Mieczysław Grudziński Zakład Finansów Strategicznych, Katedra Finansów Akademia Leona Koźmińskiego Wpływ umiędzynarodowienia na wyniki firmy* Prezentacja wystąpienia na seminarium Katedry Finansów Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie Copyright 2013 by Mieczysław Grudziński. Wszystkie prawa zastrzeżone. Bez względu na powód ani całość ani żadna część prezentacji nie może być powielana, kopiowana lub reprodukowana w jakiejkolwiek formie lub postaci, przy zastosowaniu jakichkolwiek metod, ani też zapisywana, przechowywana, przetwarzana lub transmitowana w postaci zbioru informacji bez pisemnej zgody autora i właściciela praw autorskich. Informacje zawarte w prezentowanym materiale zostały starannie dobrane i sprawdzone przez autora, jakkolwiek nie ponosi on odpowiedzialności za ich aktualność, kompletność lub adekwatność. Wybór informacji ma charakter autorski i wymaga odpowiedniego komentarza; został dokonany wyłącznie w celach dydaktycznych i nie stanowi ani oferty ani rekomendacji inwestycyjnej i nie powinien być traktowany jako jej podstawa. Zanim jakakolwiek ewentualna decyzja inwestycyjna zostanie podjęta, należy zasięgnąć profesjonalnej porady i wziąć pod uwagę indywidualne cele, sytuację finansową, potrzeby i preferencje danej osoby lub instytucji. Autor nie może wziąć i nie ponosi żadnej odpowiedzialności za straty lub szkody powstałe w wyniku jakiegokolwiek wykorzystania informacji zawartych w prezentowanym materiale. Warszawa, dnia 24 stycznia 2013 roku *Badania przeprowadzono w ramach projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki pt. Uwarunkowania i efekty strategii umiędzynarodowienia M. działalności Grudziński, przez Wpływ polskie umiędzynarodowienia spółki giełdowe o numerze na wyniki rejestracyjnym firmy, 2013 N115 259636, kierowanego przez prof. K. Obłoja w latach 2009-2012.
Zwrot na głównych indeksach GPW w Warszawie i na obligacjach skarbowych w relacji do ryzyka w latach 2002-2011 Lata: 2002-2011 Roczny zwrot na głównych indeksach GPW w Warszawie oraz na obligacjach skarbowych RP w latach 2002-2011 w relacji do ryzyka (volatility). Ryzyko oszacowano na podstawie miesięcznych zmian indeksów giełdowych i rentowności obligacji. Średni roczny zwrot [%] WIG WIG20 mwig40 swig80 Obligacje 10-letnie 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 0% 4% 8% 12% 16% 20% 24% 28% 32% Ryzyko (Volatility) [%] Źródło danych: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, GPWInfoStrefa; Eurostat. 2
Zwrot na głównych indeksach GPW w Warszawie i na obligacjach skarbowych w relacji do ryzyka w latach 2009-2011 Lata: 2009-2011 Roczny zwrot na głównych indeksach GPW w Warszawie oraz na obligacjach skarbowych RP w latach 2009-2011 w relacji do ryzyka (volatility). Ryzyko oszacowano na podstawie miesięcznych zmian indeksów giełdowych i rentowności obligacji. KONKLUZJA: Rynek nieefektywny; wyniki pomiarów nakazują dużą ostrożność w interpretacji i wnioskowaniu. Średni roczny zwrot [%] WIG WIG20 mwig40 swig80 Obligacje 10-letnie 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 0% 4% 8% 12% 16% 20% 24% 28% 32% Ryzyko (Volatility) [%] Źródło danych: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, GPWInfoStrefa; Eurostat. 3
Ryzyko i koszt kapitału firm międzynarodowych pochodzących z Polski zależnie od wartości ich zagranicznych inwestycji Hipoteza 1 Ryzyko i koszt kapitału przedsiębiorstw międzynarodowych pochodzących z Polski jest wyższe niż przedsiębiorstw działających lokalnie i rośnie wraz ze skalą ich zagranicznych inwestycji kapitałowych. Zależność ma słaby, logarytmiczny charakter. Badanie wykonano na panelu polskich spółek giełdowych (spoza sektora finansowego) umiędzynarodawiających swoją działalność poprzez bezpośrednie inwestycje zagraniczne; wartość tych inwestycji ustalono według kursu USD z końca roku. Ryzyko mierzono za pomocą trzech parametrów: bety, bety odlewarowanej i bety odlewarowanej skorygowanej o gotówkę. Koszt kapitału ustalono w oparciu o średni ważony koszt kapitału (WACC) notowanych spółek. Badania wykonano w okresie kryzysu finansowego i objęto okres 2009 i 2010 roku. Próba objęła łącznie 37 przypadków firm niefinansowych i ich inwestycji zagranicznych, notowanych na GPW w Warszawie (17 przypadków z 2009 r. i 20 przypadków z 2010 r.). 4
