MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W I PÓŁROCZU 2012 ROKU Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, listopad 2012 rok
Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2012 roku charakteryzuje podaż i popyt na pracę w regionie. Zamieszczono w nim dane o strukturze bezrobotnych oraz zgłoszonych do powiatowych urzędów pracy wolnych miejscach pracy i miejscach aktywizacji zawodowej według zawodów i Polskiej Klasyfikacji Działalności. Publikacja została przygotowana w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Źródłem informacji są dane statystyczne przekazywane przez powiatowe urzędy pracy na podstawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na 2012 r. Przy publikowaniu danych prosimy o podanie źródła Monitoring of shortage and surplus occupations in kujawsko-pomorskie voivodship in the I half 2012 characterizes supply and demand for a job in the region. The publication contains data of the unemployed structure, job offers and vocational activation offers submitted to Poviat Labour Offices according to the occupations and the Polish Classification of Activities. The publication was prepared within a project Labour Market under Magnifying Glass cofinanced by European Union within European Social Fund. The source of information is a statistic data from the reports prepared by Local Labour Offices. When publishing, please, indicate the source
SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 1 2. Ogólna charakterystyka rynku pracy. 3 3. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim według zawodów i specjalności oraz przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD... 3.1. Bezrobotni według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD 5 3.1.1. 3.1.2. Nowe rejestracje bezrobotnych w I półroczu 2012 r. według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD. Bezrobotni w końcu czerwca 2012 r. według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD 3.2. Bezrobotni według zawodów. 9 3.2.1. Nowe rejestracje bezrobotnych w I półroczu 2012 r. według zawodów 10 3.2.2. Bezrobotni w końcu czerwca 2012 r. według zawodów. 12 3.2.3. Bezrobotni według płci i zawodów.... 15 3.2.4. Bezrobotni w okresie do 12 zakończenia nauki według zawodów.. 3.2.5. Bezrobotni bez stażu pracy.. 19 3.2.6. Bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy...... 20 4. 4.1. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone do powiatowych urzędów pracy w województwie kujawsko-pomorskim. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według przynależności pracodawcy do sekcji PKD. 4.2. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów 25 5. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2012 r.. 6. Podsumowanie.. 36 7. Słownik podstawowych pojęć. 39 8. Summary in English. 41 9. Aneks statystyczny 44 5 6 8 18 22 24 28
ANEKS STATYSTYCZNY Tabela 1. Tabela 2. Tabela 3. Tabela 4. Tabela 5. Tabela 6. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2012 r. według PKD Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2012 r. według PKD i powiatów. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2012 r. według wielkich grup zawodowych.. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2012 r. według zawodów i specjalności. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego w I półroczu 2012 r. według zawodów i specjalności. Tabela zawiera zawody, w których przynajmniej jeden z 3 paramentów (bezrobotni zarejestrowani w okresie, bezrobotni zarejestrowani w końcu okresu lub wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w okresie) wyniósł minimum 10 Zawody nadwyżkowe o najniższym, różnym od zera wskaźniku intensywności nadwyżki w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2012 r 45 46 48 49 94 133
TABLE OF CONTENTS 1. Introduction 1 2. General characteristics of the labour market. 3 3. 3.1. 3.1.1. 3.1.2. The unemployed in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship according to profession and their last job as classified in the PKD section.... The unemployed according to the classification of their last job in the PKD section... New registrations of the unemployed in the first half of 2012 according to the classification of their last job in the PKD section... The unemployed at the end of June 2012 according to the classification of their last job in the PKD section.. 3.2. The unemployed according to profession 9 3.2.1. New registrations of the unemployed in the first half of 2012 according to profession.. 3.2.2. The unemployed at the end of June 2012 according to profession... 12 3.2.3. The unemployed according to sex and profession... 15 3.2.4. The unemployed in the period of up to 12 months since completing education according to professions. 18 3.2.5. The unemployed without job seniority. 19 3.2.6. Persons without employment for over 12 months... 20 4. Jobs and professional activation positions submitted to the poviat labour offices in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship... 22 4.1. Available jobs and professional activation positions according to the employer s classification in the PKD section. 24 4.2. Available jobs and professional activation positions according to profession. 25 5. Analysis of deficit and surplus professions in the Kujawsko-Pomorskie 28 Voivodship in the first half of 2012.. 6. Summary. 36 7. Glossary of basic terms.. 39 8. Summary in English.. 41 9. Statistical annex. 44 5 5 6 8 10
