Marzena Tuliszka PROGRAM AUTORSKI Edukacja europejska poznajmy się Słupsk 2005
2 Części składowe Część 1. Wstęp... 3 Część 2. Cele programu autorskiego. 4 Część 3. Metody, formy i środki realizacji programu 6 Część 4. Rozkład materiału 8 Część 5. Metody ewaluacji 13 Część 6. Literatura 14 Część 7. Załączniki 15
3 1. Wstęp Problematyka europejska juŝ od kilku lat stanowi waŝny element wśród zadań naszej szkoły. W szkole istnieje Szkolne Koło Informacji Europejskiej, którego jestem opiekunem. Członkowie Koła propagują informacje związane z tematyką unijną wśród uczniów naszej szkoły. Organizują konkursy, apele, gazetki. Dzień Europejski jest juŝ tradycyjnie obchodzony jako święto, w którego organizację angaŝują się uczniowie całej szkoły. Wychodząc naprzeciw potrzebom naszej szkoły podjęłam decyzję o stworzeniu programu autorskiego Edukacja europejska poznajmy się. Program autorski realizowany będzie w Szkole Podstawowej w Głobinie w roku szkolnym 2005/2006 w ramach pracy Szkolnego Koła Informacji Europejskiej. Zajęcia prowadzone będą w wymiarze 1 godziny tygodniowo (lub częściej w miarę potrzeby) dla chętnych uczniów członków Klubu z klas IV VI. Przewidziana grupa ochotników 15 uczniów. W Kole Informacji Europejskiej nie jest wymagana wiedza czysto podręcznikowa, pojawia się więc moŝliwość zaistnienia dla uczniów, którzy nie mają moŝliwości wykazania się na lekcjach. Kontynuując pracę z ubiegłych lat członkowie Szkolnego Koła Informacji Europejskiej zajmować się będą upowszechnianiem wiedzy członków Koła oraz innych uczniów naszej szkoły o Unii Europejskiej, jej instytucjach, państwach członkowskich, ich historii, geografii, kulturze, sławnych ludziach. Uczyć się będziemy aktywności społecznej, tolerancji, szacunku dla róŝnic kulturowych i odmienności innych narodów, poszukiwać informacji z róŝnych źródeł, współpracy w grupie i realizacji załoŝonych celów. W czasie realizacji programu liczę na Ŝyczliwość, wsparcie i współpracę: Dyrektora Szkoły, pedagoga szkoły, nauczyciela języka angielskiego i nauczyciela religii oraz, w miarę pojawiających się potrzeb, innych nauczycieli naszej szkoły. Mam nadzieję, Ŝe realizacja programu autorskiego okaŝe się przygodą nie tylko dla autorki programu, członków Koła Informacji Europejskiej, ale teŝ dla pozostałych uczniów naszej szkoły.
4 2. Cele Celem głównym programu jest zapoznanie uczniów z róŝnorodną i bogatą tematyką unijną, co pozwoli lepiej przygotować ich do Ŝycia w świecie zjednoczonej Europy. Jednocześnie zdobyta wiedza da im podstawy do kontynuacji edukacji europejskiej w gimnazjum. Celem autorki programu jest kształtowanie u uczniów postawy młodych obywateli Europy, świadomych swoich praw, szanujących prawa innych ludzi, tolerancyjnych wobec obyczajów, kultury i religii innych narodów, wolnych od nietolerancji, rasizmu i uprzedzeń, otwartych na informacje z róŝnych źródeł. Cele szczegółowe: Poznanie genezy i idei Unii Europejskiej wraz z najwaŝniejszymi instytucjami europejskimi, jej symbolami oraz walutą, Zrozumienie podstawowych zasad integracji europejskiej, Poznanie miejsca Polski i Polaków w jednoczącej się Europie, Kształcenie umiejętności poszukiwania informacji z róŝnych źródeł, umiejętność właściwej selekcji i wykorzystania ich w pracy, Ugruntowanie poczucia toŝsamości regionalnej, narodowej, europejskiej, Zachęcenie do zdobywania wiedzy historycznej, geograficznej i ekologicznej w odniesieniu do własnego regionu, kraju, Europy, Zaszczepienie szacunku dla kultur innych narodów, Negowanie aktów przemocy, terroryzmu, rasizmu i innych przejawów dyskryminacji, Zrozumienie znaczenia takich pojęć jak: demokracja, wolność, pokój, godność, szacunek i sprawiedliwość, Znajomość praw dziecka i zasad ich przestrzegania, Szanowanie praw innych ludzi, Kształtowanie postaw otwartości i dialogu, Stymulowanie kreatywności uczniów, ich ciekawości oraz zdolności rozwiązywania problemów,
5 Nawiązane współpracy z innymi kołami lub klubami działającymi w Polsce (wymiana doświadczeń materiałów informacyjnych, organizowanie spotkań i wspólnych przedsięwzięć), Poszukiwanie instytucji wspierających (władze samorządowe, instytucje zajmujące się tematyką unijną, organizacje pozarządowe) i współpraca z nimi, Kształtowanie postawy młodych Europejczyków otwartych na inne kultury, doceniających naukę języków obcych, tolerancyjnych, uwraŝliwionych na problemy innych ludzi, narodów.
