Trudne pytania w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej
SPIS TREŚCI Pytania w czasie rozmowy kwalifikacyjnej 3 Zasady odpowiedzi na pytania. 8 Najlepsze odpowiedzi na trudne pytania.. 8 Wskazania na koniec rozmowy 11 List z podziękowaniami po rozmowie kwalifikacyjnej.. 11 Mowa ciała w czasie rozmowy kwalifikacyjnej.. 12 Negocjacje płacowe.. 17 Wskazówki na koniec.. 17 Strona 2
PYTANIA W CZASIE ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ Mają na celu sprawdzenie 3 podstawowych obszarów: wiedzy i umiejętności kandydata, jego motywacji oraz podejścia do pracy. Istnieje wiele przewodników podających bardzo szczegółowe pytania, które mogą paść w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej. Pamiętaj jednak, że żaden z nich nie jest wyrocznią. Poznać pytania przed rozmową kwalifikacyjną to nie to samo co poznać pytania egzaminacyjne przed egzaminem. Nie ułatwią one znalezienia poprawnej odpowiedzi ponieważ takich odpowiedzi nie ma. Jedyna poprawna odpowiedź to taka, która jest oparta na twoich autentycznych doświadczeniach i osiągnięciach. Lista przykładowych pytań: Proszę opowiedzieć o swoich doświadczeniach zawodowych na ostatnio zajmowanym stanowisku pracy. Jaką nową wiedzę, umiejętność nabył Pan w trakcie wykonywania swoich obowiązków zawodowych na ostatnio zajmowanym stanowisku? Co uważa Pan za swoje najważniejsze osiągnięcie w tym okresie? (w odniesieniu do napotkanych trudności). Co sprawiało Panu największą satysfakcję (trudność)? Co zdecydowało o tym, że postanowił Pan odpowiedzieć na naszą ofertę pracy? Jak Pan wyobraża sobie pracę na stanowisku, o którym rozmawiamy? Czy rozważał Pan przeprowadzkę do innego miasta? Jak Pan chciałby długo pracować na tym stanowisku? Jakie cele zawodowe chciałby Pan osiągnąć w perspektywie 3 najbliższych lat? Jakimi cechami Pana zdaniem powinna się charakteryzować osoba na stanowisku pracy, o którym rozmawiamy? Jak ocenia Pan nasze ostatnie przedsięwzięcie promocyjne? Co najbardziej zainteresowało Pana w funkcjonowaniu naszej firmy? Co najbardziej nieprzyjemnego słyszał Pan o naszej firmie? (formułujemy z tego komplement). Proszę powiedzieć, co motywuje Pana do pracy? Proszę mnie przekonać, że to Pan jest najbardziej odpowiednią osobą na to stanowisko pamiętajmy, nigdy nie rozpoczynajmy odpowiedzi na to pytanie od przedstawienia korzyści, jakie moglibyśmy odnieść, podejmując pracę! Jakby się Pan ocenił w skali od 1 do 10 jako kandydat na to stanowisko? Które z wymaganych kwalifikacji spełniamy w 100%? Których umiejętności nam brakuje? Które możemy w szybkim czasie uzupełnić Nie podawajmy oceny 10, prawdopodobnie będziemy poproszeni o uzasadnienie naszej decyzji Czy jest w Pana doświadczeniu zawodowym jakaś decyzja, którą gdyby Pan podejmował jeszcze raz, to byłaby inna niż ta pierwsza? Proszę podać jak najwięcej zastosowań kluczy Proszę scharakteryzować typ współpracownika, z jakim nie chciałby Pan pracować Strona 3
Jaki jest Pana wizerunek idealnego przełożonego? Od kiedy mógłby Pan podjąć u nas pracę? Dlaczego zdecydował się Pan na wybór takiego kierunku studiów? Co było dla Pana szczególnie interesujące podczas studiów? W jakim stopniu Pana zdaniem jest Pan przygotowany do wypełniania obowiązków na tym stanowisku? Co budzi Pana obawy w związku z tą ofertą pracy? W jaki sposób zdobywał Pan praktyki w okresie wakacyjnym? Czy w trakcie studiów angażował się Pan w pracę koła naukowego itp.? Na jakiej podstawie uważa Pan, że spodoba się Panu ten rodzaj pracy? Jak najchętniej spędza Pan czas wolny? Jak Pan ocenia, jakiego rodzaju szkoleń merytorycznych będzie Pan potrzebował, by uzupełnić swoją wiedzę niezbędną do wykonywania pracy na stanowisku, o którym rozmawiamy? Co spowodowało, że odniósł Pan sukces w tym zawodzie? Proszę opisać swój typowy dzień. Jakie ma Pan doświadczenie zawodowe? Proszę określić związki wykonywanej przez Pana pracy z głównymi zadaniami pańskiego działu i firmy. Co w pańskiej pracy jest, Pana zdaniem, najistotniejsze? Czy gotów jest Pan pojechać wszędzie tam, gdzie firma Pana wyśle? Co się Panu podobało, a co nie podobało w ostatnim miejscu pracy? Które z dotychczasowych miejsc pracy najmniej Panu odpowiadało? Czego nauczył się Pan w poprzednich miejscach pracy? Jak Pan ocenia dotychczasowy rozwój swojej kariery? Jak długo chciałby Pan u nas pracować? Ile czasu Panu zajmie wciągnięcie się w pracę naszej firmy? Co chciałby Pan robić z 5 lat? Jakie ma Pan kwalifikacje? Jakie są największe Pańskie osiągnięcia? W