STATISTICAL ANNEX Table 1. Table 2. Table 3. Table 4. Table 5. Table 6. The unemployed and available jobs and professional activation positions according to PKD section in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in the first half of 2012.... The unemployed and available jobs and professional activation positions according to poviats and PKD section in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in the first half of 2012.. The unemployed and available jobs and professional activation positions according to large occupational groups in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in the first half of 2012.. The unemployed and available jobs and professional activation positions in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in the first half of 2012 according to profession and speciality The unemployed and available jobs and professional activation positions in the poivats of the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in the first half of 2012 according to profession and speciality. The table includes professions in which one of three factors (general number of unemployed registered in the period, unemployed registered at the end of the period or available jobs and professional activation positions in the period) amounted to minimum 10. The surplus occupations with the lowest surplus intensity indicator (different from zero) in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in the first half of 2012... 45 46 48 49 94 133
1. WPROWADZENIE Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) do zadań samorządu województwa w zakresie polityki rynku pracy należy m.in. badanie popytu na pracę, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. W celu określenia jednolitych dla całego kraju zasad realizacji monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (obecnie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej) w 2003 r. opracował Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych został w nich zdefiniowany jako proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno-zawodowym. Zawód deficytowy to taki, na który występuje wyższe zapotrzebowanie na rynku pracy niż liczba osób poszukujących zatrudnienia w tym zawodzie. Analogicznie zawód nadwyżkowy to taki, na który występuje mniejsze zapotrzebowanie na rynku pracy niż liczba osób poszukujących pracy. Głównym celem monitoringu zawodów jest zapewnienie bieżącej koordynacji szkoleń dla bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego zgodnego z potrzebami rynku pracy. Do szczegółowych zadań tego badania należy zaliczyć: określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo-kwalifikacyjnej na lokalnym rynku pracy; stworzenie bazy informacyjnej w celu opracowania przyszłych struktur zawodowo-kwalifikacyjnych w układzie lokalnym; określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych zapewniających większą efektywność organizowanych szkoleń; usprawnienie poradnictwa zawodowego przez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych; usprawnienie pośrednictwa pracy przez uzyskanie informacji o planowanych wolnych miejscach pracy i aktywizacji zawodowej na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie osób kończących naukę według zawodów; ułatwienie realizacji programów specjalnych aktywizujących osoby długotrwale bezrobotne w celu promowania ich ponownego zatrudnienia; 1
bieżącą korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dotyczy władz oświatowych oraz dyrekcji szkół). Monitoring zawodów jest prowadzony na trzech poziomach terytorialnych: powiatowym, wojewódzkim i krajowym. Raport wojewódzki, sporządzany w odstępach półrocznych, stanowi syntezę raportów powiatowych z województwa kujawsko-pomorskiego. Badanie półroczne zawiera analizę zawodów deficytowych i nadwyżkowych w I półroczu danego roku. Raporty roczne dodatkowo zawierają informacje z Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące prowadzonego badania popytu na pracę i bezrobotnych absolwentów szkół wyższych oraz dane z Systemu Informacji Oświatowej (SIO), dotyczące absolwentów szkół ponadgimnazjalnych. Raporty z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych są przeznaczone przede wszystkim dla pracowników: administracji samorządowej i rządowej, szkół ponadgimnazjalnych, poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz innych instytucji zainteresowanych określaniem kierunków zmian zachodzących w strukturze zawodowej na rynku pracy. Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu wykonuje zadania związane z monitorowaniem zawodów deficytowych i nadwyżkowych przez realizację w ramach Poddziałania 6.1.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy własnego projektu systemowego Rynek Pracy pod Lupą. 1 Projekt ten jest wdrażany w partnerstwie ze wszystkimi 20 działającymi w regionie powiatowymi urzędami pracy. Jego realizacja ma na celu pozyskanie i upowszechnienie wiedzy na temat zapotrzebowania na pracowników o określonych zawodach i umiejętnościach oraz na temat rynku szkoleniowego w województwie kujawsko-pomorskim. Cel ten zostanie osiągnięty dzięki prowadzeniu monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych oraz badań pracodawców i instytucji szkoleniowych z terenu województwa. Zakres tematyczny monitoringu dotyczy zawodów i specjalności określonych w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz.U. z 2010 r. Nr 82, poz. 537). 1 Więcej informacji na temat projektu można znaleźć na stronie internetowej http://podlupa.wup.torun.pl. 2
Przy monitoringu uwzględniono ponadto poziom i strukturę bezrobotnych oraz zgłaszanych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), która obowiązuje na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz.U. z 2007 r. Nr 251, poz.1885). 2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA RYNKU PRACY W końcu czerwca 2012 r. na terenie województwa kujawsko-pomorskiego w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej REGON było zarejestrowanych 185 329 podmiotów gospodarczych (bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwo rolne). Było to o 1302 podmioty (0,7%) więcej niż rok wcześniej. 