3. Metody, formy i środki realizacji programu 6 Edukacja europejska ma charakter interdyscyplinarny, łączy wiedzę z róŝnych dziedzin i dyscyplin naukowych. Dlatego teŝ realizując program autorski będę stosowała zróŝnicowane aktywizujące metody pracy, które wymagają od uczniów aktywności, kreatywności oraz samodzielnego myślenia, np. dyskusja, burza mózgów, debata za i przeciw, drama, odgrywanie ról (scenka), symulacja, praca w grupach, mapa mentalna, negocjacje oraz prezentacji i projektu. Ten rodzaj zajęć ma charakter praktyczny, poniewaŝ kształtuje u uczniów samodzielność, pozwala na wyraŝania przez nich własnych poglądów, umiejętności argumentacji. Praca przebiegać będzie w grupach, co pozwala kształtować umiejętność pracy zespołowej, uczy tolerancji wobec innych poglądów. Znaczna część zajęć odbywać się będzie z wykorzystaniem Internetu. Korzystając z niego uczniowie poszukiwać będą róŝnorodnych informacji. Dzięki czemu będą uczyć się poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z róŝnych źródeł oraz opracowania prezentacji, np. wybranego państwa UE czy regionu, a takŝe posługiwać się nowymi środkami komunikacji. Nie mając moŝliwości wyjazdów do państw europejskich, dzięki Internetowi będziemy mieli moŝliwość wirtualnego podróŝowania po ulicach miast europejskich, muzeach, galeriach, zabytkach itd. Internet to wreszcie moŝliwość odwiedzania stron internetowych innych klubów (kół) i kontaktu z nimi za pomocą poczty elektronicznej. To takŝe moŝliwość nawiązania współpracy z instytucjami i organizacjami zajmującymi się problematyką unijną. Niewielka część zajęć będzie miała charakter teoretyczny. Będzie to tylko krótkie wprowadzenie do tego, co chciałabym uczniom zaproponować. Na takich zajęciach jak wykład, pogadanka czy opis uczniowie uzyskają niezbędne wiadomości bazowe. Zajęcia te ograniczone będą jednak do koniecznego minimum. W zaleŝności od moŝliwości i zdobytych doświadczeń organizować będziemy róŝnego rodzaju działania, w które będziemy angaŝować całą społeczność uczniowską naszej szkoły. Wśród nich będą: apele, przygotowanie wystaw tematycznych, plastycznych, plakatów, ulotek i albumów,
organizowanie konkursów tematycznych i wiedzy o UE, 7 obchody Dnia Europejskiego w szkole, organizowanie wieczorów baśni europejskich, organizowanie spotkań z ciekawymi ludźmi. Podsumowaniem realizacji programu autorskiego będzie Dzień Europejski w szkole, zorganizowany w formie imprezy środowiskowej.