jaki sposób planuje Pan poważniejsze zadania i przygotowuje się do ich realizacji? Proszę opowiedzieć jak wygląda historia pańskich awansów. Czy potrafi Pan pracować pod presją czasu? Co jest pańską najmocniejszą stroną? Jakie cechy najbardziej Pana wyróżniają? Co Pana w tej pracy najbardziej interesuje? Czego Pan poszukuje w następnej pracy? Dlaczego powinienem Pana zatrudnić? Co może Pan zrobić dla nas takiego, czego nie potrafią inni? Proszę mi opowiedzieć o jakimś trudnym problemie, z którym musiał się Pan uporać. Co powiedzieliby o Panu dotychczasowi przełożeni? Czy możemy sprawdzić pańskie referencje? Jaką książkę Pan ostatnio czytał (jaki film oglądał) i jakie zrobiła na Panu wrażenie? Jak radzi sobie Pan z napięciem? Od jak dawna Pan szuka pracy? Czy był Pan kiedykolwiek zwolniony z pracy? Strona 4
Dlaczego Pana zwolniono? Na co przeznaczał Pan najwięcej czasu w poprzedniej pracy i dlaczego? Jak przyjmuje Pan polecenia? Jak przyjmuje Pan krytykę? Czy chciałby Pan wykonywać pracę swojego przełożonego? Co Pan sądzi o swoim obecnym (poprzednim) szefie? Proszę opisać sytuację, w której pańska praca lub pomysły zostały skrytykowane. Proszę opowiedzieć coś o sobie. Proszę ocenić siebie na skali od jednego do dziesięciu. Czym najbardziej się Pan przejmuje? Jaka była najtrudniejsza sytuacja, z którą się Pan zetknął? Jakie rzeczy Pana niepokoją? Czego Pan najbardziej nie lubi? Proszę mi opowiedzieć co ostatnio Pana rozzłościło w pracy. W czym wykazał się Pan własną inicjatywą? Co się Panu nie podoba w postępowaniu szefa? Jak, Pana zdaniem, szef ocenia Pańską pracę? W jaki sposób szef wydobywa z Pana to, co najlepsze? Czy interesuje się Pan sportem? Jakie cechy osobowości są niezbędne do osiągnięcia sukcesu w Pańskiej dziedzinie? Woli Pan pracować samodzielnie czy w zespole? Jaką rolę zwykle pełnił Pan w zespole? Jak zdefiniowałby Pan atmosferę sprzyjającą pracy? Czy daje Pan wyraz swoim opiniom jeśli nie zgadza się Pan ze zdaniem swojego przełożonego? Co powiedziałby Pan o przełożonym, który postępuje nie fair albo z którym trudno się współpracuje? Czy uważa Pan, że jest naturalnym liderem czy raczej podwładnym? Dlaczego uważa Pan, że jest lepszy od swoich kolegów? Z jakimi ludźmi lubi Pan pracować? Otrzymał Pan zadanie, które wymaga kontaktowania się z ludźmi zajmującymi w firmie różne szczeble w hierarchii. Jak Pan to zrobi? Kontakty z jakim szczeblem najbardziej Panu odpowiadają? Ma Pan w południe wyznaczoną wizytę u lekarza. Czekał Pan na nią 10 dni. Ale w ostatnim momencie wypadło jakieś ważne spotkanie. Co Pan robi? Jak udało się Panu przyjść na rozmowę kwalifikacyjną skoro nadal jest Pan zatrudniony gdzie indziej? Kiedy spodziewa się Pan awansu? Proszę zdefiniować pojęcie współpraca. Jakie ma Pan kłopoty we współpracy z ludźmi różniącymi się od Pana wykształceniem i zainteresowaniami? Proszę powiedzieć co takiego Pan zrobił, co świadczyłoby o Pańskiej lekkomyślności? Proszę mi opowiedzieć coś, co było dla Pana największym wyzwaniem. Proszę podać przykład jakiejś metody pracy, którą Pan stosuje. Co Pan o niej sądzi? Co by Pan zrobił, gdyby musiał podjąć jakąś decyzję, a nie byłoby do tego odpowiedniej procedury? Co jest Pańską największą słabością? Strona 5
Patrząc z perspektywy: czy mógł Pan lepiej pokierować swoją karierą? Jakie decyzje jest najtrudniej Panu podejmować? Jakie umiejętności zawodowe chce Pan obecnie doskonalić? Czy, kiedy trzeba, gotów jest Pan podjąć ryzyko? Widzi Pan ten długopis? Proszę mi go sprzedać. Jak zdefiniowałby Pan swój zawód? Czy miał Pan kiedykolwiek kłopoty finansowe? Jak radzi sobie Pan z odmową? Dlaczego tak długo był Pan bez pracy? Dlaczego tak często zmienia Pan pracę? Dlaczego chce Pan odejść z obecnej pracy? Dlaczego odszedł Pan z poprzedniej pracy? Co Pana najmniej interesuje w tej pracy? Co w Pańskiej poprzedniej firmie się Panu nie podobało lub z czym się Pan nie zgadzał? Jakie wyniósł Pan ogólne wrażenia ze swojej ostatniej firmy? Jakie sprawy utrudniają Panu wykonywanie pracy i jak Pan sobie z nimi radzi? Co w tej pracy wydaje się Panu trudne? Dlaczego tak Pan uważa? Każda praca ma swoje plusy i minusy. Proszę podać przykład niektórych minusów z Pańskiej ostatniej pracy. W jaki sposób dostał Pan poprzednią pracę? Na jakie poważne choroby chorował Pan w ostatnich latach? Czy po ich przebyciu odczuwał Pan jeszcze jakieś dolegliwości? Kiedy ostatnio odwiedził Pan przychodnię specjalistyczną? Czy mieszka Pan z rodzicami, rodziną czy też zajmuje samodzielne