Faktoring z szansą na przyszłość

Transkrypt

1 28 FAKTORING Faktoring z szansą na przyszłość Faktoring jako jedna z metod kontrolowania płynności finansowej stale zyskuje nowych zwolenników. Obecnie nie jest to już mało znana nowość, z której korzystają tylko duże firmy, ale coraz powszechniej stosowane narzędzie. Sięgają po nie różne przedsiębiorstwa, niezależnie od ich wielkości czy branży, w której działają. Rynek jest coraz bardziej zdywersyfikowany, zarówno pod kątem instytucji oferujących swoje usługi, jak również rodzajów faktoringu, z których Jakub Ananicz Faktoring jest obecnie jednym z najszybciej rozwijających się segmentów usług finansowych. Rynek ten rośnie bardzo dynamicznie, o czym świadczy wolumen sfinansowanych faktur oraz wzrost obrotów firm faktoringowych. W ubiegłym roku największe firmy zrzeszone w Polskim Związku Faktorów sfinansowały ponad 5 mln faktur o wartości 114,4 mld zł, co w porównaniu z rokiem 2013 stanowi wzrost o 17,3 proc. Tendencja wzrostowa utrzymuje się już od kilku lat i wszystko wskazuje na to, że kolejne lata przyniosą dalszy wzrost zainteresowania tą usługą, a wartość sfinansowanych faktur będzie wciąż rosnąć. Faktoring dla MSP Przed laty faktoring postrzegany był jako domena dużych firm, których obroty sięgają co najmniej kilkuset tysięcy złotych. Obecnie coraz bardziej widoczna jest jednak ewolucja w kierunku obsługi mniejszych podmiotów, co jest odpowiedzią na realia rynku. Stale przybywa firm z segmentu MSP i ocenia się, że jest to najlepiej rozwijający się sektor. Małe i średnie przedsiębiorstwa odgrywają kluczową rolę Jeszcze kilka lat temu wiele instytucji postrzegało finansowanie małych podmiotów za zbyt ryzykowne i nieopłacalne. Rosnące nasycenie rynku przyczynia się jednak do powstawania coraz bardziej atrakcyjnej oferty również dla sektora MSP, a standaryzacja i uproszczenie części procedur pozwalają na dostosowanie kosztów finansowania do możliwości mikro i małych przedsiębiorstw, których obrót jest niewielki. Faktory pozabankowe Zmianą, która niewątpliwie ma wpływ na rozwój mikrofaktoringu, jest pojawienie się faktorów pozabankowych, którzy chcąc efektywnie działań na rynku, muszą znaleźć swoją niszę. Sektor MSP jest niezagospodarowanym obszarem z dużym potencjałem. Kwestia utrzymania przez te podmioty płynności finansowej ma kluczowe znaczenie dla ich bieżącej działalności, ponieważ nawet najmniejszy zator płatniczy w przypadku małej firmy może okazać się bardzo dotkliwy. Platformy internetowe Nowością na rynku są internetowe platformy handlu należnościami. Jest to rozwiązanie idealne dla małych podmiotów, które nie chcą podjąć współpracy z tradycyjnym faktorem. Platformy pozwalają na skorzystanie z faktoringu nawet w pojedynczych sytuacjach. Nie ma potrzeby podpisywania długoterminowej umowy ani oddawania do faktoringu całego obrotu firmy. Wła- Dobre perspektywy Można przewidywać, że kolejne lata przyniosą dalszy wzrost liczby przedsiębiorców, którzy dostrzegą zalety faktoringu. Z pewnością przyczynia się do tego rola edukacyjna, jaką przyjmują na siebie faktorzy oraz firmy działające na tym rynku, które starają się przybliżać przedsiębiorcom ideę faktoringu, wyjaśniać czym jest ta usługa, na czym polega współpraca z wyspecjalizowaną instytucją finansową, a przede wszystkim pokazywać korzyści takiego rozwiązania. Segment usług faktoringowych rozwija się bardzo dynamicznie, do czego przyczyniają się sprzyjające warunki rynku, w tym rosnące zapotrzebowanie na rozwiązania poprawiające płynność finansową. Można przewidywać, że zainteresowanie z każdym rokiem będzie wzrastać, a jednocześnie rozszerzy się dostępna oferta. Konkurencja i konieczność ubiegania się o klienta, mogą zaowocować kolejnymi nowinkami oraz poprawieniem warunków świadczonych już usług faktoringowych. Autor tekstu jest członkiem zarządu firmy Faktorama Ranking faktorów (wg obrotów po pierwszym kwartale 2015 r.) mogą skorzystać klienci. śnie ze względu na elastyczność tej usługi Lp. Faktorzy Obroty po oraz korzystne warunki współpracy, platformy z pewnością będą zdobywały kolej r. (w mln zł) pierwszym kwartale dla gospodarki kraju, dlatego ich potrzeby warunkują zmiany na rynku i pojawianie się usług nych zwolenników. Usługa ta może zyskiwać 1. ING CF 4 295,20 dedykowanych właśnie tym podmiotom. Przykładem może być mikrofaktoring. zainteresowania inwestorów, którzy poszu- na popularności również z racji rosnącego 2. Raiffeisen Polbank 4 545,45 kują transakcji z wysoką stopą zwrotu. Inwestorzy biorący udział w aukcjach faktur nie 4. BZ WBK Faktor 3 539,26 3. Pekao Faktoring 3 627,65 obawiają się współpracy z mniejszymi podmiotami, gdyż na platformach ocena ryzyka 5. Bank Millennium 3 029,36 skupia się na płatniku faktury, który często 6. mfaktoring 2 571,18 jest dużą i wiarygodną spółką. 7. Coface Poland 2 532,45 8. BNP Paribas Factor 921,02 9. PKO Faktoring 843, SEB 707, HSBC 638, BOŚ Bank 625, UBI Factor 501, BPH 437, Bibby Financial Services 380, IFIS Finance 341, Arvato Bertelsmann 213, BPS Faktor 166, Pragma Faktoring 108, Credit Agricole CF 90, Faktorzy 42, KUKE Fin. 11,24 Źródło: Polski Związek Faktorów

2 FAKTORING 29 Potrzeba poprawienia płynności Płynność finansowa dzięki faktoringowi czyli rozwiązanie uniwersalne? Dla jakich firm i branż jest korzystny, a jakim się nie opłaca? Na tak postawione pytania nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Potrzeba sięgnięcia po faktoring nie powinna wynikać z wcześniej ustalonego schematu, a raczej z pojawienia się potrzeby poprawienia płynności finansowej przedsiębiorstwa. Paweł Starczak Podstawowym celem zastosowania faktoringu jest odblokowanie środków zamrożonych w fakturach z odroczonymi terminami płatności. Sytuacja, w której oczekiwanie na pieniądze za dostarczone towary czy usługi blokuje rozwój, a nawet codzienne funkcjonowanie biznesu, nie jest ograniczona ani do firm o określonej wielkości, ani też do podmiotów działających w takiej czy innej branży. Można wskazać przykłady firm różnych rozmiarów i o różnym stażu na rynku, dla których faktoring jest dobrym rozwiązaniem. Ranking faktorów (wg dynamiki obrotów r/r) Lp. Faktorzy Obroty po pierwszym kwartale 2015 r. (w mln zł) Faktoring w przypadku odmowy kredytowej Przykładowo, firma rozpoczynająca działalność może być zmuszona do zmierzenia się z brakiem środków w obrocie, będącym wynikiem długich terminów płatności stosowanych w rozliczeniach z odbiorcami. Mimo dobrej jakości dostarczanych dóbr czy usług z powodu niewielkiego stażu rynkowego ma zamkniętą drogę do finansowania w postaci kredytu; jeśli jednak posiada odbiorców o dobrej pozycji rynkowej, a jej należności są rozsądnej