Bilans Kapitału Ludzkiego Inwestycje w kadry: jakich pracowników oczekuje polska gospodarka?

Transkrypt

1 2014 Rzeszów, 15 lipca 2014r. Bilans Kapitału Ludzkiego Inwestycje w kadry: jakich pracowników oczekuje polska gospodarka? Konrad Turek Uniwersytet Jagielloński Centrum Ewaluacji i Analiz Polityk Publicznych UJ

2 PRELEGENCI PRELEGENT: Konrad Turek Uniwersytet Jagielloński, ekspert BKL MODERATOR: Monika Dawid-Sawicka Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości PANELIŚCI: Tomasz Bardzik Zastępca Dyrektora Operacyjnego / Dyrektor Techniczny Nowy Styl Group Małgorzata Majewska Ekspert rynku pracy Monster Polska Anna Walewicz-Styczeń Dyrektor Personalny ANKOL Sp. z o.o.

3 Plan prezentacji 1. Zmieniający się rynek pracy i ścieżki kariery 2. Uczenie się osób dorosłych w Polsce i w podkarpackim 3. Strategie rekrutacyjne 4. Inwestycje w kadry 5. Podsumowanie 3

4 Zmieniający się rynek pracy i ścieżki kariery Rynek Zmniejszenie się zasobów siły pracowniczej Starzenie się ludności Globalizacja i migracje Postęp technologiczny Wartość dyplomu zdewaluowana Zapotrzebowanie na wiedzę, umiejętności i kwalifikacje Wzrost znaczenia usług Organizacje przyjaznej pracownikom Kariera zawodowa Zmiana (destandaryzacja) ścieżek kariery zawodowej, częstsze zmiany pracy i zawodu Opóźnienie wejścia na rynek pracy Wydłużenie okresu aktywności zawodowej Elastyczne formy zatrudnienia Otwarty model kariery Od rynku pracodawcy do rynku pracownika Coraz szybsze zmiany Rosnąca rola uczenia się przez całe życie

5 Rozwój kapitału ludzkiego Kapitał ludzki nie jest zasobem stałym, może wzrastać i spadać Czynniki indywidualne Aktywność edukacyjna Środowisko pracy Uwarunkowania zewnętrzne Potencjał ludzki nie musi być w pełni wykorzystany

6 UCZENIE SIĘ OSÓB DOROSŁYCH W POLSCE

7 Uczestnictwo w kursach i szkoleniach w ostatnich 12 mies. Od lat bardzo niski jest udział Polaków w kursach, szkoleniach, studiach podyplomowych, warsztatach i jakichkolwiek innych formach edukacji po zakończeniu kształcenia formalnego. Kiedy ostatnio? 14% 5% 19% w ostatnim roku 11% 1-4 lata temu 9% więcej niż 5 lat temu 81% nie uczestniczył tak - inne niż BHP, Ppoż tak - tylko BHP, Ppoż 23% nie potrafi określić 37% nigdy Źródło: BKL Badanie Ludności 2012.

8 r. Bilans Kapitału Ludzkiego Podnoszenie kompetencji w ostatnich 12 miesiącach wśród osób w wieku 18-59/64 lata (w %) podkarpackie Polska W jakiejkolwiek formie Kursy/szkol Kursy/szkol. nieobow Samokształc. Eduk. formalna 35% dorosłych Polaków w jakikolwiek sposób podnosiło swoje kompetencje W nieobowiązkowych kursach i szkoleniach uczestniczyło 14% dorosłych Polaków, zaś 5% uczestniczyło w kursach obowiązkowych (łącznie 19%) Poprzez samokształcenie rozwijało swoje umiejętności 17% dorosłych Polaków 65% dorosłych Polaków w żaden sposób nie rozwijało swoich kompetencji 1/3 osób w wieku powyżej 30 lat nigdy nie uczestniczyła w żadnych szkoleniach

9 Uczestnictwo w kształceniu pozaformalnym i samokształceniu w ostatnich 12 miesiącach wśród osób pracujących w wieku 25-59/64 ( )

10 Od czego zależy zaangażowanie w aktywność edukacyjną pracujących? (Kursy/szkol., samokształcenie) Wyższe wykształcenie Wykształcenie Płeć Małe znaczenie, w zależności od zawodu Aktywność edukacyjna pracujących Zawód Specjal., Kierownicy, Techn. i śred. personel Wiek/etap kariery Środkowy etap kariery zawodowej M. zamieszkania (wielkość, wojew.) Duże miasta Forma pracy, wielkość firmy Etat w dużej firmie

11 Od czego zależy zaangażowanie w aktywność edukacyjną pracujących? (Kursy/szkol., samokształcenie) Wyższe wykształcenie Wykształcenie Płeć Małe znaczenie, w zależności od zawodu Aktywność edukacyjna pracujących Zawód Specjal., Kierownicy, Techn. i śred. personel Wiek/etap kariery Środkowy etap kariery zawodowej M. zamieszkania (wielkość, wojew.) Duże miasta Forma pracy, wielkość firmy Etat w dużej firmie

