Analiza wykonalności dla projektu pn.: Zagospodarowanie terenów przyległych do potoku Żylica z budową ścieżki dydaktycznej w Gminie etap I Bielsko-Biała, 2014
Zespół ekspertów w składzie: Karol Ciężak, Paweł Gałecki, Joanna Zalewska-Gałosz, Wojciech Gałosz, Izabela Kałczuga, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Roman Żurek 2
Spis treści Spis treści... 3 1. Charakterystyka projektu... 5 1.1. Tytuł i definicja projektu... 5 1.2. Lokalizacja projektu... 6 1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu... 9 2. Analiza terytorialna... 13 3. Zgodność z politykami strategicznymi... 16 4. Komplementarność projektu... 19 5. Analiza instytucjonalna... 21 5.1. Beneficjenci projektu... 21 5.2. Wykonalność instytucjonalna projektu... 21 6. Analiza techniczna i technologiczna... 22 7. Analiza specyficzna dla sektora... 25 7.1. Stan aktualny... 25 7.2. Stan projektowany... 25 8. Analiza wariantowa... 25 9. Analiza środowiskowa... 28 10. Analiza prawna i pomoc publiczna... 31 11. Analiza finansowo-ekonomiczna... 38 12. Wykonalność i trwałość projektu... 46 13. Analiza ryzyk i zagrożeń w projekcie... 47 14. Plan wdrożenia projektu... 48 15. Raport z konsultacji społecznych... 48 16. Zakończenie... 48 17. Bibliografia... 49 3
Spis rysunków Rysunek 1 Gmina na mapie Województwa Śląskiego... 6 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu... 7 Rysunek 3 Lokalizacja projektu... 8 Spis tabel Tabela 1 Wskaźnik rezultatu... 11 Tabela 2 Wskaźnik produktu... 12 Tabela 3 Ludność w Gminie wg miejsca zameldowania i płci... 13 Tabela 5 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie... 14 Tabela 6 Wpływ projektu na polityki horyzontalne... 19 Tabela 7 Komplementarność projektu z innymi działaniami... 20 Tabela 8 Koszty przygotowania i realizacji projektu... 25 Tabela 9 Ocena porównawcza projektu: stan surowy stan z zastosowaniem rekomendacji środowiskowych (skala od -5 do +5)... 30 Tabela 10 Ryzyka środowiskowe w projekcie... 30 Tabela 11 Wycena i harmonogram w obszarze środowiskowym... 31 Tabela 12 Lista nieruchomości objętych projektem wraz ze wskazaniem czy istnieje podstawa dysponowania nieruchomością przez Beneficjenta... 32 Tabela 13 Harmonogram rzeczowo-finansowy... 39 Tabela 14 Kalkulacja kosztów operacyjnych w wybranych latach analizy... 41 Tabela 15 Obliczenie luki w finansowaniu... 42 Tabela 16 Obliczenie poziomu dofinansowania... 43 Tabela 17 Obliczenia wskaźników rentowności bez uwzględnienia dotacji... 44 Tabela 18 Obliczenia wskaźników rentowności z uwzględnieniem dotacji... 44 Tabela 19 Obliczenie ENPV i B/C... 45 Tabela 20 Ryzyka i zagrożenia w projekcie... 47 Tabela 21 Plan wdrożenia projektu... 48 4
1. Charakterystyka projektu 1.1. Tytuł i definicja projektu Zagospodarowanie terenów przyległych do potoku Żylica z budową ścieżki dydaktycznej w Gminie etap I Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego. Przedsięwzięcie obejmuje działania polegające na ochronie obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych i prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych, a także budowę i modernizację niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną i przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków. Przedsięwzięcie zintegrowane złożone jest z 35 wzajemnie komplementarnych inwestycji zaplanowanych do realizacji w Bielsku-Białej oraz powiatach: bielskim, cieszyńskim i żywieckim. Przedmiotem projektu jest zagospodarowanie terenów przyległych do potoku Żylica z budową ścieżki dydaktycznej w Gminie w ramach pierwszego etapu prac. Zakres projektu dla obszaru zagospodarowania na planowanej długości 3,8 km obejmuje: Budowa ścieżki dydaktycznej od granicy z Miasta Szczyrk do ul. Topolowej w Rybarzowicach (na długości 3,8 km ). Montaż tablic informacyjno - dydaktycznych. Rozbudowa ścieżki pieszo rowerowej od granicy z Miasta Szczyrk do ul. Kowalskiej w Buczkowicach ( poszerzenie istniejącej ścieżki). Zagospodarowanie terenów wzdłuż ścieżki pieszo - rowerowej małą architekturą. Urządzenie zielenią terenów wzdłuż ścieżki pieszo - rowerowej małą architekturą. Budowa mostu - kładki pieszo jezdnej na Potoku Żylica w ciągu ścieżki dydaktycznej w rejonie kompleksu sportowo rekreacyjnego w Rybarzowicach. Montaż oświetlenia energooszczędnego wzdłuż ścieżki dydaktycznej na dł. 3,8 km 130 punktów oświetlenia. Budowę małej architektury, wiat biwakowych, montaż ławek, koszy na śmieci, stojaków na rowery dla potrzeb rekreacji rodzinnej. Projekt przewiduje ochronę obszarów przybrzeżnych potoku Żylica wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych oraz wykreowanie zielonej przestrzeni nadrzecznej o przeznaczeniu rekreacyjnym w gminie. Celem projektu jest ochrona i zachowanie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy poprzez: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej. 5
1.2. Lokalizacja projektu wieś położona w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie. Obszar objęty projektem rozpoczyna się od pogranicza miejscowości Szczyrk z miejscowością do miejscowości Rybarzowice w gminie wzdłuż nabrzeży potoku Żylica. Rysunek 1 Gmina na mapie Województwa Śląskiego Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/ 6
Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu Źródło: Opracowanie własne na podstawie http://pl.wikipedia.org 7
Rysunek 3 Lokalizacja projektu Źródło: Opracowanie własne celem wzmocnienia współpracy między JST koniecznej do realizacji wspólnych działań na obszarze funkcjonalnym 8
