II Konferencja naukowo-techniczna IT W TRANSPORCIE SZYNOWYM Wyzwania i co dalej? Michał Rudowski Warsaw University of Technology Institute of Computer Science Ożarów Mazowiecki, 5-6 października 2017 r.
Wprowadzenie. Cel referatu. Agenda Wyzwania dla IT a transformacja cyfrowa Aktualny stan IT w kolejnictwie Główne wyzwania dla IT w kolejnictwie Wymagania jakościowe wynikające z rozwoju IT i rynku Wykorzystanie trendów IT do realizacji wyzwań transformacja cyfrowa Jak wdrożyć transformację cyfrową w kolejnictwie? Ożarów Mazowiecki, Warsaw, November 5-6 października 2016 2017 r. 2
Cel pracy Przedstawienie warunków koniecznych dla stworzenia koncepcji rozwoju IT w kolejnictwie i jej realizacji, aby efektywnie wykorzystać zalety współczesnych trendów IT (transformacji cyfrowej) dla realizacji najważniejszych aktualnie wyzwań przewoźników i zarządców infrastruktury. Koncepcja ta uwzględnia potrzeby i możliwości publicznych polskich podmiotów działających w kolejnictwie. Ozarów Mazowiecki, Warsaw, November 5-6 października 2016 2017 r. 3
Digital transformation Przedsiębiorstwo cyfrowe Wsparcie procesów operacyjnych i handlowych - obsługa procesów wewnątrz firmy Ukształtowanie procesów operacyjnych i handlowych oraz relacji z otoczeniem przy wykorzystaniu wszystkich możliwości cyfrowych technologii informacyjnych obsługa procesów klientów i automatyzacja procesów wewnętrznych. Ożarów Mazowiecki, 5-6 października 2017 r. 4
Digital transformation (2) Big Data Cloud Computing Software Define Infrastructure Internet of Things Bring Your Own Device (?) Service Oriented Architecture Ożarów Mazowiecki, Warsaw, November 5-6 października 2016 2017 r. 5
Digital transformation jak osiągnąć sukces w kolejnictwie? Ponieważ klienci nie dostrzegają atrakcyjności oferty kolei, konieczne są usługi nowego typu i operatorzy, którzy: Posiadają zdolność wyprzedzania ofertą potrzeb klientów. Mają kompetencje w zakresie wykorzystania najnowszych technologii cyfrowych. Są kreatywni. Budują nowe modele biznesowe wykorzystując wywrotowe innowacje (disruptive innovations). Ich nowe modele biznesowe obejmują sieci dostaw (supply networks) zamiast pojedynczych łańcuchów dostaw (supply chains) co pozwala na modelowanie potrzeb wszystkich interesariuszy (stakeholders) i optymalizacje działań. Ożarów Mazowiecki, Warsaw, November 5-6 października 2016 2017 r. 6
PKP Informatyka Aktualny stan IT w kolejnictwie IT w spółkach Grupy PKP i innych podmiotów Petrosoft Wyniki wybranych firm IT w 2016 r. [Computerworld TOP200 edycje 2016 i 2017] Firma Lokata Przychody ze sprzedaży usług i produktów IT [tys. zł] Dynamika przychodów [%] Przychody ze sprzedaży IT 2016 [%] Wynik finansowy [tys. zł] Zatrudnienie 16/15/14 16 15 14 16/15 15/14 Usługi Software Hardware 16 15 14 16 15 PKP Informatyka 113/96/73 77742 83976 111771-7 -25 92 0 8 7174-5639 -6946 339 331 Petrosoft 199/203/222 25857 17513 11983 +48 +46 28 12 60 2080 1512 1026 70 59 COIG SA 107/92/89 80518 91519 75857-12 +21 69 31 0 9798 12265 14152 485 490 Ożarów Mazowiecki, Warsaw, November 5-6 października 2016 2017 r. 7
Główne wyzwania IT w zakresie zarzadzania infrastrukturą System tworzenia i kontroli realizacji rozkładu jazdy. Przygotowanie danych do tworzenia rozkładów jazdy, w tym: obliczenia trakcyjne dla wszystkich odcinków linii i składów różnych przewoźników z możliwością wyznaczania czasów jazdy pozwalających na realizację niezbędnych czynności eksploatacyjnych i minimalizację zużycia energii trakcyjnej, Obsługa zamówień na dostęp do elementów infrastruktury (tras pociągów), Tworzenie i modyfikacja rozkładów zgodnie z bieżącymi potrzebami, zamówieniami tras, możliwościami przewoźników oraz planowanie kosztów dostępu do infrastruktury dla przewoźników związanych, Prezentacja rozkładu jazdy dla zarządcy infrastruktury oraz dla systemów informatycznych przewoźników, UTK i aplikacji ogólnego użytku (rozkład jazdy pociągów pasażerskich, sprzedaż biletów oraz usług przewoźników towarowych), Prezentacja danych o infrastrukturze, rozkładzie jazdy i usługach z uwzględnieniem