2 Mimo wzrostu liczby podmiotów gospodarczych spadło przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw, które w czerwcu 2012 r. osiągnęło poziom 243,7 tys. osób (o 1,0% mniej niż rok wcześniej). Zdecydowana większość z nich była zatrudniona w sektorze prywatnym (91,3%). W porównaniu z rokiem poprzednim liczba zatrudnionych w sektorze prywatnym zmniejszyła się o 1,0%, a w sektorze publicznym o 1,1%. W omawianym okresie najwięcej było osób zatrudnionych w podmiotach prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa przemysłowego (47,6%) oraz handlu hurtowego i detalicznego; naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle (20,7%). W sektorze przedsiębiorstw najwidoczniejszy roczny spadek zatrudnienia odnotowano w administrowaniu i działalności wspierającej (o 6,3%), a także w obu najliczniejszych sekcjach: przetwórstwie przemysłowym (o 2,7%) oraz handlu hurtowym i detalicznym; naprawie pojazdów samochodowych, włączając motocykle (o 0,2%). W sektorze przedsiębiorstw nastąpił wzrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto (o 3,6%), które w czerwcu 2012 r. w województwie kujawsko-pomorskim wyniosło 3106,16 zł 82,7% średniego wynagrodzenia w kraju. 2 Komunikat nr 6 o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa kujawsko-pomorskiego, Urząd Statystyczny w y, 2012. 3
Najwyższe średnie wynagrodzenie otrzymywały osoby zatrudnione w takich sekcjach, jak: informacja i komunikacja 4764,29 zł (11,4% mniej niż rok wcześniej) oraz działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 3744,47 zł (1,7% mniej niż rok wcześniej). Najniższe średnie wynagrodzenie brutto przypadało pracownikom następujących sekcji: działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 2158,79 zł (9,9% więcej niż rok wcześniej), a także działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 2298,95 zł (0,3% więcej niż rok wcześniej). 3 W czerwcu 2012 r. wojewódzka stopa bezrobocia rejestrowanego (charakteryzująca udział bezrobotnych w liczbie osób aktywnych zawodowo) wyniosła 16,7% 4, co pod względem najwyższej stopy bezrobocia lokowało region na drugim miejscu w kraju (ex aequo z województwem zachodniopomorskim, za województwem warmińsko-mazurskim). W tym samym czasie krajowa stopa bezrobocia osiągnęła poziom 12,3%. W ciągu roku zarówno wojewódzka, jak i krajowa stopa bezrobocia wzrosła o 0,4 pkt. proc. W omawianym okresie najwyższą stopę bezrobocia w województwie odnotowano dla powiatów lipnowskiego (26,9%), grudziądzkiego (26,2%) i włocławskiego (25,7%). W regionie stopa bezrobocia niższa od średniej wojewódzkiej utrzymuje się w dwóch miastach na prawach powiatu w y (8,4%) i Toruniu (9,1%) oraz w powiatach bydgoskim (12,8%) i brodnickim (14,1%). W dniu 30 czerwca 2012 r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowanych pozostawało 133 583 bezrobotnych. 5 Pod względem największej liczby bezrobotnych lokowało to nasz region na siódmym miejscu w kraju. W porównaniu z końcem czerwca 2011 r. liczba bezrobotnych w województwie zwiększyła się o 4302 osoby, tj. o 3,2% (w kraju wzrost o 4,3%). Wzrost liczby bezrobotnych nastąpił w 17 z 23 powiatów. Największy zarówno bezwzględny, jak i względny wzrost zanotowano w Toruniu (o 1368 osób 19,3%). Najwidoczniejszy spadek liczby bezrobotnych wystąpił w powiecie świeckim (o 699 osób, tj. 10,4%). 3 Jak wyżej. 4 Stopa bezrobocia po korekcie przekazanej przez Urząd Statystyczny w y w dniu 24.10.2012 r. 5 Źródłem danych o osobach bezrobotnych jest Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy przekazywane na podstawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2012 przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do piątego dnia roboczego każdego miesiąca z danymi za poprzedni miesiąc. 4
Mapa 1. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego w końcu czerwca 2012 r. TUCHOLSKI SĘPOLEŃSKI 22,9% 3147 19,2% 3401 BYDGOSKI 12,8% 4864 ŚWIECKI 17,1% 6016 CHEŁMIŃSKI 23,9% 4294 GRUDZIĄDZKI 26,2% 3685 GRUDZIĄDZ 21,8% 7928 WĄBRZESKI 21,5% 2974 BRODNICKI 14,1% 4137 NAKIELSKI 21,6% 5978 BYDGOSZCZ 8,4% 13 763 TORUŃSKI 17,9% 6491 TORUŃ 9,1% 8459 GOLUBSKO- -DOBRZYŃSKI 21,8% 3661 RYPIŃSKI 18,3% 3072 ŻNIŃSKI 21,1% 5360 INOWROCŁAWSKI ALEKSANDROWSKI 22,1% 14 077 20,3% 4188 LIPNOWSKI 26,9% 6653 Stopa bezrobocia w procentach: 12,0 i mniej MOGILEŃSKI 19,8% 3499 Polska - 12,3% RADZIEJOWSKI 22,4% 3521 19,7% 10 399 WŁOCŁAWSKI 25,7% 8318 WŁOCŁAWEK 12,1-16,0 16,1-20,0 20,1 i więcej województwo kujawsko-pomorskie - 16,7% Podregion bydgosko-toruński - 10,1% Podregion grudziądzki - 20,1% Podregion włocławski - 21,9% Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku oraz danych GUS na temat stopy bezrobocia. Stopa bezrobocia po korekcie przekazanej przez Urząd Statystyczny w y w dniu 24 października 2012 r. 3. BEZROBOTNI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM WEDŁUG ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI ORAZ PRZYNALEŻNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY DO SEKCJI PKD 3.1. BEZROBOTNI WEDŁUG PRZYNALEŻNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY DO SEKCJI PKD Dane o bezrobotnych według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD zostały opracowane na podstawie załącznika nr 2 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy 5
Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2012 załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do 10. dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia z danymi za II półrocze roku poprzedniego. 3.1.1. NOWE REJESTRACJE BEZROBOTNYCH W I PÓŁROCZU 2012 R. WEDŁUG PRZYNALEŻNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY DO SEKCJI PKD W okresie od stycznia do czerwca 2012 r. w województwie kujawsko-pomorskim do ewidencji bezrobotnych trafiły 80 902 osoby. