Zespół ekspertów w składzie:

Transkrypt

1 Analiza wykonalności dla projektu pn.: Zagospodarowanie przestrzeni nadbrzeżnej na odcinku rzeki Koszarawa przy Zespole Gimnazjalno-Przedszkolnym do celów rekreacyjno-wypoczynkowych Bielsko-Biała, 2014

2 Zespół ekspertów w składzie: Karol Ciężak, Paweł Gałecki, Joanna Zalewska-Gałosz, Wojciech Gałosz, Izabela Kałczuga, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Roman Żurek 2

3 Spis treści Spis treści Charakterystyka projektu Tytuł i definicja projektu Lokalizacja projektu Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Analiza terytorialna Zgodność z politykami strategicznymi Komplementarność projektu Analiza instytucjonalna Beneficjenci projektu Wykonalność instytucjonalna projektu Analiza techniczna i technologiczna Analiza specyficzna dla sektora Stan aktualny Stan projektowany Analiza wariantowa Analiza środowiskowa Analiza prawna i pomoc publiczna Analiza finansowo-ekonomiczna Wykonalność i trwałość projektu Analiza ryzyk i zagrożeń w projekcie Plan wdrożenia projektu Raport z konsultacji społecznych Zakończenie Bibliografia

4 Spis rysunków Rysunek 1 Koszarawa na mapie Województwa Śląskiego... 6 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu... 7 Rysunek 3 Lokalizacja projektu... 8 Spis tabel Tabela 1 Wskaźnik rezultatu Tabela 2 Wskaźnik produktu Tabela 3 Ludność w Gminie Koszarawa wg miejsca zameldowania i płci Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Koszarawa Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Tabela 6 Koszty przygotowania i realizacji projektu Tabela 7 Ocena porównawcza projektu: stan surowy stan z zastosowaniem rekomendacji środowiskowych (skala od -5 do +5) Tabela 8 Ryzyka środowiskowe w projekcie Tabela 9 Wycena i harmonogram w obszarze środowiskowym Tabela 10 Lista nieruchomości objętych projektem wraz ze wskazaniem czy istnieje podstawa dysponowania nieruchomością przez Beneficjenta Tabela 11 Harmonogram rzeczowo-finansowy Tabela 12 Kalkulacja kosztów operacyjnych w wybranych latach analizy Tabela 13 Obliczenie luki w finansowaniu Tabela 14 Obliczenie poziomu dofinansowania Tabela 15 Obliczenia wskaźników rentowności bez uwzględnienia dotacji Tabela 16 Obliczenia wskaźników rentowności z uwzględnieniem dotacji Tabela 17 Obliczenie ENPV i B/C Tabela 18 Ryzyka w projekcie Tabela 19 Plan wdrożenia projektu

5 1. Charakterystyka projektu 1.1. Tytuł i definicja projektu Zagospodarowanie przestrzeni nadbrzeżnej na odcinku rzeki Koszarawa przy Zespole Gimnazjalno-Przedszkolnym do celów rekreacyjno-wypoczynkowych Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego. Przedsięwzięcie obejmuje działania polegające na ochronie obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych i prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych, a także budowę i modernizację niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną i przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków. Przedsięwzięcie zintegrowane złożone jest z 35 wzajemnie komplementarnych inwestycji zaplanowanych do realizacji w Bielsku-Białej oraz powiatach: bielskim, cieszyńskim i żywieckim. Przedmiotem projektu jest wykonanie zagospodarowania przestrzeni nadbrzeżnej na odcinku rzeki Koszarawa przy Zespole Gimnazjalno-Przedszkolnym w Koszarawie, do celów rekreacyjnowypoczynkowych. Zakres projektu dla obszaru zagospodarowania na obszarze ok. 0,2451 ha dotyczy realizacji zadań: Zagospodarowanie nadbrzeża rzeki Koszarawa poprzez stworzenie miejsca do kąpieli Zagospodarowanie nadbrzeża rzeki Koszarawa poprzez budowę boiska do siatkówki. Celem projektu jest więc ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Koszarawa poprzez: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej. 5

6 1.2. Lokalizacja projektu Koszarawa wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Koszarawa, ok. 20 kilometrów od Żywca. Rysunek 1 Koszarawa na mapie Województwa Śląskiego Źródło: 6

7 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu Źródło: Opracowanie własne na podstawie 7

8 Rysunek 3 Lokalizacja projektu Źródło: Opracowanie własne celem wzmocnienia współpracy między JST koniecznej do realizacji wspólnych działań na obszarze funkcjonalnym 8

9 1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Potok Koszarawa na odcinku projektowym biegnie naturalnym korytem. Brzeg pokryty roślinnością ruderalną, miejscami zdegradowanymi ziołoroślami. W otoczeniu występują zdegradowane łęgi i wierzbowe zarośla nadrzeczne. Teren projektowy schodzi urwistym brzegiem do potoku. W otoczeniu jest kilka starych wierzb, które warto zachować. Pojawiają się rośliny inwazyjne: rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica), niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera) i nawłoć późna (Solidago gigantea). Brak przemysłu w tym miejscu jest gwarancją czystego górskiego powietrza oraz czystej wody w Koszarawie i jej dopływach. Dynamicznie rozwija się tutaj zaplecze turystyczne, przede wszystkim w zakresie gospodarstw agroturystycznych. Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie polegające na braku wskazania i wydzielenia miejsc dla potrzeb rekreacji, narażą obszar na biologiczną degradację. Powyższy sytuacja wpływa na pogarszający się stan bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Koszarawa, wobec czego w przedmiotowym projekcie jako problem kluczowy określono: niewystarczający stopień ochrony bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Koszarawa. Mając na względzie konieczność znalezienia rozwiązania powyższego problemu jako cel projektu przyjęto ochronę i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Koszarawa. Cel projektu zgodny jest w tym zakresie z celem RPO WSL na lata (wersja 5.1) w ramach osi priorytetowej VI OCHRONA ŚRODOWISKA I EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW, w odniesieniu do priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. W tej osi priorytetowej, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4 wyznaczono jeden cel szczegółowy: Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Cel szczegółowy priorytetu inwestycyjnego 6.4 jest spójny z celami głównym i szczegółowym Umowy Partnerstwa, którymi są odpowiednio: zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Zgodnie z Projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (URPO WSL) na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wersja 2.0 z maja 2014) przedmiotowy projekt wpisuje się w Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. W tej wersji dokumentu - celem działania 5.4 jest ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Na etapie opracowania właściwego Studium Wykonalności należy odnieść się do zapisów URPO WSL , które aktualnie określają przykładowe rodzaje projektów odnoszące się do przedmiotowego projektu jako: 1. Budowa, modernizacja i doposażenie ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej wraz z prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych; 2. Ochrona obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych; 9

