Analiza wykonalności dla projektu pn.: Ochrona brzegów i wykorzystanie przyrodniczych walorów doliny rzeki Olzy przy amfiteatrze w Istebnej

Transkrypt

1 Analiza wykonalności dla projektu pn.: Ochrona brzegów i wykorzystanie przyrodniczych walorów doliny rzeki Olzy przy amfiteatrze w Istebnej Bielsko-Biała, 2014

2 Zespół ekspertów w składzie: Karol Ciężak, Paweł Gałecki, Joanna Zalewska-Gałosz, Wojciech Gałosz, Izabela Kałczuga, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Roman Żurek 2

3 Spis treści Spis treści Charakterystyka projektu Tytuł i definicja projektu Lokalizacja projektu Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Analiza terytorialna Zgodność z politykami strategicznymi Komplementarność projektu Analiza instytucjonalna Beneficjenci projektu Wykonalność instytucjonalna projektu Analiza techniczna i technologiczna Analiza specyficzna dla sektora Stan aktualny Stan projektowany Analiza wariantowa Analiza środowiskowa Analiza prawna i pomoc publiczna Analiza finansowo-ekonomiczna Wykonalność i trwałość projektu Analiza ryzyk i zagrożeń w projekcie Plan wdrożenia projektu Raport z konsultacji społecznych Zakończenie Bibliografia

4 Spis rysunków Rysunek 1 Gmina Istebna na mapie Województwa Śląskiego... 6 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu... 7 Rysunek 3 Lokalizacja projektu... 8 Spis tabel Tabela 1 Wskaźnik rezultatu Tabela 2 Wskaźnik produktu Tabela 3 Ludność w Gminie Istebna wg miejsca zameldowania i płci Tabela 5 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Istebna Tabela 6 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Tabela 7 Komplementarność projektu z innymi działaniami Tabela 8 Koszty przygotowania i realizacji projektu Tabela 9 Ocena porównawcza projektu: stan surowy stan z zastosowaniem rekomendacji środowiskowych (skala od -5 do +5) Tabela 10 Ryzyka środowiskowe w projekcie Tabela 11 Wycena i harmonogram w obszarze środowiskowym Tabela 12 Lista nieruchomości objętych projektem wraz ze wskazaniem czy istnieje podstawa dysponowania nieruchomością przez Beneficjenta Tabela 13 Harmonogram rzeczowo-finansowy Tabela 14 Kalkulacja kosztów operacyjnych w wybranych latach analizy Tabela 15 Obliczenie luki w finansowaniu Tabela 16 Obliczenie poziomu dofinansowania Tabela 17 Obliczenia wskaźników rentowności bez uwzględnienia dotacji Tabela 18 Obliczenia wskaźników rentowności z uwzględnieniem dotacji Tabela 19 Obliczenie ENPV i B/C Tabela 20 Ryzyka i zagrożenia w projekcie Tabela 21 Plan wdrożenia projektu

5 1. Charakterystyka projektu 1.1. Tytuł i definicja projektu Ochrona brzegów i wykorzystanie przyrodniczych walorów doliny rzeki Olzy przy amfiteatrze w Istebnej Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego. Przedsięwzięcie obejmuje działania polegające na ochronie obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych i prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych, a także budowę i modernizację niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną i przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków. Przedsięwzięcie zintegrowane złożone jest z 35 wzajemnie komplementarnych inwestycji zaplanowanych do realizacji w Bielsku-Białej oraz powiatach: bielskim, cieszyńskim i żywieckim. Projekt zakłada ochronę brzegów i wykorzystanie przyrodniczych walorów doliny rzeki Olzy przy amfiteatrze w Istebnej. Przedmiotem projektu jest ochrona obszarów przybrzeżnych rzeki Olza wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych oraz wykreowanie zielonej przestrzeni nadrzecznej o przeznaczeniu rekreacyjnym w gminie Istebna. Poprzez przyjęty zakres projektu możliwe będzie uzyskanie i wyróżnienie elementów specyficznych występujących we wskazanej lokalizacji, jako najbardziej odpowiedniej dla realizacji projektu. Zakres projektu obejmuje obszar ok. 2 ha i dotyczy realizacji następujących zadań: Regulacja, zabezpieczenia brzegów rzeki Olzy po stronie lewej i prawej na odcinku ok. 300 m; Budowa kładki dla pieszych, rowerzystów, narciarzy; Zagospodarowanie terenu poprzez budowę bulwaru spacerowego nad rzeką Olzą i realizację strefy rekreacji i wypoczynku w tej lokalizacji; Budowa ciągu pieszo-rowerowego z parkingu do amfiteatru; Utworzenie parku i siłowni na wolnym powietrzu. Celem projektu jest więc ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Istebna poprzez: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej. 5

6 1.2. Lokalizacja projektu Gmina Istebna zlokalizowana jest na terenie województwa śląskiego, w jego południowej części i wchodzi w skład powiatu cieszyńskiego. Teren objęty projektem znajduje się przy rzece Olza, o od strony wschodniej graniczy z drogą wojewódzką DW941 łączącą miejscowości Wisła z powiatem żywieckim i granicą z Czechami. Rysunek 1 Gmina Istebna na mapie Województwa Śląskiego Źródło: 6

7 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu Źródło: Opracowanie własne na podstawie 7

8 Rysunek 3 Lokalizacja projektu Źródło: Opracowanie własne celem wzmocnienia współpracy między JST koniecznej do realizacji wspólnych działań na obszarze funkcjonalnym 8