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego było to o 567 (0,7%) osób więcej. Wśród osób nowo rejestrujących się zdecydowaną większość stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny od 1990 r. 82,1% (rok wcześniej 82,4%). Zgłaszający się do powiatowych urzędów pracy to przeważnie osoby, które wcześniej pracowały 84,4%. Podobnie jak w latach ubiegłych największy napływ bezrobotnych nastąpił z zakładów, które prowadziły działalność w zakresie: przetwórstwa przemysłowego (19,3%) oraz handlu hurtowego i detalicznego; naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle (15,7%), a także budownictwa (10,2%). Analizując sytuację bezrobotnych według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD, należy pamiętać, iż najczęściej reprezentowane przez bezrobotnych sekcje to jednocześnie gałęzie gospodarcze, w których przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw jest najwyższe. W odniesieniu do roku poprzedniego najsilniejszy względny spadek liczby nowych rejestracji nastąpił wśród osób, których ostatnie miejsce pracy należało do sekcji edukacja (18,1% nowych rejestracji mniej) oraz pozostała działalność usługowa (16,4%). Spośród sekcji o znaczącym udziale w liczbie bezrobotnych istotny, roczny wzrost liczby nowych rejestracji nastąpił w działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej (wzrost o 33,9%), a także w budownictwie (16,9%). W I półroczu 2012 r. poza osobami mającymi staż pracy zarejestrowało się także 12 585 osób dotychczas niepracujących. Było to o 2670 osób (17,5%) mniej niż rok wcześniej. 6
Tabela 1. Nowe rejestracje bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2011 i 2012 r. według sekcji PKD Nowe rejestracje bezrobotnych w I półroczu 2011 r. 2012 r. Wyszczególnienie zmiana liczba % Przetwórstwo przemysłowe 15 010 15 610 600 4,0 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 12 031 12 716 685 5,7 Dotychczas niepracujący 15 255 12 585-2 670-17,5 Budownictwo 7 065 8 261 1 196 16,9 Działalność niezidentyfikowana 5 547 6 421 874 15,8 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 3 466 4 641 1 175 33,9 Pozostała działalność usługowa 4 854 4 058-796 -16,4 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 4 668 3 970-698 -15,0 Transport i gospodarka magazynowa 1 704 1 750 46 2,7 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 1 725 1 720-5 -0,3 Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo 1 515 1 609 94 6,2 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 1 300 1 475 175 13,5 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 1 382 1 310-72 -5,2 Edukacja 1 564 1 281-283 -18,1 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 751 836 85 11,3 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 715 748 33 4,6 Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 604 629 25 4,1 Informacja i komunikacja 366 416 50 13,7 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 358 409 51 14,2 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 225 200-25 -11,1 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 161 143-18 -11,2 Górnictwo i wydobywanie 53 88 35 66,0 Organizacje i zespoły eksterytorialne 16 26 10 62,5 Razem 80 335 80 902 567 0,7 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 2 do Sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej. W tym samym czasie z rejestrów bezrobotnych wyłączono 82 639 osób (o 3514 osób 4,1% mniej niż rok wcześniej). Niespełna połowę wszystkich wyłączeń stanowiły podjęcia pracy (44,7%; rok wcześniej 46,2%). Pozazatrudnieniowe formy aktywizacji (szkolenia, staże, prace społecznie użyteczne, przygotowanie zawodowe dorosłych, indywidualne programy zatrudnienia socjalnego lub podpisanie kontraktu socjalnego) rozpoczęło 12 035 bezrobotnych 58,0% więcej niż w analogicznym okresie w 2011 r. 7
3.1.2. BEZROBOTNI W KOŃCU CZERWCA 2012 R. WEDŁUG PRZYNALEŻNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY DO SEKCJI PKD Zgodnie ze stanem w dniu 30 czerwca 2012 r. w ewidencji powiatowych urzędów pracy pozostawało 114 454 bezrobotnych poprzednio pracujących i 23 431 osób dotychczas niepracujących, co stanowiło odpowiednio 83,0% i 17,0% ogółu bezrobotnych (rok wcześniej 81,2% i 18,8%). Wykres 1. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim w końcu czerwca 2012 r. według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 1,8% Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 16,1% Edukacja Działalność związana 1,8% z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 2,2% Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 1,0% Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 4,4% Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 1,6% Pozostała działalność usługowa 4,3% Przetwórstwo przemysłowe 19,8% Działalność niezidentyfikowana 8,2% Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 0,9% Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo 2,5% Transport i gospodarka magazynowa 1,8% Pozostałe sekcje* 1,6% Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 5,9% Budownictwo 8,3% Dotychczas Dostawa wody; niepracującygospodarowanie ściekami 17,0% i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 0,8% *Do pozostałych sekcji PKD należą: 1. gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby; 2. wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; 3. górnictwo i wydobywanie; 4. organizacje i zespoły eksterytorialne; 5. informacja i komunikacja; 6. działalność związana z obsługą rynku nieruchomości. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 2 do Sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej. Osoby poprzednio pracujące najczęściej reprezentowały sekcje, w których nastąpił największy napływ bezrobotnych, czyli: przetwórstwo przemysłowe (27 327 bezrobotnych 19,8% ogółu; rok wcześniej 19,4%) oraz handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (22 170 osób 16,1%; rok wcześniej 15,4%). 6 W odniesieniu do analogicznego okresu 2011 r. liczba osób poprzednio pracujących wzrosła o 5,5%. Duży względny wzrost nastąpił wśród bezrobotnych, których ostatnie miejsce pracy było związane z działalnością w zakresie usług administrowania i działalnością 6 Szczegółowe informacje o bezrobotnych według przynależności ostatniego miejsca pracy według sekcji PKD zawierają Tabele 1 i 2 w Aneksie statystycznym. 8
