Psychologiczne teorie emocji - skąd biorą się emocje? Teoria Jamesa-Langego Teoria Cannona-Barda Teoria Schachtera-Singera

Transkrypt

1 Psychologiczne teorie emocji - skąd biorą się emocje? Teoria Jamesa-Langego Teoria Cannona-Barda Teoria Schachtera-Singera 1

2 Teoria Jamesa-Langego Czy emocje są wywoływane przez nasze reakcje fizjologiczne? Martwimy się, ponieważ płaczemy, odczuwamy gniew, ponieważ nacieramy na kogoś, boimy się, ponieważ drżymy (James, 1890 /2002), s. 345) 2

3 Teoria Jamesa-Langego 1. WYDARZENIE 2. REAKCJA 3. INTERPRETACJA REAKCJI FIZJOLOGICZNO- BEHAWIORALNEJ 4. EMOCJA 3

4 Teoria Jamesa-Langego Gdyby po spostrzeganiu nie następowały stany cielesne, to miałoby ono postać czysto poznawczą, byłoby blade, bezbarwne, pozbawione emocjonalnego ciepła. Moglibyśmy wówczas zobaczyć niedźwiedzia i uznać, że najlepiej jest uciec ( ), w rzeczywistości jednak nie czulibyśmy strachu ani gniewu (tamże) 4

5 Teoria Jamesa-Langego Poglądy podobne głosił jednocześnie Carl Lange Teoria głosi, że bodziec wywołujący emocję prowadzi do reakcji fizjologicznej, która z kolei wyzwala emocję 5

6 Teoria Jamesa-Langego - krytyka Podobne zmiany w ciele pojawiać się mogą przy różnych emocjach i stanach nieemocjonanych Wprowadzenie zmian cielesnych typowych dla silnych emocji nie wywołuje ich 6

7 Teoria Cannona-Barda Walter Cannon i Philip Bard - zmiany w naszym zachowaniu i narządach wewnętrznych pojawiają się zbyt wolno, aby liczyć się w zachodzących w ułamkach sekund reakcjach emocjonalnych Nie da się pokryć całego spektrum emocji ograniczoną różnorodnością reakcji fizjologicznych 7

8 Teoria Cannona-Barda Teoria głosi, że odczucie emocji i wewnętrzna reakcja fizjologiczna pojawiają się jednocześnie: jedno nie jest przyczyną drugiego Warunkiem powstania emocji jest dotarcie impulsu do wzgórza, skąd rozchodzą się pobudzenia do narządów wewnętrznych (sensacje cielesne) i do kory (gdzie powstają odczucia). 8

9 Kto ma rację? Wszyscy po trochu Stan fizyczny może wpływać na emocje np. irytacja po wypiciu zbyt mocnej kawy, złość pod wpływem głodu; 9

10 Kto ma rację? Wszyscy po trochu Substancje psychoaktywne (nikotyna, alkohol) mogą wpływać na mózg i zmieniać nastrój bez udziału świadomości 10

11 Kto ma rację? Wszyscy po trochu Mózg zachowuje wspomnienia stanów emocjonalnych np. przywołujemy w danej sytuacji cielesne wspomnienie reakcji fizjologicznych które pojawiły się w niej wcześniej 11

12 Kto ma rację? Wszyscy po trochu Emocje mogą tez zostać wyzwolone przez bodźce zewnętrzne wykryte przez świadomy jak i nieświadomy system emocjonalny 12

13 Kto ma rację? Wszyscy po trochu Mogą być rezultatem myśli (np. martwienie się chorobą) jak i nieświadomych wspomnień (np. wstręt na widok jedzenia, którym się zatruliśmy) 13

14 Dwuczynnikowa teoria emocji Schachtera i Singera Emocja jest wynikiem oceny poznawczej zarówno pobudzenia fizjologicznego (czynnik 1) jak i bodźca wywołującego emocję (czynnik 2) 14

15 Dwuczynnikowa teoria emocji Schachtera i Singera - badanie Atrakcyjna badaczka stoi na końcu mostu dla pieszych i przeprowadza wywiad z mężczyznami Wersja 1 most stabilny Wersja 2 most chybotliwy nad przepaścią Podany cel badania wpływ krajobrazu na kreatywność, prośba o napisanie krótkiej historyjki na temat obrazka; prośba o kontakt telefoniczny w razie zainteresowania wynikami badania Która grupa dzwoniła do badaczki częściej? Dlaczego? 15

16 Dwuczynnikowa teoria emocji Schachtera i Singera - badanie Mężczyźni po przejściu po chybotliwym moście doświadczający większego pobudzenia fizjologicznego włączali do swoich opisów obrazka więcej treści erotycznych i czterokrotnie częściej dzwonili do badaczki! Interpretowali swoje pobudzenie fizjologiczne jako reakcję na atrakcyjną kobietę!! 16

17 Dwuczynnikowa teoria emocji Schachtera i Singera - badanie UWAGA! Liczne próby sprawdzenia tej teorii dają sprzeczne wyniki Zwykle zdarzenia zewnętrze potwierdzają to co czujemy w ciele np. widzimy ukochaną osobę i czujemy radość 17

18 Dwuczynnikowa teoria emocji Schachtera i Singera - badanie Błędnie przypisujemy pobudzenie emocjom w sytuacjach niejednoznacznych np. podczas wysiłku fizycznego, zażycia leków lub gdy wiele bodźców przyciąga uwagę jak w sytuacji na moście; 18

19 Teoria Jamesa-Langego bodziec pobudzenie emocja 19

20 Teoria Cannona-Barda pobudzenie bodziec emocja 20

21 Teoria Schachtera-Singera??? pobudzenie bodziec Interpretacja poznawcza emocja 21

22 Oddzielenie poznania od emocji Część badaczy głosi, że procesy poznawcze i emocje są oddzielnymi procesami mózgowymi (np. atak paniki powstaje nagle i bez udziału myśli) Psychoterapeuci poznawczy procesy poznawcze i emocje ściśle się wiążą 22

23 Oddzielenie poznania od emocji Richard Lazarus jesteśmy w stanie walczyć z negatywnymi emocjami zmieniając sposób myślenia 23

24 Oddzielenie poznania od emocji. Kto ma rację? Każdy po trochu To czy emocja i poznanie są oddzielne czy się łączą zależy od tego, który z mózgowych systemów emocjonalnych jest zaangażowany nieświadomy (emocje i poznanie niezależne) czy świadomy (emocje i poznanie są powiązane) 24