10 3. Budowa i modernizacja niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych). W ramach 1. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają ośrodki prowadzące statutową działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony bioróżnorodności, która związana jest z gatunkami rodzimymi stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach 2. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z ochroną obszarów przybrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych w celu stworzenia wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości, także dla ich zagospodarowania na cele turystyczne. W ramach 3. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z czynną ochroną gatunków rodzimych stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach wszystkich typów projektów Beneficjent zobowiązany jest do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych. Przedmiotowy projekt wpisuje się w 2 przykładowy rodzaj projektu. Wskaźniki Planowanymi rezultatami wsparcia - zgodnie z aktualnymi zapisami w Projekcie RPO WSL na lata (wersja 5.1) w zakresie budowy, modernizacji i doposażenia ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej; ochrony obszarów nadwodnych (poprzez zagospodarowanie tych przestrzeni jako bezpiecznych, wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości) wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych (np. dla ich zagospodarowania na cele turystyczne), budowy i modernizacji niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych), będą: 1. Wzrost udziału obszarów chronionych w powierzchni obszarów ogółem; 2. Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; 3. Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. Niniejszy projekt spełnia odpowiednio zapisy punktów 2 i 3. 10

11 Tabela 1 Wskaźnik rezultatu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2019) 1. Udział powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogółem [%] GUS 0 Nie dotyczy 2. Wskaźnik mierzący: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 3. Wskaźnik mierzący: Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL Źródło: Opracowanie własne na podstawie RPO WSL na lata (wersja 5.1) zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 11

12 Tabela 2 Wskaźnik produktu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2018) Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów Liczba wspartych form ochrony przyrody [szt.] [ha] Źródło: URPO WSL na lata (wersja 5.1) Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze ,24 [szt.] Sprawozdanie 0 Nie dotyczy Na dzień przygotowania niniejszego opracowania ani projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata , ani projekt uszczegółowienia tegoż programu nie przewidują wskaźników innych niż te, które podano w tabelach. Wskaźniki określone w dostępnych projektach dokumentów nie są adekwatne do zaplanowanych typów działań, jak również nie pozwalają na zmierzenie rezultatów wsparcia, jakimi zgodnie z projektem RPO WSL na lata (wersja 5.1) mają być: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. W związku z powyższym, rezultaty te podano bez określenia nazwy wskaźnika. Jednocześnie przy wskaźniku Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem podano wartość 1, gdyż beneficjent zobowiązany będzie do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych w ramach projektu. Niezbędna będzie weryfikacja powyższych zapisów po opublikowaniu listy wskaźników obowiązujących dla tego typu projektu. Procedura raportowania i monitorowania wskaźników dostosowana będzie do Wytycznych z zakresu monitoringu i sprawozdawczości RPO Województwa Śląskiego Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości będzie również określać umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełniać będzie część wniosku o płatność dotycząca postępu rzeczowego i finansowego danego projektu (w tym informacja nt. postępu prac, osiągniętych 12

13 produktów). Wskaźniki produktu będą monitorowane co najmniej 1 raz na kwartał, natomiast wskaźniki rezultatu najpóźniej w rok po zakończeniu inwestycji. 2. Analiza terytorialna Koszarawa gmina wiejska położona w południowej części województwa śląskiego, w powiecie żywieckim. Graniczy od zachodu z gminą Jeleśnia należącą do powiatu żywieckiego, natomiast od wschodu z gminami Stryszawa i Zawoja należącymi do powiatu suskiego (województwo małopolskie). Gmina sąsiaduje ze Słowacją. Koszarawa położona jest w odległości 11 km od Jeleśni, 22 km od Suchej Beskidzkiej. Przez teren Gminy przebiegają trzy drogi powiatowe: Jeleśnia-Koszarawa-Zawoja, Koszarawa- Kuków i Polanki-Roztoki o łącznej długości 16 km oraz 60 dróg gminnych o długości 42 km. Podstawową komunikację transportową ludności zapewniają przewoźnicy prywatni oraz przedsiębiorstwo PKS, komunikacja samochodowa indywidualna. Przez teren gminy nie przebiega żadna linia kolejowa. Koszarawa jest gminą powiatu żywieckiego najbardziej wysuniętą na wschód, położoną w górnym biegu rzeki Koszarawy. Około 50% powierzchni gminy Koszarawa stanowią lasy. Brak przemysłu jest gwarancją czystego górskiego powietrza oraz czystej wody w Koszarawie i jej dopływach. Dynamicznie rozwija się również zaplecze turystyczne przede wszystkim w zakresie gospodarstw agroturystycznych. Gmina położona jest również na terenie źródliskowym dostarczającym znaczną część wody pitnej dla województwa śląskiego. Z tego powodu znaczna część gminy znajduje się w strefie ochrony pośredniej ujęcia wody dla miasta Żywca na rzece Koszarawa w Świnnej. Koszarawa leży w obszarze zasięgu penetracji turystycznej i wypoczynku świątecznego z kierunków: Bielska-Białej, aglomeracji śląskiej i w mniejszym stopniu z Krakowa. Dogodne połączenie autobusowe oraz wieloletnie tradycje powodują, że miasto Żywiec oddziałuje bezpośrednio na Koszarawę nie tylko w zakresie obsługi przewidzianym dla ośrodka turystycznego, ale stanowi również miejsce pracy dla części mieszkańców. Tabela 3 Ludność w Gminie Koszarawa wg miejsca zameldowania i płci Wyszczególnienie j.m Ludność wg miejsca zameldowania i płci stan na 31 XII ogółem osoba mężczyźni osoba kobiety osoba Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. gmina Koszarawa liczyła mieszkańców, natomiast jej powierzchnia wynosi 32 km². Gęstość zaludnienia stanowi aktualnie 78 os./km² i od kilku lat nie 13

