Łacińsko-angielsko-polski słowniczek pojęć dla studentów Wydziału Lekarskiego PATOLOGIA UKŁADU TRAWIENNEGO JAMA USTNA cheiloschisis cheiloschisis (cleft lip) szczelina (rozszczepienie) wargi górnej (warga zajęcza) palatoschisis palatoschisis (cleft palate) szczelina (rozszczepienie) podniebienia cheilopalatoschisis cheilopalatoschisis (cleft lip and palate) 1 szczelina (rozszczepienie) podniebienia i wargi górnej anodontia anodontia brak wykształcenia zębów hypodontia hypodontia brak niektórych zębów hyperodontia hyperodontia zwiększenie liczby zębów caries dentium dental caries próchnica zębów pulpitis pulpitis zapalenie miazgi zęba parodontopathiae parodontopathies choroby przyzębia parodontitis (periodontitis) parodontitis (periodontitis) zapalenie przyzębia (zapalenie ozębnej) cystis odontogenica (cystis odontogenes) odontogenic cyst torbiel zębopochodna cystis radicularis (cystis periapicalis) cystis follicularis periapical cyst (radicular cyst) dentigerous cyst (follicular cyst) ameloblastoma ameloblastoma szkliwiak odontoma odontoma zębiak myxoma/myxofibroma odontogenes odontogenic myxoma/myxofibroma torbiel korzeniowa (torbiel okołowierzchołkowa) torbiel pęcherzykowa (torbiel zawiązkowa) śluzak/śluzakowłókniak zębopochodny stomatitis stomatitis zapalenie jamy ustnej stomatitis aphthosa aphthous stomatitis (aphthous zapalenie jamy ustnej aftowe ulcers, "canker sores") aphtha aphtha (aphthous ulcer) afta stomatitis herpetica herpetic stomatitis zapalenie jamy ustnej opryszczkowe candidiasis (candidosis) cavi oris candidiasis of the oral cavity bielnica jamy ustnej candidiasis pseudomembranosa cavi oris pseudomembranous candidiasis of the oral cavity (thrush) bielnica jamy ustnej rzekomobłoniasta (pleśniawka) stomatitis ulcerosa ulcerous stomatitis zapalenie jamy ustnej wrzodziejące noma (cancrum oris, stomatitis gangraenosa) noma (gangrenous stomatitis) noma ( rak wodny, zgorzelinowe zapalenie j. u.)
lichen planus lichen planus liszaj płaski gingivitis gingivitis zapalenie dziąseł gingivitis hyperplastica gingival hyperplasia (gingival enlargement, hyperplastic gingivitis) zapalenie dziąseł rozrostowe gingivitis hyperplastica iuvenilis gingivitis hyperplastica gravidarum gingivitis hyperplastica leucaemica juvenile gingival hyperplasia (juvenile gingival enlargement) pregnancy (associated) gingival hyperplasia/enlargement leukemic gingival hyperplasia/enlargement zapalenie dziąseł rozrostowe okresu pokwitania zapalenie dziąseł rozrostowe ciążowe glossitis glossitis zapalenie języka epulis epulis nadziąślak epulis granulomatosa epulis gigantocellularis (granuloma gigantocellulare) epulis fibrosa epulis congenita (tumor granulocellularis congenitus) keratosis planoepithelii cavi oris (leucoplakia cavi oris) granulomatous epulis (pyogenic granuloma of the gingiva) (peripheral) giant cell granuloma (giant cell epulis) fibrous epulis (fibroepithelial polyp of the gingiva) congenital epulis (congenital granular cell tumor) keratosis of the epithelium of oral cavity (oral leukoplakia) zapalenie dziąseł rozrostowe w białaczce nadziąślak ziarniniakowy (ziarniniak naczyniowy zlokalizowany na dziąśle) nadziąślak olbrzymiokomórkowy (ziarniniak o.) nadziąślak włóknisty (polip włóknisto-nabłonkowy na dziąśle) nadziąślak wrodzony (wrodzony guz ziarnistokomórkowy) rogowacenie nabłonka wielowarstwowego płaskiego w jamie ustnej (rogowacenie białe) erythroplakia erythroplakia rogowacenie czerwone neoplasia intraepithelialis cavi oris carcinoma planoepitheliale cavi oris carcinoma (planoepitheliale) verrucosum cavi oris papilloma planoepitheliale cavi oris tumor granulocellularis cavi oris intrapithelial neoplasia of the oral cavity squamous cell carcinoma of the oral cavity verrucous (squamous cell) carcinoma of the oral cavity squamous cell papilloma of the oral cavity granular cell tumor of the oral cavity nowotworzenie śródnabłonkowe w jamie ustnej rak płaskonabłonkowy jamy ustnej rak (płaskonabłonkowy) brodawkowaty jamy ustnej brodawczak płaskonabłonkowy jamy ustnej guz ziarnistokomórkowy jamy ustnej granuloma pyogenicum pyogenic granuloma ziarniniak naczyniowy (ziarniniak naczyniasty) polypus fibroepithelialis fibroepithelial polyp polip włóknisto-nabłonkowy 2
