Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych i Rolniczych

Transkrypt

1 Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Ciciborze Dużym Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego w Lublinie Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych i Rolniczych w woj. lubelskim w 2012r. ZBOŻA JARE, ZBOŻA OZIME, GROCH SIEWNY, RZEPAK OZIMY, ZIEMNIAK odmiany jadalne. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata r. Publikacja opracowana przez COBORU Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Ciciborze Dużym. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Cicibór Duży Listopad 2012r.

2 Punkty realizacji badań odmianowych w systemie PDOiR w województwie lubelskim.

3 Przewodniczący Lubelskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego dr inż. Piotr Pszczółkowski Stacja Koordynująca PDOiR w woj. Lubelskim Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Ciciborze Biała Podlaska tel. ( 083) , fax. ( 083 ) e- mail: sdoo.ciciborduzy@coboru.pl Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych i Rolniczych Zboża jare, zboża ozime, groch siewny, rzepak ozimy, ziemniak odmiany jadalne 2012r. Opracowali: mgr inż. Wiesław Czajka, dr inż. Piotr Pszczółkowski, mgr inż. Sławomir Zawierucha. Publikacja chroniona prawem wydawcy : każda reprodukcja całości lub jej części wymaga zgody wydawcy Wydawca : SDOO Cicibór

4 Skład Wojewódzkiego Zespołu PDOiR Lp Tytuł Nazwisko i imię Instytucja Stanowisko 1 mgr inż. Baran Zbigniew Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Lublinie 2 mgr inż. Bęczyński Piotr Du Pont Poland sp. z o.o. Zastępca Woj. Inspektora Przedstawiciel Regionalny 3 mgr inż. Czajka Wiesław SDOO Cicibór Dyrektor SDOO 4 prof. dr hab. Ćwintal Marek Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Nauczyciel akademicki 5 mgr inż. Depta Czesław ZDOO Czesławice Kierownik 6 dr inż. Gleń Adam 7 dr hab. inż. Grabiński Jerzy DANKO Hodowla Roślin spółka z o.o. IUNG Puławy Zakład Uprawy Roślin Zbożowych Przedstawiciel regionalny Pracownik naukowy 8 mgr inż. Janociński Bogusław Lubelska Izba Rolnicza - Lublin Członek Zarządu 9 inż. Krzysiak Jerzy Małopolska Hodowla Roślin - HBP O/CN w Zamościu Z-ca dyrektora ds. handlu 10 mgr inż. Kurus Krzysztof LODR Końskowola Specjalista 11 mgr inż. Malinowski Janusz Urząd Marszałkowski w Lublinie, Departament Rolnictwa i Środowiska, Oddziału Rolnictwa i Rozwoju Wsi Kierownik Oddziału 12 dr inż. Pszczółkowski Piotr ZDOO Uhnin Inspektor COBORU 13 mgr inż. Radulski Radosław Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. 14 mgr inż. Rysak Wojciech LODR Końskowola Przedstawiciel regionalny Główny Specjalista ds. okopowych i strączkowych 15 mgr Rzepecki Waldemar Lubelska Izba Rolnicza Delegat LIR 16 mgr inż. Sadura Bogdan Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju Specjalista ds. jakości surowca 17 dr inż. Solarski Tadeusz LODR Końskowola Dyrektor 18 mgr inż. Stepaniuk Stanisław 19 mgr inż. Struski Sławomir 20 prof. dr hab. Małopolska Hodowla Roślin Oddział CN w Zamościu Urząd Marszałkowski w Lublinie Departament Rolnictwa i Środowiska Dyrektor Oddziału Dyrektor Szewczuk Czesław Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Nauczyciel akademicki 21 mgr inż. Szczepański Andrzej ZDOO Bezek Kierownik

