Wykorzystanie wydalania w moczu białek niskocząsteczkowych oraz enzymów jako wskaźników uszkodzenia śródmiąższowego w glomerulopatiach
|
|
- Eugeniusz Nawrocki
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACE ORYGINALNE Adv. Clin. Exp. Med. 2003, 12, 3, ISSN X JAKUB KUŹNIAR 1, ZOFIA MARCHEWKA 2, RYSZARD KRASNOWSKI 1, ANNA DŁUGOSZ 2, MARIAN KLINGER 1 Wykorzystanie wydalania w moczu białek niskocząsteczkowych oraz enzymów jako wskaźników uszkodzenia śródmiąższowego w glomerulopatiach Application of urinary excretion of low molecular proteins and enzymes as the markers of interstitial injury in glomerulopathies 1 Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej AM we Wrocławiu 2 Katedra i Zakład Toksykologii AM we Wrocławiu Streszczenie Wprowadzenie. Liczne doniesienia oraz badania własne dowodzą istotnego znaczenia uszkodzenia śródmiąższo wego w procesie postępującego niszczenia miąższu nerek w przewlekłych glomerulopatiach. Cel pracy. Celem pracy była ocena stopnia uszkodzenia miąższu nerek przez oznaczanie wydalania z moczem en zymów NAG, NAG B i AAP, stężenia w moczu niskocząsteczkowych białek β 2 M, RBP oraz poszukiwanie za leżności między wielkością tych markerów uszkodzenia kanalikowego a wybranymi wskaźnikami określającymi aktywność kliniczną różnych glomerulopatii pierwotnych i wtórnych. Materiał i metody. Badania przeprowadzono w grupie 39 pacjentów z różnymi formami k.z.n. i porównano je z wynikami u osób zdrowych i w grupie chorych na nefropatie śródmiąższowe. Ocenę wielkości wydalania z mo czem enzymów przeprowadzono za pomocą metody fluorometrycznej, a stężenia białek niskocząsteczkowych w moczu testem ELISA. Wyniki. Najwyższe wartości badanych wskaźników stwierdzono w grupach błoniasto rozplemowego i błoniaste go k.z.n., charakteryzujących się najwyższym białkomoczem. Wartości te były istotnie statystycznie wyższe od uzyskanych w grupie kontrolnej i nie różniły się istotnie od uzyskanych w grupie pierwotnie śródmiąższowych ne fropatii. Stwierdzono istotną statystycznie korelację między wydalaniem izoenzymu NAG B oraz RBP a białko moczem w całej badanej populacji chorych i w grupie błoniasto rozplemowego k.z.n., a także zaobserwowano ten dencję do nieistotnego statystycznie wzrostu tych wskaźników w grupach osób z wyższym ciśnieniem tętniczym i większą aktywnością osadu moczu. Wnioski. Uzyskane wyniki wskazują na przydatność badania wydalania NAG, a zwłaszcza jego izoenzymu B oraz RBP do oceny uszkodzenia śródmiąższowego. Mogą także wskazywać na znaczenie innych poza białko moczem wykładników aktywności k.z.n. w rozwoju tego uszskodzenia (Adv. Clin. Exp. Med., 2003, 12, 3, ). Słowa kluczowe: kłębuszkowe zapalenie nerek, uszkodzenie kanalikowo śródmiąższowe, enzymuria, białka ni skocząsteczkowe. Abstract Background. Numerous reports, including our own studies, support the evidence of marked role of interstitial da mage in the progressive destruction of renal parenchyma in chronic glomerulopathies. Objectives. The aim of the study was to assess the function of tubular cells by the means of urinary excretion of NAG, NAG B, and AAP as well, as β 2 M and RBP urinary concentration in different types of primary and secon dary glomerulopathies. The other aim was to find the dependencies between the amount of these markers of tubu lar damage and some clinical activity indices of glomerulopathies. Material and methods. The study was performed in 39 patients with different types of glomerular nephropathies (GN), and the results were compared to interstitial nephropathy patients and healthy control group. The asses
2 306 J. KUŹNIAR et al. sments of urinary enzymes excretion were performed with fluorometric method. ELISA assay was applied to as sess low molecular weight proteins urinary concentration. Results. The highest values of evaluated parameters, significantly higher than in the healthy controls group, were obtained in mesangioproliferative and membranous glomerulonephritis groups, characterized with highest protei nuria. In these groups no statistically significant differences, comparing to primary interstitial nephropathies gro up, were observed. There was significant correlation of NAG B and RBP urinary excretion with proteinuria in all evaluated patients, as well, as in mesangioproliferative nephropathy group. Those parameters were also likely to be greater in the groups of higher blood pressure and higher urine sediment activity. No strong stastistical depen dencies, however, were revealed. Conclusions. The obtained results indicate the practical value of NAG, especially its B isoenzyme, and RBP uri nary excretion as the markers of renal interstitial damage. They might also suggest the possible meaning of other than proteinuria hallmarks of activity in glomerulonephritis promoting interstitial damage progression (Adv. Clin. Exp. Med., 2003, 12, 3, ). Key words: glomerulonephritis, tubulointerstitial damage, enzymuria, low molecular weight proteins. Istnieje zgodny pogląd, że na progresywny przebieg glomerulopatii (k.z.n.) większy wpływ mają wtórne zmiany zapalne w tkance śródmiąż szowej niż uszkodzenie samych kłębuszków ner kowych [1]. Wśród czynników odpowiedzialnych za te zmiany wymienia się przede wszystkim biał komocz [2 4]. Może on bezpośrednio odpowiadać za upośledzenie funkcji kanalików, ale nie można też wykluczyć, że białkomocz i śródmiąższowe zmiany zapalne są następstwem aktywności zapal nej choroby podstawowej. Badanie enzymurii jest uznaną metodą oceny funkcji kanalików nerkowych. Wśród enzymów, których pomiar wydalania ma największą przydat ność kliniczną jest lizosomalny enzym N acetylo β D glukozaminidaza (NAG), jego izoenzym NAG B, uważany za swoisty dla uszkodzenia ko mórek kanalika proksymalnego oraz pochodząca z komórek rąbka szczoteczkowego kanalików alanyloaminopeptydaza (AAP) [5, 6]. Ocenie uszkodzenia śródmiąższowego służy również ba danie wydalania niskocząsteczkowych białek, ta kich jak: białko wiążące retinol (RBP) lub β 2 mi kroglobulina (β 2 M), którego wielkość jest uzależ niona głównie od wydolności reabsorpcyjnej ko mórek kanalika proksymalnego [7 9]. Celem pracy była ocena stopnia uszkodzenia śródmiąższowego w różnych typach glomerulopa tii pierwotnych i wtórnych na podstawie pomiaru w moczu enzymatycznych i białkowych markerów tego uszkodzenia oraz próba określenia zależności między wielkością ich wydalania a zachowaniem się niektórych wykładników klinicznej aktywno ści choroby. Materiał i metody Badania wykonano u 39 pacjentów z różnymi, rozpoznanymi biopsyjnie, formami kłębuszkowe go zapalenia nerek, w