wspierającą (o 33,3%) oraz osób, wobec których nie udało się ustalić ostatniego miejsca pracy działalność niezidentyfikowana (o 27,4%). Istotnie zmniejszyła się natomiast liczba zarejestrowanych w sekcjach pozostała działalność usługowa (o 26,2%), a także administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (o 9,2%). W ciągu roku populacja bezrobotnych bez stażu pracy zmniejszyła się o 6,5%. 3.2. BEZROBOTNI WEDŁUG ZAWODÓW Dane o bezrobotnych według zawodów opracowano na podstawie załącznika nr 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2012 załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do 10. dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia z danymi za II półrocze roku poprzedniego. W statystyce rynku pracy bezrobotni poprzednio pracujący klasyfikowani są według wykonywanego w ostatnim miejscu pracy, a osoby dotychczas niepracujące zgodnie z zawodem wyuczonym (potwierdzonym świadectwem lub dyplomem kształcenia szkolnego bądź kursowego). Oddzielną grupę stanowią osoby bez. Obejmuje ona osoby, które jednocześnie spełniają dwa warunki nie mają świadectwa (dyplomu) ukończenia kształcenia szkolnego lub kursowego i nie dysponują udokumentowaną ciągłością pracy (w okresie minimum roku) w jednym zawodzie. Zawody i specjalności zostały określone zgodnie z obowiązującą od 1 lipca 2010 r. klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Struktura klasyfikacji jest wynikiem grupowania zawodów z uwzględnieniem dwóch aspektów kwalifikacji, tj. ich poziomu i specjalizacji. Powyższe kryteria posłużyły przyporządkowywaniu poszczególnych zawodów i specjalności do grup elementarnych, a tych z kolei do szerszych grup średnich, dużych i wielkich. Obecnie struktura klasyfikacji obejmuje 10 grup wielkich (1-cyfrowy kod zawodów), 43 duże (2-cyfrowy kod zawodów), 132 średnie (3-cyfrowy kod zawodów) oraz 444 grupy elementarne (4-cyfrowy kod zawodów). Grupy elementarne zawierają 2360 zawodów i specjalności (6-cyfrowy kod zawodów). W niniejszym opracowaniu szczegółową analizą objęto grupy wielkie oraz konkretne zawody. 9
W celu łatwiejszej identyfikacji w klasyfikacji z 2010 r., zawody szkolne zostały opatrzone symbolem S, a ich nazwy pokrywają się z nazwami zawodów ujętych w przepisach oświatowych klasyfikacji szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2007 r., Nr 124, poz. 860). 3.2.1. NOWE REJESTRACJE BEZROBOTNYCH W I PÓŁORCZU 2012 R. WEDŁUG ZAWODÓW Od stycznia do czerwca 2012 r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowało się 63 821 bezrobotnych mających zawód i 17 081 bezrobotnych bez. Stanowiło to odpowiednio 78,9% i 21,1% ogółu bezrobotnych. W porównaniu z I półroczem 2011 r. zmniejszyła się liczba nowych rejestracji osób bez (o 3,5%), wzrosła natomiast liczba rejestracji osób mających zawód (o 1,9%). Wśród osób, które miały zawód, do powiatowych urzędów pracy najczęściej zgłaszali się przedstawiciele następujących wielkich grup zawodowych: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, pracownicy usług i sprzedawcy oraz technicy i inny średni personel. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy to grupa obejmująca zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do uzyskiwania i obróbki surowców, wytwarzania i naprawy towarów oraz budowy, konserwacji i naprawy dróg, konstrukcji i maszyn. W całkowitym napływie do rejestrów bezrobotnych odsetek przedstawicieli tej grupy wyniósł 24,1% (19 522 osoby). Dużą liczbę nowych rejestracji zaobserwowano również w grupie wielkiej pracownicy usług i sprzedawcy. Skupia ona zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia, które są niezbędne do świadczenia usług ochrony, usług osobistych związanych m.in. z podróżowaniem, prowadzeniem gospodarstwa, dostarczaniem żywności, opieką osobistą oraz do sprzedawania i demonstrowania towarów w sklepach hurtowych lub detalicznych. Przedstawiciele tej grupy (14 272 bezrobotnych) stanowili 17,6% ogólnego napływu do rejestrów. Zarejestrowani w grupie techników i innego średniego personelu obejmującej zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do wykonywania głównie prac technicznych i podobnych, związanych z badaniem i stosowaniem naukowych oraz artystycznych metod działania stanowili 11,1% ogółu nowo zarejestrowanych (8961 bezrobotnych). 10
Wykres 2. Nowe rejestracje bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2012 r. według wielkich grup zawodowych 5 908 SPECJALIŚCI 17 081 8 961 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL PRACOWNICY BIUROWI 2 877 PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY 6 388 415 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 4 155 1 323 14 272 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH 19 522 POZOSTAŁE GRUPY* BEZ ZAWODU *Do pozostałych grup należą: siły zbrojne oraz przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. W porównaniu z I półroczem 2011 r. w większości wielkich grup zawodowych nastąpił wzrost liczby nowych rejestracji. Wśród grup mających duży udział w populacji bezrobotnych znaczny wzrost nowych rejestracji nastąpił w grupach operatorów i monterów maszyn i urządzeń (o 9,5%, 361 osób) oraz pracowników przy pracach prostych (o 7,7%, 457 osób). Liczba nowo zarejestrowanych osób zmniejszyła się w trzech grupach: siły zbrojne (o 29,4%, 15 osób), technicy i inny średni personel (o 4,8%, 452 osoby), a także rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy (o 2,5%, 34 osoby). Nastąpił także spadek napływu osób bez (o 3,5%, 625 osób). Badając strukturę zawodową nowo zarejestrowanych bezrobotnych na najniższym poziomie agregacji, można zauważyć, że do urzędów pracy najczęściej zgłaszały się osoby bez oraz przedstawiciele profesji zawartych w Tabeli 2. Nowe rejestracje bezrobotnych wymienionych w Tabeli 2 stanowiły 58,1% łącznego napływu bezrobotnych, 61,4% rejestrujących się kobiet, 55,2% mężczyzn i 66,7% osób w okresie do 12. 11
