SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Ogólnej. 4. Kod przedmiotu/modułu

Transkrypt

1 SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Psychologiczne kontesksty bierności społecznej./ Moduł 131..: Patologia zachowań społecznych 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Psychological contexts of social passivity 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Ogólnej. 4. Kod przedmiotu/modułu (nie wypełniać) 5. Rodzaj przedmiotu (obowiązkowy lub fakultatywny) Fakultatywny 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów IV 9. Semestr (zimowy lub letni) letni 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: warsztat, 30 godzin 11. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia Tomasz Frąckowiak, dr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów Podstawy wiedzy z zakresu psychologii społecznej, podstawy wiedzy z zakresu psychologii osobowości i różnic indywidualnych 1

2 13. Cele przedmiotu C1 Omówienie różnych podejść do zjawiska patologii zachowań społecznych oraz zapoznanie z rodzajami norm wykorzystywanych w psychologii C2 Dostarczenie wiedzy na temat bio-psycho-społecznych uwarunkowań zachowań o charakterze patologii społecznej (CP) C3 Ukazanie złożoności i alternatywnych modeli wyjaśniania mechanizmów zachowań patologicznych C4 Omówienie wpływu zachowań patologicznych na funkcjonowanie jednostki, sytemu rodzinnego i funkcjonowanie innych grup społecznych C5 Zapoznanie z podstawowymi modelami i metodami terapii oraz metodami pracy z osobami przejawiającymi zachowania o charakterze patologii społecznej (osobami biernymi, wycofanymi społecznie, nieśmiałymi etc.) (CP) C6 Dostarczenie wiedzy na temat profilaktyki zachowań o charakterze patologii społecznej C7 Kształtowanie umiejętności związanych z prowadzeniem działań pomocowych i profilaktycznych (CP) 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) EK_W_17 Zna istotę i funkcje bierności przejawianej na poziomie indywidualnym i społecznym EK_W_18 Zna poznawcze, emocjonalne, motywacyjne i temperamentalne przyczyny bierności oraz trafnie opisuje wpływ procesów emocjonalnomotywacyjnych na percepcję sytuacji i zachowanie EK_W_19 Zna kulturowe i sytuacyjne uwarunkowania i konteksty bierności (religia, obyczajowość, polityka, wartości itp.) EK_W_20 Zna i trafnie charakteryzuje metody pracy z osobami przejawiającymi zachowania o charakterze patologii społecznej (zna metodykę pracy z osobami biernymi). Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) K_W04, K_W06, K_W10. 2

3 EK_U_30 Potrafi określić wzajemne wpływy między procesami emocjonalno-motywacyjnymi, temperamentalnymi oraz procesami poznawczymi a zachowaniami biernymi. EK_U_31 Potrafi praktycznie wykorzystać wiedzę na temat zjawisk emocjonalnych i motywacyjnych oraz ich związków z procesami poznawczymi do opisu i zrozumienia realnie występujących problemów związanych z biernością społeczną EK_U_32 Potrafi przygotować scenariusz zajęć aktywizujących (profilaktycznych, interwencyjnych) mających na celu zapobieganie bierności społecznej EK_U_33 Umie dobrać metody pracy (indywidualnej, grupowej) odpowiednio do problemu, który stanowi przyczynę bierności. EK_K_42 Rozróżnia i potrafi syntezować wiedzę oraz aplikować ją w celu rozwiązania konkretnego studium przypadku EK_K_43 Potrafi przeprowadzić zajęcia z wybranego obszaru bierności (spowodowanej np. nieśmiałością, nie radzeniem sobie ze stresem, niską samooceną, syndromem wyuczonej bezradności, pozostawaniem osoba bezrobotną etc.) EK_K_44 Rozpoznaje i rozumie istotę, funkcje i przebieg procesów o charakterze patologii społecznej - bierności w relacjach społecznych. 15. Treści programowe K_U01, K_U02, K_U06, K_U07. K_K05, K_K Bierność społeczna wyzwaniem współczesności. Ogólna charakterystyka problematyki bierności społecznej w życiu codziennym. Definiowanie bierności społecznej z perspektywy różnych nurtów teoretycznych oraz w wymiarze potocznym. Omówienie uwarunkowań biernego sposobu zachowania: biologicznych, psychicznych, społecznych. Wskazanie emocjonalnych, motywacyjnych, temperamentalnych i osobowościowych uwarunkowań i korelatów biernego sposobu funkcjonowania. Prezentacja funkcji bierności w kontekście indywidualnego i społecznego funkcjonowania ludzi. 3