Ryzyko systematyczne (beta firm) w relacji do inwestycji zagranicznych dla spółek spoza sektora finansowego notowanych na GPW w Warszawie w 2009 i 2010 r. 1,8 1,6 1,4 1,2 Ryzyko systematyczne (beta firm) w relacji do inwestycji zagranicznych w 2009 i 2010 r. Beta 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Firmy MNC, średnio: beta 2009 = 0,76 beta 2010 = 0,88 Firmy lokalne, średnio: beta 2009 = 0,65 beta 2010 = 0,73 1 10 100 1000 10000 Inwestycje zagraniczne [mln USD] Źródło danych: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, GPWInfoStrefa; Polish multinationals go beyond Europe, Report IBRKK-VCC, June 14, 2012; Survey on Polish multinationals finds geographic concentration and industrial diversity, Report IBRKK-VCC, March 31, 2011. 5
Ryzyko aktywów (beta aktywów, odlewarowana) w relacji do inwestycji zagranicznych dla spółek spoza sektora finansowego notowanych na GPW w Warszawie w 2009 i 2010 r. Ryzyko aktywów (beta aktywów, odlewarowana) w relacji do inwestycji zagranicznych w 2009 i 2010 r. Beta odlewarowana 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 Firmy MNC średnio: beta 2009 = 0,57 beta 2010 = 0,69 Firmy lokalne średnio: beta 2009 = 0,51 beta 2010 = 0,60 0,4 0,2 0 1 10 100 1000 10000 Inwestycje zagraniczne [mln USD] Źródło danych: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, GPWInfoStrefa; Polish multinationals go beyond Europe, Report IBRKK-VCC, June 14, 2012; Survey on Polish multinationals finds geographic concentration and industrial diversity, Report IBRKK-VCC, March 31, 2011. 6
Ryzyko aktywów (beta aktywów, odlewarowana, skorygowana o gotówkę) w relacji do inwestycji zagranicznych dla firm spoza sektora finansowego notowanych na GPW w Warszawie w 2009 i 2010 r. Beta odlewarowana, skorygowana o gotówkę 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Ryzyko (beta aktywów) w relacji do inwestycji zagranicznych w 2009 i 2010 r. Firmy MNC, średnio: beta 2009 = 0,66 beta 2010 = 0,76 Firmy lokalne, średnio: beta 2009 = 0,56 beta 2010 = 0,68 1 10 100 1000 10000 Inwestycje zagraniczne [mln USD] Źródło danych: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, GPWInfoStrefa; Polish multinationals go beyond Europe, Report IBRKK-VCC, June 14, 2012; Survey on Polish multinationals finds geographic concentration and industrial diversity, Report IBRKK-VCC, March 31, 2011. 7
Średni ważony koszt kapitału (WACC) w relacji do inwestycji zagranicznych firm spoza sektora finansowego notowanych na GPW w Warszawie w 2009 i 2010 r. Koszt kapitału w relacji do inwestycji zagranicznych w 2009 i 2010 r. 20% 18% 16% Firmy MNC, średnio: WACC2009 = 9,2% WACC2010 = 9,9% Firmy lokalne, średnio: WACC2009 = 8,8% WACC2010 = 9,0% 14% WACC [%] 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 1 10 100 1000 10000 Inwestycje zagraniczne [mln USD] Źródło danych: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, GPWInfoStrefa; Eurostat; Polish multinationals go beyond Europe, Report IBRKK- VCC, June 14, 2012; Survey on Polish multinationals finds geographic concentration and industrial diversity, Report IBRKK-VCC, March 31, 2011. 8
Efektywność działalności firm międzynarodowych pochodzących z Polski zależnie od wartości ich zagranicznych inwestycji Hipoteza 2 Efektywność przedsiębiorstw międzynarodowych pochodzących z Polski jest wyższa niż przedsiębiorstw działających lokalnie, jakkolwiek maleje wraz ze skalą ich zagranicznych inwestycji kapitałowych. Zależność ma słaby, logarytmiczny charakter. Badanie wykonano na panelu polskich spółek giełdowych (spoza sektora finansowego) umiędzynarodawiających swoją działalność poprzez bezpośrednie inwestycje zagraniczne; wartość tych inwestycji ustalono według kursu USD z końca roku. Efektywność zmierzono za pomocą ekonomicznej wartości dodanej w stosunku do kapitału własnego tych firm (EVA / KW). Badania wykonano w okresie kryzysu finansowego i objęto okres 2009 i 2010 roku. Próba objęła łącznie 37 przypadków firm niefinansowych i ich inwestycji zagranicznych, notowanych na GPW w Warszawie (17 przypadków z 2009 r. i 20 przypadków z 2010 r.). 9
Ekonomiczna wartość dodana w stosunku do kapitału wlasnego (EVA / KW) w relacji do inwestycji zagranicznych firm spoza sektora finansowego notowanych na GPW w Warszawie w 2009 i 2010 r. 20% 10% EVA w stosunku do kapitału własnego w relacji do inwestycji zagranicznych w 2009 i 2010 r. EVA / Kapitał własny [%] 0% -10% -20% -30% -40% -50% Firmy MNC, średnio: EVA/KW2009 = -5,6% EVA/KW2010 = -1,7% Firmy lokalne, średnio: EVA/KW2009 = -8,0% EVA/KW2010 = -7,2% -60% 1 10 100 1000 10000 Inwestycje zagraniczne [mln USD] Źródło danych: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, GPWInfoStrefa; Eurostat; Polish multinationals go beyond Europe, Report IBRKK- VCC, June 14, 2012; Survey on Polish multinationals finds geographic concentration and industrial diversity, Report IBRKK-VCC, March 31, 2011. 10