czasu, lokalizacji przestrzennej infrastruktury, pociągów, składów i pojazdów szynowych oraz punktów świadczenia usług, Udostępnianie danych aplikacjom klientów i pasażerów z uwzględnieniem wymaganych odpowiednich ograniczeń dostępu dla poszczególnych grup użytkowników, Ewidencja bieżącej pracy eksploatacyjnej z prezentacją przestrzenną aktualnej sytuacji ruchowej. System zarządzania projektami inwestycyjnymi Zarzadzanie na wszystkich etapach od definiowania potrzeb przez studia wykonalności, przygotowanie dokumentacji i postępowań przetargowych, wsparcie nadzoru nad wykonawstwem do dokumentacji powykonawczej i odbiorów oraz aplikacji modyfikacji infrastruktury dokonanych w wyniku realizacji projektów. System informacji przestrzennej (GIS) Obejmujący infrastrukturę oraz tabor, niezbędny element obu wyżej wymienionych systemów, Oferuje informację o położeniu w przestrzeni i czasie w odniesieniu do liniowej struktury linii kolejowych (LRS Line Reference System) dla celów wewnętrznych zarządcy infrastruktury oraz do odczytu dla aplikacji przewoźników i ich klientów. Ożarów Mazowiecki, Warsaw, November 5-6 października 2016 2017 r. 8
Główne wyzwania dla IT w zakresie przewozów pasażerskich System informacyjny przewozów pasażerskich System informacyjny zawierający kompletne informacje o połączeniach, taryfach, promocjach i aktualnej sytuacji w zakresie realizacji usług przewozu pasażerów. Wskazane powiązanie tego systemu z systemami innych przewoźników, aby było możliwe otrzymanie informacji o skomunikowaniach pociągów także z innymi środkami transportu publicznego i prywatnego. System sprzedaży bieżącej biletów i przedsprzedaży (wspólny bilet) System sprzedaży usług przewozu miedzy dowolnymi stacjami lub przystankami niezależnie od trasy, liczby przesiadek oraz przewoźników, z których usług klient korzysta, w najniższej cenie z uwzględnieniem wszystkich dostępnych promocji i zniżek, przy wykorzystaniu dowolnej formy płatności. Podsystem systemu informacyjnego (wyżej), gdyż decyzja o zakupie jest skutkiem uzyskania informacji. Ze względu na wagę i złożoność zadania przedstawiono system jako osobne wyzwanie. Operator systemu musi być niezależny od każdego z przewoźników, by środki finansowe regularnie i szybko spływały do wszystkich przewoźników uczestniczących w systemie. System w wersji mobilnej dostępny publicznie, a w wersji profesjonalnej dla kas oraz konduktorów. Przewoźnicy winni być zobligowani aby wszystkie ich usługi były dostępne przez ten wspólny system niezależnie od ewentualnych innych kanałów sprzedaży. System rezerwacji biletów Obsługa dowolnych odcinków, gdzie rezerwacja jest wymagana lub możliwa. Podsystem poprzedniego, ale może być udostępniany przez innego operatora. Wolumen pociągów z rezerwacją jest ograniczony, może okazać się opłacalne korzystanie z outsourcingu zwłaszcza, że system musi obsługiwać rezerwacje także w połączeniach międzynarodowych. Ozarów Mazowiecki, Warsaw, November 5-6 października 2016 2017 r. 9
Główne wyzwania dla IT w zakresie przewozów towarowych System obsługi działalności podstawowej przewoźników: obsługa handlowa klientów i przesyłek ofertowanie, umowy akwizycyjne, obliczanie należności, rozliczenia z klientami w tym obcymi zarządcami infrastruktury i przewoźnikami. obsługa i śledzenie realizacji przewozów z rejestracją zdarzeń w trakcie realizacji usług i obsługi taboru, śledzenie przesyłek z udostępnianiem odpowiedniej informacji systemom własnym, pracownikom oraz aplikacjom klientów i podmiotów współpracujących w tym z wykorzystaniem indywidualnych kanałów informacji prywatnej dla poszczególnych podmiotów i osób. System kompleksowego zarządzania taborem w tym: ewidencje pojazdów szynowych (lokomotyw i wagonów) z obsługą okresowego spisu wagonów, operacyjne zarządzanie taborem wraz z czynnościami obsługi spełniające także wymagania informowania stawiane przez regulatora (UTK). Ożarów Mazowiecki, Warsaw, November 5-6 października 2016 2017 r. 10
