Ewolucja rynku obligacji korporacyjnych Jacek A. Fotek 29 września 2014 r.
Trendy i możliwości Perspektywa makroekonomiczna - wysoki potencjał wzrostu w Polsce Popyt na kapitał - Wzrost zapotrzebowania przedsiębiorstw na długoterminowe finansowanie zewnętrzne Polityka Państwa - Inwestycje infrastrukturalne o zasięgu ogólnopolskim, jak również lokalnym Kryzys rynku międzybankowego - Dynamiczny rozwój rynków długu w okresie kryzysu bankowego Rynki zorganizowane w Europie obrocie długiem szybko rosną Zmiany prawne (MIFID II i MIFIR) - wspierają rozwój rynków zorganizowanych Szeroka i rosnąca baza inwestorów instytucjonalnych Niewykorzystany rezerwuar płynnościowy sektora bankowego w Polsce (wysokie saldo operacji otwartego rynku) 2
Zmiany struktury finansowania przedsiębiorstw w Polsce a) CP obejmują emisje przedsiębiorstw i banków b) Emisje przedsiębiorstw obejmują emisje krajowe i zagraniczne Źródło: Fitch Polska 3
Przyrost wartości emisji obligacji długoterminowych w Polsce 120,00 100,00 Wartość emisji [mld zł] 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 IH2014 Obligacje przedsiębiorstw Obligacje banków Obligacje komunalne Źródło: Fitch Polska, stan na 30 czerwca 2014 r. 4
Charakterystyka emisji wprowadzonych na Catalyst Obligacje korporacyjne Liczba emisji 561 Srednia arytmetyczna 45 724 213 kwartyl 0 (MIN) 250 000 kwartyl I 3 000 000 kwartyl II (MEDIANA) 10 000 000 kwartyl III 25 800 000 kwartyl IV (MAX) 3 360 000 000 Zapadalność (mediana) 2,04 CATALYST Liczba emisji 807 średnia arytmetyczna wartości emisji 96 595 624 kwartyl 0 (MIN) 250 000 kwartyl I 3 500 000 kwartyl II (MEDIANA) 11 000 000 kwartyl III 40 000 000 kwartyl IV (MAX) 11 652 500 000 średnia zapadalność (mediana) 2,97 Obligacje bankowe (bez KFD) Liczba emisji 58 Srednia arytmetyczna 255 083 448 kwartyl 0 (MIN) 17 994 000 kwartyl I 41 135 500 kwartyl II (MEDIANA) 100 000 000 kwartyl III 250 000 000 kwartyl IV (MAX) 1 600 700 000 Zapadalność (mediana) 6,49 BGK (na rzecz KFD) Liczba emisji 5 Srednia arytmetyczna 5 213 100 000 kwartyl 0 (MIN) 1 000 000 000 kwartyl I 1 270 000 000 kwartyl II (MEDIANA) 5 250 000 000 kwartyl III 6 893 000 000 kwartyl IV (MAX) 11 652 500 000 Zapadalność (mediana) 10,41 Listy zastawne Obligacje komunalne Obligacje spółdzielcze Liczba emisji 53 Liczba emisji 96 Liczba emisji 34 Srednia arytmetyczna 136 898 113 Srednia arytmetyczna 37 260 104 Srednia arytmetyczna 17 896 315 kwartyl 0 (MIN) 7 500 000 kwartyl 0 (MIN) 300 000 kwartyl 0 (MIN) 1 600 000 kwartyl I 84 000 000 kwartyl I 2 000 000 kwartyl I 5 250 000 kwartyl II (MEDIANA) 126 000 000 kwartyl II (MEDIANA) 4 550 000 kwartyl II (MEDIANA) 9 000 000 kwartyl III 200 000 000 kwartyl III 20 000 000 kwartyl III 18 286 250 kwartyl IV (MAX) 400 000 000 Zapadalność (mediana) 4,97 kwartyl IV (MAX) 600 000 000 Zapadalność (mediana) 9,45 kwartyl IV (MAX) 100 000 000 Zapadalność (mediana) 9,61 5
Struktura nabywców obligacji nieskarbowych (instrumenty powyżej 1 roku) podmioty zagraniczne 2,0% inne (pomocnicze) instytucje finansowe 2,5% pozostałe jednostki 1,9% przedsiębiorstwa 20,8% banki 43,4% instytucje pośred. finansowego (w tym fundusze inwestycyjne) 17,3% fundusze emerytalne 7,7% instytucje ubezpieczeniowe 4,3% Źródło: NBP (na podst. sprawozdawczości miesięcznej 21 banków), stan na 30 czerwca 2014 r. 6
Obroty na rynku Catalyst 2 500 7,00% Wartość obrotów[mln PLN] 2000 1500 1000 500 6,00% 5,00% 4,00% 3,00% 2,00% 1,00% velocity ratio 0 2010 2011 2012 2013 IH2014 transakcje sesyjne transakcje pakietowe velocity ratio 0,00% IH2014 dane dotyczące obrotów za I połowę 2014 r.; wskaźnik velocity ratio zannualizowany 7
