LECZNICTWO UZDROWISKOWE 1. Nakłady MOW NFZ na lecznictwo uzdrowiskowe w latach 2006-2014 Wzrost nakładów finansowych na lecznictwo uzdrowiskowe w 2014 roku w stosunku do 2006 roku, kształtuje się na poziomie 15 mln zł, tj. 31%. Po okresie wzrostu w latach 2006-2009, nastąpił spadek związany z brakiem środków finansowych w planie 2010 roku, aby znowu w latach 2011-2014 notować kolejny wzrost. Na 2014 rok poziom nakładów finansowych został utrzymany na poziomie 2013 roku. 50 40 30 20 34 37 42 46 39 43 46 49 49 2. Przebieg procesu aneksowania umów na rok 2014 Kontraktowanie świadczeń na rok 2014 w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe prowadzone było w trybie aneksowania umów wieloletnich. Okres obowiązywania zawartych umów to 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2015 r., z wyjątkiem jednej umowy, która została zawarta w 2012 roku, po przeprowadzeniu postępowania w trybie konkursu ofert i obowiązuje do 31 grudnia 2014 roku. Sprawa dotyczy zakresu uzdrowiskowego leczenia ambulatoryjnego dorosłych i dzieci realizowanego w podziemnym wyrobisku górniczym w Uzdrowisku Kopalni Soli w Wieliczce. Z uwagi na specyfikę przeprowadzania procesu zawierania umów w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe, aneksowanie umów wieloletnich ze świadczeniodawcami z terenu województwa małopolskiego zostało przeprowadzone przez MOW NFZ w oparciu o środki finansowe wynikające z upoważnień udzielonych przez Dyrektorów poszczególnych oddziałów wojewódzkich NFZ. Pozostałe oddziały Funduszu, z uwagi na kończący się z dniem 31 grudnia 2013 roku okres obowiązywania umów zawartych przez nich ze świadczeniodawcami z terenu ich działania, przeprowadzały postępowania w trybie konkursu ofert. 10 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 - plan Wykres nr 1. Nakłady na UZD w latach 2006-2014 (mln zł) MOW NFZ, po uzyskaniu z 15 oddziałów wojewódzkich NFZ upoważnień i szczegółowych zapotrzebowań na świadczenia opieki zdrowotnej w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe, przystąpił do procesu aneksowania umów wieloletnich. W dniu 23 października 2013 roku udostępniono na stronie internetowej definicję postępowania aktualizacyjnego na 2014 roku. Szczegółowe informacje na temat przygotowania dokumentacji przez świadczeniodawców zostały opublikowane w komunikacie na stronie internetowej MOW NFZ. Termin składania dokumentacji został określony na dzień 6 listopada 2013 roku. str. 126
Dokumentację aktualizacyjną do przeprowadzenia aneksowania umów wieloletnich złożyło 30 z 31 Świadczeniodawców, z uwagi na to, że z jednym świadczeniodawcą (Sanatorium Uzdrowiskowe HUTNIK w Szczawnicy) została rozwiązana z dniem 20 listopada 2013 roku umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe, w trybie 36 ust. 1 pkt 6 Ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej stanowiących załącznik do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 roku w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2008 r. nr 81, poz. 484). Zakończenie aneksowania umów dla wszystkich placówek nastąpiło do dnia 30 listopada 2013 r. Zgodnie z Zarządzeniem Nr 279/13 Dyrektora MOW NFZ z dnia 14 października 2013 roku w sprawie powołania zespołu przekazującego propozycję oraz negocjującego ze Świadczeniodawcami warunki rzeczowo-finansowe umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej na rok 2014 w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe, powołany został 5-osobowy zespół negocjacyjny, którego