Zespół ekspertów w składzie:

Transkrypt

1 Analiza wykonalności dla projektu pn.: Wykorzystanie zasobów przyrodniczych Jeziora Żywieckiego w Zarzeczu oraz brzegów rzeki Żylicy w Łodygowicach i Zarzeczu na cele edukacyjne i rekreacyjne Bielsko-Biała, 2014

2 Zespół ekspertów w składzie: Karol Ciężak, Paweł Gałecki, Joanna Zalewska-Gałosz, Wojciech Gałosz, Izabela Kałczuga, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Roman Żurek 2

3 Spis treści Spis treści Charakterystyka projektu Tytuł i definicja projektu Lokalizacja projektu Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Analiza terytorialna Zgodność z politykami strategicznymi Komplementarność projektu Analiza instytucjonalna Beneficjenci projektu Wykonalność instytucjonalna projektu Analiza techniczna i technologiczna Analiza specyficzna dla sektora Stan aktualny Stan projektowany Analiza wariantowa Analiza środowiskowa Analiza prawna i pomoc publiczna Analiza finansowo-ekonomiczna Wykonalność i trwałość projektu Analiza ryzyk i zagrożeń w projekcie Plan wdrożenia projektu Raport z konsultacji społecznych Zakończenie Bibliografia

4 Spis rysunków Rysunek 1 Gmina Łodygowice na mapie Województwa Śląskiego... 6 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu... 7 Rysunek 3 Lokalizacja projektu... 8 Spis tabel Tabela 1 Wskaźnik rezultatu Tabela 2 Wskaźnik produktu Tabela 3 Ludność w Gminie Łodygowice wg miejsca zameldowania i płci Tabela 5 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Łodygowice Tabela 6 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Tabela 7 Komplementarność projektu z innymi działaniami Tabela 8 Koszty przygotowania i realizacji projektu Tabela 9 Ocena porównawcza projektu: stan surowy stan z zastosowaniem rekomendacji środowiskowych (skala od -5 do +5) Tabela 10 Ryzyka środowiskowe w projekcie Tabela 11 Wycena i harmonogram w obszarze środowiskowym Tabela 12 Lista nieruchomości objętych projektem wraz ze wskazaniem czy istnieje podstawa dysponowania nieruchomością przez Beneficjenta Tabela 13 Harmonogram rzeczowo-finansowy Tabela 14 Kalkulacja kosztów operacyjnych w wybranych latach analizy Tabela 15 Obliczenie luki w finansowaniu Tabela 16 Obliczenie poziomu dofinansowania Tabela 17 Obliczenia wskaźników rentowności bez uwzględnienia dotacji Tabela 18 Obliczenia wskaźników rentowności z uwzględnieniem dotacji Tabela 19 Obliczenie ENPV i B/C Tabela 20 Ryzyka i zagrożenia w projekcie Tabela 21 Plan wdrożenia projektu

5 1. Charakterystyka projektu 1.1. Tytuł i definicja projektu Wykorzystanie zasobów przyrodniczych Jeziora Żywieckiego w Zarzeczu oraz brzegów rzeki Żylicy w Łodygowicach i Zarzeczu na cele edukacyjne i rekreacyjne Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego. Przedsięwzięcie obejmuje działania polegające na ochronie obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych i prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych, a także budowę i modernizację niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną i przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków. Przedsięwzięcie zintegrowane złożone jest z 35 wzajemnie komplementarnych inwestycji zaplanowanych do realizacji w Bielsku-Białej oraz powiatach: bielskim, cieszyńskim i żywieckim. Przedmiotem projektu jest zagospodarowanie brzegów rzeki Żylicy oraz deptaka nad jeziorem żywieckim na cele aktywnego wypoczynku i rekreacji rodzinnej. Projekt obejmuje likwidację dzikich wysypisk, uporządkowanie zdewastowanych terenów nadrzecznych, umocnienie brzegów rzeki gabionami, wykonanie wycinki starego zniszczonego drzewostanu i zakrzaczeń wraz z wykonaniem nasadzeń zamiennych oraz dydaktycznej ścieżki rowerowo-pieszej wraz z elementami małej architektury. Zakres projektu dotyczy realizacji na obszarze ok. 2 ha następujących zadań: Uporządkowanie zdewastowanych terenów nadrzecznych; Likwidacja dzikich wysypisk, umocnienie brzegów rzeki gabionami, wycinka starego zniszczonego drzewostanu i zakrzaczeń, nasadzenia zamienne; Budowa dydaktycznej ścieżki pieszo-rowerowej na długości ok. 3,4 km wzdłuż brzegów Żylicy i jeziora Żywieckiego; Montaż tablic informacyjnych na temat lokalnych zasobów przyrodniczych; Uporządkowanie zdewastowanej plaży nad jeziorem Żywieckim i jej zagospodarowanie; Budowa obiektów małej architektury: ławek, koszy na śmieci, stojaków rowerowych; Budowa miejsc postoju i wypoczynku; Montaż oświetlenia energooszczędnego wzdłuż ścieżki dydaktycznej na całej długości. Celem projektu jest ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Łodygowice poprzez: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej. 5

6 1.2. Lokalizacja projektu Powiat żywiecki, gmina Łodygowice, miejscowości Łodygowice i Zarzecze. a) Brzegi rzeki Żylicy Odcinek doliny rzeki Żylicy od granicy gminy Łodygowice z gminą Buczkowice w Łodygowicach do ujścia rzeki do Jeziora Żywieckiego w Zarzeczu. b) Brzeg Jeziora Żywieckiego Odcinek od ujścia rzeki Żylicy (od ul. Beskidzkiej) w Zarzeczu wzdłuż brzegu jeziora do tzw. plaży. Rysunek 1 Gmina Łodygowice na mapie Województwa Śląskiego Źródło: 6

7 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu Źródło: Opracowanie własne na podstawie 7

