Pomoc Psychologiczna (wykład 2)

Transkrypt

1 Pomoc Psychologiczna (wykład 2) Profesjonalnej pomoc psychologiczna Lucyna Golińska Instytut Psychologii Stosowanej SAN

2 Treści 1. Podstawowe założenia dotyczące człowieka i cele psychoterapii w ujęciu psychoanalitycznym behawioralno-poznawczego psychologii humanistycznej podejścia systemowego najważniejsze założenia wspólne-integracja 2. Przyczyny sięgania po pomoc psychologiczną 3. Czynniki powodujące powstawanie problemów

3 PSYCHOTERAPIA W PODEJŚCIU PSYCHOANALITYCZNYM Cel- zmiana właściwości wewnątrzpsychicznych człowieka stąd poprawa samopoczucia ustąpienie objawów, zmiana funkcjonowania Warunki realizacji- uwolnienie tłumionych uczuć Wgląd Zmiana interpersonalnych umiejętności utrwalonych w relacjach wczesnodziecięcych Nabycie zdolności odróżniania rzeczywistości od fantazji Techniki (swobodne skojarzenia, klaryfikacja i konfrontacje. interpretacje., analiza i interpretacja oporu PSYCHOTERAPIA to zmiana osobowości której zakres jest wyznaczony interpretacją terapeuty na temat uczuć, doświadczeń i zachowań ujawnianych przez pacjenta

4 PSYCHOTERAPIA BEHAWIORALNO-POZNAWCZA wszelkie zachowania są efektem uczenia się CEL wytworzenie akceptowanych i przystosowawczych reakcji na bodźce, które doprowadziły do objawów chorobowych. Przewarunkowanie najczęściej dotyczy wyciszenia lęku związanego z określonymi zachowaniami Zachowanie uwarunkowane okolicznościami, w których żyje stąd uczenie kontrolowania okoliczności tak by usunąć zachowania nieprzystosowane

5 PSYCHOTERAPIA BEHAWIORALNO-POZNAWCZA Zachowanie uwarunkowane okolicznościami, w których żyje stąd uczenie kontrolowania okoliczności tak by usunąć zachowania nieprzystosowane Usuwanie nieadekwatnych reakcji na bodźce Uczenie pożądanych reakcji i nawyków Zmiana niewłaściwych wzorców myślowych Rozwijanie umiejętności przystosowawczych Integrowanie wszystkich elementów ludzkiego funkcjonowania Przekształcanie znaczeń, przypisywanych doświadczeniom życiowym Rozwijanie umiejętności rozwiązywania (percepcja pacjenta) Techniki (trening relaksacyjny, systematyczna desensytyzacja, techniki ekspozycyjne, trening asertywności, Psychoterapia- zmiana irracjonalnych przekonań dotyczących siebie (własne pragnienia traktowane jako potrzeby niezbędne do życia, powinno się być absolutnie kompetentnym we wszystkim lub świata (ludzie powinni spełniać nasze potrzeby, ludzkie szczęście zależy od przyczyn zewnętrznych

6 PSYCHOTERAPIA HUMANISTYCZNA Zachowanie człowieka jest motywowane potrzeba rozwoju i zaspokojenia własnych potrzeb. Doświadczenia są podstawa do kształtowania własnego Ja, świata, rzeczywistości. Ważność potrzeby samoakceptacji i w celu jej zaspokojenia jednostka może kierować się oczekiwaniami otoczenia odstępując od korzystania z własnych doświadczeń. samoakceptacja warunkowa Źródłem patologii jest rozbieżność między doświadczeniami organizmicznymi wynikającymi z tendencji do samorozwoju a doświadczeniami innych przezywanych jako wlasne Ja. Zmiana ma polegać na zwiększeniu świadomości pacjenta i na uzyskaniu możliwości kierowania się w wyborze celów i sposobów działania własnymi doświadczeniami organizmicznymi

7 PSYCHOTERAPIA HUMANISTYCZNA Kierunek egzystencjalny (Frank, Yalom)- Doświadczenie istnienia ludzkiego uwikłane w świadomość skończoności życia, lęk przed samotnością poczucie własnej odpowiedzialności za własne życie, poszukiwanie sensu zycia Zmiany oczekiwane w procesie psychoterapii (Greenberg) Rozpoznanie własnego sposobu funkcjonowania Samoakceptacja Umocnienie samego siebie Zrozumienie i akceptacja innych Tworzenie nowych znaczeń

8 PSYCHOTERAPIA HUMANISTYCZNA Niezbędnym i WYSTARCZAJACYM warunkiem zmiany jest nawiązanie z klientem relacji = odpowiedni stosunek do klienta charakteryzujący się Empatią Bezwarunkową akceptacją Autentyzmem Treścią spotkań psychoterapeutycznych są przeżycia klienta, oraz wzbudzanie i doświadczanie uczuć

