Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w Zespole Szkół Technicznych im. Józefa Szymczaka I. Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. System określa rolę i zadania nauczycieli w ramach rocznego planu działania, czas i miejsce realizacji zadań, oczekiwane efekty, metody pracy. Doradztwo zawodowe jest częścią programu wychowawczego. II. Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ : 1. dyrektor szkoły 2. doradca zawodowy; Osoby współuczestniczące 1. pedagog szkoły 2. wychowawcy klas oraz nauczyciele poszczególnych przedmiotów, przede wszystkim przedsiębiorczości, informatyki, wos i bibliotekarz wchodzący w skład szkolnego zespołu ds. doradztwa zawodowego 3. Instytucje zajmujące się kształtowaniem kariery zawodowej (PUP, OHP, Biura Karier, PPP, itp.). Założenia Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego wybór zawodu nie jest pojedynczym, świadomym aktem decyzyjnym ale procesem rozwojowym i stanowi sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia, preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się wraz z upływem czasu, na wybór zawodu wpływają głównie wartości, czynniki emocjonalne, rodzaj i poziom wykształcenia oraz wpływ środowiska. 1

III. Cele programu WSDZ 1. Aktywizowanie i podnoszenie kompetencji nauczycieli do prowadzenia orientacji i doradztwa zawodowego w szkole. 2. Rozwijanie aktywności poznawczej uczniów w kierunku właściwej samooceny swoich możliwości psychofizycznych. 3. Poznawanie przez młodzież własnej osobowości w określaniu przydatności zawodowej. 4. Przygotowanie uczniów do konstruowania realistycznych planów kariery edukacyjno zawodowej. 5. Aktywizowanie uczniów do poznawania różnych grup zawodowych. 6. Inspirowanie młodzieży do poznawania kierunków kształcenia i wymagań edukacyjnych w szkołach wyższych. 7. Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej, przełamywanie barier środowiskowych oraz kształtowanie właściwych relacji społecznych. 8. Poznawanie rynku pracy oraz zjawisk reorientacji, mobilności zawodowej i bezrobocia. 8. Poznawanie zawodów przyszłości w kraju i w Unii Europejskiej. 9. Zapoznawanie rodziców z problematyką rozwoju zawodowego dziecka. 10. Aktywizowanie rodziców w proces wychowawczy dziecka dotyczący wyboru dalszej drogi edukacyjnej i właściwej szkoły wyższej. 11. Włączanie placówek, instytucji i zakładów pracy w proces orientacji i doradztwa zawodowego w szkole. 13. Prowadzenie indywidualnego i grupowego doradztwa zawodowego na terenie szkoły. 14. Stała współpraca z poradnią psychologiczno-pedagogiczną kierowanie, w sprawach trudnych, do specjalistów: doradców zawodowych w poradniach psychologiczno pedagogicznych 15. Prowadzenie diagnozy środowiska szkół wyższych i dostosowanie ofert edukacyjnych do potrzeb uczniów oraz do zmian na rynku pracy. 2

1. IV. Cele szczegółowe: 1. Wobec uczniów; 1. Wdrażanie uczniów do samopoznania (określenie swoich zainteresowań, uzdolnień) 2. Kształcenie umiejętności analizy swoich mocnych i słabych stron 3. Wyzwalanie wewnętrznego potencjału uczniów (kształtowanie automotywacji) 4. Planowanie własnego rozwoju 5. Konfrontacja samooceny z wymaganiami szkół i zawodów 6. Określenie zgodności predyspozycji uczniów z realizowanym kierunkiem kształcenia 7. Poznawanie możliwych form zatrudnienia 8. Zdobycie umiejętności przygotowania i pisania dokumentów towarzyszących poszukiwaniu pracy 9. Zdobycie umiejętności pozytywnej autoprezentacji 10. Zdobycie umiejętności przeprowadzania rozmowy kwalifikacyjnej 11. Rozszerzenie zasobu informacji na temat sposobów poszukiwania pracy 12. Analiza potrzeb rynku pracy i możliwości zatrudnienia na lokalnym, krajowym i międzynarodowym rynku pracy 13. Przygotowanie do samodzielności w trudnych sytuacjach życiowych: egzamin, poszukiwanie pracy, podjęcie roli pracownika, zmiana zawodu, bezrobocie 14. Kształtowanie umiejętności planowania dalszego rozwoju edukacyjno-zawodowego 2. Wobec rady pedagogicznej 1. utworzenie i zapewnienie ciągłości działania wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zgodnie ze statutem szkoły 2. określenie priorytetów dotyczących orientacji i informacji zawodowej w ramach programu wychowawczego szkoły na każdy rok nauki 3. realizację działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej i roli pracownika, zawartych w programie wychowawczym szkoły 4. identyfikację potrzeb i dostosowanie oferty edukacyjnej placówki do zmian na rynku pracy 3