9 1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Gmina Istebna charakteryzuje się wysoką atrakcyjnością turystyczną na którą składają się walory turystyczne rozumiane jako elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego, zagospodarowanie turystyczne w postaci rozwiniętej infrastruktury turystycznej oraz dostępność komunikacyjna. W 1998 roku utworzono Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego i obszar Gminy Istebna znajduje się w granicach parku i jego otulinie. Ze względu na znaczną liczbę odwiedzających dalsze pozostawienie terenów objętych projektem, tj. terenów przy rzece Olza na niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie polegające na braku wskazania i wydzielenia miejsc dla potrzeb rekreacji, narażą obszar na biologiczną degradację. Powyższy sytuacja wpływa na pogarszający się stan bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Istebna, wobec czego w przedmiotowym projekcie jako problem kluczowy określono: niewystarczający stopień ochrony bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Istebna. Mając na względzie konieczność znalezienia rozwiązania powyższego problemu jako cel projektu przyjęto ochronę i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Istebna. Cel projektu zgodny jest w tym zakresie z celem RPO WSL na lata (wersja 5.1) w ramach osi priorytetowej VI OCHRONA ŚRODOWISKA I EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW, w odniesieniu do priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. W tej osi priorytetowej, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4 wyznaczono jeden cel szczegółowy: Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Cel szczegółowy priorytetu inwestycyjnego 6.4 jest spójny z celami głównym i szczegółowym Umowy Partnerstwa, którymi są odpowiednio: zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Zgodnie z Projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (URPO WSL) na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wersja 2.0 z maja 2014) przedmiotowy projekt wpisuje się w Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. W tej wersji dokumentu - celem działania 5.4 jest ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Na etapie opracowania właściwego Studium Wykonalności należy odnieść się do zapisów URPO WSL , które aktualnie określają przykładowe rodzaje projektów odnoszące się do przedmiotowego projektu jako: 1. Budowa, modernizacja i doposażenie ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej wraz z prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych; 2. Ochrona obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych; 3. Budowa i modernizacja niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych). 9

10 W ramach 1. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają ośrodki prowadzące statutową działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony bioróżnorodności, która związana jest z gatunkami rodzimymi stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach 2. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z ochroną obszarów przybrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych w celu stworzenia wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości, także dla ich zagospodarowania na cele turystyczne. W ramach 3. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z czynną ochroną gatunków rodzimych stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach wszystkich typów projektów Beneficjent zobowiązany jest do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych. Przedmiotowy projekt wpisuje się w 2 przykładowy rodzaj projektu. Wskaźniki Planowanymi rezultatami wsparcia - zgodnie z aktualnymi zapisami w Projekcie RPO WSL na lata (wersja 5.1) w zakresie budowy, modernizacji i doposażenia ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej; ochrony obszarów nadwodnych (poprzez zagospodarowanie tych przestrzeni jako bezpiecznych, wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości) wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych (np. dla ich zagospodarowania na cele turystyczne), budowy i modernizacji niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych), będą: 1. Wzrost udziału obszarów chronionych w powierzchni obszarów ogółem; 2. Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; 3. Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. Niniejszy projekt spełnia odpowiednio zapisy punktów 2 i 3. 10

11 Tabela 1 Wskaźnik rezultatu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2019) 1. Udział powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogółem [%] GUS 0 Nie dotyczy 2. Wskaźnik mierzący: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 3. Wskaźnik mierzący: Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL Źródło: Opracowanie własne na podstawie RPO WSL na lata (wersja 5.1) zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 11

12 Tabela 2 Wskaźnik produktu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2018) Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów Liczba wspartych form ochrony przyrody [szt.] [ha] Źródło: URPO WSL na lata (wersja 5.1) Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze Nie dotyczy [szt.] Sprawozdanie 0 Nie dotyczy Na dzień przygotowania niniejszego opracowania ani projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata , ani projekt uszczegółowienia tegoż programu nie przewidują wskaźników innych niż te, które podano w tabelach. Wskaźniki określone w dostępnych projektach dokumentów nie są adekwatne do zaplanowanych typów działań, jak również nie pozwalają na zmierzenie rezultatów wsparcia, jakimi zgodnie z projektem RPO WSL na lata (wersja 5.1) mają być: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. W związku z powyższym, rezultaty te podano bez określenia nazwy wskaźnika. Jednocześnie przy wskaźniku Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem podano wartość 1, gdyż beneficjent zobowiązany będzie do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych w ramach projektu. Niezbędna będzie weryfikacja powyższych zapisów po opublikowaniu listy wskaźników obowiązujących dla tego typu projektu. Procedura raportowania i monitorowania wskaźników dostosowana będzie do Wytycznych z zakresu monitoringu i sprawozdawczości RPO Województwa Śląskiego Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości będzie również określać umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełniać będzie część wniosku o płatność dotycząca postępu rzeczowego i finansowego danego projektu (w tym informacja nt. postępu prac, osiągniętych 12