4 2. Samotność współczesnego człowieka. Definiowanie problemu samotności i poczucia osamotnienia. Indywidualne i społeczne uwarunkowania samotności oraz jej przejawy. Jakie doświadczenia wynosi człowiek z sytuacji osamotnienia? Funkcje samotności. Strategie radzenia sobie z samotnością. 3. Debata nad problematyką filmu fabularnego "Sala samobójców" Jana Komasy. Część 1. Problem: Czy jest to film, który ma charakter pokoleniowego krzyku? Problematyka buntu wobec "brudnego", heteroseksualnego, wręcz seksistowskiego hip-hopu. Charakterystyka subkultur na przykładzie wygładzonej kultury emo. Dlaczego pewny siebie współczesny nastolatek okazuje się bezradnym dzieckiem? Ucieczka do cyberświata patentem na samotność współczesnej młodzieży. Zjawisko hikikomori polegające na izolowaniu się od ludzi np. z komputerem we własnym pokoju. Bezradność rodziców wobec egzystencjalnych problemów nastolatków. 4. Debata nad problematyką filmu fabularnego "Sala samobójców" Jana Komasy. Część 2. Problem do dyskusji i psychodramy: Zmieniają się okoliczności i gadżety, ale młodość boli tak samo. Odgrywanie scenek - prowadzenie rozmowy psychologa z nastolatkiem i jego rodzicami. Odgrywanie scenki z obserwacją i feedbackiem na temat praktycznych możliwości działania i interwencji kryzysowej psychologa. 5. Bierność w intymnych związkach. Definicja i powszechność problemu. Składniki miłości. Przyczyny bierności w bliskich związkach. Zachowania w małżeństwie grożące rozpadem związku. Koncepcja J. Scherwooda i J. Scherera Efekt Coolidge'a. Koncepcja koluzji J. Williego. Dlaczego trwamy w biernych związkach? Antidotum na bierność w związku poszukiwanie konstruktywnych sposobów radzenia sobie z samotnością w intymnych związkach, w grupach kohortnych z racji na zmienną wiek. 6. Aktywizacja osób poszukujących pracy. Przyczyny bezrobocia i fazy procesu bycia osobą bezrobotną. Kluczowe problemy, z jakimi boryka się osoba bezrobotna. Kondycja rodzin dotkniętych bezrobociem. Stres w doświadczeniu bezrobocia. Negatywne i pozytywne skutki bezrobocia. Aktywne metody poszukiwania pracy. Instrumenty aktywizacji zawodowej. Rola doradztwa zawodowego w aktywizacji osób poszukujących pracy. Kiedy psycholog staje się dobrym doradcą zawodowym? Psycholog jako doradca kariery. 7. Sposoby radzenia sobie z biernością intelektualną i społeczną w placówkach szkolnych i ośrodkach szkolno-wychowawczych. Metodyka pracy psychologa w palcówkach szkolnych. Formy współpracy psychologa z uczniami, nauczycielami, rodzicami, 4

5 środowiskiem lokalnym mające na celu przeciwdziałanie bierności i wyobcowaniu dzieci i młodzieży. Stymulowanie uzdolnień dzieci i młodzieży. Pomoc w rozwiązywaniu konfliktów w szkole. Socjogram jako narządzie umożliwiające określenie ról i postaw uczniów w zespole klasowym (np. gwiazda socjometryczna, osoba wykluczona, lider zadaniowy, emocjonalny itp.) 8. Aktywizacja osób niepełnosprawnych. Formy pracy z osobami niepełnosprawnymi. Omówienie programów przeciwdziałających wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych. Niepełnosprawność na różnych etapach życia. Metody wsparcia rodzin i opiekunów osób niepełnosprawnych. Problem wypalenia u pomagających. 9. Prezentacje autorskich scenariuszy działań warsztatowych studentów. Próbki w działaniu Zalecana literatura Obowiązkowa: 1. Keplinger A., 2008, Bierność społeczna. Warszawa: ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury Uzupełniająca: 1. Frąckowiak T., 2010, Recenzja Pozytywnego starzenie się R.D. Hilla, Psychologia Rozwojowa, 15, nr 4, s Kapała M., Frąckowiak T., 2010, Rola bierności i aktywności życiowej w kontekście rozwoju duchowego i odnajdywania sensu życia. [W]: Esencja człowieczeństwa: prawda ludzka o cywilizacji, red. nauk. Halina Romanowska-Łakomy. Warszawa: Eneteia - Wydawnictwo Psychologii i Kultury, s Pomianowski R., 2007, Wyuczona bezradność po ludzku. Warszawa: PWN 4. Strelau J., Doliński D. (red.), (2008), Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP, (rozdziały poświęcone motywacji) 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład: - ćwiczenia: - laboratorium: - konwersatorium: - warsztat: ocena końcowa za projekt (scenariusz zajęć zapobiegających bierności) oraz przeprowadzenie przez studenta ćwiczenia (elementu treningu zapobiegającego bierności społecznej) - inne: 5

6 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład:. godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium:. godzin - warsztat: 30 godzin - inne:. godzin 30 godzin Praca własna studenta np.: (podać tylko te, które dotyczą danego przedmiotu. Praca własna wyliczona z uwzględnieniem ECTS - patrz: opis pod tabelą**) - przygotowanie do zajęć: 20 godzin - opracowanie wyników:. godzin - czytanie wskazanej literatury: 20 godzin - napisanie raportu z zajęć:. godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium: 30 godzin 70 godzin Suma godzin 100 godzin Liczba punktów ECTS 4 6