5 Wstęp Lubelski Zespół Wojewódzki Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego przekazuje do wykorzystania przez szeroką praktykę rolniczą kolejnego opracowania wyników badań prowadzonych w województwie w systemie Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego (PDOiR). System badań funkcjonujący pod nadzorem Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych we współpracy z samorządami województw i izbami rolniczymi( Art. 25 ustawy o nasiennictwie), służy monitorowaniu wartości gospodarczej odmian po zarejestrowaniu. Podstawowym celem badań w systemie PDOiR jest: - dostarczanie rolnictwu obiektywnej informacji o wartości gospodarczej najwartościowszych odmian roślin rolniczych z krajowego rejestru odmian(ro) i rejestru wspólnotowego (CCA) znajdujących się w obrocie nasiennym w kraju. - doskonalenie charakterystyki gospodarczej i użytkowej odmian - ustalanie list odmian zalecanych do uprawy w danym województwie (LZO) - wykazywanie reakcji odmian na różne warunki siedliska naturalnego i wytworzonego w procesie uprawy przez rolnika. - wpływ na bardziej efektywne wykorzystanie postępu biologicznego którego nośnikiem są nowe odmiany. Bazą doświadczalną w woj. lubelskim do prowadzenia doświadczeń odmianowych są; stacja i zakłady doświadczalne oceny odmian oraz inne jednostki przygotowane technicznie i organizacyjnie do tego typu badań są to: - Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Ciciborze Dużym, pow. bialski, pełni rolę koordynującą badania PDOiR w województwie lubelskim. - Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Bezku, pow. chełmski. - Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Czesławicach, pow. puławski. - Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Uhninie, pow. parczewski. - Małopolska Hodowla Roślin - HBP Zakład Hodowlano-Produkcyjny w Palikijach pow. lubelski. - Małopolska Hodowla Roślin - HBP Zakład Produkcyjno-Nasienny w Ulhówku pow. tomaszowski. - Stacja Doświadczalna LODR w Pożogu, pow. puławski W sezonie wegetacyjnym 2011/2012 w ramach programu PDOiR, realizowano w województwie łącznie 44 doświadczenia z ważnymi gospodarczo gatunkami, z czego 18 finansowanych było z budżetu centralnego, dotacja celowa po przez COBORU, 26 ze środków pozabudżetowych. Program Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego realizowany w województwie w 2012 roku uzyskał wsparcie organizacyjne i finansowe ze strony Województwa Lubelskiego z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata w ramach środków Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Województwa Lubelskiego (SR KSOW). Na podstawie zawartej z Województwem Lubelskim umowy (nr 701/OP/CP/12) sfinansowano 14 doświadczeń z następującymi gatunkami uprawnymi: pszenżyto ozime, jęczmień ozimy, żyto ozime, jęczmień jary, pszenica jara, ziemniaki, groch siewny. W doświadczeniach tych przebadano 99 odmian pod względem podstawowych cech użytkowych. Wsparcia udzieliła również Lubelska Izba Rolnicza finansując przeprowadzenie trzech doświadczeń: dwa doświadczenia z rzepakiem ozimym oraz jedno z pszenicą ozimą których przebadano 71 odmian.

6 Doświadczenia realizowane są według metodyk obowiązujących w polskiej ocenie odmian, opracowanych w Centralnym Ośrodku Badania Odmian Roślin Uprawnych. Doświadczenia prowadzone były dla większości gatunków na dwóch poziomach agrotechnicznych a1,a2. Na poziomie agrotechnicznym a1- podstawowym, wykonaną właściwą dla gatunku uprawę roli, zastosowano nawożenie mineralne z uwzględnieniem zasobności gleby, ograniczając zabiegi chemizacyjne do niezbędnych tj. zaprawianie nasion, zabiegi odchwaszczające, oraz przeciwko szkodnikom jeżeli wystąpiły( skrzypionki, mszyce, ploniarka ). Na poziomie agrotechnicznym a2- intensywnym, dodatkowo zwiększono nawożenie azotowe o 40 kg/ha, wykonano dwa zabiegi grzybobójcze, pierwszy w fazie pełnego krzewienia, drugi na początku kłoszenia połączony z nawożeniem dolistnym, zastosowano regulatory wzrostu. W większości doświadczeń ochronę przed chorobami grzybowymi wykonano według programu ochrony dla zbóż firmy DU PONT. Wyniki przedstawiono w ujęciu tabelarycznym, z ostatniego sezonu wegetacyjnego według miejsca realizacji oraz w ujęciu wieloletnim, trzy kolejne lata. Punktem odniesienia dla porównania odmian jest średnia ogólna plonu wszystkich badanych odmian w doświadczeniu. W prowadzonych doświadczeniach oceniany był nie tylko potencjał plonotwórczy odmian na różnych poziomach agrotechnicznych, ale także podatność na choroby i inne cechy morfologiczne istotne dla danego gatunku. Przy ocenach cech użyto bonitacji w skali 9 stopniowej dla której 9- oznacza zjawisko, cechę najkorzystniejszą, 5- średnio korzystne, 1- najmniej korzystne. Niniejsza publikacja zawiera wyniki doświadczeń odmianowych następujących gatunków uprawnych: pszenica ozima, pszenica jara, żyto ozime, pszenżyto ozime, jęczmień ozimy, jęczmień jary, rzepak ozimy, groch siewny, ziemniaki. Wyniki badań oraz oceny podstawowych cech przedstawiono w układzie tabelarycznym w tab. od 1 do 7, dla każdego gatunku. Doświadczenia realizowali: mgr inż. Czesław Depta Jerzy Kozłowski mgr inż. Piotr Król mgr inż. Ewelina Narojek Babula mgr inż. Tomasz Przepiórka mgr inż. Teodozja Pszczółkowska mgr inż. Szymon Suchecki inż. Maria Szczepańska mgr inż. Sławomir Zawierucha