3. Wobec rodziców: 1. prezentację założeń pracy informacyjno-doradczej szkoły na rzecz uczniów 2. zajęcia psychoedukacyjne służące wspomaganiu rodziców w procesie podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych przez ich dzieci 3. włączanie rodziców, jako przedstawicieli różnych zawodów, do działań informacyjnych szkoły 4. przedstawienie aktualnej i pełnej oferty edukacyjnej szkolnictwa na różnych jego poziomach 5. indywidualną pracę z rodzicami uczniów, którzy mają problemy: zdrowotne, emocjonalne, decyzyjne, intelektualne, rodzinne itp. Program doradztwa zawodowego: Klasa I: Samopoznanie : obraz własnej osoby, zainteresowania edukacyjne, zawodowe, umiejętności i uzdolnienia, poznanie specyfiki poszczególnych zawodów. Wpływ rynku pracy na planowanie kariery Klasa II: Wpływ rynku pracy na planowanie kariery 4

Klasa III: Rozwijanie umiejętności społecznych: komunikacja, współpraca w grupie, Odpowiedzialność za własny wybór proces podejmowania decyzji dotyczącej kształcenia i zawodu Klasa IV: Autoprezentacja, przygotowanie dokumentów aplikacyjnych, wyszukiwanie i przetwarzanie informacji potrzebnych do planowania kariery Przygotowanie do radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych (egzaminy, poszukiwanie pracy, bezrobocie, adaptacja do nowych warunków) 1. Formy pracy z uczniami: 1. zajęcia warsztatowe 3. wykład prezentacje multimedialne 4. zajęcia z doradca zawodowym 5. targi edukacyjne 6. konsultacje indywidualne i rozmowy wspierające ze szkolnym doradcą zawodowym 7. powiązanie treści programowych z poszczególnych przedmiotów z doradztwem zawodowym VII. Harmonogram pracy szkoły: W ramach WSDZ jest opracowywany na każdy rok szkolny do 15 września. 5

VIII. Tematyka zajęć z doradztwa zawodowego KLASA I Jaki jestem? 1. Rola i zadania doradcy zawodowego. Ćwiczenia integrujące. 2. Poznajmy się. Znaczenie pierwszego wrażenia integracja grupy. 3. Komunikacja interpersonalna werbalna i niewerbalna. 4. Moje mocne i słabe strony charakteru. 5. Wiem, potrafię, chcę. 6. Zainteresowania a możliwości edukacyjne. 7. Zainteresowania a predyspozycje zawodowe 8. Tworzymy profil osobowości. 9. Moja kariera marzenia do spełnienia. Czynniki planowania kariery edukacyjnozawodowej. KLASA II Kim będę? 1. Pojęcie sukcesu. Planowanie własnej strategii sukcesu. 2. Poznaję zawody. 100 zawodów przyszłości. 3. Hierarchia wartości. 4. Interesująca praca. Warunki, jakie musi spełniać. 5. Pragnienia i cele życiowe. Środki realizacji celów. 6. Tworzenie indywidualnych planów działania jako sposobu zarządzania przyszłością. 7. Efektywne gospodarowanie czasem. 8. Świat zawodów, a potrzeby lokalnego rynku pracy. 9. Doskonalenie umiejętności komunikacyjnych ćwiczenia. KLASA III -Co zrobię? 1. Moja ścieżka edukacyjno-zawodowa. 6

