Program Orientacji Szkolnej i Zawodowej Publicznego Gimnazjum w Zespole Szkół im. Tadeusza Kościuszki w Służewie
Wprowadzenie Orientacja szkolna i zawodowa powinna stanowić integralną część programu dydaktyczno-wychowawczego szkoły, rodziców i innych instytucji, których celem jest wielostronne przygotowanie uczniów do podejmowania istotnych zadań. Ma to szczególne znaczenie w okresie dorastania, kiedy młodzież musi dokonać wielu ważnych dla siebie wyborów, m.in. wyboru dalszej drogi kształcenia i zawodu. Podjęcie przez uczniów klas III gimnazjum mądrej, przemyślanej i właściwej decyzji nie jest zadaniem łatwym. Decyzje powinny wynikać z własnych zainteresowań uczniów, ich uzdolnień, możliwości i predyspozycji, a także aktualnych potrzeb społeczno-gospodarczych kraju. Działania realizowane przez szkołę powinny zwiększyć szansę na podejmowanie przez uczniów trafnych decyzji edukacyjnych. Aby decyzja dotycząca wyboru przyszłej szkoły i zawodu była właściwa, wymaga ona pomocy ze strony szkoły i najbliższych, czyli rodziców. Są oni najważniejszą grupą społeczną, która ma duży wpływ na decyzje zawodowe swoich dzieci, ich odpowiednie postawy, zainteresowania i aspiracje. Ważnymi mi w procesie orientacji zawodowej są niewątpliwie wychowawcy i, którzy powinni wyposażyć uczniów w wiedzę o zawodach, o możliwych kierunkach dalszego kształcenia, o możliwościach psychofizycznych i zainteresowaniach. To nauczyciel wpływa na rozwój intelektualny i społecznoemocjonalny swoich wychowanków. Od niego w dużej mierze zależy nie tylko to, czy uczeń uzyska potrzebną pomoc w rozwoju, ale też czy pobyt w szkole przyczyni się do rozbudzenia nowych zainteresowań. Podejmując decyzje o wyborze danego zawodu, młodzież powinna mieć określone predyspozycje do pełnienia danej funkcji zawodowej, a także określone warunki rozwojowe, zdrowotne i psychofizyczne. Należy pamiętać, że od momentu wyboru szkoły i zawodu w życiu młodego człowieka rozpoczyna się ważny okres stopniowego i bardziej świadomego udziału w życiu społecznym. Wybór dokonywany przez młodzież ma wyznaczyć kierunek jej przyszłości pracy zawodowej i ma znaczny wpływ na dalszy bieg życia, satysfakcję z wykonywanej pracy, a przede wszystkim stanowi źródło utrzymania. Bardzo istotną rzeczą jest więc uświadomienie uczniom, że zawód nie musi być wyborem na całe życie. Zmieniający się rynek pracy coraz częściej wymusza konieczność zmiany kwalifikacji. W związku z tym pilnym zadaniem jest pomoc młodzieży w nabyciu umiejętności pozwalających racjonalnie rozwiązywać problemy wyboru dalszego kształcenia, a także zawodu. 2
Założenia programu Program został opracowany jako potrzeba pomocy dla uczniów zwiększająca trafność podejmowanych decyzji edukacyjnych i zawodowych przez młodych ludzi. Z obserwacji oraz rozmów z uczniami, a także rodzicami, zauważono trudności w wyborze dalszego kierunku kształcenia. W związku z tym postanowiono podjąć działania bardziej ukierunkowujące młodzież. Główne cele programu 1. Przygotowanie uczniów do samodzielnej i właściwej decyzji w zakresie wyboru drogi dalszego kształcenia i zawodu. 2. Zdobycie przez uczniów umiejętności samooceny, jako podstawy realnych aspiracji edukacyjno-zawodowych. Cele szczegółowe 1. Wyzwalanie własnej aktywności uczniów w kierunku samopoznania i samooceny. 2. Dokładne określenie przez uczniów swoich zainteresowań i skłonności zawodowych. 