7 Lp. 1 2 Gatunek Jęczmień ozimy Pszenica ozima Program PDO w województwie Lubelskim w 2012 roku Zakres rzeczowy ważniejszych doświadczeń PDO w woj. Lubelskim w roku Doświadczenie finansowane ze środków budżetowych przez COBORU Liczba dośw. Ilość bad. odmia n Rodzaj dośw. Razem Rodzaj doświadczenia: L- doświadczenie złożone przy różnych poziomach agrotechniki z pełnym zakresem obserwacji i pomiarów. Z- doświadczenie proste z pełnym zakresem obserwacji i pomiarów. K- doświadczenia złożone przy różnych poziomach agrotechniki i z ograniczonym zakresem obserwacji * - lokalizacja doświadczeń finansowanych ze środków KSOW ** - lokalizacja doświadczeń finansowanych ze środków LIR Doświadczenie finansowane ze środków pozabudżetowych, lokalnych, Liczba dośw. Ilość bad. odmian Rodzaj dośw L 2 13 K 3 51/37 L 5 35 K Miejsce realizacji doświadczeń Bezek, Cicibór*, Czesławice* Cicibór, Czesławice,Bezek, Uhnin, Palikije, Ulhówek**, Końskowola. Cicibór*, Czesławice*,Bezek, Uhnin*, Palikije*, 3 Pszenżyto ozime 1 28 L 4 19/20 K 4 Żyto ozime 1 16 L 1 16 K Cicibór, Uhnin* 5 Rzepak ozimy 1 50 L 3 36 K 6 Jęczmień jary 1 27 L 3 16 K 7 Pszenica Jara 1 20 L 2 14 K 8 Pszenżyto jare Bezek, Cicibór, Palikije**, Ulhówek**, Cicibór, Czesławice*, Bezek*, Uhnin*, Czesławice, Bezek*, Cicibór*, 9 Kukurydza /10/7 K Cicibór 10 Burak cukrowy 1 18 Z 1 18 K Bezek, Czesławice 11 Ziemniak 4 10/10/ Cicibór, Uhnin, Z 1 10 K 15/6 Końskowola* 12 Owies 1 16 L Uhnin 13 Rzepak jary 1 19 Z Cicibór, 14 Groch 2 17/17 Z 1 10 K Bezek, Cicibór, Czesławice*

8 Przebieg warunków pogodowych w sezonie wegetacyjnym r i ich wpływ na szkody zimowe w uprawach. W opracowaniu zawarto charakterystykę pogody w okresie od sierpnia 2011 do lipca 2012 roku, tj. obejmuje sezon wegetacyjny 2011/2012. Zawarte w nim dane pochodzą z obserwacji prowadzonych na posterunkach meteorologicznych w stacji i zakładach doświadczalnych oceny odmian w czterech punktach pomiarowych w woj. lubelskim zlokalizowanych, w Ciciborze pow. bialski, w Bezku pow. chełmski, w Czesławicach pow. puławski, oraz w Uhninie pow. parczewski. Okres przygotowań do prac siewnych oraz siewów w 2011r. charakteryzował się wyjątkową suszą. Brak opadów, występująca susza glebowa utrudniała orki siewne a w rejonach gleb mocnych wręcz uniemożliwiała właściwą uprawę, siewy były utrudnione. Jesienna wegetacja w warunkach suszy była znacznie opóźniona. Zboża krzewiły się słabo zwłaszcza na stanowiskach gorszych. Wydłużony okres wegetacji dla zbóż, praktycznie do połowy grudnia nie poprawił kondycji roślin. W okres zimy zbożowe wchodziły nie rozkrzewione i słabo rozwinięte. Długi okres dodatnich temperatur nawet w pierwszych dniach stycznia przyczynił się do słabego zahartowania roślin. Ochłodzenie wystąpiło w drugiej dekadzie stycznia, średnio dekadowe temperatury dla punktów pomiarowych wynosiły: od 4,1 o C w Bezku do 8,1 o C w Uhninie. W okresie tym temperatury gleby na głębokości 5 cm były jeszcze dodatnie od 0,7 do 1,2 o C. Na przeważającym obszarze województwa nie było okrywy śnieżnej lub występowała okresowo z zanikami. Brak lub niewielkie natężenie opadów od połowy sierpnia 2011r. poprzez całą jesień i pierwsze trzy miesiące zimy 2012r. pogarszało stopień uwilgotnienia gleby oraz skutkowało brakiem okrywy śnieżnej zwłaszcza w centralnej i zachodniej części województwa. Opady mierzone w czterech punktach pomiarowych w województwie w okresie od sierpnia do marca 2012r, w porównaniu z analogicznym okresem lat były niższe o 64% w Bezku, 63% w Czesławicach i prawie połowę niższe w Ciciborze i Uhninie. Znaczne ochłodzenie wystąpiło w trzeciej dekadzie stycznia, temperatury przy powierzchni gruntu spadały poniżej -10 o C, w Czesławicach -10,7 o C, do -13,2 o C w Uhninie, temperatura gleby w sferze korzeniowej roślin obniżyła się do -1,2 o C. Fala mrozów o zasięgu krajowym wystąpiła w I dekadzie lutego. W województwie Lubelskim przy braku okrywy śnieżnej na znacznym obszarze, spadki temperatur dochodziły do -31,4 o C. Średnie dekadowe temperatury mierzone przy powierzchni gruntu wynosiły: w Ciciborze -21,6 o C, w Bezku -23,8 o C, w Czesławicach -20,4 o C, oraz w Uhninie -23,3 o C. Spadki temperatur w sferze korzeniowej roślin były również znaczące, średnio za dekadę kształtowały się następująco: punkt pomiarowy Cicibór -5,4 o C, Bezek -3,2 o C, Czesławice-7,5 o C, przy braku okrywy śnieżnej, Uhnin -3,5 o C. Druga dekada lutego była mniej dynamiczna pod względem termicznym, niemniej jednak średnie spadki temperatur dekadowe wynosiły: w Bezku -14,8 o C, do -17,1 o C w Uhninie oraz w gruncie -5,1 o C w Czesławicach, -4,0 o C w Ciciborze. Pogoda w III dekadzie lutego oraz w marcu charakteryzowała się okresowymi spadkami temperatur. Silne mroźne wiatry jakie miały miejsce w marca powodowały dalsze szkody na plantacjach ozimin. Uszkodzone rośliny w okresie zimy podatne były na tzw. wysmalanie wiatrem. Okres przedwiośnia i wczesnej wiosny do I dekady maja charakteryzował się małą ilością opadów co po suchej jesieni i bezśnieżnej zimie wpłynęło negatywnie na rozwój roślin i regenerację uszkodzeń pozimowych. Skutki wiosennej suszy złagodziły opady w II dekadzie maja, miejscami z gradem, oraz w czerwcu i I dekadzie lipca. Zbiory przebiegały w warunkach sprzyjających bez strat. Analizując przyczyny wystąpienia znaczących strat w doświadczeniach odmianowych oraz na plantacjach produkcyjnych we wszystkich gatunkach ozimych z wyjątkiem żyta, oraz w rzepaku ozimym, po za czynnikiem pogodowym uwzględnić należy drugi czynnik a mianowicie zmiany w