GRUCZOŁY ŚLINOWE sialoadenitis sialadenitis zapalenie ślinianki sialoadenitis acuta acute sialadenitis ostre zapalenie ślinianki sialoadenitis chronica chronic sialadenitis przewlekłe zapalenie ślinianki syndroma Sjögren Sjögren syndrome ("sicca syndrome") zespół Sjögrena sialoadenitis autoimmunologica autoimmune sialadenitis autoimmunizacyjne zapalenie ślinianek xerostomia xerostomia ("dry mouth") zespół suchości jamy ustnej keratoconiunctivitis sicca keratoconiunctivitis sicca suche zapalenie rogówki i spojówki rhinitis sicca rhinitis sicca suche zapalenie błony śluzowej nosa pharyngotracheitis sicca pharyngotracheitis sicca suche z. gardła i tchawicy parotitis parotitis zapalenie ślinianki przyusznej parotitis epidemica epidemic parotitis (mumps) nagminne zapalenie ślinianki przyusznej (świnka) uveoparotitis 0Buveoparotitis 1B(Heerfordt syndrome) zespół Heerfordta (zajęcie ślinianek przyusznych i oczu w przebiegu sarkoidozy) sialolithiasis sialolithiasis kamica ślinianki mucocoele mucocele torbiel śluzowa ślinianki ranula ranula żabka (torbiel zastoinowa ślinianki podjęzykowej) adenoma pleomorphicum (adenoma pleomorphum, tumor mixtus glandulae salivariae ) tumor Warthin ( adenolymphoma, cystadenoma papillare lymphomatosum ) pleomorphic adenoma ( mixed tumor of salivary gland ) Warthin tumor ("adenolymphoma", "papillary cystadenoma lymphomatosum") gruczolak wielopostaciowy ( guz mieszany ślinianki ) guz Warthina ( gruczolakotorbielak brodawczakowaty limfatyczny ) adenoma basocellulare basal cell adenoma gruczolak podstawnokomórkowy oncocytoma oncocytoma gruczolak kwasochłonny carcinoma mucoepidermale mucopidermoid carcinoma rak śluzowo-naskórkowy carcinoma acinocellulare acinic cell carcinoma rak zrazikowokomórkowy adenocarcinoma non specificum adenocarcinoma, not otherwise specified gruczolakorak, dokładniej nieokreślony carcinoma adenoides cysticum adenoid cystic carcinoma rak gruczołowato-torbielowaty carcinoma in adenomate pleomorphico carcinoma in pleomorphic adenoma rak w gruczolaku wielopostaciowym 3
PRZEŁYK agenesia oesophagi agenesis of the esophagus wrodzony brak przełyku (brak zawiązka przełyku) atresia oesophagi esophageal atresia niedrożność (najczęściej wrodzona) przełyku fistula oesophagi esophageal fistula przetoka przełyku fistula tracheo-oesophagea tracheoesophageal fistula przetoka tchawiczo-przełykowa fistula broncho-oesophagea bronchoesophageal fistula p. oskrzelowo-przełykowa diverticulum oesophagi esophageal diverticulum uchyłek przełyku stenosis oesophagi esophageal stenosis (e. stricture) zwężenie światła przełyku achalasia (cardiospasmus) achalasia achalazja (upośledzenie rozkurczu dolnego zwieracza przełyku) megaoesophagus megaesophagus rozstrzeń przełyku dysphagia dysphagia utrudnienie połykania dysphagia sideropenica (syndroma Plummer-Vinson) heterotopia gastrica oesophagi (ectopia gastrica oesophagi) sideropenic dysphagia (Plummer-Vinson syndrome) gastric heterotopia (g. ectopia) of the esophagus ("inlet patch") 4 zespół Plummera-Vinsona (dysfagia syderopeniczna) heterotopia żołądkowa w przełyku (ektopia żołądkowa w przełyku) varices oesophagi esophageal varices żylaki przełyku syndroma Mallory-Weiss Mallory-Weiss syndrome zespół Mallory ego-weissa (gastroesophageal laceration s.) oesophagitis esophagitis zapalenie przełyku morbus refluxualis gastroesophageal reflux choroba refluksowa przełyku gastro-oesophageus disease (GERD) oesophagitis refluxualis reflux esophagitis zapalenie przełyku refluksowe (spowodowane zarzucaniem treści żołądkowej) oesophagus Barrett (metaplasia Barrett, metaplasia glandularis planoepithelii oesophagi) metaplasia gastrica planoepithelii oesophagi metaplasia intestinalis planoepithelii oesophagi Barrett esophagus (Barrett metaplasia, glandular esophageal metaplasia) Barrett s gastric metaplasia Barrett s (specialized) intestinal metaplasia przełyk Barretta (metaplazja gruczołowa w dolnej części przełyku w przebiegu choroby refluksowej) metaplazja żołądkowa (w przełyku Barretta) metaplazja jelitowa (w przełyku Barretta) oesophagitis herpetica herpetic esophagitis zapalenie przełyku opryszczkowe candidiasis (candidosis) candidiasis of the esophagus bielnica przełyku oesophagi oesophagitis eosinophilica eosinophilic esophagitis eozynofilowe zapalenie przełyku hernia hiatus oesophagei hiatal hernia przepuklina rozworu przełykowego
neoplasia intraepithelialis oesophagi carcinoma planoepitheliale oesophagi esophageal intraepithelial neoplasia squamous cell carcinoma of the esophagus nowotworzenie śródnabłonkowe w przełyku rak płaskonabłonkowy przełyku adenocarcinoma oesophagi adenocarcinoma of the esophagus gruczolakorak przełyku papilloma planoepitheliale oesophagi squamous cell papilloma of the esophagus brodawczak płaskonabłonkowy przełyku ŻOŁĄDEK gastritis gastritis zapalenie żołądka gastritis acuta (erosiva) acute (erosive) gastritis ostre (nadżerkowe) z. żołądka gastritis acuta haemorrhagica acute hemorrhagic gastritis ostre krwotoczne z. żołądka ulcus pepticum acutum ventriculi acute peptic ulcer ostry wrzód trawienny żołądka gastritis chronica chronic gastritis przewlekłe zapalenie żołądka gastritis chronica infectiosa chronic infectious gastritis (Helicobacter pylori gastritis) przewlekłe zakaźne z. żołądka (spowodowane przez Helicobacter pylori) gastritis chronica idiopathica chronic idiopathic gastritis przewlekłe idiopatyczne z. ż. gastritis chronica autoimmunologica gastritis chronica refluxualis (gastropathia refluxualis) chronic autoimmune gastritis przewlekłe autoimmunizacyjne z. ż. chronic reflux gastritis przewlekłe