zadaniem było uzgodnienie z przedstawicielami świadczeniodawców warunków rzeczowofinansowych na 2014 rok. W skład zespołu wchodzili pracownicy Działu Lecznictwa Uzdrowiskowego. Zgodnie z przesłanymi przez poszczególne OW NFZ szczegółowymi zestawieniami zawierającymi zapotrzebowanie na świadczenia, MOW NFZ, pismem z dnia 22 października 2013 r., wysłał do świadczeniodawców propozycje planu rzeczowofinansowego z kwotą zobowiązania na kolejny okres rozliczeniowy. do podpisania protokołów uzgodnień, a następnie podpisania aneksów do umów na 2014 rok. Jako priorytet przyjęto konieczność jak najszybszego zawarcia i podpisania umów oraz przygotowania rozdzielnika dla poszczególnych OW NFZ. Powyższe wynikało z potrzeby potwierdzenia skierowań na leczenie uzdrowiskowe na pierwsze turnusy miesiąca stycznia 2014 roku i warunku doręczenia ich świadczeniobiorcom co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem leczenia. Do dnia 30 listopada 2013 roku wszystkie aneksy do umów zostały podpisane. Do dnia 31 grudnia 2013 roku ponad 3 tys. skierowań zostało wysłanych do pacjentów, na turnusy rozpoczynające się w miesiącu styczniu 2014 roku. 3. Stan zabezpieczenia świadczeń w rodzaju - ogółem Przy kontraktowaniu świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe na 2014 rok na terenie województwa małopolskiego wykorzystano środki własne Oddziału oraz środki finansowe uzyskane na podstawie upoważnień udzielonych Dyrektorowi MOW NFZ przez Dyrektorów 15 pozostałych OW NFZ. MOW NFZ ma ponad 20% udział w wartości środków finansowych przeznaczonych do aneksowania świadczeń w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe na terenie Małopolski (ponad 16 mln zł z 80,47 mln zł). Pozostałą kwotę stanowią upoważnienia innych OW, za które MOW NFZ kontraktuje świadczenia w Małopolsce dla pacjentów z tamtych oddziałów. Po dokonaniu weryfikacji złożonej dokumentacji pod względem spełnienia wymogów określonych w rozporządzeniu w sprawie świadczeń gwarantowanych, świadczeniodawcy zostali zaproszeni Wartość finansowa do przeprowadzenia aneksowania umów w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe przez MOW NFZ wynosiła: 80 476 122,43 zł. str. 127
Tabela nr 1. Wartość upoważnień otrzymanych na 2014 r. w podziale na poszczególne województwa WARTOŚĆ UPOWAŻNIENIA l.p. Nazwa OW NFZ dla MOW NFZ na 2014 rok (stan na dzień 16.10.2013 r.) 1 Dolnośląski OW 3 457 858,00 2 Kujawsko-Pomorski OW 3 004 892,43 3 Lubelski OW 6 729 595,00 4 Lubuski OW 1 473 724,00 5 Łódzki OW 6 210 478,00 6 Małopolski OW 16 974 396,00 7 Mazowiecki OW 10 117 361,00 8 Opolski OW 1 989 261,00 9 Podkarpacki OW 3 462 606,00 10 Podlaski OW 2 427 586,00 11 Pomorski OW 3 460 470,00 12 Śląski OW 9 071 135,00 13 Świętokrzyski OW 4 509 477,00 14 Warmińsko-Mazurski OW 1 382 565,00 15 Wielkopolski OW 4 983 949,00 16 Zachodniopomorski OW 1 220 769,00 RAZEM 80 476 122,43 Województwo małopolskie jest jednym z największych obszarów, na którym zlokalizowanych jest najwięcej miejscowości uzdrowiskowych: Swoszowice, Rabka, Szczawnica, Piwniczna, Żegiestów, Muszyna, Krynica, Wysowa, Wapienne, Wieliczka. i Kraków SWOSZOWICE WIELICZKA Nowotarski RABKA WOJ. MAŁOPOLSKIE Nowosądecki SZCZAWNICA, PIWNICZNA, MUSZYNA, ŻEGIESTÓW KRYNICA Gorlicki WYSOWA, WAPIENNE W miesiącu wrześniu 2013 roku wydana została Decyzja Ministra Zdrowia poszerzająca zakres kierunków leczniczych, w oparciu o które świadczeniobiorcy mogą zostać skierowani na leczenie tj.: reumatologia i otyłość. Ponadto, nadal najbardziej preferowane przez pacjentów uzdrowiska są miejscowości nadmorskie oraz Busko, Ciechocinek, Ustroń. Poziom zakontraktowanych świadczeń na 2014 rok (wg stanu na dzień 31.12.2013 roku) przedstawia poniższa tabela. str. 128