mieszkanie? Czy ma Pan dzieci? Jeśli tak to w jakim wieku? Czy może Pan w jakiś sposób udokumentować znajomość języków obcych? Czy w tej chwili doskonali Pan znajomość jakiegoś języka obcego? Czy dotychczas wykorzystywał Pan w pracy zawodowej znajomość języków obcych? Jeżeli tak to przy jakiej okazji? Które z ukończonych przez Pana kursów i szkoleń były dla Pana najbardziej przydatne? Jakie szanse na rozwój dostrzega Pan w firmie, w której poprzednio był Pan zatrudniony? Co uważa Pan za największe zagrożenie dla firmy, w której poprzednio był Pan zatrudniony? Na czym polegał awans (rozwój) w nowym miejscu pracy? Czy zmiana pracy przyniosła Panu wymierne korzyści? Jakie? Czy o Pana planowanym odejściu wiedzą przełożeni w firmie, w której Pan nadal pracuje? Które ze zmian pracy miały największe znaczenie w Pana dotychczasowej karierze? Realizacja jakich zadań przyniosła Panu najwięcej satysfakcji? Jakie cele zawodowe zamierza Pan zrealizować w najbliższym czasie? Ile czasu spędza Pan w pracy? Proszę ocenić politykę marketingową firmy, w której Pan pracuje. Co, Pana zdaniem, należałoby zmienić w firmie, w której Pan pracuje? Co jest dla Pana ważniejsze: zadowolenie z pracy czy awans? Czy tylko do nas wysłał Pan życiorys i list motywacyjny? Czego oczekuje Pan po zmianie pracy? Czego chciałby Pan się jeszcze nauczyć? Czy wybrałby Pan ponownie taki zawód jaki Pan obecnie wykonuje? Czy zdecydowałby się Pan na przeprowadzkę, by objąć wyższe stanowisko w filii naszej firmy? Dlaczego chce Pan pracować u nas? Strona 6
Co najgorszego słyszał Pan o naszej firmie? Proszę uporządkować według ważności listę firm, które by Pan odwiedził oferując nasze produkty. Proszę wskazać swoje doświadczenia zawodowe, które wiążą się bezpośrednio ze stanowiskiem, o które się Pan ubiega. Które z realizowanych przez Pana zadań bezpośrednio odpowiadają przyszłym obowiązkom u nas? Dlaczego zainteresował się Pan naszą ofertą/firmą? Który ze znanych produktów naszej firmy ocenia Pan najwyżej i dlaczego? Czy np. gdyby wygrał Pan bardzo dużą sumę pieniędzy to czy nadal by Pan pracował, czy wybrał życie z odsetek? Jaka jest granica finansowa, od której nasza oferta wyda się Panu atrakcyjna? Jak Pan sądzi: ile zarabia się u nas na porównywalnych z Pańskim stanowiskiem? Czy w poprzednim miejscu pracy dysponował Pan samochodem służbowym? Jakich korzyści materialnych, poza pensją, oczekuje Pan u nas? W jaki sposób w Pana poprzedniej firmie były wynagradzane dodatkowe godziny pracy? Od jakiej sumy, Pana zdaniem, zaczyna się wysokie wynagrodzenie w naszej branży? Pytania dla studentów i absolwentów Jak zdobywał Pan pracę w okresie wakacyjnym? Jakie ma Pan plany zawodowe na przyszłość? Gdzie Pan studiował i dlaczego wybrał Pan właśnie tą uczelnię? Czy mając możliwość ponownego rozpoczęcia studiów wybrałby Pan ten sam kierunek? Które przedmioty w trakcie nauki w szkole wyższej Pana szczególnie interesowały i dlaczego? Który ze zdawanych egzaminów był dla Pana najtrudniejszy? Których przedmiotów Pan nie lubił na studiach i dlaczego? Jak opłacał Pan studia i swoje utrzymanie w tym okresie? Gdzie odbywał Pan praktyki w czasie studiów? W jakiej firmie, dziale, jak długo one trwały? Jaki wybrał Pan temat pracy magisterskiej i dlaczego? Czy w trakcie studiów brał Pan udział w pracach koła naukowego lub jakiejś organizacji studenckiej? Czy zamierza Pan uzupełniać wykształcenie? W jakiej formie? Usiłowaliśmy wcześniej zatrudniać ludzi z Pańskiej uczelni, ale nie radzili sobie. Czym się Pan od nich różni? Co z tego, czego nauczył się Pan na studiach, przyda się Panu w pracy? Czy lubi Pan rutynowe działania/stałe godziny pracy? Jakim stanowiskiem jest Pan zainteresowany? Czy ma Pan kwalifikacje, które umożliwią Panu odnoszenie sukcesów w tej dziedzinie? Dlaczego uważa Pan, że spodoba się Panu ten rodzaj pracy? Co Pan wie o naszej firmie? Co, Pana zdaniem, jest warunkiem awansu w dobrej firmie? Czy uważa Pan, że pierwsi pracodawcy powinni brać pod uwagę oceny ze studiów podczas przyjmowania absolwenta do pracy? Czy to jest pierwsza Pana rozmowa kwalifikacyjna? Strona 7
