Cele Strategiczne l.p. Cel strategiczny stosowane narzdzia i oczekiwane efekty uzasadniajce wyznaczone cele 1. przeciwdziałanie patologiom społecznym, zwłaszcza wród młodziey. 1.Edukacjaz zdrowotna. 2.Promocja zdrowia w szkole. 3.Rozwijanie zdolnoci i talentów dzieci i młodziey. 4.Wspieranie działa innowacyjnych w pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 2. skuteczna edukacja zdrowotna oraz promocja zdrowia 1.Poprawa stanu zdrowia mieszkaców Miasta i Gminy. 2.Zwikszenie indywidualnej odpowiedzialnoci kadego człowieka za zdrowie. 3.Wykreowanie mody na sport i rekreacj ruchow. 3. rozwój rónorodnych form wczesnej diagnostyki i terapii 1.Zwikszenie dostpnoci do diagnostyki i terapii. 2.Obnienie umieralnoci chorych z chorobami układu krenia. 3.Zmniejszenie odsetka trwałego inwalidztwa wród chorych z chorobami układu krenia i płuc. 4.Poprawa wyleczalnoci nowotworów złoliwych.
Zestawienie celów operacyjnych wg hierarchii wanoci 1. Zapobieganie chorobom układu krenia 2. Promocja zdrowia kobiet 3. Poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych 4. Zwikszenie aktywnoci fizycznej wród mieszkaców gminy; Organizacja rekreacji i wypoczynku 5. Promocja zdrowia dzieci i młodziey Szkoły promujce zdrowia ; Prozdrowotna edukacja w szkole; Przekazywanie wiedzy o funkcjonowaniu człowieka i czynnikach szkodliwych dla zdrowia 6. Radzenie sobie ze stresem, trening relaksacji 7. Pozytywne kontakty interpersonalne 8. Szkoła stref bez dymu 9. Kontrola i rehabilitacja wad postawy 10. Zielone Szkoły wyjazdy profilaktyczne dzieci 11. Profilaktyka próchnicy zbów 12. Prawidłowe ywienie dzieci 13. Praca opiekuczo-wychowawcza nad dziemi i młodzie z rodzin zagroonych patologi społeczn
Cel operacyjny 1. Zapobieganie chorobom układu krenia Utworzenie grup ryzyka i prowadzenie terapii: Grupa osób z otyłoci Grupa osób z nadcinieniem ttniczym Akcje profilaktyczne mierzenia cinienia krwi organizowane na terenie Akcje mierzenia poziomu cholesterolu we krwi mieszkacom Edukacja prozdrowotna z zakresu chorób układu krenia i profilaktyki oraz szkodliwoci aktywnego i biernego palenia tytoniu NZOZ Przychodnia Zdrowia Lekarze, pielgniarki Dyrektorzy i nauczyciele szkół Cel operacyjny 2. Promocja zdrowia kobiet Umoliwienie kobietom zamieszkałym na terenie Tyszowce wykonywania bada mammograficznych piersi NZOZ Przychodnia Zdrowia Lekarze
Cel operacyjny 3. Poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych Likwidacja barier architektonicznych w miejscach publicznych Miejsca uytecznoci publicznej Urzd Miejski Cel operacyjny 4. Zwikszenie aktywnoci fizycznej wród mieszkaców gminy; Organizacja rekreacji i wypoczynku Zorganizowanie w ramach walki z otyłoci biegów ulicznych i przełajowych. Zorganizowanie rajdów rowerowych Stadion Miejski Tereny czyste ekologicznie Lekarze, pielgniarki, nauczyciele Cel operacyjny 5. Promocja zdrowia dzieci i młodziey Szkoły promujce zdrowia ; Prozdrowotna edukacja w szkole; Przekazywanie wiedzy o funkcjonowaniu człowieka i czynnikach szkodliwych dla zdrowia Cykl systematycznych wykładów dotyczcych funkcjonowania człowieka i czynnikach szkodliwych dla zdrowia Konkursy midzyklasowe dotyczce wiedzy o zdrowiu Dyrektorzy i nauczyciele szkół