8 4. Rozkład materiału Tematyka zajęć składa się z trzech bloków tematycznych. Pierwszy dotyczy Unii Europejskiej, jej struktur, organizacji, instytucji oraz symboli i waluty. Kolejny to poznanie krajów unijnych, ich połoŝenia, historii, tradycji, kultury i sztuki. Trzeci, najtrudniejszy, porusza takie zagadnienia jak: prawa dzieci i ich poszanowanie, poszanowanie praw innych ludzi, demokracja, tolerancja, godność człowieka, terroryzm, rasizm i przejawy róŝnej dyskryminacji. Termin realizacji Temat Cele Osiągnięcia uczniów Uwagi Wrzesień NajwaŜniejsze instytucje Unii Europejskiej: - Rada Europejska, - Rada Unii Europejskiej, - Parlament Europejski, - Europejski Trybunał Sprawiedliwości, - Europejski Bank Centralny. Symbole Unii Europejskiej - zapoznanie z najwaŝniejszymi instytucjami unijnymi oraz ich siedzibą. - zapoznanie z graficznymi symbolami Unii, - zapoznanie uczniów z hymnem oraz flagą Unii Europejskiej, - wyjaśnienie znaczenia symboli unijnych. - zna najwaŝniejsze instytucje Unii Europejskiej i wie, czym się zajmują, - potrafi wymienić ich siedziby. - zna słowa hymnu UE i potrafi go zaśpiewać, - potrafi narysować flagę Unii, - zna znaczenie symboli Unii Europejskiej. Euro wspólna waluta - wyjaśnienie pojęcie waluta - zapoznanie z euro wygląd banknotów i monet.. - potrafi poznać walutę krajów unijnych euro, - przeliczyć złoty w stosunku do euro Październik Poznajemy kraje - zapoznanie z kra- - zna kraje leŝące nad
9 Listopad Grudzień Unii leŝące nad Morzem Śródziemnym Poznajemy kraje skandynawskie naleŝące do Unii Europejskiej Poznajemy europejskich bajkopisarzy Zwyczaje świąteczne w wybranych krajach europejskich - zapoznanie z krajami skandynawskimi, ich osiągnięciami, kulturą i sztuką, - wyjaśnienie, na czym polegają programy współpracy i wymiany: Sokrates, Comenius, Tempu. - zapoznanie z działaniami państw skandynawskich na rzecz ochrony środowiska naturalnego, - wyjaśnia znaczenie nagrody Nobla i przedstawia postacie wielkich Polaków, którym ją przyznano - zapoznanie z wybranymi bajkopisarzami oraz ich bajkami, - kształcenie umiejętności płynnego czytania, opowiadania i recytacji tekstów - zapoznanie uczniów ze zwyczajami obchodzenia świąt w Polsce i wybranych krajach, - wyjaśnienie podo- jami basenu Morza Śródziemnego, - wyjaśnienie związków łączących te państwa, - wyjaśnienie wpływu kultury staroŝytnej na rozwój krajów europejskich, - zapoznanie z historia, kulturą i sztuką państw leŝących nad Morzem Śródziemnym Morzem Śródziemnym oraz związki je łączące, - jest świadom wpływu staroŝytnej kultury na rozwój krajów europejskich i zna wartość jej dziedzictwa, - zna historię, kulturę i sztukę omawianych państw, - potrafi wyszukać informacje na stronach WWW. - zna kraje skandynawskie, - potrafi dostrzec wspólne cechy związane z ich połoŝeniem i historią, - zna działania krajów skandynawskich w ochronie środowiska naturalnego, - zna historię przyznawania nagrody Nobla, zna Polaków, laureatów nagrody Nobla. - potrafi wymienić kilku bajkopisarzy europejskich, - potrafi opowiedzieć wybraną bajkę, - dostrzega uniwersalność ludzkich dokonań w literaturze - zna tradycje, święta i zwyczaje innych narodów, - dostrzega podobieństwa i róŝnice w obchodzeniu świąt pol-