13 produktów). Wskaźniki produktu będą monitorowane co najmniej 1 raz na kwartał, natomiast wskaźniki rezultatu najpóźniej w rok po zakończeniu inwestycji. 2. Analiza terytorialna Gmina Istebna zlokalizowana jest na terenie województwa śląskiego, w jego południowej części i wchodzi w skład powiatu cieszyńskiego. Granicząca z Republiką Czeską i Słowacką gmina składa się z trzech wsi góralskich: Istebnej, Jaworzynki i Koniakowa, określanych często jako tzw. "beskidzka trójwieś". Dzięki wyjątkowym walorom krajobrazowym, bogatej i żywej kulturze, region zaliczany jest do najatrakcyjniejszych w Polsce. Znajdują się tu liczne obiekty hotelarskie i ośrodki wypoczynkowe, kwatery prywatne, jest też schronisko młodzieżowe i pole namiotowe. We wsi Jaworzynka schodzą się granice trzech państw: Polski, Czech i Słowacji. Przez teren gminy przebiega granica zlewiska rzek Wisły, Odry i Dunaju wpływającego do Morza Czarnego (Dział wód europejskich). Gmina Istebna oddalona jest od Cieszyna o 37 km oraz o 48 km od Bielska-Białej jednego z głównych miast regionu, będącego ważnym ośrodkiem społeczno-gospodarczym. Odległości od innych ważnych miast wynoszą: Katowice 100 km, Kraków 127 km, Warszawa 393 km. Gmina posiada dogodne połączenia komunikacyjne z konurbacją śląską, aglomeracją rybnicką i bielską, Beskidem Żywieckim oraz Czechami i Słowacją. Gmina Istebna charakteryzuje się wysoką atrakcyjnością turystyczną na którą składają się walory turystyczne rozumiane jako elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego, zagospodarowanie turystyczne w postaci rozwiniętej infrastruktury turystycznej oraz dostępność komunikacyjna destynacji. W 1998 roku utworzono Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego i obszar Gminy Istebna znajduje się w granicach parku i jego otulinie; całkowita powierzchnia terenu chronionego liczy 386,20 km², wraz z otuliną - 609,05 km². Teren parku krajobrazowego w granicach gminy liczy 35,5 km 2 (9,1% całkowitej powierzchni parku). Ponadto na terenie Gminy występuje 13 pomników przyrody. Gmina Istebna posiada wysoką zdolność absorbcji turystycznej zarówno w okresie letnim, jak i zimowym. Do głównych atrakcji w okresie zimowym należy 7 ośrodków i stacji narciarskich o łącznej długości tras wynoszącej ponad 12 km o zróżnicowanym stopniu trudności. Na przełęczy Kubalonka dla uprawiających narciarstwo biegowe czeka ogólnodostępny kompleks tras biegowych o łącznej długości 19 km posiadających homologację FIS. Zbudowano trasy nartorolkowe przy gimnazjum (oświetlenie o długości 1,535 km, zimą wykorzystywana do narciarstwa biegowego) wraz z parkingiem leśnym w ramach rozbudowy infrastruktury okołoturystycznej. Gmina posiada 13 znakowanych szlaków turystycznych pieszych i 6 rowerowych (m. in. w ramach Międzynarodowej Trasy Rowerowej Greenways Kraków Morawy Wiedeń) oraz trasy spacerowe. Ponadto na terenie Gminy zlokalizowane są znakowane trasy do Nordic Walkingu. Łączna długość wytyczonych szlaków turystycznych wynosi ponad 120 km. Unikatową w skali kraju atrakcją turystyczną na terenie Trójwsi Beskidzkiej jest Trójstyk łączący Czechy, Polskę oraz Słowację oddolna inicjatywa samorządowa mająca na celu stworzenie nowego produktu turystycznego w postaci szlaku drogowego w tych 3 krajach. Powierzchnia całej gminy to ha, przy liczbie ludności (stan na XII 2013r. wg GUS) osób, gęstość zaludnienia wynosi 141 osób/km². Od kilku lat utrzymuje się taka gęstość zaludnienia, saldo migracji na ludności wynosi minus 4,9 i jest najniższe od pięciu lat (w roku 13

14 2010 wynosiło plus 0,9 a w 2009 minus1,5). Natomiast pozytywnym wskaźnikiem jest przyrost naturalny na 100 ludności (wg GUS na koniec 2013r.) wynosił plus 8,3 ( w 2009 było plus 6,8). Liczbę ludności w gminie Istebna na przestrzeni ostatnich 5 lat prezentuje poniższa tabela. Tabela 3 Ludność w Gminie Istebna wg miejsca zameldowania i płci Wyszczególnienie j.m Ludność wg miejsca zameldowania i płci stan na 31 XII ogółem osoba mężczyźni osoba kobiety osoba Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Istebna Wyszczególnienie j.m ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 60,5 58,2 58,4 57,9 58,5 osoba 52,1 50,9 52,2 54,1 55,7 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 20,7 19,6 20,0 20,3 20,9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS W strukturze ludności Istebnej w 2013 r. 23,7% mieszkańców stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, 63,1% osoby w wieku przedprodukcyjnym, a 13,2% osoby w wieku poprodukcyjnym. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym jest ustabilizowana na stałym poziomie i nie podlega wyższym wahaniom. Notowany jest systematyczny wzrost osób w wieku produkcyjnym, zauważa się powolny spadek osób w wieku przedprodukcyjnym. Pomimo konsekwentnego zmniejszania się odsetka osób w wieku przedprodukcyjnym można ocenić dynamikę struktury ludności w kontekście grup ekonomicznych jako korzystną. W porównaniu z danymi dotyczącymi powiatu i województwa należy ocenić potencjał demograficzny gminy jako wysoki. Liczba pracujących w gminie Istebna to ogółem osób (GUS, stan na 31.XII.2013 r.). W tym czasie udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym ogółem w gminie wyniósł 8,6%. Na koniec czerwca 2014 r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12%, w województwie śląskim 10,2%, w powiecie cieszyńskim 10%. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w tym czasie z Gminy Istebna to 661 osób. 14

15 Gospodarka Według danych GUS BDL (stan na koniec 2013 r.) dla gminy Istebna - podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON (stan w dniu 31 XII) stanowiły: 956, w tym z sektora publicznego 24, prywatnego 932. Wiodącym sektorem wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Istebnej są firmy z sektora F budownictwo (254 firmy), z sektora G handel detaliczny i hurtowy (168 firm), z sektora C przetwórstwo przemysłowe (112) oraz z sektora I działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (78 firm). Infrastruktura techniczna Zasoby mieszkaniowe Gminy Istebna stanowią mieszkania (wg GUS, stanu na XII 2013r.), a budynki mieszkalne oddane do użytkowania odnotowano 39. Według danych GUS z 2011 roku odsetek ludności korzystający z instalacji wodociągowej i kanalizacyjnej systematycznie rośnie i kształtuje się na poziomie odpowiednio 36,5% i 26,4%. Pomimo zwiększonego udziału ludności w korzystaniu z wymienionej infrastruktury ocenia się aktualny pułap za zbyt niski i wymagający inwestycji. Urządzenia sieciowe (dane GUS na 2013r.): Wodociągi - długość czynnej sieci rozdzielczej to 63,8 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to szt. Kanalizacja - długość czynnej sieci rozdzielczej to 53,7 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to 1006 szt. Infrastruktura społeczna (wszystkie dane z GUS wg stanu na koniec 2013r.) Służba zdrowia: 5 przychodni; apteki ogólnodostępne 3; liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną Placówki biblioteczne - biblioteki i filie ogółem 1, 706 czytelników w ciągu roku. Placówki edukacyjne w gminie Istebna to: 5 przedszkoli dla 285 dzieci; 6 szkół podstawowych (dla 846 uczniów) oraz 1 gimnazjum (dla 450 uczniów). Warunki do rekreacji rodzinnej i eko-edukacji Gmina Istebna charakteryzuje się wysoką atrakcyjnością turystyczną na którą składają się walory turystyczne rozumiane jako elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego, zagospodarowanie turystyczne w postaci rozwiniętej infrastruktury turystycznej oraz dostępność komunikacyjna destynacji. W 1998 roku utworzono Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego i obszar Gminy Istebna znajduje się w granicach parku i jego otulinie, na terenie Gminy występuje również 13 pomników przyrody. Do głównych atrakcji w okresie zimowym należy 7 ośrodków i stacji narciarskich o łącznej długości tras wynoszącej ponad 12 km o zróżnicowanym stopniu trudności. Na przełęczy Kubalonka dla uprawiających narciarstwo biegowe czeka ogólnodostępny kompleks tras biegowych o łącznej długości 19 km posiadających homologację FIS. W gminie występują bardzo dobre warunki dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji. 15