14 ulega zmianie (w 2009 r. gęstość zaludnienia wynosiła również 78 os./km²). Saldo migracji na osób w 2013 r. było dodatnie wyniosło 0,4 i ma tendencję malejącą (w 2009 r. wynosiło 2,0). Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Koszarawa Wyszczególnienie j.m ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 58,8 56,8 55,4 55,5 53,1 osoba 72,3 76,6 80,6 84,8 90,6 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 24,7 24,6 24,7 25,4 25,2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS W strukturze ludności gminy Koszarawa w 2013 r. 65,3% mieszkańców stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, 18,2% osoby w wieku przedprodukcyjnym, a 16,5% osoby w wieku poprodukcyjnym. Od lat wzrasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny na ludności w 2013 r. był ujemny wyniósł minus 7,4 i ma tendencję malejącą. Liczba pracujących w Koszarawie to ogółem 122 osoby (GUS, stan na 31 XII 2013 r.). Pracujący na ludności w 2013 r. stanowili 50 osób. Na koniec czerwca 2014 r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12%, w województwie śląskim 10,2%, a w powiecie żywieckim 14%. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w 2013 r. w PUP Żywiec z gminy Koszarawa to 143 osoby. Analizując wcześniejsze okresy zauważalnym jest wzrost bezrobocia (w 2009 r. zarejestrowanych bezrobotnych było 118). Gospodarka Według danych GUS BDL (stan na koniec 2013 r.) podmioty gospodarki narodowej stanowiły w Koszarawie ogółem 159 w tym z sektora publicznego 11, sektora prywatnego 148, a wśród nich sektor prywatny osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 128 firm. Wiodącym sektorem wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w gminie Koszarawa są firmy z sektora G handel detaliczny i hurtowy (36 firm), sektora C przetwórstwo przemysłowe (22) oraz sektora H transport i gospodarka magazynowa (18). Zasoby mieszkaniowe gminy Koszarawa stanowią (wg GUS, stan na XII 2013 r.), w tym budynki mieszkalne to ogółem Liczba mieszkań oddanych w 2013 r. do użytkowania to 7. Urządzenia sieciowe (dane GUS na 2013 r.): Kanalizacja długość czynnej sieci kanalizacyjnej to 37,3 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to 803 szt. Ludność w % ogółu ludności korzystająca z instalacji (GUS, 2012 r.): wodociągowej 0,2 kanalizacyjnej 81,8 gazowej brak 14

15 Infrastruktura społeczna Służba zdrowia: 2 przychodnie; liczba ludności na 1 przychodnię w 2013 r osób; apteki ogólnodostępne 1; liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną Placówki edukacyjne w Koszarawie to: 2 przedszkola dla 70 dzieci; 2 szkoły podstawowe (dla 307 uczniów) oraz 2 gimnazja (dla 158 uczniów). Warunki do rekreacji rodzinnej i eko-edukacji Koszarawa jest gminą powiatu żywieckiego, położoną w górnym biegu rzeki Koszarawy. Około połowę powierzchni gminy stanowią lasy, a brak przemysłu jest gwarancją czystego górskiego powietrza oraz czystej wody w rzece Koszarawie i jej dopływach. Dynamicznie rozwija się tutaj zaplecze turystyczne, przede wszystkim w zakresie gospodarstw agroturystycznych. Koszarawa leży w obszarze zasięgu penetracji turystycznej i wypoczynku świątecznego z kierunków: Bielska-Białej, aglomeracji śląskiej i w mniejszym stopniu z Krakowa, co tworzy dobre możliwości dla rozwoju rekreacji rodzinnej i ekoedukacji. Podsumowanie Gmina Koszarawa liczy mieszkańców, jej powierzchnia wynosi 32 km². Gęstość zaludnienia stanowi 78 os./km² i od kilku lat nie ulega zmianie. Narasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny na ludności w 2013 r. wyniósł minus 7,4 i ma tendencję malejącą. W Koszarawie zauważa się wzrost bezrobocia. Dynamicznie rozwija się tutaj zaplecze turystyczne, przede wszystkim w zakresie gospodarstw agroturystycznych. Koszarawa leży w obszarze zasięgu penetracji turystycznej i wypoczynku świątecznego z kierunków: Bielska-Białej, aglomeracji śląskiej i w mniejszym stopniu z Krakowa, co tworzy dobre możliwości dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji. 3. Zgodność z politykami strategicznymi Projekt jest zgodny z poniższymi celami i priorytetami dokumentów strategicznych na poziomie kraju, regionu, powiatu i gminy. Zgodność przedmiotowego projektu z dokumentami strategicznymi na poziomie kraju, związanych z perspektywą finansową prezentują poniżej wskazane zapisy odnoszące się do specyfiki projektu Beneficjenta: Strategia Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Priorytet: rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej. Działania: Konkurencyjność, Przeciwdziałanie zmianom klimatu, Czysta i efektywna energia. Programowanie perspektywy finansowej Umowa Partnerstwa Cel główny zwiększenie konkurencyjności gospodarki; cel szczegółowy zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. 15