jakości, może skorzystać z faktoringu. Poziom finansowania będzie rósł wraz ze wzrostem sprzedaży. Przedsiębiorstwa mogące pochwalić się dłuższym okresem działania także sięgają po faktoring. Terminy płatności stosowane w rozliczeniach zarówno z dostawcami, jak i odbiorcami nie są przecież ustalane raz na zawsze, a zmiany w danej branży mogą wymusić rozważenie sięgnięcia po faktoring, tak aby zachować konkurencyjność i nie przegrać rynkowej rywalizacji. Faktoring dla dłużnika Faktoring może być też dobrym rozwiązaniem dla tych przedsiębiorstw, których kondycja finansowa z różnych przyczyn pozostawia sporo do życzenia. Brak zysku, zaległości publicznoprawne, wpis do ewidencji dłużników wszyskie te elementy skutkuję utrudnionym dostępem do finansowania kredytowego, ale nie zamykają drogi do skorzystania z faktoringu. Obroty po pierwszym kwartale 2014 r. (w mln zł) Dynamika (w proc.) 1. BNP Paribas Factor 921,02 450,62 104,39 2. PKO Faktoring ,06 52,42 3. BPH 437,72 307,40 42,39 4. SEB 707,80 503,79 40,50 5. mfaktoring 2 571, ,00 33,57 6. Pragma Faktoring 108,80 84,50 28,76 7. Arvato Bertelsmann 213,76 167,51 27,61 8. Pekao Faktoring 3 627, ,47 26,29 9. ING CF 4 295, ,19 25, Raiffeisen Polbank 4 545, ,51 22, HSBC 638,50 536,68 18, Bank Millennium 3 029, ,29 17, Coface Poland 2 532, ,86 16, UBI Factor 501,92 439,24 14, BZ WBK Faktor 3 539, ,59 10, BOŚ Bank 625,95 566,47 10, Credit Agricole CF 90,90 83,00 9, BPS Faktor 166,88 159,74 4, IFIS Finance 341,36 326,89 4, Faktorzy 42,72 41,81 2,18 21 Bibby Financial Services 380,23 379,21 0,27 Źródło: Polski Związek Faktorów Także i tutaj kluczem do dostępności finansowania jest jakość należności, na którą składają się takie czynniki jak moralność płatnicza odbiorców, liczba reklamacji i zwrotów towaru, a także wzajemne rozliczenia między klientem a jego kontrahentami. Poszczególni faktorzy stosują różne kryteria brzegowe decydując o udzieleniu finansowania danemu przedsiębiorcy, ale dostęp do faktoringu nie jest zamknięty nawet dla firm z potężnymi zaległościami, a nawet zajęciami komorniczymi. Co więcej, część faktorów stosuje specjalne rozwiązania dedykowane Reklama takim klientom, wspierając ich w regulowaniu zaległych zobowiązań i wychodzeniu na prostą. Faktoring dla firm z każdej branży Sięgnięcie po faktoring może być też spowodowane pozyskaniem nowych kontrahentów lub wejściem na nowe rynki rozpoczęciem działalności ekportowej. W tym przypadku oprócz szybkiego spływu środków z wystawionych faktur, faktoring daje też przedsiębiorcy bezpieczeństwo: faktoring pełny pozwala zweryfikować sytuację potencjalnego odbiorcy, a w trakcie współpracy chroni firmę przed brakiem zapłaty ze strony nowego partnera biznesowego. Jeśli chodzi o przedmiot działania danego przedsiębiorstwa, polski rynek faktoringu oferuje rozwiązania dla każdego sektora gospodarki. Nawet podmioty zajmujące się działalnością tradycyjnie postrzeganą jako trudna do wspierania faktoringiem (jak na przykład branża budowlana) mogą liczyć na finansowanie po spełnieniu podstawowych warunków. Ze wględu na swoją elastyczność faktoring może być użytecznym narzędziem niezależnie od wielkości i branży danego przedsiębiorstwa. Kluczem jest tu pojawienie się potrzeby poprawienia płynności, a wybór odpowiedniej oferty i firmy faktoringowej powienien być wynikiem analizy odnoszącej się do sytuacji danej firmy. Autor pracuje jako manager regionu w Hilton-Baird Financial Solutions

3 30 FAKTORING Kompleksowe zarządzanie należnościami Dynamiczny rozwój rynku usług faktoringowych następuje w wyniku wzrostu świadomości polskich przedsiębiorstw w zakresie finansowania ich działalności. Firmy przekonały się, jak ważna obecnie jest dywersyfikacja źródeł finansowania. Rosnący popyt na usługi faktoringowe ma znaczący wpływ nie tylko na rozwój oferty, ale także na coraz lepsze dopasowanie jej przez faktorów do rosnących i zróżnicowanych potrzeb klientów. Jarosław Poloczek Dla firm z sektora małych oraz średnich firm oferowana jest najczęściej kompleksowa obsługa faktoringowa, która zakłada ścisłą relację pomiędzy wszystkimi stronami usługi: faktorem, faktorantem (klientem) oraz odbiorcą. W ramach tego rozwiązania, przedsiębiorca może liczyć na rozbudowany zakres obsługi, gdzie faktor zarządza wierzytelnością od strony księgowej (element alokacji płatności realizowanych przez odbiorców dokonywany jest przez faktora), jak również od strony jakościowej (element monitoringu wierzytelności, windykacji przedsądowej i sądowej). Rola doradcza faktora Rozwiązanie to jest najlepsze dla firm z sektora MSP, dla których ważny jest jak najszerszy outsourcing czynności proceduralnych. Pozyskanie kapitału obrotowego od faktora umożliwia przedsiębiorcom zajęcie się swoim głównym biznesem, a co za tym idzie przeniesienie na faktora części obowiązków związanych m.in. ze sprawdzaniem wiarygodności nowych kontrahentów czy decydowaniem o wysokości limitów finansowania (kupieckich) przyznawanych na tych odbiorców. Faktor pełni w tym przypadku niewątpliwie rolę doradczą, wspomagając przedsiębiorstwa w działaniach prewencyjnych. Specjalna obsługa Przedsiębiorstwa z sektora MSP nie wymagają tak bardzo sprofilowanego produktu głównie ze względu na skalę działalności, brak rozbudowanych działów finansowo-księgowych, ale także na potrzebę ograniczania przez nie kosztów. Faktoring dla firm mniejszych powinien być zatem ustandaryzowany, prosty w swojej obsłudze, a co za tym idzie, powinien umożliwiać klientom pełne wykorzystanie jego podstawowych funkcji, czyli m.in.: finansowania, inkaso wierzytelności, monitowania kontrahentów oraz przejęcia ryzyka ich niewypłacalności. Istotne jest więc, aby klient po wprowadzeniu usługi faktoringu w swoim przedsiębiorstwie, odczuwał jego zalety, ale nie zauważał go w codziennym prowadzeniu biznesu. Faktorzy dla małych i średnich przedsiębiorstw, ubiegających się o linie faktoringowe w większości przypadków stosują złagodzone kryteria przy podejmowaniu decyzji. Jaki faktoring wybrać? Szybko rozwijająca się branża faktoringowa w Polsce wypracowała wiele produktów w obszarze finansowania handlu, aby każdy z nich był jak najlepiej dopasowany do potrzeb potencjalnych klientów faktorów, niezależnie od segmentu czy branży, w której dana firma działa. Tomasz Mazurkiewicz Najlepiej chroni interesy przedsiębiorców faktoring bez regresu do sprzedającego wierzytelność, czyli taki, w którym ryzyko wypłacalności odbiorcy i potencjalnie braku zapłaty za dostarczone towary ponosi faktor. W ostatnich latach opracowano kilka wariantów tego produktu, a mianowicie faktoring z przejęciem ryzyka krajowego, eksportowy z ubezpieczeniem lub w systemie