3. Kształtowanie umiejętności określania swoich celów życiowych, mocnych i słabych stron, autoprezentacji i właściwej komunikacji. 4. Wzmacnianie poczucia wartości poprzez wyłonienie pozytywnych stron osobowości. 5. Wskazanie na znaczenie stanu zdrowia i warunków psychofizycznych w związku z wymaganiami konkretnego zawodu. 6. Wyposażenie uczniów w wiedzę o interesujących ich zawodach oraz o czynnościach i warunkach pracy dla określonego zawodu. 7. Zapoznanie uczniów ze strukturą szkolnictwa, wskazanie dalszych dróg kształcenia oraz zapoznanie z warunkami przyjęć do konkretnej szkoły. Przewidywane osiągnięcia i umiejętności uczniów: Uczeń: potrafi określić własne zainteresowania oraz cechy charakteru; potrafi dokonać samooceny swoich umiejętności i uzdolnień; potrafi wskazać swoje mocne i słabe strony; jest świadomy swojego stanu zdrowia i sprawności fizycznej; 3
zna pojęcie zawodu, pracy, orientacji zawodowej, itp.; posiada wiedzę związaną z czynnościami i warunkami pracy odpowiednich zawodów; zna aktualną sytuację na rynku pracy oraz źródła informacji np. Urząd Pracy, prasa, Internet, TV; zna strukturę szkolnictwa; potrafi napisać podanie, życiorys, wypełnić kwestionariusz osobowy; Treści programu Samoocena, określenie swoich mocnych stron. Cechy usposobienia i temperamentu ich znaczenie w wyborze zawodu. Wybór zawodu uzależniony od stanu zdrowia. Zainteresowania i skłonności zawodowe przejawiające się w działalności w szkole i domu. Uzdolnienia i umiejętności jako istotny element w pracy z drugim człowiekiem, w kontakcie z przyrodą, techniką, danymi (symbolami) oraz działalnością artystyczną. Wiedza o zawodach, warunkach pracy, predyspozycjach i wymaganiach psychofizycznych, a także przeciwwskazaniach do wykonywania określonego zawodu. Poznanie kierunków dalszego kształcenia. Podjęcie właściwej decyzji zgodnej z własnymi zainteresowaniami. KLASA I Lp. Zadania Formy realizacji 1. Wprowadzenie w problematykę orientacji zawodowej, podanie celów i form realizacji. 2. Kształtowanie umiejętności poznawania siebie i swoich zainteresowań. 3. Zapoznanie uczniów z podziałem zawodów na 5 grup: człowiek-człowiek człowiek-technika 4, projekcja filmów, informacje z prasy, Osoby odpowiedzialne klasy Uwagi
człowiek-przyroda człowiek-dane (system znaków) człowiek-działalność artystyczna 4. Omówienie przykładowych zawodów z każdej z 5 grup (zgodnie z zainteresowaniami uczniów) 5. Prowadzenie zajęć dydaktycznych z elementami orientacji zawodowej. ulotki charakteryzujące daną profesję z wych; lekcje przedmiotowe gromadzenie informacji z prasy, TV, Internetu; wykorzystanie treści poszczególnych przedmiotów w realizacji orientacji zawodowej. KLASA II wych. przedmiotów rodzice przedmiotów Lp. Zadania Formy realizacji 1. Wykorzystanie treści zawodoznawczych w czasie realizacji poszczególnych przedmiotów. 2. Skłonności zawodowe, a zainteresowania przedmiotami mi. 3. Zdobycie informacji o kolejnych zawodach z 5 grup. prowadzenie zajęć dydaktycznych z elementami orientacji zawodowej., projekcja filmów, informacje z prasy, ulotki charakteryzujące daną profesję Osoby odpowiedzialne przedmiotów klasy, zawodowy Uwagi 4. Temperament i charakter, a wybór zawodu. 5. Wybór zawodu a stan zdrowia. 5 określenie cech temperamentu spotkanie z lekarzem lub pielęgniarką zawodowy
