12 Bilans Kapitału Ludzkiego LLL w badaniach BKL
Struktura projektu IV edycja Popyt Podaż Edukacja Pracodawcy Ludność w wieku produkcyjnym Analiza kierunków kształcenia Oferty pracy Uczniowie ostatnich klas szkół średnich Studenci ostatniego roku I i II stopnia Firmy i instytucje szkoleniowe
Podnoszenie kompetencji wśród osób w wieku 18-9/64 lata w ostatnich 12 miesiącach (w %). 40 3 10 0 19 13 14 10 12 36 3 29 29 19 16 17 14 10 11 12* 13* Kursy, szkolenia + samokształcenie + edukacja formalna [BKL 3-4] Kursy, szkolenia + samokształcenie Kursy, szkolenia Samokształcenie Edukacja formalna [BKL 3-4] Źródło: BKL Badanie Ludności 10-13 Zaangażowanie dorosłych Polaków w edukację w świetle wyników badań z 12 i 13 r. nie uległo zmianie. W ciągu 12 miesięcy poprzedzających czwartą turę badania w (a więc głównie przez niemal cały rok 12 r.) 3% Polaków w wieku 18-9/64 podnosiło swoje kompetencje w jakiejkolwiek formie (było to około 8,7 mln osób).
Uczestnictwo w kursach/szkoleniach z uwzględnieniem obowiązkowych kursów BHP, Ppoż. w ostatnich 12 m. 10 Obowiązkowe kursy, szkolenia (BHP,Ppoż) [12-13] Nieobowiązkowe kursy, szkolenia (inne niż BHP, Ppoż) 13 14 14 Zmiany wprowadzone w kwestionariuszu edycji BKL 12-13 pozwoliły lepiej wyodrębnić grupę osób, które uczestniczyły jedynie w obowiązkowych kursach BHP i przeciwpożarowych. Jak się okazuje, stanowili oni jedną czwartą spośród wszystkich osób, które brały udział w kursach i szkoleniach. W ujęciu ogólnym, było to % Polaków (około 1,2 mln). Wyłączając je, otrzymujemy zatem wartość % Polaków w wieku 18-9/64 w 12 r. i 14% w 13 r. (około 3, mln), którzy podnosili swoje kompetencje na nieobowiązkowych kursach, szkoleniach. 0 10 11 12 13 Źródło: BKL Badanie Ludności 10-13
Uczestnictwo w kursach i szkoleniach w ostatnich 12 miesiącach w podziale na status na rynku pracy (w %) 7 Obowiązkowe kursy, szkolenia (BHP,Ppoż) [12-13] Nieobowiązkowe kursy, szkolenia (inne niż BHP, Ppoż) 8 10 0 2 16 17 19 2 18 1 12 11 10 10 6 6 8 7 10 11 12 13 10 11 12 13 10 11 12 13 pracujący bezrobotni nieaktywni We wszystkich edycjach zdecydowanie częściej podnosiły swoje umiejętności osoby pracujące. Źródło: BKL Badanie Ludności 10-13
18-24 -29-34 3-39 40-44 4-49 0-4 -9/64 Bilans Kapitału Ludzkiego Uczestnictwo w kursach, szkoleniach innych niż BHP, Ppoż. w ostatnich 12 miesiącach, wśród osób pracujących, które zakończyły naukę ze względu na wykształcenie i płeć (w %). 4 40 3 10 0 M - niższe M - średnie M - wyższe K - niższe K - średnie K - wyższe W przypadku osób pracujących wykształcenie miało dużo większe znaczenie dla aktywności edukacyjnej niż wiek. W kursach i szkoleniach uczestniczyły przede wszystkim osoby z wykształceniem wyższym, a wraz z wiekiem aktywność szkoleniowa nawet wzrastała, szczególnie wśród kobiet między i 0 rokiem życia. Podobnie wzrastała ona wśród kobiet z wykształceniem średnim. Różnice w aktywności edukacyjnej pomiędzy grupami wieku nie były zatem tak duże, jak pomiędzy grupami edukacyjnymi. Źródło: BKL Badanie Ludności 13
Kiedy ostatnio Polacy brali udział w jakimś kursie, szkoleniu, warsztatach, praktykach, czy innych formach dokształcania (nie licząc szkoleń regulaminowych takich jak BHP czy ppoż. ) 39 24 10 12 Źródło: BKL Badanie Ludności 13. nigdy nie potrafi określić w ostatnich 12 miesiącach 1-4 lata temu więcej niż lat temu W ciągu ostatniego roku w nieobowiązkowych kursach i szkoleniach brało udział % Polaków. Pozostałe osoby zapytano o to, kiedy ostatni raz w nich uczestniczyli. 12% wskazało na okres 1-4 lat wstecz. Dalsze 10% badanych ostatnim razem podnosiło w ten sposób swoje kompetencje ponad lat temu. Natomiast 39% Polaków deklaruje, że nigdy nie uczestniczyło w kursach, szkoleniach, warsztatach, praktykach lub innych formach dokształcania.