8 Rysunek 3 Lokalizacja projektu Źródło: Opracowanie własne celem wzmocnienia współpracy między JST koniecznej do realizacji wspólnych działań na obszarze funkcjonalnym 8

9 1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Rzeka Żylica na odcinku projektowym płynie częściowo uregulowanym korytem. W nurcie rzeki występuje kilka miejsc z pięknymi naturalnymi progami skalnymi. Obudowa cieku wykonana jest z gabionów wypełnionych łamanym kamieniem. W dolnej części odcinka projektowego występuje ładny, szeroki kamieniec. Rzekę otaczają zdegradowane łęgi i ziołorośla. Licznie występują rośliny inwazyjne: niecierpek gruczołowaty (Impatiens grandulifera), nawłoć późna (Solidago serotina) i rdestowiec ostrokończysty (Reyonurtia japonica) - miejscami tworząc zwarte płaty. W otoczeniu rzeki znajduje się kilka zaniedbanych głowiastych wierzb, w stanie grożącym rozłamaniem. Na brzegach występują liczne dzikie wysypiska śmieci. Możliwe jest występowanie w drzewostanie pachnicy dębowej (Osmoderma eremita). Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie polegające na braku wskazania i wydzielenia miejsc dla potrzeb rekreacji, narażą obszar na biologiczną degradację. Powyższy sytuacja wpływa na pogarszający się stan bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Łodygowice, wobec czego w przedmiotowym projekcie jako problem kluczowy określono: niewystarczający stopień ochrony bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Łodygowice. Mając na względzie konieczność znalezienia rozwiązania powyższego problemu jako cel projektu przyjęto ochronę i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Łodygowice. Cel projektu zgodny jest w tym zakresie z celem RPO WSL na lata (wersja 5.1) w ramach osi priorytetowej VI OCHRONA ŚRODOWISKA I EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW, w odniesieniu do priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. W tej osi priorytetowej, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4 wyznaczono jeden cel szczegółowy: Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Cel szczegółowy priorytetu inwestycyjnego 6.4 jest spójny z celami głównym i szczegółowym Umowy Partnerstwa, którymi są odpowiednio: zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Zgodnie z Projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (URPO WSL) na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wersja 2.0 z maja 2014) przedmiotowy projekt wpisuje się w Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. W tej wersji dokumentu - celem działania 5.4 jest ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Na etapie opracowania właściwego Studium Wykonalności należy odnieść się do zapisów URPO WSL , które aktualnie określają przykładowe rodzaje projektów odnoszące się do przedmiotowego projektu jako: 1. Budowa, modernizacja i doposażenie ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej wraz z prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych; 2. Ochrona obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych; 9

10 3. Budowa i modernizacja niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych). W ramach 1. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają ośrodki prowadzące statutową działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony bioróżnorodności, która związana jest z gatunkami rodzimymi stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach 2. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z ochroną obszarów przybrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych w celu stworzenia wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości, także dla ich zagospodarowania na cele turystyczne. W ramach 3. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z czynną ochroną gatunków rodzimych stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach wszystkich typów projektów Beneficjent zobowiązany jest do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych. Przedmiotowy projekt wpisuje się w 2 przykładowy rodzaj projektu. Wskaźniki Planowanymi rezultatami wsparcia - zgodnie z aktualnymi zapisami w Projekcie RPO WSL na lata (wersja 5.1) w zakresie budowy, modernizacji i doposażenia ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej; ochrony obszarów nadwodnych (poprzez zagospodarowanie tych przestrzeni jako bezpiecznych, wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości) wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych (np. dla ich zagospodarowania na cele turystyczne), budowy i modernizacji niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych), będą: 1. Wzrost udziału obszarów chronionych w powierzchni obszarów ogółem; 2. Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; 3. Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. Niniejszy projekt spełnia odpowiednio zapisy punktów 2 i 3. 10

11 Tabela 1 Wskaźnik rezultatu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2018) 1. Udział powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogółem [%] GUS 0 Nie dotyczy 2. Wskaźnik mierzący: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 3. Wskaźnik mierzący: Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL Źródło: Opracowanie własne na podstawie RPO WSL na lata (wersja 5.1) zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 11

12 Tabela 2 Wskaźnik produktu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2017) Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów Liczba wspartych form ochrony przyrody [szt.] [ha] Źródło: URPO WSL na lata (wersja 5.1) Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze ,0 [szt.] Sprawozdanie 0 Nie dotyczy Na dzień przygotowania niniejszego opracowania ani projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata , ani projekt uszczegółowienia tegoż programu nie przewidują wskaźników innych niż te, które podano w tabelach. Wskaźniki określone w dostępnych projektach dokumentów nie są adekwatne do zaplanowanych typów działań, jak również nie pozwalają na zmierzenie rezultatów wsparcia, jakimi zgodnie z projektem RPO WSL na lata (wersja 5.1) mają być: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. W związku z powyższym, rezultaty te podano bez określenia nazwy wskaźnika. Jednocześnie przy wskaźniku Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem podano wartość 1, gdyż beneficjent zobowiązany będzie do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych w ramach projektu. Niezbędna będzie weryfikacja powyższych zapisów po opublikowaniu listy wskaźników obowiązujących dla tego typu projektu. Procedura raportowania i monitorowania wskaźników dostosowana będzie do Wytycznych z zakresu monitoringu i sprawozdawczości RPO Województwa Śląskiego Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości będzie również określać umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełniać będzie część wniosku o płatność dotycząca postępu rzeczowego i finansowego danego projektu (w tym informacja nt. postępu prac, osiągniętych 12