Rating na Catalyst brak ratingu podnosi koszty pozyskania kapitału Liczba emitentów wg oceny ratingowej * Średnia marża emitentów wg oceny ratingowej * *tylko spółki notowane na GPW i New Connect Zgodnie z danymi PKF Consult Sp. z o.o., istnieje zależność miedzy wielkością marży a posiadanym ratingiem (tj. im niższa ocena ratingowa tym marża przeciętnie jest wyższa). Podmioty ocenione najwyżej w ratingu, emitują obligacje przeciętnie z najniższą marżą (5,3%). Najwyższa przeciętna marża występuje w grupach CCC (7,4%). Łączna wartość emisji wg jakości Liczba emitentów wg jakości Średnia nadwyżka marży wg wielkości emisji Źródło: PKF Consult Sp. z o.o - Raport Obligacje nieskarbowe na Catalyst. Czynniki wpływające na wysokość oprocentowania dane wg stanu na 31.12.2012 r. Raport Marża procentowa obligacji. Czynniki wpływające na wysokość oprocentowania obligacji przedsiębiorstw notowanych na Catalyst wg stanu na 30.06.2012 r. 8
Wyzwania rynek pierwotny Brak synergii pomiędzy sektorem bankowym, a rynkiem kapitałowym podstawowy problem całego rynku instrumentów dłużnych Wysoka konkurencja bankowa - banki wciąż największą grupą inwestorów na rynku pierwotnym, Brak niezależnej wyceny ryzyka kredytowego (ratingu) podnosi koszt pozyskania kapitału i skraca średni okres zapadalności, Niska wiedza emitentów w zakresie obligacji i polityki emisyjnej. 9
Wyzwania rynek wtórny Brak market-makerów profesjonalnie upłynniających rynek dla brokerów obligacji, Bariery regulacyjne w dostępie banków (największych organizatorów, inwestorów oraz dostarczycieli płynności) do obrotu zorganizowanego, Brak niezależnej wyceny ryzyka kredytowego (ratingu) - bariera kosztowa oraz złe praktyki inwestorów, negatywny wpływ na reputację rynku, Niewłaściwa segmentacja rynku wtórnego słaba koncentracja popytu i podaży, Nieadekwatna konstrukcja obligacji (płynny kupon) nie sprzyja płynności, skraca horyzont inwestycyjny, sprzyja strategii BUY & HOLD i generuje dodatkowe ryzyko kredytowe w przypadku wzrostu stóp procentowych co w efekcie zwiększa marżę kredytową, Brak rynku repo dla obligacji korporacyjnych. 10
Ewolucja europejskich rynków obligacji Dominująca część rynków obligacji w Europie funkcjonuje aktualnie w formule zorganizowanego obrotu (posiada status rynku regulowanego lub alternatywnego systemu obrotu) W ramach giełdowych grup kapitałowych funkcjonują różne typy rynków i segmentów, często poprzez wydzielone w ramach grupy spółki zależne specjalizujące się w organizowaniu obrotu instrumentami dłużnymi. Głównymi uczestnikami rynków obligacji są banki (instytucje kredytowe), które pełnią rolę market makerów (dealerów), organizatorów emisji, agentów płatności, gwarantów, jak również istotnych emitentów. Obecność banków jako głównych uczestników europejskich rynków obligacji pozostaje w korelacji z dominującymi modelami organizacyjnymi rynków instrumentów dłużnych: dealerskim i hybrydowym. Głębokość i płynność rynku w modelu dealerskim warunkowana jest obecnością market makerów posiadających prawo i obowiązek kwotowania szerokiego spektrum instrumentów dłużnych na platformach obrotu. 11
Zwiększenie atrakcyjności rynku obligacji Wyeliminowanie barier regulacyjnych w zakresie pełnego dostępu banków do obrotu zorganizowanego (jednolita licencja bankowa) Zapewnienie inwestorom oraz emitentom niezależnej wyceny ryzyka kredytowego (ratingu) Standaryzacja konstrukcji emisji obligacji (zapewnienie dużych, płynnych emisji opartych o stałym kuponie) Reorganizacja rynku wtórnego obligacji w celu do poprawy jego przejrzystości, płynności oraz prawidłowej wyceny dłużnych papierów wartościowych 12