Kod Tabela 2. Nowe rejestracje bezrobotnych w I półroczu 2012 r. według zawodów (zarejestrowanych 500 i więcej osób) Nazwa Nowe rejestracje bezrobotnych w tym osoby w okresie do 12 udział liczba w liczba udział w 000000 Bez 17 081 8 184 47,9 4 360 25,5 522301 Sprzedawca S 7 035 6 061 86,2 475 6,8 722204 Ślusarz S 2 050 83 4,0 46 2,2 331403 Technik ekonomista S 1 621 1 316 81,2 110 6,8 711202 Murarz S 1 503 8 0,5 52 3,5 515303 Robotnik gospodarczy 1 445 477 33,0 14 1,0 931301 Robotnik budowlany 1 424 12 0,8 1 0,1 512001 Kucharz S 1 187 824 69,4 34 2,9 753105 Krawiec S 1 064 1 034 97,2 8 0,8 752205 Stolarz S 1 016 43 4,2 47 4,6 311504 Technik mechanik S 923 38 4,1 47 5,1 753303 Szwaczka 895 890 99,4 16 1,8 723103 Mechanik pojazdów samochodowych S 864 3 0,3 109 12,6 932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 851 428 50,3 0 0,0 512002 Kucharz małej gastronomii S 843 424 50,3 195 23,1 751204 Piekarz S 808 102 12,6 17 2,1 432103 Magazynier 785 122 15,5 30 3,8 911207 Sprzątaczka biurowa 773 746 96,5 0 0,0 514101 Fryzjer S 712 684 96,1 117 16,4 411004 Technik prac biurowych S 646 540 83,6 48 7,4 751201 Cukiernik S 641 316 49,3 40 6,2 723105 Mechanik samochodów osobowych 637 0 0,0 13 2,0 713102 Malarz budowlany 581 42 7,2 4 0,7 722314 Tokarz w metalu 555 57 10,3 2 0,4 314207 Technik rolnik S 541 281 51,9 20 3,7 932101 Pakowacz 513 347 67,6 0 0,0 999999 Razem 80 902 37 536 46,4 8 704 10,8 S dany zawód objęty jest kształceniem w systemie oświaty i występuje w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. 3.2.2. BEZROBOTNI W KOŃCU CZERWCA 2012 R. WEDŁUG ZAWODÓW 30 czerwca 2012 r. w rejestrach powiatowych urzędów pracy województwa kujawsko-pomorskiego pozostawało 109 370 bezrobotnych mających zawód i 28 515 osób bez, co stanowiło odpowiednio 79,3% i 20,7% bezrobotnych. W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego liczba bezrobotnych mających zawód wzrosła o 4,0%, a osób bez o 0,2%. 12
Wykres 3. Bezrobotni w wielkich grupach zawodowych w województwie kujawsko-pomorskim w końcu czerwca 2012 r. 8 144 SPECJALIŚCI 546 28 515 15 558 4 697 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL PRACOWNICY BIUROWI PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY 11 830 6 671 27 148 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH 31 421 3 355 POZOSTAŁE GRUPY* BEZ ZAWODU * Do pozostałych grup należą: siły zbrojne i przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. W omawianym okresie w powiatowych urzędach pracy najliczniej reprezentowane były grupy: robotników przemysłowych i rzemieślników, osób bez, pracowników usług i sprzedawców. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (31 421 osób) w końcu I półrocza 2012 r. stanowili 22,8% ogółu zarejestrowanych. W grupie tej najwięcej bezrobotnych pozostawało w takich zawodach, jak: ślusarz (3278 zarejestrowanych), krawiec (2630 zarejestrowanych), murarz (2313 zarejestrowanych), szwaczka (1891 zarejestrowanych). Wśród bezrobotnych mających zawód dużą liczbę stanowiły także osoby z zawodami należącymi do grupy wielkiej pracownicy usług i sprzedawcy (27 148 osób, 19,7% zarejestrowanych). Prawie połowę zarejestrowanych w tej grupie stanowią sprzedawcy (13 705 osób) jest to zawód najliczniej reprezentowany przez osoby bezrobotne. Silnie reprezentowanymi zawodami są także: robotnik gospodarczy (2987 osób), kucharz (2596 osób) oraz kucharz małej gastronomii (1527 osób). Osoby z zawodami ujętymi w Tabeli 3 stanowiły aż 41,8% ogółu bezrobotnych, a kolejne 20,7% bezrobotnych to osoby bez. Wymienione w tabeli osoby stanowiły 67,9% bezrobotnych kobiet, 55,7% bezrobotnych mężczyzn, 70,5% bezrobotnych w okresie do 12, 84,1% bezrobotnych bez stażu pracy oraz 59,9% bezrobotnych poprzednio pracujących, pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy. 13
Tabela 3. Bezrobotni według zawodów stan w końcu czerwca 2012 r. (powyżej 800 osób) Kod Nazwa Zarejestrowani bezrobotni - stan w dniu 30.06.2012 r. osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki bez stażu poprzednio pracujący pozostający bez pracy powyżej roku 000000 Bez 28 515 16 801 2 609 16 241 4 266 522301 Sprzedawca S 13 705 12 619 188 237 5 476 331403 Technik ekonomista S 3 360 2 956 41 476 1 262 722204 Ślusarz S 3 278 195 7 157 1 093 515303 Robotnik gospodarczy 2 987 1 216 12 8 1 350 753105 Krawiec S 2 630 2 579 6 362 1 053 512001 Kucharz S 2 596 2 148 13 330 960 711202 Murarz S 2 313 17 4 62 737 931301 Robotnik budowlany 2 170 44 0 8 714 753303 Szwaczka 1 891 1 877 8 22 787 932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 1 817 1 171 0 4 807 911207 Sprzątaczka biurowa 1 702 1 657 0 9 784 512002 Kucharz małej gastronomii S 1 527 1 063 44 538 304 752205 Stolarz S 1 303 95 8 24 342 514101 Fryzjer S 1 272 1 238 17 70 433 311504 Technik mechanik S 1 256 69 8 126 345 411004 Technik prac biurowych S 1 221 1 084 17 25 515 751204 Piekarz S 1 170 236 4 23 353 314207 Technik rolnik S 1 119 725 2 182 378 751201 Cukiernik S 1 099 707 10 45 363 713102 Malarz budowlany 1 029 108 0 21 399 432103 Magazynier 1 020 246 6 1 301 723103 Mechanik pojazdów samochodowych S 1 014 2 16 103 211 613003 Rolnik S 952 661 4 182 338 723105 Mechanik samochodów osobowych 916 1 1 39 294 722314 Tokarz w metalu 903 124 0 23 306 522305 Technik handlowiec S 896 730 11 127 304 513101 Kelner S 871 776 8 32 344 932101 Pakowacz 847 652 1 3 341 322002 Technik żywienia i gospodarstwa domowego S 807 670 5 232 200 999999 Razem 137 885 77 315 4 326 23 431 42 353 S dany zawód objęty jest kształceniem w systemie oświaty i występuje w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. W porównaniu z końcem czerwca 2011 r. najsilniejszy wzrost liczby bezrobotnych nastąpił wśród przedstawicieli władz publicznych wyższych urzędników i kierowników (o 18,4%, 78 osób). Znaczny wzrost poziomu bezrobocia dotyczył także grup: operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (o 10,0%, 609 osób) oraz pracownicy biurowi (o 8,9%, 384 osoby). Jedyna grupa, w której w odniesieniu do końca I półrocza 2011 r. liczba zarejestrowanych się zmniejszyła, to rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy (o 4,1%, 145 osób). Należy zwrócić uwagę, że posiadanie przez bezrobotnego danego nie zawsze jest równoznaczne z umiejętnościami i możnością wykonywania określonej profesji. Najczęściej wynika to z długiej przerwy w wykonywaniu (38,0% ogółu bezrobotnych pozostaje w rejestrach powyżej roku), braku odpowiednich uprawnień i świadectw kwalifikacyjnych (33,4% bezrobotnych to osoby bez kwalifikacji zawodowych) oraz z braku doświadczenia zawodowego (22,7% bezrobotnych). 14 w tym