refluksowe z. ż. (gastropatia refluksowa) gastritis chronica activa chronic active gastritis przewlekłe aktywne z. ż. gastritis chronica cum metaplasia intestinali gastritis chronica cum atrophia (gastritis chronica atrophica) g. chronica hypertrophica (gastropathia hypertophica, morbus Ménétrier) chronic gastritis with intestinal metaplasia chronic atrophic gastritis (hypoproteinemic) hypertrophic gastropathy (Ménétrier disease) przewlekłe zapalenie żołądka z metaplazją jelitową przewlekłe zapalenie żołądka z zanikiem gruczołów (przewlekłe zanikowe z. ż.) przewlekłe przerostowe z. ż. (gastropatia przerostowa, choroba Ménétriera) gastritis eosinophilica eosinophilic gastritis eozynofilowe zapalenie ż. gastritis granulomatosa granulomatous gastritis ziarniniakowe zapalenie ż. morbus ulcerosus peptic ulcer disease choroba wrzodowa ulcus pepticum chronicum ventriculi chronic peptic ulcer przewlekły wrzód trawienny żołądka hyperplasia foveolaris foveolar hyperplasia rozrost dołeczków żołądkowych stenosis pylori pyloric stenosis zwężenie odźwiernika perforatio ventriculi perforation przedziurawienie żołądka gastrorrhagia hemorrhage from the stomach krwotok z żołądka (gastrorrhagia) haematemesis hematemesis krwawe wymioty 5
polypus hyperplasticus ventriculi hyperplastic polyp polip hiperplastyczny żołądka polypus inflammatorius ventriculi inflammatory polyp of the s. polip zapalny żołądka polypus glandularum propriarum ventriculi (polypus Elster) fundic gland polyp (Elster polyp) polip z gruczołów trawieńcowych (polip Elstera) adenoma ventriculi adenoma gruczolak żołądka adenoma tubulare ventriculi tubular adenoma gruczolak cewkowy żołądka adenoma tubulo-villosum v. tubulovillous adenoma of the s. g. cewkowo-kosmkowy ż. adenoma villosum ventriculi villous adenoma gruczolak kosmkowy żołądka adenoma ventriculi cum dysplasia epithelii (neoplasia intraepitheliali) gradus minoris/maioris adenoma with mild/severe dysplasia (intraepithelial neoplasia) gruczolak żołądka z dyspazją nabłonka (nowotworzeniem śródnabłonkowym) małego/dużego stopnia adenocarcinoma ventriculi adenocarcinoma gruczolakorak żołądka adenocarcinoma tubulare ventriculi adenocarcinoma papillare ventriculi adenocarcinoma mucinosum ventriculi carcinoma male cohaesivum ventriculi carcinoma mucocellulare v. (c. sigillocellulare ventriculi) linitis plastica tubular adenocarcinoma papillary adenocarcinoma mucinous adenocarcinoma poorly cohesive carcinoma signet ring cell carcinoma linitis plastica ("leather bottle stomach") gruczolakorak cewkowy żołądka gruczolakorak brodawkowaty żołądka gruczolakorak śluzowy żołądka rak żołądka o słabej kohezji rak śluzowokomórkowy ż. (r. sygnetowatokomórkowy żołądka) obraz makroskopowy rozległego śródściennego nacieku raka żołądka (głównie śluzowokomórkowego), z desmoplazją ( skórzana butelka ) carcinoma mixtum ventriculi mixed carcinoma of the s. rak mieszany żołądka carcinoma adenoplanoepitheliale (carcinoma adenosquamosum) v. adenosquamous carcinoma rak gruczołowopłaskonabłonkowy żołądka carcinoma planoepitheliale v. squamous cell carcinoma of the s. rak płaskonabłonkowy żołądka carcinoma indifferentiatum undifferentiated carcinoma rak niezróżnicowany żołądka (carcinoma non differentiatum) v. tumor neuroendocrinicus ventriculi (carcinoidum ventriculi) carcinoma neuroendocrinicum ventriculi carcinoma (neuroendocrinicum) microcellulare ventriculi neuroendocrine tumor (gastric carcinoid) neuroendocrine carcinoma small cell (neuroendocrine) carcinoma guz neuroendokrynny żołądka (rakowiak żołądka) rak neuroendokrynny żołądka rak (neuroendokrynny) drobnokomórkowy żołądka 6
lymphoma ventriculi lymphoma chłoniak żołądka * extranodal marginal zone B-cell lymphoma (MALT lymphoma of the s.) tumor stromalis ventriculi gastrointestinal stromal tumor (GIST) pozawęzłowy chłoniak B-komórkowy strefy brzeżnej żołądka (chłoniak MALT ż.) guz podścieliskowy żołądka * stosowanie łacińskich nazw chłoniaków nie przyjęło się, jednak nazwy takie łatwo utworzyć (w tym przypadku lymphoma B-cellulare zonae marginalis) JELITA, WYROSTEK ROBACZKOWY I OTRZEWNA syndroma abdominale acutum acute abdominal syndrome (acute abdomen) ostry zespół brzuszny ( ostry brzuch ) ileus ileus niedrożność jelit megacolon congenitum (morbus Hirschprung) congenital megacolon (Hirschprung disease) choroba Hirschprunga (wrodzone jelito olbrzymie) aganglionosis aganglionosis brak zwojów nerwowych ileus mechanicus mechanical ileus niedrożność mechaniczna jelit adhaesiones interansales intestinal adhesions zrosty międzypętlowe jelit intestinum hernia abdominalis abdominal hernia przepuklina brzuszna hernia inguinalis inguinal hernia przepuklina pachwinowa hernia femoralis femoral hernia przepuklina udowa hernia umbilicalis umbilical hernia przepuklina pępkowa hernia incarcerata (incarceratio herniae) incarcerated hernia (incarceration of hernia) przepuklina uwięźnięta (uwięźnięcie