10 Styczeń bieństw i róŝnic w obchodzeniu świąt w róŝnych krajach, - wyjaśnienie potrzeby tolerancji wobec odmienności kultur innych narodów Poznajemy sąsiadów - zapoznanie z poło- Ŝeniem geograficznym państw sąsiadujących, - zapoznanie z pra- Luty Wielcy Polacy i Europejczycy Marzec Miejsca zwykłe i niezwykłe - poznajemy stolice państw Europejskich. Charakterystyczne budowle w wybranych krajach europejskich widłową nazwą państw, - wskazanie stolic państw-sąsiadów, - wyjaśnienie pojęć państwo, kontynent, granica, narodowość, - wskazanie na mapie najwaŝniejszych gór, rzek, mórz i półwyspów. - wskazanie osiągnięć Polaków w zakresie kultury i sztuki (film, muzyka, literatura, taniec,) zasłuŝonych dla kultury polskiej i europejskiej - poznanie stolicpaństw członkowskich Unii Europejskiej. - zapoznanie uczniów z wybranymi budowlami charakterystycznymi skich i wybranych krajów, - potrafi wykazać postawę tolerancji wobec kultur innych narodów, - docenia znaczenie tradycji, - umie zaprezentować i wykorzystać zdobyte informacje - zna prawidłową nazwę państw sąsiadów Polski, ich połoŝenie i stolice, - zna pojęcia: państwo, kontynent, granica, narodowość, - potrafi wskazać na mapie najwaŝniejsze góry, rzeki, morza i półwyspy, - potrafi odszukać informacje o państwach sąsiadujących z Polską na stronach WWW. - zna wybitnych twórców kultury w Polsce i Europie oraz ich dzieła, - zna osiągnięcia z zakresu kultury wybranych krajów europejskich - potrafi wskazać na mapie stolice krajów europejskich, - przyporządkować nazwy stolic do państw, - potrafi wyszukać informacje na temat stolic państw członków Unii na stronach WWW - zna charakterystyczne budowle w wybranych krajach europejskich,
11 dla danego kraju, - potrafi odszukać wybrane charakterystyczne budowle na stronach WWW. Kwiecień Jestem tolerancyjna. Jestem tolerancyjny. - utrwalanie postawy tolerancji wobec ludzi i ich przekonań i postaw, - uświadomienie potrzeby tolerancji wobec innych religii, obrzędów, jej wyznawców oraz symboli (krzyŝ, jarmułka, figurka Buddy itd.), ubóstwa, bezdomnych, niepełnosprawnych, obcokrajowców itp. - kieruje się zasadą tolerancji i szacunku dla innych religii i ich wyznawców i szanuje symbole innych religii, - jest świadom, Ŝe nikogo nie moŝna prześladować z powodu wyznania lub ateizmu, - jest tolerancyjny wobec bezdomnych, niepełnosprawnych, obcokrajowców Maj Dziecko teŝ człowiek i ma swoje prawa - zapoznanie z artykułami z Konwencji Praw Dziecka, - wyjaśnienie, jakie prawa mają dorośli w kontaktach z dziećmi, - przedstawienie róŝnic w Ŝyciu dzieci z róŝnych krajów, - wyjaśnienie pojęć równość i pochodzenie, - wyjaśnienie pojęć przemoc fizyczna, znęcanie psychiczne, - zapoznanie z instytucjami oraz organizacjami działającymi na rzecz praw dziecka - zna postanowienia Konwencji Praw Dziecka, - potrafi zredagować prawa dziecka, - wie, jakie prawa mają dorośli w kontaktach z dziećmi, - zauwaŝa róŝnice w Ŝyciu dzieci z róŝnych krajów, - rozumie znaczenie słowa równość i pochodzenie, - rozumie, Ŝe ma prawo do przeciwstawiania się aktom przemocy wobec siebie i innych, - zna nazwy instytucji pomagającym dzieciom naraŝonym na akty przemocy (instytucje państwowe i organizacje społeczne), - wie, do kogo moŝe się zwrócić szukając pomocy w najbliŝszym otoczeniu,