3.2.3. BEZROBOTNI WEDŁUG PŁCI I ZAWODÓW W końcu czerwca 2012 r. w ewidencji powiatowych urzędów pracy województwa kujawsko-pomorskiego pozostawało 77 315 bezrobotnych kobiet i 60 570 bezrobotnych mężczyzn, co stanowiło odpowiednio 56,1% i 43,9% ogółu zarejestrowanych. Największy udział kobiet w ogóle bezrobotnych można było zaobserwować w powiatach rypińskim (63,8%) i mogileńskim (61,8%). Najniższy odsetek kobiet odnotowano w powiecie aleksandrowskim (51,0%). Tabela 4. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2012 r. według powiatów Nowe rejestracje Zarejestrowani w końcu okresu Powiaty liczba % liczba % Aleksandrów Kujawski 2 281 960 42,1 4 188 2 136 51,0 Brodnica 2 929 1 263 43,1 4 137 2 528 61,1 10 096 4 851 48,0 13 763 7 100 51,6 3 343 1 624 48,6 4 864 2 674 55,0 Chełmno 2 518 1 263 50,2 4 294 2 441 56,8 Golub-Dobrzyń 2 117 984 46,5 3 661 2 091 57,1 4 653 2 112 45,4 7 928 4 513 56,9 1 845 891 48,3 3 685 2 221 60,3 Inowrocław 6 649 3 094 46,5 14 077 8 111 57,6 Lipno 3 442 1 453 42,2 6 653 3 571 53,7 Mogilno 1 948 984 50,5 3 499 2 162 61,8 Nakło nad Notecią 3 839 1 726 45,0 5 978 3 348 56,0 Radziejów 1 619 650 40,1 3 521 1 846 52,4 Rypin 1 849 816 44,1 3 072 1 959 63,8 Sępólno Krajeńskie 2 008 881 43,9 3 147 1 775 56,4 Świecie 3 468 1 575 45,4 6 016 3 506 58,3 6 652 3 182 47,8 8 459 4 465 52,8 4 678 2 504 53,5 6 491 3 717 57,3 Tuchola 1 829 859 47,0 3 401 1 944 57,2 Wąbrzeźno 1 661 830 50,0 2 974 1 753 58,9 4 612 2 017 43,7 10 399 5 752 55,3 3 434 1 420 41,4 8 318 4 588 55,2 Żnin 3 432 1 597 46,5 5 360 3 114 58,1 Województwo 80 902 37 536 46,4 137 885 77 315 56,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy. Mimo że w I półroczu 2012 r. do ewidencji bezrobotnych częściej zgłaszali się mężczyźni (53,6% całkowitego napływu), w końcu okresu to jednak stanowiły ponad połowę zarejestrowanych (56,1%). Kobiety znacznie dłużej pozostają w ewidencji osób bezrobotnych. W omawianym okresie bez pracy powyżej roku pozostawało 43,5% bezrobotnych kobiet oraz 30,9% bezrobotnych mężczyzn. 15
W porównaniu z analogicznym okresem roku wcześniejszego populacja kobiet pozostających bez pracy wzrosła o 1902 osoby (2,5%), a bezrobotnych mężczyzn o 2400 osób (4,1%). Zmiany te spowodowały spadek udziału kobiet w ogóle bezrobotnych o 0,4 pkt. proc. Niezależnie od płci większość bezrobotnych miała zawód. Zawód wyuczony lub wykonywany miało 78,3% bezrobotnych kobiet i 80,7% bezrobotnych mężczyzn. Strukturę zawodową bezrobotnych według płci na poziomie wielkich grup zawodowych prezentuje Wykres 4. Wykres 4. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim według wielkich grup zawodowych i płci. Stan w końcu czerwca 2012 r. 25 000 20 000 16 801 22 095 22 868 KOBIETY MĘŻCZYŹNI 15 000 10 000 5 000 0 11 714 5 652 2 492 10 168 5 390 BEZ ZAWODU 3 349 1 348 5 053 2 091 SPECJALIŚCI 1 264 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL 8 553 PRACOWNICY BIUROWI 2 344 PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY 4 327 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 6 014 ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 5 816 248 298 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH POZOSTAŁE GRUPY* * Do pozostałych sekcji należą grupy: przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy (248 zarejestrowanych kobiet i 255 zarejestrowanych mężczyzn) oraz siły zbrojne (43 zarejestrowanych mężczyzn). Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Z danych przedstawionych na Wykresie 4 wynika, że to przede wszystkim (na poziomie wielkich grup zawodowych) pracownicy usług i sprzedawcy oraz osoby bez. Na najniższym poziomie agregacji konkretnych zawodów pozostające w końcu czerwca 2012 r. w rejestrach bezrobotnych to najczęściej osoby bez (16 801 kobiet) oraz przedstawicielki następujących profesji: sprzedawca 12 619 kobiet; technik ekonomista 2956 kobiet; krawiec 2579 kobiet; kucharz 2148 kobiet; szwaczka 1877 kobiet; sprzątaczka biurowa 1657 kobiet; 16
fryzjer 1238 kobiet; robotnik gospodarczy 1216 kobiet; robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 1171 kobiet; technik prac biurowych 1084. Kobiety zarejestrowane w jednym z 10 powyższych zawodów stanowiły 36,9% bezrobotnych kobiet, dodatkowe 21,7% to bezrobotne bez. Pozostający w rejestrach bezrobotni mężczyźni to na poziomie wielkich grup zawodowych głównie robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy. Na poziomie zawodów, podobnie jak w przypadku kobiet, mężczyźni to najczęściej osoby bez (11 714 mężczyzn) oraz przedstawiciele takich profesji, jak: ślusarz 3083 mężczyzn; murarz 2296 mężczyzn; robotnik budowlany 2126 mężczyzn; robotnik gospodarczy 1771 mężczyzn; stolarz 1208 mężczyzn; technik mechanik 1187 mężczyzn; sprzedawca 1086 mężczyzn; mechanik pojazdów samochodowych 1012 mężczyzn; piekarz 934 mężczyzn; malarz budowlany 921 mężczyzn. Mężczyźni zarejestrowani w jednym z wyżej wymienionych 10 zawodów stanowili 25,8% bezrobotnych mężczyzn, kolejne 19,3% to mężczyźni bez. Mimo że znaczny odsetek zarówno bezrobotnych kobiet, jak i mężczyzn stanowią osoby bez, to struktura zawodowa bezrobotnych różni się w zależności od płci. Struktura zawodowa mężczyzn jest bardziej zróżnicowana, nie ma tu jednego dominującego, jak w przypadku kobiet (co szósta zarejestrowana ma zawód sprzedawcy). Co więcej, mężczyźni znacznie częściej niż wykonują zawody techniczne związane z naprawą i obsługą maszyn oraz budownictwem. Odmienna struktura zawodowa może być jednym z powodów tego, że mają większe problemy ze znalezieniem i podjęciem pierwszej pracy. W końcu czerwca 2012 r. stażu pracy nie miały 15 354 bezrobotne (19,9% ogółu zarejestrowanych kobiet) oraz 8077 bezrobotnych mężczyzn (13,3% ogółu zarejestrowanych mężczyzn). Brak doświadczenia zawodowego może być przyczyną tego, że dłużej niż mężczyźni pozostają w ewidencji osób bezrobotnych. 17