16 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cele polityki regionalnej do 2020: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ), w tym: Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych; 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ); 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze. Krajowy Program Reform 2013 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG/MŚ) cel główny: zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę; cel szczegółowy: poprawa stanu środowiska (w tym ochrona wód i powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, promocja technologii środowiskowych i zachowań ekologicznych). Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel II.6.4. Poprawa stanu środowiska; III.3.4. Zwiększenie spójności terytorialnej. Polska Wyzwania rozwojowe Wyzwanie 5 - BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE, w tym: Wyzwania klimatyczne, Energetyka klimat. Dylematy, oś czasu i zadania. Osiągnięcie celów klimatycznych (radykalne ograniczenie emisji) oraz środowiskowych (zrównoważony rozwój poprawa lesistości, waloryzacja różnorodności biologicznej, ochrona światowych podziemnych zasobów wody, zmniejszenie deficytu wody); Poprawa stanu wód i zmniejszanie deficytu wody. Rekomendacje m.in.: dot. opracowania PLANU NA RZECZ OCHRONY ZASOBÓW NATURALNYCH I ŚRODOWISKA i wskazane tam działania wspierające w perspektywie długofalowej. Regionalne i lokalne dokumenty programowe odnoszące się do specyfiki przedmiotowego projektu: Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie Obszar Priorytetowy (C) PRZESTRZEŃ. Cel strategiczny: Województwo śląskie regionem atrakcyjnej i funkcjonalnej przestrzeni. Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Kierunki działań tj.: 3. Wspieranie wdrażania rozwiązań w zakresie zintegrowanego i zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi w zlewni, w tym ochrony przeciwpowodziowej i przeciwdziałania skutkom suszy; 5. Wspieranie działań na rzecz poprawy jakości wód powierzchniowych oraz ochrony wód podziemnych i racjonalizacji ich wykorzystania; 9. Wspieranie działań zmierzających do zachowania i odtwarzania bioi georóżnorodności; 12. Wspieranie edukacji ekologicznej i kształtowanie postaw pro środowiskowych; 13. Rekultywacja terenów zdegradowanych na cele środowiskowe. Cel operacyjny: C.3. Wysoki poziom ładu przestrzennego i efektywne wykorzystanie przestrzeni. Kierunki działań tj.: 3. Tworzenie i rewitalizacja obszarów zieleni urządzonej oraz terenów rekreacyjnych; 8. Wsparcie działań podnoszących jakość planowania przestrzennego na poziomie regionalnym i lokalnym, w tym działań integracyjnych. 16

17 Realizacja przedmiotowego projektu przyczyni się do spełnienia wskazanych celów, ponieważ swoim zakresem wpłynie na poprawę atrakcyjności i funkcjonalności przestrzeni w obszarze gminy i spełni założenia operacyjne wskazanych wyżej celów wojewódzkich. Projekt Strategii Rozwoju Subregionu Południowego Województwa Śląskiego wraz ze Strategią Regionalnych Inwestycji Terytorialnych na lata (Bielsko-Biała, wrzesień 2014 r.) Cel RIT I. Poprawa infrastruktury ochrony środowiska poprzez zabezpieczenie i wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego subregionu południowego wynikający z priorytetu III Strategii Rozwoju Subregionu Południowego: Rozwój infrastruktury i usług dla zrównoważonego rozwoju oraz jest spójny z jego celem operacyjnym III.1 Ochrona środowiska i zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet II Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Przedmiotowy projekt spełnia te zapisy, ponieważ poprawi infrastrukturę ochrony środowiska i wykorzysta lokalne zasoby naturalne gminy na rzecz ochrony środowiska i jego zrównoważonego rozwoju na tle całego Subregionu oraz województwa. Projekt RPO WSL wersja 5.1 z dnia Oś Priorytetowa: VI Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. Gmina niniejszym projektem planuje efektywnie wykorzystać swoje naturalne zasoby i chronić środowisko w obrębie objętym projektem z właściwym dostosowaniem się do wytycznych tego RPO WSL. Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WSL w zakresie EFRR w. 2.0 Oś Priorytetowa: IV Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. Niniejszy projekt w swoich założeniach realizować będzie przedsięwzięcia oparte na wytycznych programowych wskazanego URPO, ponieważ zakłada ochronę bioróżnorodności w obszarze objętym projektem i odnosi się w swoich efektach do celów tej części działań RPO WSL. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Żywieckiego na lata (aktualizacja 2013) P I Trwały rozwój gospodarczy w powiecie; C I.2 Rozwój usług turystycznych; C I.2 Rozwój usług turystycznych; Z I.21.4 Wykorzystanie na cele rekreacyjno zdrowotne zasobów naturalnych, w tym solanek; C I.3 Zachowanie przestrzennych walorów powiatu; C I.6 Uatrakcyjnienie wizerunku powiatu i stworzenie warunków do inwestowania; Z I.61.3 Promocja przedsięwzięć ekologicznych. P IV Eliminacja zagrożeń środowiskowych i racjonalizacja ochrony środowiska; C IV.1 Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców; C IV.3 Zachowanie terenów cennych pod względem przyrodniczym; Z IV.31.1 Organizacja ochrony różnorodności biologicznej przyrody; Z IV.31.2 Organizacja ochrony wód na terenie powiatu; Z IV.31.3 Organizacja ochrony istniejącej bioróżnorodności zbiorowisk leśnych i nieleśnych. C IV.4 Właściwe kształtowanie istniejących walorów środowiskowych; O IV.41 Racjonalna gospodarki zasobami środowiska. 17