Główne przyczyny braku uczestnictwa w kursach i szkoleniach w ciągu ostatnich 12 miesięcy (w %). Pracujący Bezrobotni Nieaktywni Ogółem Nie potrzebował w pracy 6 24 21 46 Nie miał czasu z powodów osobistych 9 9 Nie miał motywacji do dokształcania się 4 10 8 6 Nie było w pobliżu interesując. kursów 4 17 3 6 W moim wieku nie ma sensu się dokształcać 3 4 11 Stan zdrowia nie pozwalał 1 2 12 4 Nie miał czasu z powodów zawod. 6 2 1 4 Kursy/szkolenia były zbyt drogie 3 10 3 4 Nie spełniał wymogów formalnych 1 8 3 3 Nie miał poparcia/zachęty ze strony pracodawcy 3 3 0 2 Dotychczasowe niewiele mi dały 1 3 1 1 Inne powody 3 8 16 8 Trudno powiedzieć 17 24 22 19 Ogółem 8007 184 4411 14263 * Pytanie wielokrotnego wyboru, kategorie nie sumują się do 100%. *Respondenci mogli wybrać dowolną liczbę odpowiedzi. Źródło: BKL Badanie Ludności 13.
Źródła finansowania szkoleń Środki klientów indywidualnych mają największy udział w budżetach firm specjalizujących się w tematyce motoryzacyjnej, uczących języków obcych, specjalizujących się w rozwijaniu kompetencji ogólnych oraz oferujących kursy hobbystyczne. 40 3 33 34 27 21 11 12 Środki pracodawców to główne źródło finansowania szkoleń obligatoryjnych (BHP, PPoż), związanych z zarządzaniem (zasobami ludzkimi, przedsiębiorstwem, jakością, finansami); handlem, obsługą klienta i marketingiem, z usługami finansowymi oraz ochroną środowiska. 10 0 Słuchacze Pracodawcy Środki UE Instytucje publiczne Dane w procentach 12 11 8 7 Inne środki Środki UE mają największy udział w przychodach z działalność szkoleniowej podmiotów specjalizujących się w tematyce związanej z korzystaniem z funduszy UE, w innej tematyce (głównie podstawy przedsiębiorczości, kursy rolnicze), szkolących z zakresu logistyki, księgowości i rachunkowości, informatyki, specjalistycznej tematyki zawodowej, rozwoju osobistego, marketingu, handlu i obsługi klienta.
Źródła finansowania szkoleń: środki UE i środki pracodawców w budżetach firm szkoleniowych z różnych regionów Środki UE Środki pracodawców 16 22 24 32 24 28 24 19 23 21 18 26 24 36 19 17 17 32 29 29 32 26 26 16 19 Dane w procentach
Jak przedsiębiorcy kształcą swoich pracowników?