13 produktów). Wskaźniki produktu będą monitorowane co najmniej 1 raz na kwartał, natomiast wskaźniki rezultatu najpóźniej w rok po zakończeniu inwestycji. 2. Analiza terytorialna Łodygowice gmina położona w południowej części województwa śląskiego w powiecie żywieckim. Od wschodu i południowego wschodu graniczy z miastem Żywcem (w większości poprzez Jezioro Żywieckie), od północy z gminą Czernichów. Od zachodu sąsiaduje z gminami Buczkowice i Wilkowice, zaś od południowego zachodu z gminą Lipowa. W skład Gminy wchodzą 4 sołectwa: Łodygowice, Pietrzykowice, Bierna, Zarzecze. Pod względem geograficznym gmina położona jest w makroregionie Beskidów Zachodnich na pograniczu Beskidu Małego, Śląskiego i Żywieckiego. Dzięki dobrze rozbudowanej sieci dróg lokalnych gmina jest terenem łatwo dostępnym dla turystów i stanowi świetną bazę wyjściową do zwiedzania innych atrakcyjnych miejscowości regionu tj. Szczyrk, Żywiec, Międzybrodzie, Bielsko- Biała i inne. Obszar Gminy Łodygowice wynosi 3596,24 ha, w tym blisko 60% zajmują pola uprawne, 23% stanowią lasy, a 4,5% wody i rozlewiska. Przez gminę Łodygowice przepływają następujące potoki: Żylica, Kalonka, Bartoszowiec i Wieśnik oraz kilka mniejszych. Ponadto na długości około 4,5 km Gmina Łodygowice posiada dostęp do Jeziora Żywieckiego. Wewnątrz zapory wysokiej na 38 m znajduje się elektrownia wodna o mocy 21 MW. Zbiornik służy m.in. do produkcji energii elektrycznej, natomiast jego zasadniczą rolą jest ochrona przed powodzią, ochrona biologiczna życia rzek oraz regulacja stosunków wodnych. Urozmaicony i atrakcyjny układ elementów środowiska geograficznego, położenie w pobliżu granicy ze Słowacją i Czechami, sąsiedztwo Jeziora Żywieckiego i zabytkowe obiekty tworzą dobre możliwości dla rozwoju turystyki w gminie Łodygowice. Tabela 3 Ludność w Gminie Łodygowice wg miejsca zameldowania i płci Wyszczególnienie j.m Ludność wg miejsca zameldowania i płci stan na 31 XII ogółem osoba mężczyźni osoba kobiety osoba Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. Łodygowice liczyła mieszkańców, natomiast jego powierzchnia wynosi 36 km². Gęstość zaludnienia stanowi aktualnie 386 os./km² i od kilku lat w związku z systematycznym wzrostem liczby mieszkańców, zwiększającym się saldem migracji na osób (2013 r. 5,9 a w 2009 r. 4,7) ta gęstość wzrasta (w 2009 r. wynosiła 380 os./km²). 13

14 Główną przyczyną tej sytuacji jest nie tylko dodatni przyrost naturalny 1,4 przy tendencji rosnącej (GUS BDL, stan na koniec 2013 r.), ale zwiększająca się z roku na rok liczba osób, które osiedlają się na terenie gminy. Ważnymi czynnikami zachęcającym do wyboru gminy Łodygowice na miejsce zamieszkania są: atrakcyjne położenie, dobra komunikacja, bliskość drogi krajowej DK 69 i linii kolejowej, uzbrojone tereny mieszkaniowe, dobra infrastruktura (szkoły, przedszkola, ośrodki zdrowia) i stały rozwój gminy, na który jeszcze większy wpływ będzie miała droga ekspresowa S69. Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Łodygowice Wyszczególnienie j.m ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 55,4 56,1 55,4 55,5 56,3 osoba 76,4 78,5 80,4 85,0 87,5 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 24,0 24,7 24,7 25,5 26,3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS W strukturze ludności gminy Łodygowice w 2013 r. 64,0% mieszkańców stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, 19,2% osoby w wieku przedprodukcyjnym, a 16,8% osoby w wieku poprodukcyjnym. Od lat wzrasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Liczba pracujących w Łodygowicach to ogółem 993 osoby (GUS, stan na 31 XII 2013 r.). Pracujący na ludności w 2013 r. stanowili 72 osoby. Na koniec czerwca 2014 r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12%, w województwie śląskim 10,2%, w powiecie żywieckim 14%. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP Żywiec z gminy Łodygowice na koniec 2013 r. wynosiła 587 osób. Analizując wcześniejsze okresy zauważalnym jest spadek bezrobocia (w 2012 r. było 629 osób). Aktualnie stopa bezrobocia na terenie gminy Łodygowice jest ponad dwa razy niższa, niż wskaźnik ten w powiecie żywieckim, jak i jest ona najniższa spośród wszystkich gmin na Żywiecczyźnie. Stosunkowo niska stopa bezrobocia na terenie gminy wynika z korzystnego położenia pomiędzy Żywcem i Bielskiem-Białą, w których znajdują się największe zakłady pracy w południowym subregionie. Gospodarka Według danych GUS BDL (stan na koniec 2013 r.) podmioty gospodarki narodowej stanowiły w Łodygowicach ogółem w tym z sektora publicznego 29, sektora prywatnego 1 315, a wśród nich sektor prywatny osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą firm. Wiodącym sektorem wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Łodygowicach są firmy z sektora G handel detaliczny i hurtowy (347 firm), z sektora F budownictwo (280), a także sektora C przetwórstwo przemysłowe (184) oraz H transport i gospodarka magazynowa (74). 14