dwóch faktorów, faktoring samorządowy, faktoring rolniczy. Dobre rozwiązania dla różnych klientów Krajowy faktoring z przejęciem ryzyka przez faktora znajdzie szerokie zastosowanie we wszystkich segmentach rynku, jest dedykowany zarówno małym i średnim przedsiębiorstwom, którym dostarcza finansowanie należności i zabezpiecza przed ryzykiem utraty należności. Dodatkową korzyścią wynikającą ze stosowania takiego rozwiązania jest możliwość wyksięgowania należności Czy to jest korzystne? Firmy z sektora MSP operujące na krajowych i zagranicznych rynkach doceniają szereg zalet faktoringu, wśród których wymienić należy: dużą elastyczność W porównaniu z tradycyjnymi formami krótkoterminowego finansowania, takimi jak kredyty obrotowe, faktoring cechuje dużo większa elastyczność oraz możliwość dostosowania poziomu gotówki do aktualnego poziomu sprzedaży i potrzeb firmy. poszerzenie grona odbiorców Odbywa się to m.in. poprzez możliwość udzielania dłuższych terminów płatności oraz weryfikację wiarygodności kontrahenta. Faktoring świadomie wybierają firmy, które pragną wzmocnić swoją pozycję konkurencyjną, chcą poprawić strukturę bilansu i wskaźniki finansowe oraz chcą zabezpieczyć się przed ryzykiem niewypłacalności odbiorców. zachowanie płynności finansowej Środki finansowe są już do dyspozycji firmy w ciągu 1 2 dni roboczych od momentu wystawienia faktury. Gotówkę uzyskaną z faktoringu można przeznaczyć na dowolny cel, dlatego to przedsiębiorca decyduje, w jaki sposób ją wykorzysta i jakie korzyści faktoring mu przyniesie. Faktoring nie powoduje powstania zadłużenia i poprawia wskaźniki płynności, a dzięki przeznaczeniu otrzymanych środków na regulację zobowiązań zadłużenie zmniejsza się, co jeszcze korzystniej wpływa na strukturę bilansu. To z kolei przekłada się na większą zdolność kredytową i wzrost zaufania instytucji finansowych, a także kontrahentów oraz inwestorów przejęcie ryzyka niewypłacalności Funkcja gwarancyjna (inaczej: del credere) polega na przejęciu przez faktora ryzyka niewypłacalności kontrahenta. Podobnie jak majątek trwały czy zapasy, należności są ważnym składnikiem aktywów, który należy zabezpieczyć. Nigdy nie mamy pewności, że nasz kontrahent ureguluje należność, a praktyka gospodarcza pokazuje, że bankrutują nawet najbardziej wiarygodni partnerzy handlowi. Skorzystanie z usługi przejęcia ryzyka niewypłacalności kontrahentów pozwala zabezpieczyć przedsiębiorcę przed skutkami braku zapłaty przez dłużników, które wynikają z przewlekłych opóźnień, upadłości czy bankructw. Koszty Faktoring, jak każda usługa, kosztuje jednak zaskakująco mniej niż się powszechnie wydaje. sprzedanych faktorowi z bilansu i tym samym poprawienie struktury bilansu przedsiębiorcy oraz wskaźników bilansowych. Faktoring eksportowy w systemie dwóch faktorów wspiera eksporterów na rynkach zagranicznych poza Unią Europejską, dając jednocześnie tarczę przed ryzykiem kursowym. Faktoring samorządowy przeznaczony jest dla firm dostarczających towary lub usługi do jednostek samorządu terytorialnego lub jednostek budżetowych. Faktoring rolniczy dedykowany przedsiębiorstwom rolnych stanowi doskonałe zabezpieczenie przed utratą płynności w związku z występującymi w tej branży długimi cyklami produkcyjnymi. Prace nad nowymi produktami trwają cały czas i wkrótce oferta obejmie zapewne kolejne rozwiązania korzystne dla klientów. Oczywiście nie ma jednej, stałej ceny. Koszty faktoringu są uzależnione od wielu czynników, tj. zakresu współpracy (wysokość limitu finansowania), branży, w której działa klient, jakości portfela kontrahentów włączonych do umowy, standingu finansowego klienta, oferowanych terminów płatności oraz waluty sprzedaży. Standardowo na koszt faktoringu składają się: Opłata wstępna (prowizja przygotowawcza), liczona jako procent kwoty przyznanego limitu klienta. Oprocentowanie oparte na stawce referencyjnej (WIBOR, EURIBOR, LIBOR), powiększonej o uzgodnioną z faktorem marżę. Odsetki są naliczane od momentu wypłaty środków przez faktora na rachunek bankowy faktoranta (klienta) do momentu spłaty zobowiązania przez odbiorcę. Prowizja operacyjna naliczana procentowo od nabywanych przez faktora wierzytelności (faktur). Wysokość prowizji jest uzależniona od oferowanych terminów płatności. Im są dłuższe, tym prowizja operacyjna będzie wyższa. W sytuacji, w której faktor będzie przejmować ryzyko przewlekłej zwłoki w płatności oraz niewypłacalności prawnej kontrahentów włączonych do umowy, pojawi się dodatkowy koszt za przejęcie ryzyka. Jest on również określany procentowo w stosunku ubezpieczonego obrotu. Decyzja dotycząca wyboru faktoringu oraz konkretnego faktora nie powinna sprowadzać się tylko i wyłącznie do oferty z najniższą ceną, która często nie idzie w parze z najwyższą jakością, ponieważ klient tak naprawdę nie otrzymuje wszystkich korzyści, których oczekiwał, decydując się na usługę faktoringową, np. odpowiednich limitów finansowania lub dodatkowej obsługi. Wybierając firmę faktoringową klienci powinni zwracać uwagę na to, czy faktor będzie mógł zaproponować produkty możliwie najlepiej dostosowane do ich oczekiwań. Przedsiębiorcy wiedzą już, że faktoring nie jest tylko alternatywą dla kredytu bankowego, ale oferuje coś więcej poza samym finansowaniem, mianowicie: ocenę wiarygodności kredytowej odbiorców, przejęcie ryzyka ich niewypłacalności, administrowanie należnościami czy obsługę windykacyjną. Jeżeli firma potrzebuje nie tylko finansowania, powinna szukać partnera, który zaoferuje produkt umożliwiający kompleksowe zarządzanie należnościami. Autor jest zastępcą dyrektora handlowego ds. faktoringu w firmie Coface Dobre wyniki branży Jak podaje Polski Związek Faktorów, obroty instytucji zrzeszonych w związku po raz kolejny wzrosły i po trzech miesiącach roku 2015 r. osiągnęły rekordową wartość ,35 mln zł (24 178,43 mln zł na koniec analogicznego okresu ubiegłego roku), co oznacza wzrost rok do roku o 24,79 proc. W pierwszym kwartale bieżącego roku z usług faktoringu skorzystało klientów (4993 w 1 kwartale 2014), a faktorzy sfinansowali faktur ( w 1Q 2014). ING Commercial Finance Polska, lider rynku w 2014 r., zanotował wzrost obrotów o 25,88 proc. rok do roku, nieco powyżej tempa wzrostu rynku w Polsce. Autor jest prezesem zarządu ING Commercial Finance Polska