2. Egzamin maturalny jak pokonać stres i efektywnie przygotować się do egzaminu dojrzałości? 3. Chcę uczyć się dalej? Gdzie szukać? Jak wybierać? Oferta edukacyjna w regionie. 4. Udział w targach edukacyjnych, dniach otwartych uczelni wyższych. 5. Organizowanie targów edukacyjno-zawodowych dla szkół gimnazjalnych. 6. Organizowanie warsztatów z przedstawicielami uczelni wyższych, szkół policealnych, pośrednictwa pracy. 7. Redagowanie dokumentów aplikacyjnych: cv, list motywacyjny, podanie, portfolio. 8. Jak skutecznie przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej? Znaczenie pierwszego wrażenia. 9. Aktywne sposoby poszukiwania pracy. 10. Samozatrudnienie jako jeden ze sposobów na aktywizację zawodową. II. DZIAŁALNOŚĆ SZKOLNEGO DORADCY ZAWODOWEGO 1. Cele działania szkolnego doradcy zawodowego Przygotowanie młodzieży do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia oraz opracowania indywidualnego planu kariery edukacyjnej i zawodowej. Przygotowanie ucznia do radzenia sobie w sytuacjach trudnych, takich jak: o bezrobocie, o problemy zdrowotne, o adaptacja do nowych warunków pracy i mobilności zawodowej. Przygotowanie ucznia do roli pracownika. Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych. Pomoc wychowawcom w realizacji tematów związanych z wyborem zawodu w ramach godzin wychowawczych. Wspieranie działań szkoły mających na celu optymalny rozwój edukacyjny i zawodowy ucznia. 2. Zadania szkolnego doradcy zawodowego Systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej. Gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia. 7

Wskazywanie osobom zainteresowanym (młodzieży, rodzicom, nauczycielom) źródeł dodatkowej, rzetelnej informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim na temat: o rynku pracy, o trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia, o wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów w różnych obszarach o świata pracy, o instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym, o alternatywnych możliwości kształcenia dla młodzieży z problemami o programów edukacyjnych Unii Europejskiej. Udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i ich rodzicom. Prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, wspierających uczniów w świadomym planowaniu kariery i podjęciu roli zawodowej poprzez przygotowanie ich do aktywnego poszukiwania pracy, prezentowania się na rynku pracy oraz wyposażenie ich w wiedzę na temat reguł i trendów rządzących rynkiem pracy. Kierowanie w sprawach trudnych, do specjalistów: doradców zawodowych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych i urzędach pracy, lekarzy itp. Koordynowanie działalności informacyjno doradczej szkoły. Wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo-informacyjnych, udostępnianie im informacji i materiałów do pracy z uczniami itp. Współpraca z Radą Pedagogiczną w zakresie: o tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa, zgodnie ze statutem szkoły, o realizacji zadań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej. Systematyczne podnoszenie własnych kwalifikacji. Wzbogacanie warsztatu pracy o nowoczesne środki przekazu informacji (internet, CD, wideo itp.) oraz udostępnianie ich osobom zainteresowanym. Prowadzenie odpowiedniej dokumentacji udzielanych porad i osób korzystających z usług doradcy zawodowego, sporządzanie sprawozdań z prowadzonej działalności. Współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa: kuratoria oświaty, centra informacji i planowania kariery zawodowej, poradnie psychologiczno pedagogiczne, powiatowe urzędy pracy, przedstawiciele organizacji zrzeszających pracodawców itp. 3. Korzyści wynikające z działalności szkolnego doradcy zawodowego 3.1. Dla indywidualnych odbiorców: 8