15 Zasoby mieszkaniowe gminy Łodygowice stanowią (wg GUS, stan na XII 2013 r.), w tym budynki mieszkalne to ogółem W 2013 r. ilość mieszkań oddanych do użytkowania wyniosła 70. Urządzenia sieciowe (dane GUS na 2013 r.): Wodociągi długość czynnej sieci rozdzielczej to 142,4 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to szt. Kanalizacja długość czynnej sieci kanalizacyjnej to 2,0 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to 8 szt. Ludność w % ogółu ludności korzystająca z instalacji (GUS, 2012 r.): wodociągowej 68,5 kanalizacyjnej 3,4 gazowej 43,8 Infrastruktura społeczna Służba zdrowia: 3 przychodnie; liczba ludności na 1 przychodnię w 2013 r osób; apteki ogólnodostępne 3; liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną Placówki edukacyjne w Łodygowicach to: 4 przedszkola dla 273 dzieci; 6 szkół podstawowych (dla 819 uczniów) oraz 4 gimnazja (dla 431 uczniów). Warunki do rekreacji rodzinnej i eko-edukacji Pod względem geograficznym gmina położona jest w makroregionie Beskidów Zachodnich na pograniczu Beskidu Małego, Śląskiego i Żywieckiego, stanowiąc świetną bazę wyjściową do zwiedzania innych atrakcyjnych miejscowości regionu tj. Szczyrk, Żywiec, Międzybrodzie, Bielsko- Biała i inne. Przez gminę Łodygowice przepływają następujące potoki: Żylica, Kalonka, Bartoszowiec i Wieśnik oraz kilka mniejszych. Ponadto na długości około 4,5 km Gmina Łodygowice posiada dostęp do Jeziora Żywieckiego. Tak urozmaicony i atrakcyjny układ elementów środowiska geograficznego, położenie w pobliżu granicy ze Słowacją i Czechami, sąsiedztwo Jeziora Żywieckiego i zabytkowe obiekty tworzą dobre możliwości dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji w gminie Łodygowice. Podsumowanie Gmina Łodygowice liczy mieszkańców, jej powierzchnia wynosi 36 km². Gęstość zaludnienia stanowi 386 os./km² i od kilku lat powoli wzrasta. Większy odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do osób w wieku przedprodukcyjnym oznacza tzw. starzenie się społeczeństwa. Przyrost naturalny w 2013 r. był dodatni wyniósł 1,4 i ma tendencję rosnącą. Gmina charakteryzuje się niskim wskaźnikiem osób pozostających bez pracy (6,6%). W Łodygowicach dominują działalności gospodarcze dot. handlu, budownictwa, przetwórstwa przemysłowego oraz transportu. Gmina posiada aktualną Strategię Rozwoju Gminy Łodygowice na lata Dokument, ten określa kierunki działań w sferze społecznej, gospodarczej, edukacyjnej, kulturalnej i ekologicznej w sposób zapewniający stały i zrównoważony rozwój gminy oraz poprawę warunków życia jej mieszkańców. 15

16 Urozmaicony i atrakcyjny układ elementów środowiska geograficznego, położenie w pobliżu granicy ze Słowacją i Czechami, sąsiedztwo Jeziora Żywieckiego i zabytkowe obiekty tworzą dobre możliwości dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji w gminie Łodygowice. W gminie występują bardzo dobre warunki dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji. 3. Zgodność z politykami strategicznymi Projekt jest zgodny z poniższymi celami i priorytetami dokumentów strategicznych na poziomie kraju, regionu, powiatu i gminy. Zgodność przedmiotowego projektu z dokumentami strategicznymi na poziomie kraju, związanych z perspektywą finansową prezentują poniżej wskazane zapisy odnoszące się do specyfiki projektu Beneficjenta: Strategia Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Priorytet: rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej. Działania: Konkurencyjność, Przeciwdziałanie zmianom klimatu, Czysta i efektywna energia. Programowanie perspektywy finansowej Umowa Partnerstwa Cel główny zwiększenie konkurencyjności gospodarki; cel szczegółowy zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cele polityki regionalnej do 2020: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ), w tym: Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych; 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ); 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze. Krajowy Program Reform 2013 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG/MŚ) cel główny: zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę; cel szczegółowy: poprawa stanu środowiska (w tym ochrona wód i powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, promocja technologii środowiskowych i zachowań ekologicznych). Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel II.6.4. Poprawa stanu środowiska; III.3.4. Zwiększenie spójności terytorialnej. Polska Wyzwania rozwojowe Wyzwanie 5 - BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE, w tym: Wyzwania klimatyczne, Energetyka klimat. Dylematy, oś czasu i zadania. Osiągnięcie celów klimatycznych (radykalne ograniczenie emisji) oraz środowiskowych (zrównoważony rozwój poprawa lesistości, waloryzacja różnorodności biologicznej, ochrona światowych podziemnych zasobów wody, zmniejszenie deficytu wody); Poprawa stanu wód i zmniejszanie deficytu wody. 16

17 Rekomendacje m.in.: dot. opracowania PLANU NA RZECZ OCHRONY ZASOBÓW NATURALNYCH I ŚRODOWISKA i wskazane tam działania wspierające w perspektywie długofalowej. Regionalne i lokalne dokumenty programowe odnoszące się do specyfiki przedmiotowego projektu: Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie Obszar Priorytetowy (C) PRZESTRZEŃ. Cel strategiczny: Województwo śląskie regionem atrakcyjnej i funkcjonalnej przestrzeni. Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Kierunki działań tj.: 3. Wspieranie wdrażania rozwiązań w zakresie zintegrowanego i zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi w zlewni, w tym ochrony przeciwpowodziowej i przeciwdziałania skutkom suszy; 5. Wspieranie działań na rzecz poprawy jakości wód powierzchniowych oraz ochrony wód podziemnych i racjonalizacji ich wykorzystania; 9. Wspieranie działań zmierzających do zachowania i odtwarzania bioi georóżnorodności; 12. Wspieranie edukacji ekologicznej i kształtowanie postaw pro środowiskowych; 13. Rekultywacja terenów zdegradowanych na cele środowiskowe. Cel operacyjny: C.3. Wysoki poziom ładu przestrzennego i efektywne wykorzystanie przestrzeni. Kierunki działań tj.: 3. Tworzenie i rewitalizacja obszarów zieleni urządzonej oraz terenów rekreacyjnych; 8. Wsparcie działań podnoszących jakość planowania przestrzennego na poziomie regionalnym i lokalnym, w tym działań integracyjnych. Realizacja przedmiotowego projektu przyczyni się do spełnienia wskazanych celów, ponieważ swoim zakresem wpłynie na poprawę atrakcyjności i funkcjonalności przestrzeni w obszarze gminy i spełni założenia operacyjne wskazanych wyżej celów wojewódzkich. Projekt Strategii Rozwoju Subregionu Południowego Województwa Śląskiego wraz ze Strategią Regionalnych Inwestycji Terytorialnych na lata (Bielsko-Biała, wrzesień 2014 r.) Cel RIT I. Poprawa infrastruktury ochrony środowiska poprzez zabezpieczenie i wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego subregionu południowego wynikający z priorytetu III Strategii Rozwoju Subregionu Południowego: Rozwój infrastruktury i usług dla zrównoważonego rozwoju oraz jest spójny z jego celem operacyjnym III.1 Ochrona środowiska i zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet II Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Przedmiotowy projekt spełnia te zapisy, ponieważ poprawi infrastrukturę ochrony środowiska i wykorzysta lokalne zasoby naturalne gminy na rzecz ochrony środowiska i jego zrównoważonego rozwoju na tle całego Subregionu oraz województwa. Projekt RPO WSL wersja 5.1 z dnia Oś Priorytetowa: VI Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. Gmina niniejszym projektem planuje efektywnie wykorzystać swoje naturalne zasoby i chronić środowisko w obrębie objętym projektem z właściwym dostosowaniem się do wytycznych tego RPO WSL. Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WSL w zakresie EFRR w. 2.0 Oś Priorytetowa: IV Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. 17