tym z: glomerulopatią rozplemową (GP) n = 7, błoniasto rozplemową (GMP) n = 9, błoniastą (GM) n = 10, glomerulo patiami wtórnymi toczniową, ziarniniakiem We genera (GS) n = 7, porównując je z wynikami uzyskanymi w grupie nefropatii pierwotnie śród miąższowych (NI) n = 6 i w grupie osób zdrowych (K) n = 24 (tab. 1). Tabela 1. Charakterystyka kliniczna badanych Table 1. Clinical characteristics of the evaluated subjects Grupy badane Wiek lata ± SD Stężenie kreatyniny w surowicy Białkomocz (Groups) n (Age years ± SD) (Serum creatinine) (Proteinuria) mg/dl ± SD g/24 h ± SD Glomerulopatia rozplemowa 7 33,3 ± 9,7 1,4 ± 0,4 1,9 ± 1,1 (Diffuse proliferative GN) Glomerulopatia błoniasto rozplemowa 9 36,2 ± 14,9 1,5 ± 0,4 4,1 ± 3,9 (Membranoproliferative gromeluropathie) Glomerulopatia błoniasta 10 50,1 ± 19,2 1,3 ± 0,6 4,3 ± 3,1 (Membranous GN) Glomerulopatie wtórne 7 45,2 ± 8,3 1,5 ± 0,4 3,4 ± 3,2 (Secondary GN) Nefropatie pierwotnie śródmiąższowe 6 51,4 ± 11,1 1,7 ± 0,9 1,2 ± 0,6 (Interstitial nephritis) Osoby zdrowe 24 32,7 ± 7,5 0,9 ± 0,3 0 (Healthy controls)
3 Wskaźniki uszkodzenia śródmiąższowego w glomerulopatiach 307 W moczu oznaczono stężenie białka dobowe go, β 2 M i RBP metodą ELISA (Randox, R&D Sy stems), aktywność NAG, NAG B fluorymetrycz nie, wykorzystując różnice wrażliwości na tempe raturę izoenzymu A i B [10], AAP kolorymetrycz nie [11]. W surowicy i moczu oznaczono stężenie kreatyniny metodą opartą na reakcji Jaffe'go. Mocz i surowicę przechowywano w stanie zamro żonym. W celu usunięcia elementów morfotycz nych mocz wirowano przez 10 minut przy 2500 obr./min. Aby uniknąć wpływu inhibitorów lub aktywatorów, mocz dializowano i rozcieńczano. Obliczano wartości średnie, odchylenia stan dardowe oznaczanych wskaźników w poszczegól nych grupach oraz istotność statystyczną różnic między grupami testem t Studenta. Obliczono również istotność statystyczną korelacji między nimi a wielkością białkomoczu dobowego i stęże nia kreatyniny w surowicy. Ponadto porównano wartości badanych wska źników funkcji kanalików w grupach podzielonych w zależności od średnich wartości ciśnienia tętnicze go krwi, określonego na podstawie wielokrotnych pomiarów w pozycji stojącej: N RR < 135/85, M 135/85 RR 160/95, S RR > 160/95 oraz w gru pach wydzielonych na podstawie aktywności osadu moczu nasilenia erytrocyturii: + pojedyncze krwin ki w polu widzenia, ++ do 20 krwinek w polu widze nia, +++ powyżej 20 krwinek w polu widzenia. Obliczono wartości średnie i odchylenia stan dardowe badanych wskaźników oraz statystyczną istotność różnic między poszczególnymi grupami ciśnienia tętniczego krwi i aktywności osadu moczu. Wyniki Wydalanie NAG we wszystkich grupach pierwotnych i wtórnych glomerulopatii było wyż sze niż w grupie osób zdrowych. Różnica ta była sta tystycznie istotna jedynie w GM i GMP (p < 0,01). Wielkość wydalania NAG w GMP i GS osiągnęła wartości średnie uzyskane w grupie nefropatii śródmiąższowych (NI). Najwyższe wartości wydalania NAG B stwierdzono też w grupach GM, GMP oraz w gru pie glomerulopatii wtórnych GS (tab. 2); różnice w stosunku do grupy kontrolnej nie były staty stycznie znamienne. Poszukiwanie zależności między białkomo czem a poszczególnymi wskaźnikami funkcji kana lika wykazały istnienie istotnej statystycznie, dodat niej korelacji w całej badanej populacji w stosunku do wydalania NAG (p < 0,01) ryc. 1, NAG B (p < 0,005) ryc. 2 i RBP (p < 0,01) ryc. 3. Obli czenia przeprowadzone w poszczególnych grupach glomerulopatii wykazały istotną statystycznie kore lację jedynie między wydalaniem białka a wydala niem NAG B w grupie GMP (p < 0,05) ryc. 4. Najwyższe wartości stężenia w moczu nisko cząsteczkowych białek RBP i β 2 M stwierdzono w grupach GMP, GM i GS; były one zbliżone do wartości w grupie nefropatii śródmiąższowych, lecz nie różniły się statystycznie istotnie od wyników w grupie kontrolnej. Stwierdzono niewspółmiernie wysokie, w stosunku do RBP, wartości β 2 M w gru pie glomerulopatii wtórnych GS (tab. 2). Stężenie kreatyniny w surowicy pozostawało w statystycznie istotnej korelacji jedynie ze stęże niem w moczu β 2 M w całej badanej populacji (ryc. 5). Wydalanie AAP było najwyższe w grupie GMP, lecz nie różniło się istotnie statystycznie od grupy kontrolnej ani w tej, ani w pozostałych glo merulopatiach. Nie stwierdzono też istotnej statys tycznie korelacji między wydalaniem tego enzymu a białkomoczem i kreatyninemią. Tabela 2. Enzymuria i stężenie białek niskocząsteczkowych w moczu w badanych grupach Table 2. Urinary excretion of enzymes and low molecular proteins in the evaluated groups Grupy badane NAG NAG B AAP RBP β 2 M (Groups) nmol/h/mg kr. nmol/h/mg kr. mu/mg kr. µg/l ± SD µg/l ± SD ± SD ± SD ± SD Glomerulopatia rozplemowa 317,2 ± 154,7 36,5 ± 23,1 4,3 ± 1,5 155,3 ± 148,1 114,4 ± 83,2 (Diffuse proliferative GN) Glomerulopatia błoniasto 438,3 ± 299,3 69,3 ± 62,0 7,3 ± 3,4 323,3 ± 249,2 143,4 ± 94,1 rozplemowa (Membranoproliferative GN) Glomerulopatia błoniasta 351,3 ± 261,5 76,1 ± 64,5 4,7 ± 1,6 365,2 ± 330,3 459,1 ± 259,4 (Membranous GN) Glomerulopatie wtórne 453,2 ± 524,5 58,4 ± 46,1 3,6 ± 2,3 471,5 ± 350,2 1271,7 ± 2138,3 (Secondary GN) Nefropatie pierwotnie śródmiąższowe 466,3 ± 240,4 137,1 ± 146,3 412,3 ± 321,1 797,4 ± 849,2 (Interstitial nephritis) Osoby zdrowe 57,1 ± 22,2 16,4 ± 7,6 3,8 ± 3,5 200,4 230,1 (Healthy controls)
4 308 J. KUŹNIAR et al. Ryc. 1. Korelacja wydalania NAG z wielkością dobo wego białkomoczu w całej badanej populacji (n = 39) Fig. 1. Correlation of urinary NAG excretion with dai ly proteinuria in whole evaluated population (n = 39) Ryc. 3. Korelacja stężenia w moczu RBP z wielko ścią dobowego białkomoczu w całej badanej popula cji (n = 39) Fig. 3. Correlation of urinary RBP concentration with daily proteinuria in whole evaluated population (n = 39) Ryc. 2. Korelacja wydalania NAG B z wielkością dobo wego białkomoczu w całej badanej populacji (n = 39) Fig. 2. Correlation of urinary NAG B excretion with dai ly proteinuria in whole evaluated population (n = 39) Średnie wartości badanych wskaźników funk cji kanalików w grupach wydzielonych na podsta wie średnich wartości ciśnienia krwi są przedsta wione w tabeli 3, a w grupach zależnych od ak tywności osadu moczu w tabeli 4. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w zachowaniu się badanych wskaźników funkcji ka nalikowej między poszczególnymi grupami wielko Ryc. 4. Korelacja wydalania NAG B z wielkością do bowego bialkomoczu w grupie nefropatii błoniasto rozplemowej (n = 9) Fig. 4. Correlation of urinary NAG B excretion with daily proteinuria in the membrano proliferative neph ropathy group (n = 9) ści ciśnienia tętniczego krwi. Na uwagę zasługuje jednak zaobserwowana tendencja do wyższych śre dnich wartości NAG B, RBP w grupach wyższego ciśnienia krwi (ryc. 6, 7). Nie było także statystycznie istotnych różnic we wskaźnikach funkcji kanalikowej między gru pami o różnej aktywności osadu moczu. Tutaj na