Inwestycje pracodawców w rozwój pracowników KSZTAŁCIŁO: 11 r. 12 r. 71% 69% ok. 1,223 tyś. ok. 1,196 tyś. pracodawców pracodawców 100 90 80 70 60 0 40 10 0 93 92 9 9 80 79 70 67 1-9 10-49 0-249 0+ 11 (edycja 12) 12 (edycja 13) Częściej szkolą: 73 66 68 68 6 67 69 67 73 64 64 72 67 71 68 67 więksi pracodawcy z sektorów związanych z tzw. nową gospodarką: edukacja (97%), opieka zdrowotna i pomoc społeczna (88%) oraz usługi specjalistyczne (82%). w firmach rozwijających się
Inwestycje w kadry a rozwój przedsiębiorstwa Odsetek firm inwestujących w kadry w zależności od stopnia rozwoju silnie rozwijające się 84 87 Im silniejszy rozwój przedsiębiorstw, tym: rozwijające się słabo rozwijające się 78 77 71 71 11 12 częstsza aktywność na polu wspierania rozwoju kompetencji kadry, niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa stagnacyjne 0 40 60 80 100 8 wyższa wartość wskaźnika dostępności szkoleń Wskaźnik rozwoju przedsiębiorstw: 1) wprowadzenie nowych produktów, usług lub sposobów produkcji 2) wykazanie się dodatnim saldem zatrudnienia 3) wzrost zysku szerszy wachlarz form stosowanych w firmach w procesie rozwoju kompetencji kadry
Wskaźnik dostępności szkoleń co czwarty pracownik uczestniczył w 12 roku w przynajmniej jednym szkoleniu lub kursie organizowanym przez swojego pracodawcę spoza puli szkoleń obowiązkowych 4% 40% 41% wskaźnik dostępności ogółem wskaźnik dostępności w dokształcających 39% 36% 3% 34% % % 28% % 28% % % % 26% 28% 27% 29% 27% 26% % 1-9 10-49 0-249 0+ 1-9 10-49 0-249 0+ 11 12
Wskaźnik dostępności szkoleń Wskaźnik dostępności szkoleń w 11 i 12 roku w zróżnicowaniu regionalnym. 11 29 26 27 12 23 23 27 23 29 28 27 23 26 29 27 28 29 26 29 29 31 Źródło: Badanie Pracodawców 12-13
Formy inwestowania w kompetencje kadry Pomimo niewielkiego spadku najpopularniejszą formą podnoszenia umiejętności kadry pozostają kursy i szkolenia, niezależnie od wielkości podmiotu (mikro 60%, małe 71%, średnie i duże 8%) kursy i szkolenia (poza obowiązkowymi) 62 6 kursy i szkolenia (poza obowiązkowymi) samokształcenie pracowników konferencje, seminaria lub warsztaty system oceny kompetencji pracowników indywidualne plany rozwoju pracowników dofinansowywanie nauki w szkołach wyższych dofinansowywanie nauki w szkołach zawodowych i silnie rozwijające się słabo rozwijające się 11 12 8 7 6 8 8 6 12 32 19 37 36 32 34 32 26 19 44 3 7 6 4 7 63 62 0 0 100 rozwijające się stagnacyjne 7 samokształcenie pracowników system oceny kompetencji pracowników konferencje, seminaria lub warsztaty indywidualne plany rozwoju pracowników dofinansowywanie nauki w szk. wyższych dofinansowywanie nauki w szk.zawodowych i średnich 7 8 12 14 22 29 29 34 33 0 0 100 Odsetek pracodawców deklarujących wykorzystanie poszczególnych form inwestowania w rozwój kwalifikacji i umiejętności pracowników 8 12 11
Tematyka szkoleń wybieranych przez pracodawców Budownictwo i przemysł Handel, sprzedaż i obsługa klienta Tematyka prawna Księgowość i rachunkowość Tematyka medyczna, praca socjalna, psychologia, Informatyka, komputery Inne specjalistyczne zawodowe Prawo jazdy inne niż A i B, uprawnienia dla Szkolnictwo, edukacja, pedagogika Rozwój osobisty, kompetencje ogólne Usługi osobiste, fryzjer, kosmetyka, opieka Zarządzanie przedsiębiorstwem Usługi finansowe, nieruchomości Gastronomia, turystyka, hotelarstwo, rekreacja, czas Języki obce Zarządzanie finansami, kontroling, kosztorysowanie Zarządzenie zasobami ludzkimi Zarządzanie jakością, kontrola, ewaluacja Marketing Dofinansowanie działalności, środki UE Ochrona środowiska, ekologia Kultura, sztuka, artystyczne Magazynowanie, logistyka i zaopatrzenie, dostawy Tematyka administracyjno-biurowa 3 4 3 4 3 2 3 2 3 2 3 2 2 2 1 2 2 1 1 6 6 9 7 8 8 11 11 12 10 9 18 18 24 24 11 12 0 10 Tematyka szkoleń, w których wzięła udział największa liczba pracowników Budownictwo i przemysł: dominowały wskazania na szkolenia w zakresie: operatora maszyn produkcyjnych, obsługi urządzeń produkcyjnych, sprzętu specjalistycznego oraz elektromontera, elektryka, energetyki, instalacji elektrycznej, uprawnień SEP Wzrost o jedno miejsce w rankingu zanotowała tematyka handlu, sprzedaży i obsługi klienta: dominowały kursy z zakresu: technik sprzedaży, profesjonalnej obsługi klienta, managera sprzedaży.