18 Wykazane cele będą realizowane w niniejszym projekcie, ponieważ zaplanowane działania w zakresie: stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym i stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji rodzinnej są komplementarne do tych zapisów i kierunku rozwoju regionu. Brak aktualnych lokalnych strategii rozwoju i w zakresie ochrony środowiska odnoszących się do przedmiotowego projektu. Polityki horyzontalne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/ nakłada na państwa członkowskie wdrażające fundusze strukturalne, obowiązek stosowania tzw. polityk horyzontalnych: W Artykule 7 - Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji; W Artykule 8 - Zrównoważony rozwój. Planowane działanie następująco wpływa na poszczególne polityki horyzontalne: Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Polityki horyzontalne Zrównoważony rozwój Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji Zgodność projektu z politykami Realizacja projektu będzie miała pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju przede wszystkim poprzez oddziaływanie na ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego. Zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju, przy korzystaniu z zasobów naturalnych nie należy kierować się jedynie zaspokajaniem własnych potrzeb, ale też brać pod uwagę przyszłe pokolenia i stan otaczającego środowiska. Przedmiotowy projekt spełnia te założenia oraz tej polityki horyzontalnej rozwoju UE, która skupia się także na takich elementach jak: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny. Do infrastruktury powstałej w ramach projektu zapewniony zostanie równy dostęp kobietom i mężczyznom oraz osobom niepełnosprawnym różnych płci, wyznań i religii, rasy i narodowości. W pływ projektu na polityki pozytywny neutralny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia ramowego dla EFSI nr 1303/2013 (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 r.) oraz Projektu RPO WSL (wersja 5.1) 18

19 4. Komplementarność projektu Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego, w związku z czym przedsięwzięciami komplementarnymi do niniejszego projektu będą wszystkie działania zaplanowane do realizacji w przedsięwzięciu zintegrowanym. Beneficjent nie wykazał lokalnych projektów komplementarnych do przedmiotowego projektu. 5. Analiza instytucjonalna 5.1. Beneficjenci projektu Beneficjentem projektu będzie jednostka samorządu terytorialnego Gmina Koszarawa. Podstawę prawną w tym względzie określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142 poz z późn. zm.). Gmina Koszarawa jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, powołaną do organizacji życia publicznego na swoim terytorium. Organem stanowiącym i kontrolnym w Gminie jest Rada Gminy, organem wykonawczym Gminy jest wójt. Aktami prawnymi są uchwały Rady i zarządzenia wójta. Zadania i obowiązki Urzędu Gminy oraz zasady funkcjonowania Urzędu określa Regulamin Organizacyjny Urzędu Gminy Koszarawa. Urząd jest jednostką organizacyjną gminy zapewniającą obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną wójta, oraz Rady i jej organów wewnętrznych. Urząd funkcjonuje na podstawie wewnętrznego podziału organizacyjnego na referaty, biura, Urząd Stanu Cywilnego i samodzielne stanowiska pracy. Beneficjentem pośrednim (ostatecznym) będą mieszkańcy gminy Koszarawa oraz turyści. Właścicielem wykonanej inwestycji w ramach projektu, będzie Beneficjent Gmina Koszarawa Wykonalność instytucjonalna projektu Beneficjent nie wskazał struktury, stanowisk i zakresu odpowiedzialności poszczególnych osób, które będą brały udział w realizacji projektu. Z uwagi na powyższe, nie jest możliwa pełna ocena przygotowania Beneficjenta do realizacji projektu, w szczególności poprzez ocenę czy Beneficjent posiada zdolność organizacyjną do wdrożenia projektu i jego utrzymania. Jednakże wskazane przez Beneficjenta doświadczenie w zrealizowaniu kilku projektów dofinansowanych ze środków unijnych daje możliwość uznania, iż istnieje potencjał do wdrożenia projektu. 19