5 Wskaźniki uszkodzenia śródmiąższowego w glomerulopatiach 309 Omówienie Ryc. 5. Korelacja stężenia w moczu β 2 mikroglobuliny ze stężeniem kreatyniny w surowicy w całej badanej populacji (n = 39) Fig. 5. Correlation of urinary β 2 microglobulin con centration with serum creatinine concentration in whole evaluated population (n = 39) uwagę zasługują wyniki wydalania NAG, NAG B i RBP wyższe w grupach najaktywniejszego osa du moczu (ryc. 8 10). Niezależnie od etiologicznego czynnika ini cjującego wspólną cechą wszystkich pierwotnych i wtórnych glomerulopatii, determinującą ich nie korzystną progresję do przewlekłej niewydolności nerek, są wtórne zmiany zapalne w tkance śród miąższowej nerek [1, 12, 13]. Potwierdzają to ba dania histopatologiczne i morfometryczne biopta tów nerek wykazujące ścisłą zależność między ubytkiem funkcji filtracyjnej nerek a zaawansowa niem zmian śródmiąższowych. Zaburzenia funkcji kanalików nerkowych w glomerulopatiach mogą mieć charakter czynno ściowy lub też mogą odzwierciedlać stan organicz nego uszkodzenia tkanki śródmiąższowej. Ważne jest odpowiednio wczesne wykrywanie tych zmian metodami nieinwazyjnymi, pozwalającymi na bie żącą kontrolę czynności kanalikowej, na którą mo że mieć wpływ zarówno naturalna aktywność glo merulopatii, jak i prowadzone leczenie. W codziennej praktyce klinicznej najczęściej do oceny funkcji kanalikowej służy oznaczanie wydalania enzymów uwalnianych z komórek ka nalika proksymalnego oraz niskocząsteczkowych białek. Wśród enzymów wykorzystywanych do oce ny czynności kanalików nerkowych największe zastosowanie ma NAG i jego nerkowy izoen zym NAG B. Wzrost wydalania NAG w moczu Tabela 3. Wydalanie enzymów i białek niskocząsteczkowych w moczu w zależności od ciśnienia tętniczego krwi Table 3. Urinary excretion of enzymes and low molecular proteins in the dependence on blood pressure Enzymy i białka RR < 135/85 135/85 RR 160/95 RR > 160/95 (Enzymes and proteins) n średnia SD n średnia SD n średnia SD (mean) (mean) (mean) NAG nmol/h/mg kr ,5 383, ,8 249, ,0 396,4 NAG B nmol/h/mg kr ,2 44, ,3 57,4 6 86,5 67,2 AAP mu/mg kr. 7 6,4 3,9 7 4,2 1,2 2 5,3 2,2 RBP µg/l ,8 280, ,9 351, ,7 227,7 β 2 M µg/l ,2 130, ,1 1714, ,0 112,4 Tabela 4. Wydalanie enzymów i białek niskocząsteczkowych w moczu w zależności od aktywności osadu moczu: + poje dyncze krwinki w polu widzenia, ++ do 20 krwinek w polu widzenia, +++ powyżej 20 krwinek w polu widzenia Table 4. Urinary excretion of enzymes and low molecular proteins in the dependence on activity of urine sediment: + single erythrocytes in the visible area, ++ up to 20 erythrocytes in the visible area, +++ more than 20 erythrocytes in the visible area Enzymy i białka (Enzymes and proteins) n średnia SD n średnia SD n średnia SD (mean) (mean) (mean) NAG nmol/h/mg kr ,0 223, ,8 201, ,9 429,4 NAG B nmol/h/mg kr ,3 15, ,0 48,8 9 69,7 39,3 AAP mu/mg kr. 6 6,2 2,9 5 4,4 1,6 5 5,7 3,8 RBP µg/l ,5 336, ,1 245, ,4 316,3 β 2 M µg/l ,2 848, ,9 132, ,7 1917,7
6 310 J. KUŹNIAR et al. Ryc. 6. Średnie wartości wydalania NAG B w zależ ności od ciśnienia tętniczego krwi: N RR < 135/85, M 135/85 RR 160/95, S RR > 160/95 Fig. 6. Mean values of urinary NAG B excretion in the dependence on arterial blood pressure: N RR < 135/85, M 135/85 RR 160/95, S RR > 160/95 Ryc. 8. Średnie wartości wydalania NAG w grupach o różnej aktywności osadu moczu: + pojedyncze krwinki w polu widzenia, ++ do 20 krwinek w polu widzenia, +++ powyżej 20 krwinek w polu widzenia Fig. 8. Mean values of urinary NAG excretion in the groups of different urine sediment activity: + single erythrocytes in the visible area, ++ up to 20 erythrocy tes in the visible area, +++ more than 20 erythrocytes in the visible area Ryc. 7. Średnie wartości stężenia w moczu RBP w za leżności od ciśnienia tętniczego krwi: N RR < 135/85, M 135/85 RR 160/95, S RR > 160/95. Fig. 7. Mean values of urinary RBP concentration in the dependence on arterial blood pressure: N RR < 135/85, M 135/85 RR 160/95, S RR > 160/95 Ryc. 9. Średnie wartości wydalania NAG B w gru pach o różnej aktywności osadu moczu: + pojedyncze krwinki w polu widzenia, ++ do 20 krwinek w polu widzenia, +++ powyżej 20 krwinek w polu widzenia Fig. 9. Mean values of urinary NAG B excretion in the groups of different urine sediment activity: + sin gle erythrocytes in the visible area, ++ up to 20 eryth rocytes in the visible area, +++ more than 20 erythro cytes in the visible area jest wyrazem zwiększonej aktywności lub uszko dzenia lizosomów kanalików proksymalnych [5]. Istnieją dowody na ścisłą zależność między wyda laniem NAG a obecnością histopatologicznych cech uszkodzenia śródmiąższowego włóknienia śródmiąższowego, atrofii kanalików [2, 6]. W prezentowanej pracy we wszystkich gru pach k.z.n. stwierdzono zwiększone wydalanie NAG i NAG B w porównaniu z grupą kontrolną. Jedynie w glomerulopatiach błoniasto rozplemo wej i błoniastej charakteryzujących się najwięk szym białkomoczem różnice te były statystycznie istotne. Liczne badania, w tym i nasze [14], potwier dzają zwiększone wydalanie lizosomalnego enzy mu NAG w glomerulopatiach przebiegających z nerczycowym białkomoczem. Wzrost wydalania tego enzymu w glomerulopatiach nie musi jednak wcale oznaczać uszkodzenia śródmiąższowego. Może być wyrazem zwiększonej aktywności reab sorpcyjnej komórek kanalika zwiększonej endo cytozy białek, które znalazły się w moczu w wyni ku zwiększenia przepuszczalności błony podstaw nej kłębuszków. Przejściowy wzrost wydalania NAG bez jednoczesnych niekorzystnych następstw