Dostęp do informacji zawodowej dla uczniów, nauczycieli oraz rodziców. Poszerzanie edukacyjnych i zawodowych perspektyw uczniów. Świadome, trafniejsze decyzje edukacyjne i zawodowe. Ułatwienie wejścia na rynek pracy dzięki poznaniu procedur pozyskiwania i utrzymania pracy. Świadomość możliwości zmian w zaplanowanej karierze zawodowej. Mniej niepowodzeń szkolnych, zniechęcenia, porzucania szkoły a potem pracy, jako konsekwencji niewłaściwych wyborów. 3.2. Dla szkoły: Realizacja zobowiązań wynikających z ustawy i dotyczących "przygotowania uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia". Utworzenie na terenie szkoły bazy informacji edukacyjnej i zawodowej oraz zapewnienie jej systematycznej aktualizacji (Ośrodek Kariery). 3.3 Dla państwa i władz lokalnych: Zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej konieczności racjonalnego planowania rozwoju zawodowego przez jednostki. Podejmowanie właściwych decyzji, efektywnie przeciwdziałających bezrobociu. Zapewnienie powszechności i dostępności usług doradczych zalecanych przez Komisję Unii Europejskiej. 3.4. Dla pracodawców: Zwiększenie szansy znalezienia odpowiednio przygotowanych kandydatów świadomych oczekiwań rynku pracy. 4. Realizacja zadań szkolnego doradcy zawodowego w ramach WSDZ 4.1. Podstawa realizacji zadań doradcy Szkolny doradca zawodowy realizuje zadania na podstawie, zatwierdzonego przez Dyrektora szkoły, planu pracy doradcy zawodowego na dany rok szkolny. Wyznacznikiem opracowywania planu pracy z uczniami, rodzicami i Radą Pedagogiczną są: Założenia WSDZ. Wykaz propozycji i oczekiwań uczniów, rodziców względem realizowanego obszaru doradztwa zawodowego ( dane z ankiet, rozmów). Czas pracy szkolnego doradcy zawodowego. Aktywność i zaangażowanie uczniów. 9

Możliwości organizacyjne. Dostępna baza i zaplecze merytoryczne. Liczebność beneficjentów działań doradczych. Możliwość współpracy i integracji działań doradczych z przedstawicielami Rady Pedagogicznej. Możliwość i skala współpracy z instytucjami rynku pracy. 4. 2. Formy działań realizowanych w ramach WSDZ, których adresatami mogą być uczniowie, rodzice, nauczyciele /rady pedagogiczne, środowisko lokalne (instytucje rynku pracy, zakłady pracy, i in.). Informacja edukacyjno zawodowa (gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowej /o zawodach, o rynku pracy, o możliwościach kształcenia i zatrudnienia, o planach rekrutacyjnych lokalnych uczelni/ w postaci prasy, informatorów, programów multimedialnych, tworzenie multimedialnych centrów informacji z dostępem do Internetu), Krzewienie samodzielnego pozyskiwania informacji (korzystanie z portali dotyczących rynku pracy, programów multimedialnych do samobadania, informatorów, ulotek, broszur, itp.). Poradnictwo indywidualne (porady i informacje zawodowe, diagnoza zdolności i predyspozycji). Poradnictwo grupowe - zespołowe, warsztatowe sesje doradcze (zajęcia warsztatowe służące wyposażeniu młodzieży w zasób wiedzy i umiejętności dotyczących np. poszukiwania pracy, samozatrudnienia, umiejętności interpersonalnych, planowania kariery zawodowej i innych; warsztaty dla nauczycieli służące doskonaleniu umiejętności doradczych ). Rynek pracy - wycieczki, obserwacje, praktyki, uczniowski wolontariat (spotkania z absolwentami, którzy osiągnęli sukces zawodowy /promowanie dobrych wzorców/, spotkania z przedstawicielami różnych zawodów /zgodnie ze specyfiką kierunków kształcenia w szkole/, spotkania z przedstawicielami lokalnych firm, pracodawców i stowarzyszeń pracodawców /praktyki zawodowe, oczekiwania pracodawców, lokalny rynek zatrudnienia/, targi pracy, targi edukacyjne, zakłady pracy, instytucje rynku pracy, uczelnie wyższe, biura doradztwa personalnego i inne). Badania /diagnoza/ zapotrzebowania na działania doradcze prowadzone w szkole. 4.3. Sposoby realizacji działań doradczych Działania doradcze realizowane są na zasadzie dobrowolności uczestnictwa w ramach: Lekcji wychowawczych. Lekcji przedmiotowych, np. przedsiębiorczość. Zastępstw na lekcjach przedmiotowych. Zajęć pozalekcyjnych (warsztaty). Dyżurów doradcy zawodowego. 10

