NAWIGACJA GNSS
PRZEPISY DOC 9849 GNSS Manual zawiera informacje związane z aspektami wdrożeniowymi GNSS. Podręcznik opisujący jak wdrożyć operacje GNSS. Aneks 10 Telekomunikacja lotnicza, tom I Pomoce radionawigacyjne zawiera standardy i rekomendowane praktyki (SARPs) dla GNSS. Dodatek D do Aneksu 10, tom I zawiera informacje techniczne dot. GNSS jak i opisuje praktyczne aspekty zastosowania SARPs. Inne dokumenty ICAO zawierają odniesienia do sensora GNSS i operacji opartych o ten sensor: DOC 8168 tom II SARPs dotyczące projektowania procedur lotu GNSS, DOC 8071 Podręcznik testowania pomocy radionawigacyjnych (testy sygnału na ziemi i w czasie lotu, zakłócenia, sprawdzenie bazy danych), Anek 4 Mapy lotnicze, Inne (Aneks 2, 11, 15, DOC 9674 WGS-84 Manual)
PRZEPISY BRAK JEST PRZEPISÓW KRAJOWYCH. zatem wdrożenie GNSS musi opierać się o dodatkowe procedury / ograniczenia które zostaną opublikowane w AIP Polska (inne kraje publikują je w formie biuletynów informacyjnych AIC). Publikacja tych procedur i ograniczeń operacyjnych będzie zawarta w AIP Polska w nowym rozdziale ENR 4.3. Nawigacja GNSS dostępna w FIR Warszawa jest oparta wyłącznie o GPS, z wykorzystaniem kodu ogólnodostępnego C/A (coarse-acquisition).
PODSTAWOWE WYMAGANIA DOT. GNSS ANEKS 10 Zapewnione poprzez umowę z Głównym Geodetą Kraju.
PODSTAWOWE WYMAGANIA DOT. GNSS ANEKS 10
PODSTAWOWE WYMAGANIA DOT. GNSS ANESK 10
PODSTAWOWE WYMAGANIA DOT. GNSS ANEKS 10 Wymogi techniczne dot. SIS dla określonych typów operacji GNSS.
PODSTAWOWE WYMAGANIA DOT. GNSS ANEKS 10 Graniczne wartości alarmowe dla określonych typów operacji GNSS.
PODSTAWOWE WYMAGANIA DOT. GNSS ANEKS - 10 Wymogi dotyczące odbiornika pokładowego GNSS
PODSTAWOWE WYMAGANIA DOT. GNSS DOC 9849 Do wykorzystania uwzględniane są dwie podstawowe konstelecje satelitów (dwa systemy) amerykański GPS i rosyjski GLONASS. Zezwalając na operacje GNSS, Państwo ponosi odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa wykonywania takich operacji, niezależnie, czy operacje te oparte są na nie wspomaganym satelitarnym systemie nawigacyjnym, systemie wspomagania bazującym na awionice statku powietrznego lub czy są to operacje bazujące na systemie wspomagania zapewnianym przez usługodawcę innego państwa. Brak jest jednoznacznego obowiązku monitorowania stanu GNSS ponieważ: Odbiornik użytkownika i monitorujący mogą śledzić różne zestawy satelitów, zmiany sygnału satelity powodowane przez ruch i kształt a/c oraz antenę nie mogą być uwzględnione przez monitor, niemożliwa jest korelacja błędów użytkownika i monitora (jonosfera, błędy wynikające z ewentualnych odbić sygnału), mogą być stosowane różne technologie wspomagania RAIM.
PODSTAWOWE WYMAGANIA DOT. GNSS DOC 9849
PODSTAWOWE WYMAGANIA DOT. GNSS DOC 9849 Meldowanie o anomaliach i zakłóceniach
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE Publikowane w AIP Polska ENR 4.3. W innych krajach przeważnie jako Biuletyny Informacji Lotniczej (AIC). Procedury dot. wyposażenia pokładowego: Wszystkie odbiorniki GNSS i wyposażenie muszą być wyprodukowane zgodnie z TSO/ETSO C129 lub TSO/ETSO145/146 oraz muszą być zainstalowane na pokładzie statku powietrznego zgodnie z FAA AC 20-138/AC 20-130A lub EASA AMC 20-5. Żaden z ręcznych odbiorników GNSS nie jest dopuszczony do stosowania w operacjach IFR lub do wykonywania podejść do lądowania według wskazań przyrządów. Ich użycie jest zabronione w nawigacji RNAV, w tym również nieprecyzyjnych podejściach do lądowania. Zaleca się, aby w celu poprawy ciągłości/niezawodności operacji, odbiorniki GNSS spełniające wymogi TSO/ETSO C129 były wyposażone w funkcję FDE - Fault Detection and Exclusion, dającą możliwość wykrywania i wykluczania błędnych satelitów.