20 6. Analiza techniczna i technologiczna Analiza stanu aktualnego Teren objęty projektem znajduje się przy rzece Koszarawa i przewidziany jest do realizacji na wschodnim brzegu rzeki na działkach nr 4690/3 i 4567/1 pomiędzy korytem rzeki a drogą publiczną przebiegającą przez miejscowość Koszarawa w pobliżu Zespołu Gimnazjalno-Szkolnego. W obrzasze pomiędzy drogą publiczną a rzeką przebiega dojazd (droga gruntowa) do budynku na działce nr 4690/4. Potok Koszarawa na odcinku projektowym biegnie naturalnym korytem. Brzeg pokryty roślinnością ruderalną, miejscami zdegradowanymi ziołoroślami. W otoczeniu zdegradowane łęgi i wierzbowe zarośla nadrzeczne. Teren projektowy schodzi urwistym brzegiem do potoku. Zgodnie z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego są to tereny infrastruktury technicznej. Działki objęte projektem stanowią własność gminy Koszarawa. Opis wybranego wariantu technicznego/ technologicznego Projekt będzie polegał na zagospodarowaniu przestrzeni rzecznej i nadbrzeżnej polegającej na utworzeniu miejsc do aktywnego wypoczynku miejsce do kąpieli, boisko do siatkówki dla potrzeb rekreacji rodzinnej. Zakres projektu dla obszaru zagospodarowania na obszarze ok. 0,2451 ha dotyczy realizacji zadań: Zagospodarowanie nadbrzeża rzeki Koszarawa poprzez stworzenie miejsca do kąpieli; Zagospodarowanie nadbrzeża rzeki Koszarawa poprzez budowę boiska do siatkówki. a) Podstawowe założenia projektowe: Dla budowy boiska i utwardzenia terenu w obszarze terenów objętych zagospodarowaniem proponuje się nawierzchnie ekologiczne; Stosować oświetlenie hybrydowe połączenie energii słonecznej i turbin wiatrowych w celu eliminacji budowy sieci kablowej ziemnej lub napowietrznej. W wypadku wykonania oświetlenia obiektów - stosować wyłącznie oprawy lamp z ULOR=0, o zerowej emisji do górnej półsfery. Maksimum emisji musi przypadać na światło żółte i zielone (długości fali w zakresie nm) o widmie ciągłym; Zaleca się zastosować zasilanie fotowoltaiczne, w przypadku konieczności budowy sieci oświetleniowej; Mocniejsze wyeksponowanie eko-edukacyjnej roli miejsca z podkreśleniem miejsca pod kątem krajobrazowym i zawartej w okolicy bioróżnorodności; Odpowiednie zagospodarowanie nabrzeża, tak by nie zmniejszyć dostępności cieku dla zwierząt - zwłaszcza drobnych ssaków i płazów. w konstrukcji mostu i przyczółków zaprojektować i wykonać nisze, w których mogłyby gnieździć się ptaki; Zagospodarowanie brzegu wykonać w minimalnym zakresie; Nie dopuścić do regulacji, umacniania brzegu, czy dna potoku; Zaprojektowanie prac, żeby w maksymalnym stopniu uniknąć wycinki drzew. Aby podnieść wartość projektu, należy podjąć działania obejmujące ochronę łęgu oraz usuwanie roślin inwazyjnych. W wypadku nasadzeń należy skorzystać z rodzimych gatunków, dostosowanych do warunków siedliskowych (gatunki łęgowe), lokalnego pochodzenia (z materiału genetycznego pozyskanego nie dalej niż 25 km od miejsca sadzenia). W ramach działań ekoedukacyjnych należy wykonać instalacje edukacyjne, wchodzące w interakcję 20

21 z użytkownikami. Warto oczyścić skarpę i przywrócić tam roślinność ziołoroślową. pomiędzy drogą, a terenem projektowym Zaprojektowanie prac, tak by nie zmniejszyć dostępności cieku dla zwierząt - zwłaszcza drobnych ssaków i płazów. Znaczący pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez: zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. b) Zalecenia dotyczące prac przygotowawczych i wykonawczych: Nadbrzeża i kąpieliska w świetle definicji zawartej w ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne art. 9 ust 1, pkt 19h są urządzeniem wodnym, na które zgodnie z art. 122, ust. 1pkt 3 jest wymagane opracowanie operatu wodno-prawnego i uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego; W przypadku stwierdzenia w drodze uzgodnień z Regionalną Dyrekcją Zarządu Gospodarki Wodnej że teren objęty zagospodarowaniem nadbrzeży jest terenem zalewowym, konieczne jest za podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne zgodnie z art. 88l ust.1a. uzyskanie decyzji zwalniającej od zakazów Dyrektora RZGW, o której mowa w art. 88l ust. 1 Prawa wodnego; Na podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne zgodnie z art. 88l ust.1a. budowa, przebudowa lub remont drogi rowerowej oraz wyznaczenie szlaku turystycznego pieszego lub rowerowego wymaga zgłoszenia Dyrektorowi Zarządu Gospodarki Wodnej, w przypadku wcześniejszego stwierdzenia w drodze uzgodnień z w/w Instytucją że teren projektu jest terenem zalewowym. c) Ryzyko projektu: Beneficjent nie posiada sporządzonej dokumentacji projektowej, ani stosowanych uzgodnień i pozwoleń na realizację projektu. Opracowana jest jedynie koncepcja architektoniczna. d) Harmonogram prac przygotowawczych i wykonawczych: Uzyskanie zezwoleń i uzgodnień: od 0 do 360 dnia Opracowanie dokumentacji projektowej: od 360 do 480 dnia Uzyskanie pozwoleń na realizację: od 480 do 720 dnia Realizacja prac budowlanych: od 720 do 900 dnia Termin realizacji projektu wskazany przez Beneficjenta, tj. od do jest realny. Beneficjent powinien niezwłocznie rozpocząć procedurę uzyskania koniecznych uzgodnień i opracowania dokumentacji, czynności wskazanych w pkt b). 21

22 Tabela 6 Koszty przygotowania i realizacji projektu L.p. Koszt Kwota netto Vat [23%] Kwota brutto Przygotowanie dokumentacji (studium wykonalności) Wykonanie dokumentacji projektowej i uzyskanie zezwoleń Ekspertyzy, inwentaryzacje przyrodnicze i nadzory Szacunkowa wartość rzeczowej realizacji inwestycji Promocja wraz z kampanią informacyjno-edukacyjną , , , , , , , , , , , , , , ,00 6. SUMA , , ,42 Źródło: Opracowanie własne W ocenie eksperta wartość środków finansowych przyjęta przez Beneficjenta może być niewystarczająca. Zaleca się zwiększyć ilość środków o dodatkowe 50%. 7. Analiza specyficzna dla sektora Elementami specyficznymi w projekcie są: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej Stan aktualny Potok Koszarawa na odcinku projektowym biegnie naturalnym korytem. Brzeg pokryty roślinnością ruderalną, miejscami zdegradowanymi ziołoroślami. Teren objęty projektem znajduje się w obszarze występowania elementów specyficznych bioróżnorodnych, które zostały stwierdzone przez ekspertów w analizie środowiskowej i poprzez działania objęte projektem poprawi się występującą bioróżnorodność obszaru. W audycie środowiskowym stwierdzono iż w otoczeniu zdegradowane łęgi i wierzbowe zarośla nadrzeczne. Teren projektowy schodzi urwistym brzegiem do potoku. W otoczeniu kilka starych wierzb, które warto zachować. Pojawiają się również rośliny inwazyjne: rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica), niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera) i nawłoć późna (Solidago gigantea). Obszar projektu leży w sąsiedztwie: Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego w odległości 2,1km. Obszar Natura 2000 PLH Beskid Śląski w odległości 3,75km. 22