9 PSYCHOTERAPIA SYSTEMOWA POSTĘPOWANIE CZŁOWIEKA MOŻE BYĆ ZROZUMIAŁE TYLKO W KONTEKŚCIE WARUNKÓW W JAKICH ŻYJE Człowiek jest elementem systemu Oczekiwane zmiany- zmiana struktury rodziny ( zaburzone triady, delegowanie dzieci do zadań niezrealizowanych przez rodziców, niejasne granice, utrudnione oddzielanie się) Systemu komunikacji (podwójny przekaz treść i informacja o relacji) Zasady regulujące funkcjonowanie rodziny Techniki terapeutyczne-terapeuta formułuje hipotezy, których celem jest zidentyfikowanie czynników podtrzymujących patologie rodziny, a techniki : pytania cyrkularne, przeformułowywanie, techniki paradoksalne (przepisywanie objawu)

10 Cele psychoterapii z różnych perspektyw Psychoterapia to zmiana osobowości pacjenta, której zakres jest wyznaczany przez interpretacje uczuć doświadczeń i zachowań pacjenta przez terapeutę Psychoterapia behawioralno-poznawcza= koncentracja na zachowaniach, przekonaniach, strukturach poznawczych Psychoterapia humanistyczna- zmiana ma polegać na zwiększeniu świadomości pacjenta i na uzyskaniu możliwości kierowania się w wyborze celów i sposobów działania własnymi doświadczeniami organizmicznymi

11 PRÓBY INTEGRACJI PSYCHOTERAPII Schematy interpersonalne programy utrzymywania związków (określone zachowanie daje okreslone konsekwencje) Trudność w zmianie nie przystosowawczych schematów Rola emocji w procesie funkcjonowania schematów interpersonalnych (Greenberg Safran) emocje identyfikują znaczenie wydarzeń doświadczenia emocjonalne modyfikują percepcje bodźca oraz reakcje doświadczenia emocjonalne mogą modyfikować schematy interpersonalne doświadczenia emocjonalne mogą modyfikować reakcje fizjologiczne na bodźce Emocje są ważnym źródłem informacji o relacjach osoby z jej otoczeniem a tez formą ukrytego poznawania. Emocje dają dyspozycje do działania, które są lub nie realizowane.

12 Ludzie w terapii potrzebują nauczyć się, że lęk nie jest słabością, że ból nie zabija, że złość niekoniecznie musi być czymś złym ale, że takie emocje pozwalają rozwiązać problem» (Greenberg, Safran 1887, s.189» Jerome Frank uważa, że głównym celem psychoterapii jest przywrócenie morale pacjenta to znaczy wyzwolenie pacjenta z poczucia niskiej samooceny i własnej niekompetencji, z poczucia alienacji, bezradności i beznadziejności Czynniki pomagające pacjentowi to Wzbudzanie nadziei Wzbudzanie przeżyć emocjonalnych podczas terapii Zachęcanie pacjenta do określonej aktywności poza sesjami Zachęcanie do poszukiwania nowych sposobów rozumienia siebie i swoich problemów Przezywanie korektywnych doświadczeń emocjonalnych

13 PRZYCZYNY SIEGNIĘCIA PO POMOC PSYCHOLOGICZNĄ rożne oblicza cierpienia ( objawy lękowe, depresyjne, bólowe. zaburzenia różnych funkcji, doświadczanie trudnych emocji (poczucia krzywdy, winy) Nieudane życie rodzinne ( rodzina pochodzenia i aktualna, -relacje inter i intrapsychiczne, trudności zawodowe, Generalnie trudności w realizacji potrzeb i zadań rola doświadczanych emocji Rola uczenia się z wcześniejszych doświadczeń w dokonywaniu coraz trafniejszych wyborów i unikaniu negatywnych konsekwencji Podstawowa różnica między pacjentami i innymi ludźmi (również doświadczającymi podobnych problemów) -to możliwości i umiejętności korzystania z własnych doświadczeń Doświadczane emocje nie są wykorzystywane jako źródło energii

14 CZYNNIKI POWODUJACE POWSTAWANIE PROBLEMÓW Nieadekwatne rozpoznawanie celu działania- - nietrafne (tłumienie zaprzeczanie) rozpoznawanie własnych potrzeb siła energii rozładowywana w działaniach zastępczych Przyjmowanie opinii i doświadczeń innych jako własnych Zaburzone struktury poznawcze- zniekształcające odbiór siebie Nieadekwatne rozpoznawanie sposobów zaspokojenia potrzeb i realizacji zadań Ograniczone możliwości własne lub możliwości środowiska (zły stan zasobów materialnych i instytucjonalnych dostępnych osobie Negatywne właściwości systemowe środowiska, w którym żyje osoba (patologiczne relacje, zaburzona struktura, patologizacja ż.r.

15 CZYNNIKI POWODUJACE POWSTAWANIE PROBLEMÓW Nieadekwatne rozpoznawanie możliwości korzystania ze sposobów osiągania celów ( cechy osobowościowe- wzorce reagowania emocjonalnego, nieuświadomiona motywacja, zniekształcone sposoby spostrzegania siebie i otoczenia) Nieadekwatne rozpoznawanie konsekwencji własnego działania Zaprzeczanie efektom własnego działania Zaprzeczanie związkom jakie występują między zachowaniem a wynikającym z niego skutkom (atrybucja) (niedocenianie lub przecenianie własnego wpływu