KLASA III Lp. Zadania Formy realizacji 1. Moje mocne strony, a wybór zawodu. Podjęcie decyzji warsztaty dotyczącej dalszego kształcenia. 2. Wymagania psychofizyczne i przeciwwskazania spotkanie zdrowotne do wykonywania z lekarzem określonych zawodów. lub pielęgniarką 3. Omawianie poszczególnych grup zawodowych w czasie prowadzenia zajęć dydaktycznych. 4. Podstawy właściwego wyboru zawodu ukierunkowane na potrzeby rynku. 5. Dostarczanie uczniom informacji o sieci szkół ponad gimnazjalnych oraz kryteriach naboru. 6 indywidualne rozmowy z uczniami i rodzicami kierowanie do PPP na konsultacje i badania lekcje przedmiotowe wycieczki do PUP, spotkanie z pracownikiem PUP zapoznanie z ofertą szkół ponadgimnazjal. w formie prezentacji dni otwarte do szkół ponadgim. (wycieczki) spotkania z uczniami i absolwentami szkół rozpowszechnianie materiałów Osoby odpowiedzialne zawodowy rodzice, lekarz, przedmiotów Uwagi
6. Spotkania z rodzicami uczniów klas III 7. Zorganizowanie imprezy pn. TARGI ZAWODÓW 8. Pomoc uczniom w przygotowaniu dokumentacji do szkół ponadgimnazjalnych. informacyjnych tablica a spotkania informacyjne dla rodziców, rozmowy indywidualne z rodzicami zaproszenie przedstawicieli zawodów wybranych przez uczniów drogą diagnozy, zaproszenie przedstawicieli reprezentujących szkoły ponadgimnazjalne lekcje j. polskiego zawodowy,, zawodowy, wychowawcy klas j. polskiego Zadania wychowawcy klasy w zakresie orientacji zawodowej Wychowawca klasy jest głównym organizatorem i koordynatorem działań mających na celu realizację zadań określonych w tym programie. Ponadto do jego zadań należy: prowadzenie obserwacji uczniów pod kątem ich uzdolnień i zainteresowań; zbieranie uwag i spostrzeżeń nauczycieli odnośnie zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz ich trudności w poszczególnych przedmiotach nauczania; prowadzenie systematycznej pracy nad kształtowaniem i rozwijaniem zainteresowań uczniów oraz pobudzanie i zachęcanie do realnego konkretyzowania swych planów zawodowych; konsultowanie się z pielęgniarką z Ośrodka Zdrowia w sprawach zdrowotnych swoich uczniów; 7
analizowanie oraz wymienianie z rodzicami uwag i spostrzeżeń dotyczących wyboru przez ucznia danej szkoły i zawodu; Zadania nauczycieli przedmiotów w zakresie orientacji zawodowej Każdy nauczyciel w zakresie nauczania swojego przedmiotu powinien: kształtować postawy i zainteresowania uczniów; zapoznawać uczniów w procesie nauczania z różnymi rodzajami działalności zawodowej oraz kierunkami rozwoju społeczno-gospodarczego i kulturalnego regionu i kraju; ukazywać związek między aktualnie zdobywaną wiedzą i umiejętnościami a dalszym kształceniem i praca zawodową. Zadania a szkolnego współdziałać klasy i rodzicami w zapewnieniu pomocy w wyborze uczniom dalszego etapu kształcenia i wyboru zawodu; współdziałać z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w wyborze szkoły i zawodu; współpracować z Mobilnym Centrum Informacji Zawodowej we Włocławku. Bibliografia: 1. Lelińska K.: Orientacja i poradnictwo zawodowe w nowym systemie edukacji; Nowa Edukacja Zawodowa 2000, nr 2 2. Orientacja szkolna i zawodowa. Rola nauczyciela. (MEN) 3. Materiały metodyczno-dydaktyczne do planowania kariery zawodowej uczniów (EFS) Opracował: Wioletta Piotrowska Program Orientacji Szkolnej i Zawodowej został pozytywnie zaopiniowany na Radzie Pedagogicznej w dniu 02.07.2012r. i dopuszczony do użytku szkolnego Numer dopuszczenia PG-4/2012 8