23 7.2. Stan projektowany Przedmiotem projektu jest zagospodarowaniu przestrzeni rzecznej i nadbrzeżnej rzeki Koszarawa polegającej na utworzeniu miejsc do aktywnego wypoczynku miejsce do kąpieli, boisko do siatkówki Jedynie racjonalne zagospodarowanie miejsca zapobiegnie inwazyjnemu niszczeniu występującej w tym terenie bioróżnorodności i uniemożliwi jego dalszą inwazyjną dewastację wskutek miejscowego występowania roślin inwazyjnych. Poprzez przewidziane w projekcie działania jak: podjęcie działań w celu ochrony unikatowych dziko rosnących gatunków roślin. uporządkowanie i zagospodarowanie zielenią nadbrzeży poprzez wkomponowanie ch w zagospodarowanie terenu kąpielowego i terenu boiska, budowę sieci oświetlenia ekologicznego, możliwe jest stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności. Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie (budowane są drogi i budynki na nabrzeżach z których ścieki odprowadzane są do rzeki), narażą obszar na biologiczną degradację. Znaczący pozytywny wpływ na środowisko mogą mieć następujące działania projektowe dotyczące środowiska naturalnego: obsadzenie obszarów nadrzecznych roślinnością rodzimych gatunków, ochrona ziołorośli, odsłonięcie, usuwanie roślinności inwazyjnej, uwypuklenie waloru edukacyjnego projektu. Znaczący pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez: zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. Poprzez racjonalne zagospodarowanie terenu, możliwe jest poprawa elementu specyficznego terenu jakim jest stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji rodzinnej. Podjęcie działań inwestycyjnych polegających na: stworzeniu przestrzeni rekreacyjnej w otoczeniu cennych gatunków bioróżnorodnych fauny i flory oraz wartości krajobrazowych połączone z montażem tablic informacyjnych przyczyni się do zorganizowania przestrzeni rekreacyjnoedukacyjnej. Przewiduje się możliwość rekreacyjno-edukacyjnego skorzystania z obiektu poprzez rodzin rocznie. Dodatkowo, umiejscowienie tablic dydaktycznych o tematyce związanej z występującą w rejonie bioróżnorodnością i wartością krajobrazową okolicy przyczyni się do wzmocnienia postaw ekologicznych mieszkańców. 8. Analiza wariantowa Do analizy wariantowości niniejszego przedsięwzięcia przyjęto trzy rozwiązania: Wariant I realizacja zakresu podanego przez Beneficjenta, który przewidywał: zagospodarowaniu przestrzeni rzecznej i nadbrzeżnej polegającej na utworzeniu miejsc do aktywnego wypoczynku miejsce do kąpieli, boisko do siatkówki. Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: Nie przewidziano działań, które mogłyby w znaczący sposób poprawić lokalną bioróżnorodność. 23

24 Koszt tego wariantu wyniesie ok. 80% wartości ogólnych kosztów podanych w analizie technicznotechnologicznej dział nr 6. Wariant II - realizacja inwestycji w wariancie przyjętym do realizacji i opisanym w rozdziale 6 łącznie z rekomendacjami zawartymi w punkcie a) - podstawowych założeń projektowych, uwzględniających rekomendacje analizy środowiskowej działu nr 9. Wariant III rozszerzenie zakresu zadania. Zakładał on większą realizację zadania: budowę dodatkowych kładek na rzece w celu lepszego skomunikowania obu nabrzeży rzeki w celach rekreacyjnych. Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: Znacznie zwiększone nakłady inwestycyjne; Istotnie utrudnione i wydłużone uzyskiwanie pozwoleń prawnych na realizację rozszerzonego zakresu projektu; Zwiększone koszty eksploatacyjne; Dodatkowy koszt tego wariantu może zwiększyć koszt o ok. 150%. Mając powyższe na uwadze rekomenduje się przyjąć wariant II. Wariant ten uwzględnia zarówno propozycje Beneficjenta, jak również zaproponowane przez ekspertów działania wzmacniające pozytywny wpływ na środowisko naturalne nieznacznie tylko podnosząc budżet projektu. Wariant ten przedstawia najlepszy stosunek korzyści do ceny. 9. Analiza środowiskowa Analiza środowiskowa projektu wykonana została w oparciu o audyt terenowy, który odbył się w dniu roku. Stan aktualny środowiska naturalnego projektu przedstawia się następująco: 1. Potok Koszarawa na odcinku projektowym biegnie naturalnym korytem. Brzeg pokryty roślinnością ruderalną, miejscami zdegradowanymi ziołoroślami. W otoczeniu zdegradowane łęgi i wierzbowe zarośla nadrzeczne. Teren projektowy schodzi urwistym brzegiem do potoku. W otoczeniu kilka starych wierzb, które warto zachować. Pojawiają się rośliny inwazyjne: rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica), niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera) i nawłoć późna (Solidago gigantea). Wnioskodawca zamierza wykonać miejsce do kąpieli i boisko do siatkówki. 2. Obiekty podlegające ochronie na terenie projektowym: a) brak. 3. Obiekty podlegające ochronie w bezpośredniej bliskości terenu projektowego: a) 2,1 km Park Krajobrazowy Beskidu Małego, b) 3,75 km Obszar Natura 2000 PLH Beskid Żywiecki. 4. Flora: Konieczne jest właściwe (z punktu środowiskowego) zaprojektowanie prac, żeby w maksymalnym stopniu uniknąć wycinki drzew. Aby podnieść wartość projektu, należy podjąć działania obejmujące ochronę łęgu oraz usuwanie roślin inwazyjnych. W wypadku nasadzeń należy skorzystać z rodzimych gatunków, dostosowanych do warunków 24