Pytania, które NIE powinny się pojawić w czasie rozmowy kwalifikacyjnej to te dotyczące: wieku; stanu cywilnego i rodziny; narodowości; preferencji seksualnych; wyznania; zdrowia i niepełnosprawności. Strona 8 ZASADY ODPOWIEDZI NA PYTANIA Upewnij się, czy dobrze słyszałeś pytanie; Odpowiadaj na wszystkie pytania w sposób bezpośredni; Bądź rzeczowy, nie daj się wypuścić na dłuższe odpowiedzi przestań mówić, gdy odpowiedziałeś na konkretne pytanie; Używaj pozytywnych sformułowań; Wykorzystuj sytuację, aby dobrze wypaść nawiązuj do swoich sukcesów; Udzielając odpowiedzi zawsze staraj się obrazować je konkretnymi przykładami, potwierdzającymi naszą wiedzę, jak i doświadczenia; Pamiętaj, trudności czy porażki, jakich doświadczyliśmy w życiu zawodowym, mogą stać się naszym atutem podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Istotne jest, by zaprezentować wnioski, jakie z nich wysnuliśmy na przyszłość; Odpowiedzi powinny być zgodne z naszą wiedzą, doświadczeniami i dopasowane do naszego indywidualnego stylu funkcjonowania. Dzięki temu będziemy potrafili w sposób naturalny je uzasadnić. Sprzyja to budowaniu naszej wiarygodności w oczach osoby przeprowadzającej rekrutację; Pamiętajmy, pytania, które odbieramy jako dziwaczne, pozornie niezwiązane ze stanowiskiem pracy, niedorzeczne, tak naprawdę weryfikują: o Umiejętność poradzenia sobie kandydata w nietypowej sytuacji o Odporność na stres o Szybkość i adekwatność jego reakcji o Zdolność do twórczego rozwiązywania nietypowych problemów NAJLEPSZE ODPOWIEDZI NA TRUDNE PYTANIA Poniżej przedstawiamy przykładowe odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej. Nie ucz się ich na pamięć bo lepiej gdy brzmią one naturalnie, tak jak w zwykłej rozmowie. Dobrze jest przećwiczyć taką rozmowę w domu, można wtedy skorzystać z pomocy kogoś, z kim będziesz mógł odegrać scenkę z pracodawcą. Proszę opowiedzieć coś o sobie. Jak Pan/i by sam siebie opisał? Jest to tylko pozornie łatwe pytanie. Twoja odpowiedź nie powinna przypominać dzieła epickiego przygotowywanego do wydania w twardej oprawie! Trudność polega na uporządkowaniu myśli, tak,
abyś mógł podać przejrzyste streszczenie twojej pracy zawodowej i podkreślić te osiągnięcia, które wydają się być ważne dla rozmówcy. Nakreśl najważniejsze punkty, które chcesz przedstawić, opowiedz o swoich mocnych stronach, o rodzajach firm dla których pracowałeś, o znaczących osiągnięciach lub interesujących cię kierunkach rozwoju zawodowego. Upewnij się, że uwzględniłeś wszystko, co może cię wyróżnić. Pamiętaj, że masz na to niewiele czasu. Strona 9 Dlaczego stara się Pan/i właśnie o tę pracę? Co wie Pan/i o naszej firmie, o dziale, w którym chce Pan/i pracować? Dlaczego nasza firma wydaje się Panu/i atrakcyjna? Jakie są Pana/i oczekiwania wobec naszej firmy? Dostając takie pytania musisz pokazać, że odrobiłeś swoje zadanie domowe i wiesz coś na temat firmy i pracy, o którą się starasz. A najlepiej gdy potrafisz pokazać związek tych informacji z własnymi umiejętnościami, zainteresowaniami lub dotychczasowymi osiągnięciami. Odpowiedz sobie na pytanie co cię w tej pracy pociąga, intryguje, ekscytuje czy też stanowi dla ciebie wyzwanie? Jeżeli sam nie potrafisz przekonywująco odpowiedzieć na te pytania to jak przekonasz osobę prowadzącą rozmowę kwalifikacyjną. Jakie ma Pan/i wady? Jakie są pana/i słabe strony? "Nie mam takich" to odpowiedź bez sensu. W ten sposób można cię uznać za osobę o małej zdolności do autoanalizy, za człowieka, który nie uświadamia sobie własnych błędów a tym samym jest niezdolny do zmiany działania. Nie mów także banałów w stylu "Jestem perfekcjonistą" lub "Pracuję zbyt dużo". Naszymi słabymi stronami są zwykle przeciwieństwa mocnych stron lub też mocne strony doprowadzone do przesady. Znasz już swoje słabe i mocne strony przyjrzyj się im, aby sprawdzić, czy gdzieś nie posunąłeś się za daleko. Bądź wobec siebie uczciwy ta wiedza na pewno ci się przyda. Potem przygotuj odpowiedź, która nie tylko ujawniałaby, że sam dostrzegasz problem, ale że podjąłeś starania, aby go przezwyciężyć. Warto też dawać takie przykłady, które umiejscawiają naszą słabość w przeszłości np.: "dawniej zdarzało się...", "było mi trudno...". Jakie ma Pan/i zalety? Co Pana/nią motywuje w pracy? Jakie są Pana/i największe osiągnięcia? O jakim doświadczeniu lub sytuacji może Pan powiedzieć, że postawiła Panu największe wymagania? Jak opisałby Pan/i swoje stosunki z innymi ludźmi? Te pytania pozwalają Ci mówić o Twoich mocnych stronach, umiejętnościach i pozytywnych cechach. Ale uwaga! Nie dajmy się skusić na wyliczanie tylko naszych słabych stron. Zakładając, że rozmówca pyta nas o sukcesy i porażki, powinniśmy dać mu satysfakcjonującą odpowiedź. Nie należy jednak tej odpowiedzi nadmiernie długo uzasadniać. Jaka dotychczasowa praca przyniosła Panu/i najwięcej satysfakcji? Co spodziewa się Pan/i robić za 5 10 lat?