4 FAKTORING 31 Krótki poradnik dla początkujących Przedsiębiorcy coraz chętniej korzystają z faktoringu jako formy finansowania bieżącej działalności firmy. Atrakcyjność faktoringu wynika z faktu, że oprócz funkcji podstawowej, jaką jest poprawa płynności finansowej, faktoring to także szereg usług dodatkowych wspomagających proces zarządzania należnościami w firmie. Tym istotniejszy staje się wybór właściwego rodzaju faktoringu dopasowanego optymalnie do potrzeb biznesowych przedsiębiorstwa. Konrad Klimek Jedno z najważniejszych pytań, na które powinien odpowiedzieć sobie przedsiębiorca zainteresowany usługą faktoringu brzmi: jaki rodzaj faktoringu wybrać? Faktoring pełny (bez regresu) czy niepełny (z regresem)? Te dwie formy finansowania należności handlowych różni ulokowanie ryzyka niewypłacalności odbiorców. Jest to zagadnienie kluczowe z punktu widzenia zarządzania portfelem należności firmy, w tym w szczególności optymalizacji ryzyka współpracy z kontrahentami. Faktoring pełny Istotą faktoringu pełnego jest przejęcie przez faktora ryzyka niewypłacalności kontrahentów objętych umową faktoringu. Jest to możliwe dzięki ubezpieczeniu należności przez samego faktora bądź wykorzystaniu istniejącej polisy ubezpieczenia należności zawartej przez przedsiębiorcę z ubezpieczycielem. W obu przypadkach klient firmy faktoringowej, podpisując umowę faktoringu pełnego, pozbywa się ryzyka braku zapłaty przez odbiorców za dostarczony towar lub wykonaną usługę. Faktoring niepełny Faktoring niepełny z kolei polega na wykupie przez faktora należności bez przejęcia ryzyka niewypłacalności odbiorców swojego klienta. W tym wypadku to klient jest odpowiedzialny za wypłacalność kontrahentów. W razie braku płatności ze strony odbiorcy w ustalonym w umowie faktoringu dodatkowym terminie, liczonym od daty wymagalności faktury, klient zobowiązany jest do zwrotu faktorowi kwoty zaliczki wypłaconej z tytułu wykupu należności. Branża faktoringowa nazywa potocznie termin zwrotu zaliczki okresem regresu i z reguły wynosi on od 14 do nawet 60 dni. Wybierając pomiędzy faktoringiem pełnym a niepełnym, klient powinien wziąć pod uwagę m.in. znajomość branży i rynków zbytu, dotychczasowe doświadczenia firmy we współpracy z odbiorcami, kraj pochodzenia kontrahentów, z którymi współpracuje, strukturę portfela należności, a także apetyt firmy na ryzyko i skłonność do ponoszenia dodatkowych kosztów. Wybór dla firmy działającej za granicą Faktoring bez regresu przeznaczony jest dla przedsiębiorstw stawiających na dynamiczny rozwój firmy, pozyskujących nowych kontrahentów w kraju i na rynkach zagranicznych, ale jednocześnie nastawionych na większe bezpieczeństwo prowadzonej działalności. Klienci chętnie obejmują usługą faktoringu pełnego kontrahentów, gdy nie mają wystarczającej wiedzy na temat ich sytuacji finansowej, zwłaszcza w zakresie zdolności do regulowania zobowiązań czy dyscypliny płatniczej wobec innych dostawców. Ten aspekt jest szczególnie istotny, kiedy firma rozszerza swoją działalność na rynki zagraniczne, gdzie Wybierając pomiędzy faktoringiem pełnym a niepełnym, klient powinien wziąć pod uwagę m.in. znajomość branży i rynków zbytu, dotychczasowe doświadczenia firmy we współpracy z odbiorcami, kraj pochodzenia kontrahentów, z którymi współpracuje, strukturę portfela należności, a także apetyt firmy na ryzyko i skłonność do ponoszenia dodatkowych kosztów ryzyko braku płatności często rośnie, a proces weryfikacji kontrahenta czy dochodzenia utraconych należności jest z reguły zdecydowanie bardziej skomplikowany niż na rynku lokalnym. Popularność faktoringu pełnego zwiększa się także w czasach niepewności gospodarczej i zawirowań na rynkach zagranicznych. Należy jednak mieć na uwadze, że efektywność faktoringu pełnego zależy w dużej mierze od uzyskania odpowiednich limitów kredytowych od ubezpieczyciela na kontrahentów zgłoszonych do finansowania. Dla kogo faktoring bez regresu? Faktoring pełny jest również dobrym rozwiązaniem, gdy firma ma już polisę ubezpieczenia należności handlowych w jednym z wyspecjalizowanych towarzystw ubezpieczeniowych. Wówczas oprócz umowy faktoringu podpisywane jest porozumienie z ubezpieczycielem, na mocy którego faktor przejmuje obowiązki klienta wynikające z polisy. To oznacza dla klienta oszczędność czasu dzięki przeniesieniu na faktora pracy związanej z monitorowaniem płatności i zgłaszaniu przeterminowanych należności w terminach ustalonych w umowie ubezpieczenia. Wówczas klient uzyskuje pełen pakiet usług związanych z zarządzaniem należnościami: finansowanie, administrowanie, monitoring, windykację i ochronę przed niewypłacalnością odbiorców. Istotną zaletą faktoringu pełnego jest poprawa struktury bilansu firmy, czyli tzw. czyszczenie bilansu z należności, co przekłada się na poprawę niektórych wskaźników finansowych. Metoda ta zwana off balance stosowana jest Reklama chętnie przez spółki giełdowe i posiadające udziałowców poza granicami Polski. A dla kogo faktoring z regresem? Faktoring niepełny najlepiej zastosować, gdy współpracujemy z gronem stałych i sprawdzonych partnerów handlowych oraz gdy mamy rozproszoną strukturę odbiorców. Faktoring bez regresu wciąż pozostaje najpopularniejszą formą finansowania należności na polskim rynku. Wiąże się to z istotnymi zaletami tego rozwiązania. Po pierwsze, mimo że faktor nie przejmuje pełnej odpowiedzialności za wypłacalność odbiorców swojego klienta, nadal wspomaga go w dochodzeniu niezapłaconych należności poprzez tzw. windykację miękką (wezwania do zapłaty, telefony ponaglające kontrahentów). Oznacza to wsparcie klienta działaniami profesjonalnych służb windykacyjnych. Dodatkowo, już na etapie włączania kontrahentów do umowy faktoringu, firma faktoringowa dokonuje weryfikacji kontrahentów. Po drugie, faktoring niepełny oznacza mniej niż w przypadku faktoringu pełnego formalności związanych z przyznawaniem limitów kredytowych (ubezpieczeniowych) na odbiorców. Po trzecie, koszty faktoringu z regresem są niższe w porównaniu z faktoringiem bez regresu. Autor jest prezesem zarządu KUKE Finance SA