18 Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. Niniejszy projekt w swoich założeniach realizować będzie przedsięwzięcia oparte na wytycznych programowych wskazanego URPO, ponieważ zakłada ochronę bioróżnorodności w obszarze objętym projektem i odnosi się w swoich efektach do celów tej części działań RPO WSL. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Żywieckiego na lata (aktualizacja 2013) P I Trwały rozwój gospodarczy w powiecie; C I.2 Rozwój usług turystycznych; C I.2 Rozwój usług turystycznych; Z I.21.4 Wykorzystanie na cele rekreacyjno zdrowotne zasobów naturalnych, w tym solanek; C I.3 Zachowanie przestrzennych walorów powiatu; C I.6 Uatrakcyjnienie wizerunku powiatu i stworzenie warunków do inwestowania; Z I.61.3 Promocja przedsięwzięć ekologicznych. P IV Eliminacja zagrożeń środowiskowych i racjonalizacja ochrony środowiska; C IV.1 Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców; C IV.3 Zachowanie terenów cennych pod względem przyrodniczym; Z IV.31.1 Organizacja ochrony różnorodności biologicznej przyrody; Z IV.31.2 Organizacja ochrony wód na terenie powiatu; Z IV.31.3 Organizacja ochrony istniejącej bioróżnorodności zbiorowisk leśnych i nieleśnych. C IV.4 Właściwe kształtowanie istniejących walorów środowiskowych; O IV.41 Racjonalna gospodarki zasobami środowiska. Wykazane cele będą realizowane w niniejszym projekcie, ponieważ zaplanowane działania w zakresie: stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym i stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji rodzinnej są komplementarne do tych zapisów i kierunku rozwoju regionu. Strategia Rozwoju Gminy Łodygowice na lata Obszary strategiczny V. Środowisko naturalne i rolnictwo; V.1. Ochrona środowiska; w tym m.in. zadania: 1. Przeciwdziałanie dewastacji obszarów wartościowych przyrodniczo; 3. Rewitalizacja terenów nadbrzeżnych; 4. Działania zapobiegające zanieczyszczeniu środowiska; 6. Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej; 7. Wykorzystanie zasobów przyrodniczych gminy na cele edukacyjne i rekreacyjne; 8. Wspieranie proekologicznych działań i inwestycji; 9. Propagowanie racjonalnego korzystania z zasobów środowiska. V.4. Edukacja ekologiczna; w tym zadanie min.: 1. Kampanie informacyjne na temat ochrony środowiska i ekologii Niniejszy projekt związany z ochroną i zagospodarowaniem terenów nadbrzeżnych rzeki Żylicy oraz Jeziora Żywieckiego w obszarze Gminy Łodygowice swoimi działaniami realizuje strategiczne i praktyczne założenia strategii rozwoju Łodygowic. Przedmiotowy projekt poprzez stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji rodzinnej uzupełnia i wzmacnia zadania wskazane w ww. obszarach. Polityki horyzontalne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, 18

19 Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/ nakłada na państwa członkowskie wdrażające fundusze strukturalne, obowiązek stosowania tzw. polityk horyzontalnych: W Artykule 7 - Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji; W Artykule 8 - Zrównoważony rozwój. Planowane działanie następująco wpływa na poszczególne polityki horyzontalne: Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Polityki horyzontalne Zrównoważony rozwój Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji Zgodność projektu z politykami Realizacja projektu będzie miała pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju przede wszystkim poprzez oddziaływanie na ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego. Zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju, przy korzystaniu z zasobów naturalnych nie należy kierować się jedynie zaspokajaniem własnych potrzeb, ale też brać pod uwagę przyszłe pokolenia i stan otaczającego środowiska. Przedmiotowy projekt spełnia te założenia oraz tej polityki horyzontalnej rozwoju UE, która skupia się także na takich elementach jak: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny. Do infrastruktury powstałej w ramach projektu zapewniony zostanie równy dostęp kobietom i mężczyznom oraz osobom niepełnosprawnym różnych płci, wyznań i religii, rasy i narodowości. W pływ projektu na polityki pozytywny neutralny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia ramowego dla EFSI nr 1303/2013 (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 r.) oraz Projektu RPO WSL (wersja 5.1) 4. Komplementarność projektu Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego, w związku z czym przedsięwzięciami komplementarnymi do niniejszego projektu będą wszystkie działania zaplanowane do realizacji w przedsięwzięciu zintegrowanym. Projekt jest komplementarny z innym projektem, współfinansowanym ze środków UE zmierzającym do poprawy stanu środowiska naturalnego na obszarze Gminy Łodygowice. 19