Ważne jest pokazanie, że chcemy i zamierzamy pracować w tej firmie przez dłuższy czas, tutaj chcemy robić karierę. Nie róbmy tego tak, jakby stanowisko, o które się staramy, interesowało nas tylko na krótki okres. W przeszłości często zmieniał Pan/i pracę. Dlaczego? Podkreśl, że pracując na różnych stanowiskach szybko realizowałeś zlecone zadania po czym nie pojawiały się nowe wyzwania. Zaakcentuj pozytywne strony takiej sytuacji np. większe doświadczenie i umiejętności. Możesz zakończyć mówiąc: "Szukam takiej pracy, która pozwoli mi na dłużej zatrzymać się w jednym miejscu". Strona 10 Dlaczego szuka pan/i pracy? Z jakiego powodu opuścił/a pan/i poprzednią pracę? W obu pytaniach chodzi o to samo dlaczego jesteś niezadowolony z swojej obecnej pracy. W ten sposób prowadzący rozmowę chce odkryć twoją motywację, a także sprawdzić, czego może się po to tobie spodziewać. Zdania w stylu "Nienawidzę swojej pracy" lub "Moje wynagrodzenie jest śmieszne" są niedopuszczalne. Zdanie "Szukam okazji, w których mogę się sprawdzić" można w pewnych okolicznościach uznać jako równoważnik zdania "Nienawidzę swojej pracy", ale nic ponadto. Prowadzący rozmowę na pewno szybko zorientuje się, że powtarzasz nic nie znaczącą odpowiedź, którą każdy może znaleźć w jakieś książce i w odpowiednim momencie powtórzyć jak papuga. Powinieneś odpowiedzieć na to pytanie na swój własny, indywidualny sposób. Jeśli myślisz o awansie to zastanów się o jaki rodzaj awansu ci chodzi: kierowanie większą niż dotychczas grupą ludzi? Uzyskanie tytułu wiceprezesa? Jak chcesz się sprawdzić? Co takiego chcesz zrobić, co było niemożliwe w poprzedniej pracy, a spodziewasz się, że będzie możliwe w nowej? Czy znasz jakieś problemy firmy, w których rozwiązaniu byłbyś pomocny? Dlaczego prowadzący rozmowę powinien wybrać akurat ciebie spośród 138 lub 1380 kandydatów? Jeżeli poszukujesz firmy, w której twoja praca byłaby lepiej opłacana, to dlaczego zasługujesz na lepszą płacę? Dlaczego będziesz wart lepszego wynagrodzenia w nowej pracy? Jakiej wysokości zarobków Pan/i oczekuje? Jeśli prowadzący rozmowę zapyta cię, jakiego wynagrodzenia się spodziewasz, możesz powiedzieć, że najpierw chciałbyś uzyskać więcej informacji na temat samej pracy. Najlepiej nie określać sumy dopóki nie będziesz miał pewności, że zostaniesz zatrudniony. Na ogół wynagrodzenie jest ustalone. Czasem zarobki mogą być negocjowane. Przede wszystkim zorientuj się jak płacą inne firmy za podobną pracę oraz jakie są stawki w danej firmie da Ci to lepszą pozycję przy negocjacjach. Gdy rozmówca będzie naciskał na jej podanie, możesz podać przedział np. od 1000 do 1500 złotych. Jeżeli zapyta cię o aktualne lub ostatnie zarobki, powinieneś podać kwotę prawdziwą, nie zawyżoną, ale masz pełne prawo podania tej kwoty razem z premią i różnymi innymi dodatkami jakie otrzymywałeś. Dlaczego właśnie Pana/nią mamy zatrudnić, a nie kogoś innego? Bądź przygotowany na szybką odpowiedź. Jeśli Ty nie będziesz miał pewności, tym bardziej nie będzie jej miał potencjalny pracodawca. Szybko wylicz swoje zalety, pozytywne cechy charakteru itp.
Dlaczego stracił/a Pan/i pracę? Nikt w naszych czasach nie piętnuje już zwolnionych z pracy, wiadomo, że jest to bardzo często spowodowane względami ekonomicznymi i restrukturyzacją. Może więc wystarczy krótkie wyjaśnienie "Jak panu być może wiadomo, mój dział został zlikwidowany w wyniku reorganizacji firmy". Możesz dodać do tego pozytywne stwierdzenie w rodzaju: "Mój kierownik był bardzo ze mnie zadowolony. Sprawdzał czy nie znajdzie się dla mnie miejsce w innych działach, ale w całej firmie redukowano etaty". Jeżeli straciłeś poprzednią pracę, ponieważ pracodawca miał ci coś do zarzucenia, nie ukrywaj tego. Na pytanie rozmówcy przedstaw mu szczegółowe wyjaśnienia i powiedz jak zamierzasz uniknąć takich błędów w przyszłości. Ale nie należy też przesadzać w drugą stronę wyjaśnienie w rodzaju "Zostałem zwolniony za niesubordynację" jest samobójczym golem. Już lepiej mówić "różnicy poglądów na temat celów działania wydziału". Wzmianka o niesubordynacji nie pozostawia potencjalnemu pracodawcy innego wyjścia jak odrzucenie kandydata. Strona 11 Czy lubi Pan/i swój zawód? Jest to pytanie o stosunek do tego, co się wybiera i co się robi w życiu. Ważne jest to czy o wyborze zadecydował przypadek, czy też wybór był od początku trafny. Lubienie swojego zawodu jest zawsze odczuciem subiektywnym i niemierzalnym. Dlatego na takie pytanie nie wystarczy lakoniczna odpowiedź "tak" lub "nie". Opowiadając na to pytania powinieneś dać do zrozumienia, że w tej sprawie nie liczą się dla Ciebie tylko i wyłącznie pieniądze bo rozmówca wskaże Ci od razu kilka bardzie popłatnych zajęć lub zawodów. Jakie cechy według Pana/i powinien mieć dobry przełożony? Wbrew pozorom pytania nie jest przeznaczone tylko dla kandydatów na stanowiska kierownicze. Jest to pytanie o rozumienie pojęcia kierowania ludźmi oraz próba sprawdzenia jaką masz wiedzę na temat stylów kierowania ludźmi i jaki styl Tobie najbardziej odpowiada. Analiza Twojej odpowiedzi pozwala przewidzieć, gdzie mogą wystąpić problemy w przyszłej współpracy z konkretną osobą. Na ogół jesteśmy w stanie zaprezentować długą listę cech negatywnych szefa. Lepiej jednak odwrócić sytuację i wymienić cechy pozytywne. WSKAZANIA NA KONIEC ROZMOWY: weź wizytówkę; zapytaj o dalszy przebieg procesu rekrutacji; zaplanuj list z podziękowaniem. LIST Z PODZIĘKOWANIEM PO ROZMOWIE KWALIFIKACYJNEJ Napisanie listu po rozmowie kwalifikacyjnej sprawi, że prowadzący lepiej Cię zapamięta i zapamięta jako osobę dobrze zorganizowaną i ceniącą go sobie, jako pracodawcę. I pamiętaj, że szablonowy tekst listu może Ci tylko zaszkodzić. Taki list powinien uświadomić przedstawicielowi firmy, że: pilnie słuchałeś tego, co mówił;