Wyzwania jakościowe wynikające z rozwoju IT i wymagań rynku Automatyzacja ujęcia danych. Wprowadzanie danych o zdarzeniach technologicznych i biznesowych w systemach lokalnych lub autonomicznych, Ręczne wprowadzanie danych do innych systemów wprowadza dodatkowe koszty i potencjalne błędy. Brak dostatecznej integracji systemów oraz automatyzacji ujęcia danych. Architektura sieciowa procesów. Dotychczasowe systemy są nastawione na obsługę poszczególnych obiektów infrastruktury, pociągów, lub pojazdów co jest niezgodne z sieciowym charakterem przedsiębiorstw i usług. Konieczne postrzeganie w systemach zdarzeń jako elementów procesu realizowanego w strukturze sieciowej, a co najmniej na liniach lub określonych fragmentach sieci. Konieczne jest uwzględnienie topologii sieci, lokalizacji przestrzennej oraz zmian w czasie i przestrzeni, które są istotą obsługiwanych procesów. Optymalizacja procesów Optymalizacja w sensie jakości usług, kosztów realizacji. Wykorzystanie metod matematycznych, badań operacyjnych i metod sztucznej inteligencji. Systemy rejestracji zdarzeń i kontroli poprawności procesu, w nieznacznym stopniu wspomagają planowanie i podejmowanie decyzji na poziomie operacyjnym konieczność wspomagania decyzji i optymalizacji. Niezbędna optymalizacja kosztowa (konkurencja międzygałęziową zarówno na rynku towarowym jak i pasażerskim). Konieczna intensywna współpraca ze światem nauki i innowacyjność rozwiązań aplikacyjnych. Integracja systemów Integracja systemów wielu podmiotów - sieciowy charakter działalności i współużytkowanie infrastruktury. Współpraca różnych podmiotów za pomocą systemów informatycznych skutkująca wykorzystaniem rozwiązań dających korzyści wielu z nich równocześnie (strategia WIN-WIN). Ożarów Mazowiecki, Warsaw, Nvember 5-6 października 2016 2017 r. 11
Transformacja cyfrowa. Wykorzystanie trendów IT do realizacji wyzwań Big Data nowe, możliwości analizy danych z różnych źródeł analizy potrzeb klientów i ich zaspokojenia, analizy rynku transportowego i wyników ekonomicznych. Cloud Computng konsolidacja, wirtualizacja, automatyzacja, orkiestracja. Software Defined Data Center - Centrum danych inteligentne, samoobsługowe, samoświadome, samooptymalizujące się, samoskalujące się, samonaprawiające się. Bring Your Own Device osiągniecie mobilności i ciągłości komunikacji. Internet of things możliwość innowacyjności, potencjał dla budowy: inteligentnych pojazdów, inteligentnej infrastruktury, inteligentnych systemów transportowych (ITS). Service Oriented Architecture (SOA), API sposoby na komunikację systemów. Ożarów Mazowiecki, Warsaw, Noember 5-6 października 2016 2017 r. 12
Propozycja autora: Transformacja cyfrowa w kolejnictwie Nowy podmiot zależny od Klientów lub ich właściciela do realizacji usług ICT zgodnie z wymaganiami branżowymi. Nie zainteresowany w utrzymaniu dotychczasowego status quo. Funkcjonujący jako przedsiębiorstwo cyfrowe. Misja firmy: Infrastruktura teleinformatyczna: telekomunikacja, dostęp do Internetu, Data Center (SDDC) w tym: usługi w chmurze (Iaas, PaaS, SaaS), hosting i kolokacja, Usługi projektowe i rozwojowe budowa nowych systemów zgodnych z wymaganiami transformacji cyfrowej, Usługi wdrożeniowe dla produktów firm trzecich. Usługi zarówno dla branży jak i innych klientów, ale tylko w zakresie usług zaawansowanych. Kolejny etap: uzupełnienie zakresu usług o obsługę procesów biznesowych (CUW): Usługi z zakresu działalności ogólnej (IT, finanse, księgowość, kadry i płace), Usługi z zakresu działalności branżowej (podstawowej). Nowy podmiot powinien na zasadach rynkowych obsługiwać innych klientów aby: Zdobyć i utrzymać kompetencje, oraz utrzymać innowacyjność rozwiązań, Stale utrzymywać jakość usług, standardy i ceny. Ożarów Mazowiecki, Warsaw, 5-6 oeber października 2016 2017 r. 13
II Konferencja naukowo-techniczna IT W TRANSPORCIE SZYNOWYM Dziękuję za uwagę! BIBLIOGRAFIA: Michał Rudowski Współczesne rozwiązania i trendy IT a aktualne wyzwania w PKP Problemy Kolejnictwa, Tom 61 (z. 175), str. 71-82. Michał Rudowski e-mail: mrd@ii.pw.edu.pl Warsaw University of Technology Institute of Computer Science Ożarów Mazowiecki, 5-6 października 2017 r.