9 podaży materiału siewnego nowych odmian zarejestrowanych po roku Na rynku nasiennym a tym samym w gospodarstwach rolnych funkcjonują odmiany z krajowego RO oraz katalogu unijnego. Krajowy RO po roku 2004 zmienił się zasadniczo, udział odmian hodowli zagranicznych jest z roku na rok coraz wyższy. Nowo zarejestrowane odmiany, zwłaszcza pszenic ozimych, rzepaku ozimego, wnoszą wysoki potencjał plonotwórczy, oraz poprawę cech jakościowych. Inne cechy użytkowe odmian takie jak zimotrwałość, ważne dla producenta i niezbędne każdemu gatunkowi uprawnemu gwarantujące wierność plonowania zostały przesunięte w ocenie na dalsze miejsce. Zmiany jakie zaszły na rynku nasiennym w ofercie handlowej materiałów siewnych w zderzeniu z wyjątkowo niekorzystnymi warunkami pogodowymi spowodowały rozmiar strat w uprawach ozimin na skalę nie notowaną w przeszłości. Dekadowe i miesięczne sumy opadów w sezonie wegetacyjnym 2011/2012 w: Bezku, Uhninie, Ciciborze i Czesławicach. Suma opadów w mm SDOO Miesiąc Dekada Miesiąc Bezek Cicibór Czesławice Uhnin Sierpień ,5 16,0 7,0 38,5 Wrzesień ,2 0,3 0,1 1,6 Październik ,7 15,3 0,3 27,3 Listopad ,0 1,2 0,1 1,3 Kwiecień ,8 20,1 1,5 33,4 Maj ,5 27,8 0,0 40,3 Czerwiec ,1 26,6 8,8 66,5 Lipiec ,0 16,3 1,7 31,0 Razem: 239,9 Sierpień ,3 19,3 5,9 50,5 Wrzesień ,4 0,0 0,1 13,5 Październik ,5 5,4 2,7 21,6 Listopad ,7 2,3 0,5 3,5 Kwiecień ,4 28,4 0,7 37,5 Maj ,2 37,5 2,1 55,8 Czerwiec ,1 87,4 6,6 126,1 Lipiec ,8 16,3 13,4 72,5 Razem: 380,0 Sierpień ,5 18,9 6,3 36,7 Wrzesień ,2 0,9 0,0 4,1 Październik ,4 8,6 0,0 23,0 Listopad ,0 0,6 0,6 1,2 Kwiecień ,5 22,3 0,8 31,6 Maj ,5 25,3 9,5 44,3 Czerwiec ,0 43,6 33,0 74,9 Lipiec ,5 16,2 5,5 107,2 Razem: 352,7 Sierpień ,6 14,7 14,6 42,9 Wrzesień ,2 0,0 3,7 8,9 Październik ,3 8,4 0,3 26,0 Listopad ,0 0,8 0,3 1,1 Kwiecień ,7 21,9 0,4 30,0 Maj ,7 30,8 1,5 38,0 Czerwiec ,8 56,2 20,8 100,8 Lipiec ,5 12,1 6,5 53,1 Razem: 300,8