przepukliny) torsio intestini (volvulus i.) intestinal volvulus skręt jelita invaginatio intestini (intestinal) intussusception wgłobienie jelita (intestinal invagination) strangulatio intestini intestinal strangulation zadzierzgnięcie jelita ileus e strangulatione strangulation ileus niedrożność jelit z zadzierzgnięcia obturatio intestini intestinal obstruction zatkanie światła jelita ileus ex obturatione obstructive ileus niedrożność jelita na skutek zatkania światła (n. j. obturacyjna) stenosis intestini intestinal stricture zwężenie światła jelita (intestinal stenosis) ileus meconialis meconium ileus niedrożność jelit smółkowa (w mukowiscydozie) atresia (ani/duodeni/intestini tenuis) (anal/duodenal/small intestinal) atresia wrodzona niedrożność (odbytu/dwunastnicy/ /jelita cienkiego) 7
ileus paralyticus paralytic ileus (adynamic ileus) niedrożność jelit porażenna megacolon toxicum toxic megacolon toksyczne (ostre) rozdęcie jelita grubego (najczęściej powikłanie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego) infarctus haemorrhagicus intestini hemorrhagic infarct zawał krwotoczny jelita of the intestine enterorrhagia enterorrhagia krwotok z jelita melaena melena smoliste stolce sedes cruentes hematochezia krwawe stolce varices haemorrhoidales (haemorrhoides) hemorroidal varices (hemorrhoids) żylaki odbytu (krwawnice) varices haemorrhoidales externi external hemorrhoids żylaki odbytu zewnętrzne varices haemorrhoidales interni internal hemorrhoids żylaki odbytu wewnętrzne enteritis enteritis zapalenie jelita cienkiego duodenitis duodenitis zapalenie dwunastnicy enteritis regionalis regional enteritis choroba Leśniowskiego-Crohna (zmiany w jelicie cienkim) ileitis ileitis zapalenie jelita krętego ileitis terminalis terminal ileitis choroba Leśniowskiego- Crohna (zajęcie końcowego odcinka jelita krętego) enterocolitis enterocolitis zapalenie jelita cienkiego i grubego enterocolitis necroticans (neonatorum) necrotizing enterocolitis martwicze zapalenie jelit (noworodków) enterocolitis infectiosa infectious enterocolitis zakaźne zapalenie jelit colitis colitis zapalenie jelita grubego (zapalenie okrężnicy) colitis ulcerosa ulcerative colitis wrzodziejące zapalenie j. g. pancolitis ulcerosa ulcerative pancolitis wrzodziejące z. całego j. g. colitis pseudomembranosa pseudomembranous colitis rzekomobłoniaste z. jelita g. colitis ischaemica ischemic colitis niedokrwienne z. jelita grubego colitis granulomatosa granulomatous colitis ziarniniakowe z. jelita grubego (zmiany w jelicie grubym w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna) colitis microscopica microscopic colitis mikroskopowe zapalenie j. g. colitis lymphocytica lymphocytic colitis limfocytowe zapalenie j. g. colitis collagenosa collagenous colitis kolagenowe zapalenie j. g. colitis eosinophilica eosinophilic colitis eozynofilowe zapalenie j. g. colitis uraemica uremic colitis mocznicowe zapalenie j. g. proctocolitis proctocolitis zapalenie jelita grubego (zapalenie okrężnicy i odbytnicy) 8
proctitis proctitis zapalenie odbytnicy salmonellosis salmonellosis salmonelloza typhus abdominalis typhoid fever (enteric fever) dur brzuszny dysenteria dysentery czerwonka dysenteria bacterialis (shigellosis) dysenteria amoebica (amoebiasis, entamoebiasis) shigellosis (bacillary dysentery, (bacterial dysentery) amebic dysentery (amebiasis) czerwonka bakteryjna czerwonka pełzakowa diarrhoea viatorum traveler s diarrhea (traveller s d.) biegunka podróżnych tuberculosis intestinalis intestinal tuberculosis gruźlica jelit morbus Whipple Whipple disease choroba Whipple a ( lipodystrophia intestinalis ) diarrhoea diarrhea biegunka steatorrhoea steatorrhea biegunka tłuszczowa morbus coeliacus enteropathia ambientalis (enteropathia tropica, steatorrhoea tropica) celiac sprue (celiac disease, gluten-sensitive enteropathy) environmental enteropathy (environmental enteric dysfunction, tropical enteropathy, tropical sprue) choroba trzewna (celiakia, enteropatia glutenowa) enteropatia środowiskowa (enteropatia tropikalna, sprue tropikalna) colon irritabile irritable bowel syndrome zespół jelita drażliwego diverticulum intestini ilei (diverticulum Meckel) Meckel diverticulum uchyłek jelita krętego (uchyłek Meckela) diverticulum intestini crassi diverticulum of the large intestine uchyłek jelita grubego morbus diverticulosus diverticular disease choroba uchyłkowa diverticulosis diverticulosis uchyłkowatość diverticulitis diverticulitis zapalenie uchyłka/uchyłków peridiverticulitis peridiverticulitis zapalenie tkanek wokół uchyłka/uchyłków ulcus solitare recti solitary rectal ulcer wrzód samotny odbytnicy polypus intestini crassi polyp of the large intestine polip jelita grubego polypus inflammatorius i. crassi inflammatory polyp of the l. i. polip zapalny jelita grubego polypus hamartomatosus i. c. hamartomatous polyp of the l. i. polip hamartomatyczny j. g. polypus iuvenilis juvenile polyp polip młodzieńczy polypus Peutz-Jeghers Peutz-Jeghers polyp polip Peutz-Jeghersa syndroma Peutz-Jeghers Peutz-Jeghers syndrome zespół Peutz-Jeghersa polypus hyperplasticus i. crassi hyperplastic polyp of the l. i. polip hiperplastyczny j. g. adenoma intestini crassi adenoma of the large intestine gruczolak jelita grubego adenoma tubulare i. crassi tubular adenoma of the l. i. gruczolak cewkowy j. g. a. tubulo-villosum i. crassi tubulovillous a. of the l. i. g. cewkowo-kosmkowy j. g. adenoma villosum i. crassi villous adenoma of the l. i. gruczolak kosmkowy j. g. adenoma serratum i. crassi serrated adenoma of the l. i. gruczolak ząbkowany j. g. 9