1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Projekt dotyczy zagospodarowania terenów przyległych do potoku Żylica z budową ścieżki dydaktycznej. Potok w tym miejscu otaczają zdegradowane łęgi i ziołorośla. W dolnej części znajduje się skarpa z ciekawą roślinnością ciepłolubną - obecnie mocno zarośnięta krzewami. Teren objęty projektem znajduje się w obszarze występowania elementów specyficznych bioróżnorodnych, które zostały stwierdzone przez ekspertów w analizie środowiskowej. Obszar projektu leży w sąsiedztwie Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego i Obszaru Natura 2000 PLH240005 Beskid Śląski. Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie polegające na braku wskazania i wydzielenia miejsc dla potrzeb rekreacji, narażą obszar na biologiczną degradację. Powyższy sytuacja wpływa na pogarszający się stan bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy, wobec czego w przedmiotowym projekcie jako problem kluczowy określono: niewystarczający stopień ochrony bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy. Mając na względzie konieczność znalezienia rozwiązania powyższego problemu jako cel projektu przyjęto ochronę i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy. Cel projektu zgodny jest w tym zakresie z celem RPO WSL na lata 2014-2020 (wersja 5.1) w ramach osi priorytetowej VI OCHRONA ŚRODOWISKA I EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW, w odniesieniu do priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. W tej osi priorytetowej, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4 wyznaczono jeden cel szczegółowy: Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Cel szczegółowy priorytetu inwestycyjnego 6.4 jest spójny z celami głównym i szczegółowym Umowy Partnerstwa, którymi są odpowiednio: zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Zgodnie z Projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (URPO WSL) na lata 2014-2020 w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wersja 2.0 z maja 2014) przedmiotowy projekt wpisuje się w Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. W tej wersji dokumentu - celem działania 5.4 jest ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Na etapie opracowania właściwego Studium Wykonalności należy odnieść się do zapisów URPO WSL 2014-2020, które aktualnie określają przykładowe rodzaje projektów odnoszące się do przedmiotowego projektu jako: 1. Budowa, modernizacja i doposażenie ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej wraz z prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych; 2. Ochrona obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych; 9
3. Budowa i modernizacja niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych). W ramach 1. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają ośrodki prowadzące statutową działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony bioróżnorodności, która związana jest z gatunkami rodzimymi stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach 2. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z ochroną obszarów przybrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych w celu stworzenia wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości, także dla ich zagospodarowania na cele turystyczne. W ramach 3. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z czynną ochroną gatunków rodzimych stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach wszystkich typów projektów Beneficjent zobowiązany jest do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych. Przedmiotowy projekt wpisuje się w 2 przykładowy rodzaj projektu. Wskaźniki Planowanymi rezultatami wsparcia - zgodnie z aktualnymi zapisami w Projekcie RPO WSL na lata 2014-2020 (wersja 5.1) w zakresie budowy, modernizacji i doposażenia ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej; ochrony obszarów nadwodnych (poprzez zagospodarowanie tych przestrzeni jako bezpiecznych, wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości) wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych (np. dla ich zagospodarowania na cele turystyczne), budowy i modernizacji niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych), będą: 1. Wzrost udziału obszarów chronionych w powierzchni obszarów ogółem; 2. Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; 3. Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. Niniejszy projekt spełnia odpowiednio zapisy punktów 2 i 3. 10
Tabela 1 Wskaźnik rezultatu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2018) 1. Udział powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogółem [%] GUS 0 Nie dotyczy 2. Wskaźnik mierzący: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 3. Wskaźnik mierzący: Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL Źródło: Opracowanie własne na podstawie RPO WSL na lata 2014 2020 (wersja 5.1) zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 11
Tabela 2 Wskaźnik produktu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2017) 1. 2. 3. Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów Liczba wspartych form ochrony przyrody [szt.] [ha] Źródło: URPO WSL na lata 2014-2020 (wersja 5.1) Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze 0 1 0 5,0 [szt.] Sprawozdanie 0 Nie dotyczy Na dzień przygotowania niniejszego opracowania ani projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020, ani projekt uszczegółowienia tegoż programu nie przewidują wskaźników innych niż te, które podano w tabelach. Wskaźniki określone w dostępnych projektach dokumentów nie są adekwatne do zaplanowanych typów działań, jak również nie pozwalają na zmierzenie rezultatów wsparcia, jakimi zgodnie z projektem RPO WSL na lata 2014-2020 (wersja 5.1) mają być: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. W związku z powyższym, rezultaty te podano bez określenia nazwy wskaźnika. Jednocześnie przy wskaźniku Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem podano wartość 1, gdyż beneficjent zobowiązany będzie do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych w ramach projektu. Niezbędna będzie weryfikacja powyższych zapisów po opublikowaniu listy wskaźników obowiązujących dla tego typu projektu. Procedura raportowania i monitorowania wskaźników dostosowana będzie do Wytycznych z zakresu monitoringu i sprawozdawczości RPO Województwa Śląskiego 2014-2020. Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości będzie również określać umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełniać będzie część wniosku o płatność dotycząca postępu rzeczowego i finansowego danego projektu (w tym informacja nt. postępu prac, osiągniętych 12