10 Pszenica zwyczajna ozima Powierzchnia uprawy pszenicy ozimej w województwie lubelskim jest stabilna z tendencją wzrostową. Według danych GUS gatunek ten zajmuje w strukturze zasiewów 25-28%w zależności od roku. Ozima forma pszenicy zwyczajnej jest podstawowym zbożem chlebowym, dzięki większej wydajności mąki jest preferowana w skupie na cele młynarsko-piekarskie. Aktualnie w krajowym rejestrze (RO) znajduje się 83 odmiany pszenicy ozimej z czego 9 nowych odmian w tym tylko dwie hodowli krajowej zarejestrowano w 2012 roku. W ostatnich czterech latach wpisano do krajowego rejestru,39 nowych odmian co stanowi prawie połowę rejestru 47%. Systematycznie wzrasta w rejestrze pszenicy, ilość odmian hodowli zagranicznych obecnie ich udział wzrósł do 55%.Nowe odmiany wnoszą postęp zarówno plenności jak i jakości technologicznej. Zima w sezonie 2011/2012r. unaoczniła jednak niewystarczający postęp lub wręcz jego brak w mrozoodporności pszenic ozimych. W krajowym rejestrze pszenicy ozimej tylko 11 odmian ma ocenę mrozoodporności równą i powyżej 5 w skali 9 stopniowej. Ze względu na znaczenie tego gatunku, doświadczenia z pszenicą ozimą prowadzone były w rozszerzonym zakresie tak w liczbie doświadczeń jak i doborze odmian. W sezonie 2011/2012 w siedmiu punktach w różnych warunkach glebowych, założono doświadczenia z doborem od 35 do 51 odmian pszenicy ozimej. Na wskutek uszkodzeń zimowych, po lustracji wiosennej podjęto decyzję o zakończeniu trzech doświadczeń zlokalizowanych w Palikijach, Pożogu, Uhninie. Stopień uszkodzeń roślin lub całkowite wymarznięcie odmian kwalifikował te doświadczenia do likwidacji. W doświadczeniu zlokalizowanym w Pożogu pow. puławski na 35 badanych odmian, zimę przetrwała tylko jedna odmiana Smuga. W doświadczeniach zlokalizowanych w Bezku, Czesławicach, mniej w Ciciborze stwierdzono również uszkodzenia wielu odmian, jednak dla oceny w warunkach naturalnych skutków słabej zimotrwałości odmian, doświadczenia te kontynuowano i zakończono zbiorem i oceną plonu. Wyniki plonowania odmian uszkodzonych przez zimę, włączono do średnich z ostatnich trzech lat, pozwoli to na ocenę wierności plonowania odmian jako jednej z ważniejszych cech użytkowych. Najmniejsze uszkodzenia zimowe u wszystkich badanych odmian stwierdzono w doświadczeniu zlokalizowanym w Ulhówku, w pozostałych doświadczeniach najmniejsze uszkodzenia zimowe stwierdzono u odmian w kolejności: Smuga, Ostroga, Bogatka, Tonacja, Legenda, Fidelius, Jantarka, Arkadia, Naridiana, Markiza, wszystkie krajowej hodowli.

11 Tabela 1. Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru 2012 Lp. Odmiana Grupa jakościowa Rok wpisania do Rok Kod kraju Krajowego włączenia pochodzenia Rejestru Odmian do LZO w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce. 1 Figura A 2007 PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń Kościan 2 Muszelka B 2008 PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń Kościan 3 Bockris A 2010 DE Saaten Union Polska sp z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 4 KWS Ozon B 2010 DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska Prusy 5 Nutka B PL Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o. Grupa IHAR ul.główna Strzelce 6 Bogatka B PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń Kościan 7 Tonacja A PL Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o. Grupa IHAR ul.główna Strzelce 8 Smuga A PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń Kościan 9 Legenda A PL Poznańska Hodowla Roślin sp.z o.o. ul.kasztanowa Tulce 10 Meteor B DE Lantmannen SW Seed sp. z o.o. Terenowa 6g Wrocław 11 Jenga B 2008 DE Saaten Union Polska sp z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 12 Mulan B 2008 DE Saaten Union Polska sp z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 13 Ostroga A PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń Kościan 14 Askalon A 2009 DE Saaten Union Polska sp z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 15 Bamberka A 2009 PL Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o. Grupa IHAR ul.główna Strzelce 16 Kranich A 2009 DE Lantmannen SW Seed sp. z o.o. Terenowa 6g Wrocław 17 Natula A PL Małopolska Hodowla Roślin HBP sp.z o.o. ul.zbożowa Kraków 18 Skagen A DE Saaten Union Polska sp z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 19 Bystra B 2009 FR R.A.G.T.Semences Polska sp.z o.o. ul. Sadowa 10A Łysomice 20 Look B 2009 DE Dieckmann Seeds Polska sp. z o.o. ul. Mikołaja Reja Swiecie 21 Smaragd B 2009 DE Lantmannen SW Seed sp. z o.o. Terenowa 6g Wrocław 22 Banderola B 2010 PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń Kościan 23 Fidelius B PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń Kościan 24 Jantarka B PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń Kościan 25 Kepler A 2010 FR Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul.botaniczna Poznań 26 Kredo A 2010 DE Saaten Union Polska sp z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 27 Operetka A 2010 FR Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul.botaniczna Poznań 28 Torrild A 2010 DE Saaten Union Polska sp z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 29 Arkadia A 2011 PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń Kościan 30 Elipsa C 2011 PL Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o. Grupa IHAR ul.główna Strzelce 31 KWS B 2011 DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska Prusy Dacanto 32 Linus A 2011 FR R.A.G.T.Semences Polska sp.z o.o. ul. Sadowa 10A Łysomice 33 Meister B 2011 FR R.A.G.T.Semences Polska sp.z o.o. ul. Sadowa 10A Łysomice 34 Oxal A 2011 FR R.A.G.T.Semences Polska sp.z o.o. ul. Sadowa 10A Łysomice 35 Sailor A 2011 PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń Kościan LZO - Lista Zalecanych Odmian dla województwa lubelskiego Grupa jakościowa A- jakościowa, B- chlebowa, C- pozostałe