jesteś zadowolony z proponowanego stanowiska, potrafisz i chcesz wykonywać tę pracę; wniesiesz istotny wkład do zakładu/firmy/instytucji. Ważne, abyś użył właściwych sformułowań w swoim liście: możesz zacząć od: "Po namyśle..." lub "Zastanawiając się nad przebiegiem naszego spotkania..."; doceń pracodawcę, wyraź swój entuzjazm oraz daj do zrozumienia jakie wrażenie zrobili na Tobie: ludzie/produkt/obsługa/wyposażenie/rynek/pozycja ale uwaga NIE PRZESADZAJ Z TYM!; pokaż, że wykonywanie tej pracy byłoby dla Ciebie pozytywnym, motywującym wyzwaniem; daj do zrozumienia, że sprostasz temu wyzwaniu; jeśli chcesz dostać pracę powiedz to! Poproś o pracę w sposób pozytywny i entuzjastyczny; na koniec, dając dowód dobrego wychowania, powinieneś podziękować prowadzącemu rozmowę za czas, który znalazł dla Ciebie. UWAGA! nie przedobrzyj list powinien być krótki (nie dłuższy niż 1 strona A4); nie składaj wybujałych deklaracji, które mogą nie wytrzymać konfrontacji z rzeczywistością. List zaadresuj do prowadzącego rozmowę i wyślij go w ciągu 24 godzin po zakończeniu rozmowy. Strona 12 MOWA CIAŁA W CZASIE ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ Mowa ciała jest istotnym elementem oceny naszej kandydatury podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Niektórzy eksperci są nawet zdania, że niewerbalne aspekty zachowania są ważniejsze, w odbiorze i ocenie, niż to co rzeczywiście mówimy. Generalnie rzecz ujmując nie jest więc aż tak ważne, co mówimy, ale to w jaki sposób to mówimy (intonacja, barwa głosu, ton), oraz to jak się przy tym zachowujemy (mimika gestykulacja, postawa, wygląd zewnętrzny). Podczas rozmowy kwalifikacyjnej, język ciała oraz pozostałe niewerbalne aspekty zachowania, mogą o 180 stopni zmienić efekt odbioru naszej kandydatury. Gesty nieświadomego siebie kandydata mogą przeczyć słowom. Jako, że bez wielu ćwiczeń trudno jest manipulować swoją mową ciała, we wspomnianej sytuacji rekruter będzie miał jednak tendencję do uwierzenia temu co widzi, a nie temu co słyszy. Wiele osób w dalszym ciągu nie docenia roli komunikacji niewerbalnej. Dzieje się tak między innymi, przez fakt, że cały system edukacyjny, przez który przechodzi człowiek w naszym kręgu kulturowym, kładzie główny nacisk na słowo mówione i pisane. Mało jest w naszym wykształceniu wzmianek o mowie ciała i języku gestów. Wspomina się o tym dopiero na studiach, na zajęciach
z psychologii komunikacji. Niemniej jednak niewerbalne i często nieuświadomione aspekty naszego zachowania istnieją, co więcej mają wpływ na odbiór naszej kandydatury oraz siłę zniekształcenia Strona 13 tego co mówimy. Warto jest więc poznać, co oprócz naszych słów ma wpływ na wynik rozmowy kwalifikacyjnej a następnie dokładnie wyćwiczyć te elementy. Przed spotkaniem powitanie Przede wszystkim musimy zdać sobie sprawę z tego, że jesteśmy oceniani od chwili wejścia do firmy. W dobrym tonie jest jeśli przyjdziemy wcześniej. Czas oczekiwania jeśli jest taka możliwość powinniśmy sobie skrócić przeglądając od niechcenia czasopisma w poczekalni, bo już postawa jaką przyjmiemy podczas oczekiwania będzie dla rekrutera jednym z elementów oceny. Kiedy przychodzi nasza kolej, powinniśmy kroczyć pewnym krokiem do pomieszczenia, w którym będzie się odbywała rozmowa oraz przywitać się pewnym uściskiem dłoni. Te dwa aspekty są elementami pierwszego wrażenia. Należy o nie zadbać niezwykle starannie ponieważ na tej podstawie, nasza kandydatura będzie oceniana najprawdopodobniej już do końca rozmowy. Uścisk dłoni powinien być mocny, pewny i dynamiczny. Nasza dłoń powinna być sucha. Jeśli są na niej ślady potu to świadczy o naszym silnym zdenerwowaniu. O ile jest to dość naturalna dla niektórych osób reakcja na stres powinniśmy ją w miarę możliwości ukryć. Postawa i gesty Należy pamiętać, że nawet jeśli pozostajemy w całkowitym bezruchu, nasza postawa niesie za sobą konkretną wiadomość. Jeśli jest zbyt sztywna i zamknięta tak też będzie odbierana nasza kandydatura. Jeśli jednak chcielibyśmy sprawić wrażenie zrelaksowanych, opanowanych i pewnych siebie musimy wyeliminować napięcia mięśni. Trudno jest to zrobić bez odpowiedniego przygotowania, jednak warto ćwiczyć przywołując np. wydarzenia lub sytuacje, w których czuliśmy się pewnie oraz kiedy byliśmy opanowani. Taka postawa, którą dobrze jest demonstrować to proste plecy, naturalne ułożenie nóg i rąk, luźny naturalny ruch kiedy się poruszamy oraz spokojny opanowany oddech. Powinniśmy demonstrować pozycję zrelaksowaną, naturalną a przy tym nie senną lecz aktywną. Kiedy siedzimy na krześle, również powinno to wyglądać naturalnie, tak żebyśmy siedzieli wygodnie i pewnie, a nie na brzegu, bo to sygnalizuje niepewność. Kiedy tej pewności siebie nam brakuje mamy tendencję do sztywnienia, powłóczenia nogami przy marszu, oraz poruszania się drobnymi niepewnymi krokami. Musimy też pamiętać o sygnalizowaniu zainteresowania, kiedy rekruter lub inna osoba mówi coś do nas, powinniśmy skierować nasz korpus i twarz w jej kierunku oraz lekko minimalnie się pochylić. Nie powinniśmy jednak tego robić w sposób wymuszony.