Mam swoje prawa, ale inni teŝ je mają Czerwiec Dzieci Europy jacy jesteśmy? 12 - zapoznanie z instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz człowieka w Polsce i UE (Rzecznik Praw Obywatelskich, Rada Europy, Europejski Trybunał Praw Człowieka, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Polska Akcja Humanitarna, Amnesty International, Polski Komitet UNICEF), - uświadomienie konieczności respektowania praw innych ludzi, - uświadomienie, Ŝe egzekwowanie przez dzieci swoich praw nie moŝe odbywać się kosztem innych ludzi. - przedstawienie podobieństw i róŝnic między dziećmi Ŝyjącymi w róŝnych krajach oraz zdolności ich akceptowania - jest świadom swoich praw - zna instytucje i organizacje działające na rzecz praw człowieka w Polsce i UE, - potrafi szanować prawa innych ludzi, a takŝe stawać w ich obronie, - rozumie i akceptuje takie wartości jak godność, szacunek, wolność, równość, solidarność, sprawiedliwość, - rozumie, Ŝe egzekwowanie swoich praw nie moŝe odbywać się kosztem innych ludzi, - potrafi podać przykłady z Ŝycia codziennego, w których łamane są prawa człowieka, -wie jak postępować, aby nie łamać praw innych ludzi - potrafi wskazać róŝnice i podobieństwa między dziećmi z róŝnych krajów i akceptować je, - rozumie, Ŝe róŝnice i podobieństwa są czymś naturalnym
13 5. Metody ewaluacji Diagnozowanie wiedzy, umiejętności i postaw, jakie uczniowie powinni posiadać po zrealizowaniu treści nauczania będę dokonywać poprzez: - ankiety - wywiad - studium przypadku - obserwację planowania organizacji pracy własnej i innych - prac długoterminowych (projekt, portfolio)
14 6. Literatura Opracowania BoŜe Narodzenie, Warszawa 1999. Edukacja europejska na godzinach do dyspozycji wychowawcy klasowego. Wałbrzych 1998. Fehner-Sędzicka I., Główczewska D., 111 zabaw w edukacji europejskiej. Toruń 2001. Havel V., Dziecięca rewolucja. [W:] Polis, 1994, Nr 6. Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Szkoła Praw Człowieka. Teksty wykładów. Zeszyt 1. Warszawa 1998. Hryń-Kuśmierek R., Zwyczaje i obrzędy. Rok polski, Poznań 1998. Jak działa Unia Europejska, Przewodnik po instytucjach UE. Luksemburg 2004. Kehnscherper J., Kehnsch erper G., Haustem A., Mochmann W., Religie świata, Wrocław 1999. Khan T., Dzieci i ryby mają głos. [W:] Polis, 1994, Nr 6. Komitet Ochrony Praw Dziecka. [W:] Polis, 1994, Nr 6. Lisowska J., Mroczkowska M., śyjemy i uczymy się w Europie. 40 scenariuszy zajęć dla uczniów szkół podstawowych, Warszawa 2004. Mroczkowska M., PodróŜ za 1 euro. Wszystko o zjednoczonej Europie dla uczniów szkół podstawowych, Warszawa 2003. 50 pytań o Unię Europejską. Warszawa [ ]. Prawa człowieka. Wybór materiałów. Dokumenty międzynarodowe. Przekład i opracowanie: BoŜena Gronowska, Tadeusz Jasudowicz, Cezary Mik. Toruń 1993. Przeciwdziałanie dyskryminacji w Polsce. Jak bronić swoich praw. Warszawa 2004. Reisach U., Köthe R., Europa, Wrocław 2004.
15 Unia bez tajemnic. Warszawa [ ]. Wahl J., Robert Schuman, Ojciec Europy. Gliwice [ ]. Strony internetowe www.amnesty.org.pl www.codn.edu.pl http://www.pah.org.pl http://www.hfhrpol.waw.pl http://www.fee.org.pl http://euro.pap.com.pl