25 siedliskowych (gatunki łęgowe), lokalnego pochodzenia (z materiału genetycznego pozyskanego nie dalej niż 25 km od miejsca sadzenia). W ramach działań ekoedukacyjnych należy wykonać instalacje edukacyjne, wchodzące w interakcję z użytkownikami. Warto oczyścić skarpę pomiędzy drogą, a terenem projektowym i przywrócić tam roślinność ziołoroślową. 5. Fauna: Konieczne jest zaprojektowanie prac, tak by nie zmniejszyć dostępności cieku dla zwierząt - zwłaszcza drobnych ssaków i płazów. W wypadku wykonania oświetlenia obiektów - stosować wyłącznie lampy z ULOR=0. Warto rozważyć ograniczenie czasu działania oświetlenia nocą tak, aby przez część nocy zwierzęta mogły spokojnie żerować i migrować przez tereny nadrzeczne. Znaczący pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez: zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. 6. Wody (ze szczególnym uwzględnieniem Ramowej Dyrektywy Wodnej): Jeśli nie dokona się regulacji brzegu - brak znaczącego wpływu. W wypadku regulacji, umacniania brzegu, czy dna potoku - wpływ niekorzystny. 7. Zbiorowiska roślinne: nieodpowiednie zaprojektowanie i usytuowanie obiektów, mogłoby spowodować dalszą degradację niektórych siedlisk. Znaczący pozytywny wpływ na środowisko można uzyskać w projekcie poprzez następujące działania: ochrona łęgu, odtwarzanie ziołorośli i usuwanie roślinności inwazyjnej. 8. Obszary chronione inne niż Natura 2000: Brak wpływu. 9. Obszary Natura 2000: Brak wpływu. 10. Korytarze ekologiczne: Nieodpowiednia realizacja może spowodować lokalne zwężenie korytarza ekologicznego, jakim jest otoczenie cieku. Nieodpowiednio wykonane oświetlenie może ograniczać penetrację terenu przez zwierzęta. Rekomendacje środowiskowe dla projektu: 1. Potok Koszarawa: a) w wypadku nasadzeń - sadzić rośliny rodzimych gatunków, lokalnego pochodzenia, siedliskowo dopasowane do terenu (roślinność łęgowa), b) opracowanie spójnej i atrakcyjnej koncepcji edukacji ekologicznej, szczególnie w warstwie ekoedukacji najmłodszych (np. plac zabaw połączony z instalacjami edukacyjnymi wchodzącymi w interakcję z najmłodszymi użytkownikami), c) takie zaprojektowanie działań, aby zarówno posadowienie obiektów, jak i użyte materiały w jak najmniejszym stopniu ingerowały w środowisko, d) włączenie w projekt mechanicznego usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt, e) ochrona łęgu, f) wykonanie "hotelu dla owadów" w miejscu nasłonecznionym i nie zalewanym przez potok, g) w wypadku wykonania oświetlenia obiektów stosować wyłącznie lampy z ULOR=0, zaleca się zastosować zasilanie fotowoltaiczne, ze źródłem światła LED, h) oczyszczenie terenu skarpy i przywrócenie roślinności ziołoroślowej, zaprojektowanie i wykonanie zejścia do potoku zgodnie z Dobrymi Praktykami, w zgodzie z Ramową Dyrektywą Wodną. 25

26 Tabela 7 Ocena porównawcza projektu: stan surowy stan z zastosowaniem rekomendacji środowiskowych (skala od -5 do +5) Projekt stan surowy Ocena -3. Na ocenę w negatywny sposób wpływa surowy stan projektu, brak koncepcji działań ekoedukacyjnych, brak działań podnoszących i chroniących bioróżnorodność. Źródło: Opracowanie własne Projekt stan z zastosowaniem rekomendacji Ocena +2. Zredukowano działania negatywnie wpływające na ocenę. Wzmocniono słabsze działania i dodano nowe, podnoszące ocenę. W projekcie występują ryzyka środowiskowe przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 8 Ryzyka środowiskowe w projekcie L.p. Opis ryzyka Obszar ryzyka Działania niwelujące stosunkowo wąski pas terenu na wykonanie działań projektowych i posadowienie obiektów. Problemy z przyjęciem się nasadzanych roślin Źródło: Opracowanie własne środowiskowe/admi nistracyjne środowiskowe Należy bardzo starannie opracować koncepcję projektu. Należy w projekcie przyjąć powtórzenie nasadzeń. Wariant, jaki zarekomendowano, jest rozszerzeniem w stosunku do działań jakie przewidział Beneficjent. Dodatkowe, pożądane ze środowiskowego punktu widzenia elementy przedstawia poniższa tabela. Tabela 9 Wycena i harmonogram w obszarze środowiskowym L.p. Nazwa zadania Wartość brutto Termin realizacji/etap projektu Uwagi dodatkowe 1. Wykonanie i utrzymanie hotelu dla owadów" zł Obiekt należy posadowić wczesną wiosną - luty-marzec 26