Odwrócenie się do osoby, która do nas mówi, pochylenie się w jej kierunku jest naturalnym sygnałem zainteresowania. Na rozmowie zapominamy o nim właściwie tylko z powodu stresu. Ostatnią rzeczą, na którą zwracamy uwagę jest mimika. O ile gesty rąk, nóg i korpusu, dość łatwo będziemy mogli kontrolować o tyle mimika wymaga pracy z lustrem i kamerą. Twarz nieświadomie Strona 14 może nas zdradzać, a my jeśli nie mamy wprawy nawet nie wyczujemy, że mięśnie napięły nam się na przykład w sposób sygnalizujący strach, lub niechęć. Co zrobić z rękami? Podczas rozmowy kwalifikacyjnej wiele osób ma problem z tym co zrobić z rękami. Powstaje dylemat, czy trzymać je cały czas w jednym miejscu, czy może gestykulować, tak żeby wydawać się osobą dynamiczną. Niezależnie od tego czy zdecydujemy się na łagodną gestykulację, czy też będziemy opierać ręce luźno na udach powinniśmy pamiętać by unikać gestu zamknięcia. Polega on na tym, że splatamy nasze ręce na piersi. Z reguły robimy tak w dwóch sytuacjach kiedy jest nam zimno lub kiedy nie mamy poczucia bezpieczeństwa. Jest to gest obronny i powinniśmy opanować się jeśli przychodzi nam ochota by go użyć. Drugą sytuacją, której również powinniśmy unikać, jest bawienie się długopisem. W chwilach napięcia może nawet dojść do tego, że go połamiemy. Rekruter to zauważy i oceni jako nadmierną nerwowość, brak odporności na stres oraz niepewność. Jeśli odczuwamy dyskomfort i nie wiemy co zrobić z rękami najlepiej jest trzymać je w jednym miejscu na udach w pozycji otwartej (nieskrzyżowanej) lub pół-otwartej albo też na oparciach krzesła. Z tej pozycji łatwo nam też będzie wspierać swoje słowa dodatkowymi, niewymuszonymi gestami dłoni. Ułożenie nóg Niezależnie od tego czy zdecydujemy się trzymać nogi skrzyżowane, czy też równo, stabilnie ułożone na podłodze, powinniśmy pamiętać, żeby taką pozycję utrzymywać przez cały czas. Ciągłe zmiany postawy, raz krzyżowanie, raz nogi proste, przekładanie nóg będzie świadczyło o naszej nerwowości i niepewności.
Nie dotykajmy ust i nosa Dotykanie lub przykrywanie ust dłonią jest sygnałem, że najprawdopodobniej przed chwilą powiedzieliśmy kłamstwo. Podobnie jest w sytuacji kiedy pocieramy dłonią lub palcami nasz nos. Jeśli kłamiemy powinniśmy zachować szczególną kontrolę nad każdym gestem naszego ciała, bo to nie słowa będą nas zdradzały, ale gesty, mimika, postawa oraz ton głosu. Niezależnie od tego czy rzeczywiście wspomniane gesty będą oznaczały w naszym przypadku kłamstwo, czy też po prostu się podrapaliśmy, powinniśmy tego unikać, ponieważ rekruter najprawdopodobniej zinterpretuje to na naszą niekorzyść. Po prostu będziemy oceniani jako mniej wiarygodni. Strona 15 Kontakt wzrokowy Zdecydowanie należy utrzymywać kontakt wzrokowy z rekruterem. Brak tego kontaktu oznacza zdenerwowanie oraz budzi w rekruterze wrażenie, że chcemy coś ukryć. Dobry, naturalny kontakt wzrokowy, sygnalizuje otwartość i uczciwość. Szczególnie powinniśmy unikać sytuacji, w których wpatrujemy się w jeden punkt na podłodze i opowiadamy o czymś ważnym nie patrząc na naszego rozmówcę. Taka postawa będzie zinterpretowana jako brak pewności siebie, duża nieśmiałość, zawstydzenie. Takie cechy zdecydowanie nie będę działały na naszą korzyść. Musimy jednocześnie pamiętać, żeby nie wpatrywać się w rekrutera przez cały czas, bo to powoduje lęk i dyskomfort psychiczny oraz wzmacnia napięcie. Nasze spojrzenia powinny być kilkusekundowe, naturalne, niewymuszone. Zachowanie komfortowej odległości Każdy człowiek posiada swoje osobiste granice bliskości, które różnią się w zależności od miejsca zamieszkania. W dużych miastach nasze granice, w które pozwalamy wkroczyć innym ludziom są ciaśniejsze. Wiąże się to z tym, że gęstość zaludnienia, transport publiczny, tłok na ulicach i w sklepach wymuszają konieczność zezwolenia na wkroczenie w nasze "prywatne strefy". Prywatna strefa, lub strefa intymna, jest to obszar wokół ciała, w który mogą wchodzić tylko osoby bliskie. W przypadku obcych odczuwamy to jako dyskomfort i jeśli to możliwe odsuwamy się od takiej osoby. Przy rozmowie kwalifikacyjnej również powinniśmy zatroszczyć się o to, by znajdować się w komfortowej dla obu stron odległości od siebie. Pozwoli to nam prowadzić merytoryczną dyskusję oraz wyeliminować napięcie związane z nadmierną bliskością dwóch obcych sobie osób.