5 32 FAKTORING W banku czy w niezależnej firmie? Wybór faktora wcale nie należy do najłatwiejszych chociażby dlatego, że w chwili obecnej w Polskim Związków Faktorów (PZF), zarejestrowanych jest ponad dwadzieścia instytucji (banków oraz firm niezależnych), które świadczą usługi faktoringowe. Przedsiębiorca, który nigdy wcześniej nie miał do czynienia z tego typu produktem, powinien uważnie analizować oferty rynkowe oraz przede wszystkim dokładnie czytać umowy. poszukiwań. warunki, jakie firma musi spełnić BANK Monika Szczecińska Poniższa tabela przedstawia ogólne informacje, jakie przedsiębiorca powinien mieć na uwadze już na pierwszym etapie posiadanie odpowiednich obrotów (trudny warunek do spełnienia szczególnie dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw); wysokość cen ceny są konkurencyjne, ale nie każdy może z nich skorzystać; proces weryfikacji klienta koszty dodatkowe na różnym poziomie wysokości; klient musi spełnić wiele wytycznych, często traktowany szablonowo; wszelkie zaległości (szczególnie) w płatnościach ZUS i US oraz straty w dokumentach finansowych sprzyjają uzyskaniu odmowy; Opinia innych przedsiębiorców Kolejnym krokiem jest analiza własnych potrzeb każdego przedsiębiorcy, który jest zainteresowany skorzystaniem z faktoringu. Należy również obiektywnie spojrzeć na historię kredytową firmy, jej wyników finansowych oraz wszelkich dokonywanych przez nią płatności, aby zawęzić tym samym zakres instytucji, do których można udać się po produkt. Warto również zasięgnąć opinii znajomych przedsiębiorców, którzy korzystają już z faktoringu, aby dowiedzieć się, czy są zadowoleni z faktora, z którego usług korzystają, jakie kryteria są stawiane podczas procesu ubiegania się o produkt itp. Dodatkowo korzystnie jest również zaznajomić się z opiniami oraz wszelkimi dostępnymi rankingami zamieszczanymi w internecie. Zebrany materiał informacyjny już na tym etapie pozwoli wyciągnąć pewne wnioski. Kryteria oceny Kiedy spośród wszystkich dostępnych faktorów wybranych zostanie kilku, z których ofertą przedsiębiorca zechce FIRMA NIEZALEŻNA stara się nie utrudniać drogi do skorzystania z produktu, stąd też nie narzuca realizacji określonych obrotów; bardzo przyjazna dla sektora MSP; ceny są wyższe (aczkolwiek czasami porównywalne do ofert bankowych), za to oferta dostępna dla szerokiego wachlarza klientów; redukcja kosztów dodatkowych do minimum; klient traktowany jest indywidualnie; bardzo elastyczne podejście do różnych sytuacji życiowych przedsiębiorstwa; bardzo szczegółowa weryfikacja klienta. mniejsze prawdopodobieństwo uzyskania odmowy. się zapoznać, należy wówczas przyjrzeć się następującym zapisom, m.in.: Jak długi jest okres finansowania? Jaki jest okres wykupu faktur? Czy procedury i regulaminy są jasne, przejrzyste i zrozumiałe? Jakie są limity dotyczące liczby kontrahentów? W jakiej wysokości i formie naliczane są wszelkie prowizje oraz odsetki? Jaki jest sposób monitorowania kontrahentów oraz ich terminowości w zakresie regulowania płatności? Jakie korzyści dodatkowe wynikają ze współpracy z faktorem? Jak wygląda klasyfikacja kontrahentów, których faktury są finansowane? Inne. Warto pamiętać, że faktor powinien dodatkowo: prowadzić monitoring kontrahentów, którzy regulują nieterminowo płatności lub z nimi zalegają; weryfikować poziom wiarygodności odbiorców; prowadzić proces egzekwowania należności od kontrahentów, którzy unikają uregulowania płatności. Zawsze warto negocjować warunki handlowe. I należy pamiętać, aby umowy, które mają zostać podpisane, były zrozumiałe i zawierały wszystkie dane, które zostały wcześniej ustalone. Dobrze jest jeszcze dowiedzieć się, jakie koszty związane są z wypowiedzeniem lub zerwaniem podpisanej umowy w przyszłości. Autorka jest specjalistą ds. sprzedaży produktów bankowych w Business House Sektor MSP a środki Przeprowadzone w 2013 r. przez Eurostat badania wskazują, iż połowa podmiotów z sektora MSP nie ma szans na uzyskanie finansowania bankowego, tak potrzebnego do dynamicznego wzrostu. Z drugiej strony statystki wskazują, że penetracja usługi faktoringu wśród małych i średnich przedsiębiorstw to ciągle niewiele ponad 12 proc. ogółu podmiotów tego sektora. W tym miejscu rodzi się pytanie: ilu przedsiębiorców blokuje rozwój swoich firm przez brak wykorzystania narzędzi dostępnych na rynku finansowym? Jakie koszty ponoszą przedsiębiorcy, którzy nie korzystają z faktoringu? Tomasz Jankotowicz Przedsiębiorcy oferujący swoim kontrahentom długie terminy płatności niejednokrotnie narażeni są na powstawanie zatorów płatniczych. Występują one w przypadku, kiedy podmiot musi spłacać swoje zobowiązania w krótszym czasie, Płynność finansowa to najważniejszy aspekt prowadzenia każdego biznesu. Płynność zależy od wielu czynników wewnętrznych i zewnętrznych najistotniejszym jest terminowe regulowanie zobowiązań przez naszych kontrahentów. Sławomir Szarek Sposobem na przywrócenie zachwianej płynności finansowej jest sprzedaż niespłaconych zobowiązań naszych nierzetelnych płatników, zwana też faktoringiem. Jednak to nie jedyne wyjście z trudnej sytuacji, gdy partnerzy spóźniają się z płatnościami. Innym rozwiązaniem jest windykacja, a najlepszym profilaktyka, czyli zapobieganie zatorom płatniczym. Jej podstawy to weryfikacja przyszłego kontrahenta przed podpisaniem umowy i monitoring jego płatności od etapu pieczęci prewencyjnej na wystawianej fakturze po ciągły kontakt jeszcze przed upływem terminu płatności. Faktoring jest jednym z najpopularniejszych sposobów na odzyskanie płynności. Polega na wystawieniu na sprzedaż zaległych portfeli wierzytelności przez podmioty, które samodzielnie nie były w stanie odzyskać należności. Faktor, przejmując zaległe faktury, płaci za nie ustaloną kwotę. Firmy decydujące się na takie rozwiązanie przede wszystkim poprawiają swoją płynność finansową, odzyskując całkowicie lub częściowo zaległe należności. Przekazując proces odzyskiwania środków finansowych wyspecjalizowanym jednostkom, nie ponoszą ryzyka braku spłaty należności przez zadłużonego klienta, cedują to ryzyko na firmę faktoringową. Rozwiązanie to ma jednak wyłącznie charakter doraźny i dotyczy konkretnej sprawy, dlatego nie uchroni przedsiębiorcy przed innymi, nierzetelnymi płatnikami. O ile faktoring to natychmiastowe zbycie wystawionych faktur, o tyle windykacja to proces zlecenia odzysku należności. Niewielu przedsiębiorców wie jednak, że zabieg ten jest częścią niż spływają do niego należności za zrealizowaną sprzedaż. Im więcej dni po terminie płatności firma reguluje swoje zobowiązania, tym większe są potencjalne koszty dodatkowe. Mowa tu o odsetkach ustawowych, które w postaci noty odsetkowej może naliczyć wierzyciel. Kolejnym kosztem, na który narażają się firmy z niską płynnością finansową, są wszelkie obciążenia związane z dochodzeniem nieuregulowanych należności przez ich wierzycieli. Po pierwsze, mogą je generować firmy windyka- Sposób na nierzetelnych płatników? szerszego procesu zarządzania wierzytelnościami i zaczyna się dużo wcześniej niż w momencie dochodzenia roszczeń z tytułu opóźnień w płatności. Zarządzanie wierzytelnościami to bowiem także prewencja oraz monitoring partnerów biznesowych. W ostatnich latach świadomość finansowa polskich przedsiębiorców znacznie wzrosła. Oznacza to, że ciężar zarządzania płynnością finansową przedsiębiorstwa przenosi się z działań mających na celu odzyskanie zaległych płatności (faktoring i windykacja) na działania prewencyjne i monitoring. Główną zaletą monitoringu płatności jest poprawa płynności finansowej firmy przez zwiększenie dyscypliny płatniczej