16 Podsumowanie Gmina Istebna to atrakcyjna turystycznie gmina. Jako gmina wiejska liczy mieszkańców, ma powierzchnię ha i gęstości zaludnienia (na ludności) 141. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym jest ustabilizowana na stałym poziomie i nie podlega wyższym wahaniom. Wysoki jest przyrost naturalny od kilku lat dodatni (w 2013r. wyniósł plus 8,3, przy średniej krajowej minus 0,5). W porównaniu z danymi dotyczącymi powiatu i województwa należy ocenić potencjał demograficzny gminy jako wysoki. W Istebnej dominują działalności gospodarcze dot. budownictwa, handlu i przetwórstwa przemysłowego oraz działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. Gmina Istebna charakteryzuje się wysoką atrakcyjnością turystyczną na którą składają się walory turystyczne rozumiane jako elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego, zagospodarowanie turystyczne w postaci rozwiniętej infrastruktury turystycznej oraz dostępność komunikacyjną destynacji. W gminie występują bardzo dobre warunki dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji. 3. Zgodność z politykami strategicznymi Projekt jest zgodny z poniższymi celami i priorytetami dokumentów strategicznych na poziomie kraju, regionu, powiatu i gminy. Zgodność przedmiotowego projektu z dokumentami strategicznymi na poziomie kraju, związanych z perspektywą finansową prezentują poniżej wskazane zapisy odnoszące się do specyfiki projektu Beneficjenta: Strategia Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Priorytet: rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej. Działania: Konkurencyjność, Przeciwdziałanie zmianom klimatu, Czysta i efektywna energia. Programowanie perspektywy finansowej Umowa Partnerstwa Cel główny zwiększenie konkurencyjności gospodarki; cel szczegółowy zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cele polityki regionalnej do 2020: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ), w tym: Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych; 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ); 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze. Krajowy Program Reform 2013 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG/MŚ) cel główny: zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę; cel szczegółowy: poprawa stanu środowiska (w tym ochrona wód i powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, promocja technologii środowiskowych i zachowań ekologicznych). 16

17 Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel II.6.4. Poprawa stanu środowiska; III.3.4. Zwiększenie spójności terytorialnej. Polska Wyzwania rozwojowe Wyzwanie 5 - BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE, w tym: Wyzwania klimatyczne, Energetyka klimat. Dylematy, oś czasu i zadania. Osiągnięcie celów klimatycznych (radykalne ograniczenie emisji) oraz środowiskowych (zrównoważony rozwój poprawa lesistości, waloryzacja różnorodności biologicznej, ochrona światowych podziemnych zasobów wody, zmniejszenie deficytu wody); Poprawa stanu wód i zmniejszanie deficytu wody. Rekomendacje m.in.: dot. opracowania PLANU NA RZECZ OCHRONY ZASOBÓW NATURALNYCH I ŚRODOWISKA i wskazane tam działania wspierające w perspektywie długofalowej. Regionalne i lokalne dokumenty programowe odnoszące się do specyfiki przedmiotowego projektu: Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie Obszar Priorytetowy (C) PRZESTRZEŃ. Cel strategiczny: Województwo śląskie regionem atrakcyjnej i funkcjonalnej przestrzeni. Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Kierunki działań tj.: 3. Wspieranie wdrażania rozwiązań w zakresie zintegrowanego i zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi w zlewni, w tym ochrony przeciwpowodziowej i przeciwdziałania skutkom suszy; 5. Wspieranie działań na rzecz poprawy jakości wód powierzchniowych oraz ochrony wód podziemnych i racjonalizacji ich wykorzystania; 9. Wspieranie działań zmierzających do zachowania i odtwarzania bioi georóżnorodności; 12. Wspieranie edukacji ekologicznej i kształtowanie postaw pro środowiskowych; 13. Rekultywacja terenów zdegradowanych na cele środowiskowe. Cel operacyjny: C.3. Wysoki poziom ładu przestrzennego i efektywne wykorzystanie przestrzeni. Kierunki działań tj.: 3. Tworzenie i rewitalizacja obszarów zieleni urządzonej oraz terenów rekreacyjnych; 8. Wsparcie działań podnoszących jakość planowania przestrzennego na poziomie regionalnym i lokalnym, w tym działań integracyjnych. Realizacja przedmiotowego projektu przyczyni się do spełnienia wskazanych celów, ponieważ swoim zakresem wpłynie na poprawę atrakcyjności i funkcjonalności przestrzeni w obszarze gminy i spełni założenia operacyjne wskazanych wyżej celów wojewódzkich. Projekt Strategii Rozwoju Subregionu Południowego Województwa Śląskiego wraz ze Strategią Regionalnych Inwestycji Terytorialnych na lata (Bielsko-Biała, wrzesień 2014 r.) Cel RIT I. Poprawa infrastruktury ochrony środowiska poprzez zabezpieczenie i wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego subregionu południowego wynikający z priorytetu III Strategii Rozwoju Subregionu Południowego: Rozwój infrastruktury i usług dla zrównoważonego rozwoju oraz jest spójny z jego celem operacyjnym III.1 Ochrona środowiska i zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet II Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Przedmiotowy projekt spełnia te zapisy, ponieważ poprawi infrastrukturę ochrony środowiska i wykorzysta lokalne zasoby naturalne gminy na rzecz ochrony środowiska i jego zrównoważonego rozwoju na tle całego Subregionu oraz województwa. 17