20 Tabela 6 Komplementarność projektu z innymi działaniami L.p. 1. Nazwa projektu Projektu Oczyszczanie ścieków na Żywiecczyźnie - Faza II, Podmiot realizujący Gmina Łodygowice Źródło finansowania Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Wartość brutto w PLN Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ankiety dla beneficjentów projektu. Stan realizacji przedsięwzięcia ,20 W trakcie realizacji 5. Analiza instytucjonalna 5.1. Beneficjenci projektu Beneficjentem projektu będzie jednostka samorządu terytorialnego Gmina Łodygowice. Podstawę prawną w tym względzie określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142 poz z późn. zm.). Gmina Łodygowice jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, powołaną do organizacji życia publicznego na swoim terytorium. Organem stanowiącym i kontrolnym w Gminie jest Rada Gminy, organem wykonawczym Gminy jest wójt. Aktami prawnymi są uchwały Rady i zarządzenia wójta. Zadania i obowiązki Urzędu Gminy oraz zasady funkcjonowania Urzędu określa Regulamin Organizacyjny Urzędu Gminy Łodygowice. Urząd jest jednostką organizacyjną Gminy zapewniającą obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną wójta, oraz Rady i jej organów wewnętrznych. Beneficjentem pośrednim (ostatecznym) będą mieszkańcy gminy Łodygowice oraz turyści. Właścicielem wykonanej inwestycji w ramach projektu, będzie Beneficjent Gmina Łodygowice Wykonalność instytucjonalna projektu W celu właściwej realizacji i zarządzania projektem powołany zostanie zespół zarządzający, w skład którego wejdą pracownicy Urzędu Gminy Łodygowice. Pracownicy bezpośrednio zaangażowani w realizację projektów realizowanych przez gminę Łodygowice: Kierownik Referatu Rozwoju, Inwestycji i Promocji oraz Inspektor ds. inwestycji, zamówień publicznych i środków pomocowych odpowiadają za realizację projektu zgodnie z zatwierdzonym wnioskiem o dofinansowanie, wytycznymi i umową z dotującym, organizację pracy i prowadzenie biura projektu, opracowanie dokumentacji niezbędnej do realizacji projektu, zamówienia publiczne, współdziałanie z wykonawcami projektu, kontakt z instytucją dotującą, przygotowywanie sprawozdań, zatwierdzanie faktur, rozwiązywanie bieżących problemów, działania promocyjne, monitoring wskaźników itp. Ponadto projekt będzie nadzorował również Skarbnik Gminy oraz Inspektor ds. finansowych odpowiadają oni za część finansową projektu, płatności, prowadzenie dokumentacji finansowej. 20

21 Jak wynika z powyżej przedstawionych danych Beneficjent, z uwagi na dotychczas zrealizowane podobne przedsięwzięcia jest przygotowany do realizacji projektu, posiada wszelką zdolność organizacyjną i finansową do wdrożenia projektu, a dotychczasowa działalność w tym zakresie zapewnia, iż zarówno realizacja, jak i utrzymanie projektu w okresie trwałości będą zagwarantowane. 6. Analiza techniczna i technologiczna Analiza stanu aktualnego Teren objęty projektem znajduje się wzdłuż nadbrzeża rzeki Żylica od pogranicza gminy Łodygowice z gminą Wilkowice w miejscu mostu na drodze krajowej nr 69 do ujścia w Jeziorze Żywieckim w okolicy przystani żeglarskiej w miejscowości Zarzecze na nabrzeżach Jeziora Żywieckiego. Teren objęty projektem położony jest bezpośrednio nad południowym nadbrzeżem Jeziora Żywieckiego, przy ul. Beskidzkiej, 7 km od Żywca, 18 km od Bielska-Białej, 16 km od Szczyrku i 25 km od granicy polsko-słowackiej. Jezioro Żywieckie jest zbiornikiem retencyjnym na Sole, położonym na granicy Kotliny Żywieckiej i Beskidu Małego. Jezioro powstało w 1966 r. przez spiętrzenie wód rzeki Soły zaporą ziemną. Długość zapory wynosi 310 m, a wysokość 39 m nad dnem doliny. Przy zaporze znajduje się elektrownia wodna o mocy 21 MW. Obecnie zbiornik wykorzystywany jest w celach rekreacyjnych, do produkcji energii elektrycznej, do ochrony przeciwpowodziowej oraz uregulowania przepływów górnej Wisły. Przy normalnym poziomie piętrzenia maksymalna długość zbiornika wynosi 6,6 km, średnia długość zbiornika 6,25 km, długość linii brzegowej 33,7 km, zaś maksymalna szerokość zbiornika 3,1 km, szerokość zbiornika w centralnej jego części 2,5 km, a szerokość średnia 1,51 km. Zbiornik ma głębokość maksymalną 26,8 m, a głębokość średnia wynosi 8,6 m. Rzeka Żylica na w/w odcinku przepływa pomiędzy terenami zagospodarowanymi w miejscowości Łodygowice. Na rzece wybudowane są mosty na ul. Piłsudskiego i Jadwigi oraz kładka piesza łącząca ul. Piastowską z ul. Podzamcze. Rzeka na odcinku projektowym płynie częściowo uregulowanym korytem, którego nurt przegradzają sztuczne progi. W nurcie rzeki występuje kilka miejsc z pięknymi naturalnymi progami skalnymi. Obudowa cieku wykonana jest z gabionów wypełnionych łamanym kamieniem. W dolnej części odcinka projektowego ładny, szeroki kamieniec. Rzekę otaczają zdegradowane łęgi i ziołorośla. Opis wybranego wariantu technicznego/ technologicznego Projekt obejmuje likwidację dzikich wysypisk, uporządkowanie zdewastowanych terenów nadrzecznych, umocnienie brzegów rzeki gabionami, wykonanie wycinki starego zniszczonego drzewostanu i zakrzaczeń wraz z wykonaniem nasadzeń zamiennych oraz dydaktycznej ścieżki rowerowo-pieszej wraz z elementami małej architektury. Zakres projektu dotyczy realizacji na obszarze ok. 2 ha następujących zadań: Uporządkowanie zdewastowanych terenów nadrzecznych; Likwidacja dzikich wysypisk, umocnienie brzegów rzeki gabionami, wycinka starego zniszczonego drzewostanu i zakrzaczeń, nasadzenia zamienne; Budowa dydaktycznej ścieżki pieszo-rowerowej na długości ok. 3,4 km wzdłuż brzegów Żylicy i jeziora Żywieckiego; Montaż tablic informacyjnych na temat lokalnych zasobów przyrodniczych; 21