16 8. Załączniki Załącznik nr 1 Scenariusz zajęć Nr 1 Temat zajęć: Euro-wspólna waluta. Główne zagadnienia zajęć: Euro wspólna waluta państw UE Cele zajęć: Po zakończeniu zajęć uczeń powinien: poznać pojęcie waluta, poznać walutę krajów UE euro(symbol euro, wygląd monet i banknotów), wartość euro w stosunku do złotego, umieć wymienić złotówki na euro, umieć zrobić zakupy płacąc euro, poznać podstawowe zasady obchodzenia się z pieniędzmi-zarabianie, wydawanie, oszczędzanie. Metody pracy: praca indywidualna, praca w grupach, burza mózgów, dyskusja. Kluczowe pojęcia: waluta, euro. Przebieg zajęć: Etapy pracy Materiały Uwagi 1. Zapoznanie uczniów z celami zajęć. 2. Dyskusja: (praca indywidualna) Określenie znaczenia nowych terminów i zapis 3. Zapoznają się z wzorami monet i banknotów euro 4. Zabawa w sklepik pomysłów arkusz szarego papieru, pisaki plansza ilustrująca banknoty i monety euro arkusz szarego papieru, pisaki Nauczyciel koordynuje dyskusję. Przykłady podziału na grupy: nauczyciel rozdaje uczniom
17 Uczniowie w zespołach 5-cio osobowych zastanawiają się nad pojęciami: zarabianie, oszczędzanie, wydawanie. Na arkuszach szarego papieru notują pomysły. Nauczyciel kupuje pomysły od grupy płacąc za kaŝde trafne skojarzenie po 2 Uczniowie dzielą między siebie zarobione euro. kolorowe karteczki (np. Ŝółte, niebieskie i białe). Prosi, aby kaŝdy uczestnik zabawy napisał na karteczce swoje imię. Dzieli uczniów na grupy według kolorów karteczek 5. Zabawa w sklep (sklep ze słodyczami, zabawkami i księgarnia) Uczniowie odwiedzają się nawzajem i dokonują zakupów, płacąc euro.mogą równieŝ przeznaczyć swoje pieniądze na schronisko dla zwierząt, wrzucając je do skarbonki. 6. Burza mózgów Problem jest zapisany na tablicy, Jakie są korzyści ze wspólnej waluty? Wnioski uczniowie zapisują na papierze Ławki ustawione w formie lad sklepowych, kartki z napisanymi artykułami do kupienia, skarbonka przygotowana przez nauczyciela. kartki formatu A4, pisaki KaŜdy uczeń powinien podać, chociaŝ jeden wniosek. Burzę mózgów kończą wtedy, gdy wszyscy wyczerpali swoje pomysły.
18 Załącznik Nr 2 Scenariusz zajęć Nr 2 Temat zajęć: Jestem tolerancyjna. Jestem tolerancyjny. (Niepełnosprawni). Główne zagadnienia zajęć: Z jakimi problemami spotykają się osoby niepełnosprawne? Czy uczniowie (uczestnicy) traktują osoby niepełnosprawne i sprawne jednakowo? Cele zajęć: Po zakończeniu zajęć uczeń powinien: wiedzieć jakie są problemy osób niepełnosprawnych, zrozumieć i ocenić sytuację osób niepełnosprawnych. Metody pracy: praca w grupach, burza mózgów, scenka, dyskusja. Kluczowe pojęcia: tolerancja, niepełnosprawność. Przebieg zajęć: Etapy pracy Materiały Uwagi Zapoznanie uczniów z celami zajęć. Burza mózgów: Temat to: Obalamy mity związane z niepełnosprawnością Uczniowie podzieleni na grupy swoje wnioski zapisują na papierze. Przedstawiciel grupy przedstawia to czego dopracowali się w grupach. Nauczyciel wspólnie z uczniami podsumowuje to co szary papier, pisaki. zrobili w grupach. Dyskusja: Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Co mogę zrobić, aby zmienić sytuację niepełnosprawnych w Polsce? Ochotnik zapisuje wypowiedzi uczniów na szarym papierze. Nauczyciel koordynuje dyskusję, zadaje uczniom pytanie pomocnicze: Jak naleŝy traktować osoby niepełnosprawne?
19 Odgrywanie ról (scenka): Czterech uczniów chodzi po sali z zawiązanymi oczami. Reszta uczniów dba o to, aby nikomu z zawiązanymi oczami nic się nie stało. Po symulacji, uczniowie, którzy mieli przewiązane oczy dzielą się swoimi wra- Ŝeniami z resztą grupy. Dyskusja: Czy uczniowie (uczestnicy) traktują osoby niepełnosprawne i sprawne jednakowo? Swoje wnioski zapisują na tablicy. chustki do przewiązania oczu.