18 Projekt RPO WSL wersja 5.1 z dnia Oś Priorytetowa: VI Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. Gmina niniejszym projektem planuje efektywnie wykorzystać swoje naturalne zasoby i chronić środowisko w obrębie objętym projektem z właściwym dostosowaniem się do wytycznych tego RPO WSL. Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WSL w zakresie EFRR w. 2.0 Oś Priorytetowa: IV Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. Niniejszy projekt w swoich założeniach realizować będzie przedsięwzięcia oparte na wytycznych programowych wskazanego URPO, ponieważ zakłada ochronę bioróżnorodności w obszarze objętym projektem i odnosi się w swoich efektach do celów tej części działań RPO WSL. Strategia Rozwoju Śląska Cieszyńskiego CEL STRATEGICZNY1: Poprawa jakości życia mieszkańców śląska cieszyńskiego, szczególnie w zakresie ochrony zdrowia. Zwiększanie atrakcyjności śląska cieszyńskiego, jako miejsca osiedlania się i lokowania inwestycji. CEL OPERACYJNY 1.4: Współdziałanie gmin i powiatu celem opracowania procedur działań proekologicznych; CEL OPERACYJNY 1.7.Poprawa wizerunku i ładu przestrzennego powiatu. CEL STRATEGICZNY2: Zwiększanie dochodów z działalności turystycznej w powiecie cieszyńskim prowadzone zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. CEL OPERACYJNY 2.3. Tworzenie infrastruktury technicznej dla turystyki z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju. CEL OPERACYJNY NR 2.4: Stworzenie spójnej na poziomie powiatu i gmin strategii zagospodarowania przestrzennego w obszarze ochrony środowiska, zawierającej określenie stref działań gospodarczych na terenie powiatu z wydzieleniem obszarów objętych całkowitą lub częściową ochroną przyrody. CEL OPERACYJNY 2.5. Promocja powiatu jako terenu, na którym przestrzegane są obowiązujące normy ochrony środowiska; Dążenie do spełnienia norm czystości (powietrza, wody, gleb, etc.) ustanawianych przepisami ochrony środowiska. CEL STRATEGICZNY 3.Promowanie i podnoszenie prestiżu powiatu cieszyńskiego w skali kraju i Europy poprzez wzmacnianie działań mających na celu zachowanie przyrody. CEL OPERACYJNY 3.4:Popularyzacja różnorodnych form ochrony przyrody. Wykazane cele będą realizowane w niniejszym projekcie, ponieważ zaplanowane działania w zakresie: stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym i stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji rodzinnej są komplementarne do tych zapisów i kierunku rozwoju regionu. Strategia Rozwoju Powiatu Cieszyńskiego Deklaracja misji: "Powiat Cieszyński, pielęgnując dziedzictwo kulturowe Śląska Cieszyńskiego dba o edukację i kulturę, jako fundamenty swego dalszego rozwoju, a zachowując wyjątkową atrakcyjność inwestycyjną podnosi standardy w ochronie środowiska oraz opiece zdrowotnej i społecznej" 18

19 CEL STRATEGICZNY 1: Poprawa poziomu życia mieszkańców powiatu cieszyńskiego, szczególnie w zakresie ochrony zdrowia. zwiększanie atrakcyjności powiatu cieszyńskiego, jako miejsca osiedlania się i lokowania inwestycji. Cel operacyjny: 1.2. Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu cieszyńskiego kształtowanie postaw proekologicznych. Cel operacyjny: 1.3. prowadzenie działań informacyjnych, promujących podejmowane w powiecie przedsięwzięcia ekologiczne. Cel operacyjny:1.4. Współdziałanie gmin i powiatu celem opracowania procedur działań proekologicznych; Cel operacyjny:1.7. Poprawa estetyki powiatu. CEL STRATEGICZNY 2: Zwiększanie dochodów z działalności turystycznej w powiecie cieszyńskim prowadzone zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Cel operacyjny: 2.3. Tworzenie infrastruktury technicznej dla turystyki, z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju. Cel operacyjny: 2.5. promocja powiatu, jako terenu, na którym przestrzegane są obowiązujące normy ochrony środowiska. Niniejszy projekt wpisuje się ze swoim zakresem działań, jako część zintegrowanych inwestycji w regionie w aspekcie ochrony środowiska, propagowania proekologicznych działań i postaw i jest w zgodzie z polityką rozwoju powiatu. Strategii Rozwoju Gminy Istebna do roku 2020 W Domenie Strategicznej I Rozwój podstawowej infrastruktury i środowiska, Zadanie: Edukacja i działania kontrolne skupiające się na utrzymaniu wysokiej jakości środowiska w gminie Istebna; W Domenie III Folklor, który żyje rozwój potencjału turystycznego; Cel Operacyjny III.2.: Infrastruktura i informacja turystyczna; Zadanie: III.2.1. Zagospodarowanie amfiteatru, jako centrum kulturalnego i turystycznego funkcjonującego cały letni sezon. Przedmiotowy projekt poprzez stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji rodzinnej uzupełnia i wzmacnia zadania z Domeny I i III. Aktualizacja Gminnego Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Istebna na lata z perspektywą na lata Cel I. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I.1.3.Działanie na rzecz utrzymania różnorodności siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków poprzez zapobieganie ich fragmentacji, częściowemu i całkowitemu niszczeniu oraz przywracanie właściwego stanu; I.1.6. Wzmacnianie znaczenia ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym poprzez zachowanie właściwych proporcji pomiędzy obszarami zainwestowanymi i biologicznie czynnymi. Cel II. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA ORAZ ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII; II.8. Tworzenie parków, terenów zielonych oraz miejsc wypoczynkowo-rekreacyjnych III. EDUKACJA EKOLOGICZNA I POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO; III.1.Edukacja ekologiczna. Niniejszy projekt związany z ochroną obszarów przybrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych w celu stworzenia wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości oraz zaplanowaną edukacją i promocja proekologiczną swoimi działaniami realizuje założenia programu ochrony środowiska na terenie Gminy Istebna. 19