Cel operacyjny 6. Radzenie sobie ze stresem, trening relaksacji Trening relaksacji wród młodziey Psychodramy Praca w grupach Dyrektorzy, nauczyciele szkół i pedagog szkolny Cel operacyjny 7. Pozytywne kontakty interpersonalne Integracja młodziey zdrowej z młodzie niepełnosprawn organizacja wypoczynku w godzinach pozalekcyjnych nawizywanie kontaktów interpersonalnych z osobami niepełnosprawnymi Dyrektorzy, nauczyciele szkół i pedagog szkolny Cel operacyjny 8. Szkoła stref bez dymu Dzie bez papierosa konkursy plastyczne Wykłady dla rodziców Wykłady dla uczniów Debata nad papierosem Dyrektorzy, nauczyciele szkół, pedagog szkolny i psycholog
Cel operacyjny 9. Kontrola i rehabilitacja wad postawy Przeprowadzanie bada kontrolnych postawy u dzieci Prowadzenie gimnastyki korekcyjnej u dzieci z wadami postawy nauczyciele w-f Cel operacyjny 10. Zielone Szkoły wyjazdy profilaktyczne dzieci Wyjazdy dzieci na tzw. Zielone Dyrektorzy szkół Szkoły Cel operacyjny 11. Profilaktyka próchnicy zbów Systematyczna kontrola uzbienia dzieci i młodziey Lakowanie zbów Fluorowanie zbów Prelekcje, pokazy Konkurs umiech nienobiały NZOZ Przychodnia Zdrowia Pielgniarka szkolna, rodzice, lekarz stomatolog, wychowawcy klas, dyrektorzy szkół
Cel operacyjny 12. Prawidłowe ywienie dzieci Doywianie dzieci z rodzin ubogich MOPS, Wychowawcy klas Pedagog szkolny Cel operacyjny 13. Praca opiekuczo-wychowawcza nad dziemi i młodzie z rodzin zagroonych patologi społeczn Wykrywanie, rozpoznawanie i analiza rodowisk patologicznych MOPS, Wychowawcy klas, nauczyciele pedagog szkolny W zakresie profilaktyki i promocji zdrowia cele szczegółowe Programu przedstawiaj si nastpujco: 1. Zachowanie zdrowia mieszkaców. 2. Poprawa istniejcego stanu zdrowia. 3. Eliminowanie szkodliwych wpływów rodowiska, w tym podnoszenie higieny rodowiska, higieny w zakładach pracy, szkołach i placówkach owiatowych, warunków zdrowotnych ywnoci, a take zapobieganie chorobom zakanym. Cele szczegółowe wytyczaj nastpujce kierunki realizacji: 1. Podnoszenie rangi zdrowia jako wartoci niezbdnej dla osignicia pełni fizycznych i umysłowych moliwoci mieszkaców. 2. Równoległe działania w rónych sferach aktywnoci władz w celu zapewnienia mieszkacom korzystnych warunków dla zachowania i umacniania zdrowia. 3. Wspieranie inicjatyw miejscowych i zwikszanie udziału społecznoci lokalnej w podejmowaniu decyzji dotyczcych zdrowia. 4. Dbanie o prawidłowy poziom podstawowej opieki zdrowotnej.
III. GŁÓWNE UWARUNKOWANIA DLA ZDROWIA MIESZKACÓW MIASTA I GMINY TYSZOWCE 1. Stan zdrowia mieszkaców Tyszowce w oparciu o analizy umieralnoci i rozpowszechnienia czynników ryzyka Umieralno Badania umieralnoci s najczciej stosowan metod oceny stanu zdrowia populacji. Liczba zgonów zaley od trzech zasadniczych czynników: 1. Liczebnoci populacji, w której wystpuj. 2. Struktury wieku i płci. 3. Wystpowania schorze i stanów, które s przyczynami zgonów. Dokonanie pełnej analizy umieralnoci w miecie i gminie Tyszowce jest utrudnione, gdy USC w Tyszowcach nie posiada aktów zgonów tych osób, które zmarły w szpitalach na terenie innych miejscowociach. Na podstawie uzyskanych danych z USC i NZOZ Przychodnia w Tyszowcach umieralno w poszczególnych latach kształtuje si w nastpujcy sposób: 2003 rok 75 2004 rok - 72 Jak wynika z danych uzyskanych z NZOZ Przychodnia w Tyszowcach główn przyczyn zgonów s choroby miadycowe. Na podstawie tych samych ródeł na terenie w poszczególnych latach zanotowano nastpujc liczb urodze: 2003 rok 50 2004 rok 54