7 Wskaźniki uszkodzenia śródmiąższowego w glomerulopatiach 311 Ryc. 10. Średnie wartości stężenia w moczu RBP w gru pach o różnej aktywności osadu moczu: + pojedyncze krwinki w polu widzenia, ++ do 20 krwinek w polu wi dzenia, +++ powyżej 20 krwinek w polu widzenia Fig. 10. Mean values of urinary RBP concentration in the groups of different urine sediment activity: + sin gle erythrocytes in the visible area, ++ up to 20 eryth rocytes in the visible area, +++ more than 20 erythro cytes in the visible area morfologicznych w okołokanalikowej tkance śród miąższowej obserwuje się w zaostrzeniach submi kroskopowego k.z.n. [15]. W aktywnej fazie pier wotnych i wtórnych glomerulopatii większy może być udział NAG pochodzącego z degranulacji ko mórek fagocytarnych nacieku zapalnego k.z.n. [16]. Oznaczanie izoenzymu NAG B jest bardziej swoiste dla uszkodzenia kanalika proksymalnego, co potwierdzają prezentowane przez nas wyniki. Powstawanie tych zmian może zależeć od czynni ków ścisle związanych z aktywnością procesu za palnego kłębuszków lub może być następstwem uszkodzeń powstałych w ich wyniku. Błona podstawna, fizjologicznie przepuszczalna dla niskocząsteczkowych białek, prawie całkowicie wchłanianych zwrotnie w wyniku endocytozy w ko mórkach kanalika proksymalnego i degradowanych do aminokwasów w ich lizosomach, w glomerulo patiach staje się przepuszczalna dla makromolekuł. Przefiltrowane w kłębuszkach białka, resorbowane zwrotnie w kanalikach nerkowych wykazują działa nie toksyczne [3] przez amoniogenezę aktywującą dopełniacz α, wynikającą z indukowanego proteinu rią zwiększonego katabolizmu peptydów [17]. Przy uszkodzeniu błony filtracyjnej kłębu szków reabsorpcja dotyczy białek o większej czą steczce, a w rozwoju zmian zapalnych okołokana likowych nie można pomijać czysto mechanicz nych zaburzeń wynikających z blokady kanalików tworzącymi się wałeczkami. Dowodów bezpośredniego wpływu proteinurii na powstawanie śródmiąższowego uszkodzenia nerek dostarczają badania eksperymentalne [18]. Również badania kliniczne potwierdzają uszko dzenie kanalików w nefropatiach przebiegających z masywnym białkomoczem [2, 4, 19]. Zależność między nasileniem białkomoczu a progresywnym uszkodzeniem nerek wykazano w glomerulopatii błoniastej, błoniasto rozplemo wej i proliferacyjnej [20, 21]. Liczne są doniesienia, potwierdzone też na szymi poprzednimi badaniami, dowodzące ścisłej zależności między wielkością białkomoczu a wy dalaniem markerów uszkodzenia kanalikowego [14]. Może to również potwierdzać wykazana w przedstawianych wynikach badań wysoce zna mienna korelacja między białkomoczem a wydala niem NAG B zarówno w całej badanej populacji, jak i charakteryzującej się nieselektywnym białko moczem glomerulopatii błoniasto rozplemowej. Białkomocz nie jest z pewnością jedynym czynnikiem odpowiedzialnym za rozwój uszkodze nia śródmiąższowego w glomerulopatiach. O roz woju tego uszkodzenia może decydować aktyw ność choroby podstawowej, działanie przedostają cych się do przesączu pierwotnego elementów mor fotycznych krwi, komórek nacieku zapalnego, cyto kin mediatorów uwalnianych w następstwie po wstawania nacieku i proliferacji zapalnej [22], a białkomocz może być jednym z wykładników ak tywności choroby. Taką interpretację mogą po twierdzać stwierdzone przez nas wyższe wartości wydalania markerów uszkodzenia kanalikowego w grupach o większej aktywności osadu moczu. Biorąc to pod uwagę, białkomocz wykazujący wysoce znamienną korelację z wydalaniem swoi stego dla uszkodzenia śródmiąższowego NAG B można traktować jako jeden z czynników określa jących aktywność procesu zapalnego, w którego następstwie dochodzi do uszkodzenia śródmiąż szowego. Istotne znaczenie w rozwoju tych zmian może mieć również podwyższone ciśnienie krwi. Bada nia wieloośrodkowe potwierdzają niekorzystny wpływ nadciśnienia tętniczego na rozwój uszko dzenia śródmiąższowego u chorych z białkomo czem [23]. Hiperfiltracja nadciśnieniowa indukuje ischemiczne uszkodzenie przylegającego intersti tium [24]. Zaobserwowana przez nas prawidło wość większe wydalanie w grupach wyższego ciśnienia uwidoczniła się najwyraźniej w przypad ku NAG B markera uszkodzenia kanalikowego najistotniej skorelowanego z białkomoczem. Podobne wnioski można wyciągnąć z analizy wielkości wydalania niskocząsteczkowych białek. Ich oznaczanie jest uznaną metodą oceny czynności kanalików nerkowych. Eliminacja RBP i β 2 M. przez nerki są podobne [7]. Zwiększone stężenie w moczu zarówno β 2 M, jak i RBP jest następstwem zmniejszonej resorpcji zwrotnej zależnej od zabu rzonej sprawności funkcjonalnej kanalika proksy
8 312 J. KUŹNIAR et al. malnego nerek. Zaobserwowane przez nas niepro porcjonalnie wyższe wartości RBP niż β 2 Mupa cjentów z glomerulopatiami przebiegającymi z du żym nieselektywnym białkomoczem może wynikać ze zwiększonej w tych przypadkach ucieczki kom pleksu RBP z prealbuminą, która z powodu wielko ści cząsteczki (78000 Da) nie jest filtrowana przez nieuszkodzony filtr kłębuszkowy. Nieproporcjonal nie wyższe wartości wydalania β 2 M w porównaniu z RBP w grupie glomerulopatii wtórnych mogą być natomiast odzwierciedleniem podwyższonego stę żenia β 2 M w surowicy chorych z chorobami ukła dowymi. W naszym materiale RBP zachowywało się podobnie do NAG B swoistego markera uszko dzenia kanalikowego. Stwierdzona przez nas sta tystycznie istotna korelacja między stężeniem w moczu RBP a wielkością białkomoczu, a także zwiększone jego wartości w grupach określają cych cięższy przebieg kliniczny glomerulopatii potwierdza przydatność tego badania do oceny uszkodzenia śródmiąższowego [8]. Jest to też zgodne z doniesieniami o ścisłej zależności mię dzy morfologicznymi cechami uszkodzenia śród miąższowego nerek w glomerulopatiach u dzieci a zwiększeniem wydalania RBP [7]. Dowodem, że stwierdzony wzrost wydalania RBP, mierzony jego stężeniem w moczu, jest na stępstwem uszkodzenia śródmiąższowego, a nie skutkiem ubytku czynnych nefronów może być fakt braku korelacji między wydalaniem RBP a kreatyni ną w surowicy w badanej populacji chorych. Piśmiennictwo [1] Bohle A., Mackensen Haen S., v Gise H., Grund K. E., Wehrmann M., Batz C. H., Bogenschutz O., Schmitt H., Nagy J., Muller C., Muller G.: The consequences of tubulointerstitial changes for renal function in glomerulo pathies. Pathol. Res. Pract. 1990, 186, [2] Idasiak Piechocka I., Oko A., Adamczak M., Niemir Z., Krzymański M., Czekalski S.: Ocena uszkodzenia cewek nerkowych u chorych na przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek. Nephrol. Dial. Pol. 1999, 3, [3] Ledingham J. G. G.: Tubular toxicity of filtered proteins. Am. J. Nephrol. 1990, 10 Suppl., [4] Remuzzi G.: Abnormal protein traffic through the glomerular barrier induces proximal tubular cell dysfunction and causes renal injury. Curr. Opin. Nephrol. Hypertens. 1995, 4, [5] Costigan M. G., Rustom R., Bone J. M., Shenkin A.: Origin and significance of urinary N acetyl β D glucosa minidase (NAG) in renal patients with proteinuria. Clin. Chim. Acta 1996, 255, [6] Holdt Lehmann B., Lehmann A., Korten G., Nagel H. R., Nizze H., Schuff Werner P.: Diagnostic value of urinary alanine aminopeptidase and N acetyl β D glucosaminidase in comparison to α 1 microglobulin as a mar ker in evaluating tubular dysfunction in glomerulonephritis patients. Clin. Chim. Acta 2000, 297, [7] Tomlinson P. A., Dalton R. N., Hartley B., Haycock G. B., Chantler C.: Low molecular weight protein excre tion in glomerular disease: a comparison analysis. Pediatr. Nephrol. 