Wycieczek. PRACA NAUCZYCIELI, WYCHOWAWCÓW, PRACOWNIKÓW BIBLIOTEKI, PEDAGOGA SZKOLNEGO NA RZECZ WSDZ Z uwagi na ograniczony czas pracy doradcy zawodowego i dużą liczbę uczniów w szkole, do owocnej realizacji zagadnień z zakresu doradztwa zawodowego konieczna jest współpraca doradcy z innymi nauczycielami, którzy w ramach lekcji przedmiotowych ( w miarę możliwości) mogliby realizować tematykę doradczą. Współpraca powinna polegać również na prowadzeniu konsultacji, korzystaniu z materiałów, scenariuszy zajęć udostępnianych przez doradcę zawodowego. Zadania, w realizacji których może nastąpić współpraca: ZADANIE LEKCJA PRZEDMIOTOWA REALIZUJĄCY Redagowanie dokumentów aplikacyjnych Podstawy przedsiębiorczości Informatyka Nauczyciele: przedsiębiorczości, informatyki Funkcjonowanie rynku pracy, mechanizmy rynku pracy, bezrobocie Informacja zawodowa: pozyskiwanie i korzystanie z informacji WOS, podstawy przedsiębiorczości Informatyka, zajęcia w bibliotece Nauczyciele: WOS, podstaw przedsiębiorczości Nauczyciele informatyki, nauczyciele biblioteki Samozatrudnienie, biznes plan, procedura rejestracyjna, uproszczone formy ewidencji, Podstawy przedsiębiorczości, Nauczyciele: podstaw przedsiębiorczości, Prawo pracy podstawy przedsiębiorczości Nauczyciel: podstaw przedsiębiorczości Kształtowanie umiejętności komunikacyjnych, np. umiejętność radzenia sobie ze stresem godzina z wychowawcą Pedagog szkoły, wychowawca klasy Praca i kształcenie w UE WOS, Podstawy przedsiębiorczości Nauczyciele: WOS, podstaw przedsiębiorczości Aktywne metody poszukiwania pracy Podstawy przedsiębiorczości, 11 Nauczyciele: podstaw przedsiębiorczości, wychowawca

Autoprezentacja Samopoznanie, budowanie poczucia własnej wartości, integracja klasy godzina z wychowawcą Zajęcia z pedagogiem, godzina z wychowawcą Zajęcia z pedagogiem, godzina z wychowawcą klasy Pedagog szkoły, wychowawca klasy Pedagog szkoły, wychowawca klasy Wycieczki do zakładów pracy, na uczelnie wyższe, na targi pracy Zajęcia z wychowawcą Wychowawca klasy Organizacja Dnia Przedsiębiorczości Podstawy przedsiębiorczości Nauczyciel podstaw przedsiębiorczości Pomoc w wyborze kierunku kształcenia, zawodu i planowaniu kariery zawodowej uczniom, którzy wymagają specjalistycznego wsparcia, np. ze względu na ograniczenia wynikające ze stanu zdrowia, poziomu intelektualnego. Współpraca doradcy z pedagogiem szkoły Pedagog szkoły, doradca zawodowy Gromadzenie i aktualizacja informacji z zakresu doradztwa Zajęcia w bibliotece, informatyka Bibliotekarze, nauczyciele informatyki 12