adenoma intestini crassi cum dysplasia epithelii (neoplasia intraepitheliali) gradus minoris/maioris adenoma of the large intestine with mild/severe dysplasia (intraepithelial neoplasia) gruczolak j. g. z dysplazją nabłonka (nowotworzeniem śródnabłonkowym) małego/dużego stopnia polypositas (polyposis) i. crassi polyposis of the large intestine polipowatość jelita grubego polipositas adenomatosa familiaris intestini crassi familiar adenomatous polyposis of large intestine adenocarcinoma intestini crassi adenocarcinoma of the large i. (colorectal adenocarcinoma) adenocarcinoma mucinosum intestini crassi carcinoma indifferentiatum (c. non differentiatum) i. crassi tumor neuroendocrinicus (carcinoidum) intestini mucinous adenocarcinoma of the large intestine undifferentiated carcinoma of the large intestine neuroendocrine tumor (carcinoid) of the intestine polipowatość gruczolakowa rodzinna jelita grubego gruczolakorak jelita grubego gruczolakorak śluzowy jelita grubego rak niezróżnicowany jelita grubego guz neuroendokrynny (rakowiak) jelita gastrinoma duodeni duodenal gastrinoma guz neuroendokrynny dwunastnicy wydzielający gastrynę carcinoma neuroendocrinicum intestini carcinoma (neuroendocrinicum) microcellulare intestini neuroendocrine carcinoma of the intestine small cell (neuroendocrine) carcinoma of the intestine rak neuroendokrynny jelita rak (neuroendokrynny) drobnokomórkowy jelita lymphoma intestini lymphoma of the intestine chłoniak jelita tumor stromalis intestini tenuis gastrointestinal stromal tumor (GIST) of the small intestine guz podścieliskowy jelita cienkiego leiomyoma intestini crassi leiomyoma of the large intestine mięśniak gładkokomórkowy j. g. lipoma intestini crassi lipoma of the large intestine tłuszczak jelita grubego appendicitis appendicitis zapalenie wyrostka robaczkowego appendicitis acuta acute appendicitis ostre zapalenie wyrostka r. appendicitis phlegmonosa phlegmonous appendicitis ropowicze zapalenie w. r. appendicitis gangraenosa gangrenous appendicitis zgorzelinowe zapalenie w. r. mucocoele appendicis vermiformis tumor neuroendocrinicus (carcinoidum) a. vermiformis carcinoidum mucinosum appendicis vermiformis mucocele of the (vermiform) appendix neuroendocrine tumor (carcinoid) of the appendix goblet-cell carcinoid of the appendix (mucinous carcinoid of the a.) torbiel śluzowa wyrostka robaczkowego guz neuroendokrynny (rakowiak) wyrostka robaczkowego rakowiak z komórek kubkowych wyrostka robaczkowego adenocarcinoma a. vermiformis adenocarcinoma of the appendix gruczolakorak w. robaczkowego adenocarcinoma mucinosum appendicis vermiformis mucinous adenocarcinoma of the appendix gruczolakorak śluzowy wyrostka robaczkowego peritonitis (diffusa/circumscripta) (diffuse/localized) peritonitis zapalenie otrzewnej (rozlane/ograniczone) peritonitis purulenta purulent peritinitis ropne zapalenie otrzewnej peritonitis fibrinoso-purulenta fibrino-purulent peritonitis włóknikowo-ropne z. otrzewnej 10
peritonitis biliaris biliary peritonitis (bile p.) żółciowe zapalenie otrzewnej peritonitis stercoralis stercoral peritonitis (fecal p.) kałowe zapalenie otrzewnej omentitis omentitis zapalenie sieci corpus liberum (peritoneal) loose body ciało wolne (oderwany przyczepek sieciowy w stanie martwicy, zwykle zwapniały) haemascos (haemoperitoneum) hemoperitoneum obecność krwi w jamie otrzewnej ascites (hydroperitoneum) ascites (hydroperitoneum) wodobrzusze (obecność płynu w jamie otrzewnej) mesothelioma peritonei peritoneal mesothelioma międzybłoniak otrzewnej carcinosis peritonei (carcinomatosis peritonei) pseudomyxoma peritonei fibrosis retroperitonealis (idiopathica) (morbus Ormond) peritoneal carcinomatosis (peritoneal carcinosis) pseudomyxoma peritonei (peritoneal pseudomyxoma) (idiopathic) retroperitoneal fibrosis (Ormond disease) rozsiew raka w otrzewnej (zrakowacenie otrzewnej) śluzak rzekomy otrzewnej (idiopatyczne) zwłóknienie zaotrzewnowe (choroba Ormonda) Opracowanie: wersja łacińsko-polska J. Swatek wersja angielska D. Lewkowicz, J. Swatek WĄTROBA I DROGI ŻÓŁCIOWE morbus fibroso-(poly)cysticus hepatis fibrocystic liver disease 11 choroba włóknisto- (wielo)torbielowata wątroby fibrosis hepatis congenita congenital hepatic fibrosis