1997; 11: [8] Kirsztajn G., Nishida S. K., Silva M. S.: Urinary retinol binding protein as a prognostic marker in the treatment of neprotic syndrome. Nephron 2000, 86, 109. [9] Jung K.: Urinary enzymes and low molecular weight proteins as markers of tubular dysfunction. Kidney Intern. 1994, 46, Suppl. 47, S29 S33. [10] Leaback D. H., Walker P. G.: The fluorymetric assay of NAG. Biochem. J. 1961, 78, [11] Haschen R. J.: Enzymodiagnostic. VEB Gustaw Fisher Jena [12] Abe S., Amagasaki Y., Iyon S., Konishi K., Kato E., Sakaguchi H.: Significance of tubulointerstitial lesions in biopsy speciments of glomerulonephritic patients. Am. J. Nephrol. 1989, 9, [13] Wehrmann M., Bohle A., Bogenschutz O., Eiselle R., Freislederer A., Ohlschlegel C., Schumm G., Batz C., Gartner H. V.: Longterm prognosis of chronic idiopathic membranous glomerulonephritis. An analysis of 334 ca ses with particular regard to tubulointerstitial changes. Clin. Nephrol. 1989, 31, [14] Marchewka Z., Kuźniar J., Długosz A.: Enzymuria and β 2 microglobulinuria in the assessment of the influen ce of proteinuria on the progression of glomerulopathies. Int. Urol. Nephrol. 2002, 34 (1). [15] Zoch Zwierz W.: Aktywność N acetylo β D glukozaminidazy w surowicy krwi i w moczu dzieci z nerczycą li pidową. Pol. Tyg. Lek. 1982, 37, 333. [16] Kuźniar J.: Badania nad udziałem wielojądrzastych leukocytów obojętnochłonnych w przewlekaniu się i progre sji glomerulopatii. Rozprawa habilitacyjna, AM, Wrocław [17] Clark E. C., Nath K. A, Hostetter M. K, Hostetter T. H.: Role of ammonia in progressive interstitial nephritis. Am. J. Kidney Dis. 1991, 17, [18] Eddy A. A.: Interstitial nephritis induced by protein overload proteinuria. Am. J. Pathol. 1989, 135, [19] Yaqoob M., McClelland P., Patrick A. W., Stevenson A., Mason H., Bell G. M.: Tubulopathy with macroalbu minuria due to diabetic nephropathy and primary glomerulonephritis. Kidney Intern. 1994, 46, Suppl. 47, S101 S104. [20] Magil A. B.: Tubulointerstitial lesions in human membranous glomerulonephritis: Relationship to proteinuria. Am. J. Kidney Dis. 1995, 25, [21] D Amico G., Minetti L., Ponticelli C., Fellin G., Ferrario F., Barbiano di Belgioso G., Imbasciati E., Duca G.: Prognostic indicators in idiopathic IgA mesangial nephropathy. Q. J. Med. 1986, 228,
9 Wskaźniki uszkodzenia śródmiąższowego w glomerulopatiach 313 [22] Yee J., Kuncio G. S., Neilson E. G.: Tubulointerstitial injury following glomerulonephritis. Semin. Nephrol. 1991,11, [23] Peterson J. C., Adler S., Burkart J. M., Greene T., Hebert L. A., Hunsicker L. G., King A. J., Klahr S., Mas sry S. G., Seifer J. L.: Blood pressure control, proteinuria and the progression of renal disease. Ann. Intern. Med. 1995, 1123, [24] Yoshida Y., Fogo A., Ichikawa I.: Glomerular hemodynamic changes versus hypertrophy in experimental glo merular sclerosis. Kidney Int. 1989, 35, Adres do korespondencji: Jakub Kuźniar Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej AM ul. Traugutta 57/ Wrocław Praca wpłynęła do Redakcji: r. Po recenzji: r. Zaakceptowano do druku: r. Received: Revised: Accepted:
Wskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
Bardziej szczegółowoOtyłość i choroby nerek. groźny problem XXI wieku
Otyłość i choroby nerek groźny problem XXI wieku Dr Lucyna Kozłowska SGGW, Wydział Nauk o śywieniu Człowieka i Konsumpcji Katedra Dietetyki e-mail: lucyna_kozlowska@sggw.pl Nadwaga + otyłość 25% 27% Nadwaga
Bardziej szczegółowoDiagnostyka izolowanego białkomoczu u dzieci, białkomocz czynnościowy. Prof. dr hab. Anna Wasilewska
Diagnostyka izolowanego białkomoczu u dzieci, białkomocz czynnościowy. Prof. dr hab. Anna Wasilewska Aforyzm Hipokratesa 460-377 pne Pęcherzyki pojawiające się na powierzchni moczu świadczą o chorobie
Bardziej szczegółowoCo może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić?
Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co zawdzięczamy nerkom? Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego
Bardziej szczegółowoZałożenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować:
Streszczenie. Wstęp: Starzejące się społeczeństwa całej Europy, skutki wysoko rozwiniętej cywilizacji urbanistyczno-technicznej, oddalenie człowieka od natury, ogromny postęp nauki i techniki, powodują
Bardziej szczegółowoPożegnanie z mikroalbuminurią jak dziś oceniać uszkodzenie nerek w cukrzycy? Janusz Gumprecht
Pożegnanie z mikroalbuminurią jak dziś oceniać uszkodzenie nerek w cukrzycy? Janusz Gumprecht Czynność nerek a homeostaza glukozy - Glukoneogeneza (40% tworzonej glukozy = 20% całkowitej ilości glukozy
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoCewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek
Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek Krzysztof Letachowicz Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Kierownik: Prof. dr hab. Marian Klinger Cewkowo-śródmiąższowe
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoUrinary excretion of brush-border enzymes of the proximal renal tubules in pregnant women with hypertensive disorders
Urinary excretion of brush-border enzymes of the proximal renal tubules in pregnant women with hypertensive disorders Ocena wydalania enzymów rąbka szczoteczkowego kanalików proksymalnych nerek w moczu
Bardziej szczegółowoAnaliza fali tętna u dzieci z. doniesienie wstępne
Analiza fali tętna u dzieci z chorobami kłębuszków nerkowych doniesienie wstępne Piotr Skrzypczyk, Zofia Wawer, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Maria Roszkowska-Blaim Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii
Bardziej szczegółowoBadania pracowniane w chorobach nerek u dzieci. Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej I Katedra Pediatrii Akademia Medyczna w Poznaniu
Badania pracowniane w chorobach nerek u dzieci Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej I Katedra Pediatrii Akademia Medyczna w Poznaniu Badanie ogólne moczu Barwa Przejrzystość Odczyn Ciężar właściwy
Bardziej szczegółowoCzy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Bardziej szczegółowoNiedożywienie i otyłość a choroby nerek
Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Częstość przewlekłej choroby nerek na świecie
Bardziej szczegółowo1. M. Mizerska-Wasiak, M. Roszkowska-Blaim, A. Turczyn 2. J. Małdyk 3. M. Miklaszewska, J. Pietrzyk 4. A. Rybi-Szumińska, A. Wasilewska, 5. A.