20 Polityki horyzontalne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/ nakłada na państwa członkowskie wdrażające fundusze strukturalne, obowiązek stosowania tzw. polityk horyzontalnych: W Artykule 7 - Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji; W Artykule 8 - Zrównoważony rozwój. Planowane działanie następująco wpływa na poszczególne polityki horyzontalne: Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Polityki horyzontalne Zrównoważony rozwój Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji Zgodność projektu z politykami Realizacja projektu będzie miała pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju przede wszystkim poprzez oddziaływanie na ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego. Zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju, przy korzystaniu z zasobów naturalnych nie należy kierować się jedynie zaspokajaniem własnych potrzeb, ale też brać pod uwagę przyszłe pokolenia i stan otaczającego środowiska. Przedmiotowy projekt spełnia te założenia oraz tej polityki horyzontalnej rozwoju UE, która skupia się także na takich elementach jak: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny. Do infrastruktury powstałej w ramach projektu zapewniony zostanie równy dostęp kobietom i mężczyznom oraz osobom niepełnosprawnym różnych płci, wyznań i religii, rasy i narodowości. W pływ projektu na polityki pozytywny neutralny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia ramowego dla EFSI nr 1303/2013 (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 r.) oraz Projektu RPO WSL (wersja 5.1) 4. Komplementarność projektu Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego, w związku z czym przedsięwzięciami komplementarnymi do niniejszego projektu będą wszystkie działania zaplanowane do realizacji w przedsięwzięciu zintegrowanym. 20

21 Projekt jest komplementarny z innymi projektami, współfinansowanym ze środków UE zmierzającymi do poprawy stanu środowiska naturalnego i atrakcyjności rekreacyjnej na obszarze Gminy Istebna. Tabela 6 Komplementarność projektu z innymi działaniami L.p. Nazwa projektu Podmiot realizujący Źródło finansowania Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia 1. Rozbudowa infrastruktury okołoturystycznej Gminy Istebna realizowany w ramach projektu kluczowego "Rozwój infrastruktury turystycznej Subregionu Południowego". Gmina Istebna Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Wkład własny ,15 zrealizowany 2. Zagospodarowanie centrum wsi Koniaków przy Szkole Podstawowej nr 1 na cele sportoworekreacyjne Gmina Istebna Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich ,76 zrealizowany Wkład własny 3. Zagospodarowanie centrum wsi Jaworzynka przy Szkole Podstawowej nr 1 na cele sportoworekreacyjne Gmina Istebna Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich ,00 zrealizowany Wkład własny 4. Zagospodarowanie centrum wsi Istebna przy Szkole Podstawowej nr 1 na cele sportoworekreacyjne Gmina Istebna Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich ,49 zrealizowany Wkład własny 5. Budowa budynku sanitarnego na potrzeby obsługi ruchu turystycznego przy amfiteatrze w Istebnej Gmina Istebna Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Wkład własny Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ankiety dla beneficjentów projektu ,26 zrealizowany 21

22 5. Analiza instytucjonalna 5.1. Beneficjenci projektu Beneficjentem projektu będzie jednostka samorządu terytorialnego Gmina Istebna. Podstawę prawną w tym względzie określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142 poz z późn. zm.). Gmina Istebna jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, powołaną do organizacji życia publicznego na swoim terytorium. Organem stanowiącym i kontrolnym w Gminie jest Rada Gminy, organem wykonawczym Gminy jest wójt. Aktami prawnymi są uchwały Rady i zarządzenia wójta. Zadania i obowiązki Urzędu Gminy oraz zasady funkcjonowania Urzędu określa Regulamin Organizacyjny Urzędu Gminy Istebna. Urząd jest jednostką organizacyjną Gminy zapewniającą obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną wójta, oraz Rady i jej organów wewnętrznych. Urząd funkcjonuje na podstawie wewnętrznego podziału organizacyjnego na referaty, Urząd Stanu Cywilnego i samodzielne stanowiska pracy. Beneficjentem pośrednim (ostatecznym) będą mieszkańcy gminy Istebna oraz turyści. Właścicielem wykonanej inwestycji w ramach projektu, będzie Beneficjent Gmina Istebna Wykonalność instytucjonalna projektu Ze stron Gminy Istebna zostanie powołany zespół projektowy w składzie: Wójt Gminy Zastępca Wójta Gminy Skarbnik/Księgowa Kierownik Referatu Gospodarczego i Rolnictwa Inspektor ds. Zamówień Publicznych Inspektor ds. Funduszy Europejskich Jak wynika z powyżej przedstawionych danych Beneficjent, z uwagi na dotychczas zrealizowane podobne przedsięwzięcia jest przygotowany do realizacji projektu, posiada wszelką zdolność organizacyjną i finansową do wdrożenia projektu, a dotychczasowa działalność w tym zakresie zapewnia, iż zarówno realizacja, jak i utrzymanie projektu w okresie trwałości będą zagwarantowane. 6. Analiza techniczna i technologiczna Analiza stanu aktualnego Teren objęty projektem znajduje się przy rzece Olza, od strony wschodniej graniczy z drogą wojewódzką DW941 łączącą miejscowość Wisła z powiatem żywieckim i granicą z Czechami. Centrum przedsięwzięcia mieści się na lewym brzegu Olzy w rejonie mostu drogowego nad Olzą w ciągu drogi krajowej 941. Naprzeciw tego placu, na prawym brzegu znajduje się również miejsce możliwe do wykorzystania na cele rekreacyjne. Istnieje tu duży plac, zabudowa o przeznaczeniu obsługi różnego rodzaju wydarzeń. Nad centrum znajduje się ośrodek edukacji ekologicznej Lasów Państwowych z alpinarium. Obszar stanowi główne miejsce organizacji imprez kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych w gminie. 22