20 Załącznik Nr 3 Scenariusz zajęć Nr 3 Temat zajęć: Mam swoje prawa, ale inni teŝ je mają. Główne zagadnienia zajęć: respektowanie praw innych ludzi. Cele zajęć: Po zakończeniu zajęć uczeń powinien: respektować prawa innych, np. nauczycieli, innych pracowników szkoły, wiedzieć jakie prawa mają dorośli w kontaktach z dziećmi, być świadom tego, Ŝe egzekwowanie praw nie moŝe odbywać się kosztem innych ludzi. Metody pracy: rozmowa, praca w grupach, burza mózgów. Kluczowe pojęcia: respektowanie praw, prawa innych ludzi. Przebieg zajęć: Etapy pracy Materiały Uwagi 1. Zapoznanie z celami zajęć 2. Rozmowa nt. praw nauczycieli. 3. Praca w grupach: Uczniowie podzieleni na grupy dwu-, czteroosobowe zapisują swoje wnioski. 4. Burza mózgów: Temat burzy mózgów: Wspólne prawa nauczycieli i dzieci. Uczniowie na szarym papierze zapisują swoje wnioski. 5. Dyskusja: Nauczyciel zadaje uczniom pytanie hipotetyczne: Co by było, gdyby? Uczniowie kończą zdanie swoimi pomysłami wypowiadając je, a później zapisują na tablicy. rysunek Szkoły. szary papier, pisaki. Na tablicy zostaje przypięty rysunek Szkoły z napisem Prawa nauczycieli.
21 Załącznik Nr 4 Euro wspólna waluta W dniu 1 stycznia 1999 r. na obszarze 11 spośród 15 krajów Unii Europejskiej zaczęła funkcjonować unia walutowa. Począwszy od 1 marca 2002 r. w 12 krajach unii wycofano z obiegu monety i banknoty narodowe i wprowadzono, jako środek płatniczy monety i banknoty euro. Banknoty euro przedstawiają bramy i okna na stronie przedniej oraz mosty na stronie odwrotnej. Wszystkie prezentują róŝne okresy w sztuce europejskiej. Pozostałe elementy wzoru zawierają: symbol Unii Europejskiej, nazwę waluty w alfabecie łacińskim i greckim; inicjały Europejskiego Banku Centralnego w językach urzędowych państw członkowskich, symbol wskazujący na zabezpieczenie praw autorskich oraz podpis prezesa Europejskiego Banku Centralnego. Ciekawostką jest, Ŝe na rewersach monet( w Polsce jest orzełek) kaŝde państwo moŝe umieszczać własne symbole. Awers monety(reszka) wszędzie wygląda tak samo. Koncepcja wspólnych i narodowych stron monet euro ma odzwierciedlać ideę integracji europejskiej (tj. jednoczenie się z zachowaniem róŝnic narodowych), a ponadto zwiększyć stopień ich akceptacji przez mieszkańców UE. KaŜda moneta euro, bez względu na stronę narodową jest prawnym środkiem płatniczym w całej strefie euro, a nie tylko w państwie członkowskim, w którym została wyemitowana. Symbolem euro jest grecka litera epsilon przecięta dwiema równoległymi poziomymi liniami
22 Załącznik Nr 5 Instytucje Unii Europejskiej Komisja Europejska Jest to organ wykonawczy UE, składający się z 20 komisarzy. Większość z nich to politycy z 15 państw członkowskich. Kadencja Komisji trwa 5 lat. Komisja proponuje akty ustawodawcze, wydaje samodzielne akty prawne, czuwa nad przestrzeganiem prawa, zarządza budŝetem i funduszami strukturalnymi. Rada Europejska Są to spotkania szefów państw i rządów krajów członkowskich UE. Oprócz nich w dyskusjach uczestniczy przewodniczący Komisji Europejskiej. Rada Europejska wytycza kierunki polityki UE, ustala priorytety polityki i rozwiązuje problemy sporne. Rada Unii Europejskiej Są to spotkania ministrów poszczególnych resortów kaŝdego z państw członkowskich UE. Rada pełni funkcję organu decyzyjnego i prawodawczego UE. Przewodniczą jej kolejno wszystkie państwa członkowskie, kaŝde przez pół roku. Parlament Europejski Jest to największy wielonarodowy parlament na świecie. Składa się z 626 deputowanych, reprezentujących 370 mln obywateli Unii. Ma funkcję ustawodawczą i kontrolną wobec władzy wykonawczej. Jego uprawnienia są stopniowo powiększane. Kadencja Parlamentu trwa 5 lat. Comiesięczne sesje plenarne odbywają się w Strasburgu. Trybunał Sprawiedliwości Jest to organ orzekający UE. Dokonuje wykładni prawa europejskiego i interpretacji traktatów. Składa się z 15 sędziów, mianowanych przez państwa członkowskie na sześcioletnią kadencję. Siedziba Trybunału mieści się w Luksemburgu.