raport 2015 1. M. Mizerska-Wasiak, M. Roszkowska-Blaim, A. Turczyn 2. J. Małdyk 3. M. Miklaszewska, J. Pietrzyk 4. A. Rybi-Szumińska, A. Wasilewska, 5. A. Firszt-Adamczyk, R. Stankiewicz, 6. M. Szczepańska,
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoPrzydatność oznaczania NGAL w surowicy i w moczu u niemowląt we wczesnym rozpoznawaniu zakażenia układu moczowego
Przydatność oznaczania NGAL w surowicy i w moczu u niemowląt we wczesnym rozpoznawaniu zakażenia układu moczowego Grażyna Krzemień, Agnieszka Szmigielska, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska, Dominika Adamczuk
Bardziej szczegółowoBiałkomocz a postęp przewlekłej choroby nerek Czy rodzaj wydalanych białek może wpływać na przebieg przewlekłej choroby nerek?
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Rafał Donderski 1, Krzysztof Bednarski 2, Jacek Manitius 1 1 Klinika Nefrologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum im. Rydygiera w Bydgoszczy,
Bardziej szczegółowoOcena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Bardziej szczegółowoOCENA WYBRANYCH MARKERÓW NEFROTOKSYCZNOŚCI U PRACOWNIKÓW LABORATORIUM NARAŻONYCH ZAWODOWO NA CZYNNIKI CHEMICZNE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 2, str. 235 240 Beata Szymańska, Zofia Marchewka, Anna Długosz OCENA WYBRANYCH MARKERÓW NEFROTOKSYCZNOŚCI U PRACOWNIKÓW LABORATORIUM NARAŻONYCH ZAWODOWO NA CZYNNIKI CHEMICZNE
Bardziej szczegółowoNADUZYWANIA ALKOHOLU
Alkoholizm i Narkomania in 2 (16) 94 H. Wehr, B. Habrat, B. Czartoryska, D. Górska, M. Poźniak ZASTOSOWANIE OZNACZANIA BETA-HEKSOZOAMINIDAZY W MOCZU. DO DIAGNOSTYKI NADUZYWANIA ALKOHOLU Wstęp W poprzedniej
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoProgresja przewlekłej choroby nerek u dzieci z wadami układu moczowego
Progresja przewlekłej choroby nerek u dzieci z wadami układu moczowego Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Poland VII Zjazd PTNFD,Łódź,24-26.05.,
Bardziej szczegółowoLeczenie chorych na kzn: dla kogo terapia immunosupresyjna?
Leczenie chorych na kzn: dla kogo terapia immunosupresyjna? Zbigniew Hruby Uniwersytet Medyczny, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, Wrocław Leczenie chorych na kzn: dla kogo terapia immunosupresyjna?
Bardziej szczegółowoAnna Jakubowska. Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Anna Jakubowska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Ocena przydatności oznaczania aneksyny V u dzieci z idiopatycznym zespołem nerczycowym
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoOcena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoCystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Bardziej szczegółowoOcena rozprawy doktorskiej lek. wet. Dagmary Winiarczyk. Przydatność proteomiki w rozpoznawaniu nefropatii różnego pochodzenia u psów
dr hab. Agnieszka Noszczyk-Nowak, prof. UPWr Katedra Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni, Psów i Kotów Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu agnieszka.noszczyk-nowak@upwr.edu.pl
Bardziej szczegółowoCzy potrzebna jest współpraca z nefrologiem w opiece po nefrektomii
Czy potrzebna jest współpraca z nefrologiem w opiece po nefrektomii Stanisław Niemczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Nefrologii i Dializoterapii 11-12 2012, JG, sn Nefrektomia Badania z udziałem zwierząt
Bardziej szczegółowoLeczenie chorych na kzn: dla kogo tylko nefroprotekcja?
Leczenie chorych na kzn: dla kogo tylko nefroprotekcja? Przemysław Rutkowski Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych GUMed 1. Co to jest nefroprotekcja 2. Zmiany w nefroprotekcji 1.
Bardziej szczegółowoOcena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą
Agnieszka Nawrocka Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoDIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK
KURS 15.04.2016 Szczecinek DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK dr hab. n. med. Sylwia Małgorzewicz, prof.nadzw. Katedra Żywienia Klinicznego Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdański
Bardziej szczegółowoPRACE ORYGINALNE. Stężenie MCP 1 i RANTES w surowicy i w moczu dzieci chorych na przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek
PRACE ORYGINALNE Adv Clin Exp Med 2005, 14, 1, 75 80 ISSN 1230 025X KATARZYNA KILIŚ PSTRUSIŃSKA, DANUTA ZWOLIŃSKA, ANNA MEDYŃSKA Stężenie MCP 1 i RANTES w surowicy i w moczu dzieci chorych na przewlekłe
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowowww.jacekbujko.com @JacekBujko
www.jacekbujko.com @JacekBujko Lek. Jacek Bujko Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna chorób nerek Jak pobrać mocz? Badanie 3 dni przed i 3 dni po miesiączce zanieczyszcza próbkę erytrocytami
Bardziej szczegółowoI. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa)
Spis treści 1. Wprowadzenie 13 Wstęp do wydania II 16 I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa) 2. Podstawowa charakterystyka struktury i czynności nerek 21 3. Czynniki wpływające na rozwój uszkodzenia
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
Bardziej szczegółowoAssessment of Urinary Collagen Type IV Excretion in Children with IgA Nephropathy
CLINICAL NEPHROLOGY ORIGINAL SCIENTIFIC PAPERS Adv Clin Exp Med 8, 17, 2, 129 135 ISSN 123 25X Copyright by Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław MAŁGORZATA MIZERSKA WASIAK, MARIA ROSZKOWSKA
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoEDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ
Bardziej szczegółowoZależność między wskaźnikiem masy ciała i obwodem talii a wskaźnikiem filtracji kłębuszkowej u młodych mężczyzn
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE SILESIEIS PRACA ORYGINALNA Zależność między wskaźnikiem masy ciała i obwodem talii a wskaźnikiem filtracji kłębuszkowej u młodych mężczyzn The relationship between body mass index,
Bardziej szczegółowoWIAD. LEK., 1987, XL, 16, WIESŁAW KAWIAK, MARIA PILARCZYK, MIROSŁAW JAROSZ, ADELA GIERACZ-NAZAR
WIESŁAW KAWIAK, MARIA PILARCZYK, MIROSŁAW JAROSZ, ADELA GIERACZ-NAZAR WPŁYW NISKOCZĄSTECZKOWEGO DEKSTRANU (40 000) NA ZAWARTOŚĆ FOSFORU NIEORGANICZNEGO I FOSFORU ZWIĄZANEGO Z LIPIDAMI W KRWI PACJENTÓW
Bardziej szczegółowoNefropatia IgA korelacja kliniczna i morfologiczna
prace oryginalne Nefropatia IgA korelacja kliniczna i morfologiczna Nefropatia IgA jest najczęściej występującą glomerulopatią w populacjach, u których powszechnie wykonywane są biopsje nerki. W Polsce
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy
STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Noworodek urodzony przedwcześnie, granulocyt obojętnochłonny, molekuły adhezji komórkowej CD11a, CD11b, CD11c, CD18, CD54, CD62L, wczesne zakażenie, posocznica. Wstęp W ostatnich
Bardziej szczegółowoRozwiązywanie umów o pracę
Ryszard Sadlik Rozwiązywanie umów o pracę instruktaż, wzory, przykłady Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2012 Wstęp...7 Rozdział I Wy po wie dze nie umo wy o pra cę za war tej na
Bardziej szczegółowoPrzewlekła niewydolność nerek czy przewlekła choroba nerek?