Tabela nr 2. Wartość i liczba świadczeń zakontraktowanych w Małopolsce na 2014 r. w podziale na zakresy KONTRAKTUJĄCY - LECZNICTWO UZDROWISKOWE 2014 wartość umów na 2014 rok Lp (stan na dzień 31.12.2013) kod 1 08.1330.019.04 2 08.6100.021.05 3 08.6101.021.05 4 08.6500.028.05 5 08.6501.029.05 6 08.0000.022.05 7 08.0000.029.05 nazwa zakresu świadczeń ambulatoryjne dorosłych i dzieci szpitalne dorosłych szpitalne dzieci w wieku od 3 do 18 lat sanatoryjne dorosłych sanatoryjne dzieci w wieku od 3 do 6 lat pod opieką dorosłych uzdrowiskowa rehabilitacja dla dorosłych w szpitalu uzdrowiskowym uzdrowiskowa rehabilitacja dla dorosłych w sanatorium uzdrowiskowym liczba osobodni wartość osobodni 101 039 2 855 715,00 73 017 6 233 325,00 88 533 7 967 970,00 879 858 58 828 833,00 41 412 2 898 840,00 3 360 336 000,00 8 764 797 524,00 1 195 983 79 918 207,00 Brak zabezpieczenia pełnej kwoty wynika z potrzeby zabezpieczenia środków finansowych na realizację art. 33 ust. 4 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2008 roku, Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) tzw. dopłaty do osobodnia realizowanego przez studenta. Odpowiednio, Dyrektor MOW NFZ, w ramach wynikającej z planu finansowego Oddziału na 2011 r. kwoty 49,50 mln zł udzielił upoważnień innym OW NFZ do kontraktowania świadczeń dla ubezpieczonych z Małopolski poza terenem naszego województwa, w roku 2014 na łączną kwotę ponad 32 mln zł w 8 województwach. Tabela nr 3. Wartość upoważnień udzielonych na 2014 r. w podziale na poszczególne województwa WARTOŚĆ UPOWAŻNIENIA L.p. Nazwa OW NFZ na 2014 rok udzielonego przez Dyrektora MOW NFZ (stan na dzień 31.12.2013 r.) 1 Dolnośląski OW 3 837 315,00 2 Kujawsko-Pomorski OW 3 648 063,00 3 Lubelski OW 1 366 050,00 4 Lubuski OW 0,00 5 Łódzki OW 0,00 6 Małopolski OW 7 Mazowiecki OW 0,00 8 Opolski OW 0,00 9 Podkarpacki OW 5 781 834,00 10 Podlaski OW 0,00 11 Pomorski OW 1 625 400,00 12 Śląski OW 3 451 170,00 13 Świętokrzyski OW 5 398 497,00 14 Warmińsko-Mazurski OW 0,00 15 Wielkopolski OW 0,00 16 Zachodniopomorski OW 7 417 274,00 RAZEM 32 525 603,00 str. 129
Małopolski OW NFZ kieruje ubezpieczonych do ponad 40 uzdrowisk na terenie całego kraju. Zestawienie ilościowe i wartościowe zakontraktowanych świadczeń dla świadczeniobiorców Małopolskiego OW NFZ w całej Polsce przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 4. Wartość i liczba świadczeń zakontraktowanych w całej Polsce dla świadczeniobiorców Małopolskiego OW NFZ w podziale na zakresy KIERUJĄCY - LECZNICTWO UZDROWISKOWE - 2014 Zakontraktowane L.p. 2014 rok kod nazwa (stan na dzień 31.01.2014) liczba osobodni wartość osobodni 1 08.1330.019.04 ambulatoryjne dorosłych 99 975 2 823 734,00 i dzieci 2 08.6100.021.05 szpitalnego dorosłych 106 890 9 521 883,00 3 08.6101.021.05 szpitalne dzieci w wieku 23 517 2 115 882,00 od 3 do 18 lat 4 08.6500.028.05 sanatoryjne dorosłych 463 848 31 922 385,60 5 08.6501.029.05 sanatoryjne dzieci w wieku od 15 519 1 086 330,00 3 do 6 lat pod opieką dorosłych 6 08.0000.022.05 uzdrowiskowa rehabilitacja dla dorosłych w szpitalu 12 656 1 421 420,00 uzdrowiskowym 7 08.6500.029.05 uzdrowiskowa rehabilitacja dla dorosłych w sanatorium 0 0,00 uzdrowiskowym 722 405 48 891 634,60 str. 130
