu. Różnicę stanowią przede wszystkim gatunki iglaste: Thuja accidentalis i Juniperus sp., które mają większy udział w przestrzeni prywatnej oraz krzewy liściaste Cotoneaster, Spiraea sp. oraz Forsythia x intermedia częściej stosowane w przestrzeni publicznej.

9 Określony także został udział procentowy wszystkich gatunków z ogródków sąsiedzkich (kolor szary) względem tych poza ogródkami (kolor zielony).