Choroby Serca i Naczyń 2005, tom 2, nr 3, 131 135 N E F R O K A R D I O L O G I A Przewlekła niewydolność nerek czy przewlekła choroba nerek? Michał Kozłowski, Jacek Manitius Katedra i Klinika Nefrologii,
Bardziej szczegółowoMetody wykrywania i oceny postępu przewlekłej choroby nerek
Choroby Serca i Naczyń 2007, tom 4, nr 3, 137 141 K L I N I C Z N A I N T E R P R E T A C J A W Y N I K Ó W B A D A Ń Redaktor działu: dr hab. med. Edward Franek Metody wykrywania i oceny postępu przewlekłej
Bardziej szczegółowoPodstawowe zasady rozpoznawania i leczenia tubulopatii.
Podstawowe zasady rozpoznawania i leczenia tubulopatii. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Nerkowa kwasica cewkowa (RTA) 1 Prawidłowa Funkcja Nerek Cewka proklsymalna Resorpcja: HCO3-
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoKłębuszkowe choroby nerek jako przyczyna schyłkowej niewydolności nerek
Kłębuszkowe choroby nerek jako przyczyna schyłkowej niewydolności nerek 301 Kłębuszkowe choroby nerek jako przyczyna schyłkowej niewydolności nerek HELENA ZIÓŁKOWSKA, DOMINIKA ADAMCZUK, BEATA LESZCZYŃSKA,
Bardziej szczegółowoOsteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D
Atlanta Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D Jerzy Przedlacki Katedra i Klinika Nefrologii Dializoterapii i Chorób Wewnętrznych, WUM Echa ASBMR 2016 Łódź, 14.01.2017
Bardziej szczegółowoAlbuminy. Agnieszka Jeleń. Pracownia Diagnostyki Molekularnej i Farmakogenomiki. Analityka medyczna rok II
Albuminy Agnieszka Jeleń Pracownia Diagnostyki Molekularnej i Farmakogenomiki Analityka medyczna rok II Synteza: wątroba Rozpad: przewód pokarmowy, nerki, wątroba Brak cech glikozylacji Czas półtrwania:
Bardziej szczegółowoPacjent z białkomoczem różnicowanie i leczenie
Forum Nefrologiczne 2009, tom 2, nr 1, 32 36 Copyright 2009 Via Medica ISSN 1899 3338 PRZYPADKI KLINICZNE www.fn.viamedica.pl Marcin Renke, Agnieszka Jakubowska, Bolesław Rutkowski Katedra i Klinika Nefrologii,
Bardziej szczegółowoUkład wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany
Bardziej szczegółowoBIOMARKERY USZKODZENIA NEREK W DIAGNOSTYCE I LECZENIU WRODZONEGO WODONERCZA
BIOMARKERY USZKODZENIA NEREK W DIAGNOSTYCE I LECZENIU WRODZONEGO WODONERCZA P R O F. D R H A B. A N N A W A S I L E W S K A WODONERCZE WRODZONE Najczęstsza wada układu moczowego stwierdzana w prenatalnym
Bardziej szczegółowoSESJA PRAC ORYGINALNYCH PLAKATY MODEROWANE, CZĘŚĆ 2 SESSION OF ORIGINAL ARTICLES MODERATED POSTER SESSION, PART 2
SESJA PRAC ORYGINALNYCH PLAKATY MODEROWANE, CZĘŚĆ 2 SESSION OF ORIGINAL ARTICLES MODERATED POSTER SESSION, PART 2 Moderatorzy/Moderators: Ewa Warchoł-Celińska (Warszawa), Jacek Lewandowski (Warszawa),
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze a markery dysfunkcji śródbłonka u dzieci z przewlekłą chorobą nerek
Nadciśnienie tętnicze a markery dysfunkcji śródbłonka u dzieci z przewlekłą chorobą nerek Drożdż D, 1 ; Kwinta P, 2, Sztefko K, 3, J, Berska 3, Zachwieja K, 1, Miklaszewska M, 1, Pietrzyk J,A, 1 Zakład
Bardziej szczegółowoBadania osobniczej promieniowrażliwości pacjentów poddawanych radioterapii. Andrzej Wójcik
Badania osobniczej promieniowrażliwości pacjentów poddawanych radioterapii Andrzej Wójcik Zakład Radiobiologii i Immunologii Instytut Biologii Akademia Świętokrzyska Świętokrzyskie Centrum Onkologii Fig.
Bardziej szczegółowoStężenie transformującego czynnika wzrostu β1 (TGF β1) w surowicy krwi i w moczu dzieci chorych na przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek
PRACE ORYGINALNE Adv Clin Exp Med 2004, 13, 2, 255 260 ISSN 1230 025X KATARZYNA KILIŚ PSTRUSIŃSKA, DANUTA ZWOLIŃSKA, ANNA MEDYŃSKA Stężenie transformującego czynnika wzrostu β1 (TGF β1) w surowicy krwi
Bardziej szczegółowoWydalanie białka z moczem dla oceny progresji uszkodzenia nerek w nadciśnieniu tętniczym
Barbara Lisowska-Myjak, Anna Koper, Jan Pachecka ARTYKUŁ POGLĄDOWY Katedra i Zakład Biochemii i Chemii Klinicznej, Akademia Medyczna w Warszawie Wydalanie białka z moczem dla oceny progresji uszkodzenia
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI
Daniel Babula AKTYWNOŚĆ WYBRANYCH METALOPROTEINAZ MACIERZY ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH - streszczenie Promotor:
Bardziej szczegółowoCystatyna C jako marker uszkodzenia nerek u pacjentów z cukrzycą
AKTUALNOŚCI W PIELĘGNIARSTWIE NEFROLOGICZNYM Forum Nefrologiczne 2011, tom 4, nr 4, 389 393 Copyright 2011 Via Medica ISSN 1899 3338 Łukasz Czyżewski 1, Emilia Ciach 2, Janusz Wyzgał 1 www.fn.viamedica.pl
Bardziej szczegółowoKatarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE
Pomorski Uniwersytet Medyczny Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE Promotor: dr hab. prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoMedycyna Pracy, 2001; 52; 4; PRACE ORYGINALNE
Medycyna Pracy, 2001; 52; 4; 247 252 247 PRACE ORYGINALNE Anna Skoczyńska Helena Martynowicz Rafał Poręba Jolanta Antonowicz-Juchniewicz Adrian Sieradzki Ryszard Andrzejak STÊ ENIE TREHALAZY W MOCZU JAKO
Bardziej szczegółowoMorfologia zmian w biopsji nerki u pacjentów z rozpoznaniem nefropatii toczniowej
Morfologia zmian w biopsji nerki u pacjentów z rozpoznaniem nefropatii toczniowej W pracy przedstawiono wyniki badania morfologicznego biopsji nerki wykonanych w Klinice Nefrologii, Transplantologii i
Bardziej szczegółowoRadiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo.