odbiorców. Warto powierzyć to zadanie firmie zewnętrznej, która w swojej ofercie ma kompleksowe usługi wspomagające zarządzanie ryzykiem. Współpraca na zasadzie outsourcingu korzystna jest nie tylko ze względu na wiedzę i doświadczenie wyspecjalizowanych firm. Wartością dodaną jest także zachowanie dobrych relacji z kontrahentami, bo pracownicy danej firmy nie są bezpośrednio zaangażowani w monitoring płatności czy w przypadku jego nieskuteczności działania windykacyjne. Współpraca z grupą zarządzającą należnościami daje też dużo większe możliwości w dochodzeniu roszczeń. Zwłaszcza, jeśli w skład grupy wchodzi kancelaria prawna. Gdy nierzetelny kontrahent odmawia współpracy, kancelaria sprawnie przechodzi do etapu sądowego i egzekucyjnego. Prawnicy gwarantują profesjonalną analizę dokumentacji, zawieranie ugód sądowych i pozasądowych, analizę sytuacji majątkowej osoby zadłużonej i szans na skuteczną egzekucję, wybór komornika sądowego, który w ocenie kancelarii najlepiej zrealizuje daną sprawę. Widzimy więc, że proces zarządzania wierzytelnościami daje znacznie więcej możliwości niż klasyczny faktoring. Oczywiście, jeżeli potrzebujemy doraźnego wsparcia finansowego, rozwiązanie to może okazać się skuteczne. Pamiętajmy jednak, że faktoring nie spowoduje, że nierzetelni płatnicy zaczną przestrzegać umówionych terminów. Warto więc na przyszłość pomyśleć o prewencji oraz kompleksowej usłudze zarządzania wierzytelnościami. Autor jest prezesem zarządu Grupy Casus Finance

6 FAKTORING 57 na prowadzenie działalności cyjne, których standardowe koszty wynoszą od kliku do kilkunastu procent należności, a wierzyciel może nimi obciążyć swojego dłużnika. Po drugie, dodatkowe koszty generują kancelarie prawne składające powództwa sądowe. W tym przypadku na dodatkowe wydatki składają się: wpis sądowy, zastępstwo procesowe, odsetki ustawowe. Skonto na ratunek czy zawsze? Alternatywną formą zapewnienia płynności finansowej w przedsiębiorstwie może być korzystanie ze skonta. Jest to prosty mechanizm oferowany przez firmy mające wolne środki obrotowe. Płatnik w zamian za skrócenie terminu płatności faktury pomniejsza zapłatę tejże o wartość umowną. Koszty skonta u poszczególnych płatników są bardzo zróżnicowane. Wahają się od kilku procent w skali roku, które oferują płatnicy o bardzo dobrym standingu finansowym, a kończąc na kilkudziesięciu procentach w przypadku spółek o mniejszym kapitale. Jaka jest zatem różnica pomiędzy faktoringiem a skontem? Faktor, udzielając limitu w określonej wysokości, ma zapewnione środki na obsługę swojego klienta i realizuje wypłatę zaliczki w umownym terminie. Płatnik udzielający skonta niekoniecznie. Zwłaszcza płatnicy z branży budowlanej i transportowej realizują skonto w sposób uznaniowy. Lęk przed nowym kontrahentem? Działalność firmy na granicy płynności finansowej potęguje odczucie niepewności przy każdej kolejnej transakcji. Nie dziwi więc, iż pojawienie się nowego kontrahenta chcącego złożyć zlecenie o znacznej wartości z odroczonym terminem płatności, automatycznie powoduje u przedsiębiorcy zapalenie się czerwonej lampki. W celu zminimalizowania ryzyka transakcyjnego można skorzystać z pomocy wywiadowni gospodarczych. Koszt takiej usługi może kształtować się na poziomie od kilkudziesięciu złotych do kilku tysięcy. Można również podjąć ryzyko sprzedaży opierając się na opiniach pozyskanych od firm trzecich. Korzystając z firmy faktoringowej, wspomniane metody weryfikacji przeważnie otrzymuje się w cenie usługi. Sektor MSP w większości stanowią firmy w fazie wzrostu. Kapitał jest czynnikiem decydującym o tym, czy ich progres jest dynamiczny, czy ledwo zauważalny. Przedsiębiorstwa mające pomysł na wykorzystanie środków pozyskanych ze źródeł zewnętrznych znajdują się na najlepszej drodze do odniesienia sukcesu rynkowego. Zważywszy na fakt, iż finansowanie w postaci kredytów bankowych jest wciąż mocno ograniczone, pozytywna odpowiedź na pytanie, czy istnieje lepsze narzędzie do poprawy płynności finansowej niż faktoring, wydaje się oczywista. Autor pracuje jako doradca klienta w firmie INDOS SA Jak rozliczać faktoring? Każdego roku przybywa przedsiębiorstw, które decydują się na poprawę płynności poprzez finansowanie w ramach faktoringu. Wciąż wielu księgowych nie miało styczności z tą usługą i stąd może wynikać niesłuszne przekonanie o trudnościach, których nastręcza w rozliczeniu. Aby je rozwiać pokazujemy na przykładzie poniżej, jak księgować operacje związane z faktoringiem. Agnieszka Kowalik, Anna Czekalska W celu prawidłowego zaksięgowania faktoringu najpierw należy ustalić, czy mamy do czynienia z faktoringiem pełnym, czy też z faktoringiem niepełnym. Przykład: 1. Stan faktyczny: a. Spółka A sprzedała spółce B towar za kwotę 50 tys. zł brutto; spółka A wystawiła spółce B fakturę z terminem płatności 30 dni. Spółka A chcąc poprawić swą płynność i otrzymać zapłatę przed upływem wskazanego w fakturze terminu płatności, zawarła z firmą faktoringową Faktor SA umowę o świadczenie usług faktoringowych, na mocy której Faktor zobowiązał się nabywać niewymagalne wierzytelności wystawiane przez spółkę A na spółkę B. Wysokość zaliczki wypłaconej faktorantowi wynosi 90 proc. wartości wierzytelności brutto, prowizja faktora 2 proc. b. Faktor nabył opisaną w pkt. a wierzytelność, wypłacając spółce A kwotę tys. zł. Wskazana kwota to zaliczka w wysokości 45 tys. zł pomniejszona o wynagrodzenie Faktora w kwocie 1107 zł brutto, na które Faktor wystawił fakturę. c. Wpływ pozostałej 10 proc. części wartości wierzytelności po zapłacie odbiorcy spółki B na rachunek faktora zwrot zatrzymanej zaliczki. Jak zaksięgować tego typu operacje? Jeżeli w podanym przypadku mamy do czynienia z faktoringiem pełnym (zwanym także faktoringiem bez regresu), faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności odbiorcy następuje definitywna zmiana wierzyciela. W dniu dokonania przelewu wierzytelności, wierzytelność powinna być wyksięgowana z ksiąg faktoranta. Oznacza to, że wartość nominalna zbytej wierzytelności zostanie wyksięgowana z konta 20 Rozrachunki z odbiorcami w korespondencji z kontem 75 1 Koszty finansowe, natomiast należność z tytułu sprzedaży zwiększy przychody finansowe w korespondencji z kontem 24 Pozostałe rozrachunki. Dekretacja będzie więc wyglądać następująco: Jeśli w omawianym przypadku mamy do czynienia z faktoringiem niepełnym (z regresem), faktor nie przejmuje ryzyka niewypłacalności odbiorcy. Oznacza to, że jeżeli odbiorca nie spłaci należności w terminie płatności wynikającym z faktury, faktorowi przysługuje prawo regresu do faktoranta, który będzie zobowiązany do zapłaty. Zawarcie umowy faktoringu niepełnego