12 Uczestnictwo osób pracujących w kursach i szkoleniach oraz w samokształceniu Wykształcenie i wiek 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Wiek --- Samokształcenie Kursy i szkolenia Wyższe Średnie Zas. zawod. Niższe Uwagi: Uśrednione przewidywane prawdopodobieństwo dla poszczególnych jednostek na podstawie modelu regresji logistycznej Źródło: BKL Badanie Ludności

13 Uczestnictwo osób pracujących w kursach i szkoleniach Zawód i wiek 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% sred biur kier spec Wiek Uwagi: Uśrednione przewidywane prawdopodobieństwo dla poszczególnych jednostek na podstawie modelu regresji logistycznej Źródło: BKL Badanie Ludności

14 Stale aktywni i stale bierni edukacyjnie ze względu na zawód (wśród osób pracujących w wieku 25-59/64 lata) bierni 61 aktywni kier spec sred biur uslu roln rob-w oper rob-n Ogółem Uwagi: Uśrednione przewidywane prawdopodobieństwo dla poszczególnych jednostek na podstawie modelu wielomianowej regresji logistycznej Źródło: BKL Badanie Ludności

15 Od czego zależy zaangażowanie w aktywność edukacyjną pracujących? Czynniki indywidualne Płeć Wykształcenie Środowisko pracy Zawód Wiek/etap kariery Aktywność edukacyjna pracujących Forma pracy, wielkość firmy M. zamieszkania (wielkość, wojew.) Uwarunkowania zewnętrzne

16 Od czego zależy zaangażowanie w aktywność edukacyjną pracujących? Czynniki indywidualne Płeć Wykształcenie Środowisko pracy Umiejętność uczenia się Potencjał rozwojowy Plany, postawy Wiek/etap kariery Aktywność edukacyjna pracujących Zawód Forma pracy, wielkość firmy Wymagania/charakter pracy, możliwości M. zamieszkania (wielkość, wojew.) Podaż pracowników i kompetencji Uwarunkowania zewnętrzne System LLL Lokalny rynek pracy Prawo Sytuacja gospodarcza Zarządzanie, polityka firmy Umiejętności, postawy, know-how, zasoby Zapotrzebowanie na kompetencje, plany

17 Kto finansuje szkolenia? Pracodawcy finansują większość szkoleń Pracodawca Inna instytucja 14 Własne pieniądze podkarpackie Polska Polska-pracujący Urząd Pracy Finansowanie mieszane Rodzina, znajomi Źródło: BKL Badanie Ludności

18 STRATEGIE REKRUTACYJNE

19 Strategie rekrutacji kadry STRATEGIE REKRUTACJI % firm poszukiwało nowych pracowników w momencie realizacji badania SITA 72% INWESTYCJI 28% pełne przygotowanie niewielkie przeszkolenie większe doszkolenie pełne doszkolenie 34% 38% 11% 17% 72%firm poszukiwało pracownika w pełni lub niemal w pełni przygotowanego do wykonywania swoich obowiązków Źródło: BKL Badanie Pracodawców

20 Strategie rekrutacji kadry STRATEGIE REKRUTACJI SITA 72% INWESTYCJI 28% pełne przygotowanie niewielkie przeszkolenie większe doszkolenie pełne doszkolenie 34% 38% 11% 17% Podkarpackie: 34% 39% 11% 16% Źródło: BKL Badanie Pracodawców

21 Strategie rekrutacji kadry Strategia: Sita Inwestycji Wielkość firmy Ocena rozwoju przedsiębiorstwa Główna branża działalności Stagnacyjne Słabo rozwijające się Rozwijające się Silnie rozwijające się Przemysł i górnictwo Budownictwo i transport Handel, zakwaterowanie, gastronomia Usługi specjalistyczne Edukacja 91 9 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Źródło: BKL Badanie Pracodawców

22 INWESTYCJE W KADRY

23 Inwestowanie w rozwój kadr 69%pracodawców finansowało bądź współfinansowało jakiekolwiek działania mające na celu rozwój kwalifikacji i umiejętności obecnych pracowników Źródło: BKL Badanie Pracodawców 2013

24 Inwestowanie w rozwój kadr - działania 69%pracodawców finansowało bądź współfinansowało jakiekolwiek działania mające na celu rozwój kwalifikacji i umiejętności obecnych pracowników Polska Podkrpackie JAKIEKOLWIEK DZIAŁANIA Kursy i szkolenia Samokształcenie System oceny kompetencji Konferencje, seminaria, warsztaty Indywidualne plany rozwoju Dofinans. edukacji formalnej Źródło: BKL Badanie Pracodawców 2013