23 Komitet Regionów Jest organem doradczym, który umoŝliwia regionom i społecznościom lokalnym udział w opracowywaniu i wdraŝaniu polityki UE. Składa się z 222 przedstawicieli społeczności regionalnych i lokalnych (mianowani przez Radę UE na podstawie propozycji państw członkowskich). Komitet Ekonomiczno - Społeczny Organ doradczy, którego zadaniem jest wyraŝanie opinii na temat unijnej polityki gospodarczej i społecznej. Składa się z 222 przedstawicieli Ŝycia gospodarczego i społecznego państw członkowskich UE reprezentujących interesy pracodawców, pracowników i innych środowisk gospodarczo-społecznych (w tym konsumentów). (mianowanych jednomyślnie przez Radę UE) Trybunał Obrachunkowy (Trybunał Rewidentów Księgowych) Jest organem kontroli finansowej, składa się z 15 członków (po jednym z kaŝdego kraju członkowskiego UE) Trybunał bada legalność przychodów i rozchodów Wspólnot bada sposób zarządzania finansami Wspólnot opracowuje coroczny raport z wykonania budŝetu przez Komisję Europejską. Raport jest podstawą do uchwalenia przez Parlament Europejski absolutorium dla Komisji Europejskiej. Trybunał zobowiązany jest chronić interesy finansowe Wspólnot Europejskich.
24 Załącznik Nr 6 Państwa członkowskie i kandydujące do Unii Europejskiej Członkowie Austria Belgia Cypr Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Łotwa Malta Niemcy Polska Portugalia Słowacja Słowenia Szwecja Węgry Wielka Brytania Włochy Kandydaci Bułgaria Chorwacja Rumunia Turcja
25 Załącznik Nr 7 Unia Europejska
26 Załącznik Nr 8 Hymn Unii Europejskiej "Oda do radości" to muzyczna aranŝacja czwartej części IX symfonii Ludwiga van Beethovena. Jest utworem, który jednoczy nie tylko państwa Unii Europejskiej, ale cały stary kontynent. JuŜ w 1972 r stała się hymnem Rady Europy. Unia Europejska uznała ją za swój hymn dopiero w 1986 r. "Oda do Radości" Muzyka: Ludwig van Beethoven Autor słów: Friedrich von Schiller Tłumaczenie: Konstanty Ildefons Gałczyński O Radości, iskro bogów, Kwiecie Elizejskich Pól, Święta, na twym świętym progu Staje nasz natchniony chór. Jasność twoja wszystko zaćmi, Złączy, co rozdzielił los, Wszyscy ludzie będą braćmi Tam, gdzie twój przemówi głos. Kto przyjaciel, ten niech zaraz Stanie tutaj pośród nas, I kto wielką miłość znalazł Ten niech z nami dzieli czas. Z nami ten, kto choćby jedną Duszę rozpłomienić mógł. Ale kto miłości nie zna, Niech nie wchodzi tu na próg. Patrz, patrz: wielkie słońce światem Biegnie sypiąc złote skry, Jak zwycięzca, jak bohater - Biegnij, bracie, tak i ty. Radość tryska z piersi ziemi, Radość pije cały świat. Dziś wchodzimy, wstępujemy Na Radości złoty ślad. Ona w sercu, w zboŝu, w śpiewie, Ona w splocie ludzkich rąk, Z niej najlichszy robak czerpie,
27 Z niej - najwyŝszy niebios krąg. Bracie, miłość niezmierzona Mieszka pod namiotem gwiazd, Całą ludzkość weź w ramiona I ucałuj jeszcze raz. Wstańcie ludzie, wstańcie wszędzie, Ja nowinę niosę wam: Na gwiaździstym firmamencie Miłość, miłość mieszka tam. Wstańcie ludzie, wstańcie wszędzie, Ja nowinę niosę wam: Na gwiaździstym firmamencie Miłość, miłość mieszka tam!