3.2.4. BEZROBOTNI W OKRESIE DO 12 MIESIĘCY OD DNIA UKOŃCZENIA NAUKI WEDŁUG ZAWODÓW W końcu czerwca 2012 r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowanych pozostawało 4326 bezrobotnych w okresie do 12 (3,1% ogółu bezrobotnych). Większą część tej grupy stanowiły (2832 osoby, 65,5% o 9,4 pkt. proc. więcej niż w ogóle bezrobotnych). W porównaniu z tym samym okresem roku 2011 populacja osób pozostających bez pracy w okresie do 12 zmniejszyła się (o 218 osób 4,8%), co spowodowało spadek udziału tej grupy w ogóle bezrobotnych o 0,3 pkt. proc. Tabela 5. Bezrobotni w okresie do 12 w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2012 r. Nowe rejstracje Stan w końcu okresu Powiaty liczba udział w ogóle bezrobotnych (w %) liczba udział w ogóle bezrobotnych (w %) Aleksandrów Kujawski 200 8,8 123 2,9 Brodnica 384 13,1 181 4,4 942 9,3 413 3,0 381 11,4 155 3,2 Chełmno 329 13,1 132 3,1 Golub-Dobrzyń 247 11,7 132 3,6 342 7,4 129 1,6 207 11,2 96 2,6 Inowrocław 726 10,9 449 3,2 Lipno 413 12,0 270 4,1 Mogilno 281 14,4 160 4,6 Nakło nad Notecią 408 10,6 153 2,6 Radziejów 279 17,2 132 3,7 Rypin 236 12,8 147 4,8 Sępólno Krajeńskie 199 9,9 86 2,7 Świecie 411 11,9 263 4,4 557 8,4 233 2,8 458 9,8 180 2,8 Tuchola 236 12,9 125 3,7 Wąbrzeźno 195 11,7 109 3,7 406 8,8 218 2,1 467 13,6 209 2,5 Żnin 400 11,7 231 4,3 Województwo 8 704 10,8 4 326 3,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy. W poszczególnych powiatach województwa udział bezrobotnych do 12 w ogóle bezrobotnych wahał się od 1,6% w u (rok wcześniej 2,1%) do 4,6% w powiecie mogileńskim (rok wcześniej 4,3%) i 4,8% w powiecie rypińskim (rok wcześniej 4,5%). 18
Bezrobotni zarejestrowani w okresie do 12 to przede wszystkim osoby bez 2609 osób, tj. 60,3%. Kolejne 12,0% stanowiły osoby z zawodami: sprzedawcy 188 bezrobotnych; pedagoga 106 bezrobotnych; specjalisty administracji publicznej 76 bezrobotnych. kucharza małej gastronomii 44 bezrobotnych; technika ekonomisty 41 bezrobotnych; specjalisty do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych 34 bezrobotnych; pozostali specjaliści do spraw zarządzania i organizacji 31 bezrobotnych. Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy pozwala na identyfikację osób pozostających bez pracy w okresie do 12 według poziomu wykształcenia. W końcu czerwca 2012 r. bezrobotni w tej kategorii najczęściej byli absolwentami szkół: policealnych i średnich zawodowych (1455 osób 33,6%), wyższych (1428 osób 33,0%), średnich ogólnokształcących (1237 osób 28,6%) oraz zasadniczych zawodowych (192 osoby 4,4%). Najmniej liczną grupę stanowili absolwenci szkół gimnazjalnych i niższych (14 osób 0,3%). Z danych przedstawionych w Tabeli 5 wynika, że liczba nowych rejestracji bezrobotnych do 12 była dwukrotnie wyższa od liczby bezrobotnych, zarejestrowanych w końcu czerwca 2012 r. Znaczna część wyłączeń osób w tej kategorii spowodowana jest objęciem tej grupy aktywnymi formami przeciwdziałania bezrobociu (w szczególności stażami). Niestety osoby takie po zakończeniu programu często powracają do rejestrów, a po roku od dnia określonego na dyplomie uczelni wyższej lub świadectwie szkolnym, chociaż dalej pozostają w gronie osób bezrobotnych, nie są już zaliczane do grupy bezrobotnych w okresie do 12. 3.2.5. BEZROBOTNI BEZ STAŻU PRACY W końcu czerwca 2012 r. na terenie województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowanych pozostawało 23 431 osób bez stażu pracy (17,0% ogółu zarejestrowanych). W subpopulacji tej prawie 2/3 stanowiły (65,5%). Bezrobotni bez stażu pracy to 19
przeważnie osoby młode, do 25. roku życia (57,8%). Duża część osób bez stażu pracy 42,7% pozostawała w ewidencji powyżej roku. Największy problem ze znalezieniem i podjęciem pierwszej pracy mają osoby bez, z których 16 241 osób (57,0%) nigdy nie pracowało. W kategorii osób dotychczas niepracujących licznie występują także takie zawody, jak: kucharz małej gastronomii 538 osób bez stażu pracy (35,2% zarejestrowanych w tym zawodzie); technik ekonomista 476 osób bez stażu pracy (14,2% zarejestrowanych w tym zawodzie); krawiec 362 osoby bez stażu pracy (13,8% zarejestrowanych w tym zawodzie); kucharz 330 osób bez stażu pracy (12,7% zarejestrowanych w tym zawodzie); sprzedawca 237 osób bez stażu pracy (1,7% zarejestrowanych w tym zawodzie); technik żywienia i gospodarstwa domowego 232 osoby bez stażu pracy (28,7% zarejestrowanych w tym zawodzie); rolnik 182 osoby bez stażu pracy (19,1% zarejestrowanych w tym zawodzie); technik rolnik 182 osoby bez stażu pracy (16,3% zarejestrowanych w tym zawodzie). W poszczególnych powiatach województwa udział zarejestrowanych bez stażu pracy wynosił od 9,5% (807 osób) w Toruniu, 10,2% (1399 osób) w y i 11,9% (942 osoby) w u do 27,4% (966 osób) powiecie radziejowskim i 31,5% (2097 osób) w powiecie lipnowskim. 3.2.6. BEZROBOTNI POZOSTAJĄCY BEZ PRACY POWYŻEJ 12 MIESIĘCY 7 W końcu czerwca 2012 r. w województwie kujawsko-pomorskim w powiatowych urzędach pracy 52 361 osób pozostawało bez pracy powyżej 12 miesięcy, co stanowiło 38,0% ogółu bezrobotnych w województwie (rok wcześniej 33,4%). Kobiety w liczbie 33 630 stanowiły 64,2% bezrobotnych w tej kategorii. W porównaniu z rokiem poprzednim liczba takich bezrobotnych wzrosła o 7785 osób (17,5%), z czego liczba kobiet wzrosła o 5683 (20,3%), a liczba bezrobotnych mężczyzn o 2102, tj. 12,6%. Bez pracy powyżej 12 miesięcy pozostawało 37,0% osób poprzednio pracujących oraz 42,7% dotychczas niepracujących. 7 Należy pamiętać, że pojęcie osób pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy nie jest tożsame z kategorią osób długotrwale bezrobotnych. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 listopada 2005 r. długotrwale bezrobotny to osoba pozostająca w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez ponad 12 miesięcy w ciągu ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego dorosłych. 20