produktów). Wskaźniki produktu będą monitorowane co najmniej 1 raz na kwartał, natomiast wskaźniki rezultatu najpóźniej w rok po zakończeniu inwestycji. 2. Analiza terytorialna to gmina wiejska w województwie śląskim, w powiecie bielskim. Gmina (w skład, której wchodzą cztery sołectwa:, Rybarzowice, Godziszka i Kalna), położona jest na płaskowyżu Kotliny Żywieckiej u podnóża gór: Skalite, Magura i Skrzyczne. Przez jej obszar przechodzą drogi turystyczne: Bielsko-Biała - Szczyrk - Wisła oraz Szczyrk - Żywiec. Początki osadnictwa na terenie Gminy związane są z "państwem żywieckim" i przypadają na XIII/XIV wiek. Pierwsze źródła pisane pochodzą z 1581 roku i dotyczą Rybarzowic - typowa rolniczej wsi kmiecej. W XVI wieku zaczyna się proces osadnictwa koczujących pasterzy, w wyniku którego w XVII wieku powstają wsie zrębne i Godziszka. Ludność miejscowa trudniła się: rolnictwem, hodowlą bydła i ryb oraz pasterstwem. Od połowy XIX wieku następuje rozwój przemysłu. Powstają młyny, tartaki, zapałczarnia, Fabryka Mebli Giętych oraz fabryki związane z przemysłem włókienniczym (fabryka sukna, wałkowania sukna, folusz). W 1990 r., po kolejnej reformie administracyjnej gmina uzyskała samodzielność i od tego czasu następuje jej prężny rozwój. Rada Gminy przy współudziale mieszkańców realizuje inwestycje w zakresie ochrony środowiska naturalnego: cała gmina jest zgazyfikowana, gmina posiada wspólnie z gminą Wilkowice nowe, ekologiczne składowisko odpadów komunalnych z segregacją odpadów u źródła, gmina posiada biologiczno - mechaniczną oczyszczalnię ścieków (w chwili obecnej gmina jest skanalizowana w 35%), mieszkańcy gminy korzystają obecnie w 30% z sieci wodociągowej, gmina posiada nowoczesną łączność telefoniczną - 1288 numerów. Rekreacji i wypoczynkowi sprzyja rozwinięta baza noclegowa: ośrodki wczasowe, domki letniskowe, kwatery prywatne oraz schronisko młodzieżowe. Gmina posiada dogodne warunki dla rozwoju gospodarstw agroturystycznych. Gmina ma obszar 19,33 km², w tym: użytki rolne stanowią: 80%, a użytki leśne: 7%. Gmina stanowi 4,23% powierzchni powiatu. Poniższe zestawienie prezentuje proces wzrostu ludności w gminie na przestrzeni ostatnich 5 lat. Tabela 3 Ludność w Gminie wg miejsca zameldowania i płci Wyszczególnienie j.m. 2009 2010 2011 2012 2013 Ludność wg miejsca zameldowania i płci stan na 31 XII ogółem osoba 10 845 10 908 10 960 11 021 11 096 mężczyźni osoba 5 302 5 359 5 392 5 409 5 425 kobiety osoba 5 543 5 549 5 568 5 612 5 671 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS 13
Według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. Gmina liczyła 11 096 mieszkańców. Gęstość zaludnienia stanowi - 570 os./km² i od kilku lat wzrasta (w 2009r. było 562 os./km²). Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Wyszczególnienie j.m. 2009 2010 2011 2012 2013 ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 57,5 57,8 57,7 57,0 57,8 osoba 80,1 83,2 85,6 87,9 91,4 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 25,6 26,2 26,6 26,7 27,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS W strukturze ludności Buczkowic w 2013r. - 19,1% mieszkańców stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, 63,4% osoby w wieku przedprodukcyjnym, a 17,5 % osoby w wieku poprodukcyjnym. Od lat wzrasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny na 1000 ludności w 2013r. był ujemny i stanowił minus 2,1 i niepokojąco od kilku lat spada ( w 2009r. przyrost ten wynosił plus 5,8). Liczba pracujących w gminie Buczkowicach to ogółem 1416 osób (GUS, stan na 31.XII.2013r.). W tym czasie udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym ogółem w gminie wyniósł 6,8%. Na koniec czerwca 2014r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12 %, w województwie śląskim 10,2 %, w mieście Bielsko Biała 5,6%, a w powiecie bielskim 9,2 %. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Bielsko - Białej w tym czasie z Gminy to 429 osób. Gospodarka Według danych GUS BDL (stan na koniec 2013r.) dla gminy - podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON (stan w dniu 31 XII) stanowiły: 1 164, w tym z sektora publicznego 33, prywatnego 1 131. Wiodącym sektorem wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Buczkowicach są firmy z sektora G handel detaliczny i hurtowy (346 firm), potem z sektora F budownictwo (170) oraz z sektora C przetwórstwo przemysłowe (157). Zasoby mieszkaniowe Gminy stanowią 3 544 mieszkania (wg GUS, stanu na XII 2013r.), a budynki mieszkalne oddane do użytkowania odnotowano 35. Urządzenia sieciowe (dane GUS na 2013r.): Wodociągi - długość czynnej sieci rozdzielczej to 40,7 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to 981 szt. Kanalizacja - długość czynnej sieci rozdzielczej to 59,4 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to 1 111 szt. 14