22 Uporządkowanie zdewastowanej plaży nad jeziorem Żywieckim i jej zagospodarowanie; Budowa obiektów małej architektury: ławek, koszy na śmieci, stojaków rowerowych; Budowa miejsc postoju i wypoczynku; Montaż oświetlenia energooszczędnego wzdłuż ścieżki dydaktycznej na całej długości. a) Podstawowe założenia projektowe: Ścieżkę pieszo-rowerową prowadzić od pogranicza gminy Wilkowice po południowym nadbrzeżu rzeki i przejść wydzielonym na moście ul. Jadwigi chodnikiem na północne nadrzeże rzeki; Trasa planowanej ścieżki przebiega pod mostem kolejowym i mostem na ul. Piłsudskiego. W celu poprowadzenia ścieżki należy przejść pod mostami. Może zaistnieć potrzeba podwieszenia kładki do przyczółka mostów; Dla budowy ścieżki pieszo-rowerowej proponuje się nawierzchnię szutrowo żwirową lub przy użyciu wodno-przepuszczalnych materiałów; Zaprojektować ścieżkę tak aby zarówno jej przebieg, jak i użyte materiały w jak najmniejszym stopniu ingerowały w środowisko; Stosować oświetlenie hybrydowe połączenie energii słonecznej i turbin wiatrowych w celu eliminacji budowy sieci kablowej ziemnej lub napowietrznej. W przypadku wykonania oświetlenia obiektów - stosować wyłącznie oprawy lamp z ULOR=0, o zerowej emisji do górnej półsfery. Maksimum emisji musi przypadać na światło żółte i zielone (długości fali w zakresie nm) o widmie ciągłym. Zaleca się zastosować zasilanie fotowoltaiczne, w przypadku konieczności budowy sieci oświetleniowej; Mocniej wyeksponować eko-edukacyjną rolę miejsca, z podkreśleniem walorów krajobrazowych i występującej w okolicy bioróżnorodności; Należy do absolutnego minimum zredukować umacnianie brzegów. Ewentualne umocnienia realizować tylko w miejscach, gdzie w bezpośredni sposób zagrożona jest infrastruktura techniczna. Tam należy umocnienia maksymalnie odsunąć od nurtu, aby zostawić rzece miejsce na anastomozowanie; Zaprojektować prace tak, żeby w maksymalnym stopniu uniknąć wycinki drzew. Aby podnieść wartość projektu należy podjąć działania obejmujące ochronę łęgu oraz usuwanie roślin inwazyjnych. W wypadku nasadzeń należy skorzystać z rodzimych gatunków, dostosowanych do warunków siedliskowych (gatunki łęgowe), lokalnego pochodzenia (z materiału genetycznego pozyskanego nie dalej niż 25 km od miejsca sadzenia). W ramach działań eko-edukacyjnych należy wykonać instalacje edukacyjne wchodzące w interakcję z użytkownikami. Warto oczyścić skarpę pomiędzy drogą, a terenem projektowym i przywrócić tam roślinność ziołoroślową; Zaprojektować prace tak, by nie zmniejszyć dostępności cieku dla zwierząt - zwłaszcza drobnych ssaków i płazów. Znaczący pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. 22

23 b) Zalecenia dotyczące prac przygotowawczych i wykonawczych: Przebudowa mostów i montaż kładek w rozumieniu 3 ust 1 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie (Dz. U. z dnia 3 sierpnia 2000 r.), wymaga uzyskania zgody Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych i uzyskania pozwolenia wodnoprawnego z uwagi na planowaną zmianę stosunków wodnych; Nadbrzeża w świetle definicji zawartej w ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne art. 9 ust 1, pkt 19h są urządzeniem wodnym, na które zgodnie z art. 122, ust. 1pkt 3 jest wymagane opracowanie operatu wodno-prawnego i uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego; W przypadku stwierdzenia w drodze uzgodnień z Regionalną Dyrekcją Zarządu Gospodarki Wodnej, że teren objęty zagospodarowaniem nadbrzeży jest terenem zalewowym, konieczne jest za podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne zgodnie z art. 88l ust.1a. uzyskanie decyzji zwalniającej od zakazów Dyrektora RZGW, o której mowa w art. 88l ust. 1 Prawa wodnego; Na podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne zgodnie z art. 88l ust.1a. budowa, przebudowa lub remont drogi rowerowej oraz wyznaczenie szlaku turystycznego pieszego lub rowerowego wymaga zgłoszenia Dyrektorowi Zarządu Gospodarki Wodnej, w przypadku wcześniejszego stwierdzenia w drodze uzgodnień z w/w Instytucją że teren projektu jest terenem zalewowym. c) Ryzyko projektu: Beneficjent nie posiada sporządzonej dokumentacji projektowej, ani stosowanych uzgodnień i pozwoleń na realizację projektu. Beneficjent nie posiada własności terenów dla których planuje realizować projekt, konieczne jest uzyskanie zgód właścicieli na realizację projektu na ich terenie. d) Harmonogram prac przygotowawczych i wykonawczych: Uzyskanie zezwoleń i uzgodnień: od 0 do 300 dnia Opracowanie dokumentacji projektowej: od 300 do 400 dnia Uzyskanie pozwoleń na realizację: od 400 do 465 dnia Realizacja prac budowlanych: od 465 do 630 dnia Termin realizacji projektu wskazany przez Beneficjenta, tj. od do jest realny. Beneficjent powinien niezwłocznie rozpocząć procedurę pozyskiwania zgód na wejście w teren i procedurę uzyskania koniecznych uzgodnień i opracowania dokumentacji, czynności wskazanych w pkt b). 23