wrodzone zwłóknienie wątroby hamartoma biliare hepatis biliary hamartoma (bile duct hamartoma, von Meyenburg complex) hamartoma wewnątrzwątrobowych przewodów żółciowych (zespół von Meyenburga) cystis simplex hepatis simple hepatic cyst torbiel prosta wątroby morbus polycysticus hepatis (degeneratio polycystica h.) polycystic liver disease torbielowatość wątroby (choroba wielotorbielowata w.) atresia ductuum biliferorum biliary atresia atrezja przewodów żółciowych atresia d. b. extrahepaticorum extrahepatic biliary atresia a. zewnątrzwątrobowych p. ż. atresia ductuum biliferorum intrahepaticorum intrahepatic biliary atresia (paucity of i. bile ducts) atrezja (brak, skąpość) wewnątrzwątrobowych p. ż. hypertensio portalis portal hypertension nadciśnienie wrotne varices oesophagi esophageal varices żylaki przełyku insufficientia hepatis liver failure niewydolność wątroby
insufficientia hepatis acuta acute liver failure ostra niewydolność wątroby encephalopathia hepatica hepatic encephalopathy encefalopatia wątrobowa coma hepaticum hepatic coma śpiączka wątrobowa insufficientia hepatis chronica chronic liver failure przewlekła niewydolność w. necrosis hepatis liver necrosis (hepatic necrosis, martwica wątroby hepatocellular necrosis) necrosis hepatis massiva (necrosis hepatic extensa) massive liver necrosis martwica wątroby rozległa necrosis hepatis centralis (necrosis h. centrilobularis) centrilobular necrosis martwica środkowej strefy zrazików icterus jaundice żółtaczka icterus haemolyticus hemolytic jaundice żółtaczka hemolityczna icterus parenchymatosus hepatic j. (hepatocellular j.) żółtaczka miąższowa icterus neonatalis (physiologica) neonatal j. (physiologic jaundice of the newborn) żółtaczka (fizjologiczna) noworodków i. mechanicus (i. obstructivus) obstructive j. (mechanical j.) ż. mechaniczna (ż. zaporowa) cholestasis cholestasis zastój żółci cholestasis hepatis intrahepatic cholestasis zastój żółci w wątrobie (cholestasis intrahepatica) cholestasis hepatocellularis hepatocellular cholestasis zastój żółci w hepatocytach degeneratio plumea feathery degeneration zwyrodnienie pierzaste cholestasis canalicularis canalicular cholestasis zastój żółci w kanalikach żółciowych cholestasis ductularis ductular cholestasis zastój żółci w przewodzikach żółciowych cholestasis neonatalis neonatal cholestasis zastój żółci noworodków cholestasis extrahepatica extrahepatic cholestasis zastój żółci w zewnątrzwątrobowych przewodach żółciowych obturatio ductuum biliferorum maiorium proliferatio ductulorum biliferorum intrahepaticorum steatosis hepatis steatosis hepatis macrovacuolaris large (bile) duct obstruction (LDO) intrahepatic ductular proliferation fatty liver (hepatic steatosis, hepatocellular steatosis) macrovesicular hepatic steatosis upośledzenie drożności dużych p. żółciowych rozplem wewnątrzwątrobowych przewodzików żółciowych stłuszczenie wątroby stłuszczenie wątroby wielkokropelkowe steatosis hepatis microvacuolaris microvesicular hepatic steatosis s. wątroby drobnokropelkowe syndroma Reye Reye syndrome zespół Reye a degeneratio vacuolaris (glycogenica) nucleorum cellularum hepaticarum intranuclear glycogen accumulation in hepatocytes zwyrodnienie wodniczkowe (glikogenowe) jąder hepatocytów amyloidosis hepatis amyloidosis of the liver skrobiawica wątroby haemochromatosis hepatis hemochromatosis of the liver hemochromatoza wątroby 12
haemosiderosis hepatis hemosiderosis of the liver hemosyderoza wątroby morbus Wilson (degeneratio hepato-lenticularis) Wilson disease ("hepatolenticular degeneration") choroba Wilsona ( zwyrodnienie wątrobowo-soczewkowe ) atrophia fusca hepatis brown atrophy of the liver zanik brunatny wątroby hyperaemia passiva chronica hepatis chronic passive hyperemia (chronic congestion) of the liver przewlekłe przekrwienie bierne wątroby h. passiva chronica recens h. early chronic passive h. of the l. przewlekłe p. b. w. wczesne hepar moschatum nutmeg liver wątroba muszkatołowa hepar moschatum atrophicum (atrophia hepatis rubra) atrophic nutmeg liver wątroba muszkatołowa zanikowa (zanik czerwony wątroby) induratio hepatis venostatica congestive induration of the l. stwardnienie zastoinowe w. cirrhosis cardiaca cardiac cirrhosis marskość (rzekoma) sercowa syndroma Budd-Chiari Budd-Chiari syndrome zespół Budda-Chiariego morbus veno-occlusivus hepatis hepatic veno-occlusive disease (sinusoidal obstruction syndrome) choroba weno-okluzyjna wątroby (zespół zamknięcia naczyń zatokowych) hepatitis hepatitis zapalenie wątroby hepatitis portalis portal hepatitis zapalenie wątroby toczące się w przestrzeniach wrotnych hepatitis periportalis periportal hepatitis (interface hepatitis) zapalenie wątroby okołowrotne (przechodzące z przestrzeni wrotnych do miąższu) hepatitis lobularis lobular hepatitis zapalenie wątroby zrazikowe (toczące się w głębi miąższu) hepatitis viralis (hepatitis virusalis) viral hepatitis