4. Metodyka planowania zakupu świadczeń Kontraktowanie świadczeń w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe w ostatnich latach przeprowadzano w oparciu o różne rozwiązania. Na 2011 rok poszczególne oddziały wojewódzkie NFZ przeprowadziły postępowania w trybie konkursu ofert z podmiotami z terenu swojego działania dla świadczeniobiorców z terenu całego kraju. Okres obowiązywania umów został zróżnicowany. Małopolski OW NFZ uzyskał zgodę Prezesa NFZ na zawarcie umów na okres 5 lat w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe. Powyższe wpłynęło na to, że na 2014 rok MOW NFZ aneksował umowy w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe, a pozostałe OW NFZ przeprowadzały postępowania w trybie konkursu ofert. Do opracowania planu zakupu świadczeń w poszczególnych zakresach przyjęto założenia, wynikające z dokonanych w Centrali NFZ uzgodnień, dotychczasowych doświadczeń i potrzeb wynikających z zabezpieczenia dostępności do świadczeń przez poszczególne OW NFZ, opierając się o: przekazane przez poszczególne oddziały wojewódzkie NFZ zapotrzebowania na świadczenia, konieczność przestrzegania uzgodnionych założeń, aby bezpiecznie zakontraktować świadczenia i w najlepszym stopniu spełnić życzenia wszystkich oddziałów, w imieniu których świadczenia były kontraktowane. Celem wspólnego działania jest kontynuowanie porządkowania systemu kontraktowania, który w obowiązującej do 2010 roku formie, doprowadził do sytuacji, polegającej m. in. na tym, że u danego świadczeniodawcy w jednym obiekcie obowiązywały różne ceny osobodnia wynegocjowane przez różne oddziały NFZ z tych samych środków publicznych. Głównym celem jest poprawa dostępności do leczenia uzdrowiskowego, tj. skrócenie czasu oczekiwania na potwierdzenie skierowania na leczenie uzdrowiskowe, który, zgodnie z przepisami, nie powinien przekraczać 18-tu miesięcy od daty złożenia skierowania. W zakresie ustalania ceny osobodnia na 2014 rok założono pozostawienie cen na poziomie 2013 roku. Ponadto, Małopolski OW NFZ, w ramach swojego planu zakupu na 2014 rok, przyjął następujące założenia: w przypadku uzdrowiskowego leczenia w trybie ambulatoryjnym utrzymać poziom świadczeń 2013 roku. Preferowanie tego zakresu świadczeń pozwala na lepsze wykorzystanie środków finansowych dla większej liczby pacjentów, którzy mogą korzystać z leczenia w dowolnym czasie w wybranych uzdrowiskach; utrzymać strukturę liczby i wartości świadczeń w zakresie uzdrowiskowego leczenia sanatoryjnego dorosłych, biorąc pod uwagę potrzebę poprawy dostępności do leczenia uzdrowiskowego, tj. skrócenie czasu oczekiwania na potwierdzenie skierowania na leczenie uzdrowiskowe. Zostało to przeprowadzone kosztem zmniejszenia liczby i wartości świadczeń w zakresie 28-dniowej uzdrowiskowej rehabilitacji dla dorosłych w sanatorium uzdrowiskowym, gdzie jest dużo rezygnacji dokonywanych przez świadczeniobiorców; uwzględnić zapotrzebowania na świadczenia w uzdrowiskach o określonych 17-tu profilach leczniczych (zgodnie z decyzjami wydanymi przez Ministra Zdrowia). str. 131