12 Tabela 2. Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru Miejscowość ZDOO Bezek SDOO Cicibór ZDOO Czesławice Ulhówek Powiat chełmski bialski puławski tomaszowski Kompleks rolniczej przydatności gleby pszenny wadliwy żytni bardzo dobry pszenny bardzo dobry pszenny bardzo dobry Klasa bonitacyjna gleby IIIb IIIb II I ph gleby w KCL 7,2 5,73 6,5 6,57 Przedplon rzepak ozimy rzepak ozimy gorczyca rzepak ozimy Data siewu Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (l/ha) Insol 3-2x1,0 l Siarczan magnezu 10kg Środki ochrony roślin Insol 3-2,0 l Nie stosowano Zaprawa nasienna (nazwa) Sarfun T 450 FS Kinto Duo 080 FS Oxafun T Diwidend 030 FS Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Rubin SX 50 SG 150g +Axial 100 EC + Adigor 440 EC 0,9l Legato 600 SL 1,2 l + Glean 75 WG 8 g Komplet 560SC 0,5 l Chwastom Ekstra 1,5 l Maraton 375 SC 4,0 l Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Bi 58 Nowy 2x0,5 l nie stosowano Bi 58 Nowy 0,5 l nie stosowano (tylko na poziomie a 2 ) Fungicyd pierwszy zabieg (nazwa,dawka/ha) Fungicyd drugi zabieg (nazwa,dawka/ha) Wirtuoz 520 EC 1,0 l Wirtuoz 520 EC 1,0 l Wirtuoz 520 EC 1,0 l Capalo 337,5 SE 1,5 l Reveller 280 SC 1,0 l Reveller 280 SC 1,0 l Reveller 280 SC 1,0 l Swing Top 183 S.C. 1,2l Regulator wzrostu (nazwa,dawka/ha) Antywylegacz płynny 675 SL 2,0 l nie stosowano Cerone 480 SL 0,75 l Cycoel 750 SL 1,5 l

13 Tabela 3. Pszenica ozima. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru L. p. 1 2 Cecha Stan roślin przed zimą (skala9 o ) Stan roślin po zimie (skala 9 o ) Bezek Cicibór Czesławice Ulhówek a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 6,8 8,9 9,0 8,8 3,5 6,6 4,6 8,5 3 Martwe rośliny (%) 67,0 35,0 61,0 14,2 4 5 Termin kłoszenia (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) 90,0 79,0 87,8 91,3 79,5 79,8 92,5 85,0 Wyleganie roślin w fazie 7 dojrzałości mlecznej o Wyleganie roślin przed 8 zbiorem (skala 9 o ) 9 Porażenie przez choroby (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 5,5 5,6 8,8 8,8 6,5 7,8 10 Mączniak 9,0 9,0 7,9 8,9 8,6 8,4 9,0 9,0 11 Rdza brunatna 6,0 84 8,8 9,0 6,8 7,1 8,3 8,0 12 Septorioza liści 6,1 7,1 9,0 9,0 7,3 7,4 9,0 9,0 13 Septorioza plew 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 14 Masa 1000 ziarn (g) 45,5 46,2 42,8 45,1 42,8 45,0 39,5 37,4 15 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 10,3 10,3 13,1 13,6 13,9 14,1 14,7 14,4 Plon ziarna (dt z ha) 43,9 50,1 72,1 88,4 47,3 61,8 82,9 95,5 Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian Skala 9 : 9 -oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1 najmniej korzystną, 5 średnią

14 Tabela 4. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian w miejscowościach ( % wzorca ). Rok zbioru 2012 Lp. Odmiana Poziom a 1 Poziom a 2 Cicibór Czesławice Bezek Ulhówek Cicibór Czesławice Bezek Ulhówek Wzorzec dt z ha 72,1 47,3 43,9 82,9 88,4 61,8 50,1 95,5 1 Figura Muszelka Bockris KWS Ozon Nutka Bogatka Tonacja Smuga Legenda Meteor Jenga Mulan Ostroga Askalon Bamberka Kranich Natula Skagen Bystra Look Smaragd Banderola Fidelius Jantarka Kepler Kredo Operetka Torrild Arkadia Elipsa KWS Dacanto Linus Meister Oxal Sailor Wzorzec średnia ze wszystkich badanych odmian

15 Tabela 5. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012, 2011, 2010 Lp. Odmiana Mrozo odporność Poziom a 1 Poziom a Wzorzec dt z ha 61,6 78,1 72,3 69,9 70,7 73,9 88,1 86,4 81,0 82,8 1 Figura 5, Muszelka 2, Nutka 3, Bogatka 6, Tonacja 5, Legenda 6, Meteor 3, Askalon 2, Bamberka 3, Kranich 3, Natula 4, Skagen 4, Bystra 1, Look 2, Smaragd 2, Banderola 2, Fidelius 5, Jantarka 5, Kepler 2, Kredo 2, Operetka 2, Torrild 4, Bockris 2, KWS Ozon 4, Smuga 6, Jenga 2, * * 27 Mulan 3, * * 28 Ostroga 6, * * 29 Arkadia 6, Elipsa 2, KWS Dacanto 2, Linus 3, Meister 1, Oxal 2, Sailor 5, Baletka 4, ** ** Liczba doświadczeń Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian Mrozoodporność w skali 9 - wg COBORU (Wstępne wyniki plonowania zboża ozime 2012) Skala 9-9 oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1 - najmniej korzystną, 5 - średnią *średnia z lat 2010 i ** średnia z lat a 1 podstawowy poziom agrotechniczny, a 2 intensywny poziom agrotechniczny