Oczywiście zdarzają się sytuacje i rozmowy, w których rekruter będzie chciał przetestować naszą odporność na tego rodzaju ingerencje i będzie się starał przekraczać strefę prywatną. Jest to specyficzny typ wywiadu, w którym obserwuje się jak kandydat radzi sobie z różnego rodzaju napięciem. Na szczęście jest to metoda rzadko stosowana, jednak również na tego typu testy musimy być czasem przygotowani. Strona 16 Sposób mówienia To w jaki sposób mówimy jest często ważniejsze od tego co mówimy. Zwracamy szczególną uwagę na naturalny ton głosu, barwę, wysokość, szybkość mówienia, głośność, rytm, naturalny oddech. Te elementy składają się na odbiór i wiarygodność naszego komunikatu. Im głos brzmi bardziej naturalnie i "tak jak zwykle" tym lepiej będziemy odbierani jako kandydaci. Stres powoduje ściśnięcie gardła, przez co zmienia się ton, szybkość mówienia, wysokość głosu. Stres powoduje, że oddech jest przyspieszony i urywany, przez co trudniej nam zachować naturalny rytm, dlatego elementy te powinniśmy ćwiczyć. Mowa ciała rekrutera Specjaliści ds. rekrutacji również mają określoną mowę ciała, którą powinniśmy obserwować. Jeśli spotkamy się z kiwaniem głową, skierowaniem ciała wyrażającym zainteresowane możemy to odczytać jako pozytywny sygnał, jeśli chodzi o naszą kandydaturę. Z kolei skrzyżowane ręce i nogi, pocieranie nosa, dyskretne ziewanie możemy odczytać jako brak zainteresowania oraz że rekruter ma odmienne zdanie niż my. Powinniśmy obserwować wszystkie sygnały wysyłane przez rekrutera, ponieważ pozwoli to nam lepiej się zaprezentować oraz zmienić strategię już w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej, jeśli tak którą obraliśmy nie przynosi rezultatu. Komunikacja niewerbalna stanowi ważny element prezentacji własnej kandydatury. Nie powinniśmy jej więc w żadnym wypadku lekceważyć lub wręcz negować, bo jest ważnym, jeśli nie najważniejszym aspektem naszej wiarygodności. Oczywiste jest, że opisane zasady i metody wymagają ćwiczenia oraz że w sytuacjach napięcia kontrola gestów jest dużo trudniejsza niż wtedy kiedy jesteśmy zrelaksowani. Powinniśmy jednak mieć przede wszystkim świadomość, że gesty i postawa odgrywają dużą rolę w komunikacji oraz być świadomym, co i w którym momencie nasze ciało przekazuje otoczeniu.
NEGOCJACJE PŁACOWE 15 WSKAZÓWEK JAK NEGOCJOWAĆ WYNAGRODZENIE: Negocjacje z pracodawcą zaczynasz od przygotowań czyli zanim zaczniesz rozmawiać o pieniądzach powinieneś wiedzieć: jaka jest średnia wysokość wynagrodzenia na podobnym stanowisku w firmach w danym rejonie; jaki jest zakres wynagrodzeń w danej firmie oraz jaka była pensja osoby zatrudnionej wcześniej na tym stanowisku; jakie są Twoje własne potrzeby i wymagania i jak to się ma do dwóch wcześniejszych podpunktów. O ile to możliwe opóźniaj dyskusje na temat Twojego wynagrodzenia do momentu kiedy pojawi się oferta pracy dla Ciebie. Staraj się, aby zatrudniający wymienili ofertę pierwsi da Ci to lepszą pozycję przetargową. Musisz wiedzieć jaka jest Twoja wartość i w jaki sposób Twoja osoba przysłuży się firmie. Ważne jest, aby zatrudniający Ciebie był świadom tej wartości. Spraw, żeby pracodawca był entuzjastycznie nastawiony do Twojej kandydatury będzie Ci wtedy łatwiej z nim negocjować. Pamiętaj, że w skład Twojego wynagrodzenia mogą wchodzić takie elementy jak: dodatkowy pakiet socjalny, samochód służbowy, plan podwyżek itp. One też mają swoją cenę. Negocjacje muszą być wygrane przez obie strony jeśli nie są, to obie strony przegrywają w ostatecznym rozrachunku. Bądź elastyczny nie zatrzymuj się przy błahych sprawach, zawsze szukaj kompromisu Staraj się przewidzieć trudne pytania i przygotuj sobie wcześniej odpowiedzi. Nie obawiaj się, że przez negocjacje korzystnych warunków stracisz ofertę, większość pracodawców oczekuje negocjacji, jeśli robisz to w sposób rozsądny i uzasadniony Nie trać nad sobą kontroli. To, czego nie uda Ci się wynegocjować na początku, jest bardzo trudne do odzyskania później, dlatego warto się dobrze przygotować do tej rozmowy. Upewnij się, że ustalenia z negocjacji zostały zawarte w Twojej umowie o pracę. Nie krępuj się poprosić o dzień lub dwa do namysłu. Zakończ negocjacje na przyjacielskiej i pogodnej stopie. Strona 17 WSKAZÓWKI NA KONIEC Aby skutecznie odbywać rozmowy kwalifikacyjne warto: Być przygotowanym poznaj firmę; poznaj siebie; przejrzyj swój życiorys; przypomnij kluczowe osiągnięcia; bądź na czas. Ubrać się odpowiednio wyglądaj tak, jakbyś już tam pracował/a; bądź schludny i czysty; sprawdź jak wyglądasz, zanim rozpoczniesz rozmowę. Być pewnym siebie uśmiechnij się i pewnie uściśnij dłoń; zachowaj kontakt wzrokowy. Być przygotowanym na trudne pytania mów precyzyjnie; odpowiadaj na pytania; podkreślaj pozytywne aspekty i swoje doświadczenia; przestań mówić, gdy odpowiesz na pytanie.