Dane o stanie zdrowia osób w wieku 19 lat i wicej bdcych pod opiek lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (rodzinnego) Stan na 31.12.2004 r. Rozpoznanie Osoby, u których stwierdzono schorzenia ogółem w tym w wieku 19-34 35-54 55-65 Grulica 2-2 - Nowotwory 16-3 8 Choroby tarczycy 47 10 16 8 Cukrzyca 151 1 11 139 Niedokrwisto 27 3 8 9 Choroby obwodowego układu nerwowego 220 35 82 60 Choroby układu krenia 818 77 180 324 w tym: Choroba nadcinieniowa 366 59 94 147 Choroby naczy mózgowych 131-27 72 Niedokrwienna choroba serca 302 18 54 99 Przewlekły nieyt oskrzeli, dychawica oskrzelowa Choroby układu miniowo-kostnego i tkanki łcznej 150 16 31 60 392 65 168 92
Naraenie na czynniki ryzyka W przypadku głównych przyczyn zgonów, jak choroby układu krenia, niektórych nowotworów złoliwych, istnieje wiele powizanych ze sob czynników, które zwikszaj ryzyko zachorowania. Czynniki te nazywamy czynnikami ryzyka. Ich działanie manifestuje si z rón sił i w rónych okresach ycia. Wród czynników ryzyka chorób układu krenia znajduj si cechy indywidualne, nie poddajce si modyfikacji oraz poddajce si modyfikacji cechy biochemiczne i fizjologiczne, oraz czynniki zwizane ze stylem ycia. Wystpienie jednego z tych czynników zwiksza ryzyko wystpienia zgonu z powodu choroby niedokrwiennej serca, jednak najczciej mamy do czynienia ze skumulowanym naraeniem na dwa lub wicej czynniki ryzyka. Czynniki ryzyka Aktywne monitorowanie odsetka palaczy oraz osób nigdy wczeniej nie palcych pozwoliłoby w przyszłoci na ocen skutecznoci prowadzonych akcji antynikotynowych. Zwraca uwag cigle wysoki odsetek palenia wród kobiet. Innym czynnikiem ryzyka chorób układu krenia i niektórych nowotworów złoliwych jest otyło. Nadcinienie ttnicze, bdc niezalen jednostk chorobow moe równie zwiksza zagroenie zachorowaniem na choroby układu krenia. Medyczne towarzystwa naukowe zalecaj regularn aktywno fizyczn, jako jedno z podstawowych działa w zakresie prewencji chorób. Podsumowanie Analiza umieralnoci pozwala zwróci uwag na najistotniejsze problemy zdrowotne w aspekcie zagroenia ludzkiego ycia. Pod tym wzgldem Polska naley do krajów mniej zagroonych od innych krajów regionu Europy rodkowo-wschodniej, jednak jak wskazuj porównania z Uni Europejsk, zagroenie moe by znacznie mniejsze. W Polsce obowizuje system zgłaszania zachorowa tylko na niektóre choroby m.in.: nowotwory, cz chorób zakanych i choroby zawodowe. W przypadkach pozostałych chorób dane dotyczce zachorowalnoci nie s zbierane rutynowo lub s zbierane tylko dla lokalnych społecznoci czy te tylko w ramach bada naukowych. Poza obiektywnym stanem zdrowia badanej populacji na statystyki umieralnoci maj wpływ równie zmiany w zwyczajach diagnostycznych oraz w zwyczajach majcych zwizek z powiadczaniem przyczyn zgonów. Utrzymywanie istniejcego systemu rejestracji zgonów i niektórych chorób oraz wzbogacanie go o badania chorobowoci najwaniejszych przyczyn zgonów oraz czynników ryzyka jest istotnym czynnikiem dla pełnego monitorowania stanu zdrowia populacji.