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE Procedury dot. wyposażenia pokładowego (cd): Kryteria certyfikacji odnoszące się do wspomaganych ABAS podejść do lądowania RNAV (GNSS) do minimów LNAV oraz LNAV/VNAV są zawarte w dokumencie EASA AMC 20-27 Airworthiness Approval and Operational Criteria for RNP APPROACH (RNP APCH) Operations Including APV BARO-VNAV Operations. Kryteria certyfikacji odnoszące się do wspomaganych SBAS podejść do lądowania RNAV (GNSS) do minimów LPV są zawarte w dokumencie EASA AMC 20-28 Airworthiness Approval and Operational Criteria related to Area Navigation for GNSS approach operations to Localiser Performance with vertical guidance minima using SBAS.
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE Procedury dot. załóg statków powietrznych: Procedury NPA RNAV GNSS w FIR Warszawa są dostępne tylko po wcześniejszym zaakceptowaniu lub na żądanie załóg statków powietrznych. Wykonywanie instrumentalnych procedur podejścia RNAV (GNSS) jest dozwolone tylko wtedy, gdy są one opublikowane w AIP POLSKA, dostępne w bazie danych odbiornika oraz załoga posiada odpowiednie uprawnienia do ich wykonywania. Aby wyeliminować błędy krytyczne, pilot lub operator statku powietrznego powinien przeprowadzić sprawdzenie integralności instrumentalnej procedury podejścia do lądowania GNSS. Powinno ono obejmować co najmniej sprawdzenie zgodności współrzędnych WGS-84 punktu FAF oraz odległość i kierunek do punktu MAPt. Załogi statków powietrznych powinny sprawdzać depesze NOTAM oraz prognozę RAIM, aby upewnić się, że procedura podejścia GNSS (włączając w to podejścia alternatywne oraz podejścia do lotniska zapasowego) jest dostępna.
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE Procedury dot. załóg statków powietrznych: Ręczne wprowadzanie zdefiniowanych przez użytkownika punktów i jakiekolwiek modyfikacje opublikowanej procedury przy użyciu tymczasowych punktów lub fix ów nie znajdujących się w bazie danych jest ściśle zakazane. Jeśli podczas wykonywania procedury podejścia do lądowania RNAV GNSS sygnał GNSS przestanie spełniać wymagane kryteria załoga powinna wykonać procedurę nieudanego podejścia, poinformować ATC i poprosić o alternatywną procedurę podejścia (lub użyć lotniska zapasowego, gdzie stosowna procedura podejścia do lądowania będzie dostępna). Załoga musi poinformować ATC w przypadku wystąpienia jakichkolwiek problemów podczas podejścia NPA RNAV GNSS skutkujących utratą możliwości wykonania podejścia do lądowania. Załoga ma również w tej sytuacji obowiązek złożenia raportu o tym zdarzeniu na standardowym formularzu Post flight Report.
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE Procedury dot. załóg statków powietrznych: PROGNOZA RAIM Podczas fazy planowania przed lotem, obowiązkiem załogi statku powietrznego jest dokonać sprawdzenia dostępności RAIM na lotnisku docelowym. Sprawdzenie to powinno być wykonane na tak krótko jak to możliwe przed startem, w każdym przypadku jednak nie więcej niż 24 godziny przed startem. Prognoza RAIM powinna być sprawdzona i dostępna od 15 minut przed ETA do 15 minut po ETA. Zaleca się wykorzystanie usługi Eurocontrol dostępnej pod adresem: http://augur.ecacnav.com/augur/app/home. Należy podkreślić, że w FIR Warszawa nie zezwala się na wykorzystanie do sprawdzenia dostępności RAIM programów/funkcji prognozujących RAIM zainstalowanych w odbiornikach pokładowych. Mając powyższe ograniczenia na uwadze, zawsze, gdy planowane jest wykonanie podejścia GNSS, należy przewidzieć i zaplanować odpowiednie alternatywne podejście lub lotnisko zapasowe oraz sprawdzić jego dostępność jako procedura awaryjna.