Jak finansowane są inwestycje w kompetencje pracowników? Koszty własne poniesione przez pracodawców na dokształcanie pracowników według wielkości podmiotu w przedziałach (N 12 =6326, N 13 =674) Koszty w 11 roku Koszty w 12 roku Wielkość podmiotu 1-9 10-49 0+ 1-9 10-49 0+ % średnia obcięta 2618 467 34033 2360 48 392 Mediana 00 3499 18242 00 300 1866 N 3364 238 324 260 48 Źródło: BKL Badanie Pracodawców 12-13. 1-9 10-49 0+ Ogółem 12 do 1000 zl 41 19 13 40 1001-00 zl 28 26 8 28 01-000 zl 18 21 001-10000 zl 7 16 19 8 10001-000 zl 2 6 17 3 powyzej 000 zl 1 3 24 1 2 013 do 1000 zl 42 21 22 41 N 12 =3632;N 13 =33 1001-00 zl 31 8 31 01-000 zl 17 18 001-10000 zl 7 16 17 7 10001-000 zl 2 6 16 2 powyzej 000 zl 0 2 22 1 Stuprocentowe finansowanie działań z puli środków własnych podmiotu zadeklarowało ponad 70% pracodawców Strategię dywersyfikacji źródeł finansowania działań rozwojowych pracowników częściej stosują podmioty większe - częściej korzystają ze środków publicznych oraz finansowej partycypacji pracownika
Powody braku inwestycji w kompetencje idealne dopasowanie? W ocenie wszystkich pracodawców (tych kształcących i nie) kompetencje własnej załogi są w pełni zadowalające (połowa) lub zadowalające, z możliwym dokształceniem (46%) Przyczyny nie podejmowania działań dokształcających przez pracodawców pracownicy mają odpowiednie umiejętności koszt szkoleń jest zbyt wysoki 0 3 80 81 % pracodawców w kraju nie zdecydowało się na prowadzenie jakichkolwiek działań rozwojowych Firmy silnie rozwijające się rzadziej niż inne nie dostrzegały potrzeby samych szkoleń, a częściej zwracały uwagę na wysokie koszty, inne inwestycje czy ograniczony czas pracowników. kluczowe są inne inwestycje pracownicy nie mają czasu na szkolenia trudne do określonia potrzeby szkoleniowe szkolili ostatnio i nie mają potrzeby brak odpowiedniej oferty szkoleniowej z innych powodów 3 11 31 33 32 31 28 42 4 43 43 11 12 0 10 40 0 60 70 80 90
Spadek dynamiki rozwoju sektora szkoleniowego w 13 r. 10 0 Poziom zatrudnienia 26 24 21 22 14 12 12 11 10 11 12 13 Średnia obcięta % Mediana 40 400 30 0 0 0 0 100 0 0 Liczba klientów 394 329 361 339 240 180 0 0 09 10 11 12 Średnia obcięta % Mediana Wielkość obrotów 09 10 11 12 Jednoosobowe 42 491 zł 63 0 zł 62 378 zł 70 193 zł Mikro 376 zł 38 zł 971 zł 190 944 zł Małe 607 982 zł 766 292 zł 1 004 29 zł 90 137 zł Średnie 2 479 121 zł 2 76 212 zł 3 132 242 zł 3 671 189 zł Duże 17 134 zł 14 124 181 zł 13 3 831 zł 19 740 926 zł Ogółem 4 690 zł 680 460 zł 823 969 zł 827 2 zł N 1737 444 41 1424 Dane z 13 r. pokazują, iż branża odczuwa skutki spowolnienia gospodarczego: spadł poziom zatrudnienia w sektorze oraz średnia liczba klientów wzrost obrotów był bardzo niewielki (0,4%). Pozytywnym sygnałem jest wzrost liczby firm i instytucji działających na rynkach szerszych niż rynek lokalny.
Dziękuję za uwagę Prezentację przygotowaną przez Zespół Badawczy BKL wygłosiła Anna Świebocka, PARP