5. Ocena realizacji priorytetów przyjętych w Planie zakupu Priorytet ogólnopolski utrzymanie dostępności do świadczeń zgodnie z przekazanymi przez poszczególne OW NFZ zapotrzebowaniami. Priorytety MOW NFZ: poprawa dostępności do świadczeń. Podsumowując, należy stwierdzić, że udało się zrealizować większość założonych priorytetów. Przede wszystkim zwiększono dostępność do świadczeń uzdrowiskowego leczenia sanatoryjnego dorosłych i utrzymano liczbę świadczeń w zakresie uzdrowiskowego leczenia szpitalnego dorosłych na poziomie 2013 roku. 6. Ocena poziomu zabezpieczenia świadczeń w podziale terytorialno-zakresowym W wyniku przeprowadzonego aneksowania umów wieloletnich w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe uzyskano zabezpieczenie świadczeń na terenie wszystkich uzdrowisk Małopolski. W trakcie prowadzonych ze świadczeniodawcami uzgodnień większość zgłosiła gotowość sprzedaży dodatkowych świadczeń w przypadku posiadania przez OW NFZ dodatkowych środków finansowych na ten rodzaj świadczeń. Świadczeniodawcy deklarują gotowość udostępnienia miejsc we wszystkich miesiącach roku. NFZ miały czas na powiadomienie świadczeniobiorców o terminach leczenia na pierwsze turnusy danego roku. Problem z tzw. niedojazdami na pierwsze turnusy wpływa na liczną korespondencję od świadczeniodawców, którzy utrzymują gotowość przyjęcia świadczeniobiorców. Pacjent, który nie zrealizuje potwierdzonego skierowania lub dokona jego zwrotu do oddziału Funduszu w terminie uniemożliwiającym jego ponowne potwierdzenie, nie ponosi żadnych konsekwencji. Dostarczenie świadczeniobiorcy skierowania w terminie tylko 14 dni przed rozpoczęciem terminu leczenia powoduje liczne rezygnacje z leczenia. 7. Obszary wymagające uzupełnienia lub korekty Specyfika kontraktowania świadczeń i sposób dystrybucji skierowań na leczenie uzdrowiskowe sprawia, że część OW NFZ ma kolejkę oczekujących na świadczenie wynoszącą ponad 20 miesięcy, a część - kolejkę na poziomie 12 miesięcy. Wobec powyższego, każdy OW NFZ indywidualnie dokonuje opracowania i analizy swoich potrzeb w zakresie zapotrzebowania na świadczenia. MOW NFZ jest w gotowości do podjęcia zabezpieczenia dodatkowych świadczeń na terenie województwa małopolskiego, jeżeli wpłynie od poszczególnych OW NFZ zapotrzebowanie z równoczesnym zwiększeniem wartości udzielonego upoważnienia. 8. Ryzyka i zagrożenia Świadczenia w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe są jedynym rodzajem świadczeń, gdzie NFZ zajmuje się potwierdzaniem skierowań i przesyłaniem do świadczeniobiorców informacji o miejscu i terminie rozpoczęcia leczenia. Wobec powyższego, przeprowadzenie procesu aneksowania umów w tym rodzaju powinno się odbyć, w miarę możliwości, jak najwcześniej, aby OW Małopolska jest jednym z województw o największej liczbie uzdrowisk w Polsce, a każdorazowo występuje problem ze zbyt małym zapotrzebowaniem, które składane jest przez poszczególne OW NFZ. Oddziały kierują najwięcej środków finansowych i największe zapotrzebowanie do tych OW NFZ, gdzie znajdują się str. 132
m.in. takie uzdrowiska, jak: Busko, Ciechocinek, Ustroń, Kołobrzeg, Świnoujście, Ustka, Sopot. Prowadzenie kontraktowania w ostatnich dwóch miesiącach roku uniemożliwia pełne zabezpieczenie przyjazdów świadczeniobiorców na pierwsze turnusy roku i przyczynia się do generowania tzw. niedojazdów. Doświadczenie wskazuje, że największa liczba rezygnacji z potwierdzonych skierowań jest na turnusy potwierdzane na początek roku. Konieczne jest przeprowadzenie kategoryzacji świadczeniodawców udzielających świadczeń w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe w skali całego kraju, celem zweryfikowania jakości i standardu udzielanych świadczeń. 9. Planowane dalsze działania: aneksy zwiększające w tych zakresach, gdzie zostanie zgłoszone zapotrzebowanie przez poszczególne OW NFZ i zostaną zwiększone upoważnienia, monitoring poziomu realizacji umów. kontrole Świadczeniodawców. str. 133