Procedury ATC: PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE Podejścia NPA RNAV GNSS będą traktowane przez ATC jak inne procedury NPA. ATC będzie stosowało standardowe procedury sekwencjonowania i separacji ruchu. Załoga powinna zgłosić żądanie zezwolenia na wykonanie procedury podejścia NPA RNAV GNSS. Uzyskane zezwolenie umożliwia wykonanie podejścia do lądowania zgodnie z procedurą opublikowaną w AIP. Jeżeli zajdzie taka konieczność, dla celów operacyjnych i separacji ruchu, statek powietrzny może być wektorowany do punktu na trasie nominalnej procedury nie dalej jednak niż FAF. ATC nie powinno wektorować statku powietrznego do jakiegokolwiek punktu za FAF, zaś załogi nie powinny akceptować takiej operacji.
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE Procedury dot. załóg statków powietrznych i krl; przykładowa frazeologia RTF: Zgłoszenie załogi żądania zezwolenia na wykonanie procedury podejścia RNAV: (Aircraft callsign) request RNAV approach via (IAF designator), runway xx Zezwolenie ATC: (Aircraft callsign) cleared RNAV approach, runway xx. Report at (appropriate fix designator) Dla sekwencjonowania ruchu i dla poprawienia świadomości sytuacji ruchowej ATC może zażądać od załogi zgłoszenia, gdy statek powietrzny będzie ustabilizowany na kursie końcowego podejścia, lub też zgłoszenia innego punktu na procedurze: (Aircraft callsign) report established on final approach track.
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE Procedury dot. załóg statków powietrznych i krl; przykładowa frazeologia RTF: W przypadku, gdy ATC wie o problemach z funkcjonowaniem systemu GNSS powinna zostać użyta poniższa frazeologia: (Aircraft callsign) GNSS reported unreliable (or may not be available) in the area of (in the vicinity of [location or radius, between levels] Załoga powinna poinformować ATC o uruchomieniu wskazania RAIM i dalszych intencjach. (Aircraft callsign) GNSS unavailable (reason and intentions).
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE - NOTAM PAŻP będzie publikować NOTAMY z predykcją RAIM dla poszczególnych lotnisk, gdzie dostępne będą procedury lotu (SID, STAR i IAP) oparte o sensor GNSS. Notamy będą wydawane na podstawie NOTAM proposals przesyłanych przez DFS. GNSS NOTAM informuje kiedy na danym lotnisku jest przewidywany brak dostępności GNSS o dokładności wymaganej do danego typu podejścia RNP APCH. W odniesieniu do wdrażanych procedur podejścia typu LNAV minimum wymaganej dokładności nawigacji określa RAIM. Do określenia występowania tzw. RAIM outages (dziury/przerwy RAIM) emulowana jest konstelacja GPS i następuje sprawdzenie czy pozwala ona w rozpatrywanym czasie na zapewnienie wymaganej, dla danego typu operacji podejścia, dokładności nawigacji. Serwisy typu AUGUR czy serwis DFS, z którego korzysta PAŻP, jest lepszy od funkcji RAIM PREDICTION dostępnej w niektórych odbiornikach GNSS ponieważ uwzględnia planowane wyłączenia poszczególnych satelitów. Informacje o planowanych wyłączeniach (znane uszkodzenia i planowane wyłączenia serwisowe) są publikowane w NANU.
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE - NOTAM NANU Notice Advisory for NAVSTAR Users informacje wydawane przez US Coast Guard i Centrum Operacyjne systemu GPS w Schriever w Colorado dotyczące funkcjonowania / dostępności poszczególnych satelitów systemu. Przykłady NOTAM: przykład nowego NOTAM
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE - NOTAM Przykłady NOTAM: przykład NOTAM kasującego (2 typy): - Kasujący ograniczenia wydane NOTAMEM A 1234/09
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE - NOTAM Przykłady NOTAM: przykład NOTAM kasującego (2 typy): - Kasujący ograniczenia wydane NOTAMEM A 1234/09 i informujący, że zostanie wydany nowy z nowymi ograniczeniami.
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE - NOTAM A1456/13 NOTAMN Q) EPWW/QGAAU/I/NBO/A/000/999/5210N02058E005 A) EPWA B) 1305060205 C) 1305070300 D) 06 0205-0230 0525-0600 07 0015-0045 E) GPS RAIM IS NOT AVAILABLE FOR LNAV
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE PLAN LOTU Zgodnie ze zmianą nr 1 do PANS_ATM Doc 4444 od 15.11.2012 powinny być stosowane następujące oznaczenia związane z wdrażanymi NPA RNAV GNSS: POLE 18
PROCEDURY I OGRANICZENIA OPERACYJNE PLAN LOTU
p.czesnik@pansa.pl Pytania?? DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