25 Wskaźnik dostępności szkoleń WSKAŹNIK DOSTĘPNOŚCI SZKOLEŃ = Liczba pracowników przeszkolonychw ramach kursów i szkoleń Liczba pracowników zatrudnionychwe wszystkich podmiotach Polska = 26% Źródło: BKL Badanie Pracodawców 2013

26 Firmy inwestujące w kadry ( ) Rozwój firmy Wielkość Słabo Silnie Stagnacyjne Rozwijające się firmy rozwijające się rozwijające się Ogółem Ogółem Uwagi: N=26794 Źródło: Uśrednione przewidywane prawdopodobieństwo w oparciu o analizę regresji logistycznej Badanie Pracodawców

27 Firmy inwestujące w kadry ( ) 41% firm Rozwój firmy Wielkość Słabo Silnie Stagnacyjne Rozwijające się firmy rozwijające się rozwijające się Ogółem Ogółem Uwagi: N= % firm, ale pracuje w nich 45% pracowników Źródło: Uśrednione przewidywane prawdopodobieństwo w oparciu o analizę regresji logistycznej Badanie Pracodawców

28 Strategiczne lub długofalowe podejście do inwestycji w kadry 90% 80% 70% 60% 50% 40% 61% 72% 80% 82% 39% 53% 62% 62% 49% 45% 36% 47% 43% 35% 30% 20% 10% 25% 24% duże średnie małe mikro silnie rozwijające się rozwijające się słabo rozwijające się stagnacyjne System oceny kompetencji; Indywidualne plany rozwoju; Dofinansowywanie nauki pracowników (szkoły wyższe, średnie, zawodowe)

29 Ciągłość inwestycji w kadry Poprzedni rok Kolejny rok 25 stale inwestujący 5 46 nie kontynuuje nie dokształcał, ale planuje 24 bierność inwestycyjna Wielkość firmy Stagnacyjne Słabo rozwijające się Rozwój firmy Rozwijające się Silnie rozwijające się Ogółem Ogółem

30 Ciągłość inwestycji w kadry bierność inwestycyjna edukacja informacja i komunikacja opieka zdrowotna i pomoc społeczna finansowa i ubezpieczeniowa profesjonalna, naukowa i techniczna pozostała usługowa obsługa rynku nieruchomości kultura, rozrywka i rekreacja wytw. i zaop. w energię elektryczną, gaz, parę wodną, usługi administrowania i działalność wspierająca budownictwo zakwaterowanie i usługi gastr. dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów przetwórstwo przemysłowe transport i gospodarka magazynowa górnictwo i wydobywanie stała aktywność 66% 61% 61% 55% 54% 52% 52% 49% 43% 38% 37% 35% 33% 33% 33% 32% 25% 0% 20% 40% 60% 80% Źródło: Badanie Pracodawców

31 Inwestowanie w rozwój kadr Kursy wewnętrzne czy zewnętrzne? Słabe wykorzystywanie potencjału własnych zasobów. 44% pracodawców w przypadku kursów i szkoleń polegało na usługach firm zewnętrznych Dlaczego firmy nie inwestują w rozwój? tylko kursy wewnętrzne 40 tylko kursy zewnętrzne kursy wewnętrzne i zewnętrzne pracownicy mają odpowiednie umiejętności koszt szkoleń jest zbyt wysoki kluczowe są inne inwestycje pracownicy nie mają czasu na szkolenia trudne do określonia potrzeby szkoleniowe szkolili ostatnio i nie mają potrzeby brak odpowiedniej oferty szkoleniowej z innych powodów Źródło: BKL Badanie Pracodawców

32 PODSUMOWANIE

33 Inwestowanie w rozwój kadr Jakie firmy szkolą pracowników? duże rozwijające się stosujące inwestycyjną strategię rekrutacji branże nowej gospodarki

34 Polityka personalna i inwestowanie w kadry: Słabe wykorzystywanie potencjału własnych zasobów ludzkich przez polskie firmy do kształcenia pracowników Knowledge i podnoszenia EconomyIndex PROBLEMY ich kompetencji. (World Bank) Estonia Brak strategicznego (13) i długofalowego podejścia do Czechy zarządzania (17) rozwojem pracowników Węgry (18) Słabe poczucie odpowiedzialności pracodawców za Litwa (21) rozwój pracowników Słowacja (22) Łotwa Przekonanie (26) o wystarczających umiejętnościach Polska swoich (27) pracowników Rumunia (29) Dominacja polityki sita (rekrutowania w pełni lub niemal w pełni Bułgaria (30) przygotowanego pracownika) Strategii sita sprzyja rynek pracodawcy orazsłaba ochrona zatrudnienia (dylemat: ochrona vs elastyczność?) Powolny rozwój gospodarki opartej na wiedzy, małe zapotrzebowanie na rozwój kapitału ludzkiego

35 bkl.parp.gov.pl Dziękuję za uwagę Konrad Turek Instytut Socjologii Uniwersytet Jagielloński Centrum Ewaluacji i Analiz Polityk Publicznych