Infrastruktura społeczna (wszystkie dane z GUS wg stanu na koniec 2013r.) Służba zdrowia: 3 przychodnie; apteki ogólnodostępne 2; liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną 5548. Placówki biblioteczne - biblioteki i filie ogółem 4, 2 010 czytelników w ciągu roku. Placówki edukacyjne w Buczkowicach to: 1 przedszkole dla 341 dzieci; 4 szkoły podstawowe (dla 617 uczniów), 5 gimnazjów (dla 365 uczniów) oraz 1 LO (89 uczniów). Warunki do rekreacji rodzinnej i eko-edukacji Gmina położona jest na płaskowyżu Kotliny Żywieckiej u podnóża gór: Skalite, Magura i Skrzyczne. Przez jej obszar przechodzą drogi turystyczne: Bielsko-Biała - Szczyrk - Wisła oraz Szczyrk - Żywiec. Rekreacji i wypoczynkowi sprzyja rozwinięta baza noclegowa: ośrodki wczasowe, domki letniskowe, kwatery prywatne oraz schronisko młodzieżowe, rozwijają się również gospodarstwa agroturystyczne. W gminie występują bardzo dobre warunki dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji. Podsumowanie Gmina liczy 11 096 mieszkańców, jej powierzchnia wynosi 19,33 km². Gęstość zaludnienia stanowi 570 os./km² i od kilku lat wzrasta. Narasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny w 2013r. jest ujemny i wyniósł minus 2,1 i ma tendencję rosnącą. W Buczkowicach dominują działalności gospodarcze dot. handlu, budownictwa oraz przetwórstwa przemysłowego. Cały obszar gminy jest zgazyfikowany, w 95% skanalizowany, w gminie funkcjonuje łącznie 150 km sieci kanalizacyjnej, gmina w 47% jest zwodociągowana. Poprawnie prowadzona jest gospodarka odpadami, w gminie jest około 60 km dróg gminnych, ostatnich latach położono nowe nawierzchnie asfaltowe na drogach gminnych o długości ok 25km. Gmina położona jest na płaskowyżu Kotliny Żywieckiej u podnóża gór: Skalite, Magura i Skrzyczne. Przez jej obszar przechodzą drogi turystyczne: Bielsko-Biała - Szczyrk - Wisła oraz Szczyrk - Żywiec. Rekreacji i wypoczynkowi sprzyja rozwinięta baza noclegowa: ośrodki wczasowe, domki letniskowe, kwatery prywatne oraz schronisko młodzieżowe, rozwijają się również gospodarstwa agroturystyczne. W gminie występują bardzo dobre warunki dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji. 15
3. Zgodność z politykami strategicznymi Projekt jest zgodny z poniższymi celami i priorytetami dokumentów strategicznych na poziomie kraju, regionu, powiatu i gminy. Zgodność przedmiotowego projektu z dokumentami strategicznymi na poziomie kraju, związanych z perspektywą finansową 2014+ prezentują poniżej wskazane zapisy odnoszące się do specyfiki projektu Beneficjenta: Strategia Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Priorytet: rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej. Działania: Konkurencyjność, Przeciwdziałanie zmianom klimatu, Czysta i efektywna energia. Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 Umowa Partnerstwa Cel główny zwiększenie konkurencyjności gospodarki; cel szczegółowy zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cele polityki regionalnej do 2020: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ), w tym: 1.2.2. Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych; 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ); 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze. Krajowy Program Reform 2013 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG/MŚ) cel główny: zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę; cel szczegółowy: poprawa stanu środowiska (w tym ochrona wód i powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, promocja technologii środowiskowych i zachowań ekologicznych). Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel II.6.4. Poprawa stanu środowiska; III.3.4. Zwiększenie spójności terytorialnej. Polska 2030. Wyzwania rozwojowe Wyzwanie 5 - BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE, w tym: Wyzwania klimatyczne, Energetyka klimat. Dylematy, oś czasu i zadania. Osiągnięcie celów klimatycznych (radykalne ograniczenie emisji) oraz środowiskowych (zrównoważony rozwój poprawa lesistości, waloryzacja różnorodności biologicznej, ochrona światowych podziemnych zasobów wody, zmniejszenie deficytu wody); Poprawa stanu wód i zmniejszanie deficytu wody. Rekomendacje m.in.: dot. opracowania PLANU NA RZECZ OCHRONY ZASOBÓW NATURALNYCH I ŚRODOWISKA i wskazane tam działania wspierające w perspektywie długofalowej. 16
Regionalne i lokalne dokumenty programowe odnoszące się do specyfiki przedmiotowego projektu: Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie 2020+ Obszar Priorytetowy (C) PRZESTRZEŃ. Cel strategiczny: Województwo śląskie regionem atrakcyjnej i funkcjonalnej przestrzeni. Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Kierunki działań tj.: 3. Wspieranie wdrażania rozwiązań w zakresie zintegrowanego i zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi w zlewni, w tym ochrony przeciwpowodziowej i przeciwdziałania skutkom suszy; 5. Wspieranie działań na rzecz poprawy jakości wód powierzchniowych oraz ochrony wód podziemnych i racjonalizacji ich wykorzystania; 9. Wspieranie działań zmierzających do zachowania i odtwarzania bioi georóżnorodności; 12. Wspieranie edukacji ekologicznej i kształtowanie postaw pro środowiskowych; 13. Rekultywacja terenów zdegradowanych na cele środowiskowe. Cel operacyjny: C.3. Wysoki poziom ładu przestrzennego i efektywne wykorzystanie przestrzeni. Kierunki działań tj.: 3. Tworzenie i rewitalizacja obszarów zieleni urządzonej oraz terenów rekreacyjnych; 8. Wsparcie działań podnoszących jakość planowania przestrzennego na poziomie regionalnym i lokalnym, w tym działań integracyjnych. Realizacja przedmiotowego projektu przyczyni się do spełnienia wskazanych celów, ponieważ swoim zakresem wpłynie na poprawę atrakcyjności i funkcjonalności przestrzeni w obszarze gminy i spełni założenia operacyjne wskazanych wyżej celów wojewódzkich. Projekt Strategii Rozwoju Subregionu Południowego Województwa Śląskiego wraz ze Strategią Regionalnych Inwestycji Terytorialnych na lata 2014-2020 (Bielsko-Biała, wrzesień 2014 r.) Cel RIT I. Poprawa infrastruktury ochrony środowiska poprzez zabezpieczenie i wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego subregionu południowego wynikający z priorytetu III Strategii Rozwoju Subregionu Południowego: Rozwój infrastruktury i usług dla zrównoważonego rozwoju oraz jest spójny z jego celem operacyjnym III.1 Ochrona środowiska i zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet II Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Przedmiotowy projekt spełnia te zapisy, ponieważ poprawi infrastrukturę ochrony środowiska i wykorzysta lokalne zasoby naturalne gminy na rzecz ochrony środowiska i jego zrównoważonego rozwoju na tle całego Subregionu oraz województwa. Projekt RPO WSL 2014-2020 wersja 5.1 z dnia 10.04.2014 Oś Priorytetowa: VI Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. Gmina niniejszym projektem planuje efektywnie wykorzystać swoje naturalne zasoby i chronić środowisko w obrębie objętym projektem z właściwym dostosowaniem się do wytycznych tego RPO WSL. Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WSL 2014-2020 w zakresie EFRR w. 2.0 Oś Priorytetowa: IV Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. Niniejszy projekt w swoich założeniach realizować będzie przedsięwzięcia oparte na wytycznych programowych wskazanego URPO, ponieważ zakłada ochronę bioróżnorodności 17
w obszarze objętym projektem i odnosi się w swoich efektach do celów tej części działań RPO WSL. Strategia Rozwoju Powiatu Bielskiego do roku 2020 Cel II: Poprawa jakości środowiska naturalnego; Niniejszy projekt wpisuje się w ten cel, ponieważ jego działania w zakresie zagospodarowania terenów przyległych do potoku Żylica w Gminie oddziaływać będą na poprawę jakości środowiska naturalnego. Strategia Rozwoju Gminy do roku 2015 Obszar B. Kształtowanie i doskonalenie ochrony środowiska, Cele operacyjne m.in.: ochrona wód; ochrona gleby; ochrona lasów. Lokalna Strategia ( z 2001 r.) odnosi się bardzo ogólnie do kwestii ochrony środowiska, a przedmiotowy projekt swoim zakresem wdraża zadania aktualne do stanu i zasobów lokalnego potencjału naturalnego. Program Ochrony Środowiska Gminy na lata 2009-2016 (aktualizacja) OPK.1 Ochrona dziedzictwa przyrodniczego Gminy, doskonalenie systemu obiektów i obszarów chronionych; OPK.2 Zagospodarowanie zielenią terenów antropogenicznych - rozszerzenie oferty rekreacyjno-turystycznej Gminy. Przedmiotowy projekt w pełni spełnia założenia i cele POŚ ze względu na wskazane działania w zakresie ochrony i przywrócenia różnorodności biologicznej na obszarze Gminy. Polityki horyzontalne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 - nakłada na państwa członkowskie wdrażające fundusze strukturalne, obowiązek stosowania tzw. polityk horyzontalnych: W Artykule 7 - Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji; W Artykule 8 - Zrównoważony rozwój. Planowane działanie następująco wpływa na poszczególne polityki horyzontalne: 18
Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Polityki horyzontalne Zrównoważony rozwój Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji Zgodność projektu z politykami Realizacja projektu będzie miała pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju przede wszystkim poprzez oddziaływanie na ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego. Zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju, przy korzystaniu z zasobów naturalnych nie należy kierować się jedynie zaspokajaniem własnych potrzeb, ale też brać pod uwagę przyszłe pokolenia i stan otaczającego środowiska. Przedmiotowy projekt spełnia te założenia oraz tej polityki horyzontalnej rozwoju UE, która skupia się także na takich elementach jak: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny. Do infrastruktury powstałej w ramach projektu zapewniony zostanie równy dostęp kobietom i mężczyznom oraz osobom niepełnosprawnym różnych płci, wyznań i religii, rasy i narodowości. W pływ projektu na polityki pozytywny neutralny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia ramowego dla EFSI nr 1303/2013 (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 r.) oraz Projektu RPO WSL 2014-2020 (wersja 5.1) 4. Komplementarność projektu Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego, w związku z czym przedsięwzięciami komplementarnymi do niniejszego projektu będą wszystkie działania zaplanowane do realizacji w przedsięwzięciu zintegrowanym. Projekt jest komplementarny z innymi projektami, współfinansowanymi ze środków UE zmierzającymi do poprawy stanu środowiska naturalnego i warunków do rekreacji na obszarze gminy. 19
Tabela 6 Komplementarność projektu z innymi działaniami L.p. Nazwa projektu Podmiot realizujący Źródło finansowania Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia 1. Budowa ścieżek rowerowych na terenie Gminy Gmina RPO WSL 2007-2013 1 990 000,00 zrealizowany 2. Rozbudowa przygranicznej infrastruktury turystycznej w Gminie Gmina Fundusze Mikroprojektów Euroregionu Beskidy 147 000,00 zrealizowany 3. Budowa miejsc odpoczynku w Kalnej i Rybarzowicach Gmina Fundusze Mikroprojektów Euroregionu Beskidy 140 000,00 zrealizowany 4. Aktywny odpoczynek w Gminie Gmina Fundusze Mikroprojektów Euroregionu Beskidy 140 000,00 zrealizowany 5. Budowa kanalizacji sanitarnej w Gminie Gmina Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 33 255 000,00 zrealizowany 6. Budowa kanalizacji sanitarnej w Kalnej i sieci wodociągowej w Buczkowicach i Godziszce Gmina PROW 2007-2013 4 777 000,00 zrealizowany 7. Budowa kanalizacji sanitarnej oraz przebudowa pompowni ścieków w Gminie Gmina PROW 2007-2013 5 092 000,00 w trakcie realizacji 8. Zagospodarowanie terenów przyległych do potoku Żylica z budową ścieżki dydaktycznej w Gminie etap II Gmina RPO WSL 2014-2020 11 270 000,00 planowany Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ankiety dla beneficjentów projektu. 20