16 Tabela 6. Pszenica ozima. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenie od wzorca). Lata zbioru 2012, 2011, Lp. Odmiana Liczba lat badań 2012 Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew Wzorzec (skala 9 0 ) 8,5 8,4 7,3 7,3 7,3 7,4 9,0 8,8 1 Figura 3 0,3 0,1 0,4-0,4 0,2-0,2 0,0 0,1 2 Muszelka 3 0,1 0,3-0,3 0,2 0,3 0,0 0,0-0,1 3 Nutka 3-0,4-0,1-0,4-0,7-0,5-0,2 0,0 0,0 4 Bogatka 3 0,3 0,1 0,1-0,3 0,0-0,2 0,0 0,0 5 Tonacja 3-0,4-0,5-0,3-0,4 0,0 0,0 0,0 0,0 6 Legenda 3 0,1-0,1 0,2 0,0 0,7 0,1 0,0 0,0 7 Meteor 3 0,1 0,2-0,3 0,1 0,0 0,0 0,0-0,0 8 Jenga 3 0,0-0,1 0,1 0,2-0,2 0,2 0,0-0,1 9 Mulan 3 0,1 0,2-0,3-0,2-0,3-0,2 0,0-0,1 10 Ostroga 3 0,1-0,2 0,2 0,6 0,0 0,5 0,0 0,1 11 Askalon 3-0,4-0,2-0,3 0,1 0,0 0,2 0,0 0,0 12 Bamberka 3 0,5 0,3-0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 13 Kranich 3 0,1 0,0 0,2 0,4 0,2 0,2 0,0 0,0 14 Natula 3-0,2-0,1 0,1 0,0 0,2 0,1 0,0 0,0 15 Skagen 3 0,0 0,1 0,1-0,2-0,3 0,1 0,0 0,0 16 Bystra 3 0,0 0,1 0,4 0,5 0,3 0,3 0,0 0,0 17 Look 3-0,2-0,2-0,1-0,2 0,0 0,1 0,0 0,0 18 Smaragd 3 0,3-0,2 0,1 0,6 0,0 0,2 0,0-0,1 19 Bockris 2-0,2-0,1* -0,3-0,2* 0,3 0,1* 0,0 0,0* 20 KWS Ozon 2-0,2 0,0* 0,2 0,3* -0,5-0,3* 0,0 0,0* 21 Smuga 2 0,3 0,2* -0,1-0,4* 0,2 0,0* 0,0 0,0* 22 Banderola 2 0,0 0,0* 0,2 0,3* -0,3-0,2* 0,0 0,0* 23 Fidelius 2-0,2 0,0* 0,1 0,0* -0,2 0,0* 0,0 0,0* 24 Jantarka 2 0,1 0,1* 0,2 0,1* -0,2-0,1* 0,0 0,0* 25 Kepler 2 0,3 0,3* -0,1 0,2* 0,7 0,4* 0,0 0,0* 26 Kredo 2 0,5 0,3* 0,1 0,3* 0,3 0,2* 0,0 0,0* 27 Operetka 2 0,1 0,0* -0,3 0,0* -0,2-0,1* 0,0 0,0* 28 Torrild 2 0,0 0,1* -0,6-0,2* -0,2-0,1* 0,0 0,0* 29 Arkadia 1-0,5 0,6 0,0 0,0 30 Elipsa 1 0,1 0,7 0,0 0,0 31 KWS Dacanto 1 0,1 0,4 0,3 0,0 32 Linus 1-0,4-0,3-0,3 0,0 33 Meister 1-0,2 0,1 0,0 0,0 34 Oxal 1-0,2-0,1 0,2 0,0 35 Sailor 1 0,3-0,4-0,2 0,0 Liczba doświadczeń Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian Skala 9 : 9 -oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1- najmniej korzystną, 5-średnią. * - Średnia z lat