23 Opis wybranego wariantu technicznego/ technologicznego Zakres projektu obejmuje obszar ok. 2 ha i dotyczy realizacji następujących zadań: Regulacja, zabezpieczenia brzegów rzeki Olzy po stronie lewej i prawej na odcinku ok. 300 m; Budowa kładki dla pieszych, rowerzystów, narciarzy; Zagospodarowanie terenu poprzez budowę bulwaru spacerowego nad rzeką Olzą i realizację strefy rekreacji i wypoczynku w tej lokalizacji; Budowa ciągu pieszo-rowerowego z parkingu do amfiteatru; Utworzenie parku i siłowni na wolnym powietrzu. a) Podstawowe założenia projektowe: Dla budowy ciągu pieszo-rowerowego i utwardzenia terenu w obszarze objętym projektem proponuje się nawierzchnię szutrowo-żwirową lub wykonaną przy użyciu wodnoprzepuszczalnych materiałów; Ścieżkę edukacyjną poprowadzić z ośrodka szkoleniowego LP do amfiteatru z wykorzystaniem szlaku leśnego. Ścieżkę wykonać z licowanych głazów. Zaleca się połączenie szklaku pieszego z okolic amfiteatru z częścią turystyki narciarskiej i hotelami. Ścieżkę poprowadzić koło istniejącej drogi asfaltowej w odległości około 5-10 m. W miarę możliwości wydłużyć jej bieg aż do istniejącego gminnego ośrodka sportowego. Wzdłuż ścieżek utworzyć sieć tablic informacyjnych i edukacyjnych o stanie przyrody; Zaprojektować ciąg pieszo-rowerowy tak aby zarówno jego przebieg, jak i użyte materiały w jak najmniejszym stopniu ingerowały w środowisko; Projektowaną kładkę pieszo-jezdną zaprojektować jako jednoprzęsłową o nawierzchni ekologicznej drewnianej, służyć będzie zarówno rowerzystom jak i narciarzom. Na moście wykonać niezależne chodniki dla pieszych i wydzieloną ścieżkę dla rowerzystów. Połączyć nowym mostkiem o szerokości co najmniej 3 m oba brzegi Olzy. Odpowiednia szerokość kładki zapewni w zimie bezpieczną trasę biegową. Mostek powinien mieć odsunięty zwłaszcza lewy przyczółek o ok. 2 m od brzegu i jednym przęsłem przekraczać rzekę na wyższą terasę zalewową; Wziąć pod uwagę możliwość wytyczenia szlaków pieszo-rowerowych tak by z centralnego placu sportowego rozchodziły się ścieżki pieszo-rowerowo-biegowe w kierunkach: - granicy Czech, - wyciągu narciarskiego Zagroń i dalej boiska piłkarskiego w odległości 3,5 km; ta ścieżka pokonuje drogę 941 pod wolnym przęsłem mostu drogowego; łączy się również ze ścieżką z ośrodka LP, - przez las nad pętlą drogi 941 do ośrodka Lasów Państwowych; ta ścieżka biegnąca ostro pod górę powinna być wykonana podobnie do szlaków tatrzańskich z licowanych głazów na podsypce żwirowej aby nie uszkadzać korzeni drzew, - z alpinarium ośrodka LP w górę do parkingu i w dół do mostu nad Olzą z połączeniem ze ścieżką biegnącą pod tym mostem, - obecną trasę ścieżki między wyciągiem a boiskiem należy poprowadzić lasem w odległości przynajmniej 10 od drogi asfaltowej; Brzegi Olzy w rejonie centrum rekreacyjnego pozostawić naturalne. Znajdujące się bardzo płytko wychodnie skał wystarczająco dobrze chronią brzeg przed erozją boczną a nie szpecą sztucznymi umocnieniami; 23

24 Stosować oświetlenie hybrydowe połączenie energii słonecznej i turbin wiatrowych w celu eliminacji budowy sieci kablowej ziemnej lub napowietrznej. W przypadku wykonania oświetlenia obiektów stosować wyłącznie oprawy lamp z ULOR=0, o zerowej emisji do górnej półsfery. Maksimum emisji musi przypadać na światło żółte i zielone (długości fali w zakresie nm) o widmie ciągłym. Zaleca się zastosować zasilanie fotowoltaiczne; Wykonać hotel dla owadów", budki dla ptaków oraz innych organizmów cyklem życiowym związanych z wodą; Mocniej wyeksponować eko-edukacyjną rolę tras dydaktyczno-rekreacyjnych, opracować zwartą koncepcję wraz z urządzeniami wchodzącymi w interakcję z użytkownikiem ścieżki; Odpowiednio poprowadzić ścieżkę pieszo-rowerową i bulwar tak by nie zmniejszyć dostępności cieku dla zwierząt - zwłaszcza drobnych ssaków i płazów; W konstrukcji mostu i przyczółków zaprojektować i wykonać nisze, w których mogłyby gnieździć się ptaki; Umocnienie brzegu wykonać w minimalnym zakresie. Zakres i wielkość prac skonsultować z zespołem wykonującym uzupełniające badania przyrodnicze; Rozważyć obsadzenie obszarów nadrzecznych roślinnością rodzimych gatunków, lokalnego pochodzenia, pozyskanych z materiału genetycznego pochodzącego z odległości nie większej niż 25 km od obszaru projektowego. b) Zalecenia dotyczące prac przygotowawczych i wykonawczych: Budowa, remont mostów i montaż kładek, w rozumieniu 3 ust 1 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie. (Dz. U. z dnia 3 sierpnia 2000 r.), wymaga uzyskania zgody Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych i uzyskania pozwolenia wodnoprawnego z uwagi na planowaną zmianę stosunków wodnych; Budowa urządzeń wodnych jakimi są bulwary w świetle definicji zawartej w ustawie z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne art. 9 ust 1, pkt 19h są urządzeniem wodnym, na które zgodnie z art. 122, ust. 1pkt 3 jest wymagane opracowanie operatu wodno-prawnego i uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego; W przypadku stwierdzenia w drodze uzgodnień z Regionalną Dyrekcją Zarządu Gospodarki Wodnej że teren objęty zagospodarowaniem nadbrzeży jest terenem zalewowym, konieczne jest za podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne zgodnie z art. 88l ust.1a. uzyskanie decyzji zwalniającej od zakazów Dyrektora RZGW, o której mowa w art. 88l ust. 1 Prawa wodnego; Na podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne zgodnie z art. 88l ust.1a. budowa, przebudowa lub remont drogi rowerowej oraz wyznaczenie szlaku turystycznego pieszego lub rowerowego wymaga zgłoszenia Dyrektorowi Zarządu Gospodarki Wodnej, w przypadku wcześniejszego stwierdzenia w drodze uzgodnień z w/w Instytucją że teren projektu jest terenem zalewowym. c) Ryzyko projektu: Beneficjent nie posiada sporządzonej dokumentacji projektowej, ani stosowanych uzgodnień i pozwoleń na realizację projektu. Opracowana jest jedynie koncepcja architektoniczna. 24