2. Zasoby ochrony zdrowia na terenie Tyszowce Lecznictwo otwarte Z usług ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w przychodniach korzystaj osoby, które nie potrzebuj całodobowych lub całodziennych wiadcze medycznych. Opieka ambulatoryjna obejmuje: ambulatoryjne wiadczenia zdrowotne udzielane przez lekarza pierwszego kontaktu oraz wiadczenia pielgniarskie. Ambulatoryjne usługi medyczne wykonuj przede wszystkim niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej. wiadcz one bezpłatne usługi medyczne w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie umów zawartych z Kasami Chorych (obecnie Narodowym Funduszem Zdrowia). Wykaz poradni wiadczcych ambulatoryjne usługi medyczne w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego Nazwa poradni Tyszowce Perespa Podstawowa opieka zdrowotna 1 1 Wszystkie podmioty, wiadczce usługi z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej w ramach umów z płatnikiem na terenie Tyszowce, zabezpieczaj opiek w godzinach nocnych i w dni witeczne poprzez zlecenie podmiotom zewntrznym. Lecznictwo zamknite Tyszowce ley w powiecie tomaszowskim, a tu działa jeden szpital w Tomaszowie Lubelskim. Medycyna szkolna Medycyna szkolna stanowi integraln cz podstawowej opieki zdrowotnej. Jej celem jest sprawowanie lekarskiej i pielgniarskiej opieki nad dziemi i w szkołach.
Dane o stanie zdrowia dzieci i młodziey w wieku 0-18 lat bdcych pod opiek lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (rodzinnego) Stan na 31.12.2004 r. Rozpoznanie Osoby, u których stwierdzono schorzenia ogółem w tym w wieku 5-9 10-14 15-18 Nowotwory 1 - - 1 Niedokrwisto 1 - - 1 Choroby tarczycy 7 - - 7 Cukrzyca - - - - Niedoywienie - - - - Otyło 14 3 7 4 Zaburzenia odywiania 24 5 13 6 Upoledzenie umysłowe - - - - Padaczka 1 - - 1 Dziecice poraenie mózgowe 1 - - 1 Choroba nadcinieniowa 4 - - 4 Zniekształcenie krgosłupa 81 13 32 36 Wady rozwojowe Układu nerwowego 4 1 2 1 Układu krenia 3 1-2 Inne 4-2 2
Ocena realizacji szczepie ochronnych Opieka medyczna nad uczniami obejmuje m.in. szczepienia ochronne, które okrela kalendarz szczepie sporzdzony według programu ministerialnego. Zgodnie z tym programem wykonywane s szczepienia przeciw: poliomyelitis (11 rok ycia), grulicy (12 rok ycia), róyczce (13 rok ycia), WZW typu B, błonicy i tcowi (14, 19 rok ycia). Po ustaleniu z lekarzem terminu szczepie, pielgniarka zobowizana jest do przygotowania i rozdania uczniom pisemnej kwalifikacji do szczepienia, która musi by zaakceptowana przez rodziców ucznia. Wyraenie zgody przez rodzica jest niezbdne do zaszczepienia ucznia. Programy profilaktyczne realizowane w gabinetach szkolnych na terenie Miasta i Gminy Tyszowce Opieka zdrowotna nad dziemi i młodzie stanowi element systemu opieki nad tzw. populacj w wieku rozwojowym. W systemie tym zasadnicz rol odgrywa profilaktyka. Profilaktyczne badania lekarskie dzieci i młodziey (Stan na 31.12.2004 r.) Wiek/klasa Liczba dzieci podlegajcych badaniu Liczba dzieci zbadanych 6 lat/klasa 0 55 55 10 lat/klasa III 64 64 13 lat/ 1 klasa gimnazjalna 93 90 16 lat/ 1 klasa szkoły ponadgimnazjalnej 83 80 18-19 lat/ ostatnia klasa szkoły ponadgimnazjalnej 87 84
Profilaktyczna opieka zdrowotna nad dziemi i młodzie szkoln zabezpieczona jest w stopniu wystarczajcym w zakresie opieki pielgniarskiej i lekarskiej. Natomiast niewystarczajce jest zabezpieczenie opieki stomatologicznej. W opinii Polskiego Stowarzyszenia Lekarzy Stomatologów, ograniczenie rodków z powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego dla wiadczeniodawców prowadzcych gabinety szkolne i wyspecjalizowane poradnie dziecice spowodowało rezygnacj z prowadzenia prostych i tanich zabiegów profilaktycznych, zapobiegajcych próchnicy i jej póniejszym skutkom, oraz wykonywania zabiegów chronicych przed zaburzeniami zgryzu. Sytuacja taka jest konsekwencj przyjtego sposobu kontraktowania wiadcze medycyny szkolnej w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.