24 Tabela 7 Koszty przygotowania i realizacji projektu L.p. Koszt Kwota netto Vat [23%] Kwota brutto Przygotowanie dokumentacji (studium wykonalności) Wykonanie dokumentacji projektowej i uzyskanie zezwoleń Ekspertyzy, inwentaryzacje przyrodnicze i nadzory Szacunkowa wartość rzeczowej realizacji inwestycji Promocja wraz z kampanią informacyjno-edukacyjną , , , , , , , , , , , , , , ,00 6. Razem: , , ,61 Źródło: Opracowanie własne 7. Analiza specyficzna dla sektora Elementami specyficznymi w projekcie są: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej Stan aktualny Rzeka Żylica na odcinku projektowym płynie częściowo uregulowanym korytem. W nurcie rzeki występuje kilka miejsc z pięknymi naturalnymi progami skalnymi. Obudowa cieku wykonana jest z gabionów wypełnionych łamanym kamieniem. W dolnej części odcinka projektowego występuje ładny, szeroki kamieniec. Rzekę otaczają zdegradowane łęgi i ziołorośla. Licznie występują rośliny inwazyjne: niecierpek gruczołowaty (Impatiens grandulifera), nawłoć późna (Solidago serotina) i rdestowiec ostrokończysty (Reyonurtia japonica) - miejscami tworząc zwarte płaty. W otoczeniu rzeki znajduje się kilka zaniedbanych głowiastych wierzb, w stanie grożącym rozłamaniem. Na brzegach występują liczne dzikie wysypiska śmieci. Możliwe jest występowanie w drzewostanie pachnicy dębowej (Osmoderma eremita). Teren objęty projektem znajduje się w obszarze występowania elementów specyficznych bioróżnorodnych, które zostały stwierdzone przez ekspertów w analizie środowiskowej i poprzez działania objęte projektem poprawi się występującą bioróżnorodność obszaru. Obszar projektu leży w sąsiedztwie: 1,22 km od Parku Krajobrazowego Beskidu Małego; 2,79 km od Obszaru Natura 2000 PLH Beskid Mały. 24

25 7.2. Stan projektowany Projekt obejmuje likwidację dzikich wysypisk, uporządkowanie zdewastowanych terenów nadrzecznych, umocnienie brzegów rzeki gabionami, wykonanie wycinki starego zniszczonego drzewostanu i zakrzaczeń wraz z wykonaniem nasadzeń zamiennych oraz dydaktycznej ścieżki rowerowo-pieszej wraz z elementami małej architektury. Jedynie racjonalne zagospodarowanie miejsca zapobiegnie inwazyjnemu niszczeniu występującej w tym terenie bioróżnorodności i uniemożliwi jego dalszą inwazyjną dewastację wskutek miejscowego występowania roślin inwazyjnych. Poprzez przewidziane w projekcie działania takie jak ochrona unikatowych dziko rosnących gatunków roślin, uporządkowanie i zagospodarowanie zielenią nadbrzeży, modernizacja i budowa ścieżki pieszo-rowerowej przy brzegu, budowa obiektów małej architektury, budowa sieci oświetlenia ekologicznego, uporządkowanie zdewastowanej plaży nad jeziorem Żywieckim i jej zagospodarowanie, możliwe jest stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności. Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na inwazyjne, niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie, narazi obszar na biologiczną degradację. Znaczący, pozytywny wpływ na środowisko mogą mieć następujące działania projektowe dotyczące środowiska naturalnego: odtwarzanie i ochrona łęgu, szczepienie runa łęgu, ochrona ziołorośli, usuwanie roślinności inwazyjnej, uwypuklenie waloru edukacyjnego projektu. W wypadku nasadzeń należy skorzystać z rodzimych gatunków, dostosowanych do warunków siedliskowych (gatunki łęgowe), lokalnego pochodzenia. Znaczący, pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć również poprzez zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. Wszystkie w/w elementy projektu przyczynią się do poprawy bioróżnorodności; Poprzez racjonalne zagospodarowanie terenu nastąpi poprawa elementu specyficznego terenu jakim jest stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji rodzinnej. Podjęcie działań inwestycyjnych polegających na stworzeniu przestrzeni rekreacyjnej, budowie ścieżki pieszo-rowerowej przy brzegu rzeki, budowie obiektów małej architektury, budowie sieci oświetlenia parkowego wzdłuż ścieżki pieszo-rowerowej, przyczyni się do stworzenia w miejscu dotychczas niedocenionym przyrodniczo przestrzeni rekreacyjno-edukacyjnej i podjęcia funkcji edukacji rodzinnej. Przewiduje się możliwość rekreacyjno-edukacyjnego skorzystania z obiektu poprzez rodzin rocznie. Dodatkowo, umiejscowienie tablic dydaktycznych o tematyce związanej z występującą w rejonie bioróżnorodnością i wartością krajobrazową okolicy przyczyni się do wzmocnienia postaw ekologicznych mieszkańców. 8. Analiza wariantowa Do analizy wariantowości niniejszego przedsięwzięcia przyjęto trzy rozwiązania: Wariant I realizacja zakresu podanego przez Beneficjenta, który przewidywał: Uporządkowanie zdewastowanych terenów nadrzecznych - likwidację dzikich wysypisk, umocnienie brzegów rzeki gabionami, wycinkę starego zniszczonego drzewostanu i zakrzaczeń oraz nasadzenia zamienne; 25