wirusowe zapalenie wątroby hepatitis viralis acuta acute viral hepatitis ostre wirusowe z. wątroby hepatitis viralis fulminans fulminant viral hepatits piorunujące w. z. wątroby hepatitis viralis chronica chronic viral hepatitis przewlekłe wirusowe z. w. h. v. chronica non activa (h. v. chronica persistens) hepatitis v. chronica activa (periportalis/lobularis) chronic non-active viral h. (chronic persistent viral h.) chronic active viral h. (periportal/lobular) p. w. z. w. nieaktywne (p. w. z. w. stacjonarne) p. w. z. w. aktywne (okołowrotne/zrazikowe) steatohepatitis steatohepatitis zapalenie w. ze stłuszczeniem steatohepatitis alcoholica alcoholic steatohepatitis alkoholowe zapalenie (ASH) wątroby ze stłuszczeniem steatohepatitis non alcoholica non-alcoholic statohepatitis (NASH) niealkoholowe zapalenie wątroby ze stłuszczeniem hepatitis autoimmunologica autoimmune hepatitis z. wątroby autoimmunizacyjne cirrhosis (hepatis) biliaris primary biliary cirrhosis (PBC) marskość (wątroby) żółciowa primaria pierwotna hepatitis toxica/postmedicamentosa toxic/drug-induced hepatitis zapalenie wątroby toksyczne/polekowe hepatitis granulomatosa granulomatous hepatitis ziarniniakowe z. wątroby tuberculosis hepatis hepatic tuberculosis gruźlica wątroby 13
sarcoidosis hepatis hepatic sarcoidosis sarkoidoza wątroby hepatitis luetica syphilitic hepatitis kiłowe zapalenie wątroby hepatitis neonatalis (idiopathica) (hepatitis gigantocellularis) (idiopathic) neonatal hepatitis (giant cell hepatitis) (idiopatyczne) zapalenie wątroby noworodków (olbrzymiokomórkowe z. w.) hepatitis purulenta purulent hepatitis ropne zapalenie wątroby abscessus hepatis liver abscess ropień wątroby cirrhosis (hepatis) cirrhosis (of the liver) marskość (wątroby) cirrhosis macronodularis macronodular cirrhosis marskość wielkoguzkowa cirrhosis micronodularis micronodular cirrhosis marskość drobnoguzkowa cirrhosis postinflammatoria/ /postnecrotica postinflammatory (posthepatitic)/postnecrotic c. marskość pozapalna/pomartwicza cirrhosis activa active cirrhosis m. aktywna (współistniejąca z aktywnym zapaleniem) cirrhosis alcoholica alcoholic cirrhosis marskość alkoholowa cirrhosis biliaris secundaria secondary biliary cirrhosis marskość żółciowa wtórna cirrhosis hepatis cryptogenes cryptogenic cirrhosis m. o nieznanej przyczynie hyperplasia nodularis focalis hepatis focal nodular hyperplasia of the liver (FNH) ogniskowy rozrost guzkowy wątroby adenoma hepatocellulare hepatocellular adenoma gruczolak wątrobowokomórkowy dysplasia hepatocellularis liver cell dysplasia dysplazja hepatocytów laesio macrocellularis hepatis (dysplasia macrocellularis h.) laesio microcellularis hepatis (dysplasia microcellularis h.) nodulus dysplasticus hepatis (gradus minoris/maioris) large cell change of the liver (large cell dysplasia of the l.) small cell change of the liver (small cell dysplasia of the l.) (low/high grade) dysplastic nodule of the liver zmiana (dysplazja) wielkokomórkowa hepatocytów zmiana (dysplazja) drobnokomórkowa hepatis guzek dysplastyczny wątroby (z dysplazją małego/dużego stopnia) carcinoma hepatocellulare hepatocellular carcinoma (HCC) rak wątrobowokomórkowy carcinoma h. trabeculare h. carcinoma, trabecular pattern rak w. beleczkowy carcinoma h. pseudoglandulare h. c., pseudoglandular pattern rak w. rzekomogruczołowy carcinoma h. fibrolamellare fibrolamellar hepatocellular c. rak w. włóknistoblaszkowy cholangiocarcinoma (cholangiocarcinoma intrahepaticum) cholangiocarcinoma (intrahepatic cholangiocarcinoma) rak z nabłonka wewnątrzwątrobowych przewodów żółciowych hepatoblastoma hepatoblastoma wątrobiak płodowy haemangioma cavernosum hepatis cavernous hemangioma of the liver naczyniak krwionośny jamisty wątroby angiosarcoma hepatis angiosarcoma of the liver naczyniakomięsak wątroby cholangitis cholangitis zapalenie przewodów żółciowych cholangitis intrahepatica intrahepatic cholangitis z. p. ż. wewnątrzwątrobowych cholangitis extrahepatica extrahepatic cholangitis z. p. ż. zewnątrzwątrobowych cholangiolitis cholangiolitis zapalenie przewodzików ż. cholangitis ascendens ascending cholangitis wstępujące z. przewodów ż. cholangitis purulenta purulent cholangitis ropne zapalenie przewodów ż. 14