5. Analiza instytucjonalna 5.1. Beneficjenci projektu Beneficjentem będzie jednostka samorządu terytorialnego Gmina. Podstawę prawną w tym względzie określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142 poz. 1591 z późn. zm.). Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, powołaną do organizacji życia publicznego na swoim terytorium. Wspólnotę samorządową Gminy tworzą wszystkie osoby, zamieszkujące na jej obszarze. Gmina działa w oparciu o ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 42 z 2001 r. poz. 1591 z późn. zm.) oraz Statut Gminy, przyjęty przez Radę Gminy w dniu 29.05.2003 r. Uchwałą nr VII/56/2003 (zmieniającą Uchwały nr XXVII/222/01 z dnia 22.08.2001 r. oraz XXXIII/293/2002 z dnia 19.06.2002 r.). W skład Gminy wchodzą następujące jednostki pomocnicze (sołectwa):, Godziszka, Kalna oraz Rybarzowice. Granice, organizację oraz zakres działania poszczególnych sołectw Rada Gminy określiła odrębnym statutem. Statut Sołectwa Rybarzowice został uchwalony Uchwałą Nr XXIX/214/05 Rady Gminy z dnia 02 lutego 2005 r. Sołectwo Rybarzowice jako jednostka pomocnicza Gminy posiada i realizuje zadania własne na warunkach określonych w Statucie Sołectwa Rybarzowice, m.in. do zadań Sołectwa należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu miejscowym niezastrzeżone ustawami oraz uchwałami Rady Gminy na rzecz innych podmiotów, a w szczególności wspieranie działań Gminy w pozostałych sferach życia publicznego i gospodarczego, które służą poprawie warunków życia mieszkańców, podejmowanie wspólnych prac na rzecz dobra wspólnego Sołectwa. Gmina posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne, przede wszystkim zadania o znaczeniu lokalnym, w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Zadania i obowiązku Urzędu Gminy oraz zasady funkcjonowania Urzędu określa Regulamin Organizacyjny Urzędu Gminy w Buczkowicach (Zarządzenie Nr 5/2002 Kierownika Urzędu Gminy w Buczkowicach z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Gminy w Buczkowicach). Urząd jest jednostką organizacyjną gminy zapewniającą obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną Wójta kierownika Urzędu, oraz Rady i jej organów wewnętrznych. Urząd funkcjonuje na podstawie wewnętrznego podziału organizacyjnego na referaty, Urząd Stanu Cywilnego i samodzielne stanowiska pracy. Beneficjentem pośrednim (ostatecznym) będą mieszkańcy gminy oraz turyści. Właścicielem wykonanej inwestycji w ramach projektu, będzie Beneficjent Gmina. 5.2. Wykonalność instytucjonalna projektu Na potrzeby zarządzania projektem powołany zostanie zespół zarządzający, który będzie odpowiadać za przebieg oraz nadzór nad inwestycją, a w szczególności za dotrzymanie zapisów harmonogramu rzeczowo finansowego inwestycji, opracowanie specyfiki przetargowej, wybór wykonawcy, rozliczenie inwestycji w skład, którego wejdą pracownicy Urzędu Gminy posiadający odpowiednią wiedzę, doświadczenie i umiejętności, aby sprawować kontrolę i nadzór nad realizacją projektu oraz jego rozliczeniem. W skład zespołu wejdą: Wójt Gminy jako osoba upoważniona do podpisywania zobowiązań Skarbnik Gminy 21
Główny specjalista - pełnomocnik ds. pozyskiwania środków finansowych (PPŚF), który odpowiadać będzie za prowadzenie spraw w zakresie przygotowania projektu, jego realizacji oraz rozliczenia Podinspektor, który odpowiedzialny będzie za prowadzenie spraw w zakresie przygotowania projektu, jego realizacji oraz rozliczenia Dorota Majcherczyk która będzie odpowiedzialna za przygotowanie i przeprowadzenie zamówień publicznych na realizacje projektu Marcin Jakubiec inspektor, który odpowiedzialny będzie za koordynację rzeczową realizacji projektu Zespół zarządzający posiada niezbędne doświadczenie w prowadzeniu i rozliczaniu inwestycji finansowanych ze środków budżetowych jak i zewnętrznych, krajowych i unijnych, nabyte podczas wykonywanych na przestrzeni ostatnich lat inwestycji w infrastrukturze edukacyjnej, kulturalnej i technicznej na terenie gminy. Jak wynika z powyżej przedstawionych danych Beneficjent, z uwagi na zaangażowanie swoich komórek organizacyjnych do przedmiotowego projektu jest przygotowany do realizacji projektu, posiada wszelką zdolność organizacyjną i finansową do wdrożenia projektu, a dotychczasowa działalność w tym zakresie zapewnia, iż zarówno realizacja, jak i utrzymanie projektu w okresie trwałości będą zagwarantowane. 6. Analiza techniczna i technologiczna Analiza stanu aktualnego Obszar objęty projektem rozpoczyna się od pogranicza miejscowości Szczyrk z miejscowością do miejscowości Rybarzowice w gminie w powiecie Bielskim wzdłuż nabrzeży potoku Żylica. W chwili obecnej teren nabrzeży potoku Żylica w wyżej wskazanym obszarze jest częściowo zagospodarowany. Wzdłuż potoku po jego północnej stronie biegnie od miejscowości Szczyrk droga wojewódzka nr 942 ul. Wiślańska i dalej w kierunku miejscowości Rybarzowice - ul. Wyzwolenia i Beskidzka. Drogi te są połączone z miejscowościami poprzez liczne mosty i kładki na potoku. Wzdłuż potoku przebiega asfaltowa droga rowerowa która kończy się na moście ul. Lipowskiej. Dalej droga rowerowa biegnie w jezdni ul. Miodońskiego i na pograniczu miejscowości i Rybarzowice przechodzi poprzez most na ul. Kowalska przechodzi na północne nadbrzeże potoku, kontynuując ciąg drogi rowerowej w postaci ścieżki asfaltowej z wyłączeniem ruchu samochodowego (za wyjątkiem dojazdu do posesji) wzdłuż północnego brzegu potoku droga Nad Żylicą aż do połączenia z ul. Topolową. Opis wybranego wariantu technicznego/ technologicznego Projekt przewiduje ochronę obszarów przybrzeżnych potoku Żylica wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych oraz wykreowanie zielonej przestrzeni nadrzecznej o przeznaczeniu rekreacyjnym w gminie. Zakres projektu dla obszaru zagospodarowania na planowanej długości 3,8kmkm : 22