17 Tabela 7. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenie od wzorca). Lata zbioru : 2012, 2011, Lp. Odmiana Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 ) Wyleganie przed zbiorem (skala 9 ) Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) Wzorzec 9,0 9,0 9,0 9,0 7,8 7,6 7,9 7,9 85,4 83,5 90,1 84,3 41,6 42,7 41,5 43,3 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Figura 0,0 0,0-0,0-0,0 0,2 0,1-0,8-0,3 9,5 12,3 9,9 9,5 2,0 1,9 1,1 1,1 2 Muszelka 0,0 0,0 0,0 0,0-0,5-0,5-0,3 0,0-18,4-15,7-17,1-14,7-2,8-3,8-3,1-3,2 3 Nutka 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 0,6 0,3 0,5 9,0 5,5 10,5 8,6 2,2 2,0 1,2 0,6 4 Bogatka 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2-0,4-0,9-0,8 3,5 6,0 5,1 3,5 5,8 6,5 4,9 6,2 5 Tonacja 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,3 0,1 0,4 10,5 10,8 9,2 10,5 4,4 4,8 3,0 2,9 6 Legenda 0,0 0,0-0,3-0,3 0,3 0,6-0,5 0,0 21,1 18,7 20,4 17,6 0,4 0,4 1,0 0,6 7 Meteor 0,0 0,0 0,0 0,0-0,3-0,2 0,1 0,1 0,3-0,3-3,6-2,9-5,2-5,8-4,1-4,6 8 Jenga 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2-0,0 0,2 0,4-4,4-7,7-7,2-8,5-3,3-3,5-2,4-3,0 9 Mulan 0,0 0,0 0,0 0,0-0,3-0,7-0,2-0,1-0,5-2,7-1,6-3,1-0,2 0,2-0,4-0,7 10 Ostroga 0,0 0,0 0,0 0,0 0,5 0,1 0,5 0,4 5,5 4,8 4,6 4,2 6,0 5,0 5,5 4,6 11 Askalon 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2-0,4 0,5 0,2-8,0-6,0-7,5-7,0-3,4-3,9-2,7-2,6 12 Bamberka 0,0 0,0 0,0 0,0 0,3 0,3 0,3 0,2 2,0 3,3-0,1 1,2 2,0 2,3 2,8 2,5 13 Kranich 0,0 0,0 0,0 0,0-0,3-0,5-0,0 0,2 1,0-1,2-5,5-4,7-6,1-6,2-4,3-4,5 14 Natula 0,0 0,0-0,0-0,0-0,3 0,1-0,0 0,2 9,3 6,7 9,3 6,2 2,3 1,7 2,7 1,7 15 Skagen 0,0 0,0 0,0 0,0-0,5-0,9-0,1-0,3 6,6 5,0 0,0 0,9-1,0-0,8-0,6-0,2 16 Bystra 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 0,8 1,0 0,9-12,9-9,0-15,1-11,3-4,3-4,1-2,7-3,1 17 Look 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2-0,4-0,3-0,1-9,0-2,3-1,2 0,7 1,4 1,0 1,5 1,4 18 Smaragd 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2-0,0 0,4-0,0-0,5-0,5-4,7-2,7-4,2-2,6-2,9-2,6 19 Bockris 0,0 0,0 0,0* 0,0* -0,2 0,3-0,1* 0,2* 5,0 2,2 6,6* 3,6* 4,8 4,3 4,8* 4,3* 20 KWS Ozon 0,0 0,0 0,0* 0,0* -0,3-0,2-0,1* 0,1* -7,4-5,3-10,4* -7,6* 0,7 1,7 0,7* 1,7* 21 Smuga 0,0 0,0 0,0* 0,0* 0,5 0,8 0,4* 0,3* 11,1 8,7 12,4* 9,9* 2,2 3,4 2,2* 3,4* 22 Banderola 0,0 0,0 0,0* 0,0* -0,5-0,5-0,3* -0,2* -4,5-6,2-6,1* -7,1* 2,6 1,3 2,6* 1,3* 23 Fidelius 0,0 0,0 0,0* -0,0* 0,0-0,4-0,1* -0,3* -1,4 3,0 2,2* 3,4* 1,7 1,8 1,7* 1,8* 24 Jantarka 0,0 0,0-0,0* 0,0* 0,2 0,3-0,4* 0,0* 2,1 0,5 2,5* 0,2* 2,6 2,4 2,6* 2,4* 25 Kepler 0,0 0,0 0,0* 0,0* -0,2 0,3 0,4* 0,5* -8,4-6,0-10,0* -8,3* 0,3 0,5 0,3* 0,5* 26 Kredo 0,0 0,0 0,0* 0,0* 0,2-0,4 0,6* 0,1* -5,7-6,3-10,5* -9,9* -4,3-4,5-4,3* -4,5* 27 Operetka 0,0 0,0 0,0* 0,0* 0,0 0,1-0,3* -0,1* -2,4 2,8-1,5* 2,1* 0,2 0,1 0,2* 0,1* 28 Torrild 0,0 0,0 0,0* 0,0* -0,5-0,9 0,1* -0,4* -1,0 0,3-4,8* -1,5* -3,2-3,5-3,2* -3,5* 29 Arkadia 0,0 0,0 0,5 0,5 6,6 7,0 1,3 1,5 30 Elipsa 0,0 0,0 0,2 0,1-15,0-13,2-3,1-2,6 31 KWS Dacanto 0,0 0,0-0,2-0,4-4,5-1,5 0,9 0,7 32 Linus 0,0 0,0 0,0-0,4-4,5-3,5-2,0-1,9 33 Meister 0,0 0,0 1,2 1,1-5,4-11,0 1,2 1,5 34 Oxal 0,0 0,0-0,8-0,4 3,1-0,8 0,1 0,0 35 Sailor 0,0 0,0 0,2 0,3 7,6 1,3 1,6 1,5 Liczba doświadczeń Skala 9 : 9- oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1- najmniej korzystną, 5-średnią. Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian * - średnia z lat

18