cholangitis sclerosans primaria primary sclerosing cholangitis (PSC) pierwotne z. przewodów żółciowych ze stwardnieniem cholecystitis cholecystitis zapalenie pęcherzyka żółciowego cholecystitis calculosa calculous cholecystitis kamicze z. pęcherzyka ż. cholecystitis acalculosa acalculous cholecystitis bezkamicze z. pęcherzyka ż. cholecystitis acuta acute cholecystitis ostre zapalenie pęcherzyka ż. cholecystitis phlegmonosa phlegmonous cholecystitis ropowicze z. pęcherzyka ż. cholecystitis gangraenosa gangrenous cholecystitis zgorzelinowe zapalenie p. ż. empyema vesicae felleae empyema of the gallbladder ropniak pęcherzyka ż. fistula cholecystoenterica cholecystenteric fistula przetoka między pęcherzykiem ż. a jelitem cholecystitis chronica chronic cholecystitis przewlekłe z. pęcherzyka ż. cholelithiasis cholelithiasis (gallstone disease) kamica żółciowa cholecystolithiasis cholecystolithiasis kamica pęcherzyka żółciowego hydrops vesicae felleae hydrops of the gallbladder (mucocele of the gallbladder) wodniak pęcherzyka żółciowego cholangiolithiasis cholangiolithiasis kamica przewodów żółciowych choledocholithiasis choledocholithiasis k. przewodu ż. wspólnego adenocarcinoma vesicae felleae adenocarcinoma of the gallbladder gruczolakorak pęcherzyka ż. TRZUSTKA agenesia pancreatis agenesis of the pancreas wrodzony brak trzustki (brak zawiązka trzustki) pancreas divisum pancreas divisum (divided p.) trzustka dwudzielna pancreas anulare annular pancreas trzustka pierścieniowata pancreas ectopicum (pancreas heterotopicum, ectopia pancreatica, heterotopia pancreatica) ectopic pancreas (heterotopic pancreas) trzustka ektopowa (ektopia trzustkowa, heterotopia trzustkowa) cystis pancreatis pancreatic cyst torbiel trzustki cystis pancreatis congenita congenital pancreatic cyst torbiel wrodzona trzustki cystis pancreatis acquisita acquired pancreatic cyst torbiel nabyta trzustki atrophia pancreatis pancreatic atrophy zanik trzustki atrophia lipomatosa pancreatis lipomatous pancreatic atrophy zanik tłuszczakowaty trzustki necrosis enzymatica telae adiposae pancreatis (necrosis Balser) (enzymatic) fat necrosis of the pancreas (Balser necrosis) martwica enzymatyczna tkanki tłuszczowej trzustki (martwica Balsera) pancreatitis pancreatitis zapalenie trzustki pancreatitis acuta acute pancreatitis ostre zapalenie trzustki p. acuta oedematosa (p. acuta interstitialis) acute edematous pancreatitis (a. interstitial pancreatitis) ostre obrzękowe z. trzustki (ostre śródmiąższowe z. t.) pancreatitis acuta necroticans (acute) necrotizing p. (ostre) martwicze z. trzustki 15
pancreatitis acuta haemorrhagica (necrosis haemorrhagica pancreatis) (acute) hemorrhagic pancreatitis (hemorrhagic necrosis of the pancreas) 16 (ostre) krwotoczne zapalenie trzustki (martwica krwotoczna trzustki) pancreatitis chronica chronic pancreatitis przewlekłe zapalenie trzustki p. chronica alcoholica chronic alcoholic pancreatitis przewlekłe alkoholowe z. t. p. c. autoimmunologica (p. lymphoplasmocellularis sclerosans) chronic autoimmune p. (lymphoplasmacytic sclerosing pancreatitis) p. autoimmunizacyjne z. t. (limfoplazmocytowe z. trzustki ze stwardnieniem) pseudocystis pancreatis pancreatic pseudocyst torbiel rzekoma trzustki morbus fibroso-cysticus pancreatis (fibrosis cystica pancreatis) cystic fibrosis of the pancreas choroba włóknisto-torbielowata trzustki (zmiany w trzustce w przebiegu mukowiscydozy) cystadenoma serosum pancreatis neoplasia intraepithelialis pancreatis neoplasma intraductale papillare mucinosum pancreatis (cum dysplasia epithelii gradus minoris/mediocris/maioris) neoplasma mucinosum cysticum p. (cum dysplasia epithelii gradus minoris/mediocris/maioris) adenocarcinoma ductale pancreatis carcinoma (ductale) adenoplanoepitheliale (adenosquamosum) pancreatis carcinoma (ductale) indifferentiatum pancreatis carcinoma acinocellulare pancreatis tumor neuroendocrinicus pancreatis serous cystadenoma of the pancreas pancreatic intraepithelial neoplasia (PanIN) intraductal papillary-mucinous neoplasm of the pancreas (with mild/moderate/severe dysplasia) mucinous cystic neoplasm of the pancreas (with mild/moderate/severe dysplasia) ductal adenocarcionoma of the pancreas (ductal) adenosquamous carcinoma of the pancreas undifferentiated (ductal) carcinoma of the pancreas acinar cell carcinoma of the pancreas pancreatic neuroendocrine tumor gruczolakotorbielak surowiczy trzustki nowotworzenie śródnabłonkowe (wewnątrzprzewodowe) w trzustce wewnątrzprzewodowy nowotwór brodawkowaty śluzowy trzustki (z dysplazją nabłonka małego/średniego/dużego stopnia) nowotwór śluzowy torbielowaty trzustki (z dysplazją nabłonka małego/średniego/dużego stopnia) gruczolakorak przewodowy trzustki rak (przewodowy) gruczołowo-płaskonabłonkowy trzustki rak (przewodowy) niezróżnicowany trzustki rak zrazikowokomórkowy trzustki guz neuroendokrynny trzustki insuloma (nesidioma) islet cell tumor wyspiak, nowotwór z komórek wysp trzustkowych insulinoma insulinoma guz neuroendokrynny trzustki wydzielający insulinę gastrinoma gastrinoma g. n. t. wydzielający gastrynę syndroma Zollinger-Ellison Zollinger-Ellison syndrome zespół Zollingera-Ellisona glucagonoma glucagonoma guz neuroendokrynny trzustki wydzielający glukagon carcinoma neuroendocrinicum pancreatis neuroendocrine carcinoma of the pancreas rak neuroendokrynny trzustki
carcinoma (neuroendocrinicum) microcellulare pancreatis small cell (neuroendocrine) carcinoma of the pancreas rak (neuroendokrynny) drobnokomórkowy trzustki Opracowanie: wersja łacińsko-polska J. Swatek wersja angielska P. Bojar, J. Swatek 17