traktowane jest dla celów bilansowych analogicznie, jak umowa pożyczki lub kredytu. Jednocześnie do dnia spłaty należności przez odbiorcę, wierzytelność pozostaje w księgach rachunkowych pierwotnego wierzyciela, czyli faktoranta. Wyksięgowanie należności nastąpi dopiero z chwilą otrzymania od faktora informacji o spłacie wierzytelności przez odbiorcę. Jeśli zapłata nie nastąpi i faktor skorzysta z regresu, po dokonaniu zapłaty Opis operacji Kwota Konto Wn 1. Nabycie przez faktora na podstawie umowy faktoringu pełnego: a. Wartość nominalna wierzytelności sprzedanej b. Należność z tytułu sprzedaży zł zł WB wpływ środków pieniężnych ze sprzedaży wierzytelności 90 proc zł Faktura VAT dokumentująca usługę faktoringową: a. Wartość netto b. VAT naliczony c. Wartość ogółem 900 zł 207,00 zł zł Zwrot 10 proc. pozostałej części wierzytelności do faktoranta 5 000,00 zł Księgowania natomiast jak poniżej: Koszty finansowe konto a) ,00 3c) 900 Rozrachunki z odbiorcami konto 20 Sp , ,00 (1a Pozostałe rozrachunki konto 24 1b) , ,00 ( ,00 (3a 5 000,00 (4 3b) 207,00 3c) 900,00 Przychody finansowe ,00 VAT naliczony konta b) 207 Rachunek bieżący konto ) ,00 4) 5 000,00 Rozliczenie zakupu konto ,00 (3a Dekretacja: Księgowania: Rachunek bieżący konto ) ,00 4) 5 000,00 Koszty finansowe konto c) 900 Rozrachunki z odbiorcami konto 20 sp , ,00 (3 Ma Pozostałe rozrachunki konto 24 3) , ,00 ( ,00 (3a 5 000,00 (4 VAT naliczony konta b) 207,00 Rozliczenie zakupu konto 30 2a) 1 107,00 207,00 (2b 900,00 (2c przez faktoranta faktor ceduje zwrotnie wierzytelność na rzecz faktoranta. Uzasadnienie Faktoring polega na nabywaniu przez faktora niewymagalnych wierzytelności należnych przedsiębiorcom (faktorantom) od ich odbiorców. Faktor nabywa wierzytelności oraz zobowiązuje się do świadczenia usług dodatkowych, takich jak monitoring należności, windykacja, księgowanie. Umowa faktoringu jest umową nienazwaną, w Kodeksie cywilnym nie znajdziemy jej definicji. Do faktoringu stosuje się przepisy art. 509 i następne Kodeksu cywilnego, czyli przepisy o przelewie (cesji) wierzytelności. W wyniku cesji będącej podstawą umowy faktoringowej następuje przeniesienie wierzytelności na faktora, czyli zmiana wierzyciela. Ta operacja musi znaleźć odzwierciedlenie w księgach rachunkowych. Faktor nabywając wierzytelność, wypłaca Opis operacji Kwota Konto 1. WB otrzymanie środków od faktora, który przekazując środki potrącił opłatę za usługę 2. Faktura VAT dokumentująca usługę faktoringową: a. Wartość netto b. VAT naliczony c. Wartość ogółem 3. PK rozliczenie wierzytelności w dacie uzyskania informacji od faktora o uregulowaniu zapłaty przez dłużnika 2. WB - otrzymanie środków od faktora zwrot pozostałej części wierzytelności. Wn Ma Ma zł zł 207,00 zł zł zł ,00 zł faktorantowi tzw. zaliczkę, czyli uzgodnioną część wierzytelności, pomniejszoną o naliczone przez faktora wynagrodzenie i ewentualnie dodatkowe opłaty. Zaliczka faktoringowa to najczęściej proc. wartości wierzytelności brutto. Wynagrodzenie naliczane jest od dnia wypłaty środków do terminu płatności nabywanej faktury. Pozostała część wierzytelności jest przekazywana faktorantowi po dokonaniu zapłaty przez odbiorcę. Agnieszka Kowalik - Dyrektor ds. Rozwoju, Członek Zarządu Pragma Faktoring SA Anna Czekalska Samodzielny Księgowy Pragma Faktoring SA

7 58 FAKTORING Faktoring jako sposób na pozyskanie kapitału Dynamiczny rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw stanowi istotny warunek rozwoju całej gospodarki. Kluczowym czynnikiem determinującym tempo wzrostu tego segmentu przedsiębiorstw jest bieżące finansowanie ich działalności. Dla menadżerów decydujących się na powołanie spółki jednym z kluczowych elementów staje się zapewnienie jej finansowania. Krzysztof Kozok Dostęp do finansowania dla spółek nowo powołanych jest bardzo ograniczony, dlatego przedsiębiorcy, menadżerowie zarządzający, decydując się na rozpoczęcie działalności gospodarczej, powinni dokonać analizy dostępności ofert. Zdecydowanie pewną ofertę stanowi, oprócz kapitałów własnych, finansowanie oparte na faktoringu pełnym bez regresu do zbywcy. Ten model finansowania zapewnia dostęp do kapitału obrotowego nowo powstałym przedsiębiorstwom, które nie legitymują się żadną historią współpracy, ale zawarły lub są w trakcie zawierania umów (kontraktów, zamówień) z odbiorcami na współpracę. W takim przypadku faktor, opierając się na analizie sytuacji finansowej dłużnika, podejmuje się finansowania przedsiębiorcy, który dopiero co powstał i nie jest w stanie wykazać się 12-miesięczną historią funkcjonowania. Poza walorem finansowym faktoring pełny zawiera parametr przejęcia ryzyka na faktora, ważnego czynnika szczególnie dla nowo powstałych firm, które ze względu Faktoring należy do najszybciej rozwijających się sektorów usług finansowych. Jego rosnąca popularność oraz oferta dostosowywana do kolejnych grup klientów pozwalają przypuszczać, że w najbliższych latach będzie miał coraz większe znaczenie. Monika Kozak-Tobolewska Co do zasady, faktoring jest rodzajem zapośredniczenia, dodatkowego ogniwa w łańcuchu płatności. Rola faktora, czyli tego, kto staje między sprzedawcą a kupującym, na pierwszy rzut oka może się więc wydawać niezbyt pożyteczna, zbędna czy wręcz szkodliwa. Tak jednak nie jest faktoring bowiem wspiera płynność podmiotów gospodarczych i zwiększa zaufanie na rynku. A od strony technicznej skutecznie wspiera automatyzację płatności. na fazę budowania swojego biznesu są mocno wrażliwe na negatywne czynniki opóźnień i zatorów płatniczych. Kredyty dla MSP Kredyty są najczęściej stosowanym przez MSP zewnętrznym źródłem finansowania. Rynek ukształtował w swoich ofertach różne rodzaje kredytów przeznaczonych na finansowanie bieżącej działalności spółki. Należą do nich: kredyty obrotowe, kredyty w rachunku kredytowym, pożyczki bieżące i hipoteczne na dowolny cel. Podstawowym kryterium, które musi spełniać przedsiębiorca ubiegający się o ten produkt, jest pozytywna decyzja kredytowa. Proces kredytowy, któremu musi poddać się przedsiębiorca ubiegający się o tego rodzaju finansowanie, jest przeprowadzany przez kredytodawcę. Po wydaniu pozytywnej decyzji kredytowej przedsiębiorca (wnioskodawca) uzyskuje informację o warunkach uruchomienia lub pozostawienia W służbie płynności i zaufania Jeśli chodzi o terminy płatności, w transakcjach handlowych sprzedawca i kupujący mają rozbieżne interesy: pierwszy chciałby jak najszybciej otrzymać należność, drugi będzie dążył do możliwie dużego odroczenia. Sprzedawca chcąc utrzymać konkurencyjność, zmuszony bywa do wydłużenia okresu płatności, przez co ryzykuje swoją płynnością finansową. Koszt dłuższego