25 d) Harmonogram prac przygotowawczych i wykonawczych: Uzyskanie zezwoleń i uzgodnień: od 0 do 360 dnia Opracowanie dokumentacji projektowej: od 360 do 480 dnia Uzyskanie pozwoleń na realizację: od 480 do 720 dnia Realizacja prac budowlanych: od 720 do 900 dnia Termin realizacji projektu wskazany przez Beneficjenta, tj. od do jest zagrożony. Beneficjent powinien niezwłocznie rozpocząć procedurę uzyskania koniecznych uzgodnień i opracowania dokumentacji wskazanych w pkt b). Tabela 7 Koszty przygotowania i realizacji projektu L.p. Koszt Kwota netto Vat [23%] Kwota brutto Przygotowanie dokumentacji (studium wykonalności) Wykonanie dokumentacji projektowej i uzyskanie zezwoleń Ekspertyzy, inwentaryzacje przyrodnicze i nadzory Szacunkowa wartość rzeczowej realizacji inwestycji Promocja wraz z kampanią informacyjno-edukacyjną , , , , , , , , , , , , , , ,00 6. Razem: , , ,60 Źródło: Opracowanie własne 7. Analiza specyficzna dla sektora Elementami specyficznymi w projekcie są: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej Stan aktualny Centrum przedsięwzięcia mieści się na lewym brzegu Olzy w rejonie mostu drogowego nad Olzą w ciągu drogi krajowej 941. Naprzeciw tego placu, na prawym brzegu znajduje się również miejsce możliwe do wykorzystania na cele rekreacyjne. Istnieje tu duży plac, zabudowa o przeznaczeniu obsługi różnego rodzaju wydarzeń. Nad centrum znajduje się ośrodek edukacji ekologicznej Lasów Państwowych z alpinarium. 25

26 Teren objęty projektem znajduje się w obszarze występowania elementów specyficznych bioróżnorodnych, które zostały stwierdzone przez ekspertów w analizie środowiskowej i poprzez działania objęte projektem poprawi się występującą bioróżnorodność obszaru. Obszar projektu leży w sąsiedztwie: Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego Obszaru Natura 2000 PLH Beskid Śląski 7.2. Stan projektowany Poprzez przyjęty zakres projektu możliwe będzie uzyskanie i wyróżnienie elementów specyficznych występujących we wskazanej lokalizacji: Jedynie racjonalne zagospodarowanie miejsca zapobiegnie inwazyjnemu niszczeniu występującej w tym terenie bioróżnorodności i uniemożliwi jego dalszą dewastację wskutek miejscowego występowania roślin inwazyjnych. W projekcie przewidziano działania poprawiające bioróżnorodność, takie jak ochrona unikatowych dziko rosnących gatunków roślin, uporządkowanie i zagospodarowanie zielenią nadbrzeży, budowa kładki dla ścieżki pieszo-rowerowej w celu zapobieżenia inwazyjnemu tworzeniu przejścia przez rzekę uzupełnione budową obiektów małej architektury i budową sieci oświetlenia ekologicznego. Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie, narażą obszar na biologiczną degradację. Znaczący, pozytywny wpływ na środowisko mogą mieć następujące działania projektowe dotyczące środowiska naturalnego: obsadzenie obszarów nadrzecznych roślinnością rodzimych gatunków, ochrona ziołorośli, usuwanie roślinności inwazyjnej, uwypuklenie waloru edukacyjnego projektu. Znaczący, pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt; Poprzez racjonalne zagospodarowanie obszaru projektu, możliwe jest poprawa elementu specyficznego terenu jakim jest stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej. Podjęcie działań inwestycyjnych polegających na stworzeniu przestrzeni rekreacyjnej, połączeniu ścieżką pieszo-rowerową z centrum placu atrakcyjnych terenów, budowa obiektów małej architektury, budowa sieci oświetlenia parkowego, przyczyni się do stworzenia w miejscu dotychczas zaniedbanym i niedocenionym przyrodniczo przestrzeni rekreacyjno-edukacyjnej i podjęcia funkcji edukacji ekologicznej. Przewiduje się możliwość rekreacyjno-edukacyjnego skorzystania z obiektu poprzez rodzin rocznie. Dodatkowo, umiejscowienie tablic dydaktycznych o tematyce związanej z występującą w rejonie bioróżnorodnością i wartością krajobrazową okolicy przyczyni się do wzmocnienia postaw ekologicznych mieszkańców. 26