Budowę ścieżki dydaktycznej od granicy z Miasta Szczyrk do ul. Topolowej w Rybarzowicach (na długości 3,8 km ). montaż tablic informacyjno dydaktycznych rozbudowę ścieżki pieszo rowerowej od granicy z Miasta Szczyrk do ul. Kowalskiej w Buczkowicach ( poszerzenie istniejącej ścieżki o 3 m na długości ok. 2,3 km Zagospodarowanie terenów wzdłuż ścieżki pieszo - rowerowej małą architekturą Urządzenie zielenią terenów wzdłuż ścieżki pieszo - rowerowej małą architekturą Budowa mostu - kładki pieszo jezdnej na Potoku Żylica w ciągu ścieżki dydaktycznej w rejonie kompleksu sportowo rekreacyjnego w Rybarzowicach o długości 40 m i szerokości 8,5 m) Montaż oświetlenia energooszczędnego wzdłuż ścieżki dydaktycznej na dł.3,8km 130 punktów oświetlenia. Budowę małej architektury, wiat biwakowych, montaż ławek, koszy na śmieci, stojaków na rowery dla potrzeb rekreacji rodzinnej. a) Podstawowe założenia projektowe: Dla budowy ścieżki pieszo rowerowej, proponuje się nawierzchnie szutrowo żwirową lub przy użyciu wodno-przepuszczalnych materiałów. zaprojektowanie ścieżki tak aby zarówno jej przebieg, jak i użyte materiały w jak najmniejszym stopniu ingerowały w środowisko. Projektowaną kładkę pieszo-jezdną zaprojektować jako jednoprzęsłową. Na potencjalną lokalizacje wyposażenia obszaru w mała architekturę rekomenduje się terenu otwarte, niezadrzewione. Na pozostałym obszarze nie zadrzewionym zaleca się dokonanie zadrzewień. Mocniejsze wyeksponowanie eko-edukacyjnej roli tras dydaktyczno-rekreacyjnych, opracowanie zwartej koncepcji wraz z urządzeniami wchodzącymi w interakcję z użytkownikiem ścieżki. Stosować oświetlenie hybrydowe połączenie energii słonecznej i turbin wiatrowych w celu eliminacji budowy sieci kablowej ziemnej lub napowietrznej. Wykonanie "hotelu dla owadów" budek dla ptaków oraz i innych organizmów cyklem życiowym związanych z wodą. Zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie niewielkich zbiorników odpowiednich dla życia i rozmnażania się płazów i owadów związanych z wodą, Właściwe (z punktu środowiskowego) poprowadzenie ścieżki pieszo rowerowej, nawet poprzez miejscowe jej zwężenia, żeby w maksymalnym stopniu uniknąć wycinki drzew Odpowiednie poprowadzenie ścieżki pieszo rowerowej, tak by nie zmniejszyć dostępności cieku dla zwierząt - zwłaszcza drobnych ssaków i płazów. w konstrukcji mostu i przyczółków zaprojektować i wykonać nisze, w których mogłyby gnieździć się ptaki odsłonięcie skarpy z roślinnością ciepłolubną, zabieg szczepienia runa łęgu w miejscach, gdzie jest ono ubogie lub wręcz zanikła charakterystyczna roślinność w dolnym odcinku zaprojektowanie i wykonanie alei wierzb głowiastych poprzez nasadzenia sztobrów wierzbowych z czystego materiału lokalnego pochodzenia (pozyskanego w maksymalnej odległości 25 km od terenu projektu). Usuwanie roślinności inwazyjnej wykazanej w analizie środowiskowej. 23
b) Zalecenia dotyczące prac przygotowawczych i wykonawczych: Budowa, remont mostów i kładek nad potokiem, w rozumieniu 3 ust 1 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie. (Dz. U. z dnia 3 sierpnia 2000 r.), wymaga uzyskania zgody Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach oraz Śląskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Katowicach oraz uzyskania pozwolenia wodno-prawnego z uwagi na planowaną zmianę stosunków wodnych. Na podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne, zgodnie z art. 88l ust.1a. budowa, przebudowa lub remont drogi rowerowej oraz wyznaczenie szlaku turystycznego pieszego lub rowerowego wymaga zgłoszenia Dyrektorowi Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach, w przypadku wcześniejszego stwierdzenia w drodze uzgodnień z w/w Instytucją że teren projektu jest terenem zalewowym. W związku z realizacją projektu na terenach nie będących własnością gminy, konieczne będzie uzyskanie zgód właścicieli działek prywatnych przez które przebiegać będzie ścieżka na realizację przedsięwzięcia jak i Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, Śląskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Katowicach. c) Ryzyko projektu: Beneficjent nie posiada sporządzonej dokumentacji projektowej, ani stosowanych uzgodnień i pozwoleń na realizację projektu. Opracowana jest jedynie koncepcja architektoniczna. Beneficjent nie posiada własności terenów dla których planuje realizować projekt, konieczny jest działek lub uzyskanie zgód właścicieli na realizację projektu na ich terenie. d) Harmonogram prac przygotowawczych i wykonawczych: Uzyskanie zezwoleń i uzgodnień: od 0 do 360 dnia Opracowanie dokumentacji projektowej: od 360 do 480 dnia Uzyskanie pozwoleń na realizację: od 480 do 720 dnia Realizacja prac budowlanych: od 720 do 900 dnia Zakładany przez Beneficjenta termin zakończenia realizacji zadania na okresie od 01.2016 do 06.2017 jest zagrożony. Beneficjent powinien niezwłocznie rozpocząć procedurę pozyskiwania zgód na wejście w teren, procedurę u działek i koniecznych uzgodnień wskazanych w pkt b). 24
Tabela 7 Koszty przygotowania i realizacji projektu L.p. Koszt Kwota netto Vat [23%] Kwota brutto 1. 2. 3. 4. 5. Przygotowanie dokumentacji (studium wykonalności) Wykonanie dokumentacji projektowej i uzyskanie zezwoleń Ekspertyzy, inwentaryzacje przyrodnicze i nadzory Szacunkowa wartość rzeczowej realizacji inwestycji Promocja wraz z kampanią informacyjno-edukacyjną 30 000,00 6 900,00 36 900,00 200 000,00 46 000,00 246 000,00 200 000,00 46 000,00 246 000,00 5 241 057,00 1 205 443,11 6 446 500,11 20 000,00 4 600,00 24 600,00 6. Razem: 5 691 057,00 1 308 943,11 7 000 000,11 Źródło: Opracowanie własne 7. Analiza specyficzna dla sektora Elementami specyficznymi w projekcie są: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej. 7.1. Stan aktualny Potok otaczają zdegradowane łęgi i ziołorośla. W dolnej części znajduje się skarpa z ciekawą roślinnością ciepłolubną - obecnie mocno zarośnięta krzewami. Teren objęty projektem znajduje się w obszarze występowania elementów specyficznych bioróżnorodnych, które zostały stwierdzone przez ekspertów w analizie środowiskowej i poprzez działania objęte projektem poprawi się występującą bioróżnorodność obszaru. Obszar projektu leży w sąsiedztwie: Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego, Obszar Natura 2000 PLH240005 Beskid Śląski. 