Renata Zielińska Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład Stomatologii
Bardziej szczegółowoAnatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego
Anatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego Krzysztof Letachowicz Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Kierownik: Prof.
Bardziej szczegółowoPula pytań v.1.0 Diagnostyka nefrologiczna
Pula pytań v.1.0 Diagnostyka nefrologiczna 1. W odwodnieniu, hipoperfuzji nerek i stanach wzmożonego katabolizmu białkowego takiego jak dieta wysokobiałkowa stężenie mocznika w surowicy jest podwyższone
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowolek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoCHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO
CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO Dariusz Moczulski Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. WAM ul. Żeromskiego 113, Łódź Cukrzycowa choroba nerek
Bardziej szczegółowoOSMOREGULACJA I WYDALANIE
OSMOREGULACJA I WYDALANIE Nerki są parzystym narządem, pełniącym funkcje wydalnicze (usuwanie zbędnych końcowych produktów metabolizmu) oraz osmoregulacyjne, związane z utrzymaniem w organizmie właściwej
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoOncoOVARIAN Dx (Jajniki) - Raport
IMS Sp. z o.o. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4 4 OncoOVARIAN Dx (Jajniki) - Raport Informacje o pacjencie Dane identyfikacyjne Kod: PRZYKLAD PESEL: 00999000000 Dane osobowe Wiek (w latach): 40 Status menopauzalny
Bardziej szczegółowoROZPRAWA DOKTORSKA. Mateusz Romanowski
Mateusz Romanowski Wpływ krioterapii ogólnoustrojowej na aktywność choroby i sprawność chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Dr hab., prof. AWF Anna Straburzyńska-Lupa
Bardziej szczegółowoLek. Anna Szymanek-Pasternak
Lek. Anna Szymanek-Pasternak I Oddział Chorób Zakaźnych Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu Lekarz rezydent, młodszy asystent Asymetryczna dimetyloarginina (ADMA) i cystatyna
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne choroby układu moczowego
Sylabus Wydział: Wojskowo Lekarski Kierunek studiów: Lekarski Rok Studiów: 4 Semestr: zimowy (07) Przedmiot: Choroby wewnętrzne choroby układu moczowego Forma zajęć: wykłady sala wykładowa, ul. Żeromskiego
Bardziej szczegółowowww.jacekbujko.com @JacekBujko
www.jacekbujko.com @JacekBujko Lek. Jacek Bujko Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna chorób nerek Jak pobrać mocz? Badanie 3 dni przed i 3 dni po miesiączce zanieczyszcza próbkę erytrocytami
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Lek. Łukasz Kłodziński Promotor - Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Wisłowska
STRESZCZENIE Lek. Łukasz Kłodziński Promotor - Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Wisłowska Porównanie współchorobowości u pacjentów z Reumatoidalnym Zapaleniem Stawów, Toczniem Rumieniowatym Układowym i
Bardziej szczegółowois being observed in developing countries what is related to worldwide epidemic of obesity due to atherogenic diet rich in calories, genetic
Streszczenie Cukrzyca jako choroba społeczna i cywilizacyjna przybrała na przełomie XX i XXI wieku rozmiary epidemii. Szczególnie wzrost liczby chorych na cukrzycę typu 2 (T2DM) obserwuje się w krajach
Bardziej szczegółowoOcena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością
lek. Agata Mikołajczak-Będkowska Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Joanna Oświęcimska
Bardziej szczegółowoNIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1
NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1 Niewydolność nerek Niewydolność nerek charakteryzuje się utratą zdolności do oczyszczania organizmu
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów V roku
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów V roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Nefrologia 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )
Bardziej szczegółowoGenetycznie uwarunkowany steroidooporny zespół nerczycowy w polskiej populacji dziecięcej.
Genetycznie uwarunkowany steroidooporny zespół nerczycowy w polskiej populacji dziecięcej. Irena Bałasz-Chmielewska 1*, Lipska-Ziętkiewicz BS. 2, Bieniaś B. 3, Firszt-Adamczyk A. 4 Hyla-Klekot L. 5 Jarmoliński
Bardziej szczegółowoChoroby peroksysomalne
148 PRACE POGLĄDOWE / REVIEWS Choroby peroksysomalne Peroxisomal disorders Teresa Joanna Stradomska Pediatr Pol 2010; 85 (2): 148 155 2010 by Polskie Towarzystwo Pediatryczne Otrzymano/Received: 29.10.2009
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji inwolukryny i β-defenzyny2 w skórze osób chorych na atopowe zapalenie skóry i łuszczycę zwykłą
Agnieszka Terlikowska-Brzósko Ocena ekspresji inwolukryny i β-defenzyny2 w skórze osób chorych na atopowe zapalenie skóry i łuszczycę zwykłą STRESZCZENIE Wstęp Atopowe zapalenie skóry (AZS) i łuszczyca
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Wartość diagnostyczna ultrasonografii stawów rąk w ocenie klinicznej chorych na reumatoidalne zapalenie stawów
STRESZCZENIE Wartość diagnostyczna ultrasonografii stawów rąk w ocenie klinicznej chorych na reumatoidalne zapalenie stawów Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą, postępującą chorobą autoimmunologiczną
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE W większości badań zakłada się (a obecna klasyfikacja przewlekłej choroby nerek (PChN) wg Kidney Disease: Improving Global Outcomes
STRESZCZENIE W większości badań zakłada się (a obecna klasyfikacja przewlekłej choroby nerek (PChN) wg Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) wzmacnia to przekonanie), że rozpoznanie PChN oznacza
Bardziej szczegółowoStreszczenie Ocena wybranych wskaźników diagnostycznych stanów zapalnych gruczołu mlekowego klaczy Słowa kluczowe: stan zapalny gruczołu mlekowego,
Streszczenie Ocena wybranych wskaźników diagnostycznych stanów zapalnych gruczołu mlekowego klaczy Słowa kluczowe: stan zapalny gruczołu mlekowego, mleko klaczy, wymię klaczy. Stany zapalne gruczołu mlekowego
Bardziej szczegółowoPolskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Anna Ratajska 1 2 1 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
Bardziej szczegółowoAmy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Bardziej szczegółowoScyntygrafia nerek. Zakład Medycyny Nuklearnej SP CSK Warszawa
Scyntygrafia nerek Zakład Medycyny Nuklearnej SP CSK Warszawa Podział badań scyntygraficznych Scyntygrafia nerek Inne Dynamiczna Statyczna Angioscyntygrafia Pomiar klirensu nerkowego Test z kaptoprilem
Bardziej szczegółowoZWIĄZKI MIĘDZY CECHAMI ELEKTRYCZNYMI A AKTYWNOŚCIĄ WODY ŚRUTY PSZENICZNEJ
Inżynieria Rolnicza 6(115)/2009 ZWIĄZKI MIĘDZY CECHAMI ELEKTRYCZNYMI A AKTYWNOŚCIĄ WODY ŚRUTY PSZENICZNEJ Deta Łuczycka Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Streszczenie.
Bardziej szczegółowo