czasu zapłaty zmuszony jest finansować innymi narzędziami, np. kredytem obrotowym. Ten jednak ma swoje ograniczenia wymaga odpowiedniej zdolności, często również przebrnięcia przez skomplikowaną procedurę. Faktoring pod tym względem jest mniej wymagający i łatwiejszy w pozyskaniu. Nawet przy długim terminie płatności sprzedawca niemal natychmiast uwalnia środki zablokowane przez niezapłacone faktury, bo to faktor dokonuje płatności, przejmując jednocześnie na siebie wierzytelność. Na ogół zaliczka wypłacana jest bezpośrednio po otrzymaniu przez faktora faktury, a po jej uregulowaniu przez odbiorcę sprzedawca otrzymuje pozostałą część należności. Jeśli kupujący opóźnia zapłatę, to faktor upomina się o nią. Taki rodzaj pośrednictwa w rozliczeniach pełni również funkcję dyscyplinującą. Pozwala na sprawdzenie wiarygodności partnerów handlowych, stanowi rodzaj zabezpieczenia przed negatywnymi skutkami współpracy i stabilizuje terminowość przepływów. W pełnej wersji (tzw. faktoring bez regresu) faktor bierze na siebie ryzyko niewypłacalności kontrahenta i w przypadku jej wystąpienia zajmuje się windykacją należności. Nie tylko zatem udostępnia sprzedawcy pozakredytowe środki finansowe, ale jednocześnie znacząco ogranicza ryzyko związane z występowaniem złych długów. do dyspozycji kapitału kredytowego. Kredyt zazwyczaj jest udostępniany na rachunek i ryzyko kredytobiorcy lub poręczyciela. Dlatego kolejnym ważnym kryterium, jakie musi zazwyczaj spełniać przedsiębiorca, by móc korzystać z kredytowego kapitału obrotowego, jest dokonanie akceptowalnych dla pożyczkodawcy zabezpieczeń pod udzielone finansowanie. Kredytodawca korzysta z zabezpieczenia w sytuacjach, kiedy zaistniała przesłanka zwrotu kapitału, a kredytobiorca nie dokonuje jego spłaty. Oferta kredytowa w zdecydowanej większości kierowana jest do podmiotów o udokumentowanej kilkunastomiesięcznej działalności. Elastyczne rozwiązanie na płynne czasy Dobry wybór faktoring Przedsiębiorcy, szczególnie w czasie spowolnienia gospodarczego, sprawnie i skutecznie poddali się regule dywersyfikacji źródeł finansowania zarządzanych przez siebie przedsiębiorstw. Dywersyfikacja dotyczy nie tylko liczby kredytodawców, lecz także rodzaju instrumentów wykorzystywanych do finansowania bieżącej działalności przedsiębiorstwa. Do jednych z najczęściej używanych na rynku B2B należy usługa faktoringu należności. Faktoring jest usługą wykupu niewymagalnych i bezspornych wierzytelności. Zapłata na poziomie uzgodnionym trafia do przedsiębiorcy, który wystawił fakturę za realizację zdarzenia gospodarczego, które odebrał jego kontrahent. Faktorami są spółki bankowe oraz niebankowe. Faktoring a kredyt obrotowy Porównując faktoring do kredytu obrotowego, chciałbym zwrócić uwagę przede wszystkim na następujące aspekty: przy zastosowaniu obydwu źródeł przedsiębiorca, poprzez dywersyfikację dostaw kapitału, zyskuje większą przewidywalność przepływów finansowych na wypadek zatorów płatniczych. Kredyt spełnia funkcję dostawy kapitału na bieżące potrzeby, a faktoring pełny na finansowanie dostaw do odbiorców z jednoczesnym przekazaniem ryzyka ich niewypłacalności lub nierzetelności na faktora. Administracyjna i prewencyjna strona faktoringu wspiera dokumentowo dział finansowy i księgowy przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca, który znalazł się chwilowo w trudnej sytuacji gospodarczej, posiadając aktywne i realizowane kontrakty handlowe z dobrymi odbiorcami, nie musi obawiać się o wypowiedzenie uzyskanych limitów faktoringowych. Czy to małe, czy średnie, czy duże przedsiębiorstwo powinno zawsze dywersyfikować źródła finansowania zarówno co do dostawców kapitału, jak i rodzaju usług. Taka dywersyfikacja tylko teoretycznie jest bardziej skomplikowana, a zapewnia bezpieczeństwo dla właścicieli, pracowników oraz samych przedsiębiorstw. Autor jest prezesem zarządu MENNICA Finance SA Dynamiczny rozwój Początki rynku faktoringowego w Polsce sięgają lat 90. XX w. Pierwszym graczom nie było łatwo sam termin faktoring był mało znany, a przedsiębiorstwa jeszcze mniej orientowały się, co się za nim kryje. Jednak dwie dekady poszerzenia portfela usług połączonego z intensywną działalnością edukacyjną zaowocowały długotrwałym wzrostem sektora. Obecnie na tym rynku działa ponad 40 podmiotów, a od 2001 r. funkcjonuje zrzeszający największych graczy Polski Związek Faktorów, koordynujący działalność branży i popularyzujący jej usługi. Przez cały ten czas rynek faktoringu w Polsce rósł i to znacznie szybciej niż cała gospodarka. Wzrosty corocznie osiągały wynik dwucyfrowy. W 2013 r. wartość wierzytelności wykupionych przez faktorów z PZF była o 15,5 proc. większa w stosunku do roku Zeszły rok przyniósł jeszcze wyższy odczyt 17,31 proc. Trend wzrostowy jest więc bardzo silny i wyraźny. Nieznacznie, ale stale zmienia się struktura usług. W ostatnich latach rośnie udział w rynku faktoringu pełnego kosztem niepełnego (z regresją, czyli bez windykacji). Oznacza to, że popularność zyskują bardziej kompleksowe rozwiązania. W powiązaniu z narastającą w branży konkurencją, która przybiera już wymiar walki cenowej, można więc wyciągnąć wniosek, że faktoring obejmuje szerszy obszar świadczeń, a jednocześnie staje się coraz bardziej dostępny. Również ten trend pozwala na optymistyczne prognozy. Pojawiające się głosy o możliwym spadku jakości usług wskutek nasilającej się konkurencji należy w tej sytuacji traktować raczej jako ostrzeżenie niż nieuchronne w najbliższych latach zjawisko negatywne. Przyszłość płynna i jasna Na rzecz scenariuszy optymistycznych wskazują także wciąż niewykorzystane obszary dalszego wzrostu sektora oraz jego relatywna odporność na zawirowania na rynkach. W polskich warunkach wciąż znaczny jest potencjał poszerzenia rynku zarówno akcja edukacyjna, jak i rosnąca dostępność faktoringu powinny czynić go bardziej atrakcyjnym również dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw. One też mogą efektywnie skorzystać na automatyzacji procesu dokonywania płatności, która dzięki postępowi technologicznemu staje się wygodna i przystępna. Rezultatem będzie wzrost poziomu zaufania, którego deficyt najbardziej dotkliwy jest w kooperacji między mniejszymi podmiotami. Podsumowując, można zaryzykować filozoficzne wręcz stwierdzenie, że faktoring to w świecie finansów odpowiednik coraz bardziej płynnej nowoczesności, o której pisał Zygmunt Bauman. Z tą jedynie różnicą, że zamiast potęgować obawy przed utratą trwałego ładu, pozwala zgrabnie nawigować w coraz szybszych i nie zawsze spokojnych otchłaniach finansowej rzeczywistości. Autorka reprezentuje kancelarię Tobolewscy. Doradcy Inwestycyjni