7.2. Stan projektowany Przedmiotem projektu jest ochrona obszarów przybrzeżnych potoku Żylica wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych oraz wykreowanie zielonej przestrzeni nadrzecznej o przeznaczeniu rekreacyjnym w gminie. Poprzez przyjęty zakres projektu możliwe będzie uzyskanie i wyróżnienie elementów specyficznych występującej we wskazanej lokalizacji jako odpowiedniej dla realizacją projektu: Jedynie racjonalne zagospodarowanie miejsca zapobiegnie inwazyjnemu niszczeniu występującej w tym terenie bioróżnorodności i uniemożliwi jego dalszą inwazyjną dewastację wskutek miejscowego występowania roślin inwazyjnych. Poprzez przewidziane w projekcie 25
działania jak: podjęcie działań w celu ochrony unikatowych dziko rosnących gatunków roślin. uporządkowanie i zagospodarowanie zielenią nadbrzeży, budowę kładki dla ścieżki pieszo-rowerowej w celu rozdzielenia ruchu pieszo-rowerowego od samochodowego i stworzenie przestrzeni rekreacyjnej, modernizację ścieżki pieszo-rowerowej przy brzegu, budowę obiektów małej architektury, budowę sieci oświetlenia ekologicznego, możliwe jest stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności. Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na inwazyjne, niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie, narażą obszar na biologiczną degradację. Znaczący pozytywny wpływ na środowisko mogą mieć następujące działania projektowe dotyczące środowiska naturalnego: odtwarzanie i ochrona łęgu, szczepienie runa łęgu, ochrona ziołorośli, odsłonięcie i ochrona skarpy z roślinnością ciepłolubną, usuwanie roślinności inwazyjnej, uwypuklenie waloru edukacyjnego projektu. W wypadku nasadzeń należy skorzystać z rodzimych gatunków, dostosowanych do warunków siedliskowych (gatunki łęgowe), lokalnego pochodzenia. Znaczący pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez: zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. Włączenie w projekt nasadzenia sztobrów wierzbowych i dalsze prowadzenie ich w formę wierzb głowiastych również poprawi bioróżnorodność. Po pewnym czasie takie drzewa tworzą nowe siedliska dla cennych gatunków zwierząt. W konstrukcji mostu i przyczółków zaprojektować i wykonać nisze, w których mogłyby gnieździć się ptaki. Poprzez racjonalne zagospodarowanie terenu, możliwe jest poprawa elementu specyficznego terenu jakim jest stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji rodzinnej. Podjęcie działań inwestycyjnych polegających na: stworzeniu przestrzeni rekreacyjnej, modernizacji ścieżki pieszo-rowerowej przy brzegu potoku, budowie obiektów małej architektury, budowie sieci oświetlenia parkowego wzdłuż ścieżki pieszo-rowerowej, przyczyni się do stworzenia w miejscu dotychczas zaniedbanym i niedocenionym przyrodniczo przestrzeni rekreacyjnoedukacyjnej i podjęcia funkcji edukacji rodzinnej. Przewiduje się możliwość rekreacyjnoedukacyjnego skorzystania z obiektu poprzez 6 000 rodzin rocznie. Dodatkowo, umiejscowienie tablic dydaktycznych o tematyce związanej z występującą w rejonie bioróżnorodnością i wartością krajobrazową okolicy przyczyni się do wzmocnienia postaw ekologicznych mieszkańców. 26
8. Analiza wariantowa Do analizy wariantowości niniejszego przedsięwzięcia przyjęto trzy rozwiązania: Wariant I realizacja zakresu podanego przez Beneficjenta, który przewidywał: Wykup części terenu zajętego pod inwestycję. Inwentaryzacja roślinności nad potokiem Żylica. Podjęcie działań w celu ochrony unikatowych dziko rosnących gatunków roślin. Budowę ścieżki dydaktycznej od granicy z Miasta Szczyrk do ul. Topolowej w Rybarzowicach, (na długości 3,8 km) montaż tablic informacyjno dydaktycznych, oraz rozbudowa ścieżki pieszo rowerowej od granicy z Miasta Szczyrk do ul. Kowalskiej w Buczkowicach (poszerzenie istniejącej ścieżki o 3 m na długości ok.2,3 km o nawierzchni bitumicznej oraz zagospodarowanie terenu wzdłuż wykonanej ścieżki do potoku Żylica wraz z urządzeniem zieleni) Budowa mostu - kładki pieszo jezdnej na Potoku Żylica w ciągu ścieżki dydaktycznej w rejonie kompleksu sportowo rekreacyjnego w Rybarzowicach o długości 40 m i szerokości 8,5 m. Montaż oświetlenia energooszczędnego wzdłuż ścieżki dydaktycznej na dł.3,8km Budowa małej architektury, wiaty biwakowe dla odpoczynku, miejsca aktywnego odpoczynku dla dzieci, zakup i montaż ławek, koszy na śmieci, stojaki na rowery. Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: Nie przewidziano działań, które mogłyby w znaczący sposób poprawić lokalną bioróżnorodność. Koszt tego wariantu wyniesie ok. 80% wartości ogólnych kosztów podanych w analizie technicznotechnologicznej dział nr 6. Wariant II - realizacja inwestycji w wariancie przyjętym do realizacji i opisanym w rozdziale 6 łącznie z rekomendacjami zawartymi w punkcie a) - podstawowych założeń projektowych, uwzględniających rekomendacje analizy środowiskowej działu nr 9. Wariant III rozszerzenie zakresu zadania. Zakładał on większą realizację zadania: przywrócenie naturze sztucznie skanalizowanych i uregulowanych inwazyjnie fragmentów nadbrzeży rzeki i wraz z remontem obiektów hydrotechnicznych. Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: Znacznie zwiększone nakłady inwestycyjne; Istotnie utrudnione i wydłużone uzyskiwanie pozwoleń prawnych na realizację rozszerzonego zakresu projektu; Zwiększone koszty eksploatacyjne. Dodatkowy koszt tego wariantu może zwiększyć koszt o ok. 150%. 27